| Library / Tipiṭaka / तिपिटक • Tipiṭaka / अङ्गुत्तरनिकाय (टीका) • Aṅguttaranikāya (ṭīkā) |
६. दुतिययोधाजीवसुत्तवण्णना
6. Dutiyayodhājīvasuttavaṇṇanā
७६. छट्ठे चम्मन्ति इमिना चम्ममयं चम्ममिति सिब्बितं, अञ्ञं वा केटकफलकादिं सङ्गण्हाति। धनुकलापं सन्नय्हित्वाति धनुञ्चेव तूणिरञ्च सन्नय्हित्वा सज्जेत्वा। धनुदण्डस्स जियायत्तभावकरणादिपि हि धनुनो सन्नय्हनं। तेनेवाह ‘‘धनुञ्च सरकलापञ्च सन्नय्हित्वा’’ति। युद्धसन्निवेसेन ठितन्ति द्विन्नं सेनानं ब्यूहनसंविधाननयेन कतो यो सन्निवेसो, तस्स वसेन ठितं, सेनाब्यूहसंविधानवसेन सन्निविट्ठन्ति वुत्तं होति। उस्साहञ्च वायामञ्च करोतीति युज्झनवसेन उस्साहं वायामञ्च करोति। परियापादेन्तीति मरणपरियन्तिकं अपरं पापेन्ति। तेनाह ‘‘परियापादयन्ती’’ति, जीवितं परियापादयन्ति मरणं पटिपज्जापेन्तीति वुत्तं होति।
76. Chaṭṭhe cammanti iminā cammamayaṃ cammamiti sibbitaṃ, aññaṃ vā keṭakaphalakādiṃ saṅgaṇhāti. Dhanukalāpaṃ sannayhitvāti dhanuñceva tūṇirañca sannayhitvā sajjetvā. Dhanudaṇḍassa jiyāyattabhāvakaraṇādipi hi dhanuno sannayhanaṃ. Tenevāha ‘‘dhanuñca sarakalāpañca sannayhitvā’’ti. Yuddhasannivesena ṭhitanti dvinnaṃ senānaṃ byūhanasaṃvidhānanayena kato yo sanniveso, tassa vasena ṭhitaṃ, senābyūhasaṃvidhānavasena sanniviṭṭhanti vuttaṃ hoti. Ussāhañca vāyāmañca karotīti yujjhanavasena ussāhaṃ vāyāmañca karoti. Pariyāpādentīti maraṇapariyantikaṃ aparaṃ pāpenti. Tenāha ‘‘pariyāpādayantī’’ti, jīvitaṃ pariyāpādayanti maraṇaṃ paṭipajjāpentīti vuttaṃ hoti.
अरक्खितेनेव कायेनातिआदीसु हत्थपादे कीळापेन्तो गीवं विपरिवत्तेन्तो कायं न रक्खति नाम। नानप्पकारं दुट्ठुल्लं करोन्तो वाचं न रक्खति नाम। कामवितक्कादयो वितक्केन्तो चित्तं न रक्खति नाम। अनुपट्ठिताय सतियाति कायगताय सतिया अनुपट्ठिताय। रागेन अनुगतोति रागेन अनुपहतो। रागपरेतोति वा रागेन फुट्ठो फुट्ठविसेन विय सप्पेन।
Arakkhitenevakāyenātiādīsu hatthapāde kīḷāpento gīvaṃ viparivattento kāyaṃ na rakkhati nāma. Nānappakāraṃ duṭṭhullaṃ karonto vācaṃ na rakkhati nāma. Kāmavitakkādayo vitakkento cittaṃ na rakkhati nāma. Anupaṭṭhitāya satiyāti kāyagatāya satiyā anupaṭṭhitāya. Rāgena anugatoti rāgena anupahato. Rāgaparetoti vā rāgena phuṭṭho phuṭṭhavisena viya sappena.
अनुदहनट्ठेनाति अनुपायप्पटिपत्तिया। सम्पति आयतिञ्च महाभितापट्ठेन। अनवत्थितसभावताय इत्तरपच्चुपट्ठानट्ठेन। मुहुत्तरमणीयताय तावकालिकट्ठेन। ब्यत्तेहि अभिभवनीयताय सब्बङ्गपच्चङ्गपलिभञ्जनट्ठेन। छेदनभेदनादिअधिकरणभावेन उग्घट्टनसदिसताय अधिकुट्टनट्ठेन। अवणे वणं उप्पादेत्वा अन्तो अनुपविसनसभावताय विनिविज्झनट्ठेन। दिट्ठधम्मिकसम्परायिक अनत्थनिमित्तताय सासङ्कसप्पटिभयट्ठेन।
Anudahanaṭṭhenāti anupāyappaṭipattiyā. Sampati āyatiñca mahābhitāpaṭṭhena. Anavatthitasabhāvatāya ittarapaccupaṭṭhānaṭṭhena. Muhuttaramaṇīyatāya tāvakālikaṭṭhena. Byattehi abhibhavanīyatāya sabbaṅgapaccaṅgapalibhañjanaṭṭhena. Chedanabhedanādiadhikaraṇabhāvena ugghaṭṭanasadisatāya adhikuṭṭanaṭṭhena. Avaṇe vaṇaṃ uppādetvā anto anupavisanasabhāvatāya vinivijjhanaṭṭhena. Diṭṭhadhammikasamparāyika anatthanimittatāya sāsaṅkasappaṭibhayaṭṭhena.
दुतिययोधाजीवसुत्तवण्णना निट्ठिता।
Dutiyayodhājīvasuttavaṇṇanā niṭṭhitā.
Related texts:
तिपिटक (मूल) • Tipiṭaka (Mūla) / सुत्तपिटक • Suttapiṭaka / अङ्गुत्तरनिकाय • Aṅguttaranikāya / ६. दुतिययोधाजीवसुत्तं • 6. Dutiyayodhājīvasuttaṃ
अट्ठकथा • Aṭṭhakathā / सुत्तपिटक (अट्ठकथा) • Suttapiṭaka (aṭṭhakathā) / अङ्गुत्तरनिकाय (अट्ठकथा) • Aṅguttaranikāya (aṭṭhakathā) / ६. दुतिययोधाजीवसुत्तवण्णना • 6. Dutiyayodhājīvasuttavaṇṇanā
