| Library / Tipiṭaka / तिपिटक • Tipiṭaka / वजिरबुद्धि-टीका • Vajirabuddhi-ṭīkā |
४. दुट्ठुल्लसिक्खापदवण्णना
4. Duṭṭhullasikkhāpadavaṇṇanā
३९९. ‘‘पाराजिकानीति अत्थुद्धारवसेन दस्सितानी’’ति कथं विञ्ञायतीति चे? परिवारपाळितो। वुत्तञ्हि तत्थ ‘‘आपत्ताधिकरणपच्चया कति आपत्तियो आपज्जति। आपत्ताधिकरणपच्चया चतस्सो आपत्तियो आपज्जति। भिक्खुनी जानं पाराजिकं धम्मं पटिच्छादेति, आपत्ति पाराजिकस्स। वेमतिका पटिच्छादेति, आपत्ति थुल्लच्चयस्स। भिक्खु सङ्घादिसेसं पटिच्छादेति, आपत्ति पाचित्तियस्स। आचारविपत्तिं पटिच्छादेति , आपत्ति दुक्कटस्सा’’ति (परि॰ २९०)। पाराजिकं पटिच्छादेन्तो भिक्खु अनापत्ति, नो आपत्तिं आपज्जति अवुत्तत्ताति चे? न, संकिलिट्ठेन चित्तेन पटिच्छादने विना आपत्तिया असम्भवतो। दुक्कटवारे वत्तब्बापि पाराजिकापत्तियो पठमं अत्थुद्धारवसेन सङ्घादिसेसेहि सह वुत्तत्ता न सक्का पुन वत्तुन्ति न वुत्ताति वेदितब्बा।
399. ‘‘Pārājikānīti atthuddhāravasena dassitānī’’ti kathaṃ viññāyatīti ce? Parivārapāḷito. Vuttañhi tattha ‘‘āpattādhikaraṇapaccayā kati āpattiyo āpajjati. Āpattādhikaraṇapaccayā catasso āpattiyo āpajjati. Bhikkhunī jānaṃ pārājikaṃ dhammaṃ paṭicchādeti, āpatti pārājikassa. Vematikā paṭicchādeti, āpatti thullaccayassa. Bhikkhu saṅghādisesaṃ paṭicchādeti, āpatti pācittiyassa. Ācāravipattiṃ paṭicchādeti , āpatti dukkaṭassā’’ti (pari. 290). Pārājikaṃ paṭicchādento bhikkhu anāpatti, no āpattiṃ āpajjati avuttattāti ce? Na, saṃkiliṭṭhena cittena paṭicchādane vinā āpattiyā asambhavato. Dukkaṭavāre vattabbāpi pārājikāpattiyo paṭhamaṃ atthuddhāravasena saṅghādisesehi saha vuttattā na sakkā puna vattunti na vuttāti veditabbā.
याव कोटि न छिज्जतीति चेत्थ यो अन्तमसो पटिच्छादनत्थं अञ्ञस्स आरोचेतु वा, मा वा, पटिच्छादनचित्तेनेव आपत्तिं आपन्नो। तस्स पुन अञ्ञस्स पटिच्छादनत्थं अनारोचनेनेव न कोटि छिन्ना होति, किं पुन पटिनिवत्तित्वा वचनेन पयोजनन्ति न अन्तिमस्स अनारोचनेन छिन्ना होति, अप्पटिच्छादनेन एव छिन्ना होति, ततो अप्पटिच्छादनत्थं अपुब्बस्स आरोचेतब्बं, ततो पट्ठाय कोटि छिन्ना होति, तदभावो पटिनिवत्तित्वा अप्पटिच्छादनत्थं आरोचेतब्बं, एवम्पि कोटि छिन्ना होतीति एवं नो पटिभातीति आचरियो। ततियेन दुतियस्साति एत्थ ‘‘दुतियो नाम पठमो’’ति वदन्तानं ‘‘वत्थु पुग्गलो न वत्तब्बो’’ति वारितत्ता न सुन्दरं। अञ्ञस्स चतुत्थस्स आरोचनेपि न सुन्दरं। कस्मा? पुब्बेव सुत्वा अञ्ञस्स अनारोचितत्ता। ‘‘सुतेन अञ्ञस्स आरोचेतब्बं सिया’’ति वदन्ति।
Yāva koṭi na chijjatīti cettha yo antamaso paṭicchādanatthaṃ aññassa ārocetu vā, mā vā, paṭicchādanacitteneva āpattiṃ āpanno. Tassa puna aññassa paṭicchādanatthaṃ anārocaneneva na koṭi chinnā hoti, kiṃ puna paṭinivattitvā vacanena payojananti na antimassa anārocanena chinnā hoti, appaṭicchādanena eva chinnā hoti, tato appaṭicchādanatthaṃ apubbassa ārocetabbaṃ, tato paṭṭhāya koṭi chinnā hoti, tadabhāvo paṭinivattitvā appaṭicchādanatthaṃ ārocetabbaṃ, evampi koṭi chinnā hotīti evaṃ no paṭibhātīti ācariyo. Tatiyena dutiyassāti ettha ‘‘dutiyo nāma paṭhamo’’ti vadantānaṃ ‘‘vatthu puggalo na vattabbo’’ti vāritattā na sundaraṃ. Aññassa catutthassa ārocanepi na sundaraṃ. Kasmā? Pubbeva sutvā aññassa anārocitattā. ‘‘Sutena aññassa ārocetabbaṃ siyā’’ti vadanti.
दुट्ठुल्लसिक्खापदवण्णना निट्ठिता।
Duṭṭhullasikkhāpadavaṇṇanā niṭṭhitā.
Related texts:
तिपिटक (मूल) • Tipiṭaka (Mūla) / विनयपिटक • Vinayapiṭaka / महाविभङ्ग • Mahāvibhaṅga / ७. सप्पाणकवग्गो • 7. Sappāṇakavaggo
अट्ठकथा • Aṭṭhakathā / विनयपिटक (अट्ठकथा) • Vinayapiṭaka (aṭṭhakathā) / महाविभङ्ग-अट्ठकथा • Mahāvibhaṅga-aṭṭhakathā / ४. दुट्ठुल्लसिक्खापदवण्णना • 4. Duṭṭhullasikkhāpadavaṇṇanā
टीका • Tīkā / विनयपिटक (टीका) • Vinayapiṭaka (ṭīkā) / सारत्थदीपनी-टीका • Sāratthadīpanī-ṭīkā / ४. दुट्ठुल्लसिक्खापदवण्णना • 4. Duṭṭhullasikkhāpadavaṇṇanā
टीका • Tīkā / विनयपिटक (टीका) • Vinayapiṭaka (ṭīkā) / विमतिविनोदनी-टीका • Vimativinodanī-ṭīkā / ४. दुट्ठुल्लसिक्खापदवण्णना • 4. Duṭṭhullasikkhāpadavaṇṇanā
टीका • Tīkā / विनयपिटक (टीका) • Vinayapiṭaka (ṭīkā) / पाचित्यादियोजनापाळि • Pācityādiyojanāpāḷi / ४. दुट्ठुल्लसिक्खापदं • 4. Duṭṭhullasikkhāpadaṃ
