| Library / Tipiṭaka / തിപിടക • Tipiṭaka / ധമ്മസങ്ഗണി-അട്ഠകഥാ • Dhammasaṅgaṇi-aṭṭhakathā |
ദുവിധരൂപസങ്ഗഹോ
Duvidharūpasaṅgaho
തത്രായം നയോ – ദുതിയസങ്ഗഹേ താവ സതം ചത്താരോ ച ദുകാ. തത്ഥ അത്ഥി രൂപം ഉപാദാ, അത്ഥി രൂപം നോഉപാദാതിആദയോ ആദിമ്ഹി ചുദ്ദസ ദുകാ അഞ്ഞമഞ്ഞസമ്ബന്ധാഭാവതോ പകിണ്ണകദുകാ നാമ. തതോ അത്ഥി രൂപം ചക്ഖുസമ്ഫസ്സസ്സ വത്ഥൂതിആദയോ പഞ്ചവീസതി ദുകാ വത്ഥുഅവത്ഥുഉപപരിക്ഖണവസേന പവത്തത്താ വത്ഥുദുകാ നാമ. തതോ അത്ഥി രൂപം ചക്ഖുസമ്ഫസ്സസ്സ ആരമ്മണന്തിആദയോ പഞ്ചവീസതി ആരമ്മണാനാരമ്മണഉപപരിക്ഖണവസേന പവത്തത്താ ആരമ്മണദുകാ നാമ. തതോ അത്ഥി രൂപം ചക്ഖായതനന്തി ആദയോ ദസ ആയതനാനായതനഉപപരിക്ഖണവസേന പവത്തത്താ ആയതനദുകാ നാമ. തതോ അത്ഥി രൂപം ചക്ഖുധാതൂതിആദയോ ദസ ധാതുഅധാതുഉപപരിക്ഖണവസേന പവത്തത്താ ധാതുദുകാ നാമ. തതോ അത്ഥി രൂപം ചക്ഖുന്ദ്രിയന്തിആദയോ അട്ഠ ഇന്ദ്രിയാനിന്ദ്രിയഉപപരിക്ഖണവസേന പവത്തത്താ ഇന്ദ്രിയദുകാ നാമ. തതോ അത്ഥി രൂപം കായവിഞ്ഞത്തീതിആദയോ ദ്വാദസ സുഖുമാസുഖുമരൂപഉപപരിക്ഖണവസേന പവത്തത്താ സുഖുമരൂപദുകാ നാമാതി. ഇദം ദുതിയസങ്ഗഹേ പാളിവവത്ഥാനം.
Tatrāyaṃ nayo – dutiyasaṅgahe tāva sataṃ cattāro ca dukā. Tattha atthi rūpaṃ upādā, atthi rūpaṃ noupādātiādayo ādimhi cuddasa dukā aññamaññasambandhābhāvato pakiṇṇakadukā nāma. Tato atthi rūpaṃ cakkhusamphassassa vatthūtiādayo pañcavīsati dukā vatthuavatthuupaparikkhaṇavasena pavattattā vatthudukā nāma. Tato atthi rūpaṃ cakkhusamphassassa ārammaṇantiādayo pañcavīsati ārammaṇānārammaṇaupaparikkhaṇavasena pavattattā ārammaṇadukā nāma. Tato atthi rūpaṃ cakkhāyatananti ādayo dasa āyatanānāyatanaupaparikkhaṇavasena pavattattā āyatanadukā nāma. Tato atthi rūpaṃ cakkhudhātūtiādayo dasa dhātuadhātuupaparikkhaṇavasena pavattattā dhātudukā nāma. Tato atthi rūpaṃ cakkhundriyantiādayo aṭṭha indriyānindriyaupaparikkhaṇavasena pavattattā indriyadukā nāma. Tato atthi rūpaṃ kāyaviññattītiādayo dvādasa sukhumāsukhumarūpaupaparikkhaṇavasena pavattattā sukhumarūpadukā nāmāti. Idaṃ dutiyasaṅgahe pāḷivavatthānaṃ.
