| Library / Tipiṭaka / ತಿಪಿಟಕ • Tipiṭaka / ಮಹಾನಿದ್ದೇಸಪಾಳಿ • Mahāniddesapāḷi |
೩. ದುಟ್ಠಟ್ಠಕಸುತ್ತನಿದ್ದೇಸೋ
3. Duṭṭhaṭṭhakasuttaniddeso
ಅಥ ದುಟ್ಠಟ್ಠಕಸುತ್ತನಿದ್ದೇಸಂ ವಕ್ಖತಿ –
Atha duṭṭhaṭṭhakasuttaniddesaṃ vakkhati –
೧೫.
15.
ವದನ್ತಿ ವೇ ದುಟ್ಠಮನಾಪಿ ಏಕೇ, ಅಥೋಪಿ 1 ವೇ ಸಚ್ಚಮನಾ ವದನ್ತಿ।
Vadantive duṭṭhamanāpi eke,athopi2ve saccamanā vadanti;
ವಾದಞ್ಚ ಜಾತಂ ಮುನಿ ನೋ ಉಪೇತಿ, ತಸ್ಮಾ ಮುನೀ ನತ್ಥಿ ಖಿಲೋ ಕುಹಿಞ್ಚಿ॥
Vādañca jātaṃ muni no upeti, tasmā munī natthi khilo kuhiñci.
ವದನ್ತಿ ವೇ ದುಟ್ಠಮನಾಪಿ ಏಕೇತಿ ತೇ ತಿತ್ಥಿಯಾ ದುಟ್ಠಮನಾ ವಿರುದ್ಧಮನಾ ಪಟಿವಿರುದ್ಧಮನಾ ಆಹತಮನಾ ಪಚ್ಚಾಹತಮನಾ ಆಘಾತಿತಮನಾ ಪಚ್ಚಾಘಾತಿತಮನಾ ವದನ್ತಿ ಉಪವದನ್ತಿ ಭಗವನ್ತಞ್ಚ ಭಿಕ್ಖುಸಙ್ಘಞ್ಚ ಅಭೂತೇನಾತಿ – ವದನ್ತಿ ವೇ ದುಟ್ಠಮನಾಪಿ ಏಕೇ।
Vadanti ve duṭṭhamanāpi eketi te titthiyā duṭṭhamanā viruddhamanā paṭiviruddhamanā āhatamanā paccāhatamanā āghātitamanā paccāghātitamanā vadanti upavadanti bhagavantañca bhikkhusaṅghañca abhūtenāti – vadanti ve duṭṭhamanāpi eke.
ಅಥೋಪಿ ವೇ ಸಚ್ಚಮನಾ ವದನ್ತೀತಿ ಯೇ ತೇಸಂ ತಿತ್ಥಿಯಾನಂ ಸದ್ದಹನ್ತಾ ಓಕಪ್ಪೇನ್ತಾ ಅಧಿಮುಚ್ಚನ್ತಾ ಸಚ್ಚಮನಾ ಸಚ್ಚಸಞ್ಞಿನೋ ಭೂತಮನಾ ಭೂತಸಞ್ಞಿನೋ ತಥಮನಾ ತಥಸಞ್ಞಿನೋ ಯಾಥಾವಮನಾ ಯಾಥಾವಸಞ್ಞಿನೋ ಅವಿಪರೀತಮನಾ ಅವಿಪರೀತಸಞ್ಞಿನೋ ವದನ್ತಿ ಉಪವದನ್ತಿ ಭಗವನ್ತಞ್ಚ ಭಿಕ್ಖುಸಙ್ಘಞ್ಚ ಅಭೂತೇನಾತಿ – ಅಥೋಪಿ ವೇ ಸಚ್ಚಮನಾ ವದನ್ತಿ।
Athopi ve saccamanā vadantīti ye tesaṃ titthiyānaṃ saddahantā okappentā adhimuccantā saccamanā saccasaññino bhūtamanā bhūtasaññino tathamanā tathasaññino yāthāvamanā yāthāvasaññino aviparītamanā aviparītasaññino vadanti upavadanti bhagavantañca bhikkhusaṅghañca abhūtenāti – athopi ve saccamanā vadanti.
ವಾದಞ್ಚ ಜಾತಂ ಮುನಿ ನೋ ಉಪೇತೀತಿ। ಸೋ ವಾದೋ ಜಾತೋ ಹೋತಿ ಸಞ್ಜಾತೋ ನಿಬ್ಬತ್ತೋ ಅಭಿನಿಬ್ಬತ್ತೋ ಪಾತುಭೂತೋ ಪರತೋಘೋಸೋ ಅಕ್ಕೋಸೋ ಉಪವಾದೋ ಭಗವತೋ ಚ ಭಿಕ್ಖುಸಙ್ಘಸ್ಸ ಚ ಅಭೂತೇನಾತಿ – ವಾದಞ್ಚ ಜಾತಂ। ಮುನಿ ನೋ ಉಪೇತೀತಿ। ಮುನೀತಿ। ಮೋನಂ ವುಚ್ಚತಿ ಞಾಣಂ। ಯಾ ಪಞ್ಞಾ ಪಜಾನನಾ ಅಮೋಹೋ ಧಮ್ಮವಿಚಯೋ ಸಮ್ಮಾದಿಟ್ಠಿ, ತೇನ ಞಾಣೇನ ಸಮನ್ನಾಗತೋ ಮುನಿ ಮೋನಪ್ಪತ್ತೋ…ಪೇ॰… ಸಙ್ಗಜಾಲಮತಿಚ್ಚ ಸೋ ಮುನಿ। ಯೋ ವಾದಂ ಉಪೇತಿ ಸೋ ದ್ವೀಹಿ ಕಾರಣೇಹಿ ವಾದಂ ಉಪೇತಿ – ಕಾರಕೋ ಕಾರಕತಾಯ ವಾದಂ ಉಪೇತಿ, ಅಥ ವಾ ವುಚ್ಚಮಾನೋ ಉಪವದಿಯಮಾನೋ ಕುಪ್ಪತಿ ಬ್ಯಾಪಜ್ಜತಿ ಪತಿಟ್ಠಿಯತಿ ಕೋಪಞ್ಚ ದೋಸಞ್ಚ ಅಪ್ಪಚ್ಚಯಞ್ಚ ಪಾತುಕರೋತಿ। ಅಕಾರಕೋಮ್ಹೀತಿ ಯೋ ವಾದಂ ಉಪೇತಿ ಸೋ ಇಮೇಹಿ ದ್ವೀಹಿ ಕಾರಣೇಹಿ ವಾದಂ ಉಪೇತಿ। ಮುನಿ ದ್ವೀಹಿ ಕಾರಣೇಹಿ ವಾದಂ ನ ಉಪೇತಿ – ಅಕಾರಕೋ ಮುನಿ ಅಕಾರಕತಾಯ ವಾದಂ ನ ಉಪೇತಿ, ಅಥ ವಾ ವುಚ್ಚಮಾನೋ ಉಪವದಿಯಮಾನೋ ನ ಕುಪ್ಪತಿ ನ ಬ್ಯಾಪಜ್ಜತಿ ನ ಪತಿಟ್ಠಿಯತಿ ನ ಕೋಪಞ್ಚ ದೋಸಞ್ಚ ಅಪ್ಪಚ್ಚಯಞ್ಚ ಪಾತುಕರೋತಿ। ಅಕಾರಕೋಮ್ಹೀತಿ ಮುನಿ ಇಮೇಹಿ ದ್ವೀಹಿ ಕಾರಣೇಹಿ ವಾದಂ ನ ಉಪೇತಿ ನ ಉಪಗಚ್ಛತಿ ನ ಗಣ್ಹಾತಿ ನ ಪರಾಮಸತಿ ನ ಅಭಿನಿವಿಸತೀತಿ – ವಾದಞ್ಚ ಜಾತಂ ಮುನಿ ನೋ ಉಪೇತಿ।
Vādañca jātaṃ muni no upetīti. So vādo jāto hoti sañjāto nibbatto abhinibbatto pātubhūto paratoghoso akkoso upavādo bhagavato ca bhikkhusaṅghassa ca abhūtenāti – vādañca jātaṃ. Muni no upetīti. Munīti. Monaṃ vuccati ñāṇaṃ. Yā paññā pajānanā amoho dhammavicayo sammādiṭṭhi, tena ñāṇena samannāgato muni monappatto…pe… saṅgajālamaticca so muni. Yo vādaṃ upeti so dvīhi kāraṇehi vādaṃ upeti – kārako kārakatāya vādaṃ upeti, atha vā vuccamāno upavadiyamāno kuppati byāpajjati patiṭṭhiyati kopañca dosañca appaccayañca pātukaroti. Akārakomhīti yo vādaṃ upeti so imehi dvīhi kāraṇehi vādaṃ upeti. Muni dvīhi kāraṇehi vādaṃ na upeti – akārako muni akārakatāya vādaṃ na upeti, atha vā vuccamāno upavadiyamāno na kuppati na byāpajjati na patiṭṭhiyati na kopañca dosañca appaccayañca pātukaroti. Akārakomhīti muni imehi dvīhi kāraṇehi vādaṃ na upeti na upagacchati na gaṇhāti na parāmasati na abhinivisatīti – vādañca jātaṃ muni no upeti.
ತಸ್ಮಾ ಮುನೀ ನತ್ಥಿ ಖಿಲೋ ಕುಹಿಞ್ಚೀತಿ। ತಸ್ಮಾತಿ ತಸ್ಮಾ ತಂಕಾರಣಾ ತಂಹೇತು ತಪ್ಪಚ್ಚಯಾ ತಂನಿದಾನಂ ಮುನಿನೋ ಆಹತಚಿತ್ತತಾ ಖಿಲಜಾತತಾಪಿ ನತ್ಥಿ। ಪಞ್ಚಪಿ ಚೇತೋಖಿಲಾ ನತ್ಥಿ, ತಯೋಪಿ ಖಿಲಾ ನತ್ಥಿ। ರಾಗಖಿಲೋ ದೋಸಖಿಲೋ ಮೋಹಖಿಲೋ ನತ್ಥಿ ನ ಸನ್ತಿ ನ ಸಂವಿಜ್ಜತಿ ನುಪಲಬ್ಭತಿ, ಪಹೀನೋ ಸಮುಚ್ಛಿನ್ನೋ ವೂಪಸನ್ತೋ ಪಟಿಪಸ್ಸದ್ಧೋ ಅಭಬ್ಬುಪ್ಪತ್ತಿಕೋ ಞಾಣಗ್ಗಿನಾ ದಡ್ಢೋ। ಕುಹಿಞ್ಚೀತಿ ಕುಹಿಞ್ಚಿ ಕಿಮ್ಹಿಚಿ ಕತ್ಥಚಿ ಅಜ್ಝತ್ತಂ ವಾ ಬಹಿದ್ಧಾ ವಾ ಅಜ್ಝತ್ತಬಹಿದ್ಧಾ ವಾತಿ – ತಸ್ಮಾ ಮುನೀ ನತ್ಥಿ ಖಿಲೋ ಕುಹಿಞ್ಚೀತಿ।
Tasmā munī natthi khilo kuhiñcīti. Tasmāti tasmā taṃkāraṇā taṃhetu tappaccayā taṃnidānaṃ munino āhatacittatā khilajātatāpi natthi. Pañcapi cetokhilā natthi, tayopi khilā natthi. Rāgakhilo dosakhilo mohakhilo natthi na santi na saṃvijjati nupalabbhati, pahīno samucchinno vūpasanto paṭipassaddho abhabbuppattiko ñāṇagginā daḍḍho. Kuhiñcīti kuhiñci kimhici katthaci ajjhattaṃ vā bahiddhā vā ajjhattabahiddhā vāti – tasmā munī natthi khilo kuhiñcīti.
ತೇನಾಹ ಭಗವಾ –
Tenāha bhagavā –
‘‘ವದನ್ತಿ ವೇ ದುಟ್ಠಮನಾಪಿ ಏಕೇ, ಅಥೋಪಿ ವೇ ಸಚ್ಚಮನಾ ವದನ್ತಿ।
‘‘Vadanti ve duṭṭhamanāpi eke, athopi ve saccamanā vadanti;
ವಾದಞ್ಚ ಜಾತಂ ಮುನಿ ನೋ ಉಪೇತಿ, ತಸ್ಮಾ ಮುನೀ ನತ್ಥಿ ಖಿಲೋ ಕುಹಿಞ್ಚೀ’’ತಿ॥
Vādañca jātaṃ muni no upeti, tasmā munī natthi khilo kuhiñcī’’ti.
೧೬.
16.
ಸಕಞ್ಹಿ ದಿಟ್ಠಿಂ ಕಥಮಚ್ಚಯೇಯ್ಯ, ಛನ್ದಾನುನೀತೋ ರುಚಿಯಾ ನಿವಿಟ್ಠೋ।
Sakañhi diṭṭhiṃ kathamaccayeyya, chandānunīto ruciyā niviṭṭho;
ಸಯಂ ಸಮತ್ತಾನಿ ಪಕುಬ್ಬಮಾನೋ, ಯಥಾ ಹಿ ಜಾನೇಯ್ಯ ತಥಾ ವದೇಯ್ಯ॥
Sayaṃ samattāni pakubbamāno, yathā hi jāneyya tathā vadeyya.
ಸಕಞ್ಹಿ ದಿಟ್ಠಿಂ ಕಥಮಚ್ಚಯೇಯ್ಯಾತಿ। ಯಂ ತೇ ತಿತ್ಥಿಯಾ ಸುನ್ದರಿಪರಿಬ್ಬಾಜಿಕಂ ಹನ್ತ್ವಾ ಸಮಣಾನಂ ಸಕ್ಯಪುತ್ತಿಯಾನಂ ಅವಣ್ಣಂ ಪಕಾಸಯಿತ್ವಾ ‘‘ಏವಂ ಏತಂ ಲಾಭಂ ಯಸಸಕ್ಕಾರಂ ಸಮ್ಮಾನಂ ಪಚ್ಚಾಹರಿಸ್ಸಾಮಾ’’ತಿ ತೇ ಏವಂದಿಟ್ಠಿಕಾ ಏವಂಖನ್ತಿಕಾ ಏವಂರುಚಿಕಾ ಏವಂಲದ್ಧಿಕಾ ಏವಂಅಜ್ಝಾಸಯಾ ಏವಂಅಧಿಪ್ಪಾಯಾ, ತೇ ನಾಸಕ್ಖಿಂಸು ಸಕಂ ದಿಟ್ಠಿಂ ಸಕಂ ಖನ್ತಿಂ ಸಕಂ ರುಚಿಂ ಸಕಂ ಲದ್ಧಿಂ ಸಕಂ ಅಜ್ಝಾಸಯಂ ಸಕಂ ಅಧಿಪ್ಪಾಯಂ ಅತಿಕ್ಕಮಿತುಂ; ಅಥ ಖೋ ಸ್ವೇವ ಅಯಸೋ ತೇ ಪಚ್ಚಾಗತೋತಿ, ಏವಮ್ಪಿ – ಸಕಞ್ಹಿ ದಿಟ್ಠಿಂ ಕಥಮಚ್ಚಯೇಯ್ಯ। ಅಥ ವಾ ‘‘ಸಸ್ಸತೋ ಲೋಕೋ, ಇದಮೇವ ಸಚ್ಚಂ ಮೋಘಮಞ್ಞ’’ನ್ತಿ ಯೋ ಸೋ ಏವಂವಾದೋ, ಸೋ ಸಕಂ ದಿಟ್ಠಿಂ ಸಕಂ ಖನ್ತಿಂ ಸಕಂ ರುಚಿಂ ಸಕಂ ಲದ್ಧಿಂ ಸಕಂ ಅಜ್ಝಾಸಯಂ ಸಕಂ ಅಧಿಪ್ಪಾಯಂ ಕಥಂ ಅಚ್ಚಯೇಯ್ಯ ಅತಿಕ್ಕಮೇಯ್ಯ ಸಮತಿಕ್ಕಮೇಯ್ಯ ವೀತಿವತ್ತೇಯ್ಯ? ತಂ ಕಿಸ್ಸ ಹೇತು? ತಸ್ಸ ಸಾ ದಿಟ್ಠಿ ತಥಾ ಸಮತ್ತಾ ಸಮಾದಿನ್ನಾ ಗಹಿತಾ ಪರಾಮಟ್ಠಾ ಅಭಿನಿವಿಟ್ಠಾ ಅಜ್ಝೋಸಿತಾ ಅಧಿಮುತ್ತಾತಿ। ಏವಮ್ಪಿ – ಸಕಞ್ಹಿ ದಿಟ್ಠಿಂ ಕಥಮಚ್ಚಯೇಯ್ಯ? ‘‘ಅಸಸ್ಸತೋ ಲೋಕೋ…ಪೇ॰… ಅನ್ತವಾ ಲೋಕೋ… ಅನನ್ತವಾ ಲೋಕೋ… ತಂ ಜೀವಂ ತಂ ಸರೀರಂ… ಅಞ್ಞಂ ಜೀವಂ ಅಞ್ಞಂ ಸರೀರಂ… ಹೋತಿ ತಥಾಗತೋ ಪರಂ ಮರಣಾ… ನ ಹೋತಿ ತಥಾಗತೋ ಪರಂ ಮರಣಾ… ಹೋತಿ ಚ ನ ಚ ಹೋತಿ ತಥಾಗತೋ ಪರಂ ಮರಣಾ… ನೇವ ಹೋತಿ ನ ನ ಹೋತಿ ತಥಾಗತೋ ಪರಂ ಮರಣಾ, ಇದಮೇವ ಸಚ್ಚಂ ಮೋಘಮಞ್ಞ’’ನ್ತಿ ಯೋ ಸೋ ಏವಂ ವಾದೋ, ಸೋ ಸಕಂ ದಿಟ್ಠಿಂ ಸಕಂ ಖನ್ತಿಂ ಸಕಂ ರುಚಿಂ ಸಕಂ ಲದ್ಧಿಂ ಸಕಂ ಅಜ್ಝಾಸಯಂ ಸಕಂ ಅಧಿಪ್ಪಾಯಂ ಕಥಂ ಅಚ್ಚಯೇಯ್ಯ ಅತಿಕ್ಕಮೇಯ್ಯ ಸಮತಿಕ್ಕಮೇಯ್ಯ ವೀತಿವತ್ತೇಯ್ಯ? ತಂ ಕಿಸ್ಸ ಹೇತು? ತಸ್ಸ ಸಾ ದಿಟ್ಠಿ ತಥಾ ಸಮತ್ತಾ ಸಮಾದಿನ್ನಾ ಗಹಿತಾ ಪರಾಮಟ್ಠಾ ಅಭಿನಿವಿಟ್ಠಾ ಅಜ್ಝೋಸಿತಾ ಅಧಿಮುತ್ತಾತಿ। ಏವಮ್ಪಿ – ಸಕಞ್ಹಿ ದಿಟ್ಠಿಂ ಕಥಮಚ್ಚಯೇಯ್ಯ।
Sakañhidiṭṭhiṃ kathamaccayeyyāti. Yaṃ te titthiyā sundariparibbājikaṃ hantvā samaṇānaṃ sakyaputtiyānaṃ avaṇṇaṃ pakāsayitvā ‘‘evaṃ etaṃ lābhaṃ yasasakkāraṃ sammānaṃ paccāharissāmā’’ti te evaṃdiṭṭhikā evaṃkhantikā evaṃrucikā evaṃladdhikā evaṃajjhāsayā evaṃadhippāyā, te nāsakkhiṃsu sakaṃ diṭṭhiṃ sakaṃ khantiṃ sakaṃ ruciṃ sakaṃ laddhiṃ sakaṃ ajjhāsayaṃ sakaṃ adhippāyaṃ atikkamituṃ; atha kho sveva ayaso te paccāgatoti, evampi – sakañhi diṭṭhiṃ kathamaccayeyya. Atha vā ‘‘sassato loko, idameva saccaṃ moghamañña’’nti yo so evaṃvādo, so sakaṃ diṭṭhiṃ sakaṃ khantiṃ sakaṃ ruciṃ sakaṃ laddhiṃ sakaṃ ajjhāsayaṃ sakaṃ adhippāyaṃ kathaṃ accayeyya atikkameyya samatikkameyya vītivatteyya? Taṃ kissa hetu? Tassa sā diṭṭhi tathā samattā samādinnā gahitā parāmaṭṭhā abhiniviṭṭhā ajjhositā adhimuttāti. Evampi – sakañhi diṭṭhiṃ kathamaccayeyya? ‘‘Asassato loko…pe… antavā loko… anantavā loko… taṃ jīvaṃ taṃ sarīraṃ… aññaṃ jīvaṃ aññaṃ sarīraṃ… hoti tathāgato paraṃ maraṇā… na hoti tathāgato paraṃ maraṇā… hoti ca na ca hoti tathāgato paraṃ maraṇā… neva hoti na na hoti tathāgato paraṃ maraṇā, idameva saccaṃ moghamañña’’nti yo so evaṃ vādo, so sakaṃ diṭṭhiṃ sakaṃ khantiṃ sakaṃ ruciṃ sakaṃ laddhiṃ sakaṃ ajjhāsayaṃ sakaṃ adhippāyaṃ kathaṃ accayeyya atikkameyya samatikkameyya vītivatteyya? Taṃ kissa hetu? Tassa sā diṭṭhi tathā samattā samādinnā gahitā parāmaṭṭhā abhiniviṭṭhā ajjhositā adhimuttāti. Evampi – sakañhi diṭṭhiṃ kathamaccayeyya.
ಛನ್ದಾನುನೀತೋ ರುಚಿಯಾ ನಿವಿಟ್ಠೋತಿ। ಛನ್ದಾನುನೀತೋತಿ ಸಕಾಯ ದಿಟ್ಠಿಯಾ ಸಕಾಯ ಖನ್ತಿಯಾ ಸಕಾಯ ರುಚಿಯಾ ಸಕಾಯ ಲದ್ಧಿಯಾ ಯಾಯತಿ ನಿಯ್ಯತಿ ವುಯ್ಹತಿ ಸಂಹರೀಯತಿ। ಯಥಾ ಹತ್ಥಿಯಾನೇನ ವಾ ಅಸ್ಸಯಾನೇನ ವಾ ರಥಯಾನೇನ ವಾ ಗೋಯಾನೇನ ವಾ ಅಜಯಾನೇನ ವಾ ಮೇಣ್ಡಯಾನೇನ ವಾ ಓಟ್ಠಯಾನೇನ ವಾ ಖರಯಾನೇನ ವಾ ಯಾಯತಿ ನಿಯ್ಯತಿ ವುಯ್ಹತಿ ಸಂಹರೀಯತಿ, ಏವಮೇವ ಸಕಾಯ ದಿಟ್ಠಿಯಾ ಸಕಾಯ ಖನ್ತಿಯಾ ಸಕಾಯ ರುಚಿಯಾ ಸಕಾಯ ಲದ್ಧಿಯಾ ಯಾಯತಿ ನಿಯ್ಯತಿ ವುಯ್ಹತಿ ಸಂಹರೀಯತೀತಿ – ಛನ್ದಾನುನೀತೋ। ರುಚಿಯಾ ನಿವಿಟ್ಠೋತಿ ಸಕಾಯ ದಿಟ್ಠಿಯಾ ಸಕಾಯ ರುಚಿಯಾ ಸಕಾಯ ಲದ್ಧಿಯಾ ನಿವಿಟ್ಠೋ ಪತಿಟ್ಠಿತೋ ಅಲ್ಲೀನೋ ಉಪಗತೋ ಅಜ್ಝೋಸಿತೋ ಅಧಿಮುತ್ತೋತಿ – ಛನ್ದಾನುನೀತೋ ರುಚಿಯಾ ನಿವಿಟ್ಠೋ।
Chandānunīto ruciyā niviṭṭhoti. Chandānunītoti sakāya diṭṭhiyā sakāya khantiyā sakāya ruciyā sakāya laddhiyā yāyati niyyati vuyhati saṃharīyati. Yathā hatthiyānena vā assayānena vā rathayānena vā goyānena vā ajayānena vā meṇḍayānena vā oṭṭhayānena vā kharayānena vā yāyati niyyati vuyhati saṃharīyati, evameva sakāya diṭṭhiyā sakāya khantiyā sakāya ruciyā sakāya laddhiyā yāyati niyyati vuyhati saṃharīyatīti – chandānunīto. Ruciyā niviṭṭhoti sakāya diṭṭhiyā sakāya ruciyā sakāya laddhiyā niviṭṭho patiṭṭhito allīno upagato ajjhosito adhimuttoti – chandānunīto ruciyā niviṭṭho.
ಸಯಂ ಸಮತ್ತಾನಿ ಪಕುಬ್ಬಮಾನೋತಿ। ಸಯಂ ಸಮತ್ತಂ ಕರೋತಿ ಪರಿಪುಣ್ಣಂ ಕರೋತಿ ಅನೋಮಂ ಕರೋತಿ ಅಗ್ಗಂ ಸೇಟ್ಠಂ ವಿಸಿಟ್ಠಂ ಪಾಮೋಕ್ಖಂ ಉತ್ತಮಂ ಪವರಂ ಕರೋತಿ। ‘‘ಅಯಂ ಸತ್ಥಾ ಸಬ್ಬಞ್ಞೂ’’ತಿ ಸಯಂ ಸಮತ್ತಂ ಕರೋತಿ ಪರಿಪುಣ್ಣಂ ಕರೋತಿ ಅನೋಮಂ ಕರೋತಿ ಅಗ್ಗಂ ಸೇಟ್ಠಂ ವಿಸಿಟ್ಠಂ ಪಾಮೋಕ್ಖಂ ಉತ್ತಮಂ ಪವರಂ ಕರೋತಿ। ‘‘ಅಯಂ ಧಮ್ಮೋ ಸ್ವಾಕ್ಖಾತೋ…ಪೇ॰… ಅಯಂ ಗಣೋ ಸುಪ್ಪಟಿಪನ್ನೋ… ಅಯಂ ದಿಟ್ಠಿ ಭದ್ದಿಕಾ… ಅಯಂ ಪಟಿಪದಾ ಸುಪಞ್ಞತ್ತಾ… ಅಯಂ ಮಗ್ಗೋ ನಿಯ್ಯಾನಿಕೋ’’ತಿ ಸಯಂ ಸಮತ್ತಂ ಕರೋತಿ ಪರಿಪುಣ್ಣಂ ಕರೋತಿ ಅನೋಮಂ ಕರೋತಿ ಅಗ್ಗಂ ಸೇಟ್ಠಂ ವಿಸಿಟ್ಠಂ ಪಾಮೋಕ್ಖಂ ಉತ್ತಮಂ ಪವರಂ ಕರೋತಿ ಜನೇತಿ ಸಞ್ಜನೇತಿ ನಿಬ್ಬತ್ತೇತಿ ಅಭಿನಿಬ್ಬತ್ತೇತೀತಿ – ಸಯಂ ಸಮತ್ತಾನಿ ಪಕುಬ್ಬಮಾನೋ।
Sayaṃ samattāni pakubbamānoti. Sayaṃ samattaṃ karoti paripuṇṇaṃ karoti anomaṃ karoti aggaṃ seṭṭhaṃ visiṭṭhaṃ pāmokkhaṃ uttamaṃ pavaraṃ karoti. ‘‘Ayaṃ satthā sabbaññū’’ti sayaṃ samattaṃ karoti paripuṇṇaṃ karoti anomaṃ karoti aggaṃ seṭṭhaṃ visiṭṭhaṃ pāmokkhaṃ uttamaṃ pavaraṃ karoti. ‘‘Ayaṃ dhammo svākkhāto…pe… ayaṃ gaṇo suppaṭipanno… ayaṃ diṭṭhi bhaddikā… ayaṃ paṭipadā supaññattā… ayaṃ maggo niyyāniko’’ti sayaṃ samattaṃ karoti paripuṇṇaṃ karoti anomaṃ karoti aggaṃ seṭṭhaṃ visiṭṭhaṃ pāmokkhaṃ uttamaṃ pavaraṃ karoti janeti sañjaneti nibbatteti abhinibbattetīti – sayaṃ samattāni pakubbamāno.
ಯಥಾ ಹಿ ಜಾನೇಯ್ಯ ತಥಾ ವದೇಯ್ಯಾತಿ ಯಥಾ ಜಾನೇಯ್ಯ, ತಥಾ ವದೇಯ್ಯ ಕಥೇಯ್ಯ ಭಣೇಯ್ಯ ದೀಪಯೇಯ್ಯ ವೋಹರೇಯ್ಯ। ‘‘ಸಸ್ಸತೋ ಲೋಕೋ, ಇದಮೇವ ಸಚ್ಚಂ ಮೋಘಮಞ್ಞ’’ನ್ತಿ ಯಥಾ ಜಾನೇಯ್ಯ, ತಥಾ ವದೇಯ್ಯ ಕಥೇಯ್ಯ ಭಣೇಯ್ಯ ದೀಪಯೇಯ್ಯ ವೋಹರೇಯ್ಯ। ‘‘ಅಸಸ್ಸತೋ ಲೋಕೋ…ಪೇ॰… ನೇವ ಹೋತಿ ನ ನ ಹೋತಿ ತಥಾಗತೋ ಪರಂ ಮರಣಾ, ಇದಮೇವ ಸಚ್ಚಂ ಮೋಘಮಞ್ಞ’’ನ್ತಿ ಯಥಾ ಜಾನೇಯ್ಯ, ತಥಾ ವದೇಯ್ಯ ಕಥೇಯ್ಯ ಭಣೇಯ್ಯ ದೀಪಯೇಯ್ಯ ವೋಹರೇಯ್ಯಾತಿ – ಯಥಾ ಹಿ ಜಾನೇಯ್ಯ ತಥಾ ವದೇಯ್ಯ।
Yathā hi jāneyya tathā vadeyyāti yathā jāneyya, tathā vadeyya katheyya bhaṇeyya dīpayeyya vohareyya. ‘‘Sassato loko, idameva saccaṃ moghamañña’’nti yathā jāneyya, tathā vadeyya katheyya bhaṇeyya dīpayeyya vohareyya. ‘‘Asassato loko…pe… neva hoti na na hoti tathāgato paraṃ maraṇā, idameva saccaṃ moghamañña’’nti yathā jāneyya, tathā vadeyya katheyya bhaṇeyya dīpayeyya vohareyyāti – yathā hi jāneyya tathā vadeyya.
ತೇನಾಹ ಭಗವಾ –
Tenāha bhagavā –
‘‘ಸಕಞ್ಹಿ ದಿಟ್ಠಿಂ ಕಥಮಚ್ಚಯೇಯ್ಯ, ಛನ್ದಾನುನೀತೋ ರುಚಿಯಾ ನಿವಿಟ್ಠೋ।
‘‘Sakañhi diṭṭhiṃ kathamaccayeyya, chandānunīto ruciyā niviṭṭho;
ಸಯಂ ಸಮತ್ತಾನಿ ಪಕುಬ್ಬಮಾನೋ, ಯಥಾ ಹಿ ಜಾನೇಯ್ಯ ತಥಾ ವದೇಯ್ಯಾ’’ತಿ॥
Sayaṃ samattāni pakubbamāno, yathā hi jāneyya tathā vadeyyā’’ti.
೧೭.
17.
ಯೋ ಅತ್ತನೋ ಸೀಲವತಾನಿ ಜನ್ತು, ಅನಾನುಪುಟ್ಠೋವ 3 ಪರೇಸ ಪಾವ ಪಾವಾ (ಸೀ॰ ಸ್ಯಾ॰) ।
Yo attano sīlavatāni jantu, anānupuṭṭhova4paresa pāva pāvā (sī. syā.) ;
ಅನರಿಯಧಮ್ಮಂ ಕುಸಲಾ ತಮಾಹು, ಯೋ ಆತುಮಾನಂ ಸಯಮೇವ ಪಾವ 5 ॥
Anariyadhammaṃ kusalā tamāhu, yo ātumānaṃ sayameva pāva6.
ಯೋ ಅತ್ತನೋ ಸೀಲವತಾನಿ ಜನ್ತೂತಿ। ಯೋತಿ ಯೋ ಯಾದಿಸೋ ಯಥಾಯುತ್ತೋ ಯಥಾವಿಹಿತೋ ಯಥಾಪಕಾರೋ ಯಂಠಾನಪ್ಪತ್ತೋ ಯಂಧಮ್ಮಸಮನ್ನಾಗತೋ ಖತ್ತಿಯೋ ವಾ ಬ್ರಾಹ್ಮಣೋ ವಾ ವೇಸ್ಸೋ ವಾ ಸುದ್ದೋ ವಾ ಗಹಟ್ಠೋ ವಾ ಪಬ್ಬಜಿತೋ ವಾ ದೇವೋ ವಾ ಮನುಸ್ಸೋ ವಾ। ಸೀಲವತಾನೀತಿ ಅತ್ಥಿ ಸೀಲಞ್ಚೇವ ವತಞ್ಚ 7, ಅತ್ಥಿ ವತಂ ನ ಸೀಲಂ। ಕತಮಂ ಸೀಲಞ್ಚೇವ ವತಞ್ಚ? ಇಧ ಭಿಕ್ಖು ಸೀಲವಾ ಹೋತಿ, ಪಾತಿಮೋಕ್ಖಸಂವರಸಂವುತೋ ವಿಹರತಿ ಆಚಾರಗೋಚರಸಮ್ಪನ್ನೋ ಅಣುಮತ್ತೇಸು ವಜ್ಜೇಸು ಭಯದಸ್ಸಾವೀ, ಸಮಾದಾಯ ಸಿಕ್ಖತಿ ಸಿಕ್ಖಾಪದೇಸು। ಯೋ ತತ್ಥ ಸಂಯಮೋ ಸಂವರೋ ಅವೀತಿಕ್ಕಮೋ, ಇದಂ ಸೀಲಂ। ಯಂ ಸಮಾದಾನಂ ತಂ ವತಂ। ಸಂವರಟ್ಠೇನ ಸೀಲಂ; ಸಮಾದಾನಟ್ಠೇನ ವತಂ – ಇದಂ ವುಚ್ಚತಿ ಸೀಲಞ್ಚೇವ ವತಞ್ಚ। ಕತಮಂ ವತಂ, ನ ಸೀಲಂ? ಅಟ್ಠ ಧುತಙ್ಗಾನಿ – ಆರಞ್ಞಿಕಙ್ಗಂ, ಪಿಣ್ಡಪಾತಿಕಙ್ಗಂ, ಪಂಸುಕೂಲಿಕಙ್ಗಂ, ತೇಚೀವರಿಕಙ್ಗಂ, ಸಪದಾನಚಾರಿಕಙ್ಗಂ, ಖಲುಪಚ್ಛಾಭತ್ತಿಕಙ್ಗಂ, ನೇಸಜ್ಜಿಕಙ್ಗಂ, ಯಥಾಸನ್ಥತಿಕಙ್ಗಂ – ಇದಂ ವುಚ್ಚತಿ ವತಂ, ನ ಸೀಲಂ । ವೀರಿಯಸಮಾದಾನಮ್ಪಿ ವುಚ್ಚತಿ ವತಂ, ನ ಸೀಲಂ। ‘‘ಕಾಮಂ ತಚೋ ಚ ನ್ಹಾರು 8 ಚ ಅಟ್ಠಿ ಚ ಅವಸಿಸ್ಸತು 9, ಸರೀರೇ ಉಪಸ್ಸುಸ್ಸತು ಮಂಸಲೋಹಿತಂ। ಯಂ ತಂ ಪುರಿಸಥಾಮೇನ ಪುರಿಸಬಲೇನ ಪುರಿಸವೀರಿಯೇನ ಪುರಿಸಪರಕ್ಕಮೇನ ಪತ್ತಬ್ಬಂ , ನ ತಂ ಅಪಾಪುಣಿತ್ವಾ ವೀರಿಯಸ್ಸ ಸಣ್ಠಾನಂ ಭವಿಸ್ಸತೀ’’ತಿ – ಚಿತ್ತಂ ಪಗ್ಗಣ್ಹಾತಿ ಪದಹತಿ। ಏವರೂಪಂ ವೀರಿಯಸಮಾದಾನಂ – ಇದಂ ವುಚ್ಚತಿ ವತಂ, ನ ಸೀಲಂ।
Yo attano sīlavatāni jantūti. Yoti yo yādiso yathāyutto yathāvihito yathāpakāro yaṃṭhānappatto yaṃdhammasamannāgato khattiyo vā brāhmaṇo vā vesso vā suddo vā gahaṭṭho vā pabbajito vā devo vā manusso vā. Sīlavatānīti atthi sīlañceva vatañca 10, atthi vataṃ na sīlaṃ. Katamaṃ sīlañceva vatañca? Idha bhikkhu sīlavā hoti, pātimokkhasaṃvarasaṃvuto viharati ācāragocarasampanno aṇumattesu vajjesu bhayadassāvī, samādāya sikkhati sikkhāpadesu. Yo tattha saṃyamo saṃvaro avītikkamo, idaṃ sīlaṃ. Yaṃ samādānaṃ taṃ vataṃ. Saṃvaraṭṭhena sīlaṃ; samādānaṭṭhena vataṃ – idaṃ vuccati sīlañceva vatañca. Katamaṃ vataṃ, na sīlaṃ? Aṭṭha dhutaṅgāni – āraññikaṅgaṃ, piṇḍapātikaṅgaṃ, paṃsukūlikaṅgaṃ, tecīvarikaṅgaṃ, sapadānacārikaṅgaṃ, khalupacchābhattikaṅgaṃ, nesajjikaṅgaṃ, yathāsanthatikaṅgaṃ – idaṃ vuccati vataṃ, na sīlaṃ . Vīriyasamādānampi vuccati vataṃ, na sīlaṃ. ‘‘Kāmaṃ taco ca nhāru 11 ca aṭṭhi ca avasissatu 12, sarīre upassussatu maṃsalohitaṃ. Yaṃ taṃ purisathāmena purisabalena purisavīriyena purisaparakkamena pattabbaṃ , na taṃ apāpuṇitvā vīriyassa saṇṭhānaṃ bhavissatī’’ti – cittaṃ paggaṇhāti padahati. Evarūpaṃ vīriyasamādānaṃ – idaṃ vuccati vataṃ, na sīlaṃ.
‘‘ನಾಸಿಸ್ಸಂ ನ ಪಿವಿಸ್ಸಾಮಿ, ವಿಹಾರತೋ ನ ನಿಕ್ಖಮೇ।
‘‘Nāsissaṃ na pivissāmi, vihārato na nikkhame;
ನಪಿ ಪಸ್ಸಂ ನಿಪಾತೇಸ್ಸಂ, ತಣ್ಹಾಸಲ್ಲೇ ಅನೂಹತೇ’’ತಿ॥
Napi passaṃ nipātessaṃ, taṇhāsalle anūhate’’ti.
ಚಿತ್ತಂ ಪಗ್ಗಣ್ಹಾತಿ ಪದಹತಿ। ಏವರೂಪಮ್ಪಿ ವೀರಿಯಸಮಾದಾನಂ ವುಚ್ಚತಿ ವತಂ, ನ ಸೀಲಂ। ‘‘ನ ತಾವಾಹಂ ಇಮಂ ಪಲ್ಲಙ್ಕಂ ಭಿನ್ದಿಸ್ಸಾಮಿ ಯಾವ ಮೇ ನ ಅನುಪಾದಾಯ ಆಸವೇಹಿ ಚಿತ್ತಂ ವಿಮುಚ್ಚಿಸ್ಸತೀ’’ತಿ – ಚಿತ್ತಂ ಪಗ್ಗಣ್ಹಾತಿ ಪದಹತಿ। ಏವರೂಪಮ್ಪಿ ವೀರಿಯಸಮಾದಾನಂ ವುಚ್ಚತಿ ವತಂ, ನ ಸೀಲಂ। ‘‘ನ ತಾವಾಹಂ ಇಮಮ್ಹಾ ಆಸನಾ ವುಟ್ಠಹಿಸ್ಸಾಮಿ, ಚಙ್ಕಮಾ ಓರೋಹಿಸ್ಸಾಮಿ, ವಿಹಾರಾ ನಿಕ್ಖಮಿಸ್ಸಾಮಿ, ಅಡ್ಢಯೋಗಾ ನಿಕ್ಖಮಿಸ್ಸಾಮಿ, ಪಾಸಾದಾ ನಿಕ್ಖಮಿಸ್ಸಾಮಿ, ಹಮ್ಮಿಯಾ ನಿಕ್ಖಮಿಸ್ಸಾಮಿ, ಗುಹಾಯ ನಿಕ್ಖಮಿಸ್ಸಾಮಿ, ಲೇಣಾ ನಿಕ್ಖಮಿಸ್ಸಾಮಿ, ಕುಟಿಯಾ ನಿಕ್ಖಮಿಸ್ಸಾಮಿ, ಕೂಟಾಗಾರಾ ನಿಕ್ಖಮಿಸ್ಸಾಮಿ, ಅಟ್ಟಾ ನಿಕ್ಖಮಿಸ್ಸಾಮಿ, ಮಾಳಾ ನಿಕ್ಖಮಿಸ್ಸಾಮಿ, ಉದ್ದಣ್ಡಾ 13 ನಿಕ್ಖಮಿಸ್ಸಾಮಿ ಉಪಟ್ಠಾನಸಾಲಾಯ ನಿಕ್ಖಮಿಸ್ಸಾಮಿ ಮಣ್ಡಪಾ ನಿಕ್ಖಮಿಸ್ಸಾಮಿ, ರುಕ್ಖಮೂಲಾ ನಿಕ್ಖಮಿಸ್ಸಾಮಿ ಯಾವ ಮೇ ನ ಅನುಪಾದಾಯ ಆಸವೇಹಿ ಚಿತ್ತಂ ವಿಮುಚ್ಚಿಸ್ಸತೀ’’ತಿ – ಚಿತ್ತಂ ಪಗ್ಗಣ್ಹಾತಿ ಪದಹತಿ। ಏವರೂಪಮ್ಪಿ ವೀರಿಯಸಮಾದಾನಂ ವುಚ್ಚತಿ ವತಂ, ನ ಸೀಲಂ। ‘‘ಇಮಸ್ಮಿಞ್ಞೇವ ಪುಬ್ಬಣ್ಹಸಮಯಂ ಅರಿಯಧಮ್ಮಂ ಆಹರಿಸ್ಸಾಮಿ ಸಮಾಹರಿಸ್ಸಾಮಿ ಅಧಿಗಚ್ಛಿಸ್ಸಾಮಿ ಫಸ್ಸಯಿಸ್ಸಾಮಿ ಸಚ್ಛಿಕರಿಸ್ಸಾಮೀ’’ತಿ – ಚಿತ್ತಂ ಪಗ್ಗಣ್ಹಾತಿ ಪದಹತಿ। ಏವರೂಪಮ್ಪಿ ವೀರಿಯಸಮಾದಾನಂ ವುಚ್ಚತಿ ವತಂ, ನ ಸೀಲಂ। ‘‘ಇಮಸ್ಮಿಞ್ಞೇವ ಮಜ್ಝನ್ಹಿಕಸಮಯಂ, ಸಾಯನ್ಹಸಮಯಂ, ಪುರೇಭತ್ತಂ, ಪಚ್ಛಾಭತ್ತಂ, ಪುರಿಮಂ ಯಾಮಂ, ಮಜ್ಝಿಮಂ ಯಾಮಂ, ಪಚ್ಛಿಮಂ ಯಾಮಂ, ಕಾಳೇ, ಜುಣ್ಹೇ, ವಸ್ಸೇ, ಹೇಮನ್ತೇ, ಗಿಮ್ಹೇ, ಪುರಿಮೇ ವಯೋಖನ್ಧೇ, ಮಜ್ಝಿಮೇ ವಯೋಖನ್ಧೇ, ಪಚ್ಛಿಮೇ ವಯೋಖನ್ಧೇ ಅರಿಯಧಮ್ಮಂ ಆಹರಿಸ್ಸಾಮಿ ಸಮಾಹರಿಸ್ಸಾಮಿ ಅಧಿಗಚ್ಛಿಸ್ಸಾಮಿ ಫಸ್ಸಯಿಸ್ಸಾಮಿ ಸಚ್ಛಿಕರಿಸ್ಸಾಮೀ’’ತಿ – ಚಿತ್ತಂ ಪಗ್ಗಣ್ಹಾತಿ ಪದಹತಿ। ಏವರೂಪಮ್ಪಿ ವೀರಿಯಸಮಾದಾನಂ ವುಚ್ಚತಿ ವತಂ, ನ ಸೀಲಂ। ಜನ್ತೂತಿ ಸತ್ತೋ ನರೋ ಮಾನವೋ 14 ಪೋಸೋ ಪುಗ್ಗಲೋ ಜೀವೋ ಜಾಗು ಜನ್ತು ಇನ್ದಗು ಮನುಜೋತಿ – ಯೋ ಅತ್ತನೋ ಸೀಲವತಾನಿ ಜನ್ತು।
Cittaṃ paggaṇhāti padahati. Evarūpampi vīriyasamādānaṃ vuccati vataṃ, na sīlaṃ. ‘‘Na tāvāhaṃ imaṃ pallaṅkaṃ bhindissāmi yāva me na anupādāya āsavehi cittaṃ vimuccissatī’’ti – cittaṃ paggaṇhāti padahati. Evarūpampi vīriyasamādānaṃ vuccati vataṃ, na sīlaṃ. ‘‘Na tāvāhaṃ imamhā āsanā vuṭṭhahissāmi, caṅkamā orohissāmi, vihārā nikkhamissāmi, aḍḍhayogā nikkhamissāmi, pāsādā nikkhamissāmi, hammiyā nikkhamissāmi, guhāya nikkhamissāmi, leṇā nikkhamissāmi, kuṭiyā nikkhamissāmi, kūṭāgārā nikkhamissāmi, aṭṭā nikkhamissāmi, māḷā nikkhamissāmi, uddaṇḍā 15 nikkhamissāmi upaṭṭhānasālāya nikkhamissāmi maṇḍapā nikkhamissāmi, rukkhamūlā nikkhamissāmi yāva me na anupādāya āsavehi cittaṃ vimuccissatī’’ti – cittaṃ paggaṇhāti padahati. Evarūpampi vīriyasamādānaṃ vuccati vataṃ, na sīlaṃ. ‘‘Imasmiññeva pubbaṇhasamayaṃ ariyadhammaṃ āharissāmi samāharissāmi adhigacchissāmi phassayissāmi sacchikarissāmī’’ti – cittaṃ paggaṇhāti padahati. Evarūpampi vīriyasamādānaṃ vuccati vataṃ, na sīlaṃ. ‘‘Imasmiññeva majjhanhikasamayaṃ, sāyanhasamayaṃ, purebhattaṃ, pacchābhattaṃ, purimaṃ yāmaṃ, majjhimaṃ yāmaṃ, pacchimaṃ yāmaṃ, kāḷe, juṇhe, vasse, hemante, gimhe, purime vayokhandhe, majjhime vayokhandhe, pacchime vayokhandhe ariyadhammaṃ āharissāmi samāharissāmi adhigacchissāmi phassayissāmi sacchikarissāmī’’ti – cittaṃ paggaṇhāti padahati. Evarūpampi vīriyasamādānaṃ vuccati vataṃ, na sīlaṃ. Jantūti satto naro mānavo 16 poso puggalo jīvo jāgu jantu indagu manujoti – yo attano sīlavatāni jantu.
ಅನಾನುಪುಟ್ಠೋವ ಪರೇಸ ಪಾವಾತಿ। ಪರೇಸನ್ತಿ ಪರೇಸಂ ಖತ್ತಿಯಾನಂ ಬ್ರಾಹ್ಮಣಾನಂ ವೇಸ್ಸಾನಂ ಸುದ್ದಾನಂ ಗಹಟ್ಠಾನಂ ಪಬ್ಬಜಿತಾನಂ ದೇವಾನಂ ಮನುಸ್ಸಾನಂ। ಅನಾನುಪುಟ್ಠೋತಿ ಅಪುಟ್ಠೋ ಅಪುಚ್ಛಿತೋ ಅಯಾಚಿತೋ ಅನಜ್ಝೇಸಿತೋ ಅಪಸಾದಿತೋ। ಪಾವಾತಿ ಅತ್ತನೋ ಸೀಲಂ ವಾ ವತಂ ವಾ ಸೀಲಬ್ಬತಂ ವಾ ಪಾವದತಿ। ಅಹಮಸ್ಮಿ ಸೀಲಸಮ್ಪನ್ನೋತಿ ವಾ, ವತಸಮ್ಪನ್ನೋತಿ ವಾ, ಸೀಲಬ್ಬತಸಮ್ಪನ್ನೋತಿ ವಾ ಜಾತಿಯಾ ವಾ ಗೋತ್ತೇನ ವಾ ಕೋಲಪುತ್ತಿಯೇನ ವಾ ವಣ್ಣಪೋಕ್ಖರತಾಯ ವಾ ಧನೇನ ವಾ ಅಜ್ಝೇನೇನ ವಾ ಕಮ್ಮಾಯತನೇನ ವಾ ಸಿಪ್ಪಾಯತನೇನ ವಾ ವಿಜ್ಜಾಟ್ಠಾನೇನ 17 ವಾ ಸುತೇನ ವಾ ಪಟಿಭಾನೇನ 18 ವಾ ಅಞ್ಞತರಞ್ಞತರೇನ ವಾ ವತ್ಥುನಾ, ಉಚ್ಚಾ ಕುಲಾ ಪಬ್ಬಜಿತೋತಿ ವಾ, ಮಹಾಕುಲಾ ಪಬ್ಬಜಿತೋತಿ ವಾ, ಮಹಾಭೋಗಕುಲಾ ಪಬ್ಬಜಿತೋತಿ ವಾ, ಉಳಾರಭೋಗಕುಲಾ ಪಬ್ಬಜಿತೋತಿ ವಾ, ಞಾತೋ ಯಸಸ್ಸೀ ಸಗಹಟ್ಠಪಬ್ಬಜಿತಾನನ್ತಿ ವಾ, ಲಾಭಿಮ್ಹಿ ಚೀವರಪಿಣ್ಡಪಾತಸೇನಾಸನಗಿಲಾನಪಚ್ಚಯಭೇಸಜ್ಜಪರಿಕ್ಖಾರಾನ’’ನ್ತಿ ವಾ, ಸುತ್ತನ್ತಿಕೋತಿ ವಾ, ವಿನಯಧರೋತಿ ವಾ, ಧಮ್ಮಕಥಿಕೋತಿ ವಾ, ಆರಞ್ಞಿಕೋತಿ ವಾ, ಪಿಣ್ಡಪಾತಿಕೋತಿ ವಾ, ಪಂಸುಕೂಲಿಕೋತಿ ವಾ, ತೇಚೀವರಿಕೋತಿ ವಾ, ಸಪದಾನಚಾರಿಕೋತಿ ವಾ, ಖಲುಪಚ್ಛಾಭತ್ತಿಕೋತಿ ವಾ, ನೇಸಜ್ಜಿಕೋತಿ ವಾ, ಯಥಾಸನ್ಥತಿಕೋತಿ ವಾ, ಪಠಮಸ್ಸ ಝಾನಸ್ಸ ಲಾಭೀತಿ ವಾ, ದುತಿಯಸ್ಸ ಝಾನಸ್ಸ ಲಾಭೀತಿ ವಾ, ತತಿಯಸ್ಸ ಝಾನಸ್ಸ ಲಾಭೀತಿ ವಾ, ಚತುತ್ಥಸ್ಸ ಝಾನಸ್ಸ ಲಾಭೀತಿ ವಾ, ಆಕಾಸಾನಞ್ಚಾಯತನಸಮಾಪತ್ತಿಯಾ ಲಾಭೀತಿ ವಾ, ವಿಞ್ಞಾಣಞ್ಚಾಯತನಸಮಾಪತ್ತಿಯಾ ಲಾಭೀತಿ ವಾ, ಆಕಿಞ್ಚಞ್ಞಾಯತನಸಮಾಪತ್ತಿಯಾ ಲಾಭೀತಿ ವಾ, ನೇವಸಞ್ಞಾನಾಸಞ್ಞಾಯತನಸಮಾಪತ್ತಿಯಾ ಲಾಭೀತಿ ವಾ ಪಾವದತಿ ಕಥೇತಿ ಭಣತಿ ದೀಪಯತಿ ವೋಹರತೀತಿ – ಅನಾನುಪುಟ್ಠೋವ ಪರೇಸಂ ಪಾವ।
Anānupuṭṭhova paresa pāvāti. Paresanti paresaṃ khattiyānaṃ brāhmaṇānaṃ vessānaṃ suddānaṃ gahaṭṭhānaṃ pabbajitānaṃ devānaṃ manussānaṃ. Anānupuṭṭhoti apuṭṭho apucchito ayācito anajjhesito apasādito. Pāvāti attano sīlaṃ vā vataṃ vā sīlabbataṃ vā pāvadati. Ahamasmi sīlasampannoti vā, vatasampannoti vā, sīlabbatasampannoti vā jātiyā vā gottena vā kolaputtiyena vā vaṇṇapokkharatāya vā dhanena vā ajjhenena vā kammāyatanena vā sippāyatanena vā vijjāṭṭhānena 19 vā sutena vā paṭibhānena 20 vā aññataraññatarena vā vatthunā, uccā kulā pabbajitoti vā, mahākulā pabbajitoti vā, mahābhogakulā pabbajitoti vā, uḷārabhogakulā pabbajitoti vā, ñāto yasassī sagahaṭṭhapabbajitānanti vā, lābhimhi cīvarapiṇḍapātasenāsanagilānapaccayabhesajjaparikkhārāna’’nti vā, suttantikoti vā, vinayadharoti vā, dhammakathikoti vā, āraññikoti vā, piṇḍapātikoti vā, paṃsukūlikoti vā, tecīvarikoti vā, sapadānacārikoti vā, khalupacchābhattikoti vā, nesajjikoti vā, yathāsanthatikoti vā, paṭhamassa jhānassa lābhīti vā, dutiyassa jhānassa lābhīti vā, tatiyassa jhānassa lābhīti vā, catutthassa jhānassa lābhīti vā, ākāsānañcāyatanasamāpattiyā lābhīti vā, viññāṇañcāyatanasamāpattiyā lābhīti vā, ākiñcaññāyatanasamāpattiyā lābhīti vā, nevasaññānāsaññāyatanasamāpattiyā lābhīti vā pāvadati katheti bhaṇati dīpayati voharatīti – anānupuṭṭhova paresaṃ pāva.
ಅನರಿಯಧಮ್ಮಂ ಕುಸಲಾ ತಮಾಹೂತಿ। ಕುಸಲಾತಿ ಯೇ ತೇ ಖನ್ಧಕುಸಲಾ ಧಾತುಕುಸಲಾ ಆಯತನಕುಸಲಾ ಪಟಿಚ್ಚಸಮುಪ್ಪಾದಕುಸಲಾ ಸತಿಪಟ್ಠಾನಕುಸಲಾ ಸಮ್ಮಪ್ಪಧಾನಕುಸಲಾ ಇದ್ಧಿಪಾದಕುಸಲಾ ಇನ್ದ್ರಿಯಕುಸಲಾ ಬಲಕುಸಲಾ ಬೋಜ್ಝಙ್ಗಕುಸಲಾ ಮಗ್ಗಕುಸಲಾ ಫಲಕುಸಲಾ ನಿಬ್ಬಾನಕುಸಲಾ, ತೇ ಕುಸಲಾ ಏವಮಾಹಂಸು – ‘‘ಅನರಿಯಾನಂ ಏಸೋ ಧಮ್ಮೋ, ನೇಸೋ ಧಮ್ಮೋ ಅರಿಯಾನಂ; ಬಾಲಾನಂ ಏಸೋ ಧಮ್ಮೋ, ನೇಸೋ ಧಮ್ಮೋ ಪಣ್ಡಿತಾನಂ; ಅಸಪ್ಪುರಿಸಾನಂ ಏಸೋ ಧಮ್ಮೋ, ನೇಸೋ ಧಮ್ಮೋ ಸಪ್ಪುರಿಸಾನ’’ನ್ತಿ। ಏವಮಾಹಂಸು ಏವಂ ಕಥೇನ್ತಿ ಏವಂ ಭಣನ್ತಿ ಏವಂ ದೀಪಯನ್ತಿ ಏವಂ ವೋಹರನ್ತೀತಿ – ಅನರಿಯಧಮ್ಮಂ ಕುಸಲಾ ತಮಾಹು।
Anariyadhammaṃkusalā tamāhūti. Kusalāti ye te khandhakusalā dhātukusalā āyatanakusalā paṭiccasamuppādakusalā satipaṭṭhānakusalā sammappadhānakusalā iddhipādakusalā indriyakusalā balakusalā bojjhaṅgakusalā maggakusalā phalakusalā nibbānakusalā, te kusalā evamāhaṃsu – ‘‘anariyānaṃ eso dhammo, neso dhammo ariyānaṃ; bālānaṃ eso dhammo, neso dhammo paṇḍitānaṃ; asappurisānaṃ eso dhammo, neso dhammo sappurisāna’’nti. Evamāhaṃsu evaṃ kathenti evaṃ bhaṇanti evaṃ dīpayanti evaṃ voharantīti – anariyadhammaṃ kusalā tamāhu.
ಯೋ ಆತುಮಾನಂ ಸಯಮೇವ ಪಾವಾತಿ। ಆತುಮಾ ವುಚ್ಚತಿ ಅತ್ತಾ। ಸಯಮೇವ ಪಾವಾತಿ ಸಯಮೇವ ಅತ್ತಾನಂ ಪಾವದತಿ – ‘‘ಅಹಮಸ್ಮಿ ಸೀಲಸಮ್ಪನ್ನೋತಿ ವಾ, ವತಸಮ್ಪನ್ನೋತಿ ವಾ, ಸೀಲಬ್ಬತಸಮ್ಪನ್ನೋತಿ ವಾ, ಜಾತಿಯಾ ವಾ ಗೋತ್ತೇನ ವಾ ಕೋಲಪುತ್ತಿಯೇನ ವಾ ವಣ್ಣಪೋಕ್ಖರತಾಯ ವಾ ಧನೇನ ವಾ ಅಜ್ಝೇನೇನ ವಾ ಕಮ್ಮಾಯತನೇನ ವಾ ಸಿಪ್ಪಾಯತನೇನ ವಾ ವಿಜ್ಜಾಟ್ಠಾನೇನ ವಾ ಸುತೇನ ವಾ ಪಟಿಭಾನೇನ ವಾ ಅಞ್ಞತರಞ್ಞತರೇನ ವಾ ವತ್ಥುನಾ, ಉಚ್ಚಾ ಕುಲಾ ಪಬ್ಬಜಿತೋತಿ ವಾ, ಮಹಾಕುಲಾ ಪಬ್ಬಜಿತೋತಿ ವಾ, ಮಹಾಭೋಗಕುಲಾ ಪಬ್ಬಜಿತೋತಿ ವಾ, ಉಳಾರಭೋಗಕುಲಾ ಪಬ್ಬಜಿತೋತಿ ವಾ, ಞಾತೋ ಯಸಸ್ಸೀ ಸಗಹಟ್ಠಪಬ್ಬಜಿತಾನನ್ತಿ ವಾ, ಲಾಭಿಮ್ಹಿ ಚೀವರಪಿಣ್ಡಪಾತಸೇನಾಸನಗಿಲಾನಪಚ್ಚಯಭೇಸಜ್ಜಪರಿಕ್ಖಾರಾನನ್ತಿ ವಾ, ಸುತ್ತನ್ತಿಕೋತಿ ವಾ, ವಿನಯಧರೋತಿ ವಾ, ಧಮ್ಮಕಥಿಕೋತಿ ವಾ, ಆರಞ್ಞಿಕೋತಿ ವಾ, ಪಿಣ್ಡಪಾತಿಕೋತಿ ವಾ, ಪಂಸುಕೂಲಿಕೋತಿ ವಾ, ತೇಚೀವರಿಕೋತಿ ವಾ, ಸಪದಾನಚಾರಿಕೋತಿ ವಾ, ಖಲುಪಚ್ಛಾಭತ್ತಿಕೋತಿ ವಾ, ನೇಸಜ್ಜಿಕೋತಿ ವಾ, ಯಥಾಸನ್ಥತಿಕೋತಿ ವಾ, ಪಠಮಸ್ಸ ಝಾನಸ್ಸ ಲಾಭೀತಿ ವಾ, ದುತಿಯಸ್ಸ ಝಾನಸ್ಸ ಲಾಭೀತಿ ವಾ, ತತಿಯಸ್ಸ ಝಾನಸ್ಸ ಲಾಭೀತಿ ವಾ, ಚತುತ್ಥಸ್ಸ ಝಾನಸ್ಸ ಲಾಭೀತಿ ವಾ, ಆಕಾಸಾನಞ್ಚಾಯತನಸಮಾಪತ್ತಿಯಾ ಲಾಭೀತಿ ವಾ, ವಿಞ್ಞಾಣಞ್ಚಾಯತನಸಮಾಪತ್ತಿಯಾ ಲಾಭೀತಿ ವಾ,
Yoātumānaṃ sayameva pāvāti. Ātumā vuccati attā. Sayameva pāvāti sayameva attānaṃ pāvadati – ‘‘ahamasmi sīlasampannoti vā, vatasampannoti vā, sīlabbatasampannoti vā, jātiyā vā gottena vā kolaputtiyena vā vaṇṇapokkharatāya vā dhanena vā ajjhenena vā kammāyatanena vā sippāyatanena vā vijjāṭṭhānena vā sutena vā paṭibhānena vā aññataraññatarena vā vatthunā, uccā kulā pabbajitoti vā, mahākulā pabbajitoti vā, mahābhogakulā pabbajitoti vā, uḷārabhogakulā pabbajitoti vā, ñāto yasassī sagahaṭṭhapabbajitānanti vā, lābhimhi cīvarapiṇḍapātasenāsanagilānapaccayabhesajjaparikkhārānanti vā, suttantikoti vā, vinayadharoti vā, dhammakathikoti vā, āraññikoti vā, piṇḍapātikoti vā, paṃsukūlikoti vā, tecīvarikoti vā, sapadānacārikoti vā, khalupacchābhattikoti vā, nesajjikoti vā, yathāsanthatikoti vā, paṭhamassa jhānassa lābhīti vā, dutiyassa jhānassa lābhīti vā, tatiyassa jhānassa lābhīti vā, catutthassa jhānassa lābhīti vā, ākāsānañcāyatanasamāpattiyā lābhīti vā, viññāṇañcāyatanasamāpattiyā lābhīti vā,
ವಿಭವಞ್ಚ ಭವಞ್ಚ ವಿಪ್ಪಹಾಯ, ವುಸಿತವಾ ಖೀಣಪುನಬ್ಭವೋ ಸ ಭಿಕ್ಖೂ’’ತಿ॥
Vibhavañca bhavañca vippahāya, vusitavā khīṇapunabbhavo sa bhikkhū’’ti.
ಆಕಿಞ್ಚಞ್ಞಾಯತನಸಮಾಪತ್ತಿಯಾ ಲಾಭೀತಿ ವಾ, ನೇವಸಞ್ಞಾನಾಸಞ್ಞಾಯತನಸಮಾಪತ್ತಿಯಾ ಲಾಭೀತಿ ವಾ’’ ಪಾವದತಿ ಕಥೇತಿ ಭಣತಿ ದೀಪಯತಿ ವೋಹರತೀತಿ – ಯೋ ಆತುಮಾನಂ ಸಯಮೇವ ಪಾವಾತಿ।
Ākiñcaññāyatanasamāpattiyā lābhīti vā, nevasaññānāsaññāyatanasamāpattiyā lābhīti vā’’ pāvadati katheti bhaṇati dīpayati voharatīti – yo ātumānaṃ sayameva pāvāti.
ತೇನಾಹ ಭಗವಾ –
Tenāha bhagavā –
‘‘ಯೋ ಅತ್ತನೋ ಸೀಲವತಾನಿ ಜನ್ತು, ಅನಾನುಪುಟ್ಠೋವ ಪರೇಸ ಪಾವ।
‘‘Yo attano sīlavatāni jantu, anānupuṭṭhova paresa pāva;
ಅನರಿಯಧಮ್ಮಂ ಕುಸಲಾ ತಮಾಹು, ಯೋ ಆತುಮಾನಂ ಸಯಮೇವ ಪಾವಾ’’ತಿ॥
Anariyadhammaṃ kusalā tamāhu, yo ātumānaṃ sayameva pāvā’’ti.
೧೮.
18.
ಸನ್ತೋ ಚ ಭಿಕ್ಖು ಅಭಿನಿಬ್ಬುತತ್ತೋ, ಇತಿಹನ್ತಿ ಸೀಲೇಸು ಅಕತ್ಥಮಾನೋ।
Santo ca bhikkhu abhinibbutatto,itihanti sīlesu akatthamāno;
ತಮರಿಯಧಮ್ಮಂ ಕುಸಲಾ ವದನ್ತಿ, ಯಸ್ಸುಸ್ಸದಾ ನತ್ಥಿ ಕುಹಿಞ್ಚಿ ಲೋಕೇ॥
Tamariyadhammaṃ kusalā vadanti, yassussadā natthi kuhiñci loke.
ಸನ್ತೋ ಚ ಭಿಕ್ಖು ಅಭಿನಿಬ್ಬುತತ್ತೋತಿ। ಸನ್ತೋತಿ ರಾಗಸ್ಸ ಸಮಿತತ್ತಾ ಸನ್ತೋ, ದೋಸಸ್ಸ ಸಮಿತತ್ತಾ ಸನ್ತೋ, ಮೋಹಸ್ಸ ಸಮಿತತ್ತಾ ಸನ್ತೋ, ಕೋಧಸ್ಸ…ಪೇ॰… ಉಪನಾಹಸ್ಸ… ಮಕ್ಖಸ್ಸ… ಪಳಾಸಸ್ಸ 21 … ಇಸ್ಸಾಯ… ಮಚ್ಛರಿಯಸ್ಸ… ಮಾಯಾಯ… ಸಾಠೇಯ್ಯಸ್ಸ… ಥಮ್ಭಸ್ಸ… ಸಾರಮ್ಭಸ್ಸ… ಮಾನಸ್ಸ… ಅತಿಮಾನಸ್ಸ… ಮದಸ್ಸ… ಪಮಾದಸ್ಸ… ಸಬ್ಬಕಿಲೇಸಾನಂ… ಸಬ್ಬದುಚ್ಚರಿತಾನಂ… ಸಬ್ಬದರಥಾನಂ… ಸಬ್ಬಪರಿಳಾಹಾನಂ… ಸಬ್ಬಸನ್ತಾಪಾನಂ… ಸಬ್ಬಾಕುಸಲಾಭಿಸಙ್ಖಾರಾನಂ ಸನ್ತತ್ತಾ ಸಮಿತತ್ತಾ ವೂಪಸಮಿತತ್ತಾ ವಿಜ್ಝಾತತ್ತಾ ನಿಬ್ಬುತತ್ತಾ ವಿಗತತ್ತಾ ಪಟಿಪಸ್ಸದ್ಧತ್ತಾ ಸನ್ತೋ ಉಪಸನ್ತೋ ವೂಪಸನ್ತೋ ನಿಬ್ಬುತೋ ಪಟಿಪಸ್ಸದ್ಧೋತಿ – ಸನ್ತೋ। ಭಿಕ್ಖೂತಿ ಸತ್ತನ್ನಂ ಧಮ್ಮಾನಂ ಭಿನ್ನತ್ತಾ ಭಿಕ್ಖು – ಸಕ್ಕಾಯದಿಟ್ಠಿ ಭಿನ್ನಾ ಹೋತಿ, ವಿಚಿಕಿಚ್ಛಾ ಭಿನ್ನಾ ಹೋತಿ, ಸೀಲಬ್ಬತಪರಾಮಾಸೋ ಭಿನ್ನೋ ಹೋತಿ, ರಾಗೋ ಭಿನ್ನೋ ಹೋತಿ, ದೋಸೋ ಭಿನ್ನೋ ಹೋತಿ, ಮೋಹೋ ಭಿನ್ನೋ ಹೋತಿ, ಮಾನೋ ಭಿನ್ನೋ ಹೋತಿ । ಭಿನ್ನಾಸ್ಸ ಹೋನ್ತಿ ಪಾಪಕಾ ಅಕುಸಲಾ ಧಮ್ಮಾ ಸಂಕಿಲೇಸಿಕಾ ಪೋನೋಭವಿಕಾ 22 ಸದರಾ ದುಕ್ಖವಿಪಾಕಾ ಆಯತಿಂ ಜಾತಿಜರಾಮರಣಿಯಾ।
Santoca bhikkhu abhinibbutattoti. Santoti rāgassa samitattā santo, dosassa samitattā santo, mohassa samitattā santo, kodhassa…pe… upanāhassa… makkhassa… paḷāsassa 23 … issāya… macchariyassa… māyāya… sāṭheyyassa… thambhassa… sārambhassa… mānassa… atimānassa… madassa… pamādassa… sabbakilesānaṃ… sabbaduccaritānaṃ… sabbadarathānaṃ… sabbapariḷāhānaṃ… sabbasantāpānaṃ… sabbākusalābhisaṅkhārānaṃ santattā samitattā vūpasamitattā vijjhātattā nibbutattā vigatattā paṭipassaddhattā santo upasanto vūpasanto nibbuto paṭipassaddhoti – santo. Bhikkhūti sattannaṃ dhammānaṃ bhinnattā bhikkhu – sakkāyadiṭṭhi bhinnā hoti, vicikicchā bhinnā hoti, sīlabbataparāmāso bhinno hoti, rāgo bhinno hoti, doso bhinno hoti, moho bhinno hoti, māno bhinno hoti . Bhinnāssa honti pāpakā akusalā dhammā saṃkilesikā ponobhavikā 24 sadarā dukkhavipākā āyatiṃ jātijarāmaraṇiyā.
‘‘ಪಜ್ಜೇನ ಕತೇನ ಅತ್ತನಾ, [ಸಭಿಯಾತಿ ಭಗವಾ]
‘‘Pajjena katena attanā, [sabhiyāti bhagavā]
ಪರಿನಿಬ್ಬಾನಗತೋ ವಿತಿಣ್ಣಕಙ್ಖೋ।
Parinibbānagato vitiṇṇakaṅkho;
ವುಸಿತವಾ ಖೀಣಪುನಬ್ಭವೋ ಸ ಭಿಕ್ಖೂ’’ತಿ॥
Vusitavā khīṇapunabbhavo sa bhikkhū’’ti.
ಸನ್ತೋ ಚ ಭಿಕ್ಖು ಅಭಿನಿಬ್ಬುತತ್ತೋತಿ ರಾಗಸ್ಸ ನಿಬ್ಬಾಪಿತತ್ತಾ ಅಭಿನಿಬ್ಬುತತ್ತೋ, ದೋಸಸ್ಸ ನಿಬ್ಬಾಪಿತತ್ತಾ ಅಭಿನಿಬ್ಬುತತ್ತೋ, ಮೋಹಸ್ಸ ನಿಬ್ಬಾಪಿತತ್ತಾ ಅಭಿನಿಬ್ಬುತತ್ತೋ, ಕೋಧಸ್ಸ…ಪೇ॰… ಉಪನಾಹಸ್ಸ… ಮಕ್ಖಸ್ಸ… ಪಳಾಸಸ್ಸ… ಇಸ್ಸಾಯ… ಮಚ್ಛರಿಯಸ್ಸ… ಮಾಯಾಯ… ಸಾಠೇಯ್ಯಸ್ಸ… ಥಮ್ಭಸ್ಸ… ಸಾರಮ್ಭಸ್ಸ… ಮಾನಸ್ಸ… ಅತಿಮಾನಸ್ಸ… ಮದಸ್ಸ… ಪಮಾದಸ್ಸ… ಸಬ್ಬಕಿಲೇಸಾನಂ… ಸಬ್ಬದುಚ್ಚರಿತಾನಂ… ಸಬ್ಬದರಥಾನಂ… ಸಬ್ಬಪರಿಳಾಹಾನಂ… ಸಬ್ಬಸನ್ತಾಪಾನಂ… ಸಬ್ಬಾಕುಸಲಾಭಿಸಙ್ಖಾರಾನಂ ನಿಬ್ಬಾಪಿತತ್ತಾ ಅಭಿನಿಬ್ಬುತತ್ತೋತಿ – ಸನ್ತೋ ಚ ಭಿಕ್ಖು ಅಭಿನಿಬ್ಬುತತ್ತೋ।
Santo ca bhikkhu abhinibbutattoti rāgassa nibbāpitattā abhinibbutatto, dosassa nibbāpitattā abhinibbutatto, mohassa nibbāpitattā abhinibbutatto, kodhassa…pe… upanāhassa… makkhassa… paḷāsassa… issāya… macchariyassa… māyāya… sāṭheyyassa… thambhassa… sārambhassa… mānassa… atimānassa… madassa… pamādassa… sabbakilesānaṃ… sabbaduccaritānaṃ… sabbadarathānaṃ… sabbapariḷāhānaṃ… sabbasantāpānaṃ… sabbākusalābhisaṅkhārānaṃ nibbāpitattā abhinibbutattoti – santo ca bhikkhu abhinibbutatto.
ಇತಿಹನ್ತಿ ಸೀಲೇಸು ಅಕತ್ಥಮಾನೋತಿ। ಇತಿಹನ್ತಿ ಪದಸನ್ಧಿ ಪದಸಂಸಗ್ಗೋ ಪದಪಾರಿಪೂರೀ ಅಕ್ಖರಸಮವಾಯೋ ಬ್ಯಞ್ಜನಸಿಲಿಟ್ಠತಾ ಪದಾನುಪುಬ್ಬತಾಪೇತಂ 27 – ಇತಿಹನ್ತಿ। ಸೀಲೇಸು ಅಕತ್ಥಮಾನೋತಿ। ಇಧೇಕಚ್ಚೋ ಕತ್ಥೀ ಹೋತಿ ವಿಕತ್ಥೀ। ಸೋ ಕತ್ಥತಿ ವಿಕತ್ಥತಿ। ಅಹಮಸ್ಮಿ ಸೀಲಸಮ್ಪನ್ನೋತಿ ವಾ, ವತಸಮ್ಪನ್ನೋತಿ ವಾ, ಸೀಲಬ್ಬತಸಮ್ಪನ್ನೋತಿ ವಾ, ಜಾತಿಯಾ ವಾ ಗೋತ್ತೇನ ವಾ ಕೋಲಪುತ್ತಿಯೇನ ವಾ ವಣ್ಣಪೋಕ್ಖರತಾಯ ವಾ…ಪೇ॰… ನೇವಸಞ್ಞಾನಾಸಞ್ಞಾಯತನಸಮಾಪತ್ತಿಯಾ ಲಾಭೀತಿ ವಾ ಕತ್ಥತಿ ವಿಕತ್ಥತಿ। ಏವಂ ನ ಕತ್ಥತಿ ನ ವಿಕತ್ಥತಿ। ಕತ್ಥನಾ ಆರತೋ ವಿರತೋ ಪಟಿವಿರತೋ ನಿಕ್ಖನ್ತೋ ನಿಸ್ಸಟೋ ವಿಪ್ಪಮುತ್ತೋ ವಿಸಞ್ಞುತ್ತೋ ವಿಮರಿಯಾದಿಕತೇನ ಚೇತಸಾ ವಿಹರತೀತಿ – ಇತಿಹನ್ತಿ ಸೀಲೇಸು ಅಕತ್ಥಮಾನೋ।
Itihanti sīlesu akatthamānoti. Itihanti padasandhi padasaṃsaggo padapāripūrī akkharasamavāyo byañjanasiliṭṭhatā padānupubbatāpetaṃ 28 – itihanti. Sīlesu akatthamānoti. Idhekacco katthī hoti vikatthī. So katthati vikatthati. Ahamasmi sīlasampannoti vā, vatasampannoti vā, sīlabbatasampannoti vā, jātiyā vā gottena vā kolaputtiyena vā vaṇṇapokkharatāya vā…pe… nevasaññānāsaññāyatanasamāpattiyā lābhīti vā katthati vikatthati. Evaṃ na katthati na vikatthati. Katthanā ārato virato paṭivirato nikkhanto nissaṭo vippamutto visaññutto vimariyādikatena cetasā viharatīti – itihanti sīlesu akatthamāno.
ತಮರಿಯಧಮ್ಮಂ ಕುಸಲಾ ವದನ್ತೀತಿ। ಕುಸಲಾತಿ ಯೇ ತೇ ಖನ್ಧಕುಸಲಾ ಧಾತುಕುಸಲಾ ಆಯತನಕುಸಲಾ ಪಟಿಚ್ಚಸಮುಪ್ಪಾದಕುಸಲಾ ಸತಿಪಟ್ಠಾನಕುಸಲಾ ಸಮ್ಮಪ್ಪಧಾನಕುಸಲಾ ಇದ್ಧಿಪಾದಕುಸಲಾ ಇನ್ದ್ರಿಯಕುಸಲಾ ಬಲಕುಸಲಾ ಬೋಜ್ಝಙ್ಗಕುಸಲಾ ಮಗ್ಗಕುಸಲಾ ಫಲಕುಸಲಾ ನಿಬ್ಬಾನಕುಸಲಾ, ತೇ ಕುಸಲಾ ಏವಂ ವದನ್ತಿ – ‘‘ಅರಿಯಾನಂ ಏಸೋ ಧಮ್ಮೋ, ನೇಸೋ ಧಮ್ಮೋ ಅನರಿಯಾನಂ; ಪಣ್ಡಿತಾನಂ ಏಸೋ ಧಮ್ಮೋ, ನೇಸೋ ಧಮ್ಮೋ ಬಾಲಾನಂ; ಸಪ್ಪುರಿಸಾನಂ ಏಸೋ ಧಮ್ಮೋ, ನೇಸೋ ಧಮ್ಮೋ ಅಸಪ್ಪುರಿಸಾನ’’ನ್ತಿ। ಏವಂ ವದನ್ತಿ, ಅರಿಯಾನಂ ಏವಂ ಕಥೇನ್ತಿ ಏವಂ ಭಣನ್ತಿ ಏವಂ ದೀಪಯನ್ತಿ ಏವಂ ವೋಹರನ್ತೀತಿ – ತಮರಿಯಧಮ್ಮಂ ಕುಸಲಾ ವದನ್ತಿ।
Tamariyadhammaṃkusalā vadantīti. Kusalāti ye te khandhakusalā dhātukusalā āyatanakusalā paṭiccasamuppādakusalā satipaṭṭhānakusalā sammappadhānakusalā iddhipādakusalā indriyakusalā balakusalā bojjhaṅgakusalā maggakusalā phalakusalā nibbānakusalā, te kusalā evaṃ vadanti – ‘‘ariyānaṃ eso dhammo, neso dhammo anariyānaṃ; paṇḍitānaṃ eso dhammo, neso dhammo bālānaṃ; sappurisānaṃ eso dhammo, neso dhammo asappurisāna’’nti. Evaṃ vadanti, ariyānaṃ evaṃ kathenti evaṃ bhaṇanti evaṃ dīpayanti evaṃ voharantīti – tamariyadhammaṃ kusalā vadanti.
ಯಸ್ಸುಸ್ಸದಾ ನತ್ಥಿ ಕುಹಿಞ್ಚಿ ಲೋಕೇತಿ। ಯಸ್ಸಾತಿ ಅರಹತೋ ಖೀಣಾಸವಸ್ಸ। ಉಸ್ಸದಾತಿ ಸತ್ತುಸ್ಸದಾ – ರಾಗುಸ್ಸದೋ, ದೋಸುಸ್ಸದೋ, ಮೋಹುಸ್ಸದೋ, ಮಾನುಸ್ಸದೋ, ದಿಟ್ಠುಸ್ಸದೋ, ಕಿಲೇಸುಸ್ಸದೋ, ಕಮ್ಮುಸ್ಸದೋ। ಯಸ್ಸಿಮೇ 29 ಉಸ್ಸದಾ ನತ್ಥಿ ನ ಸನ್ತಿ ನ ವಿಜ್ಜನ್ತಿ ನುಪಲಬ್ಭನ್ತಿ, ಪಹೀನಾ ಸಮುಚ್ಛಿನ್ನಾ ವೂಪಸನ್ತಾ ಪಟಿಪಸ್ಸದ್ಧಾ ಅಭಬ್ಬುಪ್ಪತ್ತಿಕಾ ಞಾಣಗ್ಗಿನಾ ದಡ್ಢಾ। ಕುಹಿಞ್ಚೀತಿ ಕುಹಿಞ್ಚಿ ಕಿಮ್ಹಿಚಿ ಕತ್ಥಚಿ ಅಜ್ಝತ್ತಂ ವಾ ಬಹಿದ್ಧಾ ವಾ ಅಜ್ಝತ್ತಬಹಿದ್ಧಾ ವಾ। ಲೋಕೇತಿ ಅಪಾಯಲೋಕೇ ಮನುಸ್ಸಲೋಕೇ ದೇವಲೋಕೇ ಖನ್ಧಲೋಕೇ ಧಾತುಲೋಕೇ ಆಯತನಲೋಕೇತಿ – ಯಸ್ಸುಸ್ಸದಾ ನತ್ಥಿ ಕುಹಿಞ್ಚಿ ಲೋಕೇ।
Yassussadā natthi kuhiñci loketi. Yassāti arahato khīṇāsavassa. Ussadāti sattussadā – rāgussado, dosussado, mohussado, mānussado, diṭṭhussado, kilesussado, kammussado. Yassime 30 ussadā natthi na santi na vijjanti nupalabbhanti, pahīnā samucchinnā vūpasantā paṭipassaddhā abhabbuppattikā ñāṇagginā daḍḍhā. Kuhiñcīti kuhiñci kimhici katthaci ajjhattaṃ vā bahiddhā vā ajjhattabahiddhā vā. Loketi apāyaloke manussaloke devaloke khandhaloke dhātuloke āyatanaloketi – yassussadā natthi kuhiñci loke.
ತೇನಾಹ ಭಗವಾ –
Tenāha bhagavā –
‘‘ಸನ್ತೋ ಚ ಭಿಕ್ಖು ಅಭಿನಿಬ್ಬುತತ್ತೋ, ಇತಿಹನ್ತಿ ಸೀಲೇಸು ಅಕತ್ಥಮಾನೋ।
‘‘Santo ca bhikkhu abhinibbutatto, itihanti sīlesu akatthamāno;
ತಮರಿಯಧಮ್ಮಂ ಕುಸಲಾ ವದನ್ತಿ, ಯಸ್ಸುಸ್ಸದಾ ನತ್ಥಿ ಕುಹಿಞ್ಚಿ ಲೋಕೇ’’ತಿ॥
Tamariyadhammaṃ kusalā vadanti, yassussadā natthi kuhiñci loke’’ti.
೧೯.
19.
ಪಕಪ್ಪಿತಾ ಸಙ್ಖತಾ ಯಸ್ಸ ಧಮ್ಮಾ, ಪುರಕ್ಖತಾ 31 ಸನ್ತಿ ಅವೀವದಾತಾ।
Pakappitā saṅkhatā yassa dhammā,purakkhatā32santi avīvadātā;
ಯದತ್ತನಿ ಪಸ್ಸತಿ ಆನಿಸಂಸಂ, ತಂ ನಿಸ್ಸಿತೋ ಕುಪ್ಪಪಟಿಚ್ಚಸನ್ತಿಂ॥
Yadattani passati ānisaṃsaṃ, taṃ nissito kuppapaṭiccasantiṃ.
ಪಕಪ್ಪಿತಾ ಸಙ್ಖತಾ ಯಸ್ಸ ಧಮ್ಮಾತಿ। ಪಕಪ್ಪನಾತಿ ದ್ವೇ ಪಕಪ್ಪನಾ – ತಣ್ಹಾಪಕಪ್ಪನಾ ಚ ದಿಟ್ಠಿಪಕಪ್ಪನಾ ಚ…ಪೇ॰… ಅಯಂ ತಣ್ಹಾಪಕಪ್ಪನಾ…ಪೇ॰… ಅಯಂ ದಿಟ್ಠಿಪಕಪ್ಪನಾ। ಸಙ್ಖತಾತಿ ಸಙ್ಖತಾ ಅಭಿಸಙ್ಖತಾ ಸಣ್ಠಪಿತಾತಿಪಿ – ಸಙ್ಖತಾ। ಅಥ ವಾ ಅನಿಚ್ಚಾ ಸಙ್ಖತಾ ಪಟಿಚ್ಚಸಮುಪ್ಪನ್ನಾ ಖಯಧಮ್ಮಾ ವಯಧಮ್ಮಾ ವಿರಾಗಧಮ್ಮಾ ನಿರೋಧಧಮ್ಮಾತಿಪಿ – ಸಙ್ಖತಾ । ಯಸ್ಸಾತಿ ದಿಟ್ಠಿಗತಿಕಸ್ಸ। ಧಮ್ಮಾ ವುಚ್ಚನ್ತಿ ದ್ವಾಸಟ್ಠಿ ದಿಟ್ಠಿಗತಾನೀತಿ – ಪಕಪ್ಪಿತಾ ಸಙ್ಖತಾ ಯಸ್ಸ ಧಮ್ಮಾ।
Pakappitā saṅkhatā yassa dhammāti. Pakappanāti dve pakappanā – taṇhāpakappanā ca diṭṭhipakappanā ca…pe… ayaṃ taṇhāpakappanā…pe… ayaṃ diṭṭhipakappanā. Saṅkhatāti saṅkhatā abhisaṅkhatā saṇṭhapitātipi – saṅkhatā. Atha vā aniccā saṅkhatā paṭiccasamuppannā khayadhammā vayadhammā virāgadhammā nirodhadhammātipi – saṅkhatā . Yassāti diṭṭhigatikassa. Dhammā vuccanti dvāsaṭṭhi diṭṭhigatānīti – pakappitā saṅkhatā yassa dhammā.
ಪುರಕ್ಖತಾ ಸನ್ತಿ ಅವೀವದಾತಾತಿ। ಪುರಕ್ಖತಾತಿ ದ್ವೇ ಪುರೇಕ್ಖಾರಾ – ತಣ್ಹಾಪುರೇಕ್ಖಾರೋ ಚ ದಿಟ್ಠಿಪುರೇಕ್ಖಾರೋ ಚ…ಪೇ॰… ಅಯಂ ತಣ್ಹಾಪುರೇಕ್ಖಾರೋ…ಪೇ॰… ಅಯಂ ದಿಟ್ಠಿಪುರೇಕ್ಖಾರೋ। ತಸ್ಸ ತಣ್ಹಾಪುರೇಕ್ಖಾರೋ ಅಪ್ಪಹೀನೋ, ದಿಟ್ಠಿಪುರೇಕ್ಖಾರೋ ಅಪ್ಪಟಿನಿಸ್ಸಟ್ಠೋ। ತಸ್ಸ ತಣ್ಹಾಪುರೇಕ್ಖಾರಸ್ಸ ಅಪ್ಪಹೀನತ್ತಾ, ದಿಟ್ಠಿಪುರೇಕ್ಖಾರಸ್ಸ ಅಪ್ಪಟಿನಿಸ್ಸಟ್ಠತ್ತಾ ಸೋ ತಣ್ಹಂ ವಾ ದಿಟ್ಠಿಂ ವಾ ಪುರತೋ ಕತ್ವಾ ಚರತಿ ತಣ್ಹಾಧಜೋ ತಣ್ಹಾಕೇತು ತಣ್ಹಾಧಿಪತೇಯ್ಯೋ, ದಿಟ್ಠಿಧಜೋ ದಿಟ್ಠಿಕೇತು ದಿಟ್ಠಾಧಿಪತೇಯ್ಯೋ, ತಣ್ಹಾಯ ವಾ ದಿಟ್ಠಿಯಾ ವಾ ಪರಿವಾರಿತೋ ಚರತೀತಿ – ಪುರಕ್ಖತಾ। ಸನ್ತೀತಿ ಸನ್ತಿ ಸಂವಿಜ್ಜನ್ತಿ ಅತ್ಥಿ ಉಪಲಬ್ಭನ್ತಿ। ಅವೀವದಾತಾತಿ ಅವೇವದಾತಾ ಅವೋದಾತಾ ಅಪರಿಸುದ್ಧಾ ಸಂಕಿಲಿಟ್ಠಾ ಸಂಕಿಲೇಸಿಕಾತಿ – ಪುರಕ್ಖತಾ ಸನ್ತಿ ಅವೀವದಾತಾ।
Purakkhatā santi avīvadātāti. Purakkhatāti dve purekkhārā – taṇhāpurekkhāro ca diṭṭhipurekkhāro ca…pe… ayaṃ taṇhāpurekkhāro…pe… ayaṃ diṭṭhipurekkhāro. Tassa taṇhāpurekkhāro appahīno, diṭṭhipurekkhāro appaṭinissaṭṭho. Tassa taṇhāpurekkhārassa appahīnattā, diṭṭhipurekkhārassa appaṭinissaṭṭhattā so taṇhaṃ vā diṭṭhiṃ vā purato katvā carati taṇhādhajo taṇhāketu taṇhādhipateyyo, diṭṭhidhajo diṭṭhiketu diṭṭhādhipateyyo, taṇhāya vā diṭṭhiyā vā parivārito caratīti – purakkhatā. Santīti santi saṃvijjanti atthi upalabbhanti. Avīvadātāti avevadātā avodātā aparisuddhā saṃkiliṭṭhā saṃkilesikāti – purakkhatā santi avīvadātā.
ಯದತ್ತನಿ ಪಸ್ಸತಿ ಆನಿಸಂಸನ್ತಿ। ಯದತ್ತನೀತಿ ಯಂ ಅತ್ತನಿ। ಅತ್ತಾ ವುಚ್ಚತಿ ದಿಟ್ಠಿಗತಂ। ಅತ್ತನೋ ದಿಟ್ಠಿಯಾ ದ್ವೇ ಆನಿಸಂಸೇ ಪಸ್ಸತಿ – ದಿಟ್ಠಧಮ್ಮಿಕಞ್ಚ ಆನಿಸಂಸಂ, ಸಮ್ಪರಾಯಿಕಞ್ಚ ಆನಿಸಂಸಂ। ಕತಮೋ ದಿಟ್ಠಿಯಾ ದಿಟ್ಠಧಮ್ಮಿಕೋ ಆನಿಸಂಸೋ? ಯಂದಿಟ್ಠಿಕೋ ಸತ್ಥಾ ಹೋತಿ, ತಂದಿಟ್ಠಿಕಾ ಸಾವಕಾ ಹೋನ್ತಿ। ತಂದಿಟ್ಠಿಕಂ ಸತ್ಥಾರಂ ಸಾವಕಾ ಸಕ್ಕರೋನ್ತಿ ಗರುಂ ಕರೋನ್ತಿ 33 ಮಾನೇನ್ತಿ ಪೂಜೇನ್ತಿ ಅಪಚಿತಿಂ ಕರೋನ್ತಿ। ಲಭತಿ ಚ ತತೋನಿದಾನಂ ಚೀವರಪಿಣ್ಡಪಾತಸೇನಾಸನಗಿಲಾನಪಚ್ಚಯಭೇಸಜ್ಜಪರಿಕ್ಖಾರಂ – ಅಯಂ ದಿಟ್ಠಿಯಾ ದಿಟ್ಠಧಮ್ಮಿಕೋ ಆನಿಸಂಸೋ। ಕತಮೋ ದಿಟ್ಠಿಯಾ ಸಮ್ಪರಾಯಿಕೋ ಆನಿಸಂಸೋ? ಅಯಂ ದಿಟ್ಠಿ ಅಲಂ ನಾಗತ್ತಾಯ ವಾ ಸುಪಣ್ಣತ್ತಾಯ ವಾ ಯಕ್ಖತ್ತಾಯ ವಾ ಅಸುರತ್ತಾಯ ವಾ ಗನ್ಧಬ್ಬತ್ತಾಯ ವಾ ಮಹಾರಾಜತ್ತಾಯ ವಾ ಇನ್ದತ್ತಾಯ ವಾ ಬ್ರಹ್ಮತ್ತಾಯ ವಾ ದೇವತ್ತಾಯ ವಾ। ಅಯಂ ದಿಟ್ಠಿ ಸುದ್ಧಿಯಾ ವಿಸುದ್ಧಿಯಾ ಪರಿಸುದ್ಧಿಯಾ, ಮುತ್ತಿಯಾ ವಿಮುತ್ತಿಯಾ ಪರಿಮುತ್ತಿಯಾ। ಇಮಾಯ ದಿಟ್ಠಿಯಾ ಸುಜ್ಝನ್ತಿ ವಿಸುಜ್ಝನ್ತಿ ಪರಿಸುಜ್ಝನ್ತಿ ಮುಚ್ಚನ್ತಿ ವಿಮುಚ್ಚನ್ತಿ ಪರಿಮುಚ್ಚನ್ತಿ। ಇಮಾಯ ದಿಟ್ಠಿಯಾ ಸುಜ್ಝಿಸ್ಸಾಮಿ ವಿಸುಜ್ಝಿಸ್ಸಾಮಿ ಪರಿಸುಜ್ಝಿಸ್ಸಾಮಿ, ಮುಚ್ಚಿಸ್ಸಾಮಿ ವಿಮುಚ್ಚಿಸ್ಸಾಮಿ ಪರಿಮುಚ್ಚಿಸ್ಸಾಮೀತಿ ಆಯತಿಂ ಫಲಪಾಟಿಕಙ್ಖೀ ಹೋತಿ – ಅಯಂ ದಿಟ್ಠಿಯಾ ಸಮ್ಪರಾಯಿಕೋ ಆನಿಸಂಸೋ। ಅತ್ತನೋ ದಿಟ್ಠಿಯಾ ಇಮೇ ದ್ವೇ ಆನಿಸಂಸೇ ಪಸ್ಸತಿ ದಕ್ಖತಿ ಓಲೋಕೇತಿ ನಿಜ್ಝಾಯತಿ ಉಪಪರಿಕ್ಖತೀತಿ – ಯದತ್ತನಿ ಪಸ್ಸತಿ ಆನಿಸಂಸಂ।
Yadattani passati ānisaṃsanti. Yadattanīti yaṃ attani. Attā vuccati diṭṭhigataṃ. Attano diṭṭhiyā dve ānisaṃse passati – diṭṭhadhammikañca ānisaṃsaṃ, samparāyikañca ānisaṃsaṃ. Katamo diṭṭhiyā diṭṭhadhammiko ānisaṃso? Yaṃdiṭṭhiko satthā hoti, taṃdiṭṭhikā sāvakā honti. Taṃdiṭṭhikaṃ satthāraṃ sāvakā sakkaronti garuṃ karonti 34 mānenti pūjenti apacitiṃ karonti. Labhati ca tatonidānaṃ cīvarapiṇḍapātasenāsanagilānapaccayabhesajjaparikkhāraṃ – ayaṃ diṭṭhiyā diṭṭhadhammiko ānisaṃso. Katamo diṭṭhiyā samparāyiko ānisaṃso? Ayaṃ diṭṭhi alaṃ nāgattāya vā supaṇṇattāya vā yakkhattāya vā asurattāya vā gandhabbattāya vā mahārājattāya vā indattāya vā brahmattāya vā devattāya vā. Ayaṃ diṭṭhi suddhiyā visuddhiyā parisuddhiyā, muttiyā vimuttiyā parimuttiyā. Imāya diṭṭhiyā sujjhanti visujjhanti parisujjhanti muccanti vimuccanti parimuccanti. Imāya diṭṭhiyā sujjhissāmi visujjhissāmi parisujjhissāmi, muccissāmi vimuccissāmi parimuccissāmīti āyatiṃ phalapāṭikaṅkhī hoti – ayaṃ diṭṭhiyā samparāyiko ānisaṃso. Attano diṭṭhiyā ime dve ānisaṃse passati dakkhati oloketi nijjhāyati upaparikkhatīti – yadattani passati ānisaṃsaṃ.
ತಂ ನಿಸ್ಸಿತೋ ಕುಪ್ಪಪಟಿಚ್ಚಸನ್ತಿನ್ತಿ। ತಿಸ್ಸೋ ಸನ್ತಿಯೋ – ಅಚ್ಚನ್ತಸನ್ತಿ, ತದಙ್ಗಸನ್ತಿ, ಸಮ್ಮುತಿಸನ್ತಿ। ಕತಮಾ ಅಚ್ಚನ್ತಸನ್ತಿ? ಅಚ್ಚನ್ತಸನ್ತಿ ವುಚ್ಚತಿ ಅಮತಂ ನಿಬ್ಬಾನಂ। ಯೋ ಸೋ ಸಬ್ಬಸಙ್ಖಾರಸಮಥೋ ಸಬ್ಬೂಪಧಿಪಟಿನಿಸ್ಸಗ್ಗೋ ತಣ್ಹಕ್ಖಯೋ ವಿರಾಗೋ ನಿರೋಧೋ ನಿಬ್ಬಾನಂ। ಅಯಂ ಅಚ್ಚನ್ತಸನ್ತಿ। ಕತಮಾ ತದಙ್ಗಸನ್ತಿ? ಪಠಮಂ ಝಾನಂ ಸಮಾಪನ್ನಸ್ಸ ನೀವರಣಾ ಸನ್ತಾ ಹೋನ್ತಿ; ದುತಿಯಂ ಝಾನಂ ಸಮಾಪನ್ನಸ್ಸ ವಿತಕ್ಕವಿಚಾರಾ ಸನ್ತಾ ಹೋನ್ತಿ; ತತಿಯಂ ಝಾನಂ ಸಮಾಪನ್ನಸ್ಸ ಪೀತಿ ಸನ್ತಾ ಹೋತಿ; ಚತುತ್ಥಂ ಝಾನಂ ಸಮಾಪನ್ನಸ್ಸ ಸುಖದುಕ್ಖಾ ಸನ್ತಾ ಹೋನ್ತಿ; ಆಕಾಸಾನಞ್ಚಾಯತನಂ ಸಮಾಪನ್ನಸ್ಸ ರೂಪಸಞ್ಞಾ ಪಟಿಘಸಞ್ಞಾ ನಾನತ್ತಸಞ್ಞಾ ಸನ್ತಾ ಹೋತಿ; ವಿಞ್ಞಾಣಞ್ಚಾಯತನಂ ಸಮಾಪನ್ನಸ್ಸ ಆಕಾಸಾನಞ್ಚಾಯತನಸಞ್ಞಾ ಸನ್ತಾ ಹೋತಿ; ಆಕಿಞ್ಚಞ್ಞಾಯತನಂ ಸಮಾಪನ್ನಸ್ಸ ವಿಞ್ಞಾಣಞ್ಚಾಯತನಸಞ್ಞಾ ಸನ್ತಾ ಹೋತಿ; ನೇವಸಞ್ಞಾನಾಸಞ್ಞಾಯತನಂ ಸಮಾಪನ್ನಸ್ಸ ಆಕಿಞ್ಚಞ್ಞಾಯತನಸಞ್ಞಾ ಸನ್ತಾ ಹೋತಿ। ಅಯಂ ತದಙ್ಗಸನ್ತಿ। ಕತಮಾ ಸಮ್ಮುತಿಸನ್ತಿ? ಸಮ್ಮುತಿಸನ್ತಿಯೋ ವುಚ್ಚನ್ತಿ ದ್ವಾಸಟ್ಠಿ ದಿಟ್ಠಿಗತಾನಿ ದಿಟ್ಠಿಸನ್ತಿಯೋ। ಅಪಿ ಚ ಸಮ್ಮುತಿಸನ್ತಿ ಇಮಸ್ಮಿಂ ಅತ್ಥೇ ಅಧಿಪ್ಪೇತಾ ಸನ್ತೀತಿ। ತಂ ನಿಸ್ಸಿತೋ ಕುಪ್ಪಪಟಿಚ್ಚಸನ್ತಿನ್ತಿ। ಕುಪ್ಪಸನ್ತಿಂ ಪಕುಪ್ಪಸನ್ತಿಂ ಏರಿತಸನ್ತಿಂ ಸಮೇರಿತಸನ್ತಿಂ ಚಲಿತಸನ್ತಿಂ ಘಟ್ಟಿತಸನ್ತಿಂ ಕಪ್ಪಿತಸನ್ತಿಂ ಪಕಪ್ಪಿತಸನ್ತಿಂ ಅನಿಚ್ಚಂ ಸಙ್ಖತಂ ಪಟಿಚ್ಚಸಮುಪ್ಪನ್ನಂ ಖಯಧಮ್ಮಂ ವಯಧಮ್ಮಂ ವಿರಾಗಧಮ್ಮಂ ನಿರೋಧಧಮ್ಮಂ, ಸನ್ತಿಂ ನಿಸ್ಸಿತೋ ಅಸಿತೋ ಅಲ್ಲೀನೋ ಉಪಗತೋ ಅಜ್ಝೋಸಿತೋ ಅಧಿಮುತ್ತೋತಿ – ತಂ ನಿಸ್ಸಿತೋ ಕುಪ್ಪಪಟಿಚ್ಚಸನ್ತಿಂ।
Taṃnissito kuppapaṭiccasantinti. Tisso santiyo – accantasanti, tadaṅgasanti, sammutisanti. Katamā accantasanti? Accantasanti vuccati amataṃ nibbānaṃ. Yo so sabbasaṅkhārasamatho sabbūpadhipaṭinissaggo taṇhakkhayo virāgo nirodho nibbānaṃ. Ayaṃ accantasanti. Katamā tadaṅgasanti? Paṭhamaṃ jhānaṃ samāpannassa nīvaraṇā santā honti; dutiyaṃ jhānaṃ samāpannassa vitakkavicārā santā honti; tatiyaṃ jhānaṃ samāpannassa pīti santā hoti; catutthaṃ jhānaṃ samāpannassa sukhadukkhā santā honti; ākāsānañcāyatanaṃ samāpannassa rūpasaññā paṭighasaññā nānattasaññā santā hoti; viññāṇañcāyatanaṃ samāpannassa ākāsānañcāyatanasaññā santā hoti; ākiñcaññāyatanaṃ samāpannassa viññāṇañcāyatanasaññā santā hoti; nevasaññānāsaññāyatanaṃ samāpannassa ākiñcaññāyatanasaññā santā hoti. Ayaṃ tadaṅgasanti. Katamā sammutisanti? Sammutisantiyo vuccanti dvāsaṭṭhi diṭṭhigatāni diṭṭhisantiyo. Api ca sammutisanti imasmiṃ atthe adhippetā santīti. Taṃnissito kuppapaṭiccasantinti. Kuppasantiṃ pakuppasantiṃ eritasantiṃ sameritasantiṃ calitasantiṃ ghaṭṭitasantiṃ kappitasantiṃ pakappitasantiṃ aniccaṃ saṅkhataṃ paṭiccasamuppannaṃ khayadhammaṃ vayadhammaṃ virāgadhammaṃ nirodhadhammaṃ, santiṃ nissito asito allīno upagato ajjhosito adhimuttoti – taṃ nissito kuppapaṭiccasantiṃ.
ತೇನಾಹ ಭಗವಾ –
Tenāha bhagavā –
‘‘ಪಕಪ್ಪಿತಾ ಸಙ್ಖತಾ ಯಸ್ಸ ಧಮ್ಮಾ, ಪುರಕ್ಖತಾ ಸನ್ತಿ ಅವೀವದಾತಾ।
‘‘Pakappitā saṅkhatā yassa dhammā, purakkhatā santi avīvadātā;
ಯದತ್ತನಿ ಪಸ್ಸತಿ ಆನಿಸಂಸಂ, ತಂ ನಿಸ್ಸಿತೋ ಕುಪ್ಪಪಟಿಚ್ಚಸನ್ತಿ’’ನ್ತಿ॥
Yadattani passati ānisaṃsaṃ, taṃ nissito kuppapaṭiccasanti’’nti.
೨೦.
20.
ದಿಟ್ಠೀನಿವೇಸಾ ನ ಹಿ ಸ್ವಾತಿವತ್ತಾ, ಧಮ್ಮೇಸು ನಿಚ್ಛೇಯ್ಯ ಸಮುಗ್ಗಹೀತಂ।
Diṭṭhīnivesā na hi svātivattā, dhammesu niccheyya samuggahītaṃ;
ತಸ್ಮಾ ನರೋ ತೇಸು ನಿವೇಸನೇಸು, ನಿರಸ್ಸತೀ ಆದಿಯತೀ ಚ ಧಮ್ಮಂ॥
Tasmā naro tesu nivesanesu, nirassatī ādiyatī ca dhammaṃ.
ದಿಟ್ಠೀನಿವೇಸಾ ನ ಹಿ ಸ್ವಾತಿವತ್ತಾತಿ। ದಿಟ್ಠೀನಿವೇಸಾತಿ ‘‘ಸಸ್ಸತೋ ಲೋಕೋ, ಇದಮೇವ ಸಚ್ಚಂ ಮೋಘಮಞ್ಞ’’ನ್ತಿ ಅಭಿನಿವೇಸಪರಾಮಾಸೋ ದಿಟ್ಠಿನಿವೇಸನಂ। ‘‘ಅಸಸ್ಸತೋ ಲೋಕೋ…ಪೇ॰… ಅನ್ತವಾ ಲೋಕೋ… ಅನನ್ತವಾ ಲೋಕೋ … ತಂ ಜೀವಂ ತಂ ಸರೀರಂ… ಅಞ್ಞಂ ಜೀವಂ ಅಞ್ಞಂ ಸರೀರಂ… ಹೋತಿ ತಥಾಗತೋ ಪರಂ ಮರಣಾ… ನ ಹೋತಿ ತಥಾಗತೋ ಪರಂ ಮರಣಾ… ಹೋತಿ ಚ ನ ಚ ಹೋತಿ ತಥಾಗತೋ ಪರಂ ಮರಣಾ… ನೇವ ಹೋತಿ ನ ನ ಹೋತಿ ತಥಾಗತೋ ಪರಂ ಮರಣಾ, ಇದಮೇವ ಸಚ್ಚಂ ಮೋಘಮಞ್ಞ’’ನ್ತಿ ಅಭಿನಿವೇಸಪರಾಮಾಸೋ ದಿಟ್ಠಿನಿವೇಸನನ್ತಿ। ದಿಟ್ಠೀನಿವೇಸಾ ನ ಹಿ ಸ್ವಾತಿವತ್ತಾತಿ ದಿಟ್ಠಿನಿವೇಸಾ ನ ಹಿ ಸ್ವಾತಿವತ್ತಾ ದುರತಿವತ್ತಾ ದುತ್ತರಾ ದುಪ್ಪತರಾ ದುಸ್ಸಮತಿಕ್ಕಮಾ ದುಬ್ಬಿನಿವತ್ತಾತಿ – 35 ದಿಟ್ಠೀನಿವೇಸಾ ನ ಹಿ ಸ್ವಾತಿವತ್ತಾ।
Diṭṭhīnivesā na hi svātivattāti. Diṭṭhīnivesāti ‘‘sassato loko, idameva saccaṃ moghamañña’’nti abhinivesaparāmāso diṭṭhinivesanaṃ. ‘‘Asassato loko…pe… antavā loko… anantavā loko … taṃ jīvaṃ taṃ sarīraṃ… aññaṃ jīvaṃ aññaṃ sarīraṃ… hoti tathāgato paraṃ maraṇā… na hoti tathāgato paraṃ maraṇā… hoti ca na ca hoti tathāgato paraṃ maraṇā… neva hoti na na hoti tathāgato paraṃ maraṇā, idameva saccaṃ moghamañña’’nti abhinivesaparāmāso diṭṭhinivesananti. Diṭṭhīnivesā na hi svātivattāti diṭṭhinivesā na hi svātivattā durativattā duttarā duppatarā dussamatikkamā dubbinivattāti – 36 diṭṭhīnivesā na hi svātivattā.
ಧಮ್ಮೇಸು ನಿಚ್ಛೇಯ್ಯ ಸಮುಗ್ಗಹೀತನ್ತಿ। ಧಮ್ಮೇಸೂತಿ ದ್ವಾಸಟ್ಠಿ ದಿಟ್ಠಿಗತೇಸು। ನಿಚ್ಛೇಯ್ಯಾತಿ ನಿಚ್ಛಿನಿತ್ವಾ ವಿನಿಚ್ಛಿನಿತ್ವಾ ವಿಚಿನಿತ್ವಾ ಪವಿಚಿನಿತ್ವಾ ತುಲಯಿತ್ವಾ ತೀರಯಿತ್ವಾ ವಿಭಾವಯಿತ್ವಾ ವಿಭೂತಂ ಕತ್ವಾ। ಸಮುಗ್ಗಹೀತನ್ತಿ ನಿವೇಸನೇಸು ಓಧಿಗ್ಗಾಹೋ ಬಿಲಗ್ಗಾಹೋ ವರಗ್ಗಾಹೋ ಕೋಟ್ಠಾಸಗ್ಗಾಹೋ ಉಚ್ಚಯಗ್ಗಾಹೋ ಸಮುಚ್ಚಯಗ್ಗಾಹೋ। ಇದಂ ಸಚ್ಚಂ ತಚ್ಛಂ ತಥಂ ಭೂತಂ ಯಾಥಾವಂ ಅವಿಪರೀತಂ ಗಹಿತಂ ಪರಾಮಟ್ಠಂ ಅಭಿನಿವಿಟ್ಠಂ ಅಜ್ಝೋಸಿತಂ ಅಧಿಮುತ್ತನ್ತಿ – ಧಮ್ಮೇಸು ನಿಚ್ಛೇಯ್ಯ ಸಮುಗ್ಗಹೀತಂ।
Dhammesu niccheyya samuggahītanti. Dhammesūti dvāsaṭṭhi diṭṭhigatesu. Niccheyyāti nicchinitvā vinicchinitvā vicinitvā pavicinitvā tulayitvā tīrayitvā vibhāvayitvā vibhūtaṃ katvā. Samuggahītanti nivesanesu odhiggāho bilaggāho varaggāho koṭṭhāsaggāho uccayaggāho samuccayaggāho. Idaṃ saccaṃ tacchaṃ tathaṃ bhūtaṃ yāthāvaṃ aviparītaṃ gahitaṃ parāmaṭṭhaṃ abhiniviṭṭhaṃ ajjhositaṃ adhimuttanti – dhammesu niccheyya samuggahītaṃ.
ತಸ್ಮಾ ನರೋ ತೇಸು ನಿವೇಸನೇಸೂತಿ। ತಸ್ಮಾತಿ ತಸ್ಮಾ ತಂಕಾರಣಾ ತಂಹೇತು ತಪ್ಪಚ್ಚಯಾ ತಂನಿದಾನಂ। ನರೋತಿ ಸತ್ತೋ ನರೋ ಮಾನವೋ ಪೋಸೋ ಪುಗ್ಗಲೋ ಜೀವೋ ಜಾಗು ಜನ್ತು ಇನ್ದಗು ಮನುಜೋ। ತೇಸು ನಿವೇಸನೇಸೂತಿ ತೇಸು ದಿಟ್ಠಿನಿವೇಸನೇಸೂತಿ – ತಸ್ಮಾ ನರೋ ತೇಸು ನಿವೇಸನೇಸು।
Tasmānaro tesu nivesanesūti. Tasmāti tasmā taṃkāraṇā taṃhetu tappaccayā taṃnidānaṃ. Naroti satto naro mānavo poso puggalo jīvo jāgu jantu indagu manujo. Tesu nivesanesūti tesu diṭṭhinivesanesūti – tasmā naro tesu nivesanesu.
ನಿರಸ್ಸತೀ ಆದಿಯತೀ ಚ ಧಮ್ಮನ್ತಿ। ನಿರಸ್ಸತೀತಿ ದ್ವೀಹಿ ಕಾರಣೇಹಿ ನಿರಸ್ಸತಿ – ಪರವಿಚ್ಛಿನ್ದನಾಯ ವಾ ನಿರಸ್ಸತಿ, ಅನಭಿಸಮ್ಭುಣನ್ತೋ ವಾ ನಿರಸ್ಸತಿ। ಕಥಂ ಪರವಿಚ್ಛಿನ್ದನಾಯ ನಿರಸ್ಸತಿ? ಪರೋ ವಿಚ್ಛಿನ್ದೇತಿ – ಸೋ ಸತ್ಥಾ ನ ಸಬ್ಬಞ್ಞೂ, ಧಮ್ಮೋ ನ ಸ್ವಾಕ್ಖಾತೋ, ಗಣೋ ನ ಸುಪ್ಪಟಿಪನ್ನೋ, ದಿಟ್ಠಿ ನ ಭದ್ದಿಕಾ, ಪಟಿಪದಾ ನ ಸುಪಞ್ಞತ್ತಾ, ಮಗ್ಗೋ ನ ನಿಯ್ಯಾನಿಕೋ, ನತ್ಥೇತ್ಥ ಸುದ್ಧಿ ವಾ ವಿಸುದ್ಧಿ ವಾ ಪರಿಸುದ್ಧಿ ವಾ ಮುತ್ತಿ ವಾ ವಿಮುತ್ತಿ ವಾ ಪರಿಮುತ್ತಿ ವಾ, ನತ್ಥೇತ್ಥ ಸುಜ್ಝನ್ತಿ ವಾ ವಿಸುಜ್ಝನ್ತಿ ವಾ ಪರಿಸುಜ್ಝನ್ತಿ ವಾ ಮುಚ್ಚನ್ತಿ ವಾ ವಿಮುಚ್ಚನ್ತಿ ವಾ ಪರಿಮುಚ್ಚನ್ತಿ ವಾ, ಹೀನಾ ನಿಹೀನಾ ಓಮಕಾ ಲಾಮಕಾ ಛತುಕ್ಕಾ 37 ಪರಿತ್ತಾತಿ – ಏವಂ ಪರೋ ವಿಚ್ಛಿನ್ದೇತಿ। ಏವಂ ವಿಚ್ಛಿನ್ದಿಯಮಾನೋ ಸತ್ಥಾರಂ ನಿರಸ್ಸತಿ , ಧಮ್ಮಕ್ಖಾನಂ ನಿರಸ್ಸತಿ, ಗಣಂ ನಿರಸ್ಸತಿ, ದಿಟ್ಠಿಂ ನಿರಸ್ಸತಿ, ಪಟಿಪದಂ ನಿರಸ್ಸತಿ, ಮಗ್ಗಂ ನಿರಸ್ಸತಿ। ಏವಂ ಪರವಿಚ್ಛಿನ್ದನಾಯ ನಿರಸ್ಸತಿ। ಕಥಂ ಅನಭಿಸಮ್ಭುಣನ್ತೋ ನಿರಸ್ಸತಿ? ಸೀಲಂ ಅನಭಿಸಮ್ಭುಣನ್ತೋ ಸೀಲಂ ನಿರಸ್ಸತಿ, ವತಂ ಅನಭಿಸಮ್ಭುಣನ್ತೋ ವತಂ ನಿರಸ್ಸತಿ, ಸೀಲಬ್ಬತಂ ಅನಭಿಸಮ್ಭುಣನ್ತೋ ಸೀಲಬ್ಬತಂ ನಿರಸ್ಸತಿ। ಏವಂ ಅನಭಿಸಮ್ಭುಣನ್ತೋ ನಿರಸ್ಸತಿ। ಆದಿಯತೀ ಚ ಧಮ್ಮನ್ತಿ। ಸತ್ಥಾರಂ ಗಣ್ಹಾತಿ, ಧಮ್ಮಕ್ಖಾನಂ ಗಣ್ಹಾತಿ, ಗಣಂ ಗಣ್ಹಾತಿ, ದಿಟ್ಠಿಂ ಗಣ್ಹಾತಿ, ಪಟಿಪದಂ ಗಣ್ಹಾತಿ, ಮಗ್ಗಂ ಗಣ್ಹಾತಿ ಪರಾಮಸತಿ ಅಭಿನಿವಿಸತೀತಿ – ನಿರಸ್ಸತೀ ಆದಿಯತೀ ಚ ಧಮ್ಮಂ।
Nirassatī ādiyatī ca dhammanti. Nirassatīti dvīhi kāraṇehi nirassati – paravicchindanāya vā nirassati, anabhisambhuṇanto vā nirassati. Kathaṃ paravicchindanāya nirassati? Paro vicchindeti – so satthā na sabbaññū, dhammo na svākkhāto, gaṇo na suppaṭipanno, diṭṭhi na bhaddikā, paṭipadā na supaññattā, maggo na niyyāniko, natthettha suddhi vā visuddhi vā parisuddhi vā mutti vā vimutti vā parimutti vā, natthettha sujjhanti vā visujjhanti vā parisujjhanti vā muccanti vā vimuccanti vā parimuccanti vā, hīnā nihīnā omakā lāmakā chatukkā 38 parittāti – evaṃ paro vicchindeti. Evaṃ vicchindiyamāno satthāraṃ nirassati , dhammakkhānaṃ nirassati, gaṇaṃ nirassati, diṭṭhiṃ nirassati, paṭipadaṃ nirassati, maggaṃ nirassati. Evaṃ paravicchindanāya nirassati. Kathaṃ anabhisambhuṇanto nirassati? Sīlaṃ anabhisambhuṇanto sīlaṃ nirassati, vataṃ anabhisambhuṇanto vataṃ nirassati, sīlabbataṃ anabhisambhuṇanto sīlabbataṃ nirassati. Evaṃ anabhisambhuṇanto nirassati. Ādiyatī ca dhammanti. Satthāraṃ gaṇhāti, dhammakkhānaṃ gaṇhāti, gaṇaṃ gaṇhāti, diṭṭhiṃ gaṇhāti, paṭipadaṃ gaṇhāti, maggaṃ gaṇhāti parāmasati abhinivisatīti – nirassatī ādiyatī ca dhammaṃ.
ತೇನಾಹ ಭಗವಾ –
Tenāha bhagavā –
‘‘ದಿಟ್ಠೀನಿವೇಸಾ ನ ಹಿ ಸ್ವಾತಿವತ್ತಾ, ಧಮ್ಮೇಸು ನಿಚ್ಛೇಯ್ಯ ಸಮುಗ್ಗಹೀತಂ।
‘‘Diṭṭhīnivesā na hi svātivattā, dhammesu niccheyya samuggahītaṃ;
ತಸ್ಮಾ ನರೋ ತೇಸು ನಿವೇಸನೇಸು, ನಿರಸ್ಸತೀ ಆದಿಯತೀ ಚ ಧಮ್ಮ’’ನ್ತಿ॥
Tasmā naro tesu nivesanesu, nirassatī ādiyatī ca dhamma’’nti.
೨೧.
21.
ಧೋನಸ್ಸ ಹಿ ನತ್ಥಿ ಕುಹಿಞ್ಚಿ ಲೋಕೇ, ಪಕಪ್ಪಿತಾ ದಿಟ್ಠಿ ಭವಾಭವೇಸು।
Dhonassa hi natthi kuhiñci loke,pakappitā diṭṭhi bhavābhavesu;
ಮಾಯಞ್ಚ ಮಾನಞ್ಚ ಪಹಾಯ ಧೋನೋ, ಸ ಕೇನ ಗಚ್ಛೇಯ್ಯ ಅನೂಪಯೋ ಸೋ॥
Māyañcamānañca pahāya dhono, sa kena gaccheyya anūpayo so.
ಧೋನಸ್ಸ ಹಿ ನತ್ಥಿ ಕುಹಿಞ್ಚಿ ಲೋಕೇ ಪಕಪ್ಪಿತಾ ದಿಟ್ಠಿ ಭವಾಭವೇಸೂತಿ। ಧೋನೋತಿ। ಧೋನಾ ವುಚ್ಚತಿ ಪಞ್ಞಾ – ಯಾ ಪಞ್ಞಾ ಪಜಾನನಾ ವಿಚಯೋ ಪವಿಚಯೋ ಧಮ್ಮವಿಚಯೋ ಸಲ್ಲಕ್ಖಣಾ ಉಪಲಕ್ಖಣಾ ಪಚ್ಚುಪಲಕ್ಖಣಾ ಪಣ್ಡಿಚ್ಚಂ ಕೋಸಲ್ಲಂ ನೇಪುಞ್ಞಂ ವೇಭಬ್ಯಾ ಚಿನ್ತಾ ಉಪಪರಿಕ್ಖಾ ಭೂರಿ ಮೇಧಾ ಪರಿಣಾಯಿಕಾ ವಿಪಸ್ಸನಾ ಸಮ್ಪಜಞ್ಞಂ ಪತೋದೋ ಪಞ್ಞಾ ಪಞ್ಞಿನ್ದ್ರಿಯಂ ಪಞ್ಞಾಬಲಂ ಪಞ್ಞಾಸತ್ಥಂ ಪಞ್ಞಾಪಾಸಾದೋ ಪಞ್ಞಾಆಲೋಕೋ ಪಞ್ಞಾಓಭಾಸೋ ಪಞ್ಞಾಪಜ್ಜೋತೋ ಪಞ್ಞಾರತನಂ ಅಮೋಹೋ ಧಮ್ಮವಿಚಯೋ ಸಮ್ಮಾದಿಟ್ಠಿ। ಕಿಂಕಾರಣಾ ಧೋನಾ ವುಚ್ಚತಿ ಪಞ್ಞಾ? ತಾಯ ಪಞ್ಞಾಯ ಕಾಯದುಚ್ಚರಿತಂ ಧುತಞ್ಚ ಧೋತಞ್ಚ ಸನ್ಧೋತಞ್ಚ ನಿದ್ಧೋತಞ್ಚ; ವಚೀದುಚ್ಚರಿತಂ… ಮನೋದುಚ್ಚರಿತಂ ಧುತಞ್ಚ ಧೋತಞ್ಚ ಸನ್ಧೋತಞ್ಚ ನಿದ್ಧೋತಞ್ಚ; ರಾಗೋ ಧುತೋ ಚ ಧೋತೋ ಚ ಸನ್ಧೋತೋ ಚ ನಿದ್ಧೋತೋ ಚ; ದೋಸೋ…ಪೇ॰… ಮೋಹೋ… ಕೋಧೋ… ಉಪನಾಹೋ… ಮಕ್ಖೋ… ಪಳಾಸೋ ಧುತೋ ಚ ಧೋತೋ ಚ ಸನ್ಧೋತೋ ಚ ನಿದ್ಧೋತೋ ಚ; ಇಸ್ಸಾ ಧುತಾ ಚ ಧೋತಾ ಚ ಸನ್ಧೋತಾ ಚ ನಿದ್ಧೋತಾ ಚ; ಮಚ್ಛರಿಯಂ ಧುತಞ್ಚ ಧೋತಞ್ಚ ಸನ್ಧೋತಞ್ಚ ನಿದ್ಧೋತಞ್ಚ; ಮಾಯಾ ಧುತಾ ಚ ಧೋತಾ ಚ ಸನ್ಧೋತಾ ಚ ನಿದ್ಧೋತಾ ಚ; ಸಾಠೇಯ್ಯಂ ಧುತಞ್ಚ ಧೋತಞ್ಚ ಸನ್ಧೋತಞ್ಚ ನಿದ್ಧೋತಞ್ಚ; ಥಮ್ಭೋ ಧುತೋ ಚ ಧೋತೋ ಚ ಸನ್ಧೋತೋ ಚ ನಿದ್ಧೋತೋ ಚ; ಸಾರಮ್ಭೋ… ಮಾನೋ… ಅತಿಮಾನೋ… ಮದೋ… ಪಮಾದೋ ಧುತೋ ಚ ಧೋತೋ ಚ ಸನ್ಧೋತೋ ಚ ನಿದ್ಧೋತೋ ಚ; ಸಬ್ಬೇ ಕಿಲೇಸಾ, ಸಬ್ಬೇ ದುಚ್ಚರಿತಾ, ಸಬ್ಬೇ ದರಥಾ, ಸಬ್ಬೇ ಪರಿಳಾಹಾ, ಸಬ್ಬೇ ಸನ್ತಾಪಾ, ಸಬ್ಬಾಕುಸಲಾಭಿಸಙ್ಖಾರಾ ಧುತಾ ಚ ಧೋತಾ ಚ ಸನ್ಧೋತಾ ಚ ನಿದ್ಧೋತಾ ಚ। ತಂಕಾರಣಾ ಧೋನಾ ವುಚ್ಚತಿ ಪಞ್ಞಾ।
Dhonassa hi natthi kuhiñci loke pakappitā diṭṭhi bhavābhavesūti. Dhonoti. Dhonā vuccati paññā – yā paññā pajānanā vicayo pavicayo dhammavicayo sallakkhaṇā upalakkhaṇā paccupalakkhaṇā paṇḍiccaṃ kosallaṃ nepuññaṃ vebhabyā cintā upaparikkhā bhūri medhā pariṇāyikā vipassanā sampajaññaṃ patodo paññā paññindriyaṃ paññābalaṃ paññāsatthaṃ paññāpāsādo paññāāloko paññāobhāso paññāpajjoto paññāratanaṃ amoho dhammavicayo sammādiṭṭhi. Kiṃkāraṇā dhonā vuccati paññā? Tāya paññāya kāyaduccaritaṃ dhutañca dhotañca sandhotañca niddhotañca; vacīduccaritaṃ… manoduccaritaṃ dhutañca dhotañca sandhotañca niddhotañca; rāgo dhuto ca dhoto ca sandhoto ca niddhoto ca; doso…pe… moho… kodho… upanāho… makkho… paḷāso dhuto ca dhoto ca sandhoto ca niddhoto ca; issā dhutā ca dhotā ca sandhotā ca niddhotā ca; macchariyaṃ dhutañca dhotañca sandhotañca niddhotañca; māyā dhutā ca dhotā ca sandhotā ca niddhotā ca; sāṭheyyaṃ dhutañca dhotañca sandhotañca niddhotañca; thambho dhuto ca dhoto ca sandhoto ca niddhoto ca; sārambho… māno… atimāno… mado… pamādo dhuto ca dhoto ca sandhoto ca niddhoto ca; sabbe kilesā, sabbe duccaritā, sabbe darathā, sabbe pariḷāhā, sabbe santāpā, sabbākusalābhisaṅkhārā dhutā ca dhotā ca sandhotā ca niddhotā ca. Taṃkāraṇā dhonā vuccati paññā.
ಅಥ ವಾ ಸಮ್ಮಾದಿಟ್ಠಿಯಾ ಮಿಚ್ಛಾದಿಟ್ಠಿ ಧುತಾ ಚ ಧೋತಾ ಚ ಸನ್ಧೋತಾ ಚ ನಿದ್ಧೋತಾ ಚ; ಸಮ್ಮಾಸಙ್ಕಪ್ಪೇನ ಮಿಚ್ಛಾಸಙ್ಕಪ್ಪೋ ಧುತೋ ಚ ಧೋತೋ ಚ ಸನ್ಧೋತೋ ಚ ನಿದ್ಧೋತೋ ಚ; ಸಮ್ಮಾವಾಚಾಯ ಮಿಚ್ಛಾವಾಚಾ ಧುತಾ ಚ ಧೋತಾ ಚ…ಪೇ॰… ಸಮ್ಮಾಕಮ್ಮನ್ತೇನ ಮಿಚ್ಛಾಕಮ್ಮನ್ತೋ ಧುತೋ ಚ… ಸಮ್ಮಾಆಜೀವೇನ ಮಿಚ್ಛಾಆಜೀವೋ ಧುತೋ ಚ… ಸಮ್ಮಾವಾಯಾಮೇನ ಮಿಚ್ಛಾವಾಯಾಮೋ ಧುತೋ ಚ… ಸಮ್ಮಾಸತಿಯಾ ಮಿಚ್ಛಾಸತಿ ಧುತಾ ಚ… ಸಮ್ಮಾಸಮಾಧಿನಾ ಮಿಚ್ಛಾಸಮಾಧಿ ಧುತೋ ಚ ಧೋತೋ ಚ ಸನ್ಧೋತೋ ಚ ನಿದ್ಧೋತೋ ಚ; ಸಮ್ಮಾಞಾಣೇನ ಮಿಚ್ಛಾಞಾಣಂ ಧುತಂ ಚ… ಸಮ್ಮಾವಿಮುತ್ತಿಯಾ ಮಿಚ್ಛಾವಿಮುತ್ತಿ ಧುತಾ ಚ ಧೋತಾ ಚ ಸನ್ಧೋತಾ ಚ ನಿದ್ಧೋತಾ ಚ।
Atha vā sammādiṭṭhiyā micchādiṭṭhi dhutā ca dhotā ca sandhotā ca niddhotā ca; sammāsaṅkappena micchāsaṅkappo dhuto ca dhoto ca sandhoto ca niddhoto ca; sammāvācāya micchāvācā dhutā ca dhotā ca…pe… sammākammantena micchākammanto dhuto ca… sammāājīvena micchāājīvo dhuto ca… sammāvāyāmena micchāvāyāmo dhuto ca… sammāsatiyā micchāsati dhutā ca… sammāsamādhinā micchāsamādhi dhuto ca dhoto ca sandhoto ca niddhoto ca; sammāñāṇena micchāñāṇaṃ dhutaṃ ca… sammāvimuttiyā micchāvimutti dhutā ca dhotā ca sandhotā ca niddhotā ca.
ಅಥ ವಾ ಅರಿಯೇನ ಅಟ್ಠಙ್ಗಿಕೇನ ಮಗ್ಗೇನ ಸಬ್ಬೇ ಕಿಲೇಸಾ, ಸಬ್ಬೇ ದುಚ್ಚರಿತಾ, ಸಬ್ಬೇ ದರಥಾ, ಸಬ್ಬೇ ಪರಿಳಾಹಾ, ಸಬ್ಬೇ ಸನ್ತಾಪಾ, ಸಬ್ಬಾಕುಸಲಾಭಿಸಙ್ಖಾರಾ ಧುತಾ ಚ ಧೋತಾ ಚ ಸನ್ಧೋತಾ ಚ ನಿದ್ಧೋತಾ ಚ। ಅರಹಾ ಇಮೇಹಿ ಧೋನೇಯ್ಯೇಹಿ ಧಮ್ಮೇಹಿ ಉಪೇತೋ ಸಮುಪೇತೋ ಉಪಗತೋ ಸಮುಪಗತೋ ಉಪಪನ್ನೋ ಸಮುಪಪನ್ನೋ ಸಮನ್ನಾಗತೋ; ತಸ್ಮಾ ಅರಹಾ ಧೋನೋ। ಸೋ ಧುತರಾಗೋ ಧುತಪಾಪೋ ಧುತಕಿಲೇಸೋ ಧುತಪರಿಳಾಹೋತಿ – ಧೋನೋ। ಕುಹಿಞ್ಚೀತಿ ಕುಹಿಞ್ಚಿ ಕಿಮ್ಹಿಚಿ ಕತ್ಥಚಿ ಅಜ್ಝತ್ತಂ ವಾ ಬಹಿದ್ಧಾ ವಾ ಅಜ್ಝತ್ತಬಹಿದ್ಧಾ ವಾ। ಲೋಕೇತಿ ಅಪಾಯಲೋಕೇ…ಪೇ॰… ಆಯತನಲೋಕೇ।
Atha vā ariyena aṭṭhaṅgikena maggena sabbe kilesā, sabbe duccaritā, sabbe darathā, sabbe pariḷāhā, sabbe santāpā, sabbākusalābhisaṅkhārā dhutā ca dhotā ca sandhotā ca niddhotā ca. Arahā imehi dhoneyyehi dhammehi upeto samupeto upagato samupagato upapanno samupapanno samannāgato; tasmā arahā dhono. So dhutarāgo dhutapāpo dhutakileso dhutapariḷāhoti – dhono. Kuhiñcīti kuhiñci kimhici katthaci ajjhattaṃ vā bahiddhā vā ajjhattabahiddhā vā. Loketi apāyaloke…pe… āyatanaloke.
ಪಕಪ್ಪಿತಾತಿ ದ್ವೇ ಪಕಪ್ಪನಾ – ತಣ್ಹಾಪಕಪ್ಪನಾ ಚ ದಿಟ್ಠಿಪಕಪ್ಪನಾ ಚ…ಪೇ॰… ಅಯಂ ತಣ್ಹಾಪಕಪ್ಪನಾ…ಪೇ॰… ಅಯಂ ದಿಟ್ಠಿಪಕಪ್ಪನಾ। ಭವಾಭವೇಸೂತಿ ಭವಾಭವೇ ಕಮ್ಮಭವೇ ಪುನಬ್ಭವೇ ಕಾಮಭವೇ, ಕಮ್ಮಭವೇ ಕಾಮಭವೇ ಪುನಬ್ಭವೇ ರೂಪಭವೇ, ಕಮ್ಮಭವೇ ರೂಪಭವೇ ಪುನಬ್ಭವೇ ಅರೂಪಭವೇ, ಕಮ್ಮಭವೇ ಅರೂಪಭವೇ ಪುನಬ್ಭವೇ ಪುನಪ್ಪುನಭವೇ ಪುನಪ್ಪುನಗತಿಯಾ ಪುನಪ್ಪುನಉಪಪತ್ತಿಯಾ ಪುನಪ್ಪುನಪಟಿಸನ್ಧಿಯಾ ಪುನಪ್ಪುನಅತ್ತಭಾವಾಭಿನಿಬ್ಬತ್ತಿಯಾ। ಧೋನಸ್ಸ ಹಿ ನತ್ಥಿ ಕುಹಿಞ್ಚಿ ಲೋಕೇ ಪಕಪ್ಪಿತಾ ದಿಟ್ಠಿ ಭವಾಭವೇಸೂತಿ ಧೋನಸ್ಸ ಕುಹಿಞ್ಚಿ ಲೋಕೇ ಭವಾಭವೇಸು ಚ ಕಪ್ಪಿತಾ ಪಕಪ್ಪಿತಾ ಅಭಿಸಙ್ಖತಾ ಸಣ್ಠಪಿತಾ ದಿಟ್ಠಿ ನತ್ಥಿ ನ ಸನ್ತಿ ನ ಸಂವಿಜ್ಜತಿ ನುಪಲಬ್ಭತಿ, ಪಹೀನಾ ಸಮುಚ್ಛಿನ್ನಾ ವೂಪಸನ್ತಾ ಪಟಿಪಸ್ಸದ್ಧಾ ಅಭಬ್ಬುಪ್ಪತ್ತಿಕಾ ಞಾಣಗ್ಗಿನಾ ದಡ್ಢಾತಿ – ಧೋನಸ್ಸ ಹಿ ನತ್ಥಿ ಕುಹಿಞ್ಚಿ ಲೋಕೇ ಪಕಪ್ಪಿತಾ ದಿಟ್ಠಿ ಭವಾಭವೇಸು।
Pakappitāti dve pakappanā – taṇhāpakappanā ca diṭṭhipakappanā ca…pe… ayaṃ taṇhāpakappanā…pe… ayaṃ diṭṭhipakappanā. Bhavābhavesūti bhavābhave kammabhave punabbhave kāmabhave, kammabhave kāmabhave punabbhave rūpabhave, kammabhave rūpabhave punabbhave arūpabhave, kammabhave arūpabhave punabbhave punappunabhave punappunagatiyā punappunaupapattiyā punappunapaṭisandhiyā punappunaattabhāvābhinibbattiyā. Dhonassa hi natthi kuhiñci loke pakappitā diṭṭhi bhavābhavesūti dhonassa kuhiñci loke bhavābhavesu ca kappitā pakappitā abhisaṅkhatā saṇṭhapitā diṭṭhi natthi na santi na saṃvijjati nupalabbhati, pahīnā samucchinnā vūpasantā paṭipassaddhā abhabbuppattikā ñāṇagginā daḍḍhāti – dhonassa hi natthi kuhiñci loke pakappitā diṭṭhi bhavābhavesu.
ಮಾಯಞ್ಚ ಮಾನಞ್ಚ ಪಹಾಯ ಧೋನೋತಿ। ಮಾಯಾ ವುಚ್ಚತಿ ವಞ್ಚನಿಕಾ ಚರಿಯಾ। ಇಧೇಕಚ್ಚೋ ಕಾಯೇನ ದುಚ್ಚರಿತಂ ಚರಿತ್ವಾ, ವಾಚಾಯ ದುಚ್ಚರಿತಂ ಚರಿತ್ವಾ, ಮನಸಾ ದುಚ್ಚರಿತಂ ಚರಿತ್ವಾ ತಸ್ಸ ಪಟಿಚ್ಛಾದನಹೇತು ಪಾಪಿಕಂ ಇಚ್ಛಂ ಪಣಿದಹತಿ – ‘‘ಮಾ ಮಂ ಜಞ್ಞಾ’’ತಿ ಇಚ್ಛತಿ, ‘‘ಮಾ ಮಂ ಜಞ್ಞಾ’’ತಿ ಸಙ್ಕಪ್ಪೇತಿ, ‘‘ಮಾ ಮಂ ಜಞ್ಞಾ’’ತಿ ವಾಚಂ ಭಾಸತಿ, ‘‘ಮಾ ಮಂ ಜಞ್ಞಾ’’ತಿ ಕಾಯೇನ ಪರಕ್ಕಮತಿ। ಯಾ ಏವರೂಪಾ ಮಾಯಾ ಮಾಯಾವಿತಾ ಅಚ್ಚಸರಾ ವಞ್ಚನಾ ನಿಕತಿ ನಿಕಿರಣಾ ಪರಿಹರಣಾ ಗೂಹನಾ ಪರಿಗೂಹನಾ ಛಾದನಾ ಪರಿಚ್ಛಾದನಾ ಅನುತ್ತಾನಿಕಮ್ಮಂ ಅನಾವಿಕಮ್ಮಂ ವೋಚ್ಛಾದನಾ ಪಾಪಕಿರಿಯಾ, ಅಯಂ ವುಚ್ಚತಿ ಮಾಯಾ।
Māyañca mānañca pahāya dhonoti. Māyā vuccati vañcanikā cariyā. Idhekacco kāyena duccaritaṃ caritvā, vācāya duccaritaṃ caritvā, manasā duccaritaṃ caritvā tassa paṭicchādanahetu pāpikaṃ icchaṃ paṇidahati – ‘‘mā maṃ jaññā’’ti icchati, ‘‘mā maṃ jaññā’’ti saṅkappeti, ‘‘mā maṃ jaññā’’ti vācaṃ bhāsati, ‘‘mā maṃ jaññā’’ti kāyena parakkamati. Yā evarūpā māyā māyāvitā accasarā vañcanā nikati nikiraṇā pariharaṇā gūhanā parigūhanā chādanā paricchādanā anuttānikammaṃ anāvikammaṃ vocchādanā pāpakiriyā, ayaṃ vuccati māyā.
ಮಾನೋತಿ ಏಕವಿಧೇನ ಮಾನೋ – ಯಾ ಚಿತ್ತಸ್ಸ ಉನ್ನತಿ 39। ದುವಿಧೇನ ಮಾನೋ – ಅತ್ತುಕ್ಕಂಸನಮಾನೋ, ಪರವಮ್ಭನಮಾನೋ। ತಿವಿಧೇನ ಮಾನೋ – ‘‘ಸೇಯ್ಯೋಹಮಸ್ಮೀ’’ತಿ ಮಾನೋ, ‘‘ಸದಿಸೋಹಮಸ್ಮೀ’’ತಿ ಮಾನೋ, ‘‘ಹೀನೋಹಮಸ್ಮೀ’’ತಿ ಮಾನೋ। ಚತುಬ್ಬಿಧೇನ ಮಾನೋ – ಲಾಭೇನ ಮಾನಂ ಜನೇತಿ, ಯಸೇನ ಮಾನಂ ಜನೇತಿ, ಪಸಂಸಾಯ ಮಾನಂ ಜನೇತಿ, ಸುಖೇನ ಮಾನಂ ಜನೇತಿ। ಪಞ್ಚವಿಧೇನ ಮಾನೋ – ‘‘ಲಾಭಿಮ್ಹಿ ಮನಾಪಿಕಾನಂ ರೂಪಾನ’’ನ್ತಿ ಮಾನಂ ಜನೇತಿ, ‘‘ಲಾಭಿಮ್ಹಿ ಮನಾಪಿಕಾನಂ ಸದ್ದಾನಂ…ಪೇ॰… ಗನ್ಧಾನಂ… ರಸಾನಂ… ಫೋಟ್ಠಬ್ಬಾನ’’ನ್ತಿ ಮಾನಂ ಜನೇತಿ। ಛಬ್ಬಿಧೇನ ಮಾನೋ – ಚಕ್ಖುಸಮ್ಪದಾಯ ಮಾನಂ ಜನೇತಿ, ಸೋತಸಮ್ಪದಾಯ… ಘಾನಸಮ್ಪದಾಯ… ಜಿವ್ಹಾಸಮ್ಪದಾಯ… ಕಾಯಸಮ್ಪದಾಯ… ಮನೋಸಮ್ಪದಾಯ ಮಾನಂ ಜನೇತಿ। ಸತ್ತವಿಧೇನ ಮಾನೋ – ಮಾನೋ, ಅತಿಮಾನೋ, ಮಾನಾತಿಮಾನೋ, ಓಮಾನೋ, ಅಧಿಮಾನೋ, ಅಸ್ಮಿಮಾನೋ, ಮಿಚ್ಛಾಮಾನೋ। ಅಟ್ಠವಿಧೇನ ಮಾನೋ – ಲಾಭೇನ ಮಾನಂ ಜನೇತಿ, ಅಲಾಭೇನ ಓಮಾನಂ ಜನೇತಿ, ಯಸೇನ ಮಾನಂ ಜನೇತಿ, ಅಯಸೇನ ಓಮಾನಂ ಜನೇತಿ, ಪಸಂಸಾಯ ಮಾನಂ ಜನೇತಿ, ನಿನ್ದಾಯ ಓಮಾನಂ ಜನೇತಿ, ಸುಖೇನ ಮಾನಂ ಜನೇತಿ, ದುಕ್ಖೇನ ಓಮಾನಂ ಜನೇತಿ। ನವವಿಧೇನ ಮಾನೋ – ಸೇಯ್ಯಸ್ಸ ಸೇಯ್ಯೋಹಮಸ್ಮೀತಿ ಮಾನೋ, ಸೇಯ್ಯಸ್ಸ ಸದಿಸೋಹಮಸ್ಮೀತಿ ಮಾನೋ, ಸೇಯ್ಯಸ್ಸ ಹೀನೋಹಮಸ್ಮೀತಿ ಮಾನೋ , ಸದಿಸಸ್ಸ ಸೇಯ್ಯೋಹಮಸ್ಮೀತಿ ಮಾನೋ, ಸದಿಸಸ್ಸ ಸದಿಸೋಹಮಸ್ಮೀತಿ ಮಾನೋ, ಸದಿಸಸ್ಸ ಹೀನೋಹಮಸ್ಮೀತಿ ಮಾನೋ, ಹೀನಸ್ಸ ಸೇಯ್ಯೋಹಮಸ್ಮೀತಿ ಮಾನೋ, ಹೀನಸ್ಸ ಸದಿಸೋಹಮಸ್ಮೀತಿ ಮಾನೋ, ಹೀನಸ್ಸ ಹೀನೋಹಮಸ್ಮೀತಿ ಮಾನೋ। ದಸವಿಧೇನ ಮಾನೋ – ಇಧೇಕಚ್ಚೋ ಮಾನಂ ಜನೇತಿ ಜಾತಿಯಾ ವಾ ಗೋತ್ತೇನ ವಾ ಕೋಲಪುತ್ತಿಯೇನ ವಾ ವಣ್ಣಪೋಕ್ಖರತಾಯ ವಾ ಧನೇನ ವಾ ಅಜ್ಝೇನೇನ ವಾ ಕಮ್ಮಾಯತನೇನ ವಾ ಸಿಪ್ಪಾಯತನೇನ ವಾ ವಿಜ್ಜಾಟ್ಠಾನೇನ ವಾ ಸುತೇನ ವಾ ಪಟಿಭಾನೇನ ವಾ ಅಞ್ಞತರಞ್ಞತರೇನ ವಾ ವತ್ಥುನಾ। ಯೋ ಏವರೂಪೋ ಮಾನೋ ಮಞ್ಞನಾ ಮಞ್ಞಿತತ್ತಂ ಉನ್ನತಿ ಉನ್ನಾಮೋ 40 ಧಜೋ ಸಮ್ಪಗ್ಗಾಹೋ ಕೇತುಕಮ್ಯತಾ ಚಿತ್ತಸ್ಸ – ಅಯಂ ವುಚ್ಚತಿ ಮಾನೋ। ಮಾಯಞ್ಚ ಮಾನಞ್ಚ ಪಹಾಯ ಧೋನೋತಿ। ಧೋನೋ ಮಾಯಞ್ಚ ಮಾನಞ್ಚ ಪಹಾಯ ಪಜಹಿತ್ವಾ ವಿನೋದೇತ್ವಾ ಬ್ಯನ್ತಿಂ ಕರಿತ್ವಾ ಅನಭಾವಂ ಗಮೇತ್ವಾತಿ – ಮಾಯಞ್ಚ ಮಾನಞ್ಚ ಪಹಾಯ ಧೋನೋ।
Mānoti ekavidhena māno – yā cittassa unnati 41. Duvidhena māno – attukkaṃsanamāno, paravambhanamāno. Tividhena māno – ‘‘seyyohamasmī’’ti māno, ‘‘sadisohamasmī’’ti māno, ‘‘hīnohamasmī’’ti māno. Catubbidhena māno – lābhena mānaṃ janeti, yasena mānaṃ janeti, pasaṃsāya mānaṃ janeti, sukhena mānaṃ janeti. Pañcavidhena māno – ‘‘lābhimhi manāpikānaṃ rūpāna’’nti mānaṃ janeti, ‘‘lābhimhi manāpikānaṃ saddānaṃ…pe… gandhānaṃ… rasānaṃ… phoṭṭhabbāna’’nti mānaṃ janeti. Chabbidhena māno – cakkhusampadāya mānaṃ janeti, sotasampadāya… ghānasampadāya… jivhāsampadāya… kāyasampadāya… manosampadāya mānaṃ janeti. Sattavidhena māno – māno, atimāno, mānātimāno, omāno, adhimāno, asmimāno, micchāmāno. Aṭṭhavidhena māno – lābhena mānaṃ janeti, alābhena omānaṃ janeti, yasena mānaṃ janeti, ayasena omānaṃ janeti, pasaṃsāya mānaṃ janeti, nindāya omānaṃ janeti, sukhena mānaṃ janeti, dukkhena omānaṃ janeti. Navavidhena māno – seyyassa seyyohamasmīti māno, seyyassa sadisohamasmīti māno, seyyassa hīnohamasmīti māno , sadisassa seyyohamasmīti māno, sadisassa sadisohamasmīti māno, sadisassa hīnohamasmīti māno, hīnassa seyyohamasmīti māno, hīnassa sadisohamasmīti māno, hīnassa hīnohamasmīti māno. Dasavidhena māno – idhekacco mānaṃ janeti jātiyā vā gottena vā kolaputtiyena vā vaṇṇapokkharatāya vā dhanena vā ajjhenena vā kammāyatanena vā sippāyatanena vā vijjāṭṭhānena vā sutena vā paṭibhānena vā aññataraññatarena vā vatthunā. Yo evarūpo māno maññanā maññitattaṃ unnati unnāmo 42 dhajo sampaggāho ketukamyatā cittassa – ayaṃ vuccati māno. Māyañca mānañca pahāya dhonoti. Dhono māyañca mānañca pahāya pajahitvā vinodetvā byantiṃ karitvā anabhāvaṃ gametvāti – māyañca mānañca pahāya dhono.
ಸ ಕೇನ ಗಚ್ಛೇಯ್ಯ ಅನೂಪಯೋ ಸೋತಿ। ಉಪಯಾತಿ ದ್ವೇ ಉಪಯಾ – ತಣ್ಹೂಪಯೋ ಚ ದಿಟ್ಠೂಪಯೋ ಚ…ಪೇ॰… ಅಯಂ ತಣ್ಹೂಪಯೋ…ಪೇ॰… ಅಯಂ ದಿಟ್ಠೂಪಯೋ। ತಸ್ಸ ತಣ್ಹೂಪಯೋ ಪಹೀನೋ , ದಿಟ್ಠೂಪಯೋ ಪಟಿನಿಸ್ಸಟ್ಠೋ। ತಣ್ಹೂಪಯಸ್ಸ ಪಹೀನತ್ತಾ, ದಿಟ್ಠೂಪಯಸ್ಸ ಪಟಿನಿಸ್ಸಟ್ಠತ್ತಾ ಅನೂಪಯೋ ಪುಗ್ಗಲೋ ಕೇನ ರಾಗೇನ ಗಚ್ಛೇಯ್ಯ, ಕೇನ ದೋಸೇನ ಗಚ್ಛೇಯ್ಯ, ಕೇನ ಮೋಹೇನ ಗಚ್ಛೇಯ್ಯ, ಕೇನ ಮಾನೇನ ಗಚ್ಛೇಯ್ಯ, ಕಾಯ ದಿಟ್ಠಿಯಾ ಗಚ್ಛೇಯ್ಯ, ಕೇನ ಉದ್ಧಚ್ಚೇನ ಗಚ್ಛೇಯ್ಯ, ಕಾಯ ವಿಚಿಕಿಚ್ಛಾಯ ಗಚ್ಛೇಯ್ಯ, ಕೇಹಿ ಅನುಸಯೇಹಿ ಗಚ್ಛೇಯ್ಯ – ರತ್ತೋತಿ ವಾ ದುಟ್ಠೋತಿ ವಾ ಮೂಳ್ಹೋತಿ ವಾ ವಿನಿಬದ್ಧೋತಿ ವಾ ಪರಾಮಟ್ಠೋತಿ ವಾ ವಿಕ್ಖೇಪಗತೋತಿ ವಾ ಅನಿಟ್ಠಙ್ಗತೋತಿ ವಾ ಥಾಮಗತೋತಿ ವಾ। ತೇ ಅಭಿಸಙ್ಖಾರಾ ಪಹೀನಾ। ಅಭಿಸಙ್ಖಾರಾನಂ ಪಹೀನತ್ತಾ ಗತಿಯೋ ಕೇನ ಗಚ್ಛೇಯ್ಯ – ನೇರಯಿಕೋತಿ ವಾ ತಿರಚ್ಛಾನಯೋನಿಕೋತಿ ವಾ ಪೇತ್ತಿವಿಸಯಿಕೋತಿ ವಾ ಮನುಸ್ಸೋತಿ ವಾ ದೇವೋತಿ ವಾ ರೂಪೀತಿ ವಾ ಅರೂಪೀತಿ ವಾ ಸಞ್ಞೀತಿ ವಾ ಅಸಞ್ಞೀತಿ ವಾ ನೇವಸಞ್ಞೀನಾಸಞ್ಞೀತಿ ವಾ। ಸೋ ಹೇತು ನತ್ಥಿ ಪಚ್ಚಯೋ ನತ್ಥಿ ಕಾರಣಂ ನತ್ಥಿ, ಯೇನ ಗಚ್ಛೇಯ್ಯಾತಿ – ಸ ಕೇನ ಗಚ್ಛೇಯ್ಯ ಅನೂಪಯೋ ಸೋ।
Sa kena gaccheyya anūpayo soti. Upayāti dve upayā – taṇhūpayo ca diṭṭhūpayo ca…pe… ayaṃ taṇhūpayo…pe… ayaṃ diṭṭhūpayo. Tassa taṇhūpayo pahīno , diṭṭhūpayo paṭinissaṭṭho. Taṇhūpayassa pahīnattā, diṭṭhūpayassa paṭinissaṭṭhattā anūpayo puggalo kena rāgena gaccheyya, kena dosena gaccheyya, kena mohena gaccheyya, kena mānena gaccheyya, kāya diṭṭhiyā gaccheyya, kena uddhaccena gaccheyya, kāya vicikicchāya gaccheyya, kehi anusayehi gaccheyya – rattoti vā duṭṭhoti vā mūḷhoti vā vinibaddhoti vā parāmaṭṭhoti vā vikkhepagatoti vā aniṭṭhaṅgatoti vā thāmagatoti vā. Te abhisaṅkhārā pahīnā. Abhisaṅkhārānaṃ pahīnattā gatiyo kena gaccheyya – nerayikoti vā tiracchānayonikoti vā pettivisayikoti vā manussoti vā devoti vā rūpīti vā arūpīti vā saññīti vā asaññīti vā nevasaññīnāsaññīti vā. So hetu natthi paccayo natthi kāraṇaṃ natthi, yena gaccheyyāti – sa kena gaccheyya anūpayo so.
ತೇನಾಹ ಭಗವಾ –
Tenāha bhagavā –
‘‘ಧೋನಸ್ಸ ಹಿ ನತ್ಥಿ ಕುಹಿಞ್ಚಿ ಲೋಕೇ, ಪಕಪ್ಪಿತಾ ದಿಟ್ಠಿ ಭವಾಭವೇಸು।
‘‘Dhonassa hi natthi kuhiñci loke, pakappitā diṭṭhi bhavābhavesu;
ಮಾಯಞ್ಚ ಮಾನಞ್ಚ ಪಹಾಯ ಧೋನೋ, ಸ ಕೇನ ಗಚ್ಛೇಯ್ಯ ಅನೂಪಯೋ ಸೋ’’ತಿ॥
Māyañca mānañca pahāya dhono, sa kena gaccheyya anūpayo so’’ti.
೨೨.
22.
ಉಪಯೋ ಹಿ ಧಮ್ಮೇಸು ಉಪೇತಿ ವಾದಂ, ಅನೂಪಯಂ ಕೇನ ಕಥಂ ವದೇಯ್ಯ।
Upayo hi dhammesu upeti vādaṃ,anūpayaṃ kena kathaṃ vadeyya;
ಅತ್ತಾ ನಿರತ್ತಾ ನ ಹಿ ತಸ್ಸ ಅತ್ಥಿ, ಅಧೋಸಿ ಸೋ ದಿಟ್ಠಿಮಿಧೇವ ಸಬ್ಬಂ॥
Attā nirattā na hi tassa atthi, adhosi so diṭṭhimidheva sabbaṃ.
ಉಪಯೋ ಹಿ ಧಮ್ಮೇಸು ಉಪೇತಿ ವಾದನ್ತಿ। ಉಪಯಾತಿ ದ್ವೇ ಉಪಯಾ – ತಣ್ಹೂಪಯೋ ಚ ದಿಟ್ಠೂಪಯೋ ಚ…ಪೇ॰… ಅಯಂ ತಣ್ಹೂಪಯೋ…ಪೇ॰… ಅಯಂ ದಿಟ್ಠೂಪಯೋ। ತಸ್ಸ ತಣ್ಹೂಪಯೋ ಅಪ್ಪಹೀನೋ, ದಿಟ್ಠೂಪಯೋ ಅಪ್ಪಟಿನಿಸ್ಸಟ್ಠೋ। ತಣ್ಹೂಪಯಸ್ಸ ಅಪ್ಪಹೀನತ್ತಾ , ದಿಟ್ಠೂಪಯಸ್ಸ ಅಪ್ಪಟಿನಿಸ್ಸಟ್ಠತ್ತಾ ಧಮ್ಮೇಸು ವಾದಂ ಉಪೇತಿ – ರತ್ತೋತಿ ವಾ ದುಟ್ಠೋತಿ ವಾ ಮೂಳ್ಹೋತಿ ವಾ ವಿನಿಬದ್ಧೋತಿ ವಾ ಪರಾಮಟ್ಠೋತಿ ವಾ ವಿಕ್ಖೇಪಗತೋತಿ ವಾ ಅನಿಟ್ಠಙ್ಗತೋತಿ ವಾ ಥಾಮಗತೋತಿ ವಾ। ತೇ ಅಭಿಸಙ್ಖಾರಾ ಅಪ್ಪಹೀನಾ। ಅಭಿಸಙ್ಖಾರಾನಂ ಅಪ್ಪಹೀನತ್ತಾ ಗತಿಯಾ ವಾದಂ ಉಪೇತಿ। ನೇರಯಿಕೋತಿ ವಾ ತಿರಚ್ಛಾನಯೋನಿಕೋತಿ ವಾ ಪೇತ್ತಿವಿಸಯಿಕೋತಿ ವಾ ಮನುಸ್ಸೋತಿ ವಾ ದೇವೋತಿ ವಾ ರೂಪೀತಿ ವಾ ಅರೂಪೀತಿ ವಾ ಸಞ್ಞೀತಿ ವಾ ಅಸಞ್ಞೀತಿ ವಾ ನೇವಸಞ್ಞೀನಾಸಞ್ಞೀತಿ ವಾ ವಾದಂ ಉಪೇತಿ ಉಪಗಚ್ಛತಿ ಗಣ್ಹಾತಿ ಪರಾಮಸತಿ ಅಭಿನಿವಿಸತೀತಿ – ಉಪಯೋ ಹಿ ಧಮ್ಮೇಸು ಉಪೇತಿ ವಾದಂ।
Upayohi dhammesu upeti vādanti. Upayāti dve upayā – taṇhūpayo ca diṭṭhūpayo ca…pe… ayaṃ taṇhūpayo…pe… ayaṃ diṭṭhūpayo. Tassa taṇhūpayo appahīno, diṭṭhūpayo appaṭinissaṭṭho. Taṇhūpayassa appahīnattā , diṭṭhūpayassa appaṭinissaṭṭhattā dhammesu vādaṃ upeti – rattoti vā duṭṭhoti vā mūḷhoti vā vinibaddhoti vā parāmaṭṭhoti vā vikkhepagatoti vā aniṭṭhaṅgatoti vā thāmagatoti vā. Te abhisaṅkhārā appahīnā. Abhisaṅkhārānaṃ appahīnattā gatiyā vādaṃ upeti. Nerayikoti vā tiracchānayonikoti vā pettivisayikoti vā manussoti vā devoti vā rūpīti vā arūpīti vā saññīti vā asaññīti vā nevasaññīnāsaññīti vā vādaṃ upeti upagacchati gaṇhāti parāmasati abhinivisatīti – upayo hi dhammesu upeti vādaṃ.
ಅನೂಪಯಂ ಕೇನ ಕಥಂ ವದೇಯ್ಯಾತಿ। ಉಪಯಾತಿ ದ್ವೇ ಉಪಯಾ – ತಣ್ಹೂಪಯೋ ಚ ದಿಟ್ಠೂಪಯೋ ಚ…ಪೇ॰… ಅಯಂ ತಣ್ಹೂಪಯೋ…ಪೇ॰… ಅಯಂ ದಿಟ್ಠೂಪಯೋ। ತಸ್ಸ ತಣ್ಹೂಪಯೋ ಪಹೀನೋ, ದಿಟ್ಠೂಪಯೋ ಪಟಿನಿಸ್ಸಟ್ಠೋ। ತಣ್ಹೂಪಯಸ್ಸ ಪಹೀನತ್ತಾ, ದಿಟ್ಠೂಪಯಸ್ಸ ಪಟಿನಿಸ್ಸಟ್ಠತ್ತಾ ಅನೂಪಯಂ ಪುಗ್ಗಲಂ ಕೇನ ರಾಗೇನ ವದೇಯ್ಯ, ಕೇನ ದೋಸೇನ ವದೇಯ್ಯ, ಕೇನ ಮೋಹೇನ ವದೇಯ್ಯ, ಕೇನ ಮಾನೇನ ವದೇಯ್ಯ, ಕಾಯ ದಿಟ್ಠಿಯಾ ವದೇಯ್ಯ, ಕೇನ ಉದ್ಧಚ್ಚೇನ ವದೇಯ್ಯ, ಕಾಯ ವಿಚಿಕಿಚ್ಛಾಯ ವದೇಯ್ಯ, ಕೇಹಿ ಅನುಸಯೇಹಿ ವದೇಯ್ಯ – ರತ್ತೋತಿ ವಾ ದುಟ್ಠೋತಿ ವಾ ಮೂಳ್ಹೋತಿ ವಾ ವಿನಿಬದ್ಧೋತಿ ವಾ ಪರಾಮಟ್ಠೋತಿ ವಾ ವಿಕ್ಖೇಪಗತೋತಿ ವಾ ಅನಿಟ್ಠಙ್ಗತೋತಿ ವಾ ಥಾಮಗತೋತಿ ವಾ। ತೇ ಅಭಿಸಙ್ಖಾರಾ ಪಹೀನಾ। ಅಭಿಸಙ್ಖಾರಾನಂ ಪಹೀನತ್ತಾ ಗತಿಯೋ ಕೇನ ವದೇಯ್ಯ – ನೇರಯಿಕೋತಿ ವಾ…ಪೇ॰… ನೇವಸಞ್ಞೀನಾಸಞ್ಞೀತಿ ವಾ। ಸೋ ಹೇತು ನತ್ಥಿ, ಪಚ್ಚಯೋ ನತ್ಥಿ, ಕಾರಣಂ ನತ್ಥಿ, ಯೇನ ವದೇಯ್ಯ ಕಥೇಯ್ಯ ಭಣೇಯ್ಯ ದೀಪಯೇಯ್ಯ ವೋಹರೇಯ್ಯಾತಿ – ಅನೂಪಯಂ ಕೇನ ಕಥಂ ವದೇಯ್ಯ।
Anūpayaṃkena kathaṃ vadeyyāti. Upayāti dve upayā – taṇhūpayo ca diṭṭhūpayo ca…pe… ayaṃ taṇhūpayo…pe… ayaṃ diṭṭhūpayo. Tassa taṇhūpayo pahīno, diṭṭhūpayo paṭinissaṭṭho. Taṇhūpayassa pahīnattā, diṭṭhūpayassa paṭinissaṭṭhattā anūpayaṃ puggalaṃ kena rāgena vadeyya, kena dosena vadeyya, kena mohena vadeyya, kena mānena vadeyya, kāya diṭṭhiyā vadeyya, kena uddhaccena vadeyya, kāya vicikicchāya vadeyya, kehi anusayehi vadeyya – rattoti vā duṭṭhoti vā mūḷhoti vā vinibaddhoti vā parāmaṭṭhoti vā vikkhepagatoti vā aniṭṭhaṅgatoti vā thāmagatoti vā. Te abhisaṅkhārā pahīnā. Abhisaṅkhārānaṃ pahīnattā gatiyo kena vadeyya – nerayikoti vā…pe… nevasaññīnāsaññīti vā. So hetu natthi, paccayo natthi, kāraṇaṃ natthi, yena vadeyya katheyya bhaṇeyya dīpayeyya vohareyyāti – anūpayaṃ kena kathaṃ vadeyya.
ಅತ್ತಾ ನಿರತ್ತಾ ನ ಹಿ ತಸ್ಸ ಅತ್ಥೀತಿ। ಅತ್ತಾತಿ ಅತ್ತಾನುದಿಟ್ಠಿ ನತ್ಥಿ। ನಿರತ್ತಾತಿ ಉಚ್ಛೇದದಿಟ್ಠಿ ನತ್ಥಿ। ಅತ್ತಾತಿ ಗಹಿತಂ ನತ್ಥಿ। ನಿರತ್ತಾತಿ ಮುಞ್ಚಿತಬ್ಬಂ ನತ್ಥಿ। ಯಸ್ಸತ್ಥಿ ಗಹಿತಂ, ತಸ್ಸತ್ಥಿ ಮುಞ್ಚಿತಬ್ಬಂ; ಯಸ್ಸತ್ಥಿ ಮುಞ್ಚಿತಬ್ಬಂ, ತಸ್ಸತ್ಥಿ ಗಹಿತಂ। ಗಹಣಂ ಮುಞ್ಚನಾ ಸಮತಿಕ್ಕನ್ತೋ ಅರಹಾ ಬುದ್ಧಿಪರಿಹಾನಿವೀತಿವತ್ತೋ। ಸೋ ವುಟ್ಠವಾಸೋ ಚಿಣ್ಣಚರಣೋ ಗತದ್ಧೋ ಗತದಿಸೋ ಜಾತಿಮರಣಸಂಸಾರೋ, ನತ್ಥಿ ತಸ್ಸ ಪುನಬ್ಭವೋತಿ – ಅತ್ತಾ ನಿರತ್ತಾ ನ ಹಿ ತಸ್ಸ ಅತ್ಥಿ।
Attā nirattā na hi tassa atthīti. Attāti attānudiṭṭhi natthi. Nirattāti ucchedadiṭṭhi natthi. Attāti gahitaṃ natthi. Nirattāti muñcitabbaṃ natthi. Yassatthi gahitaṃ, tassatthi muñcitabbaṃ; yassatthi muñcitabbaṃ, tassatthi gahitaṃ. Gahaṇaṃ muñcanā samatikkanto arahā buddhiparihānivītivatto. So vuṭṭhavāso ciṇṇacaraṇo gataddho gatadiso jātimaraṇasaṃsāro, natthi tassa punabbhavoti – attā nirattā na hi tassa atthi.
ಅಧೋಸಿ ಸೋ ದಿಟ್ಠಿಮಿಧೇವ ಸಬ್ಬನ್ತಿ ತಸ್ಸ ದ್ವಾಸಟ್ಠಿ ದಿಟ್ಠಿಗತಾನಿ ಪಹೀನಾನಿ ಸಮುಚ್ಛಿನ್ನಾನಿ ವೂಪಸನ್ತಾನಿ ಪಟಿಪಸ್ಸದ್ಧಾನಿ ಅಭಬ್ಬುಪ್ಪತ್ತಿಕಾನಿ ಞಾಣಗ್ಗಿನಾ ದಡ್ಢಾನಿ। ಸೋ ಸಬ್ಬದಿಟ್ಠಿಗತಂ ಇಧೇವ ಅಧೋಸಿ ಧುನಿ ಸನ್ಧುನಿ ನಿದ್ಧುನಿ ಪಜಹಿ ವಿನೋದೇಸಿ ಬ್ಯನ್ತಿಂ ಅಕಾಸಿ ಅನಭಾವಂ ಗಮೇಸೀತಿ – ಅಧೋಸಿ ಸೋ ದಿಟ್ಠಿಮಿಧೇವ ಸಬ್ಬಂ।
Adhosiso diṭṭhimidheva sabbanti tassa dvāsaṭṭhi diṭṭhigatāni pahīnāni samucchinnāni vūpasantāni paṭipassaddhāni abhabbuppattikāni ñāṇagginā daḍḍhāni. So sabbadiṭṭhigataṃ idheva adhosi dhuni sandhuni niddhuni pajahi vinodesi byantiṃ akāsi anabhāvaṃ gamesīti – adhosi so diṭṭhimidheva sabbaṃ.
ತೇನಾಹ ಭಗವಾ –
Tenāha bhagavā –
‘‘ಉಪಯೋ ಹಿ ಧಮ್ಮೇಸು ಉಪೇತಿ ವಾದಂ, ಅನೂಪಯಂ ಕೇನ ಕಥಂ ವದೇಯ್ಯ।
‘‘Upayo hi dhammesu upeti vādaṃ, anūpayaṃ kena kathaṃ vadeyya;
ಅತ್ತಾ ನಿರತ್ತಾ ನ ಹಿ ತಸ್ಸ ಅತ್ಥಿ, ಅಧೋಸಿ ಸೋ ದಿಟ್ಠಿಮಿಧೇವ ಸಬ್ಬ’’ನ್ತಿ॥
Attā nirattā na hi tassa atthi, adhosi so diṭṭhimidheva sabba’’nti.
ದುಟ್ಠಟ್ಠಕಸುತ್ತನಿದ್ದೇಸೋ ತತಿಯೋ।
Duṭṭhaṭṭhakasuttaniddeso tatiyo.
Footnotes:
Related texts:
ಅಟ್ಠಕಥಾ • Aṭṭhakathā / ಸುತ್ತಪಿಟಕ (ಅಟ್ಠಕಥಾ) • Suttapiṭaka (aṭṭhakathā) / ಖುದ್ದಕನಿಕಾಯ (ಅಟ್ಠಕಥಾ) • Khuddakanikāya (aṭṭhakathā) / ಮಹಾನಿದ್ದೇಸ-ಅಟ್ಠಕಥಾ • Mahāniddesa-aṭṭhakathā / ೩. ದುಟ್ಠಟ್ಠಕಸುತ್ತನಿದ್ದೇಸವಣ್ಣನಾ • 3. Duṭṭhaṭṭhakasuttaniddesavaṇṇanā
