| Library / Tipiṭaka / ติปิฎก • Tipiṭaka / ธมฺมสงฺคณีปาฬิ • Dhammasaṅgaṇīpāḷi |
ทฺวาทส อกุสลานิ
Dvādasa akusalāni
๓๖๕. กตเม ธมฺมา อกุสลา? ยสฺมิํ สมเย อกุสลํ จิตฺตํ อุปฺปนฺนํ โหติ โสมนสฺสสหคตํ ทิฎฺฐิคตสมฺปยุตฺตํ รูปารมฺมณํ วา สทฺทารมฺมณํ วา คนฺธารมฺมณํ วา รสารมฺมณํ วา โผฎฺฐพฺพารมฺมณํ วา ธมฺมารมฺมณํ วา ยํ ยํ วา ปนารพฺภ, ตสฺมิํ สมเย ผโสฺส โหติ, เวทนา โหติ, สญฺญา โหติ, เจตนา โหติ, จิตฺตํ โหติ, วิตโกฺก โหติ, วิจาโร โหติ, ปีติ โหติ, สุขํ โหติ, จิตฺตเสฺสกคฺคตา โหติ, วีริยินฺทฺริยํ โหติ, สมาธินฺทฺริยํ โหติ, มนินฺทฺริยํ โหติ, โสมนสฺสินฺทฺริยํ โหติ, ชีวิตินฺทฺริยํ โหติ, มิจฺฉาทิฎฺฐิ โหติ, มิจฺฉาสงฺกโปฺป โหติ, มิจฺฉาวายาโม โหติ, มิจฺฉาสมาธิ โหติ, วีริยพลํ โหติ, สมาธิพลํ โหติ, อหิริกพลํ โหติ, อโนตฺตปฺปพลํ โหติ, โลโภ โหติ, โมโห โหติ, อภิชฺฌา โหติ, มิจฺฉาทิฎฺฐิ โหติ, อหิริกํ โหติ , อโนตฺตปฺปํ โหติ, สมโถ โหติ, ปคฺคาโห โหติ, อวิเกฺขโป โหติ ; เย วา ปน ตสฺมิํ สมเย อเญฺญปิ อตฺถิ ปฎิจฺจสมุปฺปนฺนา อรูปิโน ธมฺมา – อิเม ธมฺมา อกุสลาฯ
365. Katame dhammā akusalā? Yasmiṃ samaye akusalaṃ cittaṃ uppannaṃ hoti somanassasahagataṃ diṭṭhigatasampayuttaṃ rūpārammaṇaṃ vā saddārammaṇaṃ vā gandhārammaṇaṃ vā rasārammaṇaṃ vā phoṭṭhabbārammaṇaṃ vā dhammārammaṇaṃ vā yaṃ yaṃ vā panārabbha, tasmiṃ samaye phasso hoti, vedanā hoti, saññā hoti, cetanā hoti, cittaṃ hoti, vitakko hoti, vicāro hoti, pīti hoti, sukhaṃ hoti, cittassekaggatā hoti, vīriyindriyaṃ hoti, samādhindriyaṃ hoti, manindriyaṃ hoti, somanassindriyaṃ hoti, jīvitindriyaṃ hoti, micchādiṭṭhi hoti, micchāsaṅkappo hoti, micchāvāyāmo hoti, micchāsamādhi hoti, vīriyabalaṃ hoti, samādhibalaṃ hoti, ahirikabalaṃ hoti, anottappabalaṃ hoti, lobho hoti, moho hoti, abhijjhā hoti, micchādiṭṭhi hoti, ahirikaṃ hoti , anottappaṃ hoti, samatho hoti, paggāho hoti, avikkhepo hoti ; ye vā pana tasmiṃ samaye aññepi atthi paṭiccasamuppannā arūpino dhammā – ime dhammā akusalā.
๓๖๖. กตโม ตสฺมิํ สมเย ผโสฺส โหติ? โย ตสฺมิํ สมเย ผโสฺส ผุสนา สํผุสนา สํผุสิตตฺตํ – อยํ ตสฺมิํ สมเย ผโสฺส โหติฯ
366. Katamo tasmiṃ samaye phasso hoti? Yo tasmiṃ samaye phasso phusanā saṃphusanā saṃphusitattaṃ – ayaṃ tasmiṃ samaye phasso hoti.
๓๖๗. กตมา ตสฺมิํ สมเย เวทนา โหติ? ยํ ตสฺมิํ สมเย ตชฺชามโนวิญฺญาณธาตุสมฺผสฺสชํ เจตสิกํ สาตํ เจตสิกํ สุขํ เจโตสมฺผสฺสชํ สาตํ สุขํ เวทยิตํ เจโตสมฺผสฺสชา สาตา สุขา เวทนา – อยํ ตสฺมิํ สมเย เวทนา โหติฯ
367. Katamā tasmiṃ samaye vedanā hoti? Yaṃ tasmiṃ samaye tajjāmanoviññāṇadhātusamphassajaṃ cetasikaṃ sātaṃ cetasikaṃ sukhaṃ cetosamphassajaṃ sātaṃ sukhaṃ vedayitaṃ cetosamphassajā sātā sukhā vedanā – ayaṃ tasmiṃ samaye vedanā hoti.
๓๖๘. กตมา ตสฺมิํ สมเย สญฺญา โหติ? ยา ตสฺมิํ สมเย ตชฺชามโนวิญฺญาณธาตุสมฺผสฺสชา สญฺญา สญฺชานนา สญฺชานิตตฺตํ – อยํ ตสฺมิํ สมเย สญฺญา โหติฯ
368. Katamā tasmiṃ samaye saññā hoti? Yā tasmiṃ samaye tajjāmanoviññāṇadhātusamphassajā saññā sañjānanā sañjānitattaṃ – ayaṃ tasmiṃ samaye saññā hoti.
๓๖๙. กตมา ตสฺมิํ สมเย เจตนา โหติ? ยา ตสฺมิํ สมเย ตชฺชามโนวิญฺญาณธาตุสมฺผสฺสชา เจตนา สเญฺจตนา เจตยิตตฺตํ – อยํ ตสฺมิํ สมเย เจตนา โหติฯ
369. Katamā tasmiṃ samaye cetanā hoti? Yā tasmiṃ samaye tajjāmanoviññāṇadhātusamphassajā cetanā sañcetanā cetayitattaṃ – ayaṃ tasmiṃ samaye cetanā hoti.
๓๗๐. กตมํ ตสฺมิํ สมเย จิตฺตํ โหติ? ยํ ตสฺมิํ สมเย จิตฺตํ มโน มานสํ หทยํ ปณฺฑรํ มโน มนายตนํ มนินฺทฺริยํ วิญฺญาณํ วิญฺญาณกฺขโนฺธ ตชฺชามโนวิญฺญาณธาตุ – อิทํ ตสฺมิํ สมเย จิตฺตํ โหติฯ
370. Katamaṃ tasmiṃ samaye cittaṃ hoti? Yaṃ tasmiṃ samaye cittaṃ mano mānasaṃ hadayaṃ paṇḍaraṃ mano manāyatanaṃ manindriyaṃ viññāṇaṃ viññāṇakkhandho tajjāmanoviññāṇadhātu – idaṃ tasmiṃ samaye cittaṃ hoti.
๓๗๑. กตโม ตสฺมิํ สมเย วิตโกฺก โหติ? โย ตสฺมิํ สมเย ตโกฺก วิตโกฺก สงฺกโปฺป อปฺปนา พฺยปฺปนา เจตโส อภินิโรปนา มิจฺฉาสงฺกโปฺป – อยํ ตสฺมิํ สมเย วิตโกฺก โหติฯ
371. Katamo tasmiṃ samaye vitakko hoti? Yo tasmiṃ samaye takko vitakko saṅkappo appanā byappanā cetaso abhiniropanā micchāsaṅkappo – ayaṃ tasmiṃ samaye vitakko hoti.
๓๗๒. กตโม ตสฺมิํ สมเย วิจาโร โหติ? โย ตสฺมิํ สมเย จาโร วิจาโร อนุวิจาโร อุปวิจาโร จิตฺตสฺส อนุสนฺธานตา อนุเปกฺขนตา – อยํ ตสฺมิํ สมเย วิจาโร โหติฯ
372. Katamo tasmiṃ samaye vicāro hoti? Yo tasmiṃ samaye cāro vicāro anuvicāro upavicāro cittassa anusandhānatā anupekkhanatā – ayaṃ tasmiṃ samaye vicāro hoti.
๓๗๓. กตมา ตสฺมิํ สมเย ปีติ โหติ? ยา ตสฺมิํ สมเย ปีติ ปาโมชฺชํ อาโมทนา ปโมทนา หาโส ปหาโส วิตฺติ โอทคฺยํ อตฺตมนตา จิตฺตสฺส – อยํ ตสฺมิํ สมเย ปีติ โหติฯ
373. Katamā tasmiṃ samaye pīti hoti? Yā tasmiṃ samaye pīti pāmojjaṃ āmodanā pamodanā hāso pahāso vitti odagyaṃ attamanatā cittassa – ayaṃ tasmiṃ samaye pīti hoti.
๓๗๔. กตมํ ตสฺมิํ สมเย สุขํ โหติ? ยํ ตสฺมิํ สมเย เจตสิกํ สาตํ เจตสิกํ สุขํ เจโตสมฺผสฺสชํ สาตํ สุขํ เวทยิตํ เจโตสมฺผสฺสชา สาตา สุขา เวทนา – อิทํ ตสฺมิํ สมเย สุขํ โหติฯ
374. Katamaṃ tasmiṃ samaye sukhaṃ hoti? Yaṃ tasmiṃ samaye cetasikaṃ sātaṃ cetasikaṃ sukhaṃ cetosamphassajaṃ sātaṃ sukhaṃ vedayitaṃ cetosamphassajā sātā sukhā vedanā – idaṃ tasmiṃ samaye sukhaṃ hoti.
๓๗๕. กตมา ตสฺมิํ สมเย จิตฺตเสฺสกคฺคตา โหติ? ยา ตสฺมิํ สมเย จิตฺตสฺส ฐิติ สณฺฐิติ อวฎฺฐิติ อวิสาหาโร อวิเกฺขโป อวิสาหฎมานสตา สมโถ สมาธินฺทฺริยํ สมาธิพลํ มิจฺฉาสมาธิ – อยํ ตสฺมิํ สมเย จิตฺตเสฺสกคฺคตา โหติฯ
375. Katamā tasmiṃ samaye cittassekaggatā hoti? Yā tasmiṃ samaye cittassa ṭhiti saṇṭhiti avaṭṭhiti avisāhāro avikkhepo avisāhaṭamānasatā samatho samādhindriyaṃ samādhibalaṃ micchāsamādhi – ayaṃ tasmiṃ samaye cittassekaggatā hoti.
๓๗๖. กตมํ ตสฺมิํ สมเย วีริยินฺทฺริยํ โหติ? โย ตสฺมิํ สมเย เจตสิโก วีริยารโมฺภ นิกฺกโม ปรกฺกโม อุยฺยาโม วายาโม อุสฺสาโห อุโสฺสฬฺหี ถาโม ธิติ อสิถิลปรกฺกมตา อนิกฺขิตฺตฉนฺทตา อนิกฺขิตฺตธุรตา ธุรสมฺปคฺคาโห วีริยํ วีริยินฺทฺริยํ วีริยพลํ มิจฺฉาวายาโม – อิทํ ตสฺมิํ สมเย วีริยินฺทฺริยํ โหติฯ
376. Katamaṃ tasmiṃ samaye vīriyindriyaṃ hoti? Yo tasmiṃ samaye cetasiko vīriyārambho nikkamo parakkamo uyyāmo vāyāmo ussāho ussoḷhī thāmo dhiti asithilaparakkamatā anikkhittachandatā anikkhittadhuratā dhurasampaggāho vīriyaṃ vīriyindriyaṃ vīriyabalaṃ micchāvāyāmo – idaṃ tasmiṃ samaye vīriyindriyaṃ hoti.
๓๗๗. กตมํ ตสฺมิํ สมเย สมาธินฺทฺริยํ โหติ? ยา ตสฺมิํ สมเย จิตฺตสฺส ฐิติ สณฺฐิติ อวฎฺฐิติ อวิสาหาโร อวิเกฺขโป อวิสาหฎมานสตา สมโถ สมาธินฺทฺริยํ สมาธิพลํ มิจฺฉาสมาธิ – อิทํ ตสฺมิํ สมเย สมาธินฺทฺริยํ โหติ?
377. Katamaṃ tasmiṃ samaye samādhindriyaṃ hoti? Yā tasmiṃ samaye cittassa ṭhiti saṇṭhiti avaṭṭhiti avisāhāro avikkhepo avisāhaṭamānasatā samatho samādhindriyaṃ samādhibalaṃ micchāsamādhi – idaṃ tasmiṃ samaye samādhindriyaṃ hoti?
๓๗๘. กตมํ ตสฺมิํ สมเย มนินฺทฺริยํ โหติ? ยํ ตสฺมิํ สมเย จิตฺตํ มโน มานสํ หทยํ ปณฺฑรํ มโน มนายตนํ มนินฺทฺริยํ วิญฺญาณํ วิญฺญาณกฺขโนฺธ ตชฺชามโนวิญฺญาณธาตุ – อิทํ ตสฺมิํ สมเย มนินฺทฺริยํ โหติฯ
378. Katamaṃ tasmiṃ samaye manindriyaṃ hoti? Yaṃ tasmiṃ samaye cittaṃ mano mānasaṃ hadayaṃ paṇḍaraṃ mano manāyatanaṃ manindriyaṃ viññāṇaṃ viññāṇakkhandho tajjāmanoviññāṇadhātu – idaṃ tasmiṃ samaye manindriyaṃ hoti.
๓๗๙. กตมํ ตสฺมิํ สมเย โสมนสฺสินฺทฺริยํ โหติ? ยํ ตสฺมิํ สมเย เจตสิกํ สาตํ เจตสิกํ สุขํ เจโตสมฺผสฺสชํ สาตํ สุขํ เวทยิตํ เจโตสมฺผสฺสชา สาตา สุขา เวทนา – อิทํ ตสฺมิํ สมเย โสมนสฺสินฺทฺริยํ โหติฯ
379. Katamaṃ tasmiṃ samaye somanassindriyaṃ hoti? Yaṃ tasmiṃ samaye cetasikaṃ sātaṃ cetasikaṃ sukhaṃ cetosamphassajaṃ sātaṃ sukhaṃ vedayitaṃ cetosamphassajā sātā sukhā vedanā – idaṃ tasmiṃ samaye somanassindriyaṃ hoti.
๓๘๐. กตมํ ตสฺมิํ สมเย ชีวิตินฺทฺริยํ โหติ? โย เตสํ อรูปีนํ ธมฺมานํ อายุ ฐิติ ยปนา ยาปนา อิริยนา วตฺตนา ปาลนา ชีวิตํ ชีวิตินฺทฺริยํ – อิทํ ตสฺมิํ สมเย ชีวิตินฺทฺริยํ โหติฯ
380. Katamaṃ tasmiṃ samaye jīvitindriyaṃ hoti? Yo tesaṃ arūpīnaṃ dhammānaṃ āyu ṭhiti yapanā yāpanā iriyanā vattanā pālanā jīvitaṃ jīvitindriyaṃ – idaṃ tasmiṃ samaye jīvitindriyaṃ hoti.
๓๘๑. กตมา ตสฺมิํ สมเย มิจฺฉาทิฎฺฐิ โหติ? ยา ตสฺมิํ สมเย ทิฎฺฐิ ทิฎฺฐิคตํ ทิฎฺฐิคหนํ ทิฎฺฐิกนฺตาโร ทิฎฺฐิวิสูกายิกํ ทิฎฺฐิวิปฺผนฺทิตํ ทิฎฺฐิสํโยชนํ คาโห ปติฎฺฐาโห 1 อภินิเวโส ปรามาโส กุมฺมโคฺค มิจฺฉาปโถ มิจฺฉตฺตํ ติตฺถายตนํ วิปริยาสคฺคาโห 2 – อยํ ตสฺมิํ สมเย มิจฺฉาทิฎฺฐิ โหติฯ
381. Katamā tasmiṃ samaye micchādiṭṭhi hoti? Yā tasmiṃ samaye diṭṭhi diṭṭhigataṃ diṭṭhigahanaṃ diṭṭhikantāro diṭṭhivisūkāyikaṃ diṭṭhivipphanditaṃ diṭṭhisaṃyojanaṃ gāho patiṭṭhāho 3 abhiniveso parāmāso kummaggo micchāpatho micchattaṃ titthāyatanaṃ vipariyāsaggāho 4 – ayaṃ tasmiṃ samaye micchādiṭṭhi hoti.
๓๘๒. กตโม ตสฺมิํ สมเย มิจฺฉาสงฺกโปฺป โหติ? โย ตสฺมิํ สมเย ตโกฺก วิตโกฺก สงฺกโปฺป อปฺปนา พฺยปฺปนา เจตโส อภินิโรปนา มิจฺฉาสงฺกโปฺป – อยํ ตสฺมิํ สมเย มิจฺฉาสงฺกโปฺป โหติฯ
382. Katamo tasmiṃ samaye micchāsaṅkappo hoti? Yo tasmiṃ samaye takko vitakko saṅkappo appanā byappanā cetaso abhiniropanā micchāsaṅkappo – ayaṃ tasmiṃ samaye micchāsaṅkappo hoti.
๓๘๓. กตโม ตสฺมิํ สมเย มิจฺฉาวายาโม โหติ? โย ตสฺมิํ สมเย เจตสิโก วีริยารโมฺภ นิกฺกโม ปรกฺกโม อุยฺยาโม วายาโม อุสฺสาโห อุโสฺสฬฺหี ถาโม ธิติ อสิถิลปรกฺกมตา อนิกฺขิตฺตฉนฺทตา อนิกฺขิตฺตธุรตา ธุรสมฺปคฺคาโห วีริยํ วีริยินฺทฺริยํ วีริยพลํ มิจฺฉาวายาโม – อยํ ตสฺมิํ สมเย มิจฺฉาวายาโม โหติฯ
383. Katamo tasmiṃ samaye micchāvāyāmo hoti? Yo tasmiṃ samaye cetasiko vīriyārambho nikkamo parakkamo uyyāmo vāyāmo ussāho ussoḷhī thāmo dhiti asithilaparakkamatā anikkhittachandatā anikkhittadhuratā dhurasampaggāho vīriyaṃ vīriyindriyaṃ vīriyabalaṃ micchāvāyāmo – ayaṃ tasmiṃ samaye micchāvāyāmo hoti.
๓๘๔. กตโม ตสฺมิํ สมเย มิจฺฉาสมาธิ โหติ? ยา ตสฺมิํ สมเย จิตฺตสฺส ฐิติ สณฺฐิติ อวฎฺฐิติ อวิสาหาโร อวิเกฺขโป อวิสาหฎมานสตา สมโถ สมาธินฺทฺริยํ สมาธิพลํ มิจฺฉาสมาธิ – อยํ ตสฺมิํ สมเย มิจฺฉาสมาธิ โหติฯ
384. Katamo tasmiṃ samaye micchāsamādhi hoti? Yā tasmiṃ samaye cittassa ṭhiti saṇṭhiti avaṭṭhiti avisāhāro avikkhepo avisāhaṭamānasatā samatho samādhindriyaṃ samādhibalaṃ micchāsamādhi – ayaṃ tasmiṃ samaye micchāsamādhi hoti.
๓๘๕. กตมํ ตสฺมิํ สมเย วีริยพลํ โหติ? โย ตสฺมิํ สมเย เจตสิโก วีริยารโมฺภ นิกฺกโม ปรกฺกโม อุยฺยาโม วายาโม อุสฺสาโห อุโสฺสฬฺหี ถาโม ธิติ อสิถิลปรกฺกมตา อนิกฺขิตฺตฉนฺทตา อนิกฺขิตฺตธุรตา ธุรสมฺปคฺคาโห วีริยํ วีริยินฺทฺริยํ วีริยพลํ มิจฺฉาวายาโม – อิทํ ตสฺมิํ สมเย วีริยพลํ โหติฯ
385. Katamaṃ tasmiṃ samaye vīriyabalaṃ hoti? Yo tasmiṃ samaye cetasiko vīriyārambho nikkamo parakkamo uyyāmo vāyāmo ussāho ussoḷhī thāmo dhiti asithilaparakkamatā anikkhittachandatā anikkhittadhuratā dhurasampaggāho vīriyaṃ vīriyindriyaṃ vīriyabalaṃ micchāvāyāmo – idaṃ tasmiṃ samaye vīriyabalaṃ hoti.
๓๘๖. กตมํ ตสฺมิํ สมเย สมาธิพลํ โหติ? ยา ตสฺมิํ สมเย จิตฺตสฺส ฐิติ สณฺฐิติ อวฎฺฐิติ อวิสาหาโร อวิเกฺขโป อวิสาหฎมานสตา สมโถ สมาธินฺทฺริยํ สมาธิพลํ มิจฺฉาสมาธิ – อิทํ ตสฺมิํ สมเย สมาธิพลํ โหติฯ
386. Katamaṃ tasmiṃ samaye samādhibalaṃ hoti? Yā tasmiṃ samaye cittassa ṭhiti saṇṭhiti avaṭṭhiti avisāhāro avikkhepo avisāhaṭamānasatā samatho samādhindriyaṃ samādhibalaṃ micchāsamādhi – idaṃ tasmiṃ samaye samādhibalaṃ hoti.
๓๘๗. กตมํ ตสฺมิํ สมเย อหิริกพลํ โหติ? ยํ ตสฺมิํ สมเย น หิรียติ หิริยิตเพฺพน น หิรียติ ปาปกานํ อกุสลานํ ธมฺมานํ สมาปตฺติยา – อิทํ ตสฺมิํ สมเย อหิริกพลํ โหติฯ
387. Katamaṃ tasmiṃ samaye ahirikabalaṃ hoti? Yaṃ tasmiṃ samaye na hirīyati hiriyitabbena na hirīyati pāpakānaṃ akusalānaṃ dhammānaṃ samāpattiyā – idaṃ tasmiṃ samaye ahirikabalaṃ hoti.
๓๘๘. กตมํ ตสฺมิํ สมเย อโนตฺตปฺปพลํ โหติ? ยํ ตสฺมิํ สมเย น โอตฺตปฺปติ โอตฺตปฺปิตเพฺพน น โอตฺตปฺปติ ปาปกานํ อกุสลานํ ธมฺมานํ สมาปตฺติยา – อิทํ ตสฺมิํ สมเย อโนตฺตปฺปพลํ โหติฯ
388. Katamaṃ tasmiṃ samaye anottappabalaṃ hoti? Yaṃ tasmiṃ samaye na ottappati ottappitabbena na ottappati pāpakānaṃ akusalānaṃ dhammānaṃ samāpattiyā – idaṃ tasmiṃ samaye anottappabalaṃ hoti.
๓๘๙. กตโม ตสฺมิํ สมเย โลโภ โหติ? โย ตสฺมิํ สมเย โลโภ ลุพฺภนา ลุพฺภิตตฺตํ สาราโค สารชฺชนา สารชฺชิตตฺตํ อภิชฺฌา โลโภ อกุสลมูลํ – อยํ ตสฺมิํ สมเย โลโภ โหติฯ
389. Katamo tasmiṃ samaye lobho hoti? Yo tasmiṃ samaye lobho lubbhanā lubbhitattaṃ sārāgo sārajjanā sārajjitattaṃ abhijjhā lobho akusalamūlaṃ – ayaṃ tasmiṃ samaye lobho hoti.
๓๙๐. กตโม ตสฺมิํ สมเย โมโห โหติ? ยํ ตสฺมิํ สมเย อญฺญาณํ อทสฺสนํ อนภิสมโย อนนุโพโธ อสโมฺพโธ อปฺปฎิเวโธ อสํคาหนา อปริโยคาหนา อสมเปกฺขนา อปจฺจเวกฺขนา อปจฺจกฺขกมฺมํ ทุเมฺมชฺฌํ พาลฺยํ อสมฺปชญฺญํ โมโห ปโมโห สโมฺมโห อวิชฺชา อวิโชฺชโฆ อวิชฺชาโยโค อวิชฺชานุสโย อวิชฺชาปริยุฎฺฐานํ อวิชฺชาลงฺคี โมโห อกุสลมูลํ – อยํ ตสฺมิํ สมเย โมโห โหติฯ
390. Katamo tasmiṃ samaye moho hoti? Yaṃ tasmiṃ samaye aññāṇaṃ adassanaṃ anabhisamayo ananubodho asambodho appaṭivedho asaṃgāhanā apariyogāhanā asamapekkhanā apaccavekkhanā apaccakkhakammaṃ dummejjhaṃ bālyaṃ asampajaññaṃ moho pamoho sammoho avijjā avijjogho avijjāyogo avijjānusayo avijjāpariyuṭṭhānaṃ avijjālaṅgī moho akusalamūlaṃ – ayaṃ tasmiṃ samaye moho hoti.
๓๙๑. กตมา ตสฺมิํ สมเย อภิชฺฌา โหติ? โย ตสฺมิํ สมเย โลโภ ลุพฺภนา ลุพฺภิตตฺตํ สาราโค สารชฺชนา สารชฺชิตตฺตํ อภิชฺฌา โลโภ อกุสลมูลํ – อยํ ตสฺมิํ สมเย อภิชฺฌา โหติฯ
391. Katamā tasmiṃ samaye abhijjhā hoti? Yo tasmiṃ samaye lobho lubbhanā lubbhitattaṃ sārāgo sārajjanā sārajjitattaṃ abhijjhā lobho akusalamūlaṃ – ayaṃ tasmiṃ samaye abhijjhā hoti.
๓๙๒. กตมา ตสฺมิํ สมเย มิจฺฉาทิฎฺฐิ โหติ? ยา ตสฺมิํ สมเย ทิฎฺฐิ ทิฎฺฐิคตํ ทิฎฺฐิคหนํ ทิฎฺฐิกนฺตาโร ทิฎฺฐิวิสูกายิกํ ทิฎฺฐิวิปฺผนฺทิตํ ทิฎฺฐิสํโยชนํ คาโห ปติฎฺฐาโห อภินิเวโส ปรามาโส กุมฺมโคฺค มิจฺฉาปโถ มิจฺฉตฺตํ ติตฺถายตนํ วิปริยาสคฺคาโห – อยํ ตสฺมิํ สมเย มิจฺฉาทิฎฺฐิ โหติฯ
392. Katamā tasmiṃ samaye micchādiṭṭhi hoti? Yā tasmiṃ samaye diṭṭhi diṭṭhigataṃ diṭṭhigahanaṃ diṭṭhikantāro diṭṭhivisūkāyikaṃ diṭṭhivipphanditaṃ diṭṭhisaṃyojanaṃ gāho patiṭṭhāho abhiniveso parāmāso kummaggo micchāpatho micchattaṃ titthāyatanaṃ vipariyāsaggāho – ayaṃ tasmiṃ samaye micchādiṭṭhi hoti.
๓๙๓. กตมํ ตสฺมิํ สมเย อหิริกํ โหติ? ยํ ตสฺมิํ สมเย น หิรียติ หิริยิตเพฺพน น หิรียติ ปาปกานํ อกุสลานํ ธมฺมานํ สมาปตฺติยา – อิทํ ตสฺมิํ สมเย อหิริกํ โหติฯ
393. Katamaṃ tasmiṃ samaye ahirikaṃ hoti? Yaṃ tasmiṃ samaye na hirīyati hiriyitabbena na hirīyati pāpakānaṃ akusalānaṃ dhammānaṃ samāpattiyā – idaṃ tasmiṃ samaye ahirikaṃ hoti.
๓๙๔. กตมํ ตสฺมิํ สมเย อโนตฺตปฺปํ โหติ? ยํ ตสฺมิํ สมเย น โอตฺตปฺปติ โอตฺตปฺปิตเพฺพน น โอตฺตปฺปติ ปาปกานํ อกุสลานํ ธมฺมานํ สมาปตฺติยา – อิทํ ตสฺมิํ สมเย อโนตฺตปฺปํ โหติฯ
394. Katamaṃ tasmiṃ samaye anottappaṃ hoti? Yaṃ tasmiṃ samaye na ottappati ottappitabbena na ottappati pāpakānaṃ akusalānaṃ dhammānaṃ samāpattiyā – idaṃ tasmiṃ samaye anottappaṃ hoti.
๓๙๕. กตโม ตสฺมิํ สมเย สมโถ โหติ? ยา ตสฺมิํ สมเย จิตฺตสฺส ฐิติ สณฺฐิติ อวฎฺฐิติ อวิสาหาโร อวิเกฺขโป อวิสาหฎมานสตา สมโถ สมาธินฺทฺริยํ สมาธิพลํ มิจฺฉาสมาธิ – อยํ ตสฺมิํ สมเย สมโถ โหติฯ
395. Katamo tasmiṃ samaye samatho hoti? Yā tasmiṃ samaye cittassa ṭhiti saṇṭhiti avaṭṭhiti avisāhāro avikkhepo avisāhaṭamānasatā samatho samādhindriyaṃ samādhibalaṃ micchāsamādhi – ayaṃ tasmiṃ samaye samatho hoti.
๓๙๖. กตโม ตสฺมิํ สมเย ปคฺคาโห โหติ? โย ตสฺมิํ สมเย เจตสิโก วีริยารโมฺภ นิกฺกโม ปรกฺกโม อุยฺยาโม วายาโม อุสฺสาโห อุโสฺสฬฺหี ถาโม ธิติ อสิถิลปรกฺกมตา อนิกฺขิตฺตฉนฺทตา อนิกฺขิตฺตธุรตา ธุรสมฺปคฺคาโห วีริยํ วีริยินฺทฺริยํ วีริยพลํ มิจฺฉาวายาโม – อยํ ตสฺมิํ สมเย ปคฺคาโห โหติฯ
396. Katamo tasmiṃ samaye paggāho hoti? Yo tasmiṃ samaye cetasiko vīriyārambho nikkamo parakkamo uyyāmo vāyāmo ussāho ussoḷhī thāmo dhiti asithilaparakkamatā anikkhittachandatā anikkhittadhuratā dhurasampaggāho vīriyaṃ vīriyindriyaṃ vīriyabalaṃ micchāvāyāmo – ayaṃ tasmiṃ samaye paggāho hoti.
๓๙๗. กตโม ตสฺมิํ สมเย อวิเกฺขโป โหติ? ยา ตสฺมิํ สมเย จิตฺตสฺส ฐิติ สณฺฐิติ อวฎฺฐิติ อวิสาหาโร อวิเกฺขโป อวิสาหฎมานสตา สมโถ สมาธินฺทฺริยํ สมาธิพลํ มิจฺฉาสมาธิ – อยํ ตสฺมิํ สมเย อวิเกฺขโป โหติ; เย วา ปน ตสฺมิํ สมเย อเญฺญปิ อตฺถิ ปฎิจฺจสมุปฺปนฺนา อรูปิโน ธมฺมา – อิเม ธมฺมา อกุสลาฯ
397. Katamo tasmiṃ samaye avikkhepo hoti? Yā tasmiṃ samaye cittassa ṭhiti saṇṭhiti avaṭṭhiti avisāhāro avikkhepo avisāhaṭamānasatā samatho samādhindriyaṃ samādhibalaṃ micchāsamādhi – ayaṃ tasmiṃ samaye avikkhepo hoti; ye vā pana tasmiṃ samaye aññepi atthi paṭiccasamuppannā arūpino dhammā – ime dhammā akusalā.
ตสฺมิํ โข ปน สมเย จตฺตาโร ขนฺธา โหนฺติ, ทฺวายตนานิ โหนฺติ, เทฺว ธาตุโย โหนฺติ, ตโย อาหารา โหนฺติ, ปญฺจินฺทฺริยานิ โหนฺติ, ปญฺจงฺคิกํ ฌานํ โหติ, จตุรงฺคิโก มโคฺค โหติ, จตฺตาริ พลานิ โหนฺติ, เทฺว เหตู โหนฺติ, เอโก ผโสฺส โหติ…เป.… เอกํ ธมฺมายตนํ โหติ, เอกา ธมฺมธาตุ โหติ; เย วา ปน ตสฺมิํ สมเย อเญฺญปิ อตฺถิ ปฎิจฺจสมุปฺปนฺนา อรูปิโน ธมฺมา – อิเม ธมฺมา อกุสลา…เป.…ฯ
Tasmiṃ kho pana samaye cattāro khandhā honti, dvāyatanāni honti, dve dhātuyo honti, tayo āhārā honti, pañcindriyāni honti, pañcaṅgikaṃ jhānaṃ hoti, caturaṅgiko maggo hoti, cattāri balāni honti, dve hetū honti, eko phasso hoti…pe… ekaṃ dhammāyatanaṃ hoti, ekā dhammadhātu hoti; ye vā pana tasmiṃ samaye aññepi atthi paṭiccasamuppannā arūpino dhammā – ime dhammā akusalā…pe….
๓๙๘. กตโม ตสฺมิํ สมเย สงฺขารกฺขโนฺธ โหติ? ผโสฺส เจตนา วิตโกฺก วิจาโร ปีติ จิตฺตเสฺสกคฺคตา วีริยินฺทฺริยํ สมาธินฺทฺริยํ ชีวิตินฺทฺริยํ มิจฺฉาทิฎฺฐิ มิจฺฉาสงฺกโปฺป มิจฺฉาวายาโม มิจฺฉาสมาธิ วีริยพลํ สมาธิพลํ อหิริกพลํ อโนตฺตปฺปพลํ โลโภ โมโห อภิชฺฌา มิจฺฉาทิฎฺฐิ อหิริกํ อโนตฺตปฺปํ สมโถ ปคฺคาโห อวิเกฺขโป; เย วา ปน ตสฺมิํ สมเย อเญฺญปิ อตฺถิ ปฎิจฺจสมุปฺปนฺนา อรูปิโน ธมฺมา ฐเปตฺวา เวทนากฺขนฺธํ ฐเปตฺวา สญฺญากฺขนฺธํ ฐเปตฺวา วิญฺญาณกฺขนฺธํ – อยํ ตสฺมิํ สมเย สงฺขารกฺขโนฺธ โหติ…เป.… อิเม ธมฺมา อกุสลาฯ
398. Katamo tasmiṃ samaye saṅkhārakkhandho hoti? Phasso cetanā vitakko vicāro pīti cittassekaggatā vīriyindriyaṃ samādhindriyaṃ jīvitindriyaṃ micchādiṭṭhi micchāsaṅkappo micchāvāyāmo micchāsamādhi vīriyabalaṃ samādhibalaṃ ahirikabalaṃ anottappabalaṃ lobho moho abhijjhā micchādiṭṭhi ahirikaṃ anottappaṃ samatho paggāho avikkhepo; ye vā pana tasmiṃ samaye aññepi atthi paṭiccasamuppannā arūpino dhammā ṭhapetvā vedanākkhandhaṃ ṭhapetvā saññākkhandhaṃ ṭhapetvā viññāṇakkhandhaṃ – ayaṃ tasmiṃ samaye saṅkhārakkhandho hoti…pe… ime dhammā akusalā.
๓๙๙. กตเม ธมฺมา อกุสลา? ยสฺมิํ สมเย อกุสลํ จิตฺตํ อุปฺปนฺนํ โหติ โสมนสฺสสหคตํ ทิฎฺฐิคตสมฺปยุตฺตํ สสงฺขาเรน รูปารมฺมณํ วา…เป.… ธมฺมารมฺมณํ วา ยํ ยํ วา ปนารพฺภ, ตสฺมิํ สมเย ผโสฺส โหติ…เป.… อวิเกฺขโป โหติ…เป.… อิเม ธมฺมา อกุสลาฯ
399. Katame dhammā akusalā? Yasmiṃ samaye akusalaṃ cittaṃ uppannaṃ hoti somanassasahagataṃ diṭṭhigatasampayuttaṃ sasaṅkhārena rūpārammaṇaṃ vā…pe… dhammārammaṇaṃ vā yaṃ yaṃ vā panārabbha, tasmiṃ samaye phasso hoti…pe… avikkhepo hoti…pe… ime dhammā akusalā.
๔๐๐. กตเม ธมฺมา อกุสลา? ยสฺมิํ สมเย อกุสลํ จิตฺตํ อุปฺปนฺนํ โหติ โสมนสฺสสหคตํ ทิฎฺฐิคตวิปฺปยุตฺตํ รูปารมฺมณํ วา สทฺทารมฺมณํ วา คนฺธารมฺมณํ วา รสารมฺมณํ วา โผฎฺฐพฺพารมฺมณํ วา ธมฺมารมฺมณํ วา ยํ ยํ วา ปนารพฺภ, ตสฺมิํ สมเย ผโสฺส โหติ, เวทนา โหติ, สญฺญา โหติ, เจตนา โหติ, จิตฺตํ โหติ, วิตโกฺก โหติ, วิจาโร โหติ, ปีติ โหติ, สุขํ โหติ, จิตฺตเสฺสกคฺคตา โหติ, วีริยินฺทฺริยํ โหติ, สมาธินฺทฺริยํ โหติ, มนินฺทฺริยํ โหติ, โสมนสฺสินฺทฺริยํ โหติ, ชีวิตินฺทฺริยํ โหติ, มิจฺฉาสงฺกโปฺป โหติ, มิจฺฉาวายาโม โหติ, มิจฺฉาสมาธิ โหติ, วีริยพลํ โหติ, สมาธิพลํ โหติ, อหิริกพลํ โหติ, อโนตฺตปฺปพลํ โหติ, โลโภ โหติ, โมโห โหติ, อภิชฺฌา โหติ, อหิริกํ โหติ, อโนตฺตปฺปํ โหติ, สมโถ โหติ, ปคฺคาโห โหติ, อวิเกฺขโป โหติ; เย วา ปน ตสฺมิํ สมเย อเญฺญปิ อตฺถิ ปฎิจฺจสมุปฺปนฺนา อรูปิโน ธมฺมา – อิเม ธมฺมา อกุสลา…เป.…ฯ
400. Katame dhammā akusalā? Yasmiṃ samaye akusalaṃ cittaṃ uppannaṃ hoti somanassasahagataṃ diṭṭhigatavippayuttaṃ rūpārammaṇaṃ vā saddārammaṇaṃ vā gandhārammaṇaṃ vā rasārammaṇaṃ vā phoṭṭhabbārammaṇaṃ vā dhammārammaṇaṃ vā yaṃ yaṃ vā panārabbha, tasmiṃ samaye phasso hoti, vedanā hoti, saññā hoti, cetanā hoti, cittaṃ hoti, vitakko hoti, vicāro hoti, pīti hoti, sukhaṃ hoti, cittassekaggatā hoti, vīriyindriyaṃ hoti, samādhindriyaṃ hoti, manindriyaṃ hoti, somanassindriyaṃ hoti, jīvitindriyaṃ hoti, micchāsaṅkappo hoti, micchāvāyāmo hoti, micchāsamādhi hoti, vīriyabalaṃ hoti, samādhibalaṃ hoti, ahirikabalaṃ hoti, anottappabalaṃ hoti, lobho hoti, moho hoti, abhijjhā hoti, ahirikaṃ hoti, anottappaṃ hoti, samatho hoti, paggāho hoti, avikkhepo hoti; ye vā pana tasmiṃ samaye aññepi atthi paṭiccasamuppannā arūpino dhammā – ime dhammā akusalā…pe….
ตสฺมิํ โข ปน สมเย จตฺตาโร ขนฺธา โหนฺติ, ทฺวายตนานิ โหนฺติ , เทฺว ธาตุโย โหนฺติ, ตโย อาหารา โหนฺติ, ปญฺจินฺทฺริยานิ โหนฺติ, ปญฺจงฺคิกํ ฌานํ โหติ, ติวงฺคิโก มโคฺค โหติ, จตฺตาริ พลานิ โหนฺติ, เทฺว เหตู โหนฺติ, เอโก ผโสฺส โหติ…เป.… เอกํ ธมฺมายตนํ โหติ, เอกา ธมฺมธาตุ โหติ; เย วา ปน ตสฺมิํ สมเย อเญฺญปิ อตฺถิ ปฎิจฺจสมุปฺปนฺนา อรูปิโน ธมฺมา – อิเม ธมฺมา อกุสลา…เป.…ฯ
Tasmiṃ kho pana samaye cattāro khandhā honti, dvāyatanāni honti , dve dhātuyo honti, tayo āhārā honti, pañcindriyāni honti, pañcaṅgikaṃ jhānaṃ hoti, tivaṅgiko maggo hoti, cattāri balāni honti, dve hetū honti, eko phasso hoti…pe… ekaṃ dhammāyatanaṃ hoti, ekā dhammadhātu hoti; ye vā pana tasmiṃ samaye aññepi atthi paṭiccasamuppannā arūpino dhammā – ime dhammā akusalā…pe….
๔๐๑. กตโม ตสฺมิํ สมเย สงฺขารกฺขโนฺธ โหติ? ผโสฺส เจตนา วิตโกฺก วิจาโร ปีติ จิตฺตเสฺสกคฺคตา วีริยินฺทฺริยํ สมาธินฺทฺริยํ ชีวิตินฺทฺริยํ มิจฺฉาสงฺกโปฺป มิจฺฉาวายาโม มิจฺฉาสมาธิ วีริยพลํ สมาธิพลํ อหิริกพลํ อโนตฺตปฺปพลํ โลโภ โมโห อภิชฺฌา อหิริกํ อโนตฺตปฺปํ สมโถ ปคฺคาโห อวิเกฺขโป; เย วา ปน ตสฺมิํ สมเย อเญฺญปิ อตฺถิ ปฎิจฺจสมุปฺปนฺนา อรูปิโน ธมฺมา ฐเปตฺวา เวทนากฺขนฺธํ ฐเปตฺวา สญฺญากฺขนฺธํ ฐเปตฺวา วิญฺญาณกฺขนฺธํ – อยํ ตสฺมิํ สมเย สงฺขารกฺขโนฺธ โหติ…เป.… อิเม ธมฺมา อกุสลาฯ
401. Katamo tasmiṃ samaye saṅkhārakkhandho hoti? Phasso cetanā vitakko vicāro pīti cittassekaggatā vīriyindriyaṃ samādhindriyaṃ jīvitindriyaṃ micchāsaṅkappo micchāvāyāmo micchāsamādhi vīriyabalaṃ samādhibalaṃ ahirikabalaṃ anottappabalaṃ lobho moho abhijjhā ahirikaṃ anottappaṃ samatho paggāho avikkhepo; ye vā pana tasmiṃ samaye aññepi atthi paṭiccasamuppannā arūpino dhammā ṭhapetvā vedanākkhandhaṃ ṭhapetvā saññākkhandhaṃ ṭhapetvā viññāṇakkhandhaṃ – ayaṃ tasmiṃ samaye saṅkhārakkhandho hoti…pe… ime dhammā akusalā.
๔๐๒. กตเม ธมฺมา อกุสลา? ยสฺมิํ สมเย อกุสลํ จิตฺตํ อุปฺปนฺนํ โหติ โสมนสฺสสหคตํ ทิฎฺฐิคตวิปฺปยุตฺตํ สสงฺขาเรน รูปารมฺมณํ วา…เป.… ธมฺมารมฺมณํ วา ยํ ยํ วา ปนารพฺภ, ตสฺมิํ สมเย ผโสฺส โหติ…เป.… อวิเกฺขโป โหติ…เป.… อิเม ธมฺมา อกุสลาฯ
402. Katame dhammā akusalā? Yasmiṃ samaye akusalaṃ cittaṃ uppannaṃ hoti somanassasahagataṃ diṭṭhigatavippayuttaṃ sasaṅkhārena rūpārammaṇaṃ vā…pe… dhammārammaṇaṃ vā yaṃ yaṃ vā panārabbha, tasmiṃ samaye phasso hoti…pe… avikkhepo hoti…pe… ime dhammā akusalā.
๔๐๓. กตเม ธมฺมา อกุสลา? ยสฺมิํ สมเย อกุสลํ จิตฺตํ อุปฺปนฺนํ โหติ อุเปกฺขาสหคตํ ทิฎฺฐิคตสมฺปยุตฺตํ รูปารมฺมณํ วา สทฺทารมฺมณํ วา คนฺธารมฺมณํ วา รสารมฺมณํ วา โผฎฺฐพฺพารมฺมณํ วา ธมฺมารมฺมณํ วา ยํ ยํ วา ปนารพฺภ, ตสฺมิํ สมเย ผโสฺส โหติ, เวทนา โหติ, สญฺญา โหติ, เจตนา โหติ, จิตฺตํ โหติ, วิตโกฺก โหติ, วิจาโร โหติ, อุเปกฺขา โหติ, จิตฺตเสฺสกคฺคตา โหติ, วีริยินฺทฺริยํ โหติ, สมาธินฺทฺริยํ โหติ, มนินฺทฺริยํ โหติ, อุเปกฺขินฺทฺริยํ โหติ, ชีวิตินฺทฺริยํ โหติ, มิจฺฉาทิฎฺฐิ โหติ, มิจฺฉาสงฺกโปฺป โหติ, มิจฺฉาวายาโม โหติ, มิจฺฉาสมาธิ โหติ, วีริยพลํ โหติ, สมาธิพลํ โหติ, อหิริกพลํ โหติ, อโนตฺตปฺปพลํ โหติ, โลโภ โหติ, โมโห โหติ, อภิชฺฌา โหติ, มิจฺฉาทิฎฺฐิ โหติ, อหิริกํ โหติ, อโนตฺตปฺปํ โหติ, สมโถ โหติ, ปคฺคาโห โหติ, อวิเกฺขโป โหติ; เย วา ปน ตสฺมิํ สมเย อเญฺญปิ อตฺถิ ปฎิจฺจสมุปฺปนฺนา อรูปิโน ธมฺมา – อิเม ธมฺมา อกุสลาฯ
403. Katame dhammā akusalā? Yasmiṃ samaye akusalaṃ cittaṃ uppannaṃ hoti upekkhāsahagataṃ diṭṭhigatasampayuttaṃ rūpārammaṇaṃ vā saddārammaṇaṃ vā gandhārammaṇaṃ vā rasārammaṇaṃ vā phoṭṭhabbārammaṇaṃ vā dhammārammaṇaṃ vā yaṃ yaṃ vā panārabbha, tasmiṃ samaye phasso hoti, vedanā hoti, saññā hoti, cetanā hoti, cittaṃ hoti, vitakko hoti, vicāro hoti, upekkhā hoti, cittassekaggatā hoti, vīriyindriyaṃ hoti, samādhindriyaṃ hoti, manindriyaṃ hoti, upekkhindriyaṃ hoti, jīvitindriyaṃ hoti, micchādiṭṭhi hoti, micchāsaṅkappo hoti, micchāvāyāmo hoti, micchāsamādhi hoti, vīriyabalaṃ hoti, samādhibalaṃ hoti, ahirikabalaṃ hoti, anottappabalaṃ hoti, lobho hoti, moho hoti, abhijjhā hoti, micchādiṭṭhi hoti, ahirikaṃ hoti, anottappaṃ hoti, samatho hoti, paggāho hoti, avikkhepo hoti; ye vā pana tasmiṃ samaye aññepi atthi paṭiccasamuppannā arūpino dhammā – ime dhammā akusalā.
๔๐๔. กตโม ตสฺมิํ สมเย ผโสฺส โหติ? โย ตสฺมิํ สมเย ผโสฺส ผุสนา สํผุสนา สํผุสิตตฺตํ – อยํ ตสฺมิํ สมเย ผโสฺส โหติฯ
404. Katamo tasmiṃ samaye phasso hoti? Yo tasmiṃ samaye phasso phusanā saṃphusanā saṃphusitattaṃ – ayaṃ tasmiṃ samaye phasso hoti.
๔๐๕. กตมา ตสฺมิํ สมเย เวทนา โหติ? ยํ ตสฺมิํ สมเย ตชฺชามโนวิญฺญาณธาตุสมฺผสฺสชํ เจตสิกํ เนว สาตํ นาสาตํ เจโตสมฺผสฺสชํ อทุกฺขมสุขํ เวทยิตํ เจโตสมฺผสฺสชา อทุกฺขมสุขา เวทนา – อยํ ตสฺมิํ สมเย เวทนา โหติ…เป.…ฯ
405. Katamā tasmiṃ samaye vedanā hoti? Yaṃ tasmiṃ samaye tajjāmanoviññāṇadhātusamphassajaṃ cetasikaṃ neva sātaṃ nāsātaṃ cetosamphassajaṃ adukkhamasukhaṃ vedayitaṃ cetosamphassajā adukkhamasukhā vedanā – ayaṃ tasmiṃ samaye vedanā hoti…pe….
๔๐๖. กตมา ตสฺมิํ สมเย อุเปกฺขา โหติ? ยํ ตสฺมิํ สมเย เจตสิกํ เนว สาตํ นาสาตํ เจโตสมฺผสฺสชํ อทุกฺขมสุขํ เวทยิตํ เจโตสมฺผสฺสชา อทุกฺขมสุขา เวทนา – อยํ ตสฺมิํ สมเย อุเปกฺขา โหติ…เป.…ฯ
406. Katamā tasmiṃ samaye upekkhā hoti? Yaṃ tasmiṃ samaye cetasikaṃ neva sātaṃ nāsātaṃ cetosamphassajaṃ adukkhamasukhaṃ vedayitaṃ cetosamphassajā adukkhamasukhā vedanā – ayaṃ tasmiṃ samaye upekkhā hoti…pe….
๔๐๗. กตมํ ตสฺมิํ สมเย อุเปกฺขินฺทฺริยํ โหติ? ยํ ตสฺมิํ สมเย เจตสิกํ เนว สาตํ นาสาตํ เจโตสมฺผสฺสชํ อทุกฺขมสุขํ เวทยิตํ เจโตสมฺผสฺสชา อทุกฺขมสุขา เวทนา – อิทํ ตสฺมิํ สมเย อุเปกฺขินฺทฺริยํ โหติ…เป.… เย วา ปน ตสฺมิํ สมเย อเญฺญปิ อตฺถิ ปฎิจฺจสมุปฺปนฺนา อรูปิโน ธมฺมา – อิเม ธมฺมา อกุสลาฯ
407. Katamaṃ tasmiṃ samaye upekkhindriyaṃ hoti? Yaṃ tasmiṃ samaye cetasikaṃ neva sātaṃ nāsātaṃ cetosamphassajaṃ adukkhamasukhaṃ vedayitaṃ cetosamphassajā adukkhamasukhā vedanā – idaṃ tasmiṃ samaye upekkhindriyaṃ hoti…pe… ye vā pana tasmiṃ samaye aññepi atthi paṭiccasamuppannā arūpino dhammā – ime dhammā akusalā.
ตสฺมิํ โข ปน สมเย จตฺตาโร ขนฺธา โหนฺติ, ทฺวายตนานิ โหนฺติ, เทฺว ธาตุโย โหนฺติ, ตโย อาหารา โหนฺติ, ปญฺจินฺทฺริยานิ โหนฺติ, จตุรงฺคิกํ ฌานํ โหติ, จตุรงฺคิโก มโคฺค โหติ, จตฺตาริ พลานิ โหนฺติ, เทฺว เหตู โหนฺติ, เอโก ผโสฺส โหติ…เป.… เอกํ ธมฺมายตนํ โหติ, เอกา ธมฺมธาตุ โหติ; เย วา ปน ตสฺมิํ สมเย อเญฺญปิ อตฺถิ ปฎิจฺจสมุปฺปนฺนา อรูปิโน ธมฺมา – อิเม ธมฺมา อกุสลา…เป.…ฯ
Tasmiṃ kho pana samaye cattāro khandhā honti, dvāyatanāni honti, dve dhātuyo honti, tayo āhārā honti, pañcindriyāni honti, caturaṅgikaṃ jhānaṃ hoti, caturaṅgiko maggo hoti, cattāri balāni honti, dve hetū honti, eko phasso hoti…pe… ekaṃ dhammāyatanaṃ hoti, ekā dhammadhātu hoti; ye vā pana tasmiṃ samaye aññepi atthi paṭiccasamuppannā arūpino dhammā – ime dhammā akusalā…pe….
๔๐๘. กตโม ตสฺมิํ สมเย สงฺขารกฺขโนฺธ โหติ? ผโสฺส เจตนา วิตโกฺก วิจาโร จิตฺตเสฺสกคฺคตา วีริยินฺทฺริยํ สมาธินฺทฺริยํ ชีวิตินฺทฺริยํ มิจฺฉาทิฎฺฐิ มิจฺฉาสงฺกโปฺป มิจฺฉาวายาโม มิจฺฉาสมาธิ วีริยพลํ สมาธิพลํ อหิริกพลํ อโนตฺตปฺปพลํ โลโภ โมโห อภิชฺฌา มิจฺฉาทิฎฺฐิ อหิริกํ อโนตฺตปฺปํ สมโถ ปคฺคาโห อวิเกฺขโป; เย วา ปน ตสฺมิํ สมเย อเญฺญปิ อตฺถิ ปฎิจฺจสมุปฺปนฺนา อรูปิโน ธมฺมา ฐเปตฺวา เวทนากฺขนฺธํ ฐเปตฺวา สญฺญากฺขนฺธํ ฐเปตฺวา วิญฺญาณกฺขนฺธํ – อยํ ตสฺมิํ สมเย สงฺขารกฺขโนฺธ โหติ…เป.… อิเม ธมฺมา อกุสลาฯ
408. Katamo tasmiṃ samaye saṅkhārakkhandho hoti? Phasso cetanā vitakko vicāro cittassekaggatā vīriyindriyaṃ samādhindriyaṃ jīvitindriyaṃ micchādiṭṭhi micchāsaṅkappo micchāvāyāmo micchāsamādhi vīriyabalaṃ samādhibalaṃ ahirikabalaṃ anottappabalaṃ lobho moho abhijjhā micchādiṭṭhi ahirikaṃ anottappaṃ samatho paggāho avikkhepo; ye vā pana tasmiṃ samaye aññepi atthi paṭiccasamuppannā arūpino dhammā ṭhapetvā vedanākkhandhaṃ ṭhapetvā saññākkhandhaṃ ṭhapetvā viññāṇakkhandhaṃ – ayaṃ tasmiṃ samaye saṅkhārakkhandho hoti…pe… ime dhammā akusalā.
๔๐๙. กตเม ธมฺมา อกุสลา? ยสฺมิํ สมเย อกุสลํ จิตฺตํ อุปฺปนฺนํ โหติ อุเปกฺขาสหคตํ ทิฎฺฐิคตสมฺปยุตฺตํ สสงฺขาเรน รูปารมฺมณํ วา…เป.… ธมฺมารมฺมณํ วา ยํ ยํ วา ปนารพฺภ, ตสฺมิํ สมเย ผโสฺส โหติ…เป.… อวิเกฺขโป โหติ…เป.… อิเม ธมฺมา อกุสลาฯ
409. Katame dhammā akusalā? Yasmiṃ samaye akusalaṃ cittaṃ uppannaṃ hoti upekkhāsahagataṃ diṭṭhigatasampayuttaṃ sasaṅkhārena rūpārammaṇaṃ vā…pe… dhammārammaṇaṃ vā yaṃ yaṃ vā panārabbha, tasmiṃ samaye phasso hoti…pe… avikkhepo hoti…pe… ime dhammā akusalā.
๔๑๐. กตเม ธมฺมา อกุสลา? ยสฺมิํ สมเย อกุสลํ จิตฺตํ อุปฺปนฺนํ โหติ อุเปกฺขาสหคตํ ทิฎฺฐิคตวิปฺปยุตฺตํ รูปารมฺมณํ วา สทฺทารมฺมณํ วา คนฺธารมฺมณํ วา รสารมฺมณํ วา โผฎฺฐพฺพารมฺมณํ วา ธมฺมารมฺมณํ วา ยํ ยํ วา ปนารพฺภ, ตสฺมิํ สมเย ผโสฺส โหติ, เวทนา โหติ, สญฺญา โหติ, เจตนา โหติ, จิตฺตํ โหติ, วิตโกฺก โหติ, วิจาโร โหติ, อุเปกฺขา โหติ, จิตฺตเสฺสกคฺคตา โหติ, วีริยินฺทฺริยํ โหติ, สมาธินฺทฺริยํ โหติ, มนินฺทฺริยํ โหติ, อุเปกฺขินฺทฺริยํ โหติ , ชีวิตินฺทฺริยํ โหติ, มิจฺฉาสงฺกโปฺป โหติ, มิจฺฉาวายาโม โหติ, มิจฺฉาสมาธิ โหติ, วีริยพลํ โหติ, สมาธิพลํ โหติ, อหิริกพลํ โหติ, อโนตฺตปฺปพลํ โหติ, โลโภ โหติ, โมโห โหติ, อภิชฺฌา โหติ, อหิริกํ โหติ, อโนตฺตปฺปํ โหติ, สมโถ โหติ, ปคฺคาโห โหติ, อวิเกฺขโป โหติ; เย วา ปน ตสฺมิํ สมเย อเญฺญปิ อตฺถิ ปฎิจฺจสมุปฺปนฺนา อรูปิโน ธมฺมา – อิเม ธมฺมา อกุสลา…เป.…ฯ
410. Katame dhammā akusalā? Yasmiṃ samaye akusalaṃ cittaṃ uppannaṃ hoti upekkhāsahagataṃ diṭṭhigatavippayuttaṃ rūpārammaṇaṃ vā saddārammaṇaṃ vā gandhārammaṇaṃ vā rasārammaṇaṃ vā phoṭṭhabbārammaṇaṃ vā dhammārammaṇaṃ vā yaṃ yaṃ vā panārabbha, tasmiṃ samaye phasso hoti, vedanā hoti, saññā hoti, cetanā hoti, cittaṃ hoti, vitakko hoti, vicāro hoti, upekkhā hoti, cittassekaggatā hoti, vīriyindriyaṃ hoti, samādhindriyaṃ hoti, manindriyaṃ hoti, upekkhindriyaṃ hoti , jīvitindriyaṃ hoti, micchāsaṅkappo hoti, micchāvāyāmo hoti, micchāsamādhi hoti, vīriyabalaṃ hoti, samādhibalaṃ hoti, ahirikabalaṃ hoti, anottappabalaṃ hoti, lobho hoti, moho hoti, abhijjhā hoti, ahirikaṃ hoti, anottappaṃ hoti, samatho hoti, paggāho hoti, avikkhepo hoti; ye vā pana tasmiṃ samaye aññepi atthi paṭiccasamuppannā arūpino dhammā – ime dhammā akusalā…pe….
ตสฺมิํ โข ปน สมเย จตฺตาโร ขนฺธา โหนฺติ, ทฺวายตนานิ โหนฺติ , เทฺว ธาตุโย โหนฺติ, ตโย อาหารา โหนฺติ, ปญฺจินฺทฺริยานิ โหนฺติ, จตุรงฺคิกํ ฌานํ โหติ, ติวงฺคิโก มโคฺค โหติ, จตฺตาริ พลานิ โหนฺติ, เทฺว เหตู โหนฺติ, เอโก ผโสฺส โหติ…เป.… เอกํ ธมฺมายตนํ โหติ, เอกา ธมฺมธาตุ โหติ; เย วา ปน ตสฺมิํ สมเย อเญฺญปิ อตฺถิ ปฎิจฺจสมุปฺปนฺนา อรูปิโน ธมฺมา – อิเม ธมฺมา อกุสลา…เป.…ฯ
Tasmiṃ kho pana samaye cattāro khandhā honti, dvāyatanāni honti , dve dhātuyo honti, tayo āhārā honti, pañcindriyāni honti, caturaṅgikaṃ jhānaṃ hoti, tivaṅgiko maggo hoti, cattāri balāni honti, dve hetū honti, eko phasso hoti…pe… ekaṃ dhammāyatanaṃ hoti, ekā dhammadhātu hoti; ye vā pana tasmiṃ samaye aññepi atthi paṭiccasamuppannā arūpino dhammā – ime dhammā akusalā…pe….
๔๑๑. กตโม ตสฺมิํ สมเย สงฺขารกฺขโนฺธ โหติ? ผโสฺส เจตนา วิตโกฺก วิจาโร จิตฺตเสฺสกคฺคตา วีริยินฺทฺริยํ สมาธินฺทฺริยํ ชีวิตินฺทฺริยํ มิจฺฉาสงฺกโปฺป มิจฺฉาวายาโม มิจฺฉาสมาธิ วีริยพลํ สมาธิพลํ อหิริกพลํ อโนตฺตปฺปพลํ โลโภ โมโห อภิชฺฌา อหิริกํ อโนตฺตปฺปํ สมโถ ปคฺคาโห อวิเกฺขโป; เย วา ปน ตสฺมิํ สมเย อเญฺญปิ อตฺถิ ปฎิจฺจสมุปฺปนฺนา อรูปิโน ธมฺมา ฐเปตฺวา เวทนากฺขนฺธํ ฐเปตฺวา สญฺญากฺขนฺธํ ฐเปตฺวา วิญฺญาณกฺขนฺธํ – อยํ ตสฺมิํ สมเย สงฺขารกฺขโนฺธ โหติ…เป.… อิเม ธมฺมา อกุสลาฯ
411. Katamo tasmiṃ samaye saṅkhārakkhandho hoti? Phasso cetanā vitakko vicāro cittassekaggatā vīriyindriyaṃ samādhindriyaṃ jīvitindriyaṃ micchāsaṅkappo micchāvāyāmo micchāsamādhi vīriyabalaṃ samādhibalaṃ ahirikabalaṃ anottappabalaṃ lobho moho abhijjhā ahirikaṃ anottappaṃ samatho paggāho avikkhepo; ye vā pana tasmiṃ samaye aññepi atthi paṭiccasamuppannā arūpino dhammā ṭhapetvā vedanākkhandhaṃ ṭhapetvā saññākkhandhaṃ ṭhapetvā viññāṇakkhandhaṃ – ayaṃ tasmiṃ samaye saṅkhārakkhandho hoti…pe… ime dhammā akusalā.
๔๑๒. กตเม ธมฺมา อกุสลา? ยสฺมิํ สมเย อกุสลํ จิตฺตํ อุปฺปนฺนํ โหติ อุเปกฺขาสหคตํ ทิฎฺฐิคตวิปฺปยุตฺตํ สสงฺขาเรน รูปารมฺมณํ วา…เป.… ธมฺมารมฺมณํ วา ยํ ยํ วา ปนารพฺภ, ตสฺมิํ สมเย ผโสฺส โหติ…เป.… อวิเกฺขโป โหติ…เป.… อิเม ธมฺมา อกุสลาฯ
412. Katame dhammā akusalā? Yasmiṃ samaye akusalaṃ cittaṃ uppannaṃ hoti upekkhāsahagataṃ diṭṭhigatavippayuttaṃ sasaṅkhārena rūpārammaṇaṃ vā…pe… dhammārammaṇaṃ vā yaṃ yaṃ vā panārabbha, tasmiṃ samaye phasso hoti…pe… avikkhepo hoti…pe… ime dhammā akusalā.
๔๑๓. กตเม ธมฺมา อกุสลา? ยสฺมิํ สมเย อกุสลํ จิตฺตํ อุปฺปนฺนํ โหติ โทมนสฺสสหคตํ ปฎิฆสมฺปยุตฺตํ รูปารมฺมณํ วา สทฺทารมฺมณํ วา คนฺธารมฺมณํ วา รสารมฺมณํ วา โผฎฺฐพฺพารมฺมณํ วา ธมฺมารมฺมณํ วา ยํ ยํ วา ปนารพฺภ, ตสฺมิํ สมเย ผโสฺส โหติ, เวทนา โหติ, สญฺญา โหติ, เจตนา โหติ, จิตฺตํ โหติ, วิตโกฺก โหติ, วิจาโร โหติ, ทุกฺขํ โหติ, จิตฺตเสฺสกคฺคตา โหติ, วีริยินฺทฺริยํ โหติ, สมาธินฺทฺริยํ โหติ, มนินฺทฺริยํ โหติ, โทมนสฺสินฺทฺริยํ โหติ, ชีวิตินฺทฺริยํ โหติ, มิจฺฉาสงฺกโปฺป โหติ, มิจฺฉาวายาโม โหติ, มิจฺฉาสมาธิ โหติ, วีริยพลํ โหติ, สมาธิพลํ โหติ, อหิริกพลํ โหติ, อโนตฺตปฺปพลํ โหติ, โทโส โหติ, โมโห โหติ, พฺยาปาโท โหติ, อหิริกํ โหติ, อโนตฺตปฺปํ โหติ, สมโถ โหติ, ปคฺคาโห โหติ, อวิเกฺขโป โหติ; เย วา ปน ตสฺมิํ สมเย อเญฺญปิ อตฺถิ ปฎิจฺจสมุปฺปนฺนา อรูปิโน ธมฺมา – อิเม ธมฺมา อกุสลาฯ
413. Katame dhammā akusalā? Yasmiṃ samaye akusalaṃ cittaṃ uppannaṃ hoti domanassasahagataṃ paṭighasampayuttaṃ rūpārammaṇaṃ vā saddārammaṇaṃ vā gandhārammaṇaṃ vā rasārammaṇaṃ vā phoṭṭhabbārammaṇaṃ vā dhammārammaṇaṃ vā yaṃ yaṃ vā panārabbha, tasmiṃ samaye phasso hoti, vedanā hoti, saññā hoti, cetanā hoti, cittaṃ hoti, vitakko hoti, vicāro hoti, dukkhaṃ hoti, cittassekaggatā hoti, vīriyindriyaṃ hoti, samādhindriyaṃ hoti, manindriyaṃ hoti, domanassindriyaṃ hoti, jīvitindriyaṃ hoti, micchāsaṅkappo hoti, micchāvāyāmo hoti, micchāsamādhi hoti, vīriyabalaṃ hoti, samādhibalaṃ hoti, ahirikabalaṃ hoti, anottappabalaṃ hoti, doso hoti, moho hoti, byāpādo hoti, ahirikaṃ hoti, anottappaṃ hoti, samatho hoti, paggāho hoti, avikkhepo hoti; ye vā pana tasmiṃ samaye aññepi atthi paṭiccasamuppannā arūpino dhammā – ime dhammā akusalā.
๔๑๔. กตโม ตสฺมิํ สมเย ผโสฺส โหติ? โย ตสฺมิํ สมเย ผโสฺส ผุสนา สํผุสนา สํผุสิตตฺตํ – อยํ ตสฺมิํ สมเย ผโสฺส โหติฯ
414. Katamo tasmiṃ samaye phasso hoti? Yo tasmiṃ samaye phasso phusanā saṃphusanā saṃphusitattaṃ – ayaṃ tasmiṃ samaye phasso hoti.
๔๑๕. กตมา ตสฺมิํ สมเย เวทนา โหติ? ยํ ตสฺมิํ สมเย ตชฺชามโนวิญฺญาณธาตุสมฺผสฺสชํ เจตสิกํ อสาตํ เจตสิกํ ทุกฺขํ เจโตสมฺผสฺสชํ อสาตํ ทุกฺขํ เวทยิตํ เจโตสมฺผสฺสชา อสาตา ทุกฺขา เวทนา – อยํ ตสฺมิํ สมเย เวทนา โหติ…เป.…ฯ
415. Katamā tasmiṃ samaye vedanā hoti? Yaṃ tasmiṃ samaye tajjāmanoviññāṇadhātusamphassajaṃ cetasikaṃ asātaṃ cetasikaṃ dukkhaṃ cetosamphassajaṃ asātaṃ dukkhaṃ vedayitaṃ cetosamphassajā asātā dukkhā vedanā – ayaṃ tasmiṃ samaye vedanā hoti…pe….
๔๑๖. กตมํ ตสฺมิํ สมเย ทุกฺขํ โหติ? ยํ ตสฺมิํ สมเย เจตสิกํ อสาตํ เจตสิกํ ทุกฺขํ เจโตสมฺผสฺสชํ อสาตํ ทุกฺขํ เวทยิตํ เจโตสมฺผสฺสชา อสาตา ทุกฺขา เวทนา – อิทํ ตสฺมิํ สมเย ทุกฺขํ โหติ…เป.…ฯ
416. Katamaṃ tasmiṃ samaye dukkhaṃ hoti? Yaṃ tasmiṃ samaye cetasikaṃ asātaṃ cetasikaṃ dukkhaṃ cetosamphassajaṃ asātaṃ dukkhaṃ vedayitaṃ cetosamphassajā asātā dukkhā vedanā – idaṃ tasmiṃ samaye dukkhaṃ hoti…pe….
๔๑๗. กตมํ ตสฺมิํ สมเย โทมนสฺสินฺทฺริยํ โหติ? ยํ ตสฺมิํ สมเย เจตสิกํ อสาตํ เจตสิกํ ทุกฺขํ เจโตสมฺผสฺสชํ อสาตํ ทุกฺขํ เวทยิตํ เจโตสมฺผสฺสชา อสาตา ทุกฺขา เวทนา – อิทํ ตสฺมิํ สมเย โทมนสฺสินฺทฺริยํ โหติ…เป.…ฯ
417. Katamaṃ tasmiṃ samaye domanassindriyaṃ hoti? Yaṃ tasmiṃ samaye cetasikaṃ asātaṃ cetasikaṃ dukkhaṃ cetosamphassajaṃ asātaṃ dukkhaṃ vedayitaṃ cetosamphassajā asātā dukkhā vedanā – idaṃ tasmiṃ samaye domanassindriyaṃ hoti…pe….
๔๑๘. กตโม ตสฺมิํ สมเย โทโส โหติ? โย ตสฺมิํ สมเย โทโส ทุสฺสนา ทุสฺสิตตฺตํ พฺยาปตฺติ พฺยาปชฺชนา พฺยาปชฺชิตตฺตํ วิโรโธ ปฎิวิโรโธ จณฺฑิกฺกํ อสุโรโป อนตฺตมนตา จิตฺตสฺส – อยํ ตสฺมิํ สมเย โทโส โหติ…เป.…ฯ
418. Katamo tasmiṃ samaye doso hoti? Yo tasmiṃ samaye doso dussanā dussitattaṃ byāpatti byāpajjanā byāpajjitattaṃ virodho paṭivirodho caṇḍikkaṃ asuropo anattamanatā cittassa – ayaṃ tasmiṃ samaye doso hoti…pe….
๔๑๙. กตโม ตสฺมิํ สมเย พฺยาปาโท โหติ? โย ตสฺมิํ สมเย โทโส ทุสฺสนา ทุสฺสิตตฺตํ พฺยาปตฺติ พฺยาปชฺชนา พฺยาปชฺชิตตฺตํ วิโรโธ ปฎิวิโรโธ จณฺฑิกฺกํ อสุโรโป อนตฺตมนตา จิตฺตสฺส – อยํ ตสฺมิํ สมเย พฺยาปาโท โหติ…เป.… เย วา ปน ตสฺมิํ สมเย อเญฺญปิ อตฺถิ ปฎิจฺจสมุปฺปนฺนา อรูปิโน ธมฺมา – อิเม ธมฺมา อกุสลาฯ
419. Katamo tasmiṃ samaye byāpādo hoti? Yo tasmiṃ samaye doso dussanā dussitattaṃ byāpatti byāpajjanā byāpajjitattaṃ virodho paṭivirodho caṇḍikkaṃ asuropo anattamanatā cittassa – ayaṃ tasmiṃ samaye byāpādo hoti…pe… ye vā pana tasmiṃ samaye aññepi atthi paṭiccasamuppannā arūpino dhammā – ime dhammā akusalā.
ตสฺมิํ โข ปน สมเย จตฺตาโร ขนฺธา โหนฺติ, ทฺวายตนานิ โหนฺติ, เทฺว ธาตุโย โหนฺติ, ตโย อาหารา โหนฺติ, ปญฺจินฺทฺริยานิ โหนฺติ, จตุรงฺคิกํ ฌานํ โหติ, ติวงฺคิโก มโคฺค โหติ, จตฺตาริ พลานิ โหนฺติ, เทฺว เหตู โหนฺติ, เอโก ผโสฺส โหติ…เป.… เอกํ ธมฺมายตนํ โหติ , เอกา ธมฺมธาตุ โหติ; เย วา ปน ตสฺมิํ สมเย อเญฺญปิ อตฺถิ ปฎิจฺจสมุปฺปนฺนา อรูปิโน ธมฺมา – อิเม ธมฺมา อกุสลา…เป.…ฯ
Tasmiṃ kho pana samaye cattāro khandhā honti, dvāyatanāni honti, dve dhātuyo honti, tayo āhārā honti, pañcindriyāni honti, caturaṅgikaṃ jhānaṃ hoti, tivaṅgiko maggo hoti, cattāri balāni honti, dve hetū honti, eko phasso hoti…pe… ekaṃ dhammāyatanaṃ hoti , ekā dhammadhātu hoti; ye vā pana tasmiṃ samaye aññepi atthi paṭiccasamuppannā arūpino dhammā – ime dhammā akusalā…pe….
๔๒๐. กตโม ตสฺมิํ สมเย สงฺขารกฺขโนฺธ โหติ? ผโสฺส เจตนา วิตโกฺก วิจาโร จิตฺตเสฺสกคฺคตา วีริยินฺทฺริยํ สมาธินฺทฺริยํ ชีวิตินฺทฺริยํ มิจฺฉาสงฺกโปฺป มิจฺฉาวายาโม มิจฺฉาสมาธิ วีริยพลํ สมาธิพลํ อหิริกพลํ อโนตฺตปฺปพลํ โทโส โมโห พฺยาปาโท อหิริกํ อโนตฺตปฺปํ สมโถ ปคฺคาโห อวิเกฺขโป; เย วา ปน ตสฺมิํ สมเย อเญฺญปิ อตฺถิ ปฎิจฺจสมุปฺปนฺนา อรูปิโน ธมฺมา ฐเปตฺวา เวทนากฺขนฺธํ ฐเปตฺวา สญฺญากฺขนฺธํ ฐเปตฺวา วิญฺญาณกฺขนฺธํ – อยํ ตสฺมิํ สมเย สงฺขารกฺขโนฺธ โหติ…เป.… อิเม ธมฺมา อกุสลาฯ
420. Katamo tasmiṃ samaye saṅkhārakkhandho hoti? Phasso cetanā vitakko vicāro cittassekaggatā vīriyindriyaṃ samādhindriyaṃ jīvitindriyaṃ micchāsaṅkappo micchāvāyāmo micchāsamādhi vīriyabalaṃ samādhibalaṃ ahirikabalaṃ anottappabalaṃ doso moho byāpādo ahirikaṃ anottappaṃ samatho paggāho avikkhepo; ye vā pana tasmiṃ samaye aññepi atthi paṭiccasamuppannā arūpino dhammā ṭhapetvā vedanākkhandhaṃ ṭhapetvā saññākkhandhaṃ ṭhapetvā viññāṇakkhandhaṃ – ayaṃ tasmiṃ samaye saṅkhārakkhandho hoti…pe… ime dhammā akusalā.
๔๒๑. กตเม ธมฺมา อกุสลา? ยสฺมิํ สมเย อกุสลํ จิตฺตํ อุปฺปนฺนํ โหติ โทมนสฺสสหคตํ ปฎิฆสมฺปยุตฺตํ สสงฺขาเรน รูปารมฺมณํ วา…เป.… ธมฺมารมฺมณํ วา ยํ ยํ วา ปนารพฺภ, ตสฺมิํ สมเย ผโสฺส โหติ…เป.… อวิเกฺขโป โหติ…เป.… อิเม ธมฺมา อกุสลาฯ
421. Katame dhammā akusalā? Yasmiṃ samaye akusalaṃ cittaṃ uppannaṃ hoti domanassasahagataṃ paṭighasampayuttaṃ sasaṅkhārena rūpārammaṇaṃ vā…pe… dhammārammaṇaṃ vā yaṃ yaṃ vā panārabbha, tasmiṃ samaye phasso hoti…pe… avikkhepo hoti…pe… ime dhammā akusalā.
๔๒๒. กตเม ธมฺมา อกุสลา? ยสฺมิํ สมเย อกุสลํ จิตฺตํ อุปฺปนฺนํ โหติ อุเปกฺขาสหคตํ วิจิกิจฺฉาสมฺปยุตฺตํ รูปารมฺมณํ วา สทฺทารมฺมณํ วา คนฺธารมฺมณํ วา รสารมฺมณํ วา โผฎฺฐพฺพารมฺมณํ วา ธมฺมารมฺมณํ วา ยํ ยํ วา ปนารพฺภ, ตสฺมิํ สมเย ผโสฺส โหติ, เวทนา โหติ, สญฺญา โหติ, เจตนา โหติ, จิตฺตํ โหติ, วิตโกฺก โหติ, วิจาโร โหติ, อุเปกฺขา โหติ, จิตฺตเสฺสกคฺคตา โหติ, วีริยินฺทฺริยํ โหติ, มนินฺทฺริยํ โหติ, อุเปกฺขินฺทฺริยํ โหติ, ชีวิตินฺทฺริยํ โหติ, มิจฺฉาสงฺกโปฺป โหติ, มิจฺฉาวายาโม โหติ, วีริยพลํ โหติ, อหิริกพลํ โหติ, อโนตฺตปฺปพลํ โหติ, วิจิกิจฺฉา โหติ, โมโห โหติ, อหิริกํ โหติ, อโนตฺตปฺปํ โหติ, ปคฺคาโห โหติ; เย วา ปน ตสฺมิํ สมเย อเญฺญปิ อตฺถิ ปฎิจฺจสมุปฺปนฺนา อรูปิโน ธมฺมา – อิเม ธมฺมา อกุสลาฯ
422. Katame dhammā akusalā? Yasmiṃ samaye akusalaṃ cittaṃ uppannaṃ hoti upekkhāsahagataṃ vicikicchāsampayuttaṃ rūpārammaṇaṃ vā saddārammaṇaṃ vā gandhārammaṇaṃ vā rasārammaṇaṃ vā phoṭṭhabbārammaṇaṃ vā dhammārammaṇaṃ vā yaṃ yaṃ vā panārabbha, tasmiṃ samaye phasso hoti, vedanā hoti, saññā hoti, cetanā hoti, cittaṃ hoti, vitakko hoti, vicāro hoti, upekkhā hoti, cittassekaggatā hoti, vīriyindriyaṃ hoti, manindriyaṃ hoti, upekkhindriyaṃ hoti, jīvitindriyaṃ hoti, micchāsaṅkappo hoti, micchāvāyāmo hoti, vīriyabalaṃ hoti, ahirikabalaṃ hoti, anottappabalaṃ hoti, vicikicchā hoti, moho hoti, ahirikaṃ hoti, anottappaṃ hoti, paggāho hoti; ye vā pana tasmiṃ samaye aññepi atthi paṭiccasamuppannā arūpino dhammā – ime dhammā akusalā.
๔๒๓. กตโม ตสฺมิํ สมเย ผโสฺส โหติ? โย ตสฺมิํ สมเย ผโสฺส ผุสนา สํผุสนา สํผุสิตตฺตํ – อยํ ตสฺมิํ สมเย ผโสฺส โหติ…เป.…ฯ
423. Katamo tasmiṃ samaye phasso hoti? Yo tasmiṃ samaye phasso phusanā saṃphusanā saṃphusitattaṃ – ayaṃ tasmiṃ samaye phasso hoti…pe….
๔๒๔. กตมา ตสฺมิํ สมเย จิตฺตเสฺสกคฺคตา โหติ? ยา ตสฺมิํ สมเย จิตฺตสฺส ฐิติ – อยํ ตสฺมิํ สมเย จิตฺตเสฺสกคฺคตา โหติ…เป.…ฯ
424. Katamā tasmiṃ samaye cittassekaggatā hoti? Yā tasmiṃ samaye cittassa ṭhiti – ayaṃ tasmiṃ samaye cittassekaggatā hoti…pe….
๔๒๕. กตมา ตสฺมิํ สมเย วิจิกิจฺฉา โหติ? ยา ตสฺมิํ สมเย กงฺขา กงฺขายนา กงฺขายิตตฺตํ วิมติ วิจิกิจฺฉา เทฺวฬฺหกํ เทฺวธาปโถ สํสโย อเนกํสคฺคาโห อาสปฺปนา ปริสปฺปนา อปริโยคาหนา ถมฺภิตตฺตํ จิตฺตสฺส มโนวิเลโข – อยํ ตสฺมิํ สมเย วิจิกิจฺฉา โหติ…เป.… เย วา ปน ตสฺมิํ สมเย อเญฺญปิ อตฺถิ ปฎิจฺจสมุปฺปนฺนา อรูปิโน ธมฺมา – อิเม ธมฺมา อกุสลาฯ
425. Katamā tasmiṃ samaye vicikicchā hoti? Yā tasmiṃ samaye kaṅkhā kaṅkhāyanā kaṅkhāyitattaṃ vimati vicikicchā dveḷhakaṃ dvedhāpatho saṃsayo anekaṃsaggāho āsappanā parisappanā apariyogāhanā thambhitattaṃ cittassa manovilekho – ayaṃ tasmiṃ samaye vicikicchā hoti…pe… ye vā pana tasmiṃ samaye aññepi atthi paṭiccasamuppannā arūpino dhammā – ime dhammā akusalā.
ตสฺมิํ โข ปน สมเย จตฺตาโร ขนฺธา โหนฺติ, ทฺวายตนานิ โหนฺติ, เทฺว ธาตุโย โหนฺติ, ตโย อาหารา โหนฺติ, จตฺตาริ อินฺทฺริยานิ โหนฺติ , จตุรงฺคิกํ ฌานํ โหติ, ทุวงฺคิโก มโคฺค โหติ, ตีณิ พลานิ โหนฺติ, เอโก เหตุ โหติ, เอโก ผโสฺส โหติ…เป.… เอกํ ธมฺมายตนํ โหติ , เอกา ธมฺมธาตุ โหติ; เย วา ปน ตสฺมิํ สมเย อเญฺญปิ อตฺถิ ปฎิจฺจสมุปฺปนฺนา อรูปิโน ธมฺมา – อิเม ธมฺมา อกุสลา…เป.…ฯ
Tasmiṃ kho pana samaye cattāro khandhā honti, dvāyatanāni honti, dve dhātuyo honti, tayo āhārā honti, cattāri indriyāni honti , caturaṅgikaṃ jhānaṃ hoti, duvaṅgiko maggo hoti, tīṇi balāni honti, eko hetu hoti, eko phasso hoti…pe… ekaṃ dhammāyatanaṃ hoti , ekā dhammadhātu hoti; ye vā pana tasmiṃ samaye aññepi atthi paṭiccasamuppannā arūpino dhammā – ime dhammā akusalā…pe….
๔๒๖. กตโม ตสฺมิํ สมเย สงฺขารกฺขโนฺธ โหติ? ผโสฺส เจตนา วิตโกฺก วิจาโร จิตฺตเสฺสกคฺคตา วีริยินฺทฺริยํ ชีวิตินฺทฺริยํ มิจฺฉาสงฺกโปฺป มิจฺฉาวายาโม วีริยพลํ อหิริกพลํ อโนตฺตปฺปพลํ วิจิกิจฺฉา โมโห อหิริกํ อโนตฺตปฺปํ ปคฺคาโห; เย วา ปน ตสฺมิํ สมเย อเญฺญปิ อตฺถิ ปฎิจฺจสมุปฺปนฺนา อรูปิโน ธมฺมา ฐเปตฺวา เวทนากฺขนฺธํ ฐเปตฺวา สญฺญากฺขนฺธํ ฐเปตฺวา วิญฺญาณกฺขนฺธํ – อยํ ตสฺมิํ สมเย สงฺขารกฺขโนฺธ โหติ…เป.… อิเม ธมฺมา อกุสลาฯ
426. Katamo tasmiṃ samaye saṅkhārakkhandho hoti? Phasso cetanā vitakko vicāro cittassekaggatā vīriyindriyaṃ jīvitindriyaṃ micchāsaṅkappo micchāvāyāmo vīriyabalaṃ ahirikabalaṃ anottappabalaṃ vicikicchā moho ahirikaṃ anottappaṃ paggāho; ye vā pana tasmiṃ samaye aññepi atthi paṭiccasamuppannā arūpino dhammā ṭhapetvā vedanākkhandhaṃ ṭhapetvā saññākkhandhaṃ ṭhapetvā viññāṇakkhandhaṃ – ayaṃ tasmiṃ samaye saṅkhārakkhandho hoti…pe… ime dhammā akusalā.
๔๒๗. กตเม ธมฺมา อกุสลา? ยสฺมิํ สมเย อกุสลํ จิตฺตํ อุปฺปนฺนํ โหติ อุเปกฺขาสหคตํ อุทฺธจฺจสมฺปยุตฺตํ รูปารมฺมณํ วา…เป.… ยํ ยํ วา ปนารพฺภ, ตสฺมิํ สมเย ผโสฺส โหติ, เวทนา โหติ, สญฺญา โหติ, เจตนา โหติ, จิตฺตํ โหติ, วิตโกฺก โหติ, วิจาโร โหติ, อุเปกฺขา โหติ, จิตฺตเสฺสกคฺคตา โหติ, วีริยินฺทฺริยํ โหติ, สมาธินฺทฺริยํ โหติ, มนินฺทฺริยํ โหติ, อุเปกฺขินฺทฺริยํ โหติ, ชีวิตินฺทฺริยํ โหติ, มิจฺฉาสงฺกโปฺป โหติ, มิจฺฉาวายาโม โหติ, มิจฺฉาสมาธิ โหติ, วีริยพลํ โหติ, สมาธิพลํ โหติ, อหิริกพลํ โหติ , อโนตฺตปฺปพลํ โหติ, อุทฺธจฺจํ โหติ, โมโห โหติ, อหิริกํ โหติ, อโนตฺตปฺปํ โหติ, สมโถ โหติ, ปคฺคาโห โหติ, อวิเกฺขโป โหติ; เย วา ปน ตสฺมิํ สมเย อเญฺญปิ อตฺถิ ปฎิจฺจสมุปฺปนฺนา อรูปิโน ธมฺมา – อิเม ธมฺมา อกุสลาฯ
427. Katame dhammā akusalā? Yasmiṃ samaye akusalaṃ cittaṃ uppannaṃ hoti upekkhāsahagataṃ uddhaccasampayuttaṃ rūpārammaṇaṃ vā…pe… yaṃ yaṃ vā panārabbha, tasmiṃ samaye phasso hoti, vedanā hoti, saññā hoti, cetanā hoti, cittaṃ hoti, vitakko hoti, vicāro hoti, upekkhā hoti, cittassekaggatā hoti, vīriyindriyaṃ hoti, samādhindriyaṃ hoti, manindriyaṃ hoti, upekkhindriyaṃ hoti, jīvitindriyaṃ hoti, micchāsaṅkappo hoti, micchāvāyāmo hoti, micchāsamādhi hoti, vīriyabalaṃ hoti, samādhibalaṃ hoti, ahirikabalaṃ hoti , anottappabalaṃ hoti, uddhaccaṃ hoti, moho hoti, ahirikaṃ hoti, anottappaṃ hoti, samatho hoti, paggāho hoti, avikkhepo hoti; ye vā pana tasmiṃ samaye aññepi atthi paṭiccasamuppannā arūpino dhammā – ime dhammā akusalā.
๔๒๘. กตโม ตสฺมิํ สมเย ผโสฺส โหติ? โย ตสฺมิํ สมเย ผโสฺส ผุสนา สํผุสนา สํผุสิตตฺตํ – อยํ ตสฺมิํ สมเย ผโสฺส โหติ…เป.…ฯ
428. Katamo tasmiṃ samaye phasso hoti? Yo tasmiṃ samaye phasso phusanā saṃphusanā saṃphusitattaṃ – ayaṃ tasmiṃ samaye phasso hoti…pe….
๔๒๙. กตมํ ตสฺมิํ สมเย อุทฺธจฺจํ โหติ? ยํ ตสฺมิํ สมเย จิตฺตสฺส อุทฺธจฺจํ อวูปสโม เจตโส วิเกฺขโป ภนฺตตฺตํ จิตฺตสฺส – อิทํ ตสฺมิํ สมเย อุทฺธจฺจํ โหติ …เป.… เย วา ปน ตสฺมิํ สมเย อเญฺญปิ อตฺถิ ปฎิจฺจสมุปฺปนฺนา อรูปิโน ธมฺมา – อิเม ธมฺมา อกุสลาฯ
429. Katamaṃ tasmiṃ samaye uddhaccaṃ hoti? Yaṃ tasmiṃ samaye cittassa uddhaccaṃ avūpasamo cetaso vikkhepo bhantattaṃ cittassa – idaṃ tasmiṃ samaye uddhaccaṃ hoti …pe… ye vā pana tasmiṃ samaye aññepi atthi paṭiccasamuppannā arūpino dhammā – ime dhammā akusalā.
ตสฺมิํ โข ปน สมเย จตฺตาโร ขนฺธา โหนฺติ, ทฺวายตนานิ โหนฺติ, เทฺว ธาตุโย โหนฺติ, ตโย อาหารา โหนฺติ, ปญฺจินฺทฺริยานิ โหนฺติ, จตุรงฺคิกํ ฌานํ โหติ, ติวงฺคิโก มโคฺค โหติ, จตฺตาริ พลานิ โหนฺติ, เอโก เหตุ โหติ, เอโก ผโสฺส โหติ…เป.… เอกํ ธมฺมายตนํ โหติ, เอกา ธมฺมธาตุ โหติ; เย วา ปน ตสฺมิํ สมเย อเญฺญปิ อตฺถิ ปฎิจฺจสมุปฺปนฺนา อรูปิโน ธมฺมา – อิเม ธมฺมา อกุสลา…เป.…ฯ
Tasmiṃ kho pana samaye cattāro khandhā honti, dvāyatanāni honti, dve dhātuyo honti, tayo āhārā honti, pañcindriyāni honti, caturaṅgikaṃ jhānaṃ hoti, tivaṅgiko maggo hoti, cattāri balāni honti, eko hetu hoti, eko phasso hoti…pe… ekaṃ dhammāyatanaṃ hoti, ekā dhammadhātu hoti; ye vā pana tasmiṃ samaye aññepi atthi paṭiccasamuppannā arūpino dhammā – ime dhammā akusalā…pe….
๔๓๐. กตโม ตสฺมิํ สมเย สงฺขารกฺขโนฺธ โหติ? ผโสฺส เจตนา วิตโกฺก วิจาโร จิตฺตเสฺสกคฺคตา วีริยินฺทฺริยํ สมาธินฺทฺริยํ ชีวิตินฺทฺริยํ มิจฺฉาสงฺกโปฺป มิจฺฉาวายาโม มิจฺฉาสมาธิ วีริยพลํ สมาธิพลํ อหิริกพลํ อโนตฺตปฺปพลํ อุทฺธจฺจํ โมโห อหิริกํ อโนตฺตปฺปํ สมโถ ปคฺคาโห อวิเกฺขโป; เย วา ปน ตสฺมิํ สมเย อเญฺญปิ อตฺถิ ปฎิจฺจสมุปฺปนฺนา อรูปิโน ธมฺมา ฐเปตฺวา เวทนากฺขนฺธํ ฐเปตฺวา สญฺญากฺขนฺธํ ฐเปตฺวา วิญฺญาณกฺขนฺธํ – อยํ ตสฺมิํ สมเย สงฺขารกฺขโนฺธ โหติ…เป.… อิเม ธมฺมา อกุสลาฯ
430. Katamo tasmiṃ samaye saṅkhārakkhandho hoti? Phasso cetanā vitakko vicāro cittassekaggatā vīriyindriyaṃ samādhindriyaṃ jīvitindriyaṃ micchāsaṅkappo micchāvāyāmo micchāsamādhi vīriyabalaṃ samādhibalaṃ ahirikabalaṃ anottappabalaṃ uddhaccaṃ moho ahirikaṃ anottappaṃ samatho paggāho avikkhepo; ye vā pana tasmiṃ samaye aññepi atthi paṭiccasamuppannā arūpino dhammā ṭhapetvā vedanākkhandhaṃ ṭhapetvā saññākkhandhaṃ ṭhapetvā viññāṇakkhandhaṃ – ayaṃ tasmiṃ samaye saṅkhārakkhandho hoti…pe… ime dhammā akusalā.
ทฺวาทส อกุสลจิตฺตานิฯ
Dvādasa akusalacittāni.
Footnotes:
Related texts:
อฎฺฐกถา • Aṭṭhakathā / อภิธมฺมปิฎก (อฎฺฐกถา) • Abhidhammapiṭaka (aṭṭhakathā) / ธมฺมสงฺคณิ-อฎฺฐกถา • Dhammasaṅgaṇi-aṭṭhakathā
ปฐมจิตฺตํ • Paṭhamacittaṃ
นิเทฺทสวารกถา • Niddesavārakathā
ทุติยจิตฺตํ • Dutiyacittaṃ
ตติยจิตฺตํ • Tatiyacittaṃ
จตุตฺถจิตฺตํ • Catutthacittaṃ
ปญฺจมจิตฺตํ • Pañcamacittaṃ
ฉฎฺฐจิตฺตาทิ • Chaṭṭhacittādi
นวมจิตฺตํ • Navamacittaṃ
ทสมจิตฺตํ • Dasamacittaṃ
เอกาทสมจิตฺตํ • Ekādasamacittaṃ
ทฺวาทสมจิตฺตํ • Dvādasamacittaṃ
ฎีกา • Tīkā / อภิธมฺมปิฎก (ฎีกา) • Abhidhammapiṭaka (ṭīkā) / ธมฺมสงฺคณี-มูลฎีกา • Dhammasaṅgaṇī-mūlaṭīkā
ปฐมจิตฺตกถาวณฺณนา • Paṭhamacittakathāvaṇṇanā
นิเทฺทสวารกถาวณฺณนา • Niddesavārakathāvaṇṇanā
ทุติยจิตฺตวณฺณนา • Dutiyacittavaṇṇanā
ตติยจิตฺตวณฺณนา • Tatiyacittavaṇṇanā
จตุตฺถจิตฺตวณฺณนา • Catutthacittavaṇṇanā
นวมจิตฺตวณฺณนา • Navamacittavaṇṇanā
เอกาทสมจิตฺตวณฺณนา • Ekādasamacittavaṇṇanā
ทฺวาทสมจิตฺตวณฺณนา • Dvādasamacittavaṇṇanā
ฎีกา • Tīkā / อภิธมฺมปิฎก (ฎีกา) • Abhidhammapiṭaka (ṭīkā) / ธมฺมสงฺคณี-อนุฎีกา • Dhammasaṅgaṇī-anuṭīkā
ปฐมจิตฺตวณฺณนา • Paṭhamacittavaṇṇanā
นิเทฺทสวารกถาวณฺณนา • Niddesavārakathāvaṇṇanā
ตติยจิตฺตวณฺณนา • Tatiyacittavaṇṇanā
จตุตฺถจิตฺตวณฺณนา • Catutthacittavaṇṇanā
นวมจิตฺตวณฺณนา • Navamacittavaṇṇanā
เอกาทสมจิตฺตวณฺณนา • Ekādasamacittavaṇṇanā
ทฺวาทสมจิตฺตวณฺณนา • Dvādasamacittavaṇṇanā
