| Library / Tipiṭaka / ติปิฎก • Tipiṭaka / มหาวิภงฺค • Mahāvibhaṅga |
๓. ทุฎฺฐุลฺลวาจาสิกฺขาปทํ
3. Duṭṭhullavācāsikkhāpadaṃ
๒๘๓. เตน สมเยน พุโทฺธ ภควา สาวตฺถิยํ วิหรติ เชตวเน อนาถปิณฺฑิกสฺส อาราเมฯ เตน โข ปน สมเยน อายสฺมา อุทายี อรเญฺญ วิหรติฯ ตสฺสายสฺมโต วิหาโร อภิรูโป โหติ ทสฺสนีโย ปาสาทิโกฯ เตน โข ปน สมเยน สมฺพหุลา อิตฺถิโย อารามํ อาคมํสุ วิหารเปกฺขิกาโยฯ อถ โข ตา อิตฺถิโย เยนายสฺมา อุทายี เตนุปสงฺกมิํสุ; อุปสงฺกมิตฺวา อายสฺมนฺตํ อุทายิํ เอตทโวจุํ – ‘‘อิจฺฉาม มยํ, ภเนฺต, อยฺยสฺส วิหารํ เปกฺขิตุ’’นฺติฯ อถ โข อายสฺมา อุทายี ตา อิตฺถิโย วิหารํ เปกฺขาเปตฺวา ตาสํ อิตฺถีนํ วจฺจมคฺคํ ปสฺสาวมคฺคํ อาทิสฺส วณฺณมฺปิ ภณติ อวณฺณมฺปิ ภณติ ยาจติปิ อายาจติปิ ปุจฺฉติปิ ปฎิปุจฺฉติปิ อาจิกฺขติปิ อนุสาสติปิ อโกฺกสติปิฯ ยา ตา อิตฺถิโย ฉินฺนิกา ธุตฺติกา อหิริกาโย ตา อายสฺมตา อุทายินา สทฺธิํ อุหสนฺติปิ อุลฺลปนฺติปิ อุชฺชคฺฆนฺติปิ อุปฺปเณฺฑนฺติปิฯ ยา ปน ตา อิตฺถิโย หิริมนา ตา นิกฺขมิตฺวา ภิกฺขู อุชฺฌาเปนฺติ – ‘‘อิทํ, ภเนฺต, นจฺฉนฺนํ นปฺปติรูปํฯ สามิเกนปิ มยํ เอวํ วุตฺตา น อิเจฺฉยฺยาม, กิํ ปนาเยฺยน อุทายินา’’ติฯ เย เต ภิกฺขู อปฺปิจฺฉา…เป.… เต อุชฺฌายนฺติ ขิยฺยนฺติ วิปาเจนฺติ – ‘‘กถญฺหิ นาม อายสฺมา อุทายี มาตุคามํ ทุฎฺฐุลฺลาหิ วาจาหิ โอภาสิสฺสตี’’ติ! อถ โข เต ภิกฺขู อายสฺมนฺตํ อุทายิํ อเนกปริยาเยน วิครหิตฺวา ภควโต เอตมตฺถํ อาโรเจสุํฯ อถ โข ภควา เอตสฺมิํ นิทาเน เอตสฺมิํ ปกรเณ ภิกฺขุสงฺฆํ สนฺนิปาตาเปตฺวา อายสฺมนฺตํ อุทายิํ ปฎิปุจฺฉิ – ‘‘สจฺจํ กิร ตฺวํ, อุทายิ, มาตุคามํ ทุฎฺฐุลฺลาหิ วาจาหิ โอภาสสี’’ติ? ‘‘สจฺจํ, ภควา’’ติฯ วิครหิ พุโทฺธ ภควา – ‘‘อนนุจฺฉวิกํ, โมฆปุริส, อนนุโลมิกํ อปฺปติรูปํ อสฺสามณกํ อกปฺปิยํ อกรณียํฯ กถญฺหิ นาม ตฺวํ, โมฆปุริส, มาตุคามํ ทุฎฺฐุลฺลาหิ วาจาหิ โอภาสิสฺสสิ! นนุ มยา, โมฆปุริส, อเนกปริยาเยน วิราคาย ธโมฺม เทสิโต โน สราคาย…เป.… กามปริฬาหานํ วูปสโม อกฺขาโตฯ เนตํ, โมฆปุริส, อปฺปสนฺนานํ วา ปสาทาย…เป.… เอวญฺจ ปน, ภิกฺขเว, อิมํ สิกฺขาปทํ อุทฺทิเสยฺยาถ –
283. Tena samayena buddho bhagavā sāvatthiyaṃ viharati jetavane anāthapiṇḍikassa ārāme. Tena kho pana samayena āyasmā udāyī araññe viharati. Tassāyasmato vihāro abhirūpo hoti dassanīyo pāsādiko. Tena kho pana samayena sambahulā itthiyo ārāmaṃ āgamaṃsu vihārapekkhikāyo. Atha kho tā itthiyo yenāyasmā udāyī tenupasaṅkamiṃsu; upasaṅkamitvā āyasmantaṃ udāyiṃ etadavocuṃ – ‘‘icchāma mayaṃ, bhante, ayyassa vihāraṃ pekkhitu’’nti. Atha kho āyasmā udāyī tā itthiyo vihāraṃ pekkhāpetvā tāsaṃ itthīnaṃ vaccamaggaṃ passāvamaggaṃ ādissa vaṇṇampi bhaṇati avaṇṇampi bhaṇati yācatipi āyācatipi pucchatipi paṭipucchatipi ācikkhatipi anusāsatipi akkosatipi. Yā tā itthiyo chinnikā dhuttikā ahirikāyo tā āyasmatā udāyinā saddhiṃ uhasantipi ullapantipi ujjagghantipi uppaṇḍentipi. Yā pana tā itthiyo hirimanā tā nikkhamitvā bhikkhū ujjhāpenti – ‘‘idaṃ, bhante, nacchannaṃ nappatirūpaṃ. Sāmikenapi mayaṃ evaṃ vuttā na iccheyyāma, kiṃ panāyyena udāyinā’’ti. Ye te bhikkhū appicchā…pe… te ujjhāyanti khiyyanti vipācenti – ‘‘kathañhi nāma āyasmā udāyī mātugāmaṃ duṭṭhullāhi vācāhi obhāsissatī’’ti! Atha kho te bhikkhū āyasmantaṃ udāyiṃ anekapariyāyena vigarahitvā bhagavato etamatthaṃ ārocesuṃ. Atha kho bhagavā etasmiṃ nidāne etasmiṃ pakaraṇe bhikkhusaṅghaṃ sannipātāpetvā āyasmantaṃ udāyiṃ paṭipucchi – ‘‘saccaṃ kira tvaṃ, udāyi, mātugāmaṃ duṭṭhullāhi vācāhi obhāsasī’’ti? ‘‘Saccaṃ, bhagavā’’ti. Vigarahi buddho bhagavā – ‘‘ananucchavikaṃ, moghapurisa, ananulomikaṃ appatirūpaṃ assāmaṇakaṃ akappiyaṃ akaraṇīyaṃ. Kathañhi nāma tvaṃ, moghapurisa, mātugāmaṃ duṭṭhullāhi vācāhi obhāsissasi! Nanu mayā, moghapurisa, anekapariyāyena virāgāya dhammo desito no sarāgāya…pe… kāmapariḷāhānaṃ vūpasamo akkhāto. Netaṃ, moghapurisa, appasannānaṃ vā pasādāya…pe… evañca pana, bhikkhave, imaṃ sikkhāpadaṃ uddiseyyātha –
๒๘๔. ‘‘โย ปน ภิกฺขุ โอติโณฺณ วิปริณเตน จิเตฺตน มาตุคามํ ทุฎฺฐุลฺลาหิ วาจาหิ โอภาเสยฺย ยถา ตํ ยุวา ยุวติํ เมถุนุปสํหิตาหิ, สงฺฆาทิเสโส’’ติฯ
284.‘‘Yo pana bhikkhu otiṇṇo vipariṇatena cittena mātugāmaṃ duṭṭhullāhi vācāhi obhāseyya yathā taṃ yuvā yuvatiṃ methunupasaṃhitāhi, saṅghādiseso’’ti.
๒๘๕. โย ปนาติ โย ยาทิโส…เป.… ภิกฺขูติ…เป.… อยํ อิมสฺมิํ อเตฺถ อธิเปฺปโต ภิกฺขูติฯ
285.Yo panāti yo yādiso…pe… bhikkhūti…pe… ayaṃ imasmiṃ atthe adhippeto bhikkhūti.
โอติโณฺณ นาม สารโตฺต อเปกฺขวา ปฎิพทฺธจิโตฺตฯ
Otiṇṇo nāma sāratto apekkhavā paṭibaddhacitto.
วิปริณตนฺติ รตฺตมฺปิ จิตฺตํ วิปริณตํ, ทุฎฺฐมฺปิ จิตฺตํ วิปริณตํ มูฬฺหมฺปิ จิตฺตํ วิปริณตํฯ อปิจ, รตฺตํ จิตฺตํ อิมสฺมิํ อเตฺถ อธิเปฺปตํ วิปริณตนฺติฯ
Vipariṇatanti rattampi cittaṃ vipariṇataṃ, duṭṭhampi cittaṃ vipariṇataṃ mūḷhampi cittaṃ vipariṇataṃ. Apica, rattaṃ cittaṃ imasmiṃ atthe adhippetaṃ vipariṇatanti.
มาตุคาโม นาม มนุสฺสิตฺถี, น ยกฺขี, น เปตี, น ติรจฺฉานคตาฯ วิญฺญู ปฎิพลา สุภาสิตทุพฺภาสิตํ ทุฎฺฐุลฺลาทุฎฺฐุลฺลํ อาชานิตุํฯ
Mātugāmo nāma manussitthī, na yakkhī, na petī, na tiracchānagatā. Viññū paṭibalā subhāsitadubbhāsitaṃ duṭṭhullāduṭṭhullaṃ ājānituṃ.
ทุฎฺฐุลฺลา นาม วาจา วจฺจมคฺคปสฺสาวมคฺคเมถุนธมฺมปฺปฎิสํยุตฺตา วาจาฯ
Duṭṭhullā nāma vācā vaccamaggapassāvamaggamethunadhammappaṭisaṃyuttā vācā.
โอภาเสยฺยาติ อชฺฌาจาโร วุจฺจติฯ
Obhāseyyāti ajjhācāro vuccati.
ยถา ตํ ยุวา ยุวตินฺติ ทหโร ทหริํ, ตรุโณ ตรุณิํ, กามโภคี กามโภคินิํฯ
Yathā taṃ yuvā yuvatinti daharo dahariṃ, taruṇo taruṇiṃ, kāmabhogī kāmabhoginiṃ.
เมถุนุปสํหิตาหีติ เมถุนธมฺมปฺปฎิสํยุตฺตาหิฯ
Methunupasaṃhitāhīti methunadhammappaṭisaṃyuttāhi.
สงฺฆาทิเสโสติ …เป.… เตนปิ วุจฺจติ สงฺฆาทิเสโสติฯ
Saṅghādisesoti …pe… tenapi vuccati saṅghādisesoti.
เทฺว มเคฺค อาทิสฺส วณฺณมฺปิ ภณติ, อวณฺณมฺปิ ภณติ, ยาจติปิ, อายาจติปิ, ปุจฺฉติปิ, ปฎิปุจฺฉติปิ, อาจิกฺขติปิ, อนุสาสติปิ, อโกฺกสติปิฯ
Dve magge ādissa vaṇṇampi bhaṇati, avaṇṇampi bhaṇati, yācatipi, āyācatipi, pucchatipi, paṭipucchatipi, ācikkhatipi, anusāsatipi, akkosatipi.
วณฺณํ ภณติ นาม เทฺว มเคฺค โถเมติ วเณฺณติ ปสํสติฯ
Vaṇṇaṃ bhaṇati nāma dve magge thometi vaṇṇeti pasaṃsati.
อวณฺณํ ภณติ นาม เทฺว มเคฺค ขุํเสติ วเมฺภติ ครหติฯ
Avaṇṇaṃ bhaṇati nāma dve magge khuṃseti vambheti garahati.
ยาจติ นาม เทหิ เม, อรหสิ เม ทาตุนฺติฯ
Yācati nāma dehi me, arahasi me dātunti.
อายาจติ นาม กทา เต มาตา ปสีทิสฺสติ, กทา เต ปิตา ปสีทิสฺสติ, กทา เต เทวตาโย ปสีทิสฺสนฺติ, กทา 1 สุขโณ สุลโย สุมุหุโตฺต ภวิสฺสติ, กทา เต เมถุนํ ธมฺมํ ลภิสฺสามีติฯ
Āyācati nāma kadā te mātā pasīdissati, kadā te pitā pasīdissati, kadā te devatāyo pasīdissanti, kadā 2 sukhaṇo sulayo sumuhutto bhavissati, kadā te methunaṃ dhammaṃ labhissāmīti.
ปุจฺฉติ นาม กถํ ตฺวํ สามิกสฺส เทสิ, กถํ ชารสฺส เทสีติ?
Pucchati nāma kathaṃ tvaṃ sāmikassa desi, kathaṃ jārassa desīti?
ปฎิปุจฺฉติ นาม เอวํ กิร ตฺวํ สามิกสฺส เทสิ, เอวํ ชารสฺส เทสีติฯ
Paṭipucchati nāma evaṃ kira tvaṃ sāmikassa desi, evaṃ jārassa desīti.
อาจิกฺขติ นาม ปุโฎฺฐ ภณติ – ‘‘เอวํ เทหิฯ เอวํ เทนฺตา สามิกสฺส ปิยา ภวิสฺสสิ มนาปา จา’’ติฯ
Ācikkhati nāma puṭṭho bhaṇati – ‘‘evaṃ dehi. Evaṃ dentā sāmikassa piyā bhavissasi manāpā cā’’ti.
อนุสาสติ นาม อปุโฎฺฐ ภณติ – ‘‘เอวํ เทหิฯ เอวํ เทนฺตา สามิกสฺส ปิยา ภวิสฺสติ มนาปา จา’’ติฯ
Anusāsati nāma apuṭṭho bhaṇati – ‘‘evaṃ dehi. Evaṃ dentā sāmikassa piyā bhavissati manāpā cā’’ti.
อโกฺกสติ นาม อนิมิตฺตาสิ, นิมิตฺตมตฺตาสิ, อโลหิตาสิ, ธุวโลหิตาสิ , ธุวโจฬาสิ, ปคฺฆรนฺตีสิ, สิขรณีสิ, อิตฺถิปณฺฑกาสิ, เวปุริสิกาสิ, สมฺภินฺนาสิ, อุภโตพฺยญฺชนาสีติฯ
Akkosati nāma animittāsi, nimittamattāsi, alohitāsi, dhuvalohitāsi , dhuvacoḷāsi, paggharantīsi, sikharaṇīsi, itthipaṇḍakāsi, vepurisikāsi, sambhinnāsi, ubhatobyañjanāsīti.
๒๘๖. อิตฺถี จ โหติ อิตฺถิสญฺญี สารโตฺต จฯ ภิกฺขุ จ นํ อิตฺถิยา วจฺจมคฺคํ ปสฺสาวมคฺคํ อาทิสฺส วณฺณมฺปิ ภณติ อวณฺณมฺปิ ภณติ ยาจติปิ อายาจติปิ ปุจฺฉติปิ ปฎิปุจฺฉติปิ อาจิกฺขติปิ อนุสาสติปิ อโกฺกสติปิ, อาปตฺติ สงฺฆาทิเสสสฺส…เป.… ฯ
286. Itthī ca hoti itthisaññī sāratto ca. Bhikkhu ca naṃ itthiyā vaccamaggaṃ passāvamaggaṃ ādissa vaṇṇampi bhaṇati avaṇṇampi bhaṇati yācatipi āyācatipi pucchatipi paṭipucchatipi ācikkhatipi anusāsatipi akkosatipi, āpatti saṅghādisesassa…pe… .
เทฺว อิตฺถิโย ทฺวินฺนํ อิตฺถีนํ อิตฺถิสญฺญี สารโตฺต จฯ ภิกฺขุ จ นํ ทฺวินฺนํ อิตฺถีนํ วจฺจมคฺคํ ปสฺสาวมคฺคํ อาทิสฺส วณฺณมฺปิ ภณติ อวณฺณํปิ ภณติ…เป.… อโกฺกสติปิ, อาปตฺติ ทฺวินฺนํ สงฺฆาทิเสสานํ…เป.… ฯ
Dve itthiyo dvinnaṃ itthīnaṃ itthisaññī sāratto ca. Bhikkhu ca naṃ dvinnaṃ itthīnaṃ vaccamaggaṃ passāvamaggaṃ ādissa vaṇṇampi bhaṇati avaṇṇaṃpi bhaṇati…pe… akkosatipi, āpatti dvinnaṃ saṅghādisesānaṃ…pe… .
อิตฺถี จ ปณฺฑโก จ อุภินฺนํ อิตฺถิสญฺญี สารโตฺต จฯ ภิกฺขุ จ นํ อุภินฺนํ วจฺจมคฺคํ ปสฺสาวมคฺคํ อาทิสฺส วณฺณมฺปิ ภณติ อวณฺณมฺปิ ภณติ…เป.… อโกฺกสติปิ, อาปตฺติ สงฺฆาทิเสเสน ทุกฺกฎสฺส…เป.… ฯ
Itthī ca paṇḍako ca ubhinnaṃ itthisaññī sāratto ca. Bhikkhu ca naṃ ubhinnaṃ vaccamaggaṃ passāvamaggaṃ ādissa vaṇṇampi bhaṇati avaṇṇampi bhaṇati…pe… akkosatipi, āpatti saṅghādisesena dukkaṭassa…pe… .
อิตฺถี จ โหติ อิตฺถิสญฺญี สารโตฺต จฯ ภิกฺขุ จ นํ อิตฺถิยา วจฺจมคฺคํ ปสฺสาวมคฺคํ ฐเปตฺวา อธกฺขกํ อุพฺภชาณุมณฺฑลํ อาทิสฺส วณฺณมฺปิ ภณติ อวณฺณมฺปิ ภณติ…เป.… อโกฺกสติปิ , อาปตฺติ ถุลฺลจฺจยสฺส…เป.…ฯ
Itthī ca hoti itthisaññī sāratto ca. Bhikkhu ca naṃ itthiyā vaccamaggaṃ passāvamaggaṃ ṭhapetvā adhakkhakaṃ ubbhajāṇumaṇḍalaṃ ādissa vaṇṇampi bhaṇati avaṇṇampi bhaṇati…pe… akkosatipi , āpatti thullaccayassa…pe….
เทฺว อิตฺถิโย ทฺวินฺนํ อิตฺถีนํ อิตฺถิสญฺญี สารโตฺต จฯ ภิกฺขุ จ นํ ทฺวินฺนํ อิตฺถีนํ วจฺจมคฺคํ ปสฺสาวมคฺคํ ฐเปตฺวา อธกฺขกํ อุพฺภชาณุมณฺฑลํ อาทิสฺส วณฺณมฺปิ ภณติ อวณฺณมฺปิ ภณติ…เป.… อโกฺกสติปิ, อาปตฺติ ทฺวินฺนํ ถุลฺลจฺจยานํ…เป.…ฯ
Dve itthiyo dvinnaṃ itthīnaṃ itthisaññī sāratto ca. Bhikkhu ca naṃ dvinnaṃ itthīnaṃ vaccamaggaṃ passāvamaggaṃ ṭhapetvā adhakkhakaṃ ubbhajāṇumaṇḍalaṃ ādissa vaṇṇampi bhaṇati avaṇṇampi bhaṇati…pe… akkosatipi, āpatti dvinnaṃ thullaccayānaṃ…pe….
อิตฺถี จ ปณฺฑโก จ อุภินฺนํ อิตฺถิสญฺญี สารโตฺต จฯ ภิกฺขุ จ นํ อุภินฺนํ วจฺจมคฺคํ ปสฺสาวมคฺคํ ฐเปตฺวา อธกฺขกํ อุพฺภชาณุมณฺฑลํ อาทิสฺส วณฺณมฺปิ ภณติ อวณฺณมฺปิ ภณติ…เป.… อโกฺกสติปิ, อาปตฺติ ถุลฺลจฺจเยน ทุกฺกฎสฺส…เป.…ฯ
Itthī ca paṇḍako ca ubhinnaṃ itthisaññī sāratto ca. Bhikkhu ca naṃ ubhinnaṃ vaccamaggaṃ passāvamaggaṃ ṭhapetvā adhakkhakaṃ ubbhajāṇumaṇḍalaṃ ādissa vaṇṇampi bhaṇati avaṇṇampi bhaṇati…pe… akkosatipi, āpatti thullaccayena dukkaṭassa…pe….
อิตฺถี จ โหติ อิตฺถิสญฺญี สารโตฺต จฯ ภิกฺขุ จ นํ อิตฺถิยา อุพฺภกฺขกํ อโธชาณุมณฺฑลํ อาทิสฺส วณฺณมฺปิ ภณติ อวณฺณมฺปิ ภณติ…เป.… อโกฺกสติปิ, อาปตฺติ ทุกฺกฎสฺส…เป.…ฯ
Itthī ca hoti itthisaññī sāratto ca. Bhikkhu ca naṃ itthiyā ubbhakkhakaṃ adhojāṇumaṇḍalaṃ ādissa vaṇṇampi bhaṇati avaṇṇampi bhaṇati…pe… akkosatipi, āpatti dukkaṭassa…pe….
เทฺว อิตฺถิโย ทฺวินฺนํ อิตฺถีนํ อิตฺถิสญฺญี สารโตฺต จฯ ภิกฺขุ จ นํ ทฺวินฺนํ อิตฺถีนํ อุพฺภกฺขกํ อโธชาณุมณฺฑลํ อาทิสฺส วณฺณมฺปิ ภณติ อวณฺณมฺปิ ภณติ…เป.… อโกฺกสติปิ, อาปตฺติ ทฺวินฺนํ ทุกฺกฎานํ…เป.…ฯ
Dve itthiyo dvinnaṃ itthīnaṃ itthisaññī sāratto ca. Bhikkhu ca naṃ dvinnaṃ itthīnaṃ ubbhakkhakaṃ adhojāṇumaṇḍalaṃ ādissa vaṇṇampi bhaṇati avaṇṇampi bhaṇati…pe… akkosatipi, āpatti dvinnaṃ dukkaṭānaṃ…pe….
อิตฺถี จ ปณฺฑโก จ อุภินฺนํ อิตฺถิสญฺญี สารโตฺต จฯ ภิกฺขุ จ นํ อุภินฺนํ อุพฺภกฺขกํ อโธชาณุมณฺฑลํ อาทิสฺส วณฺณมฺปิ ภณติ อวณฺณมฺปิ ภณติ…เป.… อโกฺกสติปิ, อาปตฺติ ทฺวินฺนํ ทุกฺกฎานํ…เป.…ฯ
Itthī ca paṇḍako ca ubhinnaṃ itthisaññī sāratto ca. Bhikkhu ca naṃ ubhinnaṃ ubbhakkhakaṃ adhojāṇumaṇḍalaṃ ādissa vaṇṇampi bhaṇati avaṇṇampi bhaṇati…pe… akkosatipi, āpatti dvinnaṃ dukkaṭānaṃ…pe….
อิตฺถี จ โหติ อิตฺถิสญฺญี สารโตฺต จฯ ภิกฺขุ จ นํ อิตฺถิยา กายปฎิพทฺธํ อาทิสฺส วณฺณมฺปิ ภณติ อวณฺณมฺปิ ภณติ…เป.… อโกฺกสติปิ, อาปตฺติ ทุกฺกฎสฺส…เป.…ฯ
Itthī ca hoti itthisaññī sāratto ca. Bhikkhu ca naṃ itthiyā kāyapaṭibaddhaṃ ādissa vaṇṇampi bhaṇati avaṇṇampi bhaṇati…pe… akkosatipi, āpatti dukkaṭassa…pe….
เทฺว อิตฺถิโย ทฺวินฺนํ อิตฺถีนํ อิตฺถิสญฺญี สารโตฺต จฯ ภิกฺขุ จ นํ ทฺวินฺนํ อิตฺถีนํ กายปฎิพทฺธํ อาทิสฺส วณฺณมฺปิ ภณติ อวณฺณมฺปิ ภณติ…เป.… อโกฺกสติปิ, อาปตฺติ ทฺวินฺนํ ทุกฺกฎานํ…เป.…ฯ
Dve itthiyo dvinnaṃ itthīnaṃ itthisaññī sāratto ca. Bhikkhu ca naṃ dvinnaṃ itthīnaṃ kāyapaṭibaddhaṃ ādissa vaṇṇampi bhaṇati avaṇṇampi bhaṇati…pe… akkosatipi, āpatti dvinnaṃ dukkaṭānaṃ…pe….
อิตฺถี จ ปณฺฑโก จ อุภินฺนํ อิตฺถิสญฺญี สารโตฺต จฯ ภิกฺขุ จ นํ อุภินฺนํ กายปฎิพทฺธํ อาทิสฺส วณฺณมฺปิ ภณติ อวณฺณมฺปิ ภณติ…เป.… อโกฺกสติปิ, อาปตฺติ ทฺวินฺนํ ทุกฺกฎานํ…เป.…ฯ
Itthī ca paṇḍako ca ubhinnaṃ itthisaññī sāratto ca. Bhikkhu ca naṃ ubhinnaṃ kāyapaṭibaddhaṃ ādissa vaṇṇampi bhaṇati avaṇṇampi bhaṇati…pe… akkosatipi, āpatti dvinnaṃ dukkaṭānaṃ…pe….
๒๘๗. อนาปตฺติ อตฺถปุเรกฺขารสฺส, ธมฺมปุเรกฺขารสฺส, อนุสาสนิปุเรกฺขารสฺส, อุมฺมตฺตกสฺส, อาทิกมฺมิกสฺสาติฯ
287. Anāpatti atthapurekkhārassa, dhammapurekkhārassa, anusāsanipurekkhārassa, ummattakassa, ādikammikassāti.
วินีตวตฺถุอุทฺทานคาถา
Vinītavatthuuddānagāthā
โลหิตํ กกฺกสากิณฺณํ, ขรํ ทีฆญฺจ วาปิตํ;
Lohitaṃ kakkasākiṇṇaṃ, kharaṃ dīghañca vāpitaṃ;
กจฺจิ สํสีทติ มโคฺค, สทฺธา ทาเนน กมฺมุนาติฯ
Kacci saṃsīdati maggo, saddhā dānena kammunāti.
วินีตวตฺถุ
Vinītavatthu
๒๘๘. เตน โข ปน สมเยน อญฺญตรา อิตฺถี นวรตฺตํ กมฺพลํ ปารุตา โหติฯ อญฺญตโร ภิกฺขุ สารโตฺต ตํ อิตฺถิํ เอตทโวจ – ‘‘โลหิตํ โข เต, ภคินี’’ติฯ สา น ปฎิวิชานิฯ ‘‘อามายฺย, นวรโตฺต กมฺพโล’’ติฯ ตสฺส กุกฺกุจฺจํ อโหสิ ‘‘ภควตา สิกฺขาปทํ ปญฺญตฺตํ, กจฺจิ นุ โข อหํ สงฺฆาทิเสสํ อาปตฺติํ อาปโนฺน’’ติ? ภควโต เอตมตฺถํ อาโรเจสิฯ ‘‘อนาปตฺติ, ภิกฺขุ, สงฺฆาทิเสสสฺส; อาปตฺติ ทุกฺกฎสฺสา’’ติฯ
288. Tena kho pana samayena aññatarā itthī navarattaṃ kambalaṃ pārutā hoti. Aññataro bhikkhu sāratto taṃ itthiṃ etadavoca – ‘‘lohitaṃ kho te, bhaginī’’ti. Sā na paṭivijāni. ‘‘Āmāyya, navaratto kambalo’’ti. Tassa kukkuccaṃ ahosi ‘‘bhagavatā sikkhāpadaṃ paññattaṃ, kacci nu kho ahaṃ saṅghādisesaṃ āpattiṃ āpanno’’ti? Bhagavato etamatthaṃ ārocesi. ‘‘Anāpatti, bhikkhu, saṅghādisesassa; āpatti dukkaṭassā’’ti.
เตน โข ปน สมเยน อญฺญตรา อิตฺถี ขรกมฺพลํ ปารุตา โหติฯ อญฺญตโร ภิกฺขุ สารโตฺต ตํ อิตฺถิํ เอตทโวจ – ‘‘กกฺกสโลมํ โข เต, ภคินี’’ติฯ สา น ปฎิวิชานิฯ ‘‘อามายฺย, ขรกมฺพลโก’’ติฯ ตสฺส กุกฺกุจฺจํ อโหสิ…เป.… ‘‘อนาปตฺติ, ภิกฺขุ, สงฺฆาทิเสสสฺส; อาปตฺติ ทุกฺกฎสฺสา’’ติฯ
Tena kho pana samayena aññatarā itthī kharakambalaṃ pārutā hoti. Aññataro bhikkhu sāratto taṃ itthiṃ etadavoca – ‘‘kakkasalomaṃ kho te, bhaginī’’ti. Sā na paṭivijāni. ‘‘Āmāyya, kharakambalako’’ti. Tassa kukkuccaṃ ahosi…pe… ‘‘anāpatti, bhikkhu, saṅghādisesassa; āpatti dukkaṭassā’’ti.
เตน โข ปน สมเยน อญฺญตรา อิตฺถี นวาวุตํ กมฺพลํ ปารุตา โหติฯ อญฺญตโร ภิกฺขุ สารโตฺต ตํ อิตฺถิํ เอตทโวจ – ‘‘อากิณฺณโลมํ โข เต, ภคินี’’ติฯ สา น ปฎิวิชานิฯ ‘‘อามายฺย, นวาวุโต กมฺพโล’’ติฯ ตสฺส กุกฺกุจฺจํ อโหสิ…เป.… ‘‘อนาปตฺติ, ภิกฺขุ, สงฺฆาทิเสสสฺส; อาปตฺติ ทุกฺกฎสฺสา’’ติฯ
Tena kho pana samayena aññatarā itthī navāvutaṃ kambalaṃ pārutā hoti. Aññataro bhikkhu sāratto taṃ itthiṃ etadavoca – ‘‘ākiṇṇalomaṃ kho te, bhaginī’’ti. Sā na paṭivijāni. ‘‘Āmāyya, navāvuto kambalo’’ti. Tassa kukkuccaṃ ahosi…pe… ‘‘anāpatti, bhikkhu, saṅghādisesassa; āpatti dukkaṭassā’’ti.
เตน โข ปน สมเยน อญฺญตรา อิตฺถี ขรกมฺพลํ ปารุตา โหติฯ อญฺญตโร ภิกฺขุ สารโตฺต ตํ อิตฺถิํ เอตทโวจ – ‘‘ขรโลมํ โข เต, ภคินี’’ติฯ สา น ปฎิวิชานิฯ ‘‘อามายฺย, ขรกมฺพลโก’’ติฯ ตสฺส กุกฺกุจฺจํ อโหสิ…เป.… ‘‘อนาปตฺติ, ภิกฺขุ, สงฺฆาทิเสสสฺส; อาปตฺติ ทุกฺกฎสฺสา’’ติฯ
Tena kho pana samayena aññatarā itthī kharakambalaṃ pārutā hoti. Aññataro bhikkhu sāratto taṃ itthiṃ etadavoca – ‘‘kharalomaṃ kho te, bhaginī’’ti. Sā na paṭivijāni. ‘‘Āmāyya, kharakambalako’’ti. Tassa kukkuccaṃ ahosi…pe… ‘‘anāpatti, bhikkhu, saṅghādisesassa; āpatti dukkaṭassā’’ti.
๒๘๙. เตน โข ปน สมเยน อญฺญตรา อิตฺถี เขตฺตํ วปาเปตฺวา อาคจฺฉติฯ อญฺญตโร ภิกฺขุ สารโตฺต ตํ อิตฺถิํ เอตทโวจ – ‘‘วาปิตํ โข เต, ภคินี’’ติ? สา น ปฎิวิชานิฯ ‘‘อามายฺย, โน จ โข ปฎิวุตฺต’’นฺติฯ ตสฺส กุกฺกุจฺจํ อโหสิ…เป.… ‘‘อนาปตฺติ, ภิกฺขุ, สงฺฆาทิเสสสฺส; อาปตฺติ ทุกฺกฎสฺสา’’ติฯ
289. Tena kho pana samayena aññatarā itthī khettaṃ vapāpetvā āgacchati. Aññataro bhikkhu sāratto taṃ itthiṃ etadavoca – ‘‘vāpitaṃ kho te, bhaginī’’ti? Sā na paṭivijāni. ‘‘Āmāyya, no ca kho paṭivutta’’nti. Tassa kukkuccaṃ ahosi…pe… ‘‘anāpatti, bhikkhu, saṅghādisesassa; āpatti dukkaṭassā’’ti.
เตน โข ปน สมเยน อญฺญตโร ภิกฺขุ ปริพฺพาชิกํ ปฎิปเถ ปสฺสิตฺวา สารโตฺต ตํ ปริพฺพาชิกํ เอตทโวจ – ‘‘กจฺจิ, ภคินิ, มโคฺค สํสีทตี’’ติ? สา น ปฎิวิชานิฯ ‘‘อาม ภิกฺขุ, ปฎิปชฺชิสฺสสี’’ติ ฯ ตสฺส กุกฺกุจฺจํ อโหสิ…เป.… ‘‘อนาปตฺติ, ภิกฺขุ, สงฺฆาทิเสสสฺส; อาปตฺติ ถุลฺลจฺจยสฺสา’’ติฯ
Tena kho pana samayena aññataro bhikkhu paribbājikaṃ paṭipathe passitvā sāratto taṃ paribbājikaṃ etadavoca – ‘‘kacci, bhagini, maggo saṃsīdatī’’ti? Sā na paṭivijāni. ‘‘Āma bhikkhu, paṭipajjissasī’’ti . Tassa kukkuccaṃ ahosi…pe… ‘‘anāpatti, bhikkhu, saṅghādisesassa; āpatti thullaccayassā’’ti.
เตน โข ปน สมเยน อญฺญตโร ภิกฺขุ สารโตฺต อญฺญตรํ อิตฺถิํ เอตทโวจ – ‘‘สทฺธาสิ ตฺวํ, ภคินิฯ อปิจ, ยํ สามิกสฺส เทสิ ตํ นามฺหากํ เทสี’’ติ ฯ ‘‘กิํ, ภเนฺต’’ติ? ‘‘เมถุนธมฺม’’นฺติฯ ตสฺส กุกฺกุจฺจํ อโหสิ…เป.… ‘‘อาปตฺติํ ตฺวํ, ภิกฺขุ, อาปโนฺน สงฺฆาทิเสส’’นฺติฯ
Tena kho pana samayena aññataro bhikkhu sāratto aññataraṃ itthiṃ etadavoca – ‘‘saddhāsi tvaṃ, bhagini. Apica, yaṃ sāmikassa desi taṃ nāmhākaṃ desī’’ti . ‘‘Kiṃ, bhante’’ti? ‘‘Methunadhamma’’nti. Tassa kukkuccaṃ ahosi…pe… ‘‘āpattiṃ tvaṃ, bhikkhu, āpanno saṅghādisesa’’nti.
เตน โข ปน สมเยน อญฺญตโร ภิกฺขุ สารโตฺต อญฺญตรํ อิตฺถิํ เอตทโวจ – ‘‘สทฺธาสิ ตฺวํ, ภคินิฯ อปิจ, ยํ อคฺคทานํ ตํ นามฺหากํ เทสี’’ติฯ ‘‘กิํ, ภเนฺต, อคฺคทาน’’นฺติ? ‘‘เมถุนธมฺม’’นฺติฯ ตสฺส กุกฺกุจฺจํ อโหสิ…เป.… ‘‘อาปตฺติํ ตฺวํ, ภิกฺขุ, อาปโนฺน สงฺฆาทิเสส’’นฺติฯ
Tena kho pana samayena aññataro bhikkhu sāratto aññataraṃ itthiṃ etadavoca – ‘‘saddhāsi tvaṃ, bhagini. Apica, yaṃ aggadānaṃ taṃ nāmhākaṃ desī’’ti. ‘‘Kiṃ, bhante, aggadāna’’nti? ‘‘Methunadhamma’’nti. Tassa kukkuccaṃ ahosi…pe… ‘‘āpattiṃ tvaṃ, bhikkhu, āpanno saṅghādisesa’’nti.
เตน โข ปน สมเยน อญฺญตรา อิตฺถี กมฺมํ กโรติฯ อญฺญตโร ภิกฺขุ สารโตฺต ตํ อิตฺถิํ เอตทโวจ – ‘‘ติฎฺฐ, ภคินิ, อหํ กริสฺสามีติ…เป.… นิสีท, ภคินิ, อหํ กริสฺสามีติ…เป.… นิปชฺช, ภคินิ, อหํ กริสฺสามี’’ติฯ สา น ปฎิวิชานิฯ ตสฺส กุกฺกุจฺจํ อโหสิ…เป.… ‘‘อนาปตฺติ, ภิกฺขุ, สงฺฆาทิเสสสฺส; อาปตฺติ ทุกฺกฎสฺสา’’ติฯ
Tena kho pana samayena aññatarā itthī kammaṃ karoti. Aññataro bhikkhu sāratto taṃ itthiṃ etadavoca – ‘‘tiṭṭha, bhagini, ahaṃ karissāmīti…pe… nisīda, bhagini, ahaṃ karissāmīti…pe… nipajja, bhagini, ahaṃ karissāmī’’ti. Sā na paṭivijāni. Tassa kukkuccaṃ ahosi…pe… ‘‘anāpatti, bhikkhu, saṅghādisesassa; āpatti dukkaṭassā’’ti.
ทุฎฺฐุลฺลวาจาสิกฺขาปทํ นิฎฺฐิตํ ตติยํฯ
Duṭṭhullavācāsikkhāpadaṃ niṭṭhitaṃ tatiyaṃ.
Footnotes:
Related texts:
อฎฺฐกถา • Aṭṭhakathā / วินยปิฎก (อฎฺฐกถา) • Vinayapiṭaka (aṭṭhakathā) / มหาวิภงฺค-อฎฺฐกถา • Mahāvibhaṅga-aṭṭhakathā / ๓. ทุฎฺฐุลฺลวาจาสิกฺขาปทวณฺณนา • 3. Duṭṭhullavācāsikkhāpadavaṇṇanā
ฎีกา • Tīkā / วินยปิฎก (ฎีกา) • Vinayapiṭaka (ṭīkā) / สารตฺถทีปนี-ฎีกา • Sāratthadīpanī-ṭīkā / ๓. ทุฎฺฐุลฺลวาจาสิกฺขาปทวณฺณนา • 3. Duṭṭhullavācāsikkhāpadavaṇṇanā
ฎีกา • Tīkā / วินยปิฎก (ฎีกา) • Vinayapiṭaka (ṭīkā) / วชิรพุทฺธิ-ฎีกา • Vajirabuddhi-ṭīkā
๓. ทุฎฺฐุลฺลวาจาสิกฺขาปทวณฺณนา • 3. Duṭṭhullavācāsikkhāpadavaṇṇanā
ปทภาชนียวณฺณนา • Padabhājanīyavaṇṇanā
วินีตวตฺถุวณฺณนา • Vinītavatthuvaṇṇanā
ฎีกา • Tīkā / วินยปิฎก (ฎีกา) • Vinayapiṭaka (ṭīkā) / วิมติวิโนทนี-ฎีกา • Vimativinodanī-ṭīkā / ๓. ทุฎฺฐุลฺลวาจาสิกฺขาปทวณฺณนา • 3. Duṭṭhullavācāsikkhāpadavaṇṇanā
