Library / Tipiṭaka / തിപിടക • Tipiṭaka / കങ്ഖാവിതരണീ-പുരാണ-ടീകാ • Kaṅkhāvitaraṇī-purāṇa-ṭīkā |
൯. ദുതിയഉപക്ഖടസിക്ഖാപദവണ്ണനാ
9. Dutiyaupakkhaṭasikkhāpadavaṇṇanā
ദുതിയഉപക്ഖടേന കിം പയോജനന്തി ചേ? നത്ഥി പയോജനം, കേവലം അട്ഠുപ്പത്തിവസേന പന പഞ്ഞത്തം ഭിക്ഖുനിയാ രഹോനിസജ്ജസിക്ഖാപദം വിയ. ഏവം സന്തേ സങ്ഗീതികാരകേഹി സങ്ഗീതിം അനാരോപേതബ്ബം ഭവേയ്യ വിനാപി തേന തദത്ഥസിദ്ധിതോ, അനിസ്സരത്താ, അനാരോപേതും അനുഞ്ഞാതത്താ ച. വുത്തഞ്ഹേതം ‘‘ആകങ്ഖമാനോ, ആനന്ദ, സങ്ഘോ…പേ॰… സമൂഹനേയ്യാ’’തി (ദീ॰ നി॰ ൨.൨൧൬; ചൂളവ॰ ൪൪൧). ഇദം സബ്ബമകാരണം. ന ഹി ബുദ്ധാ അപ്പയോജനം വചനം നിച്ഛാരേന്തി, പഗേവ സിക്ഖാപദം. തേനേവാഹ അട്ഠകഥായം ‘‘ഇമിനാവ നയേന അത്ഥോ വേദിതബ്ബോ. ഇദഞ്ഹി പുരിമസ്സ അനുപഞ്ഞത്തിസദിസ’’ന്തിആദി. അനുപഞ്ഞത്തി ച നിപ്പയോജനം നത്ഥി. തംസദിസഞ്ചേതം, ന നിപ്പയോജനന്തി ദസ്സിതം ഹോതി. ഏവം സന്തേ കോ പനേത്ഥ അത്ഥവിസേസോതി? തതോ ആഹ ‘‘കേവലം തത്ഥ ഏകസ്സ പീളാ കതാ, ഇധ ദ്വിന്നം, അയമേത്ഥ വിസേസോ’’തി. ഇമിനാ അത്ഥവിസേസേന കോ പനഞ്ഞോ അതിരേകത്ഥോ ദസ്സിതോതി? പോരാണഗണ്ഠിപദേ താവ വുത്തം ‘‘ഏകസ്മിമ്പി വത്ഥുസ്മിം ഉഭിന്നമ്പി പീളാ കാതും ന വട്ടതീതി അയമതിരേകത്ഥോ ദസ്സിതോ’’തി. തേനേതം ദീപേതി ‘‘ന കേവലം പടിലദ്ധചീവരഗണനായ ഏവ ആപത്തിഗണനാ, പീളിതപുഗ്ഗലസങ്ഖാതവത്ഥുഗണനായപീ’’തി.
Dutiyaupakkhaṭena kiṃ payojananti ce? Natthi payojanaṃ, kevalaṃ aṭṭhuppattivasena pana paññattaṃ bhikkhuniyā rahonisajjasikkhāpadaṃ viya. Evaṃ sante saṅgītikārakehi saṅgītiṃ anāropetabbaṃ bhaveyya vināpi tena tadatthasiddhito, anissarattā, anāropetuṃ anuññātattā ca. Vuttañhetaṃ ‘‘ākaṅkhamāno, ānanda, saṅgho…pe… samūhaneyyā’’ti (dī. ni. 2.216; cūḷava. 441). Idaṃ sabbamakāraṇaṃ. Na hi buddhā appayojanaṃ vacanaṃ nicchārenti, pageva sikkhāpadaṃ. Tenevāha aṭṭhakathāyaṃ ‘‘imināva nayena attho veditabbo. Idañhi purimassa anupaññattisadisa’’ntiādi. Anupaññatti ca nippayojanaṃ natthi. Taṃsadisañcetaṃ, na nippayojananti dassitaṃ hoti. Evaṃ sante ko panettha atthavisesoti? Tato āha ‘‘kevalaṃ tattha ekassa pīḷā katā, idha dvinnaṃ, ayamettha viseso’’ti. Iminā atthavisesena ko panañño atirekattho dassitoti? Porāṇagaṇṭhipade tāva vuttaṃ ‘‘ekasmimpi vatthusmiṃ ubhinnampi pīḷā kātuṃ na vaṭṭatīti ayamatirekattho dassito’’ti. Tenetaṃ dīpeti ‘‘na kevalaṃ paṭiladdhacīvaragaṇanāya eva āpattigaṇanā, pīḷitapuggalasaṅkhātavatthugaṇanāyapī’’ti.
ഹോന്തി ചേത്ഥ –
Honti cettha –
‘‘വത്ഥുതോ ഗണനായപി, സിയാ ആപത്തി നേകതാ;
‘‘Vatthuto gaṇanāyapi, siyā āpatti nekatā;
ഇതി സന്ദസ്സനത്ഥഞ്ച, ദുതിയൂപക്ഖടം ഇധ.
Iti sandassanatthañca, dutiyūpakkhaṭaṃ idha.
‘‘കായസംസഗ്ഗസിക്ഖായ, വിഭങ്ഗേ വിയ കിന്തേതം;
‘‘Kāyasaṃsaggasikkhāya, vibhaṅge viya kintetaṃ;
ഏകിത്ഥിയാപി നേകതാ, ആപത്തീനം പയോഗതോ’’തി. (വജിര॰ ടീ॰ പാരാജിക ൫൩൨);
Ekitthiyāpi nekatā, āpattīnaṃ payogato’’ti. (vajira. ṭī. pārājika 532);
അപിചേതം സിക്ഖാപദം തംജാതികേസു സിക്ഖാപദേസു സബ്ബേസുപി ഗഹേതബ്ബവിനിച്ഛയസ്സ ദസ്സനപ്പയോജനന്തി വേദിതബ്ബം. ആഹ ച –
Apicetaṃ sikkhāpadaṃ taṃjātikesu sikkhāpadesu sabbesupi gahetabbavinicchayassa dassanappayojananti veditabbaṃ. Āha ca –
‘‘അഞ്ഞാതികായ ബഹുതായ വിമിസ്സതായ;
‘‘Aññātikāya bahutāya vimissatāya;
ആപത്തിയാപി ബഹുതാ ച വിമിസ്സതാ ച;
Āpattiyāpi bahutā ca vimissatā ca;
ഇച്ചേവമാദിവിധിസമ്ഭവദസ്സനത്ഥം ;
Iccevamādividhisambhavadassanatthaṃ ;
സത്ഥാ ഉപക്ഖടമിദം ദുതിയം അവോചാ’’തി. (വജിര॰ ടീ॰ പാരാജിക ൫൩൨);
Satthā upakkhaṭamidaṃ dutiyaṃ avocā’’ti. (vajira. ṭī. pārājika 532);
തസ്സായം സങ്ഖേപതോ അധിപ്പായപുബ്ബങ്ഗമാ വിചാരണാ – പുരാണചീവരം ഏകമേവ ഭിക്ഖു ഭിക്ഖുനീഹി ദ്വീഹി, ബഹൂഹി വാ ധോവാപേതി, ഭിക്ഖുനിഗണനായ പാചിത്തിയഗണനാ. തഥാ ദ്വിന്നം, ബഹൂനം വാ സാധാരണം ഏകമേവ ചീവരം അഞ്ഞത്ര പാരിവത്തകാ പടിഗ്ഗണ്ഹാതി, ഇധാപി തഥാ ദ്വിന്നം, ബഹൂനം വാ സാധാരണമേകം വിഞ്ഞാപേതി, വിഞ്ഞത്തപുഗ്ഗലഗണനായ ആപത്തിഗണനാ. തഥാ അഞ്ഞേസുപി ഏവരൂപേസു സിക്ഖാപദേസു നയോ നേതബ്ബോ. അയം താവ ബഹുതായ നയോ.
Tassāyaṃ saṅkhepato adhippāyapubbaṅgamā vicāraṇā – purāṇacīvaraṃ ekameva bhikkhu bhikkhunīhi dvīhi, bahūhi vā dhovāpeti, bhikkhunigaṇanāya pācittiyagaṇanā. Tathā dvinnaṃ, bahūnaṃ vā sādhāraṇaṃ ekameva cīvaraṃ aññatra pārivattakā paṭiggaṇhāti, idhāpi tathā dvinnaṃ, bahūnaṃ vā sādhāraṇamekaṃ viññāpeti, viññattapuggalagaṇanāya āpattigaṇanā. Tathā aññesupi evarūpesu sikkhāpadesu nayo netabbo. Ayaṃ tāva bahutāya nayo.
വിമിസ്സതായ പന ഞാതികായ, അഞ്ഞാതികായ ച ഏകം ധോവാപേതി, ഏകതോ നിട്ഠാപനേ ഏകം പാചിത്തിയം. അഥ ഞാതികാ പഠമം ഥോകം ധോവിത്വാ ഠിതാ, പുന അഞ്ഞാതികാ സുധോതം കരോതി, നിസ്സഗ്ഗിയം പാചിത്തിയം. അഥ അഞ്ഞാതികാ പഠമം ധോവതി, പച്ഛാ ഞാതികാ സുധോതം കരോതി, അഞ്ഞാതികായ പയോഗവസേന ഭിക്ഖുനോ ദുക്കടമേവ. അഞ്ഞാതികായ, ഞാതികായ ച അഞ്ഞാതികസഞ്ഞീ, വേമതികോ, ഞാതികസഞ്ഞീ വാ ധോവാപേതി, യഥാവുത്തനയേന നിസ്സഗ്ഗിയദുക്കടാദിആപത്തിഭേദഗണനാ വേദിതബ്ബാ. തഥാ അഞ്ഞാതികായ, ഞാതികായ ച സന്തകം ചീവരം ഉഭോഹി ഏകതോ ദിയ്യമാനം പടിഗ്ഗണ്ഹാതി, നിസ്സഗ്ഗിയമേവ. അഥ അഞ്ഞാതികായ ഏവ ഹത്ഥതോ പടിഗ്ഗണ്ഹാതി, നിസ്സഗ്ഗിയമേവ. അഥ ഞാതികായ ഹത്ഥതോ പടിഗ്ഗണ്ഹാതി, അനാപത്തി. അഥ ഉഭോസു അഞ്ഞാതികാദിസഞ്ഞീ, വുത്തനയേനേവ നിസ്സഗ്ഗിയദുക്കടാദിആപത്തിഭേദഗണനാ വേദിതബ്ബാ. തഥാ അഞ്ഞാതികവിഞ്ഞത്തിആദീസുപി യഥാസമ്ഭവം നയോ നേതബ്ബോ. അയം വിമിസ്സതായ നയോ.
Vimissatāya pana ñātikāya, aññātikāya ca ekaṃ dhovāpeti, ekato niṭṭhāpane ekaṃ pācittiyaṃ. Atha ñātikā paṭhamaṃ thokaṃ dhovitvā ṭhitā, puna aññātikā sudhotaṃ karoti, nissaggiyaṃ pācittiyaṃ. Atha aññātikā paṭhamaṃ dhovati, pacchā ñātikā sudhotaṃ karoti, aññātikāya payogavasena bhikkhuno dukkaṭameva. Aññātikāya, ñātikāya ca aññātikasaññī, vematiko, ñātikasaññī vā dhovāpeti, yathāvuttanayena nissaggiyadukkaṭādiāpattibhedagaṇanā veditabbā. Tathā aññātikāya, ñātikāya ca santakaṃ cīvaraṃ ubhohi ekato diyyamānaṃ paṭiggaṇhāti, nissaggiyameva. Atha aññātikāya eva hatthato paṭiggaṇhāti, nissaggiyameva. Atha ñātikāya hatthato paṭiggaṇhāti, anāpatti. Atha ubhosu aññātikādisaññī, vuttanayeneva nissaggiyadukkaṭādiāpattibhedagaṇanā veditabbā. Tathā aññātikaviññattiādīsupi yathāsambhavaṃ nayo netabbo. Ayaṃ vimissatāya nayo.
ആദിസദ്ദേന പന അനേകേ അഞ്ഞാതികാ വിഞ്ഞത്താ, വിഞ്ഞത്തപുഗ്ഗലഗണനായ ദുക്കടം. ഏകോ ദേതി, ഏകോ ന ദേതി, നിസ്സഗ്ഗിയം. അഥ അവിഞ്ഞത്തോ ദേതി, ന നിസഗ്ഗിയം. അഥ വിഞ്ഞത്താവിഞ്ഞത്താനം സാധാരണം വിഞ്ഞത്തോ ദേതി, നിസ്സഗ്ഗിയം. ഉഭോ ദേന്തി, നിസ്സഗ്ഗിയമേവ. അവിഞ്ഞത്തോ ദേതി, നിസ്സഗ്ഗിയേന അനാപത്തി. വിഞ്ഞത്തസ്സ വചനേന അവിഞ്ഞത്തോ ദേതി, അനാപത്തി ഏവ. തഥാ ഉപക്ഖടാദീസുപി യഥാസമ്ഭവം നയോ നേതബ്ബോ.
Ādisaddena pana aneke aññātikā viññattā, viññattapuggalagaṇanāya dukkaṭaṃ. Eko deti, eko na deti, nissaggiyaṃ. Atha aviññatto deti, na nisaggiyaṃ. Atha viññattāviññattānaṃ sādhāraṇaṃ viññatto deti, nissaggiyaṃ. Ubho denti, nissaggiyameva. Aviññatto deti, nissaggiyena anāpatti. Viññattassa vacanena aviññatto deti, anāpatti eva. Tathā upakkhaṭādīsupi yathāsambhavaṃ nayo netabbo.
ഏത്താവതാ സങ്ഖേപതോ അഞ്ഞാതികായാദിഗാഥാ വുത്താധിപ്പായാ ഹോതി. യം പനേത്ഥ ഭിക്ഖുനിയാ രഹോനിസജ്ജസിക്ഖാപദം നിപ്പയോജനതായ നിദസ്സനം വുത്തം, തസ്സ പയോജനവിസേസോ തസ്മിംയേവ ആവിഭവിസ്സതീതി . ഏവമേവ അഞ്ഞത്ഥപി വചനേന, വിസേസഅട്ഠുപ്പത്തിവസേന ച സിക്ഖാപദേസു ഞാതബ്ബം വിസേസപ്പയോജനന്തി.
Ettāvatā saṅkhepato aññātikāyādigāthā vuttādhippāyā hoti. Yaṃ panettha bhikkhuniyā rahonisajjasikkhāpadaṃ nippayojanatāya nidassanaṃ vuttaṃ, tassa payojanaviseso tasmiṃyeva āvibhavissatīti . Evameva aññatthapi vacanena, visesaaṭṭhuppattivasena ca sikkhāpadesu ñātabbaṃ visesappayojananti.
ദുതിയഉപക്ഖടസിക്ഖാപദവണ്ണനാ നിട്ഠിതാ.
Dutiyaupakkhaṭasikkhāpadavaṇṇanā niṭṭhitā.