| Library / Tipiṭaka / तिपिटक • Tipiṭaka / भिक्खुनीविभङ्ग • Bhikkhunīvibhaṅga |
१२. द्वादसमसिक्खापदं
12. Dvādasamasikkhāpadaṃ
७८८. तेन समयेन बुद्धो भगवा सावत्थियं विहरति जेतवने अनाथपिण्डिकस्स आरामे। तेन खो पन समयेन थुल्लनन्दा भिक्खुनी बहुस्सुता होति भाणिका विसारदा पट्टा धम्मिं कथं कातुं। अथ खो राजा पसेनदि कोसलो उण्हकाले महग्घं खोमं पारुपित्वा येन थुल्लनन्दा भिक्खुनी तेनुपसङ्कमि; उपसङ्कमित्वा थुल्लनन्दं भिक्खुनिं अभिवादेत्वा एकमन्तं निसीदि। एकमन्तं निसिन्नं खो राजानं पसेनदिं कोसलं थुल्लनन्दा भिक्खुनी धम्मिया कथाय सन्दस्सेसि समादपेसि समुत्तेजेसि सम्पहंसेसि। अथ खो राजा पसेनदि कोसलो थुल्लनन्दाय भिक्खुनिया धम्मिया कथाय सन्दस्सितो समादपितो समुत्तेजितो सम्पहंसितो थुल्लनन्दं भिक्खुनिं एतदवोच – ‘‘वदेय्यासि, अय्ये, येन अत्थो’’ति । ‘‘सचे मे त्वं, महाराज, दातुकामोसि, इमं खोमं देही’’ति। अथ खो राजा पसेनदि कोसलो थुल्लनन्दाय भिक्खुनिया खोमं दत्वा उट्ठायासना थुल्लनन्दं भिक्खुनिं अभिवादेत्वा पदक्खिणं कत्वा पक्कामि। मनुस्सा उज्झायन्ति खिय्यन्ति विपाचेन्ति – ‘‘महिच्छा इमा भिक्खुनियो असन्तुट्ठा। कथञ्हि नाम राजानं खोमं विञ्ञापेस्सन्ती’’ति! अस्सोसुं खो भिक्खुनियो तेसं मनुस्सानं उज्झायन्तानं खिय्यन्तानं विपाचेन्तानं। या ता भिक्खुनियो अप्पिच्छा…पे॰… ता उज्झायन्ति खिय्यन्ति विपाचेन्ति – ‘‘कथञ्हि नाम अय्या थुल्लनन्दा राजानं खोमं विञ्ञापेस्सती’’ति…पे॰… सच्चं किर, भिक्खवे, थुल्लनन्दा भिक्खुनी राजानं खोमं विञ्ञापेतीति 1? ‘‘सच्चं, भगवाति’’। विगरहि बुद्धो भगवा…पे॰… कथञ्हि नाम, भिक्खवे, थुल्लनन्दा भिक्खुनी राजानं खोमं विञ्ञापेस्सति! नेतं, भिक्खवे, अप्पसन्नानं वा पसादाय…पे॰… एवञ्च पन, भिक्खवे, भिक्खुनियो इमं सिक्खापदं उद्दिसन्तु –
788. Tena samayena buddho bhagavā sāvatthiyaṃ viharati jetavane anāthapiṇḍikassa ārāme. Tena kho pana samayena thullanandā bhikkhunī bahussutā hoti bhāṇikā visāradā paṭṭā dhammiṃ kathaṃ kātuṃ. Atha kho rājā pasenadi kosalo uṇhakāle mahagghaṃ khomaṃ pārupitvā yena thullanandā bhikkhunī tenupasaṅkami; upasaṅkamitvā thullanandaṃ bhikkhuniṃ abhivādetvā ekamantaṃ nisīdi. Ekamantaṃ nisinnaṃ kho rājānaṃ pasenadiṃ kosalaṃ thullanandā bhikkhunī dhammiyā kathāya sandassesi samādapesi samuttejesi sampahaṃsesi. Atha kho rājā pasenadi kosalo thullanandāya bhikkhuniyā dhammiyā kathāya sandassito samādapito samuttejito sampahaṃsito thullanandaṃ bhikkhuniṃ etadavoca – ‘‘vadeyyāsi, ayye, yena attho’’ti . ‘‘Sace me tvaṃ, mahārāja, dātukāmosi, imaṃ khomaṃ dehī’’ti. Atha kho rājā pasenadi kosalo thullanandāya bhikkhuniyā khomaṃ datvā uṭṭhāyāsanā thullanandaṃ bhikkhuniṃ abhivādetvā padakkhiṇaṃ katvā pakkāmi. Manussā ujjhāyanti khiyyanti vipācenti – ‘‘mahicchā imā bhikkhuniyo asantuṭṭhā. Kathañhi nāma rājānaṃ khomaṃ viññāpessantī’’ti! Assosuṃ kho bhikkhuniyo tesaṃ manussānaṃ ujjhāyantānaṃ khiyyantānaṃ vipācentānaṃ. Yā tā bhikkhuniyo appicchā…pe… tā ujjhāyanti khiyyanti vipācenti – ‘‘kathañhi nāma ayyā thullanandā rājānaṃ khomaṃ viññāpessatī’’ti…pe… saccaṃ kira, bhikkhave, thullanandā bhikkhunī rājānaṃ khomaṃ viññāpetīti 2? ‘‘Saccaṃ, bhagavāti’’. Vigarahi buddho bhagavā…pe… kathañhi nāma, bhikkhave, thullanandā bhikkhunī rājānaṃ khomaṃ viññāpessati! Netaṃ, bhikkhave, appasannānaṃ vā pasādāya…pe… evañca pana, bhikkhave, bhikkhuniyo imaṃ sikkhāpadaṃ uddisantu –
७८९. ‘‘लहुपावुरणं पन भिक्खुनिया चेतापेन्तिया अड्ढतेय्यकंसपरमं चेतापेतब्बं। ततो चे उत्तरि चेतापेय्य, निस्सग्गियं पाचित्तिय’’न्ति।
789.‘‘Lahupāvuraṇaṃpana bhikkhuniyā cetāpentiyā aḍḍhateyyakaṃsaparamaṃ cetāpetabbaṃ. Tato ce uttari cetāpeyya, nissaggiyaṃ pācittiya’’nti.
७९०. लहुपावुरणं नाम यं किञ्चि उण्हकाले पावुरणं।
790.Lahupāvuraṇaṃ nāma yaṃ kiñci uṇhakāle pāvuraṇaṃ.
चेतापेन्तियाति विञ्ञापेन्तिया।
Cetāpentiyāti viññāpentiyā.
अड्ढतेय्यकंसपरमं चेतापेतब्बन्ति दसकहापणग्घनकं चेतापेतब्बं।
Aḍḍhateyyakaṃsaparamaṃ cetāpetabbanti dasakahāpaṇagghanakaṃ cetāpetabbaṃ.
ततो चे उत्तरि चेतापेय्याति ततुत्तरि विञ्ञापेति, पयोगे दुक्कटं। पटिलाभेन निस्सग्गियं होति। निस्सज्जितब्बं सङ्घस्स वा गणस्स वा एकभिक्खुनिया वा। एवञ्च पन, भिक्खवे, निस्सज्जितब्बं…पे॰… इदं मे, अय्ये, लहुपावुरणं अतिरेकअड्ढतेय्यकंसपरमं चेतापितं निस्सग्गियं, इमाहं सङ्घस्स निस्सज्जामीति…पे॰… ददेय्याति…पे॰… ददेय्युन्ति…पे॰… अय्याय दम्मीति।
Tato ce uttari cetāpeyyāti tatuttari viññāpeti, payoge dukkaṭaṃ. Paṭilābhena nissaggiyaṃ hoti. Nissajjitabbaṃ saṅghassa vā gaṇassa vā ekabhikkhuniyā vā. Evañca pana, bhikkhave, nissajjitabbaṃ…pe… idaṃ me, ayye, lahupāvuraṇaṃ atirekaaḍḍhateyyakaṃsaparamaṃ cetāpitaṃ nissaggiyaṃ, imāhaṃ saṅghassa nissajjāmīti…pe… dadeyyāti…pe… dadeyyunti…pe… ayyāya dammīti.
७९१. अतिरेकअड्ढतेय्यकंसे अतिरेकसञ्ञा चेतापेति, निस्सग्गियं पाचित्तियं। अतिरेकअड्ढतेय्यकंसे वेमतिका चेतापेति, निस्सग्गियं पाचित्तियं। अतिरेकअड्ढतेय्यकंसे ऊनकसञ्ञा चेतापेति, निस्सग्गियं पाचित्तियं।
791. Atirekaaḍḍhateyyakaṃse atirekasaññā cetāpeti, nissaggiyaṃ pācittiyaṃ. Atirekaaḍḍhateyyakaṃse vematikā cetāpeti, nissaggiyaṃ pācittiyaṃ. Atirekaaḍḍhateyyakaṃse ūnakasaññā cetāpeti, nissaggiyaṃ pācittiyaṃ.
ऊनकअड्ढतेय्यकंसे अतिरेकसञ्ञा, आपत्ति दुक्कटस्स। ऊनकअड्ढतेय्यकंसे वेमतिका, आपत्ति दुक्कटस्स। ऊनकअड्ढतेय्यकंसे ऊनकसञ्ञा , अनापत्ति।
Ūnakaaḍḍhateyyakaṃse atirekasaññā, āpatti dukkaṭassa. Ūnakaaḍḍhateyyakaṃse vematikā, āpatti dukkaṭassa. Ūnakaaḍḍhateyyakaṃse ūnakasaññā , anāpatti.
७९२. अनापत्ति अड्ढतेय्यकंसपरमं चेतापेति, ऊनकअड्ढतेय्यकंसपरमं चेतापेति, ञातकानं, पवारितानं, अञ्ञस्सत्थाय, अत्तनो धनेन, महग्घं चेतापेतुकामस्स अप्पग्घं चेतापेति, उम्मत्तिकाय, आदिकम्मिकायाति।
792. Anāpatti aḍḍhateyyakaṃsaparamaṃ cetāpeti, ūnakaaḍḍhateyyakaṃsaparamaṃ cetāpeti, ñātakānaṃ, pavāritānaṃ, aññassatthāya, attano dhanena, mahagghaṃ cetāpetukāmassa appagghaṃ cetāpeti, ummattikāya, ādikammikāyāti.
द्वादसमसिक्खापदं निट्ठितं।
Dvādasamasikkhāpadaṃ niṭṭhitaṃ.
उद्दिट्ठा खो, अय्यायो, तिंस निस्सग्गिया पाचित्तिया धम्मा। तत्थाय्यायो पुच्छामि – ‘‘कच्चित्थ परिसुद्धा’’? दुतियम्पि पुच्छामि – ‘‘कच्चित्थ परिसुद्धा’’? ततियम्पि पुच्छामि – ‘‘कच्चित्थ परिसुद्धा’’? परिसुद्धेत्थाय्यायो, तस्मा तुण्ही, एवमेतं धारयामीति।
Uddiṭṭhā kho, ayyāyo, tiṃsa nissaggiyā pācittiyā dhammā. Tatthāyyāyo pucchāmi – ‘‘kaccittha parisuddhā’’? Dutiyampi pucchāmi – ‘‘kaccittha parisuddhā’’? Tatiyampi pucchāmi – ‘‘kaccittha parisuddhā’’? Parisuddhetthāyyāyo, tasmā tuṇhī, evametaṃ dhārayāmīti.
भिक्खुनिविभङ्गे निस्सग्गियकण्डं निट्ठितं।
Bhikkhunivibhaṅge nissaggiyakaṇḍaṃ niṭṭhitaṃ.
Footnotes:
Related texts:
अट्ठकथा • Aṭṭhakathā / विनयपिटक (अट्ठकथा) • Vinayapiṭaka (aṭṭhakathā) / भिक्खुनीविभङ्ग-अट्ठकथा • Bhikkhunīvibhaṅga-aṭṭhakathā / द्वादसमनिस्सग्गियपाचित्तियसिक्खापदवण्णना • Dvādasamanissaggiyapācittiyasikkhāpadavaṇṇanā
टीका • Tīkā / विनयपिटक (टीका) • Vinayapiṭaka (ṭīkā) / सारत्थदीपनी-टीका • Sāratthadīpanī-ṭīkā / ३. निस्सग्गियकण्डं (भिक्खुनीविभङ्गवण्णना) • 3. Nissaggiyakaṇḍaṃ (bhikkhunīvibhaṅgavaṇṇanā)
टीका • Tīkā / विनयपिटक (टीका) • Vinayapiṭaka (ṭīkā) / विमतिविनोदनी-टीका • Vimativinodanī-ṭīkā / २. दुतियनिस्सग्गियादिपाचित्तियसिक्खापदवण्णना • 2. Dutiyanissaggiyādipācittiyasikkhāpadavaṇṇanā
टीका • Tīkā / विनयपिटक (टीका) • Vinayapiṭaka (ṭīkā) / पाचित्यादियोजनापाळि • Pācityādiyojanāpāḷi / १२. द्वादसमनिस्सग्गियपाचित्तियसिक्खापदं • 12. Dvādasamanissaggiyapācittiyasikkhāpadaṃ
