| Library / Tipiṭaka / ತಿಪಿಟಕ • Tipiṭaka / ಕಙ್ಖಾವಿತರಣೀ-ಅಭಿನವ-ಟೀಕಾ • Kaṅkhāvitaraṇī-abhinava-ṭīkā |
೪. ದುಟ್ಠುಲ್ಲಸಿಕ್ಖಾಪದವಣ್ಣನಾ
4. Duṭṭhullasikkhāpadavaṇṇanā
ಚತ್ತಾರಿ ಪಾರಾಜಿಕಾನಿ ಅತ್ಥುದ್ಧಾರವಸೇನ ಪದಭಾಜನಿಯಂ ದಸ್ಸಿತಾನೀತಿ ಆಹ ‘‘ದುಟ್ಠುಲ್ಲನ್ತಿ ಸಙ್ಘಾದಿಸೇಸಂ ಅಧಿಪ್ಪೇತ’’ನ್ತಿ। ಯೇನ ಕೇನಚಿ ಉಪಾಯೇನಾತಿ ‘‘ಸಾಮಂ ವಾ ಜಾನಾತಿ, ಅಞ್ಞೇ ವಾ ತಸ್ಸ ಆರೋಚೇನ್ತಿ, ಸೋ ವಾ ಆರೋಚೇತೀ’’ತಿ (ಪಾಚಿ॰ ೩೯೯) ವುತ್ತೇಸು ಯೇನ ಕೇನಚಿ ಉಪಾಯೇನ। ಪಾಚಿತ್ತಿಯಂ ಧುರಂ ನಿಕ್ಖಿತ್ತಮತ್ತೇಯೇವಾತಿ ಅಧಿಪ್ಪಾಯೋ। ಸಚೇ ಪಚ್ಛಾಪಿ ಆರೋಚೇತಿ, ಧುರನಿಕ್ಖೇಪನೇ ಆಪತ್ತಿತೋ ನ ಮುಚ್ಚತಿ। ತೇನಾಹ ‘‘ಸಚೇಪೀ’’ತಿಆದಿ। ಸಮಣಸತಮ್ಪಿ ಆಪಜ್ಜತಿಯೇವಾತಿ ಸಮಣಸತಮ್ಪಿ ಸುತ್ವಾ ಯದಿ ಛಾದೇತಿ, ಪಾಚಿತ್ತಿಯಂ ಆಪಜ್ಜತಿಯೇವಾತಿ ಅತ್ಥೋ। ಯೇನಸ್ಸ ಆರೋಚಿತನ್ತಿ ಯೇನ ದುತಿಯೇನ ಅಸ್ಸ ತತಿಯಸ್ಸ ಆರೋಚಿತಂ। ತಸ್ಸೇವಾತಿ ತಸ್ಸ ದುತಿಯಸ್ಸೇವ। ಆರೋಚೇತೀತಿ ಪಟಿಚ್ಛಾದನತ್ಥಮೇವ ‘‘ಮಾ ಕಸ್ಸಚಿ ಆರೋಚೇಸೀ’’ತಿ ವದತಿ। ಕೋಟಿಛಿನ್ನಾ ಹೋತೀತಿ (ಸಾರತ್ಥ॰ ಟೀ॰ ಪಾಚಿತ್ತಿಯ ೩.೩೯೯) ಯಸ್ಮಾ ಪಟಿಚ್ಛಾದನಪಚ್ಚಯಾ ಆಪತ್ತಿಂ ಆಪಜ್ಜಿತ್ವಾವ ದುತಿಯೇನ ತತಿಯಸ್ಸ ಆರೋಚಿತಂ, ತಸ್ಮಾ ತಪ್ಪಚ್ಚಯಾ ಪುನ ತೇನ ಆಪಜ್ಜಿತಬ್ಬಾಪತ್ತಿಯಾ ಅಭಾವತೋ ಆಪತ್ತಿಯಾ ಕೋಟಿ ಛಿನ್ನಾ ನಾಮ ಹೋತಿ।
Cattāri pārājikāni atthuddhāravasena padabhājaniyaṃ dassitānīti āha ‘‘duṭṭhullanti saṅghādisesaṃ adhippeta’’nti. Yena kenaci upāyenāti ‘‘sāmaṃ vā jānāti, aññe vā tassa ārocenti, so vā ārocetī’’ti (pāci. 399) vuttesu yena kenaci upāyena. Pācittiyaṃ dhuraṃ nikkhittamatteyevāti adhippāyo. Sace pacchāpi āroceti, dhuranikkhepane āpattito na muccati. Tenāha ‘‘sacepī’’tiādi. Samaṇasatampi āpajjatiyevāti samaṇasatampi sutvā yadi chādeti, pācittiyaṃ āpajjatiyevāti attho. Yenassa ārocitanti yena dutiyena assa tatiyassa ārocitaṃ. Tassevāti tassa dutiyasseva. Ārocetīti paṭicchādanatthameva ‘‘mā kassaci ārocesī’’ti vadati. Koṭichinnā hotīti (sārattha. ṭī. pācittiya 3.399) yasmā paṭicchādanapaccayā āpattiṃ āpajjitvāva dutiyena tatiyassa ārocitaṃ, tasmā tappaccayā puna tena āpajjitabbāpattiyā abhāvato āpattiyā koṭi chinnā nāma hoti.
ಆದಿಪದೇತಿ ದುಟ್ಠುಲ್ಲಾಪತ್ತಿಸಞ್ಞೀ, ವೇಮತಿಕೋ, ಅದುಟ್ಠುಲ್ಲಾಪತ್ತಿಸಞ್ಞೀತಿ ಇಮೇಸು ತೀಸು ‘‘ದುಟ್ಠುಲ್ಲಾಪತ್ತಿಸಞ್ಞೀ ಪಟಿಚ್ಛಾದೇತೀ’’ತಿ (ಪಾಚಿ॰ ೪೦೦) ಇಮಸ್ಮಿಂ ಪಠಮಪದೇ। ಇತರೇಸು ದ್ವೀಸೂತಿ ‘‘ವೇಮತಿಕೋ ಪಟಿಚ್ಛಾದೇತಿ, ಅದುಟ್ಠುಲ್ಲಾಪತ್ತಿಸಞ್ಞೀ ಪಟಿಚ್ಛಾದೇತೀ’’ತಿ ಇಮೇಸು ಪದೇಸು। ಅದುಟ್ಠುಲ್ಲಾಯಾತಿ ಅವಸೇಸಪಞ್ಚಾಪತ್ತಿಕ್ಖನ್ಧೇ। ಅನುಪಸಮ್ಪನ್ನಸ್ಸ ದುಟ್ಠುಲ್ಲೇ ವಾ ಅದುಟ್ಠುಲ್ಲೇ ವಾ ಅಜ್ಝಾಚಾರೇತಿ ಅನುಪಸಮ್ಪನ್ನಸ್ಸ ಪುರಿಮಪಞ್ಚಸಿಕ್ಖಾಪದವೀತಿಕ್ಕಮಸಙ್ಖಾತೇ ದುಟ್ಠುಲ್ಲೇ ವಾ ಇತರಸ್ಮಿಂ ಅದುಟ್ಠುಲ್ಲೇ ವಾ ಅಜ್ಝಾಚಾರೇ। ಯಂ ಪನ ಸಮನ್ತಪಾಸಾದಿಕಾಯಂ ‘‘ಅನುಪಸಮ್ಪನ್ನಸ್ಸ ಸುಕ್ಕವಿಸಟ್ಠಿ ಚ ಕಾಯಸಂಸಗ್ಗೋ ಚಾತಿ ಅಯಂ ದುಟ್ಠುಲ್ಲಅಜ್ಝಾಚಾರೋ ನಾಮಾ’’ತಿ (ಪಾಚಿ॰ ಅಟ್ಠ॰ ೪೦೦) ವುತ್ತಂ, ತಂ ದುಟ್ಠುಲ್ಲಾರೋಚನಸಿಕ್ಖಾಪದಟ್ಠಕಥಾಯ (ಪಾಚಿ॰ ಅಟ್ಠ॰ ೭೮ ಆದಯೋ) ನ ಸಮೇತಿ, ನ ಚಾಪಿ ಏವಂ ವತ್ತುಂ ಯುಜ್ಜತಿ ‘‘ಆರೋಚನೇ ಅನುಪಸಮ್ಪನ್ನಸ್ಸ ದುಟ್ಠುಲ್ಲಂ ಅಞ್ಞಥಾ ಅಧಿಪ್ಪೇತಂ, ಪಟಿಚ್ಛಾದನೇ ಅಞ್ಞಥಾ’’ತಿ (ಸಾರತ್ಥ॰ ಟೀ॰ ಪಾಚಿತ್ತಿಯ ೪೦೦) ವಿಸೇಸಕಾರಣಸ್ಸಾನುಪಲಬ್ಭನತೋ, ತಸ್ಮಾ ತಂ ಉಪಪರಿಕ್ಖಿತಬ್ಬಂ।
Ādipadeti duṭṭhullāpattisaññī, vematiko, aduṭṭhullāpattisaññīti imesu tīsu ‘‘duṭṭhullāpattisaññī paṭicchādetī’’ti (pāci. 400) imasmiṃ paṭhamapade. Itaresu dvīsūti ‘‘vematiko paṭicchādeti, aduṭṭhullāpattisaññī paṭicchādetī’’ti imesu padesu. Aduṭṭhullāyāti avasesapañcāpattikkhandhe. Anupasampannassa duṭṭhulle vā aduṭṭhulle vā ajjhācāreti anupasampannassa purimapañcasikkhāpadavītikkamasaṅkhāte duṭṭhulle vā itarasmiṃ aduṭṭhulle vā ajjhācāre. Yaṃ pana samantapāsādikāyaṃ ‘‘anupasampannassa sukkavisaṭṭhi ca kāyasaṃsaggo cāti ayaṃ duṭṭhullaajjhācāro nāmā’’ti (pāci. aṭṭha. 400) vuttaṃ, taṃ duṭṭhullārocanasikkhāpadaṭṭhakathāya (pāci. aṭṭha. 78 ādayo) na sameti, na cāpi evaṃ vattuṃ yujjati ‘‘ārocane anupasampannassa duṭṭhullaṃ aññathā adhippetaṃ, paṭicchādane aññathā’’ti (sārattha. ṭī. pācittiya 400) visesakāraṇassānupalabbhanato, tasmā taṃ upaparikkhitabbaṃ.
ದುಟ್ಠುಲ್ಲಸಿಕ್ಖಾಪದವಣ್ಣನಾ ನಿಟ್ಠಿತಾ।
Duṭṭhullasikkhāpadavaṇṇanā niṭṭhitā.
