| Library / Tipiṭaka / ತಿಪಿಟಕ • Tipiṭaka / ಸಾರತ್ಥದೀಪನೀ-ಟೀಕಾ • Sāratthadīpanī-ṭīkā |
೯. ದುಟ್ಠುಲ್ಲಾರೋಚನಸಿಕ್ಖಾಪದವಣ್ಣನಾ
9. Duṭṭhullārocanasikkhāpadavaṇṇanā
೭೮. ನವಮೇ ದುಟ್ಠುಲ್ಲಸದ್ದತ್ಥದಸ್ಸನತ್ಥನ್ತಿ ದುಟ್ಠುಲ್ಲಸದ್ದಸ್ಸ ಅತ್ಥದಸ್ಸನತ್ಥಂ। ಅತ್ಥೇ ಹಿ ದಸ್ಸಿತೇ ಸದ್ದೋಪಿ ‘‘ಅಯಂ ಏತೇಸು ಅತ್ಥೇಸು ವತ್ತತೀ’’ತಿ ದಸ್ಸಿತೋಯೇವ ಹೋತಿ। ‘‘ಯಂ ಯಂ ದುಟ್ಠುಲ್ಲಸದ್ದೇನ ಅಭಿಧೀಯತಿ, ತಂ ಸಬ್ಬಂ ದಸ್ಸೇತುಂ ಪಾರಾಜಿಕಾನಿ ವುತ್ತಾನೀ’’ತಿ ಅಯಞ್ಹೇತ್ಥ ಅಧಿಪ್ಪಾಯೋ। ತತ್ರಾಯಂ ವಿಚಾರಣಾತಿ ತತ್ರ ಪಾಳಿಯಂ ಅಯಂ ವಿಚಾರಣಾ, ತತ್ರ ಪಾಳಿಅಟ್ಠಕಥಾಸು ವಾ ಅಯಂ ವಿಚಾರಣಾ। ತತ್ಥ ಭವೇಯ್ಯಾತಿ ತತ್ಥ ಕಸ್ಸಚಿ ವಿಮತಿ ಏವಂ ಭವೇಯ್ಯ। ಅನುಪಸಮ್ಪನ್ನಸ್ಸ ದುಟ್ಠುಲ್ಲಾರೋಚನೇ ವಿಯ ದುಕ್ಕಟೇನ ಭವಿತಬ್ಬನ್ತಿ ಆಹ ‘‘ದುಕ್ಕಟಂ ಆಪಜ್ಜತೀ’’ತಿ। ಅಕ್ಕೋಸನ್ತೋಪಿ ದುಕ್ಕಟಂ ಆಪಜ್ಜೇಯ್ಯಾತಿ ಓಮಸವಾದೇನ ದುಕ್ಕಟಂ ಆಪಜ್ಜೇಯ್ಯ। ಅಧಿಪ್ಪಾಯಂ ಅಜಾನನ್ತೇನಪಿ ಅಟ್ಠಕಥಾಚರಿಯಾನಂ ವಚನೇಯೇವ ಠಾತಬ್ಬನ್ತಿ ದೀಪನತ್ಥಂ ‘‘ಅಟ್ಠಕಥಾಚರಿಯಾವ ಏತ್ಥ ಪಮಾಣ’’ನ್ತಿ ವುತ್ತಂ। ಪುನಪಿ ಅಟ್ಠಕಥಾವಚನಮೇವ ಉಪಪತ್ತಿತೋ ದಳ್ಹಂ ಕತ್ವಾ ಪತಿಟ್ಠಪೇನ್ತೋ ‘‘ಇಮಿನಾಪಿ ಚೇತ’’ನ್ತಿಆದಿಮಾಹ।
78. Navame duṭṭhullasaddatthadassanatthanti duṭṭhullasaddassa atthadassanatthaṃ. Atthe hi dassite saddopi ‘‘ayaṃ etesu atthesu vattatī’’ti dassitoyeva hoti. ‘‘Yaṃ yaṃ duṭṭhullasaddena abhidhīyati, taṃ sabbaṃ dassetuṃ pārājikāni vuttānī’’ti ayañhettha adhippāyo. Tatrāyaṃ vicāraṇāti tatra pāḷiyaṃ ayaṃ vicāraṇā, tatra pāḷiaṭṭhakathāsu vā ayaṃ vicāraṇā. Tattha bhaveyyāti tattha kassaci vimati evaṃ bhaveyya. Anupasampannassa duṭṭhullārocane viya dukkaṭena bhavitabbanti āha ‘‘dukkaṭaṃ āpajjatī’’ti. Akkosantopi dukkaṭaṃ āpajjeyyāti omasavādena dukkaṭaṃ āpajjeyya. Adhippāyaṃ ajānantenapi aṭṭhakathācariyānaṃ vacaneyeva ṭhātabbanti dīpanatthaṃ ‘‘aṭṭhakathācariyāva ettha pamāṇa’’nti vuttaṃ. Punapi aṭṭhakathāvacanameva upapattito daḷhaṃ katvā patiṭṭhapento ‘‘imināpi ceta’’ntiādimāha.
೮೦. ‘‘ಅಞ್ಞತ್ರ ಭಿಕ್ಖುಸಮ್ಮುತಿಯಾ’’ತಿ ವುತ್ತತ್ತಾ ಸಮ್ಮುತಿ ಅತ್ಥೀತಿ ಗಹೇತಬ್ಬಾತಿ ಆಹ ‘‘ಇಧ ವುತ್ತತ್ತಾಯೇವಾ’’ತಿಆದಿ।
80. ‘‘Aññatra bhikkhusammutiyā’’ti vuttattā sammuti atthīti gahetabbāti āha ‘‘idha vuttattāyevā’’tiādi.
೮೨. ಆದಿತೋ ಪಞ್ಚ ಸಿಕ್ಖಾಪದಾನೀತಿ ಪಾಣಾತಿಪಾತಾದೀನಿ ಪಞ್ಚ ಸಿಕ್ಖಾಪದಾನಿ। ‘‘ಸೇಸಾನೀತಿ ವಿಕಾಲಭೋಜನಾದೀನಿ ಪಞ್ಚಾ’’ತಿ ವದನ್ತಿ। ಕೇಚಿ ಪನ ‘‘ಆದಿತೋ ಪಟ್ಠಾಯ ಪಞ್ಚ ಸಿಕ್ಖಾಪದಾನೀತಿ ಸುಕ್ಕವಿಸ್ಸಟ್ಠಿಆದೀನಿ ಪಞ್ಚಾ’’ತಿ ವದನ್ತಿ, ತಂ ನ ಗಹೇತಬ್ಬಂ। ಪಾಣಾತಿಪಾತಾದೀನಿ ಹಿ ದಸೇವ ಸಿಕ್ಖಾಪದಾನಿ ಸಾಮಣೇರಾನಂ ಪಞ್ಞತ್ತಾನಿ। ವುತ್ತಞ್ಹೇತಂ –
82.Ādito pañca sikkhāpadānīti pāṇātipātādīni pañca sikkhāpadāni. ‘‘Sesānīti vikālabhojanādīni pañcā’’ti vadanti. Keci pana ‘‘ādito paṭṭhāya pañca sikkhāpadānīti sukkavissaṭṭhiādīni pañcā’’ti vadanti, taṃ na gahetabbaṃ. Pāṇātipātādīni hi daseva sikkhāpadāni sāmaṇerānaṃ paññattāni. Vuttañhetaṃ –
‘‘ಅಥ ಖೋ ಸಾಮಣೇರಾನಂ ಏತದಹೋಸಿ ‘ಕತಿ ನು ಖೋ ಅಮ್ಹಾಕಂ ಸಿಕ್ಖಾಪದಾನಿ, ಕತ್ಥ ಚ ಅಮ್ಹೇಹಿ ಸಿಕ್ಖಿತಬ್ಬ’ನ್ತಿ? ಭಗವತೋ ಏತಮತ್ಥಂ ಆರೋಚೇಸುಂ। ಅನುಜಾನಾಮಿ, ಭಿಕ್ಖವೇ, ಸಾಮಣೇರಾನಂ ದಸ ಸಿಕ್ಖಾಪದಾನಿ, ತೇಸು ಚ ಸಾಮಣೇರೇಹಿ ಸಿಕ್ಖಿತುಂ, ಪಾಣಾತಿಪಾತಾ ವೇರಮಣೀ ಅದಿನ್ನಾದಾನಾ ವೇರಮಣೀ’’ತಿಆದಿ (ಮಹಾವ॰ ೧೦೬)।
‘‘Atha kho sāmaṇerānaṃ etadahosi ‘kati nu kho amhākaṃ sikkhāpadāni, kattha ca amhehi sikkhitabba’nti? Bhagavato etamatthaṃ ārocesuṃ. Anujānāmi, bhikkhave, sāmaṇerānaṃ dasa sikkhāpadāni, tesu ca sāmaṇerehi sikkhituṃ, pāṇātipātā veramaṇī adinnādānā veramaṇī’’tiādi (mahāva. 106).
ತೇಸಂ ಪಞ್ಞತ್ತೇಸುಯೇವ ಸಿಕ್ಖಾಪದೇಸು ದುಟ್ಠುಲ್ಲಾದುಟ್ಠುಲ್ಲವಿಚಾರಣಾ ಕಾತಬ್ಬಾ, ನ ಚ ಸುಕ್ಕವಿಸ್ಸಟ್ಠಿಆದೀನಿ ವಿಸುಂ ತೇಸಂ ಪಞ್ಞತ್ತಾನಿ ಅತ್ಥೀತಿ। ಅಥ ಭಿಕ್ಖುನೋ ದುಟ್ಠುಲ್ಲಸಙ್ಖಾತಾನಿ ಸುಕ್ಕವಿಸ್ಸಟ್ಠಿಆದೀನಿ ಅನುಪಸಮ್ಪನ್ನಸ್ಸ ಕಿಂ ನಾಮ ಹೋನ್ತೀತಿ ಆಹ ‘‘ಸುಕ್ಕವಿಸ್ಸಟ್ಠಿ…ಪೇ॰… ಅಜ್ಝಾಚಾರೋ ನಾಮಾತಿ ವುತ್ತ’’ನ್ತಿ। ಇಮಿನಾಪಿ ಚೇತಂ ಸಿದ್ಧಂ ‘‘ಅನುಪಸಮ್ಪನ್ನಸ್ಸ ಸುಕ್ಕವಿಸ್ಸಟ್ಠಿಆದಿ ದುಟ್ಠುಲ್ಲಂ ನಾಮ ನ ಹೋತೀ’’ತಿ। ಅಜ್ಝಾಚಾರೋ ನಾಮಾತಿ ಹಿ ವದನ್ತೋ ಅನುಪಸಮ್ಪನ್ನಸ್ಸ ಸುಕ್ಕವಿಸ್ಸಟ್ಠಿಆದಿ ಕೇವಲಂ ಅಜ್ಝಾಚಾರೋ ನಾಮ ಹೋತಿ, ನ ಪನ ದುಟ್ಠುಲ್ಲೋ ನಾಮ ಅಜ್ಝಾಚಾರೋತಿ ದೀಪೇತಿ। ‘‘ಅಜ್ಝಾಚಾರೋ ನಾಮಾತಿ ಚ ಅಟ್ಠಕಥಾಯಂ ವುತ್ತತ್ತಾ ಅಕತ್ತಬ್ಬರೂಪತ್ತಾ ಚ ಅನುಪಸಮ್ಪನ್ನಸ್ಸ ಸುಕ್ಕವಿಸ್ಸಟ್ಠಿಆದೀನಿ ದಣ್ಡಕಮ್ಮವತ್ಥುಪಕ್ಖಂ ಭಜನ್ತಿ, ತಾನಿ ಚ ಅಞ್ಞಸ್ಸ ಅನುಪಸಮ್ಪನ್ನಸ್ಸ ಅವಣ್ಣಕಾಮತಾಯ ಆರೋಚೇನ್ತೋ ಭಿಕ್ಖು ದುಕ್ಕಟಂ ಆಪಜ್ಜತೀ’’ತಿ ವದನ್ತಿ। ಇಧ ಪನ ಅನುಪಸಮ್ಪನ್ನಗ್ಗಹಣೇನ ಸಾಮಣೇರಸಾಮಣೇರೀಸಿಕ್ಖಮಾನಾನಂ ಗಹಣಂ ವೇದಿತಬ್ಬಂ। ಸೇಸಮೇತ್ಥ ಉತ್ತಾನಮೇವ। ಅನ್ತಿಮವತ್ಥುಂ ಅನಜ್ಝಾಪನ್ನಸ್ಸ ಭಿಕ್ಖುನೋ ಸವತ್ಥುಕೋ ಸಙ್ಘಾದಿಸೇಸೋ, ಅನುಪಸಮ್ಪನ್ನಸ್ಸ ಆರೋಚನಂ, ಭಿಕ್ಖುಸಮ್ಮುತಿಯಾ ಅಭಾವೋತಿ ಇಮಾನಿ ಪನೇತ್ಥ ತೀಣಿ ಅಙ್ಗಾನಿ।
Tesaṃ paññattesuyeva sikkhāpadesu duṭṭhullāduṭṭhullavicāraṇā kātabbā, na ca sukkavissaṭṭhiādīni visuṃ tesaṃ paññattāni atthīti. Atha bhikkhuno duṭṭhullasaṅkhātāni sukkavissaṭṭhiādīni anupasampannassa kiṃ nāma hontīti āha ‘‘sukkavissaṭṭhi…pe… ajjhācāro nāmāti vutta’’nti. Imināpi cetaṃ siddhaṃ ‘‘anupasampannassa sukkavissaṭṭhiādi duṭṭhullaṃ nāma na hotī’’ti. Ajjhācāro nāmāti hi vadanto anupasampannassa sukkavissaṭṭhiādi kevalaṃ ajjhācāro nāma hoti, na pana duṭṭhullo nāma ajjhācāroti dīpeti. ‘‘Ajjhācāro nāmāti ca aṭṭhakathāyaṃ vuttattā akattabbarūpattā ca anupasampannassa sukkavissaṭṭhiādīni daṇḍakammavatthupakkhaṃ bhajanti, tāni ca aññassa anupasampannassa avaṇṇakāmatāya ārocento bhikkhu dukkaṭaṃ āpajjatī’’ti vadanti. Idha pana anupasampannaggahaṇena sāmaṇerasāmaṇerīsikkhamānānaṃ gahaṇaṃ veditabbaṃ. Sesamettha uttānameva. Antimavatthuṃ anajjhāpannassa bhikkhuno savatthuko saṅghādiseso, anupasampannassa ārocanaṃ, bhikkhusammutiyā abhāvoti imāni panettha tīṇi aṅgāni.
ದುಟ್ಠುಲ್ಲಾರೋಚನಸಿಕ್ಖಾಪದವಣ್ಣನಾ ನಿಟ್ಠಿತಾ।
Duṭṭhullārocanasikkhāpadavaṇṇanā niṭṭhitā.
Related texts:
ತಿಪಿಟಕ (ಮೂಲ) • Tipiṭaka (Mūla) / ವಿನಯಪಿಟಕ • Vinayapiṭaka / ಮಹಾವಿಭಙ್ಗ • Mahāvibhaṅga / ೧. ಮುಸಾವಾದವಗ್ಗೋ • 1. Musāvādavaggo
ಅಟ್ಠಕಥಾ • Aṭṭhakathā / ವಿನಯಪಿಟಕ (ಅಟ್ಠಕಥಾ) • Vinayapiṭaka (aṭṭhakathā) / ಮಹಾವಿಭಙ್ಗ-ಅಟ್ಠಕಥಾ • Mahāvibhaṅga-aṭṭhakathā / ೯. ದುಟ್ಠುಲ್ಲಾರೋಚನಸಿಕ್ಖಾಪದವಣ್ಣನಾ • 9. Duṭṭhullārocanasikkhāpadavaṇṇanā
ಟೀಕಾ • Tīkā / ವಿನಯಪಿಟಕ (ಟೀಕಾ) • Vinayapiṭaka (ṭīkā) / ವಜಿರಬುದ್ಧಿ-ಟೀಕಾ • Vajirabuddhi-ṭīkā / ೯. ದುಟ್ಠುಲ್ಲಾರೋಚನಸಿಕ್ಖಾಪದವಣ್ಣನಾ • 9. Duṭṭhullārocanasikkhāpadavaṇṇanā
ಟೀಕಾ • Tīkā / ವಿನಯಪಿಟಕ (ಟೀಕಾ) • Vinayapiṭaka (ṭīkā) / ವಿಮತಿವಿನೋದನೀ-ಟೀಕಾ • Vimativinodanī-ṭīkā / ೯. ದುಟ್ಠುಲ್ಲಾರೋಚನಸಿಕ್ಖಾಪದವಣ್ಣನಾ • 9. Duṭṭhullārocanasikkhāpadavaṇṇanā
ಟೀಕಾ • Tīkā / ವಿನಯಪಿಟಕ (ಟೀಕಾ) • Vinayapiṭaka (ṭīkā) / ಪಾಚಿತ್ಯಾದಿಯೋಜನಾಪಾಳಿ • Pācityādiyojanāpāḷi / ೯. ದುಟ್ಠುಲ್ಲಾರೋಚನಸಿಕ್ಖಾಪದಂ • 9. Duṭṭhullārocanasikkhāpadaṃ
