Library / Tipiṭaka / തിപിടക • Tipiṭaka / പാചിത്യാദിയോജനാപാളി • Pācityādiyojanāpāḷi |
൯. ദുട്ഠുല്ലാരോചനസിക്ഖാപദം
9. Duṭṭhullārocanasikkhāpadaṃ
൭൮. നവമേ തത്രാതി തസ്സം ‘‘ദുട്ഠുല്ലാ നാമാ’’തിആദിപാളിയം, താസു വാ പാളിഅട്ഠകഥാസു. വിചാരണാതി വീമംസനാ. ഉപസമ്പന്നസദ്ദേതി ഉപസമ്പന്നസദ്ദത്ഥഭാവേ . ഏത്ഥ ഹി സദ്ദേ വുച്ചമാനേ അവിനാഭാവതോ സദ്ദേന അത്ഥോപി വുത്തോ, വിനാപി ഭാവപച്ചയേന ഭാവത്ഥസ്സ ഞാതബ്ബത്താ ഭാവോപി ഗഹേതബ്ബോ, തസ്മാ വുത്തം ‘‘ഉപസമ്പന്നസദ്ദത്ഥഭാവേ’’തി. ഏസേവ നയോ ‘‘ദുട്ഠുല്ലസദ്ദേ’’തി ഏത്ഥാപി. ഏതം പരിമാണം യസ്സാതി ഏതം, ‘‘തേരസ സങ്ഘാദിസേസാ’’തി വചനം. ഏതം ഏവ വത്തബ്ബം, ന ‘‘ചത്താരി ച പാരാജികാനീ’’തി ഇദന്തി അത്ഥോ. തത്ഥാതി പാളിയം. കസ്സചി വിമതി ഭവേയ്യ, കിം ഭവേയ്യാതി യോജനാ. ആപത്തിം ആരോചേന്തേന അക്കോസന്തസ്സ സമാനത്താ വുത്തം ‘‘ഏവം സതീ’’തിആദി. പാചിത്തിയമേവ ചാതി ചസദ്ദോ ബ്യതിരേകത്ഥോ, ന ദുക്കടം ആപജ്ജതീതി അത്ഥോ. ഹീതി സച്ചം. ഏതന്തി പാചിത്തിയാപജ്ജനതം, ‘‘അസുദ്ധോ ഹോതി…പേ॰… ഓമസവാദസ്സാ’’തി വചനം വാ, വുത്തന്തി സമ്ബന്ധോ. ഏത്ഥാതി പാളിയം. അട്ഠകഥാചരിയാവേതി ഏത്ഥ ഏവകാരോ അട്ഠാനയോഗോ, പമാണന്തി ഏത്ഥ യോജേതബ്ബോ, കാരണമേവാതി അത്ഥോ. തേന വുത്തം ‘‘ന അഞ്ഞാ വിചാരണാ’’തി. അഥ വാ അഞ്ഞാതി സാമ്യത്ഥേ പച്ചത്തവചനമേതം, ന അഞ്ഞേസം വിചാരണാ പമാണന്തി അത്ഥോ. ഏവഞ്ഹി സതി ഏവകാരോ ഠാനയോഗോവ. പുബ്ബേപി ചാതി ഗന്ഥാരമ്ഭകാലേപി ച.
78. Navame tatrāti tassaṃ ‘‘duṭṭhullā nāmā’’tiādipāḷiyaṃ, tāsu vā pāḷiaṭṭhakathāsu. Vicāraṇāti vīmaṃsanā. Upasampannasaddeti upasampannasaddatthabhāve . Ettha hi sadde vuccamāne avinābhāvato saddena atthopi vutto, vināpi bhāvapaccayena bhāvatthassa ñātabbattā bhāvopi gahetabbo, tasmā vuttaṃ ‘‘upasampannasaddatthabhāve’’ti. Eseva nayo ‘‘duṭṭhullasadde’’ti etthāpi. Etaṃ parimāṇaṃ yassāti etaṃ, ‘‘terasa saṅghādisesā’’ti vacanaṃ. Etaṃ eva vattabbaṃ, na ‘‘cattāri ca pārājikānī’’ti idanti attho. Tatthāti pāḷiyaṃ. Kassaci vimati bhaveyya, kiṃ bhaveyyāti yojanā. Āpattiṃ ārocentena akkosantassa samānattā vuttaṃ ‘‘evaṃ satī’’tiādi. Pācittiyameva cāti casaddo byatirekattho, na dukkaṭaṃ āpajjatīti attho. Hīti saccaṃ. Etanti pācittiyāpajjanataṃ, ‘‘asuddho hoti…pe… omasavādassā’’ti vacanaṃ vā, vuttanti sambandho. Etthāti pāḷiyaṃ. Aṭṭhakathācariyāveti ettha evakāro aṭṭhānayogo, pamāṇanti ettha yojetabbo, kāraṇamevāti attho. Tena vuttaṃ ‘‘na aññā vicāraṇā’’ti. Atha vā aññāti sāmyatthe paccattavacanametaṃ, na aññesaṃ vicāraṇā pamāṇanti attho. Evañhi sati evakāro ṭhānayogova. Pubbepi cāti ganthārambhakālepi ca.
ഏതന്തി അട്ഠകഥാചരിയാനം പമാണതം. സംവരത്ഥായ ഏവ, അനാപജ്ജനത്ഥായ ഏവ ച അനുഞ്ഞാതന്തി യോജനാ. തേനാഹ ‘‘ന തസ്സ’’ത്യാദി. തസ്മാതി യസ്മാ ഭിക്ഖുഭാവോ നാമ ന അത്ഥി, തസ്മാ സുവുത്തമേവാതി സമ്ബന്ധോ.
Etanti aṭṭhakathācariyānaṃ pamāṇataṃ. Saṃvaratthāya eva, anāpajjanatthāya eva ca anuññātanti yojanā. Tenāha ‘‘na tassa’’tyādi. Tasmāti yasmā bhikkhubhāvo nāma na atthi, tasmā suvuttamevāti sambandho.
൮൦. സാതി ഭിക്ഖുസമ്മുതി, സങ്ഘേന കാതബ്ബാതി യോജനാ. കത്ഥചീതി കിസ്മിഞ്ചി ഠാനേ. ഇധാതി ഇമസ്മിം സിക്ഖാപദേ. ‘‘വുത്തത്താ’’തി പദം ‘‘കാതബ്ബാ’’തി പദേ ഹേതു. ഏസാതി ഏസോ ഭിക്ഖു. ഹിതേസിതായാതി ഹിതസ്സ ഏസിതായ, അത്ഥസ്സ ഇച്ഛതായാതി അത്ഥോ.
80.Sāti bhikkhusammuti, saṅghena kātabbāti yojanā. Katthacīti kismiñci ṭhāne. Idhāti imasmiṃ sikkhāpade. ‘‘Vuttattā’’ti padaṃ ‘‘kātabbā’’ti pade hetu. Esāti eso bhikkhu. Hitesitāyāti hitassa esitāya, atthassa icchatāyāti attho.
൮൨. സേസാനീതി ആദിമ്ഹി പഞ്ചസിക്ഖാപദതോ സേസാനി ഉപരി പഞ്ച സിക്ഖാപദാനി. അസ്സാതി അനുപസമ്പന്നസ്സ. ഘടേത്വാതി സമ്ബന്ധം കത്വാതി. നവമം.
82.Sesānīti ādimhi pañcasikkhāpadato sesāni upari pañca sikkhāpadāni. Assāti anupasampannassa. Ghaṭetvāti sambandhaṃ katvāti. Navamaṃ.
Related texts:
തിപിടക (മൂല) • Tipiṭaka (Mūla) / വിനയപിടക • Vinayapiṭaka / മഹാവിഭങ്ഗ • Mahāvibhaṅga / ൧. മുസാവാദവഗ്ഗോ • 1. Musāvādavaggo
അട്ഠകഥാ • Aṭṭhakathā / വിനയപിടക (അട്ഠകഥാ) • Vinayapiṭaka (aṭṭhakathā) / മഹാവിഭങ്ഗ-അട്ഠകഥാ • Mahāvibhaṅga-aṭṭhakathā / ൯. ദുട്ഠുല്ലാരോചനസിക്ഖാപദവണ്ണനാ • 9. Duṭṭhullārocanasikkhāpadavaṇṇanā
ടീകാ • Tīkā / വിനയപിടക (ടീകാ) • Vinayapiṭaka (ṭīkā) / സാരത്ഥദീപനീ-ടീകാ • Sāratthadīpanī-ṭīkā / ൯. ദുട്ഠുല്ലാരോചനസിക്ഖാപദവണ്ണനാ • 9. Duṭṭhullārocanasikkhāpadavaṇṇanā
ടീകാ • Tīkā / വിനയപിടക (ടീകാ) • Vinayapiṭaka (ṭīkā) / വജിരബുദ്ധി-ടീകാ • Vajirabuddhi-ṭīkā / ൯. ദുട്ഠുല്ലാരോചനസിക്ഖാപദവണ്ണനാ • 9. Duṭṭhullārocanasikkhāpadavaṇṇanā
ടീകാ • Tīkā / വിനയപിടക (ടീകാ) • Vinayapiṭaka (ṭīkā) / വിമതിവിനോദനീ-ടീകാ • Vimativinodanī-ṭīkā / ൯. ദുട്ഠുല്ലാരോചനസിക്ഖാപദവണ്ണനാ • 9. Duṭṭhullārocanasikkhāpadavaṇṇanā