| Library / Tipiṭaka / तिपिटक • Tipiṭaka / विमतिविनोदनी-टीका • Vimativinodanī-ṭīkā |
३. दुट्ठुल्लवाचासिक्खापदवण्णना
3. Duṭṭhullavācāsikkhāpadavaṇṇanā
२८५. ततिये असद्धम्मपटिसञ्ञुत्तन्ति मेथुनधम्मपटिसंयुत्तं। बालाति सुभासितदुब्भासितं अजानन्ती , सुरामदमत्तताय उम्मत्तकादिभावेन च अजानन्तीपि एत्थेव सङ्गय्हति। न ताव सीसं एतीति सङ्घादिसेसपच्चयत्तसङ्खातं मत्थकं पारिपूरि न होति, मग्गमेथुनेहि अघटितत्ता दुक्कटं पन होति एव।
285. Tatiye asaddhammapaṭisaññuttanti methunadhammapaṭisaṃyuttaṃ. Bālāti subhāsitadubbhāsitaṃ ajānantī , surāmadamattatāya ummattakādibhāvena ca ajānantīpi ettheva saṅgayhati. Na tāva sīsaṃ etīti saṅghādisesapaccayattasaṅkhātaṃ matthakaṃ pāripūri na hoti, maggamethunehi aghaṭitattā dukkaṭaṃ pana hoti eva.
अपसादेतीति अपसादकरवचनं करोति। दोसं देतीति दोसं पतिट्ठापेति। तीहीति अनिमित्तासीतिआदीनं पदानं अदुट्ठुल्लभावेनापि अत्थयोजनारहत्ता पस्सावमग्गादिपटिसञ्ञुत्ततानियमो नत्थीति वुत्तं, तेहि पन अट्ठहि पदेहि परिब्बाजिकावत्थुस्मिं (पारा॰ २८९) विय थुल्लच्चयन्ति वेदितब्बं।
Apasādetīti apasādakaravacanaṃ karoti. Dosaṃ detīti dosaṃ patiṭṭhāpeti. Tīhīti animittāsītiādīnaṃ padānaṃ aduṭṭhullabhāvenāpi atthayojanārahattā passāvamaggādipaṭisaññuttatāniyamo natthīti vuttaṃ, tehi pana aṭṭhahi padehi paribbājikāvatthusmiṃ (pārā. 289) viya thullaccayanti veditabbaṃ.
कुञ्चिकपनाळिमत्तन्ति कुञ्चिकाछिद्दमत्तं। सुक्खसोताति दकसोतस्स सुक्खताय लोहितवण्णविगमो होतीति वुत्तं।
Kuñcikapanāḷimattanti kuñcikāchiddamattaṃ. Sukkhasotāti dakasotassa sukkhatāya lohitavaṇṇavigamo hotīti vuttaṃ.
सुद्धानीति मेथुनादिपदेहि अयोजितानिपि। मेथुनधम्मेन घटितानेवाति इदं उपलक्खणमत्तं, वच्चमग्गपस्सावमग्गेहिपि अनिमित्ते ‘‘तव वच्चमग्गो, पस्सावमग्गो वा ईदिसो’’तिआदिना घटितेपि आपत्तिकरानेव।
Suddhānīti methunādipadehi ayojitānipi. Methunadhammena ghaṭitānevāti idaṃ upalakkhaṇamattaṃ, vaccamaggapassāvamaggehipi animitte ‘‘tava vaccamaggo, passāvamaggo vā īdiso’’tiādinā ghaṭitepi āpattikarāneva.
२८६. गरुकापत्तिन्ति भिक्खुनिया उब्भजाणुमण्डलिकाय पाराजिकापत्तिं सन्धाय वदति।
286.Garukāpattinti bhikkhuniyā ubbhajāṇumaṇḍalikāya pārājikāpattiṃ sandhāya vadati.
२८७. हसन्तो हसन्तोति उपलक्खणमत्तं, अहसन्तोपि येन केनचि आकारेन अत्तनो विपरिणतचित्ततं इत्थिया पकासेन्तो वदति, आपत्तियेव।
287.Hasanto hasantoti upalakkhaṇamattaṃ, ahasantopi yena kenaci ākārena attano vipariṇatacittataṃ itthiyā pakāsento vadati, āpattiyeva.
कायचित्ततोति हत्थमुद्दाय ओभासेन्तस्स कायचित्ततो समुट्ठाति।
Kāyacittatoti hatthamuddāya obhāsentassa kāyacittato samuṭṭhāti.
२८८. तस्मा दुक्कटन्ति अप्पटिविजाननतो दुक्कटं, पटिविजानने पन सति थुल्लच्चयमेव परिब्बाजिकावत्थुस्मिं (पारा॰ २८९) विय अखेत्तपदत्ता। खेत्तपदे हि पटिविजानन्तिया सङ्घादिसेसोव सिया मेथुनधम्मयाचनवत्थुद्वये (पारा॰ २८९) विय, तं पन वत्थुद्वयं मेथुनयाचनतो चतुत्थसङ्घादिसेसे वत्तब्बम्पि दुट्ठुल्लवाचस्सादमत्तेन पवत्तत्ता इध वुत्तन्ति वेदितब्बं। एवं खेत्तपदेन वदन्तस्स इत्थिया अप्पटिविजानन्तिया किं होतीति? किञ्चापि अयं नाम आपत्तीति पाळिअट्ठकथासु न वुत्तं, अथ खो थुल्लच्चयेनेवेत्थ भवितब्बं । तथा हि अखेत्तपदे अप्पटिविजानन्तिया दुक्कटं, पटिविजानन्तिया थुल्लच्चयं वुत्तं। खेत्तपदे पन पटिविजानने सङ्घादिसेसोव वुत्तो, अप्पटिविजानने थुल्लच्चयमेव भवितुं युत्तं, न दुक्कटं, अखेत्तपदतो विसेसाभावप्पसङ्गोति गहेतब्बं। यथा चेत्थ, एवं चतुत्थसिक्खापदेपि अखेत्तपदे पटिविजानन्तिया थुल्लच्चयं, अप्पटिविजानन्तिया दुक्कटं, खेत्तपदे पन अप्पटिविजानन्तिया थुल्लच्चयन्ति वेदितब्बं। पाळियं नवावुतन्ति नववीतं।
288.Tasmā dukkaṭanti appaṭivijānanato dukkaṭaṃ, paṭivijānane pana sati thullaccayameva paribbājikāvatthusmiṃ (pārā. 289) viya akhettapadattā. Khettapade hi paṭivijānantiyā saṅghādisesova siyā methunadhammayācanavatthudvaye (pārā. 289) viya, taṃ pana vatthudvayaṃ methunayācanato catutthasaṅghādisese vattabbampi duṭṭhullavācassādamattena pavattattā idha vuttanti veditabbaṃ. Evaṃ khettapadena vadantassa itthiyā appaṭivijānantiyā kiṃ hotīti? Kiñcāpi ayaṃ nāma āpattīti pāḷiaṭṭhakathāsu na vuttaṃ, atha kho thullaccayenevettha bhavitabbaṃ . Tathā hi akhettapade appaṭivijānantiyā dukkaṭaṃ, paṭivijānantiyā thullaccayaṃ vuttaṃ. Khettapade pana paṭivijānane saṅghādisesova vutto, appaṭivijānane thullaccayameva bhavituṃ yuttaṃ, na dukkaṭaṃ, akhettapadato visesābhāvappasaṅgoti gahetabbaṃ. Yathā cettha, evaṃ catutthasikkhāpadepi akhettapade paṭivijānantiyā thullaccayaṃ, appaṭivijānantiyā dukkaṭaṃ, khettapade pana appaṭivijānantiyā thullaccayanti veditabbaṃ. Pāḷiyaṃ navāvutanti navavītaṃ.
२८८. असद्धम्मं सन्धायाति मेथुनं सन्धाय वुत्तं। तञ्हि पुत्तसमुप्पत्तिया बीजनिक्खेपतो वप्पपरियायं लभतीति।
288.Asaddhammaṃ sandhāyāti methunaṃ sandhāya vuttaṃ. Tañhi puttasamuppattiyā bījanikkhepato vappapariyāyaṃ labhatīti.
संसीदतीति वहति, संसरीयतीति वा अत्थो। मनुस्सित्थी, तथासञ्ञिता, दुट्ठुल्लवाचस्सादरागो, तेन ओभासनं, तङ्खणविजाननन्ति इमानेत्थ पञ्च अङ्गानि।
Saṃsīdatīti vahati, saṃsarīyatīti vā attho. Manussitthī, tathāsaññitā, duṭṭhullavācassādarāgo, tena obhāsanaṃ, taṅkhaṇavijānananti imānettha pañca aṅgāni.
दुट्ठुल्लवाचासिक्खापदवण्णना निट्ठिता।
Duṭṭhullavācāsikkhāpadavaṇṇanā niṭṭhitā.
Related texts:
तिपिटक (मूल) • Tipiṭaka (Mūla) / विनयपिटक • Vinayapiṭaka / महाविभङ्ग • Mahāvibhaṅga / ३. दुट्ठुल्लवाचासिक्खापदं • 3. Duṭṭhullavācāsikkhāpadaṃ
अट्ठकथा • Aṭṭhakathā / विनयपिटक (अट्ठकथा) • Vinayapiṭaka (aṭṭhakathā) / महाविभङ्ग-अट्ठकथा • Mahāvibhaṅga-aṭṭhakathā / ३. दुट्ठुल्लवाचासिक्खापदवण्णना • 3. Duṭṭhullavācāsikkhāpadavaṇṇanā
टीका • Tīkā / विनयपिटक (टीका) • Vinayapiṭaka (ṭīkā) / सारत्थदीपनी-टीका • Sāratthadīpanī-ṭīkā / ३. दुट्ठुल्लवाचासिक्खापदवण्णना • 3. Duṭṭhullavācāsikkhāpadavaṇṇanā
टीका • Tīkā / विनयपिटक (टीका) • Vinayapiṭaka (ṭīkā) / वजिरबुद्धि-टीका • Vajirabuddhi-ṭīkā / पदभाजनीयवण्णना • Padabhājanīyavaṇṇanā
