Library / Tipiṭaka / തിപിടക • Tipiṭaka / കങ്ഖാവിതരണീ-പുരാണ-ടീകാ • Kaṅkhāvitaraṇī-purāṇa-ṭīkā |
൩. ദുട്ഠുല്ലവാചാസിക്ഖാപദവണ്ണനാ
3. Duṭṭhullavācāsikkhāpadavaṇṇanā
‘‘കദാ തേ മാതാ പസീദിസ്സതീ’’തി ആയാചനം ദുട്ഠുല്ലവാചായ സിഖാപത്തലക്ഖണദസ്സനത്ഥം വുത്തം, ന മേഥുനുപസംഹിതേയേവ ദുട്ഠുല്ലവാചാതി ദസ്സനത്ഥം. ‘‘ഉഭതോബ്യഞ്ജനകാസീ’’തി വചനം പന പുരിസനിമിത്തേന അസങ്ഘാദിസേസവത്ഥുനാ മിസ്സവചനം, പുരിസഉഭതോബ്യഞ്ജനകസ്സ ച ഇത്ഥിനിമിത്തം പടിച്ഛന്നം, ഇതരം പാകടം. യദി തമ്പി ജനേതി, കഥം ‘അനിമിത്താസീ’തിആദീനി പദാനി ന സങ്ഘാദിസേസം ജനേന്തീ’’തി ഏകേ, തം ന യുത്തം പുരിസസ്സാപി നിമിത്താധിവചനത്താ. ‘‘മേഥുനുപസംഹിതാഹി സങ്ഘാദിസേസോ’’തി (പാരാ॰ ൨൪൮) മാതികായം ലക്ഖണസ്സ വുത്തത്താ ച മേഥുനുപസംഹിതാഹി ഓഭാസനേ പടിവിജാനന്തിയാ സങ്ഘാദിസേസോ, അപ്പടിവിജാനന്തിയാ ഥുല്ലച്ചയം, ഇതരേഹി ഓഭാസനേ പടിവിജാനന്തിയാ ഥുല്ലച്ചയം, അപ്പടിവിജാനന്തിയാ ദുക്കടന്തി ഏകേ, വിചാരേത്വാ ഗഹേതബ്ബം. ഏത്ഥാഹ – ‘‘സിഖരണീ’’തിആദീഹി അക്കോസന്തസ്സ പടിഘചിത്തം ഉപ്പജ്ജതി, കസ്മാ ‘‘തിവേദന’’ന്തി അവത്വാ ‘‘ദ്വിവേദന’’ന്തി വുത്തന്തി? രാഗവസേന അയം ആപത്തി, ന പടിഘവസേന. തസ്മാ രാഗവസേനേവ പവത്തോ അക്കോസോ ഇധ അധിപ്പേതോ. തസ്മാ ‘‘ദ്വിവേദന’’ന്തി വചനം സുവുത്തമേവ.
‘‘Kadā te mātā pasīdissatī’’ti āyācanaṃ duṭṭhullavācāya sikhāpattalakkhaṇadassanatthaṃ vuttaṃ, na methunupasaṃhiteyeva duṭṭhullavācāti dassanatthaṃ. ‘‘Ubhatobyañjanakāsī’’ti vacanaṃ pana purisanimittena asaṅghādisesavatthunā missavacanaṃ, purisaubhatobyañjanakassa ca itthinimittaṃ paṭicchannaṃ, itaraṃ pākaṭaṃ. Yadi tampi janeti, kathaṃ ‘animittāsī’tiādīni padāni na saṅghādisesaṃ janentī’’ti eke, taṃ na yuttaṃ purisassāpi nimittādhivacanattā. ‘‘Methunupasaṃhitāhi saṅghādiseso’’ti (pārā. 248) mātikāyaṃ lakkhaṇassa vuttattā ca methunupasaṃhitāhi obhāsane paṭivijānantiyā saṅghādiseso, appaṭivijānantiyā thullaccayaṃ, itarehi obhāsane paṭivijānantiyā thullaccayaṃ, appaṭivijānantiyā dukkaṭanti eke, vicāretvā gahetabbaṃ. Etthāha – ‘‘sikharaṇī’’tiādīhi akkosantassa paṭighacittaṃ uppajjati, kasmā ‘‘tivedana’’nti avatvā ‘‘dvivedana’’nti vuttanti? Rāgavasena ayaṃ āpatti, na paṭighavasena. Tasmā rāgavaseneva pavatto akkoso idha adhippeto. Tasmā ‘‘dvivedana’’nti vacanaṃ suvuttameva.
ദുട്ഠുല്ലവാചാസിക്ഖാപദവണ്ണനാ നിട്ഠിതാ.
Duṭṭhullavācāsikkhāpadavaṇṇanā niṭṭhitā.