| Library / Tipiṭaka / තිපිටක • Tipiṭaka / මහාවිභඞ්‌ග • Mahāvibhaṅga |
9. දුතියඋපක්‌ඛටසික්‌ඛාපදං
9. Dutiyaupakkhaṭasikkhāpadaṃ
532. තෙන සමයෙන බුද්‌ධො භගවා සාවත්‌ථියං විහරති ජෙතවනෙ අනාථපිණ්‌ඩිකස්‌ස ආරාමෙ. තෙන ඛො පන සමයෙන අඤ්‌ඤතරො පුරිසො අඤ්‌ඤතරං පුරිසං එතදවොච – ‘‘අය්‍යං උපනන්‌දං චීවරෙන අච්‌ඡාදෙස්‌සාමී’’ති. සොපි එවමාහ – ‘‘අහම්‌පි අය්‍යං උපනන්‌දං චීවරෙන අච්‌ඡාදෙස්‌සාමී’’ති. අස්‌සොසි ඛො අඤ්‌ඤතරො පිණ්‌ඩචාරිකො භික්‌ඛු තෙසං පුරිසානං ඉමං කථාසල්‌ලාපං. අථ ඛො සො භික්‌ඛු යෙනායස්‌මා උපනන්‌දො සක්‍යපුත්‌තො තෙනුපසඞ්‌කමි; උපසඞ්‌කමිත්‌වා ආයස්‌මන්‌තං උපනන්‌දං සක්‍යපුත්‌තං එතදවොච – ‘‘මහාපුඤ්‌ඤොසි ත්‌වං, ආවුසො උපනන්‌ද. අමුකස්‌මිං ඔකාසෙ අඤ්‌ඤතරො පුරිසො අඤ්‌ඤතරං පුරිසං එතදවොච – ‘අය්‍යං උපනන්‌දං චීවරෙන අච්‌ඡාදෙස්‌සාමී’ති. සොපි එවමාහ – ‘අහම්‌පි අය්‍යං උපනන්‌දං චීවරෙන අච්‌ඡාදෙස්‌සාමී’’’ති. ‘‘අත්‌ථාවුසො, මං තෙ උපට්‌ඨාකා’’ති.
532. Tena samayena buddho bhagavā sāvatthiyaṃ viharati jetavane anāthapiṇḍikassa ārāme. Tena kho pana samayena aññataro puriso aññataraṃ purisaṃ etadavoca – ‘‘ayyaṃ upanandaṃ cīvarena acchādessāmī’’ti. Sopi evamāha – ‘‘ahampi ayyaṃ upanandaṃ cīvarena acchādessāmī’’ti. Assosi kho aññataro piṇḍacāriko bhikkhu tesaṃ purisānaṃ imaṃ kathāsallāpaṃ. Atha kho so bhikkhu yenāyasmā upanando sakyaputto tenupasaṅkami; upasaṅkamitvā āyasmantaṃ upanandaṃ sakyaputtaṃ etadavoca – ‘‘mahāpuññosi tvaṃ, āvuso upananda. Amukasmiṃ okāse aññataro puriso aññataraṃ purisaṃ etadavoca – ‘ayyaṃ upanandaṃ cīvarena acchādessāmī’ti. Sopi evamāha – ‘ahampi ayyaṃ upanandaṃ cīvarena acchādessāmī’’’ti. ‘‘Atthāvuso, maṃ te upaṭṭhākā’’ti.
අථ ඛො ආයස්‌මා උපනන්‌දො සක්‍යපුත්‌තො යෙන තෙ පුරිසා තෙනුපසඞ්‌කමි; උපසඞ්‌කමිත්‌වා තෙ පුරිසෙ එතදවොච – ‘‘සච්‌චං කිර මං තුම්‌හෙ, ආවුසො, චීවරෙහි අච්‌ඡාදෙතුකාමාත්‌ථා’’ති? ‘‘අපි නය්‍ය, එවං හොති – ‘අය්‍යං උපනන්‌දං චීවරෙහි අච්‌ඡාදෙස්‌සාමා’’’ති. ‘‘සචෙ ඛො මං තුම්‌හෙ , ආවුසො, චීවරෙහි අච්‌ඡාදෙතුකාමාත්‌ථ, එවරූපෙන චීවරෙන අච්‌ඡාදෙථ, ක්‍යාහං තෙහි අච්‌ඡන්‌නොපි කරිස්‌සාමි, යානාහං න පරිභුඤ්‌ජිස්‌සාමී’’ති . අථ ඛො තෙ පුරිසා උජ්‌ඣායන්‌ති ඛිය්‍යන්‌ති විපාචෙන්‌ති – ‘‘මහිච්‌ඡා ඉමෙ සමණා සක්‍යපුත්‌තියා අසන්‌තුට්‌ඨා. නයිමෙ සුකරා චීවරෙහි අච්‌ඡාදෙතුං. කථඤ්‌හි නාම අය්‍යො උපනන්‌දො අම්‌හෙහි පුබ්‌බෙ අප්‌පවාරිතො උපසඞ්‌කමිත්‌වා චීවරෙ විකප්‌පං ආපජ්‌ජිස්‌සතී’’ති!
Atha kho āyasmā upanando sakyaputto yena te purisā tenupasaṅkami; upasaṅkamitvā te purise etadavoca – ‘‘saccaṃ kira maṃ tumhe, āvuso, cīvarehi acchādetukāmātthā’’ti? ‘‘Api nayya, evaṃ hoti – ‘ayyaṃ upanandaṃ cīvarehi acchādessāmā’’’ti. ‘‘Sace kho maṃ tumhe , āvuso, cīvarehi acchādetukāmāttha, evarūpena cīvarena acchādetha, kyāhaṃ tehi acchannopi karissāmi, yānāhaṃ na paribhuñjissāmī’’ti . Atha kho te purisā ujjhāyanti khiyyanti vipācenti – ‘‘mahicchā ime samaṇā sakyaputtiyā asantuṭṭhā. Nayime sukarā cīvarehi acchādetuṃ. Kathañhi nāma ayyo upanando amhehi pubbe appavārito upasaṅkamitvā cīvare vikappaṃ āpajjissatī’’ti!
අස්‌සොසුං ඛො භික්‌ඛූ තෙසං පුරිසානං උජ්‌ඣායන්‌තානං ඛිය්‍යන්‌තානං විපාචෙන්‌තානං. යෙ තෙ භික්‌ඛූ අප්‌පිච්‌ඡා…පෙ.… තෙ උජ්‌ඣායන්‌ති ඛිය්‍යන්‌ති විපාචෙන්‌ති – ‘‘කථඤ්‌හි නාම ආයස්‌මා උපනන්‌දො සක්‍යපුත්‌තො පුබ්‌බෙ අප්‌පවාරිතො ගහපතිකෙ උපසඞ්‌කමිත්‌වා චීවරෙ විකප්‌පං ආපජ්‌ජිස්‌සතී’’ති! අථ ඛො තෙ භික්‌ඛූ ආයස්‌මන්‌තං උපනන්‌දං සක්‍යපුත්‌තං අනෙකපරියායෙන විගරහිත්‌වා භගවතො එතමත්‌ථං ආරොචෙසුං…පෙ.… ‘‘සච්‌චං කිර ත්‌වං, උපනන්‌ද, පුබ්‌බෙ අප්‌පවාරිතො ගහපතිකෙ උපසඞ්‌කමිත්‌වා චීවරෙ විකප්‌පං ආපජ්‌ජසී’’ති? ‘‘සච්‌චං, භගවා’’ති. ‘‘ඤාතකා තෙ, උපනන්‌ද, අඤ්‌ඤාතකා’’ති? ‘‘අඤ්‌ඤාතකා, භගවා’’ති. ‘‘අඤ්‌ඤාතකො, මොඝපුරිස, අඤ්‌ඤාතකානං න ජානාති පතිරූපං වා අප්‌පතිරූපං වා සන්‌තං වා අසන්‌තං වා. තත්‌ථ නාම ත්‌වං, මොඝපුරිස, පුබ්‌බෙ අප්‌පවාරිතො අඤ්‌ඤාතකෙ ගහපතිකෙ උපසඞ්‌කමිත්‌වා චීවරෙ විකප්‌පං ආපජ්‌ජිස්‌සසි! නෙතං, මොඝපුරිස, අප්‌පසන්‌නානං වා පසාදාය…පෙ.… එවඤ්‌ච පන, භික්‌ඛවෙ, ඉමං සික්‌ඛාපදං උද්‌දිසෙය්‍යාථ –
Assosuṃ kho bhikkhū tesaṃ purisānaṃ ujjhāyantānaṃ khiyyantānaṃ vipācentānaṃ. Ye te bhikkhū appicchā…pe… te ujjhāyanti khiyyanti vipācenti – ‘‘kathañhi nāma āyasmā upanando sakyaputto pubbe appavārito gahapatike upasaṅkamitvā cīvare vikappaṃ āpajjissatī’’ti! Atha kho te bhikkhū āyasmantaṃ upanandaṃ sakyaputtaṃ anekapariyāyena vigarahitvā bhagavato etamatthaṃ ārocesuṃ…pe… ‘‘saccaṃ kira tvaṃ, upananda, pubbe appavārito gahapatike upasaṅkamitvā cīvare vikappaṃ āpajjasī’’ti? ‘‘Saccaṃ, bhagavā’’ti. ‘‘Ñātakā te, upananda, aññātakā’’ti? ‘‘Aññātakā, bhagavā’’ti. ‘‘Aññātako, moghapurisa, aññātakānaṃ na jānāti patirūpaṃ vā appatirūpaṃ vā santaṃ vā asantaṃ vā. Tattha nāma tvaṃ, moghapurisa, pubbe appavārito aññātake gahapatike upasaṅkamitvā cīvare vikappaṃ āpajjissasi! Netaṃ, moghapurisa, appasannānaṃ vā pasādāya…pe… evañca pana, bhikkhave, imaṃ sikkhāpadaṃ uddiseyyātha –
533. ‘‘භික්‌ඛුං පනෙව උද්‌දිස්‌ස උභින්‌නං අඤ්‌ඤාතකානං ගහපතීනං වා ගහපතානීනං වා පච්‌චෙකචීවරචෙතාපන්‌නානි උපක්‌ඛටානි හොන්‌ති – ‘ඉමෙහි මයං පච්‌චෙකචීවරචෙතාපන්‌නෙහි පච්‌චෙකචීවරානි චෙතාපෙත්‌වා ඉත්‌ථන්‌නාමං භික්‌ඛුං චීවරෙහි අච්‌ඡාදෙස්‌සාමා’ති ; තත්‍ර චෙ සො භික්‌ඛු පුබ්‌බෙ අප්‌පවාරිතො උපසඞ්‌කමිත්‌වා චීවරෙ විකප්‌පං ආපජ්‌ජෙය්‍ය – ‘සාධු වත මං ආයස්‌මන්‌තො ඉමෙහි පච්‌චෙකචීවරචෙතාපන්‌නෙහි එවරූපං වා එවරූපං වා චීවරං චෙතාපෙත්‌වා අච්‌ඡාදෙථ, උභොව සන්‌තා එකෙනා’ති, කල්‍යාණකම්‍යතං උපාදාය, නිස්‌සග්‌ගියං පාචිත්‌තිය’’න්‌ති.
533.‘‘Bhikkhuṃ paneva uddissa ubhinnaṃ aññātakānaṃ gahapatīnaṃ vā gahapatānīnaṃ vā paccekacīvaracetāpannāni upakkhaṭāni honti – ‘imehi mayaṃ paccekacīvaracetāpannehi paccekacīvarāni cetāpetvā itthannāmaṃ bhikkhuṃ cīvarehi acchādessāmā’ti ; tatra ce so bhikkhu pubbe appavārito upasaṅkamitvā cīvare vikappaṃ āpajjeyya – ‘sādhu vata maṃ āyasmanto imehi paccekacīvaracetāpannehi evarūpaṃ vā evarūpaṃ vā cīvaraṃ cetāpetvā acchādetha, ubhova santā ekenā’ti, kalyāṇakamyataṃ upādāya, nissaggiyaṃ pācittiya’’nti.
534. භික්‌ඛුං පනෙව උද්‌දිස්‌සාති භික්‌ඛුස්‌සත්‌ථාය, භික්‌ඛුං ආරම්‌මණං කරිත්‌වා, භික්‌ඛුං අච්‌ඡාදෙතුකාමා.
534.Bhikkhuṃpaneva uddissāti bhikkhussatthāya, bhikkhuṃ ārammaṇaṃ karitvā, bhikkhuṃ acchādetukāmā.
උභින්‌නන්‌ති ද්‌වින්‌නං.
Ubhinnanti dvinnaṃ.
අඤ්‌ඤාතකා නාම මාතිතො වා පිතිතො වා යාව සත්‌තමා පිතාමහයුගා අසම්‌බද්‌ධා.
Aññātakā nāma mātito vā pitito vā yāva sattamā pitāmahayugā asambaddhā.
ගහපතී නාම යෙ කෙචි අගාර අජ්‌ඣාවසන්‌ති.
Gahapatī nāma ye keci agāra ajjhāvasanti.
ගහපතානියො නාම යා කාචි අගාරං අජ්‌ඣාවසන්‌ති.
Gahapatāniyo nāma yā kāci agāraṃ ajjhāvasanti.
චීවරචෙතාපන්‌නානි නාම හිරඤ්‌ඤා වා සුවණ්‌ණා වා මුත්‌තා වා මණී වා පවාළා වා ඵලිකා වා පටකා වා සුත්‌තා වා කප්‌පාසා වා.
Cīvaracetāpannāni nāma hiraññā vā suvaṇṇā vā muttā vā maṇī vā pavāḷā vā phalikā vā paṭakā vā suttā vā kappāsā vā.
ඉමෙහි පච්‌චෙකචීවරචෙතාපන්‌නෙහිති පච්‌චුපට්‌ඨිතෙහි.
Imehi paccekacīvaracetāpannehiti paccupaṭṭhitehi.
චෙතාපෙත්‌වාති පරිවත්‌තෙත්‌වා.
Cetāpetvāti parivattetvā.
අච්‌ඡාදෙස්‌සාමාති දස්‌සාම.
Acchādessāmāti dassāma.
තත්‍ර චෙ සො භික්‌ඛූති යං භික්‌ඛුං උද්‌දිස්‌ස චීවරචෙතාපන්‌නානි උපක්‌ඛටානි හොන්‌ති සො භික්‌ඛු.
Tatra ce so bhikkhūti yaṃ bhikkhuṃ uddissa cīvaracetāpannāni upakkhaṭāni honti so bhikkhu.
පුබ්‌බෙ අප්‌පවාරිතොති පුබ්‌බෙ අවුත්‌තො හොති – ‘‘කීදිසෙන තෙ, භන්‌තෙ, චීවරෙන අත්‌ථො, කීදිසං තෙ චීවරං චෙතාපෙමා’’ති.
Pubbe appavāritoti pubbe avutto hoti – ‘‘kīdisena te, bhante, cīvarena attho, kīdisaṃ te cīvaraṃ cetāpemā’’ti.
උපසඞ්‌කමිත්‌වාති ඝරං ගන්‌ත්‌වා යත්‌ථ කත්‌ථචි උපසඞ්‌කමිත්‌වා.
Upasaṅkamitvāti gharaṃ gantvā yattha katthaci upasaṅkamitvā.
චීවරෙ විකප්‌පං ආපජ්‌ජෙය්‍යාති ආයතං වා හොතු විත්‌ථතං වා අප්‌පිතං වා සණ්‌හං වා.
Cīvare vikappaṃ āpajjeyyāti āyataṃ vā hotu vitthataṃ vā appitaṃ vā saṇhaṃ vā.
ඉමෙහි පච්‌චෙකචීවරචෙතාපන්‌නෙහීති පච්‌චුපට්‌ඨිතෙහි.
Imehi paccekacīvaracetāpannehīti paccupaṭṭhitehi.
එවරූපං වා එවරූපං වාති ආයතං වා විත්‌ථතං වා අප්‌පිතං වා සණ්‌හං වා.
Evarūpaṃ vā evarūpaṃ vāti āyataṃ vā vitthataṃ vā appitaṃ vā saṇhaṃ vā.
චෙතාපෙත්‌වාති පරිවත්‌තෙත්‌වා.
Cetāpetvāti parivattetvā.
අච්‌ඡාදෙථාති දජ්‌ජෙථ.
Acchādethāti dajjetha.
උභොව සන්‌තා එකෙනාති ද්‌වෙපි ජනා එකෙන.
Ubhova santā ekenāti dvepi janā ekena.
කල්‍යාණකම්‍යතං උපාදායාති සාධත්‌ථිකො මහග්‌ඝත්‌ථිකො.
Kalyāṇakamyataṃ upādāyāti sādhatthiko mahagghatthiko.
තස්‌ස වචනෙන ආයතං වා විත්‌ථතං වා අප්‌පිතං වා සණ්‌හං වා චෙතාපෙන්‌ති, පයොගෙ දුක්‌කටං. පටිලාභෙන නිස්‌සග්‌ගියං හොති. නිස්‌සජ්‌ජිතබ්‌බං සඞ්‌ඝස්‌ස වා ගණස්‌ස වා පුග්‌ගලස්‌ස වා. එවඤ්‌ච පන, භික්‌ඛවෙ, නිස්‌සජ්‌ජිතබ්‌බං…පෙ.… ඉදං මෙ, භන්‌තෙ, චීවරං පුබ්‌බෙ අප්‌පවාරිතො අඤ්‌ඤාතකෙ ගහපතිකෙ උපසඞ්‌කමිත්‌වා චීවරෙ විකප්‌පං ආපන්‌නං නිස්‌සග්‌ගියං. ඉමාහං සඞ්‌ඝස්‌ස නිස්‌සජ්‌ජාමීති…පෙ.… දදෙය්‍යාති…පෙ.… දදෙය්‍යුන්‌ති…පෙ.… ආයස්‌මතො දම්‌මීති.
Tassa vacanena āyataṃ vā vitthataṃ vā appitaṃ vā saṇhaṃ vā cetāpenti, payoge dukkaṭaṃ. Paṭilābhena nissaggiyaṃ hoti. Nissajjitabbaṃ saṅghassa vā gaṇassa vā puggalassa vā. Evañca pana, bhikkhave, nissajjitabbaṃ…pe… idaṃ me, bhante, cīvaraṃ pubbe appavārito aññātake gahapatike upasaṅkamitvā cīvare vikappaṃ āpannaṃ nissaggiyaṃ. Imāhaṃ saṅghassa nissajjāmīti…pe… dadeyyāti…pe… dadeyyunti…pe… āyasmato dammīti.
535. අඤ්‌ඤාතකෙ අඤ්‌ඤාතකසඤ්‌ඤී පුබ්‌බෙ අප්‌පවාරිතො ගහපතිකෙ උපසඞ්‌කමිත්‌වා චීවරෙ විකප්‌පං ආපජ්‌ජති, නිස්‌සග්‌ගියං පාචිත්‌තියං. අඤ්‌ඤාතකෙ වෙමතිකො පුබ්‌බෙ අප්‌පවාරිතො ගහපතිකෙ උපසඞ්‌කමිත්‌වා චීවරෙ විකප්‌පං ආපජ්‌ජති, නිස්‌සග්‌ගියං පාචිත්‌තියං. අඤ්‌ඤාතකෙ ඤාතකසඤ්‌ඤී පුබ්‌බෙ අප්‌පවාරිතො ගහපතිකෙ උපසඞ්‌කමිත්‌වා චීවරෙ විකප්‌පං ආපජ්‌ජති, නිස්‌සග්‌ගියං පාචිත්‌තියං.
535. Aññātake aññātakasaññī pubbe appavārito gahapatike upasaṅkamitvā cīvare vikappaṃ āpajjati, nissaggiyaṃ pācittiyaṃ. Aññātake vematiko pubbe appavārito gahapatike upasaṅkamitvā cīvare vikappaṃ āpajjati, nissaggiyaṃ pācittiyaṃ. Aññātake ñātakasaññī pubbe appavārito gahapatike upasaṅkamitvā cīvare vikappaṃ āpajjati, nissaggiyaṃ pācittiyaṃ.
ඤාතකෙ අඤ්‌ඤාතකසඤ්‌ඤී, ආපත්‌ති දුක්‌කටස්‌ස. ඤාතකෙ වෙමතිකො, ආපත්‌ති දුක්‌කටස්‌ස. ඤාතකෙ ඤාතකසඤ්‌ඤී, අනාපත්‌ති.
Ñātake aññātakasaññī, āpatti dukkaṭassa. Ñātake vematiko, āpatti dukkaṭassa. Ñātake ñātakasaññī, anāpatti.
536. අනාපත්‌ති – ඤාතකානං, පවාරිතානං, අඤ්‌ඤස්‌සත්‌ථාය, අත්‌තනො ධනෙන, මහග්‌ඝං චෙතාපෙතුකාමානං අප්‌පග්‌ඝං චෙතාපෙති, උම්‌මත්‌තකස්‌ස, ආදිකම්‌මිකස්‌සාති.
536. Anāpatti – ñātakānaṃ, pavāritānaṃ, aññassatthāya, attano dhanena, mahagghaṃ cetāpetukāmānaṃ appagghaṃ cetāpeti, ummattakassa, ādikammikassāti.
දුතියඋපක්‌ඛටසික්‌ඛාපදං නිට්‌ඨිතං නවමං.
Dutiyaupakkhaṭasikkhāpadaṃ niṭṭhitaṃ navamaṃ.
Related texts:
අට්‌ඨකථා • Aṭṭhakathā / විනයපිටක (අට්‌ඨකථා) • Vinayapiṭaka (aṭṭhakathā) / මහාවිභඞ්‌ග-අට්‌ඨකථා • Mahāvibhaṅga-aṭṭhakathā / 9. දුතියඋපක්‌ඛටසික්‌ඛාපදවණ්‌ණනා • 9. Dutiyaupakkhaṭasikkhāpadavaṇṇanā
ටීකා • Tīkā / විනයපිටක (ටීකා) • Vinayapiṭaka (ṭīkā) / සාරත්‌ථදීපනී-ටීකා • Sāratthadīpanī-ṭīkā / 8. පඨමඋපක්‌ඛටසික්‌ඛාපදවණ්‌ණනා • 8. Paṭhamaupakkhaṭasikkhāpadavaṇṇanā
ටීකා • Tīkā / විනයපිටක (ටීකා) • Vinayapiṭaka (ṭīkā) / වජිරබුද්‌ධි-ටීකා • Vajirabuddhi-ṭīkā / 9. දුතියඋපක්‌ඛටසික්‌ඛාපදවණ්‌ණනා • 9. Dutiyaupakkhaṭasikkhāpadavaṇṇanā
ටීකා • Tīkā / විනයපිටක (ටීකා) • Vinayapiṭaka (ṭīkā) / විමතිවිනොදනී-ටීකා • Vimativinodanī-ṭīkā / 9. දුතියඋපක්‌ඛටසික්‌ඛාපදවණ්‌ණනා • 9. Dutiyaupakkhaṭasikkhāpadavaṇṇanā
