| Library / Tipiṭaka / ਤਿਪਿਟਕ • Tipiṭaka / ਕਙ੍ਖਾવਿਤਰਣੀ-ਅਭਿਨવ-ਟੀਕਾ • Kaṅkhāvitaraṇī-abhinava-ṭīkā |
੪. ਦੁਟ੍ਠੁਲ੍ਲਸਿਕ੍ਖਾਪਦવਣ੍ਣਨਾ
4. Duṭṭhullasikkhāpadavaṇṇanā
ਚਤ੍ਤਾਰਿ ਪਾਰਾਜਿਕਾਨਿ ਅਤ੍ਥੁਦ੍ਧਾਰવਸੇਨ ਪਦਭਾਜਨਿਯਂ ਦਸ੍ਸਿਤਾਨੀਤਿ ਆਹ ‘‘ਦੁਟ੍ਠੁਲ੍ਲਨ੍ਤਿ ਸਙ੍ਘਾਦਿਸੇਸਂ ਅਧਿਪ੍ਪੇਤ’’ਨ੍ਤਿ। ਯੇਨ ਕੇਨਚਿ ਉਪਾਯੇਨਾਤਿ ‘‘ਸਾਮਂ વਾ ਜਾਨਾਤਿ, ਅਞ੍ਞੇ વਾ ਤਸ੍ਸ ਆਰੋਚੇਨ੍ਤਿ, ਸੋ વਾ ਆਰੋਚੇਤੀ’’ਤਿ (ਪਾਚਿ॰ ੩੯੯) વੁਤ੍ਤੇਸੁ ਯੇਨ ਕੇਨਚਿ ਉਪਾਯੇਨ। ਪਾਚਿਤ੍ਤਿਯਂ ਧੁਰਂ ਨਿਕ੍ਖਿਤ੍ਤਮਤ੍ਤੇਯੇવਾਤਿ ਅਧਿਪ੍ਪਾਯੋ। ਸਚੇ ਪਚ੍ਛਾਪਿ ਆਰੋਚੇਤਿ, ਧੁਰਨਿਕ੍ਖੇਪਨੇ ਆਪਤ੍ਤਿਤੋ ਨ ਮੁਚ੍ਚਤਿ। ਤੇਨਾਹ ‘‘ਸਚੇਪੀ’’ਤਿਆਦਿ। ਸਮਣਸਤਮ੍ਪਿ ਆਪਜ੍ਜਤਿਯੇવਾਤਿ ਸਮਣਸਤਮ੍ਪਿ ਸੁਤ੍વਾ ਯਦਿ ਛਾਦੇਤਿ, ਪਾਚਿਤ੍ਤਿਯਂ ਆਪਜ੍ਜਤਿਯੇવਾਤਿ ਅਤ੍ਥੋ। ਯੇਨਸ੍ਸ ਆਰੋਚਿਤਨ੍ਤਿ ਯੇਨ ਦੁਤਿਯੇਨ ਅਸ੍ਸ ਤਤਿਯਸ੍ਸ ਆਰੋਚਿਤਂ। ਤਸ੍ਸੇવਾਤਿ ਤਸ੍ਸ ਦੁਤਿਯਸ੍ਸੇવ। ਆਰੋਚੇਤੀਤਿ ਪਟਿਚ੍ਛਾਦਨਤ੍ਥਮੇવ ‘‘ਮਾ ਕਸ੍ਸਚਿ ਆਰੋਚੇਸੀ’’ਤਿ વਦਤਿ। ਕੋਟਿਛਿਨ੍ਨਾ ਹੋਤੀਤਿ (ਸਾਰਤ੍ਥ॰ ਟੀ॰ ਪਾਚਿਤ੍ਤਿਯ ੩.੩੯੯) ਯਸ੍ਮਾ ਪਟਿਚ੍ਛਾਦਨਪਚ੍ਚਯਾ ਆਪਤ੍ਤਿਂ ਆਪਜ੍ਜਿਤ੍વਾવ ਦੁਤਿਯੇਨ ਤਤਿਯਸ੍ਸ ਆਰੋਚਿਤਂ, ਤਸ੍ਮਾ ਤਪ੍ਪਚ੍ਚਯਾ ਪੁਨ ਤੇਨ ਆਪਜ੍ਜਿਤਬ੍ਬਾਪਤ੍ਤਿਯਾ ਅਭਾવਤੋ ਆਪਤ੍ਤਿਯਾ ਕੋਟਿ ਛਿਨ੍ਨਾ ਨਾਮ ਹੋਤਿ।
Cattāri pārājikāni atthuddhāravasena padabhājaniyaṃ dassitānīti āha ‘‘duṭṭhullanti saṅghādisesaṃ adhippeta’’nti. Yena kenaci upāyenāti ‘‘sāmaṃ vā jānāti, aññe vā tassa ārocenti, so vā ārocetī’’ti (pāci. 399) vuttesu yena kenaci upāyena. Pācittiyaṃ dhuraṃ nikkhittamatteyevāti adhippāyo. Sace pacchāpi āroceti, dhuranikkhepane āpattito na muccati. Tenāha ‘‘sacepī’’tiādi. Samaṇasatampi āpajjatiyevāti samaṇasatampi sutvā yadi chādeti, pācittiyaṃ āpajjatiyevāti attho. Yenassa ārocitanti yena dutiyena assa tatiyassa ārocitaṃ. Tassevāti tassa dutiyasseva. Ārocetīti paṭicchādanatthameva ‘‘mā kassaci ārocesī’’ti vadati. Koṭichinnā hotīti (sārattha. ṭī. pācittiya 3.399) yasmā paṭicchādanapaccayā āpattiṃ āpajjitvāva dutiyena tatiyassa ārocitaṃ, tasmā tappaccayā puna tena āpajjitabbāpattiyā abhāvato āpattiyā koṭi chinnā nāma hoti.
ਆਦਿਪਦੇਤਿ ਦੁਟ੍ਠੁਲ੍ਲਾਪਤ੍ਤਿਸਞ੍ਞੀ, વੇਮਤਿਕੋ, ਅਦੁਟ੍ਠੁਲ੍ਲਾਪਤ੍ਤਿਸਞ੍ਞੀਤਿ ਇਮੇਸੁ ਤੀਸੁ ‘‘ਦੁਟ੍ਠੁਲ੍ਲਾਪਤ੍ਤਿਸਞ੍ਞੀ ਪਟਿਚ੍ਛਾਦੇਤੀ’’ਤਿ (ਪਾਚਿ॰ ੪੦੦) ਇਮਸ੍ਮਿਂ ਪਠਮਪਦੇ। ਇਤਰੇਸੁ ਦ੍વੀਸੂਤਿ ‘‘વੇਮਤਿਕੋ ਪਟਿਚ੍ਛਾਦੇਤਿ, ਅਦੁਟ੍ਠੁਲ੍ਲਾਪਤ੍ਤਿਸਞ੍ਞੀ ਪਟਿਚ੍ਛਾਦੇਤੀ’’ਤਿ ਇਮੇਸੁ ਪਦੇਸੁ। ਅਦੁਟ੍ਠੁਲ੍ਲਾਯਾਤਿ ਅવਸੇਸਪਞ੍ਚਾਪਤ੍ਤਿਕ੍ਖਨ੍ਧੇ। ਅਨੁਪਸਮ੍ਪਨ੍ਨਸ੍ਸ ਦੁਟ੍ਠੁਲ੍ਲੇ વਾ ਅਦੁਟ੍ਠੁਲ੍ਲੇ વਾ ਅਜ੍ਝਾਚਾਰੇਤਿ ਅਨੁਪਸਮ੍ਪਨ੍ਨਸ੍ਸ ਪੁਰਿਮਪਞ੍ਚਸਿਕ੍ਖਾਪਦવੀਤਿਕ੍ਕਮਸਙ੍ਖਾਤੇ ਦੁਟ੍ਠੁਲ੍ਲੇ વਾ ਇਤਰਸ੍ਮਿਂ ਅਦੁਟ੍ਠੁਲ੍ਲੇ વਾ ਅਜ੍ਝਾਚਾਰੇ। ਯਂ ਪਨ ਸਮਨ੍ਤਪਾਸਾਦਿਕਾਯਂ ‘‘ਅਨੁਪਸਮ੍ਪਨ੍ਨਸ੍ਸ ਸੁਕ੍ਕવਿਸਟ੍ਠਿ ਚ ਕਾਯਸਂਸਗ੍ਗੋ ਚਾਤਿ ਅਯਂ ਦੁਟ੍ਠੁਲ੍ਲਅਜ੍ਝਾਚਾਰੋ ਨਾਮਾ’’ਤਿ (ਪਾਚਿ॰ ਅਟ੍ਠ॰ ੪੦੦) વੁਤ੍ਤਂ, ਤਂ ਦੁਟ੍ਠੁਲ੍ਲਾਰੋਚਨਸਿਕ੍ਖਾਪਦਟ੍ਠਕਥਾਯ (ਪਾਚਿ॰ ਅਟ੍ਠ॰ ੭੮ ਆਦਯੋ) ਨ ਸਮੇਤਿ, ਨ ਚਾਪਿ ਏવਂ વਤ੍ਤੁਂ ਯੁਜ੍ਜਤਿ ‘‘ਆਰੋਚਨੇ ਅਨੁਪਸਮ੍ਪਨ੍ਨਸ੍ਸ ਦੁਟ੍ਠੁਲ੍ਲਂ ਅਞ੍ਞਥਾ ਅਧਿਪ੍ਪੇਤਂ, ਪਟਿਚ੍ਛਾਦਨੇ ਅਞ੍ਞਥਾ’’ਤਿ (ਸਾਰਤ੍ਥ॰ ਟੀ॰ ਪਾਚਿਤ੍ਤਿਯ ੪੦੦) વਿਸੇਸਕਾਰਣਸ੍ਸਾਨੁਪਲਬ੍ਭਨਤੋ, ਤਸ੍ਮਾ ਤਂ ਉਪਪਰਿਕ੍ਖਿਤਬ੍ਬਂ।
Ādipadeti duṭṭhullāpattisaññī, vematiko, aduṭṭhullāpattisaññīti imesu tīsu ‘‘duṭṭhullāpattisaññī paṭicchādetī’’ti (pāci. 400) imasmiṃ paṭhamapade. Itaresu dvīsūti ‘‘vematiko paṭicchādeti, aduṭṭhullāpattisaññī paṭicchādetī’’ti imesu padesu. Aduṭṭhullāyāti avasesapañcāpattikkhandhe. Anupasampannassa duṭṭhulle vā aduṭṭhulle vā ajjhācāreti anupasampannassa purimapañcasikkhāpadavītikkamasaṅkhāte duṭṭhulle vā itarasmiṃ aduṭṭhulle vā ajjhācāre. Yaṃ pana samantapāsādikāyaṃ ‘‘anupasampannassa sukkavisaṭṭhi ca kāyasaṃsaggo cāti ayaṃ duṭṭhullaajjhācāro nāmā’’ti (pāci. aṭṭha. 400) vuttaṃ, taṃ duṭṭhullārocanasikkhāpadaṭṭhakathāya (pāci. aṭṭha. 78 ādayo) na sameti, na cāpi evaṃ vattuṃ yujjati ‘‘ārocane anupasampannassa duṭṭhullaṃ aññathā adhippetaṃ, paṭicchādane aññathā’’ti (sārattha. ṭī. pācittiya 400) visesakāraṇassānupalabbhanato, tasmā taṃ upaparikkhitabbaṃ.
ਦੁਟ੍ਠੁਲ੍ਲਸਿਕ੍ਖਾਪਦવਣ੍ਣਨਾ ਨਿਟ੍ਠਿਤਾ।
Duṭṭhullasikkhāpadavaṇṇanā niṭṭhitā.
