Library / Tipiṭaka / තිපිටක • Tipiṭaka / සංයුත්‌තනිකාය • Saṃyuttanikāya

    10. දුතියවිභඞ්‌ගසුත්‌තං

    10. Dutiyavibhaṅgasuttaṃ

    480. ‘‘පඤ්‌චිමානි, භික්‌ඛවෙ, ඉන්‌ද්‍රියානි. කතමානි පඤ්‌ච? සද්‌ධින්‌ද්‍රියං…පෙ.… පඤ්‌ඤින්‌ද්‍රියං. කතමඤ්‌ච, භික්‌ඛවෙ, සද්‌ධින්‌ද්‍රියං? ඉධ, භික්‌ඛවෙ, අරියසාවකො සද්‌ධො හොති, සද්‌දහති තථාගතස්‌ස බොධිං – ‘ඉතිපි සො භගවා අරහං සම්‌මාසම්‌බුද්‌ධො විජ්‌ජාචරණසම්‌පන්‌නො සුගතො ලොකවිදූ අනුත්‌තරො පුරිසදම්‌මසාරථි සත්‌ථා දෙවමනුස්‌සානං බුද්‌ධො භගවා’ති – ඉදං වුච්‌චති, භික්‌ඛවෙ, සද්‌ධින්‌ද්‍රියං.

    480. ‘‘Pañcimāni, bhikkhave, indriyāni. Katamāni pañca? Saddhindriyaṃ…pe… paññindriyaṃ. Katamañca, bhikkhave, saddhindriyaṃ? Idha, bhikkhave, ariyasāvako saddho hoti, saddahati tathāgatassa bodhiṃ – ‘itipi so bhagavā arahaṃ sammāsambuddho vijjācaraṇasampanno sugato lokavidū anuttaro purisadammasārathi satthā devamanussānaṃ buddho bhagavā’ti – idaṃ vuccati, bhikkhave, saddhindriyaṃ.

    ‘‘කතමඤ්‌ච , භික්‌ඛවෙ, වීරියින්‌ද්‍රියං? ඉධ, භික්‌ඛවෙ, අරියසාවකො ආරද්‌ධවීරියො විහරති අකුසලානං ධම්‌මානං පහානාය, කුසලානං ධම්‌මානං උපසම්‌පදාය, ථාමවා දළ්‌හපරක්‌කමො අනික්‌ඛිත්‌තධුරො කුසලෙසු ධම්‌මෙසු. සො අනුප්‌පන්‌නානං පාපකානං අකුසලානං ධම්‌මානං අනුප්‌පාදාය ඡන්‌දං ජනෙති වායමති වීරියං ආරභති චිත්‌තං පග්‌ගණ්‌හාති පදහති; උප්‌පන්‌නානං පාපකානං අකුසලානං ධම්‌මානං පහානාය ඡන්‌දං ජනෙති වායමති වීරියං ආරභති චිත්‌තං පග්‌ගණ්‌හාති පදහති; අනුප්‌පන්‌නානං කුසලානං ධම්‌මානං උප්‌පාදාය ඡන්‌දං ජනෙති වායමති වීරියං ආරභති චිත්‌තං පග්‌ගණ්‌හාති පදහති; උප්‌පන්‌නානං කුසලානං ධම්‌මානං ඨිතියා 1 අසම්‌මොසාය භිය්‍යොභාවාය වෙපුල්‌ලාය භාවනාය පාරිපූරියා ඡන්‌දං ජනෙති වායමති වීරියං ආරභති චිත්‌තං පග්‌ගණ්‌හාති පදහති – ඉදං වුච්‌චති, භික්‌ඛවෙ, වීරියින්‌ද්‍රියං.

    ‘‘Katamañca , bhikkhave, vīriyindriyaṃ? Idha, bhikkhave, ariyasāvako āraddhavīriyo viharati akusalānaṃ dhammānaṃ pahānāya, kusalānaṃ dhammānaṃ upasampadāya, thāmavā daḷhaparakkamo anikkhittadhuro kusalesu dhammesu. So anuppannānaṃ pāpakānaṃ akusalānaṃ dhammānaṃ anuppādāya chandaṃ janeti vāyamati vīriyaṃ ārabhati cittaṃ paggaṇhāti padahati; uppannānaṃ pāpakānaṃ akusalānaṃ dhammānaṃ pahānāya chandaṃ janeti vāyamati vīriyaṃ ārabhati cittaṃ paggaṇhāti padahati; anuppannānaṃ kusalānaṃ dhammānaṃ uppādāya chandaṃ janeti vāyamati vīriyaṃ ārabhati cittaṃ paggaṇhāti padahati; uppannānaṃ kusalānaṃ dhammānaṃ ṭhitiyā 2 asammosāya bhiyyobhāvāya vepullāya bhāvanāya pāripūriyā chandaṃ janeti vāyamati vīriyaṃ ārabhati cittaṃ paggaṇhāti padahati – idaṃ vuccati, bhikkhave, vīriyindriyaṃ.

    ‘‘කතමඤ්‌ච , භික්‌ඛවෙ, සතින්‌ද්‍රියං? ඉධ, භික්‌ඛවෙ, අරියසාවකො සතිමා හොති පරමෙන සතිනෙපක්‌කෙන සමන්‌නාගතො, චිරකතම්‌පි චිරභාසිතම්‌පි සරිතා අනුස්‌සරිතා. සො කායෙ කායානුපස්‌සී විහරති ආතාපී සම්‌පජානො සතිමා, විනෙය්‍ය ලොකෙ අභිජ්‌ඣාදොමනස්‌සං; වෙදනාසු…පෙ.… චිත්‌තෙ…පෙ.… ධම්‌මෙසු ධම්‌මානුපස්‌සී විහරති ආතාපී සම්‌පජානො සතිමා, විනෙය්‍ය ලොකෙ අභිජ්‌ඣාදොමනස්‌සං – ඉදං වුච්‌චති, භික්‌ඛවෙ, සතින්‌ද්‍රියං.

    ‘‘Katamañca , bhikkhave, satindriyaṃ? Idha, bhikkhave, ariyasāvako satimā hoti paramena satinepakkena samannāgato, cirakatampi cirabhāsitampi saritā anussaritā. So kāye kāyānupassī viharati ātāpī sampajāno satimā, vineyya loke abhijjhādomanassaṃ; vedanāsu…pe… citte…pe… dhammesu dhammānupassī viharati ātāpī sampajāno satimā, vineyya loke abhijjhādomanassaṃ – idaṃ vuccati, bhikkhave, satindriyaṃ.

    ‘‘කතමඤ්‌ච, භික්‌ඛවෙ, සමාධින්‌ද්‍රියං? ඉධ, භික්‌ඛවෙ, අරියසාවකො වොස්‌සග්‌ගාරම්‌මණං කරිත්‌වා ලභති සමාධිං, ලභති චිත්‌තස්‌ස එකග්‌ගතං. සො විවිච්‌චෙව කාමෙහි විවිච්‌ච අකුසලෙහි ධම්‌මෙහි සවිතක්‌කං සවිචාරං විවෙකජං පීතිසුඛං පඨමං ඣානං උපසම්‌පජ්‌ජ විහරති. විතක්‌කවිචාරානං වූපසමා අජ්‌ඣත්‌තං සම්‌පසාදනං චෙතසො එකොදිභාවං අවිතක්‌කං අවිචාරං සමාධිජං පීතිසුඛං දුතියං ඣානං උපසම්‌පජ්‌ජ විහරති. පීතියා ච විරාගා උපෙක්‌ඛකො ච විහරති සතො ච සම්‌පජානො සුඛඤ්‌ච කායෙන පටිසංවෙදෙති යං තං අරියා ආචික්‌ඛන්‌ති ‘උපෙක්‌ඛකො සතිමා සුඛවිහාරී’ති තතියං ඣානං උපසම්‌පජ්‌ජ විහරති. සුඛස්‌ස ච පහානා දුක්‌ඛස්‌ස ච පහානා පුබ්‌බෙව සොමනස්‌සදොමනස්‌සානං අත්‌ථඞ්‌ගමා අදුක්‌ඛමසුඛං උපෙක්‌ඛාසතිපාරිසුද්‌ධිං චතුත්‌ථං ඣානං උපසම්‌පජ්‌ජ විහරති – ඉදං වුච්‌චති, භික්‌ඛවෙ, සමාධින්‌ද්‍රියං.

    ‘‘Katamañca, bhikkhave, samādhindriyaṃ? Idha, bhikkhave, ariyasāvako vossaggārammaṇaṃ karitvā labhati samādhiṃ, labhati cittassa ekaggataṃ. So vivicceva kāmehi vivicca akusalehi dhammehi savitakkaṃ savicāraṃ vivekajaṃ pītisukhaṃ paṭhamaṃ jhānaṃ upasampajja viharati. Vitakkavicārānaṃ vūpasamā ajjhattaṃ sampasādanaṃ cetaso ekodibhāvaṃ avitakkaṃ avicāraṃ samādhijaṃ pītisukhaṃ dutiyaṃ jhānaṃ upasampajja viharati. Pītiyā ca virāgā upekkhako ca viharati sato ca sampajāno sukhañca kāyena paṭisaṃvedeti yaṃ taṃ ariyā ācikkhanti ‘upekkhako satimā sukhavihārī’ti tatiyaṃ jhānaṃ upasampajja viharati. Sukhassa ca pahānā dukkhassa ca pahānā pubbeva somanassadomanassānaṃ atthaṅgamā adukkhamasukhaṃ upekkhāsatipārisuddhiṃ catutthaṃ jhānaṃ upasampajja viharati – idaṃ vuccati, bhikkhave, samādhindriyaṃ.

    ‘‘කතමඤ්‌ච , භික්‌ඛවෙ, පඤ්‌ඤින්‌ද්‍රියං? ඉධ, භික්‌ඛවෙ, අරියසාවකො පඤ්‌ඤවා හොති උදයත්‌ථගාමිනියා පඤ්‌ඤාය සමන්‌නාගතො අරියාය නිබ්‌බෙධිකාය, සම්‌මා දුක්‌ඛක්‌ඛයගාමිනියා. සො ‘ඉදං දුක්‌ඛ’න්‌ති යථාභූතං පජානාති, ‘අයං දුක්‌ඛසමුදයො’ති යථාභූතං පජානාති, ‘අයං දුක්‌ඛනිරොධො’ති යථාභූතං පජානාති, ‘අයං දුක්‌ඛනිරොධගාමිනී පටිපදා’ති යථාභූතං පජානාති – ඉදං වුච්‌චති, භික්‌ඛවෙ, පඤ්‌ඤින්‌ද්‍රියං. ඉමානි ඛො, භික්‌ඛවෙ, පඤ්‌චින්‌ද්‍රියානී’’ති. දසමං.

    ‘‘Katamañca , bhikkhave, paññindriyaṃ? Idha, bhikkhave, ariyasāvako paññavā hoti udayatthagāminiyā paññāya samannāgato ariyāya nibbedhikāya, sammā dukkhakkhayagāminiyā. So ‘idaṃ dukkha’nti yathābhūtaṃ pajānāti, ‘ayaṃ dukkhasamudayo’ti yathābhūtaṃ pajānāti, ‘ayaṃ dukkhanirodho’ti yathābhūtaṃ pajānāti, ‘ayaṃ dukkhanirodhagāminī paṭipadā’ti yathābhūtaṃ pajānāti – idaṃ vuccati, bhikkhave, paññindriyaṃ. Imāni kho, bhikkhave, pañcindriyānī’’ti. Dasamaṃ.

    සුද්‌ධිකවග්‌ගො පඨමො.

    Suddhikavaggo paṭhamo.

    තස්‌සුද්‌දානං –

    Tassuddānaṃ –

    සුද්‌ධිකඤ්‌චෙව ද්‌වෙ සොතා, අරහන්‌තා අපරෙ දුවෙ;

    Suddhikañceva dve sotā, arahantā apare duve;

    සමණබ්‍රාහ්‌මණා දට්‌ඨබ්‌බං, විභඞ්‌ගා අපරෙ දුවෙති.

    Samaṇabrāhmaṇā daṭṭhabbaṃ, vibhaṅgā apare duveti.







    Footnotes:
    1. සමාපත්‌තියා (ස්‍යා. කං. ක.)
    2. samāpattiyā (syā. kaṃ. ka.)



    Related texts:



    අට්‌ඨකථා • Aṭṭhakathā / සුත්‌තපිටක (අට්‌ඨකථා) • Suttapiṭaka (aṭṭhakathā) / සංයුත්‌තනිකාය (අට්‌ඨකථා) • Saṃyuttanikāya (aṭṭhakathā) / 9-10. පඨමවිභඞ්‌ගසුත්‌තාදිවණ්‌ණනා • 9-10. Paṭhamavibhaṅgasuttādivaṇṇanā

    ටීකා • Tīkā / සුත්‌තපිටක (ටීකා) • Suttapiṭaka (ṭīkā) / සංයුත්‌තනිකාය (ටීකා) • Saṃyuttanikāya (ṭīkā) / 9-10. පඨමවිභඞ්‌ගසුත්‌තාදිවණ්‌ණනා • 9-10. Paṭhamavibhaṅgasuttādivaṇṇanā


    © 1991-2023 The Titi Tudorancea Bulletin | Titi Tudorancea® is a Registered Trademark | Terms of use and privacy policy
    Contact