| Library / Tipiṭaka / तिपिटक • Tipiṭaka / वजिरबुद्धि-टीका • Vajirabuddhi-ṭīkā |
३. दुट्ठुल्लवाचासिक्खापदवण्णना
3. Duṭṭhullavācāsikkhāpadavaṇṇanā
२८३. ततिये तयो सङ्घादिसेसवारा तयो थुल्लच्चयवारा तयो दुक्कटवारा तयो कायपटिबद्धवाराति द्वादस वारा सरूपेन आगता। तत्थ तयो सङ्घादिसेसवारा दुतियसिक्खापदे वुत्ताति तिण्णं वीसतिकानं एकेकमूला वाराति वेदितब्बा, तस्मा इध विसेसाति पण्णास वारा संखित्ता होन्ति, अञ्ञथा इत्थी च होति वेमतिको सारत्तो च, भिक्खु च नं इत्थिया वच्चमग्गं पस्सावमग्गं आदिस्स वण्णम्पि भणति…पे॰… आपत्ति थुल्लच्चयस्स। इत्थी च होति पण्डकपुरिससञ्ञी तिरच्छानगतसञ्ञी सारत्तो च, भिक्खु च नं इत्थिया वच्चमग्गं पस्सावमग्गं आदिस्स वण्णम्पि भणति अक्कोसतिपि, आपत्ति थुल्लच्चयस्स। पण्डको च होति पण्डकसञ्ञी सारत्तो च, भिक्खु च नं पण्डकस्स वच्चमग्गं आदिस्स वण्णम्पि भणति, आपत्ति थुल्लच्चयस्साति एवमादीनं आपत्तिट्ठानानं अनापत्तिट्ठानता आपज्जेय्य, न चापज्जति, पण्डके इत्थिसञ्ञिस्स दुक्कटन्ति दीपेतुं ‘‘इत्थी च पण्डको च उभिन्नं इत्थिसञ्ञी आपत्ति सङ्घादिसेसेन दुक्कटस्सा’’ति वुत्तत्ता ‘‘पण्डके पण्डकसञ्ञिस्स थुल्लच्चय’’न्ति वुत्तमेव होति, तस्मा सब्बत्थ संखित्तवारेसु थुल्लच्चयट्ठाने थुल्लच्चयं, दुक्कटट्ठाने दुक्कटम्पि वुत्तमेव होतीति वेदितब्बं। तथा ‘‘इत्थी च होति वेमतिको सारत्तो च, भिक्खु च नं इत्थिया वच्चमग्गं पस्सावमग्गं ठपेत्वा अधक्खकं उब्भजाणुमण्डलं आदिस्स वण्णम्पि भणति…पे॰… थुल्लच्चयस्सा’’तिआदिना नयेन थुल्लच्चयखेत्तेपि यथासम्भवं उद्धरितब्बा। तथा ‘‘इत्थी च होति वेमतिको सारत्तो च, भिक्खु च नं इत्थिया कायपटिबद्धं आदिस्स वण्णम्पि भणति…पे॰… दुक्कटस्सा’’तिआदिना नयेन कायपटिबद्धवारापि यथासम्भवं उद्धरितब्बा। कायप्पटिबद्धवारत्तिकं विय निस्सग्गियवारत्तिकं लब्भमानम्पि आपत्तिविसेसाभावतो न उद्धटं। कायप्पटिबद्धवारत्तिके पन दिन्ननयत्ता तम्पि तदनुलोमा वारा च उद्धरितब्बा। सब्बत्थ न-विञ्ञू तरुणदारिका, महल्लिका उम्मत्तिकादिका च अनधिप्पेता, पगेव पाकतिका तिरच्छानगतित्थीनं, तथा पण्डकादयोपीति वेदितब्बा। सेसं दुतिये वुत्तनयेनेव वेदितब्बं।
283. Tatiye tayo saṅghādisesavārā tayo thullaccayavārā tayo dukkaṭavārā tayo kāyapaṭibaddhavārāti dvādasa vārā sarūpena āgatā. Tattha tayo saṅghādisesavārā dutiyasikkhāpade vuttāti tiṇṇaṃ vīsatikānaṃ ekekamūlā vārāti veditabbā, tasmā idha visesāti paṇṇāsa vārā saṃkhittā honti, aññathā itthī ca hoti vematiko sāratto ca, bhikkhu ca naṃ itthiyā vaccamaggaṃ passāvamaggaṃ ādissa vaṇṇampi bhaṇati…pe… āpatti thullaccayassa. Itthī ca hoti paṇḍakapurisasaññī tiracchānagatasaññī sāratto ca, bhikkhu ca naṃ itthiyā vaccamaggaṃ passāvamaggaṃ ādissa vaṇṇampi bhaṇati akkosatipi, āpatti thullaccayassa. Paṇḍako ca hoti paṇḍakasaññī sāratto ca, bhikkhu ca naṃ paṇḍakassa vaccamaggaṃ ādissa vaṇṇampi bhaṇati, āpatti thullaccayassāti evamādīnaṃ āpattiṭṭhānānaṃ anāpattiṭṭhānatā āpajjeyya, na cāpajjati, paṇḍake itthisaññissa dukkaṭanti dīpetuṃ ‘‘itthī ca paṇḍako ca ubhinnaṃ itthisaññī āpatti saṅghādisesena dukkaṭassā’’ti vuttattā ‘‘paṇḍake paṇḍakasaññissa thullaccaya’’nti vuttameva hoti, tasmā sabbattha saṃkhittavāresu thullaccayaṭṭhāne thullaccayaṃ, dukkaṭaṭṭhāne dukkaṭampi vuttameva hotīti veditabbaṃ. Tathā ‘‘itthī ca hoti vematiko sāratto ca, bhikkhu ca naṃ itthiyā vaccamaggaṃ passāvamaggaṃ ṭhapetvā adhakkhakaṃ ubbhajāṇumaṇḍalaṃ ādissa vaṇṇampi bhaṇati…pe… thullaccayassā’’tiādinā nayena thullaccayakhettepi yathāsambhavaṃ uddharitabbā. Tathā ‘‘itthī ca hoti vematiko sāratto ca, bhikkhu ca naṃ itthiyā kāyapaṭibaddhaṃ ādissa vaṇṇampi bhaṇati…pe… dukkaṭassā’’tiādinā nayena kāyapaṭibaddhavārāpi yathāsambhavaṃ uddharitabbā. Kāyappaṭibaddhavārattikaṃ viya nissaggiyavārattikaṃ labbhamānampi āpattivisesābhāvato na uddhaṭaṃ. Kāyappaṭibaddhavārattike pana dinnanayattā tampi tadanulomā vārā ca uddharitabbā. Sabbattha na-viññū taruṇadārikā, mahallikā ummattikādikā ca anadhippetā, pageva pākatikā tiracchānagatitthīnaṃ, tathā paṇḍakādayopīti veditabbā. Sesaṃ dutiye vuttanayeneva veditabbaṃ.
Related texts:
तिपिटक (मूल) • Tipiṭaka (Mūla) / विनयपिटक • Vinayapiṭaka / महाविभङ्ग • Mahāvibhaṅga / ३. दुट्ठुल्लवाचासिक्खापदं • 3. Duṭṭhullavācāsikkhāpadaṃ
अट्ठकथा • Aṭṭhakathā / विनयपिटक (अट्ठकथा) • Vinayapiṭaka (aṭṭhakathā) / महाविभङ्ग-अट्ठकथा • Mahāvibhaṅga-aṭṭhakathā / ३. दुट्ठुल्लवाचासिक्खापदवण्णना • 3. Duṭṭhullavācāsikkhāpadavaṇṇanā
टीका • Tīkā / विनयपिटक (टीका) • Vinayapiṭaka (ṭīkā) / सारत्थदीपनी-टीका • Sāratthadīpanī-ṭīkā / ३. दुट्ठुल्लवाचासिक्खापदवण्णना • 3. Duṭṭhullavācāsikkhāpadavaṇṇanā
