| Library / Tipiṭaka / ತಿಪಿಟಕ • Tipiṭaka / ಅಙ್ಗುತ್ತರನಿಕಾಯ (ಟೀಕಾ) • Aṅguttaranikāya (ṭīkā) |
೨.ದುತಿಯಉರುವೇಲಸುತ್ತವಣ್ಣನಾ
2.Dutiyauruvelasuttavaṇṇanā
೨೨. ದುತಿಯೇ ಹುಹುಙ್ಕಜಾತಿಕೇನಾತಿ ಸೋ ಕಿರ ದಿಟ್ಠಮಙ್ಗಲಿಕೋ ಮಾನವಸೇನ ಕೋಧವಸೇನ ಚ ‘‘ಹುಹು’’ನ್ತಿ ಕರೋನ್ತೋ ವಿಚರತಿ, ತಸ್ಮಾ ಹುಹುಙ್ಕಜಾತಿಕೋತಿ ವುಚ್ಚತಿ। ‘‘ಹುಹುಕ್ಕಜಾತಿಕೋ’’ತಿಪಿ ಪಠನ್ತಿ, ತೇನ ಸದ್ಧಿಂ ಆಗತಾತಿ ಅತ್ಥೋ। ಜರಾಜಿಣ್ಣಾತಿ ಜರಾಯ ಖಣ್ಡದನ್ತಪಲಿತಕೇಸಾದಿಭಾವಂ ಆಪಾದಿತಾ। ವಯೋವುದ್ಧಾತಿ ಅಙ್ಗಪಚ್ಚಙ್ಗಾನಂ ವುದ್ಧಿಮರಿಯಾದಪ್ಪತ್ತಾ। ಜಾತಿಮಹಲ್ಲಕಾತಿ ಉಪಪತ್ತಿಯಾ ಮಹಲ್ಲಕಭಾವೇನ ಸಮನ್ನಾಗತಾ। ಮಹತ್ತಂ ಲನ್ತಿ ಗಣ್ಹನ್ತೀತಿ ಮಹಲ್ಲಕಾ, ಜಾತಿಯಾ ಮಹಲ್ಲಕಾ, ನ ವಿಭವಾದಿನಾತಿ ಜಾತಿಮಹಲ್ಲಕಾ। ವಯೋಅನುಪ್ಪತ್ತಾತಿ ಪಚ್ಛಿಮವಯಂ ಸಮ್ಪತ್ತಾ, ಪಚ್ಛಿಮವಯೋ ನಾಮ ವಸ್ಸಸತಸ್ಸ ಪಚ್ಛಿಮೋ ತತಿಯೋ ಭಾಗೋ। ಜಿಣ್ಣಾತಿ ವಾ ಪೋರಾಣಾ, ಚಿರಕಾಲಪ್ಪವತ್ತಕುಲನ್ವಯಾತಿ ವುತ್ತಂ ಹೋತಿ। ವುದ್ಧಾತಿ ಸೀಲಾಚಾರಾದಿಗುಣವುದ್ಧಿಯುತ್ತಾ। ಮಹಲ್ಲಕಾತಿ ವಿಭವಮಹನ್ತತಾಯ ಸಮನ್ನಾಗತಾ। ಮಹದ್ಧನಾತಿ ಮಹಾಭೋಗಾ। ಅದ್ಧಗತಾತಿ ಮಗ್ಗಪ್ಪಟಿಪನ್ನಾ ಬ್ರಾಹ್ಮಣಾನಂ ವತಚರಿಯಾದಿಮರಿಯಾದಂ ಅವೀತಿಕ್ಕಮ್ಮ ಚರಮಾನಾ। ವಯೋಅನುಪ್ಪತ್ತಾತಿ ಜಾತಿವುದ್ಧಭಾವಂ ಅನ್ತಿಮವಯಂ ಅನುಪ್ಪತ್ತಾ। ಸುತಂ ನೇತನ್ತಿ ಏತ್ಥ ಸುತಂ ನೋ ಏತನ್ತಿ ಪದಚ್ಛೇದೋ। ನೋತಿ ಚ ಕರಣತ್ಥೇ ಸಾಮಿವಚನಂ। ತೇನಾಹ ‘‘ಅಮ್ಹೇಹಿ ಸುತ’’ನ್ತಿ।
22. Dutiye huhuṅkajātikenāti so kira diṭṭhamaṅgaliko mānavasena kodhavasena ca ‘‘huhu’’nti karonto vicarati, tasmā huhuṅkajātikoti vuccati. ‘‘Huhukkajātiko’’tipi paṭhanti, tena saddhiṃ āgatāti attho. Jarājiṇṇāti jarāya khaṇḍadantapalitakesādibhāvaṃ āpāditā. Vayovuddhāti aṅgapaccaṅgānaṃ vuddhimariyādappattā. Jātimahallakāti upapattiyā mahallakabhāvena samannāgatā. Mahattaṃ lanti gaṇhantīti mahallakā, jātiyā mahallakā, na vibhavādināti jātimahallakā. Vayoanuppattāti pacchimavayaṃ sampattā, pacchimavayo nāma vassasatassa pacchimo tatiyo bhāgo. Jiṇṇāti vā porāṇā, cirakālappavattakulanvayāti vuttaṃ hoti. Vuddhāti sīlācārādiguṇavuddhiyuttā. Mahallakāti vibhavamahantatāya samannāgatā. Mahaddhanāti mahābhogā. Addhagatāti maggappaṭipannā brāhmaṇānaṃ vatacariyādimariyādaṃ avītikkamma caramānā. Vayoanuppattāti jātivuddhabhāvaṃ antimavayaṃ anuppattā. Sutaṃ netanti ettha sutaṃ no etanti padacchedo. Noti ca karaṇatthe sāmivacanaṃ. Tenāha ‘‘amhehi suta’’nti.
ಅಕಾಲೇತಿ ಅಯುತ್ತಕಾಲೇ। ಅಸಭಾವಂ ವದತೀತಿ ಯಂ ನತ್ಥಿ, ತಂ ವದತಿ। ಅನತ್ಥಂ ವದತೀತಿ ಅಕಾರಣನಿಸ್ಸಿತಂ ವದತಿ। ಅಕಾರಣನಿಸ್ಸಿತನ್ತಿ ಚ ನಿಪ್ಫಲನ್ತಿ ಅತ್ಥೋ। ಫಲಞ್ಹಿ ಕಾರಣನಿಸ್ಸಿತಂ। ಅಕಾರಣನಿಸ್ಸಿತತಾ ಚ ತದವಿನಾಭಾವತೋ ಅಕಾರಣೇ ನಿಸ್ಸಿತಂ, ನಿಪ್ಫಲಂ ಸಮ್ಫನ್ತಿ ವುತ್ತಂ ಹೋತಿ। ಅವಿನಯಂ ವದತೀತಿ ನ ಸಂವರವಿನಯಪ್ಪಟಿಸಂಯುತ್ತಂ ವದತಿ, ಅತ್ತನೋ ಸುಣನ್ತಸ್ಸ ಚ ನ ಸಂವರವಿನಯಾವಹಂ ವದತೀತಿ ವುತ್ತಂ ಹೋತಿ। ನ ಹದಯೇ ನಿಧೇತಬ್ಬಯುತ್ತಕನ್ತಿ ಅಹಿತಸಂಹಿತತ್ತಾ ಚಿತ್ತಂ ಅನುಪ್ಪವೇಸೇತ್ವಾ ನಿಧೇತುಂ ಅಯುತ್ತಂ। ಕಥೇತುಂ ಅಯುತ್ತಕಾಲೇನಾತಿ ಧಮ್ಮಂ ಕಥೇನ್ತೇನ ಯೋ ಅತ್ಥೋ ಯಸ್ಮಿಂ ಕಾಲೇ ವತ್ತಬ್ಬೋ, ತತೋ ಪುಬ್ಬೇ ಪಚ್ಛಾ ಚ ತಸ್ಸ ಅಕಾಲೋ, ತಸ್ಮಿಂ ಅಯುತ್ತಕಾಲೇ ವತ್ತಾ। ಅಪದೇಸರಹಿತನ್ತಿ ಸುತ್ತಾಪದೇಸರಹಿತಂ। ಸಾಪದೇಸಂ ಸಕಾರಣಂ ಕತ್ವಾ ನ ಕಥೇತೀತಿ ‘‘ಭಗವತಾ ಅಸುಕೇ ಸುತ್ತೇ ಏವಂ ವುತ್ತ’’ನ್ತಿ ಏವಂ ಸಾಪದೇಸಂ ಕಾರಣಸಹಿತಂ ಕತ್ವಾ ನ ಕಥೇತಿ।
Akāleti ayuttakāle. Asabhāvaṃ vadatīti yaṃ natthi, taṃ vadati. Anatthaṃ vadatīti akāraṇanissitaṃ vadati. Akāraṇanissitanti ca nipphalanti attho. Phalañhi kāraṇanissitaṃ. Akāraṇanissitatā ca tadavinābhāvato akāraṇe nissitaṃ, nipphalaṃ samphanti vuttaṃ hoti. Avinayaṃ vadatīti na saṃvaravinayappaṭisaṃyuttaṃ vadati, attano suṇantassa ca na saṃvaravinayāvahaṃ vadatīti vuttaṃ hoti. Na hadaye nidhetabbayuttakanti ahitasaṃhitattā cittaṃ anuppavesetvā nidhetuṃ ayuttaṃ. Kathetuṃ ayuttakālenāti dhammaṃ kathentena yo attho yasmiṃ kāle vattabbo, tato pubbe pacchā ca tassa akālo, tasmiṃ ayuttakāle vattā. Apadesarahitanti suttāpadesarahitaṃ. Sāpadesaṃ sakāraṇaṃ katvā na kathetīti ‘‘bhagavatā asuke sutte evaṃ vutta’’nti evaṃ sāpadesaṃ kāraṇasahitaṃ katvā na katheti.
ಪರಿಯನ್ತರಹಿತನ್ತಿ ಪರಿಚ್ಛೇದರಹಿತಂ, ಸುತ್ತಂ ವಾ ಜಾತಕಂ ವಾ ನಿಕ್ಖಿಪಿತ್ವಾ ತಸ್ಸ ಅನುಯೋಗಂ ಉಪಮಂ ವಾ ವತ್ಥುಂ ವಾ ಆಹರಿತ್ವಾ ಯಂ ಸುತ್ತಂ ಜಾತಕಂ ವಾ ನಿಕ್ಖಿಪಿತಂ, ತಸ್ಸ ಸರೀರಭೂತಂ ಕಥಂ ಅನಾಮಸಿತ್ವಾ ಬಾಹಿರಕಥಂಯೇವ ಕಥೇತಿ, ನಿಕ್ಖಿತ್ತಂ ನಿಕ್ಖಿತ್ತಮತ್ತಮೇವ ಹೋತಿ, ‘‘ಸುತ್ತಂ ನು ಖೋ ಕಥೇತಿ ಜಾತಕಂ ನು ಖೋ, ನಾಸ್ಸ ಅನ್ತಂ ವಾ ಕೋಟಿಂ ವಾ ಪಸ್ಸಾಮಾ’’ತಿ ವತ್ತಬ್ಬತಂ ಆಪಜ್ಜತಿ। ಯಥಾ ವಟರುಕ್ಖಸಾಖಾನಂ ಗತಗತಟ್ಠಾನೇ ಪಾರೋಹಾ ಓತರನ್ತಿ, ಓತಿಣ್ಣೋ-ತಿಣ್ಣಟ್ಠಾನೇ ವಿರುಳ್ಹಿಂ ಆಪಜ್ಜಿತ್ವಾ ಪುನ ವಡ್ಢನ್ತಿಯೇವ, ಏವಂ ಅಡ್ಢಯೋಜನಮ್ಪಿ ಯೋಜನಮ್ಪಿ ಗಚ್ಛತಿಯೇವ। ಗಚ್ಛನ್ತೇ ಗಚ್ಛನ್ತೇ ಪನ ಮೂಲರುಕ್ಖೋ ವಿನಸ್ಸತಿ, ಅನುಜಾತಪಾರೋಹಮೂಲಾನಿಯೇವ ತಿಟ್ಠನ್ತಿ, ಏವಂ ಅಯಮ್ಪಿ ನಿಗ್ರೋಧಧಮ್ಮಕಥಿಕೋ ನಾಮ ಹೋತಿ। ನಿಕ್ಖಿತ್ತಂ ನಿಕ್ಖಿತ್ತಮೇವ ಕತ್ವಾ ಪಸ್ಸೇನೇವ ಪರಿಹರನ್ತೋ ಗಚ್ಛತಿ। ಯೋ ಪನ ಬಹುಮ್ಪಿ ಭಣನ್ತೋ ‘‘ಏತದತ್ಥಮಿದಂ ವುತ್ತ’’ನ್ತಿ ನಿಕ್ಖಿತ್ತಸುತ್ತತೋ ಅಞ್ಞಮ್ಪಿ ಅನುಯೋಗೂಪಮಾವತ್ಥುವಸೇನ ತದುಪಯೋಗೀನಂ ಆಹರಿತ್ವಾ ಆಹರಿತ್ವಾ ಜಾನಾಪೇತುಂ ಸಕ್ಕೋತಿ, ತಥಾರೂಪಸ್ಸ ಧಮ್ಮಕಥಿಕಸ್ಸ ಬಹುಮ್ಪಿ ಕಥೇತುಂ ವಟ್ಟತಿ। ನ ಲೋಕಿಯಲೋಕುತ್ತರಅತ್ಥನಿಸ್ಸಿತನ್ತಿ ಅತ್ತನೋ ಪರೇಸಞ್ಚ ನ ಲೋಕಿಯಲೋಕುತ್ತರಹಿತಾವಹಂ।
Pariyantarahitanti paricchedarahitaṃ, suttaṃ vā jātakaṃ vā nikkhipitvā tassa anuyogaṃ upamaṃ vā vatthuṃ vā āharitvā yaṃ suttaṃ jātakaṃ vā nikkhipitaṃ, tassa sarīrabhūtaṃ kathaṃ anāmasitvā bāhirakathaṃyeva katheti, nikkhittaṃ nikkhittamattameva hoti, ‘‘suttaṃ nu kho katheti jātakaṃ nu kho, nāssa antaṃ vā koṭiṃ vā passāmā’’ti vattabbataṃ āpajjati. Yathā vaṭarukkhasākhānaṃ gatagataṭṭhāne pārohā otaranti, otiṇṇo-tiṇṇaṭṭhāne viruḷhiṃ āpajjitvā puna vaḍḍhantiyeva, evaṃ aḍḍhayojanampi yojanampi gacchatiyeva. Gacchante gacchante pana mūlarukkho vinassati, anujātapārohamūlāniyeva tiṭṭhanti, evaṃ ayampi nigrodhadhammakathiko nāma hoti. Nikkhittaṃ nikkhittameva katvā passeneva pariharanto gacchati. Yo pana bahumpi bhaṇanto ‘‘etadatthamidaṃ vutta’’nti nikkhittasuttato aññampi anuyogūpamāvatthuvasena tadupayogīnaṃ āharitvā āharitvā jānāpetuṃ sakkoti, tathārūpassa dhammakathikassa bahumpi kathetuṃ vaṭṭati. Na lokiyalokuttaraatthanissitanti attano paresañca na lokiyalokuttarahitāvahaṃ.
ಪಕಟ್ಠಾನಂ ಉಕ್ಕಟ್ಠಾನಂ ಸೀಲಾದಿಅತ್ಥಾನಂ ಬೋಧನತೋ ಸಭಾವನಿರುತ್ತಿವಸೇನ ಚ ಬುದ್ಧಾದೀಹಿ ಭಾಸಿತತ್ತಾ ಪಕಟ್ಠಾನಂ ವಚನಪ್ಪಬನ್ಧಾನಂ ಆಳೀತಿ ಪಾಳಿ, ಪರಿಯತ್ತಿಧಮ್ಮೋ। ಪುರಿಮಸ್ಸ ಅತ್ಥಸ್ಸ ಪಚ್ಛಿಮೇನ ಅತ್ಥೇನ ಅನುಸನ್ಧಾನಂ ಅನುಸನ್ಧಿ, ಅತ್ಥಮುಖೇನ ಪನ ಪಾಳಿಪ್ಪದೇಸಾನಮ್ಪಿ ಅನುಸನ್ಧಿ ಹೋತಿಯೇವ। ಸ್ವಾಯಂ ಅನುಸನ್ಧಿ ಪುಚ್ಛಾನುಸನ್ಧಿಅಜ್ಝಾಸಯಾನುಸನ್ಧಿಯಥಾನುಸನ್ಧಿಆದಿವಸೇನ ಚತುಬ್ಬಿಧೋ, ತಂತಂದೇಸನಾನಂ ಪನ ಪುಬ್ಬಾಪರಪಾಳಿವಸೇನ ಅನುಸನ್ಧಿವಸೇನ ಪುಬ್ಬಾಪರವಸೇನಾತಿ ಪಚ್ಚೇಕಂ ಯೋಜೇತಬ್ಬಂ। ಉಗ್ಗಹಿತನ್ತಿ ಬ್ಯಞ್ಜನಸೋ ಅತ್ಥಸೋ ಚ ಉದ್ಧಂ ಉದ್ಧಂ ಗಹಿತಂ, ಪರಿಯಾಪುಣನವಸೇನ ಚೇವ ಪರಿಪುಚ್ಛಾವಸೇನ ಚ ಹದಯೇನ ಗಹಿತನ್ತಿ ಅತ್ಥೋ। ವಟ್ಟದುಕ್ಖನಿಸ್ಸರಣತ್ಥಿಕೇಹಿ ಸೋತಬ್ಬತೋ ಸುತಂ, ಪರಿಯತ್ತಿಧಮ್ಮೋ। ತಂ ಧಾರೇತೀತಿ ಸುತಧರೋ। ಯೋ ಹಿ ಸುತಧರೋ, ಸುತಂ ತಸ್ಮಿಂ ಪತಿಟ್ಠಿತಂ ಹೋತಿ ಸುಪ್ಪತಿಟ್ಠಿತಂ ಅರೋಗಿಕಂ, ತಸ್ಮಾ ವುತ್ತಂ ‘‘ಸುತಸ್ಸ ಆಧಾರಭೂತೋ’’ತಿ। ತೇನಾಹ ‘‘ಯಸ್ಸ ಹೀ’’ತಿಆದಿ। ಏಕಂ ಪದಂ ಏಕಕ್ಖರಮ್ಪಿ ಅವಿನಟ್ಠಂ ಹುತ್ವಾ ಸನ್ನಿಚೀಯತೀತಿ ಸನ್ನಿಚಯೋ, ಸುತಂ ಸನ್ನಿಚಯೋ ಏತಸ್ಮಿನ್ತಿ ಸುತಸನ್ನಿಚಯೋ। ಅಜ್ಝೋಸಾಯಾತಿ ಅನುಪ್ಪವಿಸಿತ್ವಾ। ತಿಟ್ಠತೀತಿ ನ ಸಮ್ಮುಸ್ಸತಿ।
Pakaṭṭhānaṃ ukkaṭṭhānaṃ sīlādiatthānaṃ bodhanato sabhāvaniruttivasena ca buddhādīhi bhāsitattā pakaṭṭhānaṃ vacanappabandhānaṃ āḷīti pāḷi, pariyattidhammo. Purimassa atthassa pacchimena atthena anusandhānaṃ anusandhi, atthamukhena pana pāḷippadesānampi anusandhi hotiyeva. Svāyaṃ anusandhi pucchānusandhiajjhāsayānusandhiyathānusandhiādivasena catubbidho, taṃtaṃdesanānaṃ pana pubbāparapāḷivasena anusandhivasena pubbāparavasenāti paccekaṃ yojetabbaṃ. Uggahitanti byañjanaso atthaso ca uddhaṃ uddhaṃ gahitaṃ, pariyāpuṇanavasena ceva paripucchāvasena ca hadayena gahitanti attho. Vaṭṭadukkhanissaraṇatthikehi sotabbato sutaṃ, pariyattidhammo. Taṃ dhāretīti sutadharo. Yo hi sutadharo, sutaṃ tasmiṃ patiṭṭhitaṃ hoti suppatiṭṭhitaṃ arogikaṃ, tasmā vuttaṃ ‘‘sutassa ādhārabhūto’’ti. Tenāha ‘‘yassa hī’’tiādi. Ekaṃ padaṃ ekakkharampi avinaṭṭhaṃ hutvā sannicīyatīti sannicayo, sutaṃ sannicayo etasminti sutasannicayo. Ajjhosāyāti anuppavisitvā. Tiṭṭhatīti na sammussati.
ಪಗುಣಾತಿ ವಾಚುಗ್ಗತಾ। ನಿಚ್ಚಲಿಕನ್ತಿ ಅವಿಪರಿವತ್ತಂ। ಸಂಸನ್ದಿತ್ವಾತಿ ಅಞ್ಞೇಹಿ ಸಂಸನ್ದಿತ್ವಾ। ಸಮನುಗ್ಗಾಹಿತ್ವಾತಿ ಪರಿಪುಚ್ಛಾವಸೇನ ಅತ್ಥಂ ಓಗಾಹಿತ್ವಾ। ಪಬನ್ಧಸ್ಸ ವಿಚ್ಛೇದಾಭಾವತೋ ಗಙ್ಗಾಸೋತಸದಿಸಂ। ‘‘ಭವಙ್ಗಸೋತಸದಿಸ’’ನ್ತಿ ವಾ ಪಾಠೋ, ಅಕಿತ್ತಿಮಂ ಸುಖಪ್ಪವತ್ತೀತಿ ಅತ್ಥೋ। ಸುತ್ತೇಕದೇಸಸ್ಸ ಸುತ್ತಮತ್ತಸ್ಸ ಚ ವಚಸಾ ಪರಿಚಯೋ ಇಧ ನಾಧಿಪ್ಪೇತೋ, ವಗ್ಗಾದಿವಸೇನ ಪನ ಅಧಿಪ್ಪೇತೋತಿ ಆಹ ‘‘ಸುತ್ತದಸಕ…ಪೇ॰… ಸಜ್ಝಾಯಿತಾ’’ತಿ, ‘‘ದಸಸುತ್ತಾನಿ ಗತಾನಿ, ದಸವಗ್ಗಾನಿ ಗತಾನೀ’’ತಿಆದಿನಾ ಸಲ್ಲಕ್ಖೇತ್ವಾ ವಾಚಾಯ ಸಜ್ಝಾಯಿತಾತಿ ಅತ್ಥೋ। ಮನಸಾ ಅನು ಅನು ಪೇಕ್ಖಿತಾ ಭಾಗಸೋ ನಿಜ್ಝಾಯಿತಾ ಚಿನ್ತಿತಾ ಮನಸಾನುಪೇಕ್ಖಿತಾ। ರೂಪಗತಂ ವಿಯ ಪಞ್ಞಾಯತೀತಿ ರೂಪಗತಂ ವಿಯ ಚಕ್ಖುಸ್ಸ ವಿಭೂತಂ ಹುತ್ವಾ ಪಞ್ಞಾಯತಿ। ಸುಪ್ಪಟಿವಿದ್ಧಾತಿ ನಿಜ್ಜಟಂ ನಿಗ್ಗುಮ್ಬಂ ಕತ್ವಾ ಸುಟ್ಠು ಯಾಥಾವತೋ ಪಟಿವಿದ್ಧಾ।
Paguṇāti vācuggatā. Niccalikanti aviparivattaṃ. Saṃsanditvāti aññehi saṃsanditvā. Samanuggāhitvāti paripucchāvasena atthaṃ ogāhitvā. Pabandhassa vicchedābhāvato gaṅgāsotasadisaṃ. ‘‘Bhavaṅgasotasadisa’’nti vā pāṭho, akittimaṃ sukhappavattīti attho. Suttekadesassa suttamattassa ca vacasā paricayo idha nādhippeto, vaggādivasena pana adhippetoti āha ‘‘suttadasaka…pe… sajjhāyitā’’ti, ‘‘dasasuttāni gatāni, dasavaggāni gatānī’’tiādinā sallakkhetvā vācāya sajjhāyitāti attho. Manasā anu anu pekkhitā bhāgaso nijjhāyitā cintitā manasānupekkhitā. Rūpagataṃ viya paññāyatīti rūpagataṃ viya cakkhussa vibhūtaṃ hutvā paññāyati. Suppaṭividdhāti nijjaṭaṃ niggumbaṃ katvā suṭṭhu yāthāvato paṭividdhā.
ಅಧಿಕಂ ಚೇತೋತಿ ಅಭಿಚೇತೋ, ಉಪಚಾರಜ್ಝಾನಚಿತ್ತಂ। ತಸ್ಸ ಪನ ಅಧಿಕತಾ ಪಾಕತಿಕಕಾಮಾವಚರಚಿತ್ತೇಹಿ ಸುನ್ದರತಾಯ, ಸಾ ಪಟಿಪಕ್ಖತೋ ಸುದ್ಧಿಯಾತಿ ಆಹ ‘‘ಅಭಿಕ್ಕನ್ತಂ ವಿಸುದ್ಧಂ ಚಿತ್ತ’’ನ್ತಿ। ಅಧಿಚಿತ್ತನ್ತಿ ಸಮಾಧಿಮಾಹ। ಸೋಪಿ ಉಪಚಾರಸಮಾಧಿ ದಟ್ಠಬ್ಬೋ। ವಿವೇಕಜಂ ಪೀತಿಸುಖಂ, ಸಮಾಧಿಜಂ ಪೀತಿಸುಖಂ, ಅಪೀತಿಜಂ ಕಾಯಸುಖಂ, ಸತಿಪಾರಿಸುದ್ಧಿಜಂ ಞಾಣಸುಖನ್ತಿ ಚತುಬ್ಬಿಧಮ್ಪಿ ಝಾನಸುಖಂ ಪಟಿಪಕ್ಖತೋ ನಿಕ್ಖನ್ತತಂ ಉಪಾದಾಯ ನೇಕ್ಖಮ್ಮಸುಖನ್ತಿ ವುಚ್ಚತೀತಿ ಆಹ ‘‘ನೇಕ್ಖಮ್ಮಸುಖಂ ವಿನ್ದತೀ’’ತಿ। ಇಚ್ಛಿತಿಚ್ಛಿತಕ್ಖಣೇ ಸಮಾಪಜ್ಜಿತುಂ ಸಮತ್ಥೋತಿ ಇಮಿನಾ ತೇಸು ಝಾನೇಸು ಸಮಾಪಜ್ಜನವಸೀಭಾವಮಾಹ। ನಿಕಾಮಲಾಭೀತಿ ಪನ ವಚನತೋ ಆವಜ್ಜನಾಧಿಟ್ಠಾನಪಚ್ಚವೇಕ್ಖಣವಸಿಯೋಪಿ ವುತ್ತಾ ಏವಾತಿ ವೇದಿತಬ್ಬಾ। ಸುಖೇನೇವ ಪಚ್ಚನೀಕಧಮ್ಮೇ ವಿಕ್ಖಮ್ಭೇತ್ವಾತಿ ಏತೇನ ತೇಸಂ ಝಾನಾನಂ ಸುಖಪ್ಪಟಿಪದತಂ ಖಿಪ್ಪಾಭಿಞ್ಞತಞ್ಚ ದಸ್ಸೇತಿ।
Adhikaṃ cetoti abhiceto, upacārajjhānacittaṃ. Tassa pana adhikatā pākatikakāmāvacaracittehi sundaratāya, sā paṭipakkhato suddhiyāti āha ‘‘abhikkantaṃ visuddhaṃ citta’’nti. Adhicittanti samādhimāha. Sopi upacārasamādhi daṭṭhabbo. Vivekajaṃ pītisukhaṃ, samādhijaṃ pītisukhaṃ, apītijaṃ kāyasukhaṃ, satipārisuddhijaṃ ñāṇasukhanti catubbidhampi jhānasukhaṃ paṭipakkhato nikkhantataṃ upādāya nekkhammasukhanti vuccatīti āha ‘‘nekkhammasukhaṃ vindatī’’ti. Icchiticchitakkhaṇe samāpajjituṃ samatthoti iminā tesu jhānesu samāpajjanavasībhāvamāha. Nikāmalābhīti pana vacanato āvajjanādhiṭṭhānapaccavekkhaṇavasiyopi vuttā evāti veditabbā. Sukheneva paccanīkadhamme vikkhambhetvāti etena tesaṃ jhānānaṃ sukhappaṭipadataṃ khippābhiññatañca dasseti.
ವಿಪುಲಾನನ್ತಿ ವೇಪುಲ್ಲಂ ಪಾಪಿತಾನಂ ಝಾನಾನಂ। ವಿಪುಲತಾ ನಾಮ ಸುಭಾವಿತಭಾವೇನ ಚಿರತರಪ್ಪವತ್ತಿಯಾ, ಸಾ ಚ ಪರಿಚ್ಛೇದಾನುರೂಪಾವ ಇಚ್ಛಿತಬ್ಬಾತಿ ‘‘ವಿಪುಲಾನ’’ನ್ತಿ ವತ್ವಾ ‘‘ಯಥಾಪರಿಚ್ಛೇದೇನ ವುಟ್ಠಾತುಂ ಸಮತ್ಥೋತಿ ವುತ್ತಂ ಹೋತೀ’’ತಿ ಆಹ। ಪರಿಚ್ಛೇದಕಾಲಞ್ಹಿ ಅಪ್ಪತ್ವಾವ ವುಟ್ಠಹನ್ತೋ ಅಕಸಿರಲಾಭೀ ನ ಹೋತಿ ಯಾವದಿಚ್ಛಿತಂ ಪವತ್ತೇತುಂ ಅಸಮತ್ಥತ್ತಾ। ಇದಾನಿ ಯಥಾವುತ್ತೇ ಸಮಾಪಜ್ಜನಾದಿವಸೀಭಾವೇ ಬ್ಯತಿರೇಕವಸೇನ ವಿಭಾವೇತುಂ ‘‘ಏಕಚ್ಚೋ ಹೀ’’ತಿಆದಿ ವುತ್ತಂ। ತತ್ಥ ಲಾಭೀಯೇವ ಹೋತೀತಿ ಇದಂ ಪಟಿಲದ್ಧಮತ್ತಸ್ಸ ಝಾನಸ್ಸ ವಸೇನ ವುತ್ತಂ। ತಥಾತಿ ಇಚ್ಛಿತಿಚ್ಛಿತಕ್ಖಣೇ। ಪಾರಿಪನ್ಥಿಕೇತಿ ವಸೀಭಾವಸ್ಸ ಪಚ್ಚನೀಕಧಮ್ಮೇ। ಝಾನಾಧಿಗಮಸ್ಸ ಪನ ಪಚ್ಚನೀಕಧಮ್ಮಾ ಪಗೇವ ವಿಕ್ಖಮ್ಭಿತಾ, ಅಞ್ಞಥಾ ಝಾನಾಧಿಗಮೋ ಏವ ನ ಸಿಯಾ। ಕಿಚ್ಛೇನ ವಿಕ್ಖಮ್ಭೇತೀತಿ ಕಿಚ್ಛೇನ ವಿಸೋಧೇತಿ। ಕಾಮಾದೀನವಪಚ್ಚವೇಕ್ಖಣಾದೀಹಿ ಕಾಮಚ್ಛನ್ದಾದೀನಂ ವಿಯ ಅಞ್ಞೇಸಮ್ಪಿ ಸಮಾಧಿಪಾರಿಪನ್ಥಿಕಾನಂ ದೂರಸಮುಸ್ಸಾರಣಂ ಇಧ ವಿಕ್ಖಮ್ಭನಂ ವಿಸೋಧನಞ್ಚಾತಿ ವೇದಿತಬ್ಬಂ। ನಾಳಿಕಯನ್ತನ್ತಿ ಕಾಲಮಾನನಾಳಿಕಯನ್ತಮಾಹ।
Vipulānanti vepullaṃ pāpitānaṃ jhānānaṃ. Vipulatā nāma subhāvitabhāvena ciratarappavattiyā, sā ca paricchedānurūpāva icchitabbāti ‘‘vipulāna’’nti vatvā ‘‘yathāparicchedena vuṭṭhātuṃ samatthoti vuttaṃ hotī’’ti āha. Paricchedakālañhi appatvāva vuṭṭhahanto akasiralābhī na hoti yāvadicchitaṃ pavattetuṃ asamatthattā. Idāni yathāvutte samāpajjanādivasībhāve byatirekavasena vibhāvetuṃ ‘‘ekacco hī’’tiādi vuttaṃ. Tattha lābhīyeva hotīti idaṃ paṭiladdhamattassa jhānassa vasena vuttaṃ. Tathāti icchiticchitakkhaṇe. Pāripanthiketi vasībhāvassa paccanīkadhamme. Jhānādhigamassa pana paccanīkadhammā pageva vikkhambhitā, aññathā jhānādhigamo eva na siyā. Kicchena vikkhambhetīti kicchena visodheti. Kāmādīnavapaccavekkhaṇādīhi kāmacchandādīnaṃ viya aññesampi samādhipāripanthikānaṃ dūrasamussāraṇaṃ idha vikkhambhanaṃ visodhanañcāti veditabbaṃ. Nāḷikayantanti kālamānanāḷikayantamāha.
ಅಟ್ಠಪಿತಸಙ್ಕಪ್ಪೋತಿ ನ ಸಮ್ಮಾಪಣಿಹಿತಸಙ್ಕಪ್ಪೋ। ಅಭಿಞ್ಞಾಪಾರಗೂತಿ ಸಬ್ಬೇಸಂ ಲೋಕಿಯಲೋಕುತ್ತರಧಮ್ಮಾನಂ ಅಭಿಞ್ಞಾಯ ಪಾರಂ ಗತೋ, ಸಬ್ಬಧಮ್ಮೇ ಅಭಿವಿಸಿಟ್ಠಾಯ ಅಗ್ಗಮಗ್ಗಪಞ್ಞಾಯ ಜಾನಿತ್ವಾ ಠಿತೋತಿ ಅತ್ಥೋ। ಪರಿಞ್ಞಾಪಾರಗೂತಿ ಪಞ್ಚನ್ನಂ ಖನ್ಧಾನಂ ಪರಿಞ್ಞಾಯ ಪಾರಂ ಗತೋ, ಪಞ್ಚಕ್ಖನ್ಧೇ ಪರಿಜಾನಿತ್ವಾ ಠಿತೋತಿ ಅತ್ಥೋ। ಭಾವನಾಪಾರಗೂತಿ ಚತುನ್ನಂ ಮಗ್ಗಾನಂ ಭಾವನಾಯ ಪಾರಂ ಗತೋ, ಚತ್ತಾರೋ ಮಗ್ಗೇ ಭಾವೇತ್ವಾ ಠಿತೋತಿ ಅತ್ಥೋ। ಪಹಾನಪಾರಗೂತಿ ಸಬ್ಬಕಿಲೇಸಾನಂ ಪಹಾನೇನ ಪಾರಂ ಗತೋ, ಸಬ್ಬಕಿಲೇಸೇ ಪಜಹಿತ್ವಾ ಠಿತೋತಿ ಅತ್ಥೋ । ಸಚ್ಛಿಕಿರಿಯಾಪಾರಗೂತಿ ನಿರೋಧಸಚ್ಛಿಕಿರಿಯಾಯ ಪಾರಂ ಗತೋ, ನಿರೋಧಂ ಸಚ್ಛಿಕತ್ವಾ ಠಿತೋತಿ ಅತ್ಥೋ। ಸಮಾಪತ್ತಿಪಾರಗೂತಿ ಸಬ್ಬಸಮಾಪತ್ತೀನಂ ಸಮಾಪಜ್ಜನೇನ ಪಾರಂ ಗತೋ, ಸಬ್ಬಾ ಸಮಾಪತ್ತಿಯೋ ಸಮಾಪಜ್ಜಿತ್ವಾ ಠಿತೋತಿ ಅತ್ಥೋ। ಬ್ರಹ್ಮಚರಿಯಸ್ಸ ಕೇವಲೀತಿ ಯಂ ಬ್ರಹ್ಮಚರಿಯಸ್ಸ ಕೇವಲಂ ಸಕಲಭಾವೋ, ತೇನ ಸಮನ್ನಾಗತೋ, ಸಕಲಚತುಮಗ್ಗಬ್ರಹ್ಮಚರಿಯವಾಸೋತಿ ಅತ್ಥೋ। ತೇನಾಹ ‘‘ಸಕಲಬ್ರಹ್ಮಚರಿಯೋ’’ತಿ, ಪರಿಪುಣ್ಣಮಗ್ಗಬ್ರಹ್ಮಚರಿಯೋತಿ ಅತ್ಥೋ। ಸೇಸಂ ಸುವಿಞ್ಞೇಯ್ಯಮೇವ।
Aṭṭhapitasaṅkappoti na sammāpaṇihitasaṅkappo. Abhiññāpāragūti sabbesaṃ lokiyalokuttaradhammānaṃ abhiññāya pāraṃ gato, sabbadhamme abhivisiṭṭhāya aggamaggapaññāya jānitvā ṭhitoti attho. Pariññāpāragūti pañcannaṃ khandhānaṃ pariññāya pāraṃ gato, pañcakkhandhe parijānitvā ṭhitoti attho. Bhāvanāpāragūti catunnaṃ maggānaṃ bhāvanāya pāraṃ gato, cattāro magge bhāvetvā ṭhitoti attho. Pahānapāragūti sabbakilesānaṃ pahānena pāraṃ gato, sabbakilese pajahitvā ṭhitoti attho . Sacchikiriyāpāragūti nirodhasacchikiriyāya pāraṃ gato, nirodhaṃ sacchikatvā ṭhitoti attho. Samāpattipāragūti sabbasamāpattīnaṃ samāpajjanena pāraṃ gato, sabbā samāpattiyo samāpajjitvā ṭhitoti attho. Brahmacariyassa kevalīti yaṃ brahmacariyassa kevalaṃ sakalabhāvo, tena samannāgato, sakalacatumaggabrahmacariyavāsoti attho. Tenāha ‘‘sakalabrahmacariyo’’ti, paripuṇṇamaggabrahmacariyoti attho. Sesaṃ suviññeyyameva.
ದುತಿಯಉರುವೇಲಸುತ್ತವಣ್ಣನಾ ನಿಟ್ಠಿತಾ।
Dutiyauruvelasuttavaṇṇanā niṭṭhitā.
Related texts:
ತಿಪಿಟಕ (ಮೂಲ) • Tipiṭaka (Mūla) / ಸುತ್ತಪಿಟಕ • Suttapiṭaka / ಅಙ್ಗುತ್ತರನಿಕಾಯ • Aṅguttaranikāya / ೨. ದುತಿಯಉರುವೇಲಸುತ್ತಂ • 2. Dutiyauruvelasuttaṃ
ಅಟ್ಠಕಥಾ • Aṭṭhakathā / ಸುತ್ತಪಿಟಕ (ಅಟ್ಠಕಥಾ) • Suttapiṭaka (aṭṭhakathā) / ಅಙ್ಗುತ್ತರನಿಕಾಯ (ಅಟ್ಠಕಥಾ) • Aṅguttaranikāya (aṭṭhakathā) / ೨. ದುತಿಯಉರುವೇಲಸುತ್ತವಣ್ಣನಾ • 2. Dutiyauruvelasuttavaṇṇanā
