Library / Tipiṭaka / තිපිටක • Tipiṭaka / මහාවිභඞ්‌ග-අට්‌ඨකථා • Mahāvibhaṅga-aṭṭhakathā

    9. දුට්‌ඨුල්‌ලාරොචනසික්‌ඛාපදවණ්‌ණනා

    9. Duṭṭhullārocanasikkhāpadavaṇṇanā

    78. නවමසික්‌ඛාපදෙ – දුට්‌ඨුල්‌ලා නාම ආපත්‌ති චත්‌තාරි ච පාරාජිකානි තෙරස ච සඞ්‌ඝාදිසෙසාති ඉමිස්‌සා පාළියා ‘‘පාරාජිකානි දුට්‌ඨුල්‌ලසද්‌දත්‌ථදස්‌සනත්‌ථං වුත්‌තානි, සඞ්‌ඝාදිසෙසං පන ඉධ අධිප්‌පෙත’’න්‌ති අට්‌ඨකථාසු වුත්‌තං. තත්‍රායං විචාරණා – සචෙ පාරාජිකං ආරොචෙන්‌තස්‌ස පාචිත්‌තියං න භවෙය්‍ය, යථා සමානෙපි භික්‌ඛු-භික්‌ඛුනීනං උපසම්‌පන්‌නසද්‌දෙ යත්‌ථ භික්‌ඛුනී අනධිප්‌පෙතා හොති, තත්‌ථ භික්‌ඛුං ඨපෙත්‌වා අවසෙසො අනුපසම්‌පන්‌නොති වුච්‌චති; එවමිධ සමානෙපි පාරාජිකසඞ්‌ඝාදිසෙසානං දුට්‌ඨුල්‌ලසද්‌දෙ යදි පාරාජිකං අනධිප්‌පෙතං, ‘‘දුට්‌ඨුල්‌ලා නාම ආපත්‌ති තෙරස සඞ්‌ඝාදිසෙසා’’ති එතදෙව වත්‌තබ්‌බං සියා. තත්‌ථ භවෙය්‍ය ‘‘යො පාරාජිකං ආපන්‌නො, සො භික්‌ඛුභාවතො චුතො, තස්‌මා තස්‌ස ආපත්‌තිං ආරොචෙන්‌තො දුක්‌කටං ආපජ්‌ජතී’’ති. එවං සති අක්‌කොසන්‌තොපි දුක්‌කටං ආපජ්‌ජෙය්‍ය, පාචිත්‌තියමෙව ච ආපජ්‌ජති. වුත්‌තඤ්‌හෙතං – ‘‘අසුද්‌ධො හොති පුග්‌ගලො අඤ්‌ඤතරං පාරාජිකං ධම්‌මං අජ්‌ඣාපන්‌නො, තඤ්‌චෙ අසුද්‌ධදිට්‌ඨි සමානො ඔකාසං කාරාපෙත්‌වා අක්‌කොසාධිප්‌පායො වදති, ආපත්‌ති ඔමසවාදස්‌සා’’ති (පාරා. 389). එවං පාළියා විචාරියමානාය පාරාජිකං ආරොචෙන්‌තස්‌සාපි පාචිත්‌තියමෙව දිස්‌සති. කිඤ්‌චාපි දිස්‌සති, අථ ඛො සබ්‌බඅට්‌ඨකථාසු වුත්‌තත්‌තා අට්‌ඨකථාචරියාව එත්‌ථ පමාණං, න අඤ්‌ඤා විචාරණා. පුබ්‌බෙපි ච ආවොචුම්‌හ – ‘‘බුද්‌ධෙන ධම්‌මො විනයො ච වුත්‌තො, යො තස්‌ස පුත්‌තෙහි තථෙව ඤාතො’’තිආදි (පාරා. අට්‌ඨ. 1.ගන්‌ථාරම්‌භකථා). අට්‌ඨකථාචරියා හි බුද්‌ධස්‌ස අධිප්‌පායං ජානන්‌ති.

    78. Navamasikkhāpade – duṭṭhullā nāma āpatti cattāri ca pārājikāni terasa ca saṅghādisesāti imissā pāḷiyā ‘‘pārājikāni duṭṭhullasaddatthadassanatthaṃ vuttāni, saṅghādisesaṃ pana idha adhippeta’’nti aṭṭhakathāsu vuttaṃ. Tatrāyaṃ vicāraṇā – sace pārājikaṃ ārocentassa pācittiyaṃ na bhaveyya, yathā samānepi bhikkhu-bhikkhunīnaṃ upasampannasadde yattha bhikkhunī anadhippetā hoti, tattha bhikkhuṃ ṭhapetvā avaseso anupasampannoti vuccati; evamidha samānepi pārājikasaṅghādisesānaṃ duṭṭhullasadde yadi pārājikaṃ anadhippetaṃ, ‘‘duṭṭhullā nāma āpatti terasa saṅghādisesā’’ti etadeva vattabbaṃ siyā. Tattha bhaveyya ‘‘yo pārājikaṃ āpanno, so bhikkhubhāvato cuto, tasmā tassa āpattiṃ ārocento dukkaṭaṃ āpajjatī’’ti. Evaṃ sati akkosantopi dukkaṭaṃ āpajjeyya, pācittiyameva ca āpajjati. Vuttañhetaṃ – ‘‘asuddho hoti puggalo aññataraṃ pārājikaṃ dhammaṃ ajjhāpanno, tañce asuddhadiṭṭhi samāno okāsaṃ kārāpetvā akkosādhippāyo vadati, āpatti omasavādassā’’ti (pārā. 389). Evaṃ pāḷiyā vicāriyamānāya pārājikaṃ ārocentassāpi pācittiyameva dissati. Kiñcāpi dissati, atha kho sabbaaṭṭhakathāsu vuttattā aṭṭhakathācariyāva ettha pamāṇaṃ, na aññā vicāraṇā. Pubbepi ca āvocumha – ‘‘buddhena dhammo vinayo ca vutto, yo tassa puttehi tatheva ñāto’’tiādi (pārā. aṭṭha. 1.ganthārambhakathā). Aṭṭhakathācariyā hi buddhassa adhippāyaṃ jānanti.

    ඉමිනාපි චෙතං පරියායෙන වෙදිතබ්‌බං. අඤ්‌ඤත්‍ර භික්‌ඛුසම්‌මුතියාති හි වුත්‌තං. භික්‌ඛුසම්‌මුතියා ච ආරොචනං ආයතිං සංවරත්‌ථාය පුන තථාරූපං ආපත්‌තිං අනාපජ්‌ජනත්‌ථාය භගවතා අනුඤ්‌ඤාතං, න තස්‌ස භික්‌ඛුනො අවණ්‌ණමත්‌තප්‌පකාසනත්‌ථාය, සාසනෙ චස්‌ස පතිට්‌ඨානිසෙධනත්‌ථාය , න ච පාරාජිකං ආපන්‌නස්‌ස පුන තථාරූපාය ආපත්‌තියා අනාපජ්‌ජනෙන භික්‌ඛුභාවො නාම අත්‌ථි. තස්‌මා ‘‘පාරාජිකානි දුට්‌ඨුල්‌ලසද්‌දත්‌ථදස්‌සනත්‌ථං වුත්‌තානි, සඞ්‌ඝාදිසෙසං පන ඉධාධිප්‌පෙත’’න්‌ති යං අට්‌ඨකථාසු වුත්‌තං, තං සුවුත්‌තමෙව.

    Imināpi cetaṃ pariyāyena veditabbaṃ. Aññatra bhikkhusammutiyāti hi vuttaṃ. Bhikkhusammutiyā ca ārocanaṃ āyatiṃ saṃvaratthāya puna tathārūpaṃ āpattiṃ anāpajjanatthāya bhagavatā anuññātaṃ, na tassa bhikkhuno avaṇṇamattappakāsanatthāya, sāsane cassa patiṭṭhānisedhanatthāya , na ca pārājikaṃ āpannassa puna tathārūpāya āpattiyā anāpajjanena bhikkhubhāvo nāma atthi. Tasmā ‘‘pārājikāni duṭṭhullasaddatthadassanatthaṃ vuttāni, saṅghādisesaṃ pana idhādhippeta’’nti yaṃ aṭṭhakathāsu vuttaṃ, taṃ suvuttameva.

    80. අත්‌ථි භික්‌ඛුසම්‌මුති ආපත්‌තිපරියන්‌තාතිආදීසු පන යා අයං භික්‌ඛුසම්‌මුති වුත්‌තා, සා න කත්‌ථචි ආගතා, ඉධ වුත්‌තත්‌තායෙව පන අභිණ්‌හාපත්‌තිකං භික්‌ඛුං දිස්‌වා එවමෙස පරෙසු හිරොත්‌තප්‌පෙනාපි ආයතිං සංවරං ආපජ්‌ජිස්‌සතීති තස්‌ස භික්‌ඛුනො හිතෙසිතාය තික්‌ඛත්‌තුං අපලොකෙත්‌වා සඞ්‌ඝෙන කාතබ්‌බාති වෙදිතබ්‌බාති.

    80.Atthibhikkhusammuti āpattipariyantātiādīsu pana yā ayaṃ bhikkhusammuti vuttā, sā na katthaci āgatā, idha vuttattāyeva pana abhiṇhāpattikaṃ bhikkhuṃ disvā evamesa paresu hirottappenāpi āyatiṃ saṃvaraṃ āpajjissatīti tassa bhikkhuno hitesitāya tikkhattuṃ apaloketvā saṅghena kātabbāti veditabbāti.

    82. අදුට්‌ඨුල්‌ලං ආපත්‌තිං ආරොචෙති ආපත්‌ති දුක්‌කටස්‌සාති පඤ්‌චපි ආපත්‌තික්‌ඛන්‌ධෙ ආරොචෙන්‌තස්‌ස දුක්‌කටං. මහාපච්‌චරියං පන පාරාජිකං ආරොචෙන්‌තස්‌සාපි දුක්‌කටමෙව වුත්‌තං. අනුපසම්‌පන්‌නස්‌ස දුට්‌ඨුල්‌ලං වා අදුට්‌ඨුල්‌ලං වා අජ්‌ඣාචාරන්‌ති එත්‌ථ ආදිතො පඤ්‌ච සික්‌ඛාපදානි දුට්‌ඨුල්‌ලො නාම අජ්‌ඣාචාරො, සෙසානි අදුට්‌ඨුල්‌ලො. සුක්‌කවිස්‌සට්‌ඨිකායසංසග්‌ගදුට්‌ඨුල්‌ලඅත්‌තකාමා පනස්‌ස අජ්‌ඣාචාරො නාමාති වුත්‌තං.

    82.Aduṭṭhullaṃ āpattiṃ āroceti āpatti dukkaṭassāti pañcapi āpattikkhandhe ārocentassa dukkaṭaṃ. Mahāpaccariyaṃ pana pārājikaṃ ārocentassāpi dukkaṭameva vuttaṃ. Anupasampannassa duṭṭhullaṃ vā aduṭṭhullaṃ vā ajjhācāranti ettha ādito pañca sikkhāpadāni duṭṭhullo nāma ajjhācāro, sesāni aduṭṭhullo. Sukkavissaṭṭhikāyasaṃsaggaduṭṭhullaattakāmā panassa ajjhācāro nāmāti vuttaṃ.

    83. වත්‌ථුං ආරොචෙතීති ‘‘අයං සුක්‌කවිස්‌සට්‌ඨිං ආපන්‌නො, දුට්‌ඨුල්‌ලං ආපන්‌නො, අත්‌තකාමං ආපන්‌නො’’ කායසංසග්‌ගං ආපන්‌නොති එවං වදන්‌තස්‌ස අනාපත්‌ති. ආපත්‌තිං ආරොචෙතීති එත්‌ථ ‘‘අයං පාරාජිකං ආපන්‌නො, සඞ්‌ඝාදිසෙසං ථුල්‌ලච්‌චයං පාචිත්‌තියං පාටිදෙසනීයං දුක්‌කටං දුබ්‌භාසිතං ආපන්‌නො’’ති වදති අනාපත්‌ති. ‘‘අයං අසුචිං මොචෙත්‌වා සඞ්‌ඝාදිසෙසං ආපන්‌නො’’තිආදිනා පන නයෙන වත්‌ථුනා සද්‌ධිං ආපත්‌තිං ඝටෙත්‌වා ආරොචෙන්‌තස්‌සෙව ආපත්‌ති. සෙසමෙත්‌ථ උත්‌තානමෙව.

    83.Vatthuṃ ārocetīti ‘‘ayaṃ sukkavissaṭṭhiṃ āpanno, duṭṭhullaṃ āpanno, attakāmaṃ āpanno’’ kāyasaṃsaggaṃ āpannoti evaṃ vadantassa anāpatti. Āpattiṃ ārocetīti ettha ‘‘ayaṃ pārājikaṃ āpanno, saṅghādisesaṃ thullaccayaṃ pācittiyaṃ pāṭidesanīyaṃ dukkaṭaṃ dubbhāsitaṃ āpanno’’ti vadati anāpatti. ‘‘Ayaṃ asuciṃ mocetvā saṅghādisesaṃ āpanno’’tiādinā pana nayena vatthunā saddhiṃ āpattiṃ ghaṭetvā ārocentasseva āpatti. Sesamettha uttānameva.

    තිසමුට්‌ඨානං – කායචිත්‌තතො වාචාචිත්‌තතො කායවාචාචිත්‌තතො ච සමුට්‌ඨාති, කිරියං, සඤ්‌ඤාවිමොක්‌ඛං, සචිත්‌තකං, ලොකවජ්‌ජං, කායකම්‌මං, වචීකම්‌මං, අකුසලචිත්‌තං, දුක්‌ඛවෙදනන්‌ති.

    Tisamuṭṭhānaṃ – kāyacittato vācācittato kāyavācācittato ca samuṭṭhāti, kiriyaṃ, saññāvimokkhaṃ, sacittakaṃ, lokavajjaṃ, kāyakammaṃ, vacīkammaṃ, akusalacittaṃ, dukkhavedananti.

    දුට්‌ඨුල්‌ලාරොචනසික්‌ඛාපදං නවමං.

    Duṭṭhullārocanasikkhāpadaṃ navamaṃ.







    Related texts:



    තිපිටක (මූල) • Tipiṭaka (Mūla) / විනයපිටක • Vinayapiṭaka / මහාවිභඞ්‌ග • Mahāvibhaṅga / 1. මුසාවාදවග්‌ගො • 1. Musāvādavaggo

    ටීකා • Tīkā / විනයපිටක (ටීකා) • Vinayapiṭaka (ṭīkā) / සාරත්‌ථදීපනී-ටීකා • Sāratthadīpanī-ṭīkā / 9. දුට්‌ඨුල්‌ලාරොචනසික්‌ඛාපදවණ්‌ණනා • 9. Duṭṭhullārocanasikkhāpadavaṇṇanā

    ටීකා • Tīkā / විනයපිටක (ටීකා) • Vinayapiṭaka (ṭīkā) / වජිරබුද්‌ධි-ටීකා • Vajirabuddhi-ṭīkā / 9. දුට්‌ඨුල්‌ලාරොචනසික්‌ඛාපදවණ්‌ණනා • 9. Duṭṭhullārocanasikkhāpadavaṇṇanā

    ටීකා • Tīkā / විනයපිටක (ටීකා) • Vinayapiṭaka (ṭīkā) / විමතිවිනොදනී-ටීකා • Vimativinodanī-ṭīkā / 9. දුට්‌ඨුල්‌ලාරොචනසික්‌ඛාපදවණ්‌ණනා • 9. Duṭṭhullārocanasikkhāpadavaṇṇanā

    ටීකා • Tīkā / විනයපිටක (ටීකා) • Vinayapiṭaka (ṭīkā) / පාචිත්‍යාදියොජනාපාළි • Pācityādiyojanāpāḷi / 9. දුට්‌ඨුල්‌ලාරොචනසික්‌ඛාපදං • 9. Duṭṭhullārocanasikkhāpadaṃ


    © 1991-2023 The Titi Tudorancea Bulletin | Titi Tudorancea® is a Registered Trademark | Terms of use and privacy policy
    Contact