| Library / Tipiṭaka / ತಿಪಿಟಕ • Tipiṭaka / ಮಹಾವಿಭಙ್ಗ-ಅಟ್ಠಕಥಾ • Mahāvibhaṅga-aṭṭhakathā |
೯. ದುಟ್ಠುಲ್ಲಾರೋಚನಸಿಕ್ಖಾಪದವಣ್ಣನಾ
9. Duṭṭhullārocanasikkhāpadavaṇṇanā
೭೮. ನವಮಸಿಕ್ಖಾಪದೇ – ದುಟ್ಠುಲ್ಲಾ ನಾಮ ಆಪತ್ತಿ ಚತ್ತಾರಿ ಚ ಪಾರಾಜಿಕಾನಿ ತೇರಸ ಚ ಸಙ್ಘಾದಿಸೇಸಾತಿ ಇಮಿಸ್ಸಾ ಪಾಳಿಯಾ ‘‘ಪಾರಾಜಿಕಾನಿ ದುಟ್ಠುಲ್ಲಸದ್ದತ್ಥದಸ್ಸನತ್ಥಂ ವುತ್ತಾನಿ, ಸಙ್ಘಾದಿಸೇಸಂ ಪನ ಇಧ ಅಧಿಪ್ಪೇತ’’ನ್ತಿ ಅಟ್ಠಕಥಾಸು ವುತ್ತಂ। ತತ್ರಾಯಂ ವಿಚಾರಣಾ – ಸಚೇ ಪಾರಾಜಿಕಂ ಆರೋಚೇನ್ತಸ್ಸ ಪಾಚಿತ್ತಿಯಂ ನ ಭವೇಯ್ಯ, ಯಥಾ ಸಮಾನೇಪಿ ಭಿಕ್ಖು-ಭಿಕ್ಖುನೀನಂ ಉಪಸಮ್ಪನ್ನಸದ್ದೇ ಯತ್ಥ ಭಿಕ್ಖುನೀ ಅನಧಿಪ್ಪೇತಾ ಹೋತಿ, ತತ್ಥ ಭಿಕ್ಖುಂ ಠಪೇತ್ವಾ ಅವಸೇಸೋ ಅನುಪಸಮ್ಪನ್ನೋತಿ ವುಚ್ಚತಿ; ಏವಮಿಧ ಸಮಾನೇಪಿ ಪಾರಾಜಿಕಸಙ್ಘಾದಿಸೇಸಾನಂ ದುಟ್ಠುಲ್ಲಸದ್ದೇ ಯದಿ ಪಾರಾಜಿಕಂ ಅನಧಿಪ್ಪೇತಂ, ‘‘ದುಟ್ಠುಲ್ಲಾ ನಾಮ ಆಪತ್ತಿ ತೇರಸ ಸಙ್ಘಾದಿಸೇಸಾ’’ತಿ ಏತದೇವ ವತ್ತಬ್ಬಂ ಸಿಯಾ। ತತ್ಥ ಭವೇಯ್ಯ ‘‘ಯೋ ಪಾರಾಜಿಕಂ ಆಪನ್ನೋ, ಸೋ ಭಿಕ್ಖುಭಾವತೋ ಚುತೋ, ತಸ್ಮಾ ತಸ್ಸ ಆಪತ್ತಿಂ ಆರೋಚೇನ್ತೋ ದುಕ್ಕಟಂ ಆಪಜ್ಜತೀ’’ತಿ। ಏವಂ ಸತಿ ಅಕ್ಕೋಸನ್ತೋಪಿ ದುಕ್ಕಟಂ ಆಪಜ್ಜೇಯ್ಯ, ಪಾಚಿತ್ತಿಯಮೇವ ಚ ಆಪಜ್ಜತಿ। ವುತ್ತಞ್ಹೇತಂ – ‘‘ಅಸುದ್ಧೋ ಹೋತಿ ಪುಗ್ಗಲೋ ಅಞ್ಞತರಂ ಪಾರಾಜಿಕಂ ಧಮ್ಮಂ ಅಜ್ಝಾಪನ್ನೋ, ತಞ್ಚೇ ಅಸುದ್ಧದಿಟ್ಠಿ ಸಮಾನೋ ಓಕಾಸಂ ಕಾರಾಪೇತ್ವಾ ಅಕ್ಕೋಸಾಧಿಪ್ಪಾಯೋ ವದತಿ, ಆಪತ್ತಿ ಓಮಸವಾದಸ್ಸಾ’’ತಿ (ಪಾರಾ॰ ೩೮೯)। ಏವಂ ಪಾಳಿಯಾ ವಿಚಾರಿಯಮಾನಾಯ ಪಾರಾಜಿಕಂ ಆರೋಚೇನ್ತಸ್ಸಾಪಿ ಪಾಚಿತ್ತಿಯಮೇವ ದಿಸ್ಸತಿ। ಕಿಞ್ಚಾಪಿ ದಿಸ್ಸತಿ, ಅಥ ಖೋ ಸಬ್ಬಅಟ್ಠಕಥಾಸು ವುತ್ತತ್ತಾ ಅಟ್ಠಕಥಾಚರಿಯಾವ ಏತ್ಥ ಪಮಾಣಂ, ನ ಅಞ್ಞಾ ವಿಚಾರಣಾ। ಪುಬ್ಬೇಪಿ ಚ ಆವೋಚುಮ್ಹ – ‘‘ಬುದ್ಧೇನ ಧಮ್ಮೋ ವಿನಯೋ ಚ ವುತ್ತೋ, ಯೋ ತಸ್ಸ ಪುತ್ತೇಹಿ ತಥೇವ ಞಾತೋ’’ತಿಆದಿ (ಪಾರಾ॰ ಅಟ್ಠ॰ ೧.ಗನ್ಥಾರಮ್ಭಕಥಾ)। ಅಟ್ಠಕಥಾಚರಿಯಾ ಹಿ ಬುದ್ಧಸ್ಸ ಅಧಿಪ್ಪಾಯಂ ಜಾನನ್ತಿ।
78. Navamasikkhāpade – duṭṭhullā nāma āpatti cattāri ca pārājikāni terasa ca saṅghādisesāti imissā pāḷiyā ‘‘pārājikāni duṭṭhullasaddatthadassanatthaṃ vuttāni, saṅghādisesaṃ pana idha adhippeta’’nti aṭṭhakathāsu vuttaṃ. Tatrāyaṃ vicāraṇā – sace pārājikaṃ ārocentassa pācittiyaṃ na bhaveyya, yathā samānepi bhikkhu-bhikkhunīnaṃ upasampannasadde yattha bhikkhunī anadhippetā hoti, tattha bhikkhuṃ ṭhapetvā avaseso anupasampannoti vuccati; evamidha samānepi pārājikasaṅghādisesānaṃ duṭṭhullasadde yadi pārājikaṃ anadhippetaṃ, ‘‘duṭṭhullā nāma āpatti terasa saṅghādisesā’’ti etadeva vattabbaṃ siyā. Tattha bhaveyya ‘‘yo pārājikaṃ āpanno, so bhikkhubhāvato cuto, tasmā tassa āpattiṃ ārocento dukkaṭaṃ āpajjatī’’ti. Evaṃ sati akkosantopi dukkaṭaṃ āpajjeyya, pācittiyameva ca āpajjati. Vuttañhetaṃ – ‘‘asuddho hoti puggalo aññataraṃ pārājikaṃ dhammaṃ ajjhāpanno, tañce asuddhadiṭṭhi samāno okāsaṃ kārāpetvā akkosādhippāyo vadati, āpatti omasavādassā’’ti (pārā. 389). Evaṃ pāḷiyā vicāriyamānāya pārājikaṃ ārocentassāpi pācittiyameva dissati. Kiñcāpi dissati, atha kho sabbaaṭṭhakathāsu vuttattā aṭṭhakathācariyāva ettha pamāṇaṃ, na aññā vicāraṇā. Pubbepi ca āvocumha – ‘‘buddhena dhammo vinayo ca vutto, yo tassa puttehi tatheva ñāto’’tiādi (pārā. aṭṭha. 1.ganthārambhakathā). Aṭṭhakathācariyā hi buddhassa adhippāyaṃ jānanti.
ಇಮಿನಾಪಿ ಚೇತಂ ಪರಿಯಾಯೇನ ವೇದಿತಬ್ಬಂ। ಅಞ್ಞತ್ರ ಭಿಕ್ಖುಸಮ್ಮುತಿಯಾತಿ ಹಿ ವುತ್ತಂ। ಭಿಕ್ಖುಸಮ್ಮುತಿಯಾ ಚ ಆರೋಚನಂ ಆಯತಿಂ ಸಂವರತ್ಥಾಯ ಪುನ ತಥಾರೂಪಂ ಆಪತ್ತಿಂ ಅನಾಪಜ್ಜನತ್ಥಾಯ ಭಗವತಾ ಅನುಞ್ಞಾತಂ, ನ ತಸ್ಸ ಭಿಕ್ಖುನೋ ಅವಣ್ಣಮತ್ತಪ್ಪಕಾಸನತ್ಥಾಯ, ಸಾಸನೇ ಚಸ್ಸ ಪತಿಟ್ಠಾನಿಸೇಧನತ್ಥಾಯ , ನ ಚ ಪಾರಾಜಿಕಂ ಆಪನ್ನಸ್ಸ ಪುನ ತಥಾರೂಪಾಯ ಆಪತ್ತಿಯಾ ಅನಾಪಜ್ಜನೇನ ಭಿಕ್ಖುಭಾವೋ ನಾಮ ಅತ್ಥಿ। ತಸ್ಮಾ ‘‘ಪಾರಾಜಿಕಾನಿ ದುಟ್ಠುಲ್ಲಸದ್ದತ್ಥದಸ್ಸನತ್ಥಂ ವುತ್ತಾನಿ, ಸಙ್ಘಾದಿಸೇಸಂ ಪನ ಇಧಾಧಿಪ್ಪೇತ’’ನ್ತಿ ಯಂ ಅಟ್ಠಕಥಾಸು ವುತ್ತಂ, ತಂ ಸುವುತ್ತಮೇವ।
Imināpi cetaṃ pariyāyena veditabbaṃ. Aññatra bhikkhusammutiyāti hi vuttaṃ. Bhikkhusammutiyā ca ārocanaṃ āyatiṃ saṃvaratthāya puna tathārūpaṃ āpattiṃ anāpajjanatthāya bhagavatā anuññātaṃ, na tassa bhikkhuno avaṇṇamattappakāsanatthāya, sāsane cassa patiṭṭhānisedhanatthāya , na ca pārājikaṃ āpannassa puna tathārūpāya āpattiyā anāpajjanena bhikkhubhāvo nāma atthi. Tasmā ‘‘pārājikāni duṭṭhullasaddatthadassanatthaṃ vuttāni, saṅghādisesaṃ pana idhādhippeta’’nti yaṃ aṭṭhakathāsu vuttaṃ, taṃ suvuttameva.
೮೦. ಅತ್ಥಿ ಭಿಕ್ಖುಸಮ್ಮುತಿ ಆಪತ್ತಿಪರಿಯನ್ತಾತಿಆದೀಸು ಪನ ಯಾ ಅಯಂ ಭಿಕ್ಖುಸಮ್ಮುತಿ ವುತ್ತಾ, ಸಾ ನ ಕತ್ಥಚಿ ಆಗತಾ, ಇಧ ವುತ್ತತ್ತಾಯೇವ ಪನ ಅಭಿಣ್ಹಾಪತ್ತಿಕಂ ಭಿಕ್ಖುಂ ದಿಸ್ವಾ ಏವಮೇಸ ಪರೇಸು ಹಿರೋತ್ತಪ್ಪೇನಾಪಿ ಆಯತಿಂ ಸಂವರಂ ಆಪಜ್ಜಿಸ್ಸತೀತಿ ತಸ್ಸ ಭಿಕ್ಖುನೋ ಹಿತೇಸಿತಾಯ ತಿಕ್ಖತ್ತುಂ ಅಪಲೋಕೇತ್ವಾ ಸಙ್ಘೇನ ಕಾತಬ್ಬಾತಿ ವೇದಿತಬ್ಬಾತಿ।
80.Atthibhikkhusammuti āpattipariyantātiādīsu pana yā ayaṃ bhikkhusammuti vuttā, sā na katthaci āgatā, idha vuttattāyeva pana abhiṇhāpattikaṃ bhikkhuṃ disvā evamesa paresu hirottappenāpi āyatiṃ saṃvaraṃ āpajjissatīti tassa bhikkhuno hitesitāya tikkhattuṃ apaloketvā saṅghena kātabbāti veditabbāti.
೮೨. ಅದುಟ್ಠುಲ್ಲಂ ಆಪತ್ತಿಂ ಆರೋಚೇತಿ ಆಪತ್ತಿ ದುಕ್ಕಟಸ್ಸಾತಿ ಪಞ್ಚಪಿ ಆಪತ್ತಿಕ್ಖನ್ಧೇ ಆರೋಚೇನ್ತಸ್ಸ ದುಕ್ಕಟಂ। ಮಹಾಪಚ್ಚರಿಯಂ ಪನ ಪಾರಾಜಿಕಂ ಆರೋಚೇನ್ತಸ್ಸಾಪಿ ದುಕ್ಕಟಮೇವ ವುತ್ತಂ। ಅನುಪಸಮ್ಪನ್ನಸ್ಸ ದುಟ್ಠುಲ್ಲಂ ವಾ ಅದುಟ್ಠುಲ್ಲಂ ವಾ ಅಜ್ಝಾಚಾರನ್ತಿ ಏತ್ಥ ಆದಿತೋ ಪಞ್ಚ ಸಿಕ್ಖಾಪದಾನಿ ದುಟ್ಠುಲ್ಲೋ ನಾಮ ಅಜ್ಝಾಚಾರೋ, ಸೇಸಾನಿ ಅದುಟ್ಠುಲ್ಲೋ। ಸುಕ್ಕವಿಸ್ಸಟ್ಠಿಕಾಯಸಂಸಗ್ಗದುಟ್ಠುಲ್ಲಅತ್ತಕಾಮಾ ಪನಸ್ಸ ಅಜ್ಝಾಚಾರೋ ನಾಮಾತಿ ವುತ್ತಂ।
82.Aduṭṭhullaṃ āpattiṃ āroceti āpatti dukkaṭassāti pañcapi āpattikkhandhe ārocentassa dukkaṭaṃ. Mahāpaccariyaṃ pana pārājikaṃ ārocentassāpi dukkaṭameva vuttaṃ. Anupasampannassa duṭṭhullaṃ vā aduṭṭhullaṃ vā ajjhācāranti ettha ādito pañca sikkhāpadāni duṭṭhullo nāma ajjhācāro, sesāni aduṭṭhullo. Sukkavissaṭṭhikāyasaṃsaggaduṭṭhullaattakāmā panassa ajjhācāro nāmāti vuttaṃ.
೮೩. ವತ್ಥುಂ ಆರೋಚೇತೀತಿ ‘‘ಅಯಂ ಸುಕ್ಕವಿಸ್ಸಟ್ಠಿಂ ಆಪನ್ನೋ, ದುಟ್ಠುಲ್ಲಂ ಆಪನ್ನೋ, ಅತ್ತಕಾಮಂ ಆಪನ್ನೋ’’ ಕಾಯಸಂಸಗ್ಗಂ ಆಪನ್ನೋತಿ ಏವಂ ವದನ್ತಸ್ಸ ಅನಾಪತ್ತಿ। ಆಪತ್ತಿಂ ಆರೋಚೇತೀತಿ ಏತ್ಥ ‘‘ಅಯಂ ಪಾರಾಜಿಕಂ ಆಪನ್ನೋ, ಸಙ್ಘಾದಿಸೇಸಂ ಥುಲ್ಲಚ್ಚಯಂ ಪಾಚಿತ್ತಿಯಂ ಪಾಟಿದೇಸನೀಯಂ ದುಕ್ಕಟಂ ದುಬ್ಭಾಸಿತಂ ಆಪನ್ನೋ’’ತಿ ವದತಿ ಅನಾಪತ್ತಿ। ‘‘ಅಯಂ ಅಸುಚಿಂ ಮೋಚೇತ್ವಾ ಸಙ್ಘಾದಿಸೇಸಂ ಆಪನ್ನೋ’’ತಿಆದಿನಾ ಪನ ನಯೇನ ವತ್ಥುನಾ ಸದ್ಧಿಂ ಆಪತ್ತಿಂ ಘಟೇತ್ವಾ ಆರೋಚೇನ್ತಸ್ಸೇವ ಆಪತ್ತಿ। ಸೇಸಮೇತ್ಥ ಉತ್ತಾನಮೇವ।
83.Vatthuṃ ārocetīti ‘‘ayaṃ sukkavissaṭṭhiṃ āpanno, duṭṭhullaṃ āpanno, attakāmaṃ āpanno’’ kāyasaṃsaggaṃ āpannoti evaṃ vadantassa anāpatti. Āpattiṃ ārocetīti ettha ‘‘ayaṃ pārājikaṃ āpanno, saṅghādisesaṃ thullaccayaṃ pācittiyaṃ pāṭidesanīyaṃ dukkaṭaṃ dubbhāsitaṃ āpanno’’ti vadati anāpatti. ‘‘Ayaṃ asuciṃ mocetvā saṅghādisesaṃ āpanno’’tiādinā pana nayena vatthunā saddhiṃ āpattiṃ ghaṭetvā ārocentasseva āpatti. Sesamettha uttānameva.
ತಿಸಮುಟ್ಠಾನಂ – ಕಾಯಚಿತ್ತತೋ ವಾಚಾಚಿತ್ತತೋ ಕಾಯವಾಚಾಚಿತ್ತತೋ ಚ ಸಮುಟ್ಠಾತಿ, ಕಿರಿಯಂ, ಸಞ್ಞಾವಿಮೋಕ್ಖಂ, ಸಚಿತ್ತಕಂ, ಲೋಕವಜ್ಜಂ, ಕಾಯಕಮ್ಮಂ, ವಚೀಕಮ್ಮಂ, ಅಕುಸಲಚಿತ್ತಂ, ದುಕ್ಖವೇದನನ್ತಿ।
Tisamuṭṭhānaṃ – kāyacittato vācācittato kāyavācācittato ca samuṭṭhāti, kiriyaṃ, saññāvimokkhaṃ, sacittakaṃ, lokavajjaṃ, kāyakammaṃ, vacīkammaṃ, akusalacittaṃ, dukkhavedananti.
ದುಟ್ಠುಲ್ಲಾರೋಚನಸಿಕ್ಖಾಪದಂ ನವಮಂ।
Duṭṭhullārocanasikkhāpadaṃ navamaṃ.
Related texts:
ತಿಪಿಟಕ (ಮೂಲ) • Tipiṭaka (Mūla) / ವಿನಯಪಿಟಕ • Vinayapiṭaka / ಮಹಾವಿಭಙ್ಗ • Mahāvibhaṅga / ೧. ಮುಸಾವಾದವಗ್ಗೋ • 1. Musāvādavaggo
ಟೀಕಾ • Tīkā / ವಿನಯಪಿಟಕ (ಟೀಕಾ) • Vinayapiṭaka (ṭīkā) / ಸಾರತ್ಥದೀಪನೀ-ಟೀಕಾ • Sāratthadīpanī-ṭīkā / ೯. ದುಟ್ಠುಲ್ಲಾರೋಚನಸಿಕ್ಖಾಪದವಣ್ಣನಾ • 9. Duṭṭhullārocanasikkhāpadavaṇṇanā
ಟೀಕಾ • Tīkā / ವಿನಯಪಿಟಕ (ಟೀಕಾ) • Vinayapiṭaka (ṭīkā) / ವಜಿರಬುದ್ಧಿ-ಟೀಕಾ • Vajirabuddhi-ṭīkā / ೯. ದುಟ್ಠುಲ್ಲಾರೋಚನಸಿಕ್ಖಾಪದವಣ್ಣನಾ • 9. Duṭṭhullārocanasikkhāpadavaṇṇanā
ಟೀಕಾ • Tīkā / ವಿನಯಪಿಟಕ (ಟೀಕಾ) • Vinayapiṭaka (ṭīkā) / ವಿಮತಿವಿನೋದನೀ-ಟೀಕಾ • Vimativinodanī-ṭīkā / ೯. ದುಟ್ಠುಲ್ಲಾರೋಚನಸಿಕ್ಖಾಪದವಣ್ಣನಾ • 9. Duṭṭhullārocanasikkhāpadavaṇṇanā
ಟೀಕಾ • Tīkā / ವಿನಯಪಿಟಕ (ಟೀಕಾ) • Vinayapiṭaka (ṭīkā) / ಪಾಚಿತ್ಯಾದಿಯೋಜನಾಪಾಳಿ • Pācityādiyojanāpāḷi / ೯. ದುಟ್ಠುಲ್ಲಾರೋಚನಸಿಕ್ಖಾಪದಂ • 9. Duṭṭhullārocanasikkhāpadaṃ
