Library / Tipiṭaka / တိပိဋက • Tipiṭaka / မဟာဝိဘင္ဂ-အဋ္ဌကထာ • Mahāvibhaṅga-aṭṭhakathā |
၉. ဒုဋ္ဌုလ္လာရောစနသိက္ခာပဒဝဏ္ဏနာ
9. Duṭṭhullārocanasikkhāpadavaṇṇanā
၇၈. နဝမသိက္ခာပဒေ – ဒုဋ္ဌုလ္လာ နာမ အာပတ္တိ စတ္တာရိ စ ပာရာဇိကာနိ တေရသ စ သင္ဃာဒိသေသာတိ ဣမိသ္သာ ပာဠိယာ ‘‘ပာရာဇိကာနိ ဒုဋ္ဌုလ္လသဒ္ဒတ္ထဒသ္သနတ္ထံ ဝုတ္တာနိ, သင္ဃာဒိသေသံ ပန ဣဓ အဓိပ္ပေတ’’န္တိ အဋ္ဌကထာသု ဝုတ္တံ။ တတ္ရာယံ ဝိစာရဏာ – သစေ ပာရာဇိကံ အာရောစေန္တသ္သ ပာစိတ္တိယံ န ဘဝေယ္ယ, ယထာ သမာနေပိ ဘိက္ခု-ဘိက္ခုနီနံ ဥပသမ္ပန္နသဒ္ဒေ ယတ္ထ ဘိက္ခုနီ အနဓိပ္ပေတာ ဟောတိ, တတ္ထ ဘိက္ခုံ ဌပေတ္ဝာ အဝသေသော အနုပသမ္ပန္နောတိ ဝုစ္စတိ; ဧဝမိဓ သမာနေပိ ပာရာဇိကသင္ဃာဒိသေသာနံ ဒုဋ္ဌုလ္လသဒ္ဒေ ယဒိ ပာရာဇိကံ အနဓိပ္ပေတံ, ‘‘ဒုဋ္ဌုလ္လာ နာမ အာပတ္တိ တေရသ သင္ဃာဒိသေသာ’’တိ ဧတဒေဝ ဝတ္တဗ္ဗံ သိယာ။ တတ္ထ ဘဝေယ္ယ ‘‘ယော ပာရာဇိကံ အာပန္နော, သော ဘိက္ခုဘာဝတော စုတော, တသ္မာ တသ္သ အာပတ္တိံ အာရောစေန္တော ဒုက္ကဋံ အာပဇ္ဇတီ’’တိ။ ဧဝံ သတိ အက္ကောသန္တောပိ ဒုက္ကဋံ အာပဇ္ဇေယ္ယ, ပာစိတ္တိယမေဝ စ အာပဇ္ဇတိ။ ဝုတ္တဉ္ဟေတံ – ‘‘အသုဒ္ဓော ဟောတိ ပုဂ္ဂလော အညတရံ ပာရာဇိကံ ဓမ္မံ အဇ္ဈာပန္နော, တဉ္စေ အသုဒ္ဓဒိဋ္ဌိ သမာနော ဩကာသံ ကာရာပေတ္ဝာ အက္ကောသာဓိပ္ပာယော ဝဒတိ, အာပတ္တိ ဩမသဝာဒသ္သာ’’တိ (ပာရာ. ၃၈၉)။ ဧဝံ ပာဠိယာ ဝိစာရိယမာနာယ ပာရာဇိကံ အာရောစေန္တသ္သာပိ ပာစိတ္တိယမေဝ ဒိသ္သတိ။ ကိဉ္စာပိ ဒိသ္သတိ, အထ ခော သဗ္ဗအဋ္ဌကထာသု ဝုတ္တတ္တာ အဋ္ဌကထာစရိယာဝ ဧတ္ထ ပမာဏံ, န အညာ ဝိစာရဏာ။ ပုဗ္ဗေပိ စ အာဝောစုမ္ဟ – ‘‘ဗုဒ္ဓေန ဓမ္မော ဝိနယော စ ဝုတ္တော, ယော တသ္သ ပုတ္တေဟိ တထေဝ ဉာတော’’တိအာဒိ (ပာရာ. အဋ္ဌ. ၁.ဂန္ထာရမ္ဘကထာ)။ အဋ္ဌကထာစရိယာ ဟိ ဗုဒ္ဓသ္သ အဓိပ္ပာယံ ဇာနန္တိ။
78. Navamasikkhāpade – duṭṭhullā nāma āpatti cattāri ca pārājikāni terasa ca saṅghādisesāti imissā pāḷiyā ‘‘pārājikāni duṭṭhullasaddatthadassanatthaṃ vuttāni, saṅghādisesaṃ pana idha adhippeta’’nti aṭṭhakathāsu vuttaṃ. Tatrāyaṃ vicāraṇā – sace pārājikaṃ ārocentassa pācittiyaṃ na bhaveyya, yathā samānepi bhikkhu-bhikkhunīnaṃ upasampannasadde yattha bhikkhunī anadhippetā hoti, tattha bhikkhuṃ ṭhapetvā avaseso anupasampannoti vuccati; evamidha samānepi pārājikasaṅghādisesānaṃ duṭṭhullasadde yadi pārājikaṃ anadhippetaṃ, ‘‘duṭṭhullā nāma āpatti terasa saṅghādisesā’’ti etadeva vattabbaṃ siyā. Tattha bhaveyya ‘‘yo pārājikaṃ āpanno, so bhikkhubhāvato cuto, tasmā tassa āpattiṃ ārocento dukkaṭaṃ āpajjatī’’ti. Evaṃ sati akkosantopi dukkaṭaṃ āpajjeyya, pācittiyameva ca āpajjati. Vuttañhetaṃ – ‘‘asuddho hoti puggalo aññataraṃ pārājikaṃ dhammaṃ ajjhāpanno, tañce asuddhadiṭṭhi samāno okāsaṃ kārāpetvā akkosādhippāyo vadati, āpatti omasavādassā’’ti (pārā. 389). Evaṃ pāḷiyā vicāriyamānāya pārājikaṃ ārocentassāpi pācittiyameva dissati. Kiñcāpi dissati, atha kho sabbaaṭṭhakathāsu vuttattā aṭṭhakathācariyāva ettha pamāṇaṃ, na aññā vicāraṇā. Pubbepi ca āvocumha – ‘‘buddhena dhammo vinayo ca vutto, yo tassa puttehi tatheva ñāto’’tiādi (pārā. aṭṭha. 1.ganthārambhakathā). Aṭṭhakathācariyā hi buddhassa adhippāyaṃ jānanti.
ဣမိနာပိ စေတံ ပရိယာယေန ဝေဒိတဗ္ဗံ။ အညတ္ရ ဘိက္ခုသမ္မုတိယာတိ ဟိ ဝုတ္တံ။ ဘိက္ခုသမ္မုတိယာ စ အာရောစနံ အာယတိံ သံဝရတ္ထာယ ပုန တထာရူပံ အာပတ္တိံ အနာပဇ္ဇနတ္ထာယ ဘဂဝတာ အနုညာတံ, န တသ္သ ဘိက္ခုနော အဝဏ္ဏမတ္တပ္ပကာသနတ္ထာယ, သာသနေ စသ္သ ပတိဋ္ဌာနိသေဓနတ္ထာယ , န စ ပာရာဇိကံ အာပန္နသ္သ ပုန တထာရူပာယ အာပတ္တိယာ အနာပဇ္ဇနေန ဘိက္ခုဘာဝော နာမ အတ္ထိ။ တသ္မာ ‘‘ပာရာဇိကာနိ ဒုဋ္ဌုလ္လသဒ္ဒတ္ထဒသ္သနတ္ထံ ဝုတ္တာနိ, သင္ဃာဒိသေသံ ပန ဣဓာဓိပ္ပေတ’’န္တိ ယံ အဋ္ဌကထာသု ဝုတ္တံ, တံ သုဝုတ္တမေဝ။
Imināpi cetaṃ pariyāyena veditabbaṃ. Aññatra bhikkhusammutiyāti hi vuttaṃ. Bhikkhusammutiyā ca ārocanaṃ āyatiṃ saṃvaratthāya puna tathārūpaṃ āpattiṃ anāpajjanatthāya bhagavatā anuññātaṃ, na tassa bhikkhuno avaṇṇamattappakāsanatthāya, sāsane cassa patiṭṭhānisedhanatthāya , na ca pārājikaṃ āpannassa puna tathārūpāya āpattiyā anāpajjanena bhikkhubhāvo nāma atthi. Tasmā ‘‘pārājikāni duṭṭhullasaddatthadassanatthaṃ vuttāni, saṅghādisesaṃ pana idhādhippeta’’nti yaṃ aṭṭhakathāsu vuttaṃ, taṃ suvuttameva.
၈၀. အတ္ထိ ဘိက္ခုသမ္မုတိ အာပတ္တိပရိယန္တာတိအာဒီသု ပန ယာ အယံ ဘိက္ခုသမ္မုတိ ဝုတ္တာ, သာ န ကတ္ထစိ အာဂတာ, ဣဓ ဝုတ္တတ္တာယေဝ ပန အဘိဏ္ဟာပတ္တိကံ ဘိက္ခုံ ဒိသ္ဝာ ဧဝမေသ ပရေသု ဟိရောတ္တပ္ပေနာပိ အာယတိံ သံဝရံ အာပဇ္ဇိသ္သတီတိ တသ္သ ဘိက္ခုနော ဟိတေသိတာယ တိက္ခတ္တုံ အပလောကေတ္ဝာ သင္ဃေန ကာတဗ္ဗာတိ ဝေဒိတဗ္ဗာတိ။
80.Atthibhikkhusammuti āpattipariyantātiādīsu pana yā ayaṃ bhikkhusammuti vuttā, sā na katthaci āgatā, idha vuttattāyeva pana abhiṇhāpattikaṃ bhikkhuṃ disvā evamesa paresu hirottappenāpi āyatiṃ saṃvaraṃ āpajjissatīti tassa bhikkhuno hitesitāya tikkhattuṃ apaloketvā saṅghena kātabbāti veditabbāti.
၈၂. အဒုဋ္ဌုလ္လံ အာပတ္တိံ အာရောစေတိ အာပတ္တိ ဒုက္ကဋသ္သာတိ ပဉ္စပိ အာပတ္တိက္ခန္ဓေ အာရောစေန္တသ္သ ဒုက္ကဋံ။ မဟာပစ္စရိယံ ပန ပာရာဇိကံ အာရောစေန္တသ္သာပိ ဒုက္ကဋမေဝ ဝုတ္တံ။ အနုပသမ္ပန္နသ္သ ဒုဋ္ဌုလ္လံ ဝာ အဒုဋ္ဌုလ္လံ ဝာ အဇ္ဈာစာရန္တိ ဧတ္ထ အာဒိတော ပဉ္စ သိက္ခာပဒာနိ ဒုဋ္ဌုလ္လော နာမ အဇ္ဈာစာရော, သေသာနိ အဒုဋ္ဌုလ္လော။ သုက္ကဝိသ္သဋ္ဌိကာယသံသဂ္ဂဒုဋ္ဌုလ္လအတ္တကာမာ ပနသ္သ အဇ္ဈာစာရော နာမာတိ ဝုတ္တံ။
82.Aduṭṭhullaṃ āpattiṃ āroceti āpatti dukkaṭassāti pañcapi āpattikkhandhe ārocentassa dukkaṭaṃ. Mahāpaccariyaṃ pana pārājikaṃ ārocentassāpi dukkaṭameva vuttaṃ. Anupasampannassa duṭṭhullaṃ vā aduṭṭhullaṃ vā ajjhācāranti ettha ādito pañca sikkhāpadāni duṭṭhullo nāma ajjhācāro, sesāni aduṭṭhullo. Sukkavissaṭṭhikāyasaṃsaggaduṭṭhullaattakāmā panassa ajjhācāro nāmāti vuttaṃ.
၈၃. ဝတ္ထုံ အာရောစေတီတိ ‘‘အယံ သုက္ကဝိသ္သဋ္ဌိံ အာပန္နော, ဒုဋ္ဌုလ္လံ အာပန္နော, အတ္တကာမံ အာပန္နော’’ ကာယသံသဂ္ဂံ အာပန္နောတိ ဧဝံ ဝဒန္တသ္သ အနာပတ္တိ။ အာပတ္တိံ အာရောစေတီတိ ဧတ္ထ ‘‘အယံ ပာရာဇိကံ အာပန္နော, သင္ဃာဒိသေသံ ထုလ္လစ္စယံ ပာစိတ္တိယံ ပာဋိဒေသနီယံ ဒုက္ကဋံ ဒုဗ္ဘာသိတံ အာပန္နော’’တိ ဝဒတိ အနာပတ္တိ။ ‘‘အယံ အသုစိံ မောစေတ္ဝာ သင္ဃာဒိသေသံ အာပန္နော’’တိအာဒိနာ ပန နယေန ဝတ္ထုနာ သဒ္ဓိံ အာပတ္တိံ ဃဋေတ္ဝာ အာရောစေန္တသ္သေဝ အာပတ္တိ။ သေသမေတ္ထ ဥတ္တာနမေဝ။
83.Vatthuṃ ārocetīti ‘‘ayaṃ sukkavissaṭṭhiṃ āpanno, duṭṭhullaṃ āpanno, attakāmaṃ āpanno’’ kāyasaṃsaggaṃ āpannoti evaṃ vadantassa anāpatti. Āpattiṃ ārocetīti ettha ‘‘ayaṃ pārājikaṃ āpanno, saṅghādisesaṃ thullaccayaṃ pācittiyaṃ pāṭidesanīyaṃ dukkaṭaṃ dubbhāsitaṃ āpanno’’ti vadati anāpatti. ‘‘Ayaṃ asuciṃ mocetvā saṅghādisesaṃ āpanno’’tiādinā pana nayena vatthunā saddhiṃ āpattiṃ ghaṭetvā ārocentasseva āpatti. Sesamettha uttānameva.
တိသမုဋ္ဌာနံ – ကာယစိတ္တတော ဝာစာစိတ္တတော ကာယဝာစာစိတ္တတော စ သမုဋ္ဌာတိ, ကိရိယံ, သညာဝိမောက္ခံ, သစိတ္တကံ, လောကဝဇ္ဇံ, ကာယကမ္မံ, ဝစီကမ္မံ, အကုသလစိတ္တံ, ဒုက္ခဝေဒနန္တိ။
Tisamuṭṭhānaṃ – kāyacittato vācācittato kāyavācācittato ca samuṭṭhāti, kiriyaṃ, saññāvimokkhaṃ, sacittakaṃ, lokavajjaṃ, kāyakammaṃ, vacīkammaṃ, akusalacittaṃ, dukkhavedananti.
ဒုဋ္ဌုလ္လာရောစနသိက္ခာပဒံ နဝမံ။
Duṭṭhullārocanasikkhāpadaṃ navamaṃ.
Related texts:
တိပိဋက (မူလ) • Tipiṭaka (Mūla) / ဝိနယပိဋက • Vinayapiṭaka / မဟာဝိဘင္ဂ • Mahāvibhaṅga / ၁. မုသာဝာဒဝဂ္ဂော • 1. Musāvādavaggo
ဋီကာ • Tīkā / ဝိနယပိဋက (ဋီကာ) • Vinayapiṭaka (ṭīkā) / သာရတ္ထဒီပနီ-ဋီကာ • Sāratthadīpanī-ṭīkā / ၉. ဒုဋ္ဌုလ္လာရောစနသိက္ခာပဒဝဏ္ဏနာ • 9. Duṭṭhullārocanasikkhāpadavaṇṇanā
ဋီကာ • Tīkā / ဝိနယပိဋက (ဋီကာ) • Vinayapiṭaka (ṭīkā) / ဝဇိရဗုဒ္ဓိ-ဋီကာ • Vajirabuddhi-ṭīkā / ၉. ဒုဋ္ဌုလ္လာရောစနသိက္ခာပဒဝဏ္ဏနာ • 9. Duṭṭhullārocanasikkhāpadavaṇṇanā
ဋီကာ • Tīkā / ဝိနယပိဋက (ဋီကာ) • Vinayapiṭaka (ṭīkā) / ဝိမတိဝိနောဒနီ-ဋီကာ • Vimativinodanī-ṭīkā / ၉. ဒုဋ္ဌုလ္လာရောစနသိက္ခာပဒဝဏ္ဏနာ • 9. Duṭṭhullārocanasikkhāpadavaṇṇanā
ဋီကာ • Tīkā / ဝိနယပိဋက (ဋီကာ) • Vinayapiṭaka (ṭīkā) / ပာစိတ္ယာဒိယောဇနာပာဠိ • Pācityādiyojanāpāḷi / ၉. ဒုဋ္ဌုလ္လာရောစနသိက္ခာပဒံ • 9. Duṭṭhullārocanasikkhāpadaṃ