Library / Tipiṭaka / తిపిటక • Tipiṭaka / సుత్తనిపాతపాళి • Suttanipātapāḷi

    ౧౨. ద్వయతానుపస్సనాసుత్తం

    12. Dvayatānupassanāsuttaṃ

    ఏవం మే సుతం – ఏకం సమయం భగవా సావత్థియం విహరతి పుబ్బారామే మిగారమాతుపాసాదే. తేన ఖో పన సమయేన భగవా తదహుపోసథే పన్నరసే పుణ్ణాయ పుణ్ణమాయ రత్తియా భిక్ఖుసఙ్ఘపరివుతో అబ్భోకాసే నిసిన్నో హోతి . అథ ఖో భగవా తుణ్హీభూతం తుణ్హీభూతం భిక్ఖుసఙ్ఘం అనువిలోకేత్వా భిక్ఖూ ఆమన్తేసి –

    Evaṃ me sutaṃ – ekaṃ samayaṃ bhagavā sāvatthiyaṃ viharati pubbārāme migāramātupāsāde. Tena kho pana samayena bhagavā tadahuposathe pannarase puṇṇāya puṇṇamāya rattiyā bhikkhusaṅghaparivuto abbhokāse nisinno hoti . Atha kho bhagavā tuṇhībhūtaṃ tuṇhībhūtaṃ bhikkhusaṅghaṃ anuviloketvā bhikkhū āmantesi –

    ‘‘‘యే తే, భిక్ఖవే, కుసలా ధమ్మా అరియా నియ్యానికా సమ్బోధగామినో, తేసం వో, భిక్ఖవే, కుసలానం ధమ్మానం అరియానం నియ్యానికానం సమ్బోధగామీనం కా ఉపనిసా సవనాయా’తి ఇతి చే, భిక్ఖవే, పుచ్ఛితారో అస్సు, తే ఏవమస్సు వచనీయా – ‘యావదేవ ద్వయతానం ధమ్మానం యథాభూతం ఞాణాయా’తి. కిఞ్చ ద్వయతం వదేథ?

    ‘‘‘Ye te, bhikkhave, kusalā dhammā ariyā niyyānikā sambodhagāmino, tesaṃ vo, bhikkhave, kusalānaṃ dhammānaṃ ariyānaṃ niyyānikānaṃ sambodhagāmīnaṃ kā upanisā savanāyā’ti iti ce, bhikkhave, pucchitāro assu, te evamassu vacanīyā – ‘yāvadeva dvayatānaṃ dhammānaṃ yathābhūtaṃ ñāṇāyā’ti. Kiñca dvayataṃ vadetha?

    (౧) ‘‘ఇదం దుక్ఖం, అయం దుక్ఖసముదయోతి అయమేకానుపస్సనా. అయం దుక్ఖనిరోధో, అయం దుక్ఖనిరోధగామినీ పటిపదాతి, అయం దుతియానుపస్సనా. ఏవం సమ్మా ద్వయతానుపస్సినో ఖో, భిక్ఖవే, భిక్ఖునో అప్పమత్తస్స ఆతాపినో పహితత్తస్స విహరతో ద్విన్నం ఫలానం అఞ్ఞతరం ఫలం పాటికఙ్ఖం – దిట్ఠేవ ధమ్మే అఞ్ఞా, సతి వా ఉపాదిసేసే అనాగామితా’’తి.

    (1) ‘‘Idaṃ dukkhaṃ, ayaṃ dukkhasamudayoti ayamekānupassanā. Ayaṃ dukkhanirodho, ayaṃ dukkhanirodhagāminī paṭipadāti, ayaṃ dutiyānupassanā. Evaṃ sammā dvayatānupassino kho, bhikkhave, bhikkhuno appamattassa ātāpino pahitattassa viharato dvinnaṃ phalānaṃ aññataraṃ phalaṃ pāṭikaṅkhaṃ – diṭṭheva dhamme aññā, sati vā upādisese anāgāmitā’’ti.

    ఇదమవోచ భగవా. ఇదం వత్వాన సుగతో అథాపరం ఏతదవోచ సత్థా –

    Idamavoca bhagavā. Idaṃ vatvāna sugato athāparaṃ etadavoca satthā –

    ౭౨౯.

    729.

    ‘‘యే దుక్ఖం నప్పజానన్తి, అథో దుక్ఖస్స సమ్భవం;

    ‘‘Ye dukkhaṃ nappajānanti, atho dukkhassa sambhavaṃ;

    యత్థ చ సబ్బసో దుక్ఖం, అసేసం ఉపరుజ్ఝతి;

    Yattha ca sabbaso dukkhaṃ, asesaṃ uparujjhati;

    తఞ్చ మగ్గం న జానన్తి, దుక్ఖూపసమగామినం.

    Tañca maggaṃ na jānanti, dukkhūpasamagāminaṃ.

    ౭౩౦.

    730.

    ‘‘చేతోవిముత్తిహీనా తే, అథో పఞ్ఞావిముత్తియా;

    ‘‘Cetovimuttihīnā te, atho paññāvimuttiyā;

    అభబ్బా తే అన్తకిరియాయ, తే వే జాతిజరూపగా.

    Abhabbā te antakiriyāya, te ve jātijarūpagā.

    ౭౩౧.

    731.

    ‘‘యే చ దుక్ఖం పజానన్తి, అథో దుక్ఖస్స సమ్భవం;

    ‘‘Ye ca dukkhaṃ pajānanti, atho dukkhassa sambhavaṃ;

    యత్థ చ సబ్బసో దుక్ఖం, అసేసం ఉపరుజ్ఝతి;

    Yattha ca sabbaso dukkhaṃ, asesaṃ uparujjhati;

    తఞ్చ మగ్గం పజానన్తి, దుక్ఖూపసమగామినం.

    Tañca maggaṃ pajānanti, dukkhūpasamagāminaṃ.

    ౭౩౨.

    732.

    ‘‘చేతోవిముత్తిసమ్పన్నా, అథో పఞ్ఞావిముత్తియా;

    ‘‘Cetovimuttisampannā, atho paññāvimuttiyā;

    భబ్బా తే అన్తకిరియాయ, న తే జాతిజరూపగా’’తి.

    Bhabbā te antakiriyāya, na te jātijarūpagā’’ti.

    (౨) ‘‘‘సియా అఞ్ఞేనపి పరియాయేన సమ్మా ద్వయతానుపస్సనా’తి, ఇతి చే, భిక్ఖవే, పుచ్ఛితారో అస్సు; ‘సియా’తిస్సు వచనీయా. కథఞ్చ సియా? యం కిఞ్చి దుక్ఖం సమ్భోతి సబ్బం ఉపధిపచ్చయాతి, అయమేకానుపస్సనా. ఉపధీనం త్వేవ అసేసవిరాగనిరోధా నత్థి దుక్ఖస్స సమ్భవోతి, అయం దుతియానుపస్సనా. ఏవం సమ్మా…పే॰… అథాపరం ఏతదవోచ సత్థా –

    (2) ‘‘‘Siyā aññenapi pariyāyena sammā dvayatānupassanā’ti, iti ce, bhikkhave, pucchitāro assu; ‘siyā’tissu vacanīyā. Kathañca siyā? Yaṃ kiñci dukkhaṃ sambhoti sabbaṃ upadhipaccayāti, ayamekānupassanā. Upadhīnaṃ tveva asesavirāganirodhā natthi dukkhassa sambhavoti, ayaṃ dutiyānupassanā. Evaṃ sammā…pe… athāparaṃ etadavoca satthā –

    ౭౩౩.

    733.

    ‘‘ఉపధినిదానా పభవన్తి దుక్ఖా, యే కేచి లోకస్మిమనేకరూపా;

    ‘‘Upadhinidānā pabhavanti dukkhā, ye keci lokasmimanekarūpā;

    యో వే అవిద్వా ఉపధిం కరోతి, పునప్పునం దుక్ఖముపేతి మన్దో;

    Yo ve avidvā upadhiṃ karoti, punappunaṃ dukkhamupeti mando;

    తస్మా పజానం ఉపధిం న కయిరా, దుక్ఖస్స జాతిప్పభవానుపస్సీ’’తి.

    Tasmā pajānaṃ upadhiṃ na kayirā, dukkhassa jātippabhavānupassī’’ti.

    (౩) ‘‘‘సియా అఞ్ఞేనపి పరియాయేన సమ్మా ద్వయతానుపస్సనా’తి, ఇతి చే, భిక్ఖవే, పుచ్ఛితారో అస్సు; ‘సియా’తిస్సు వచనీయా. కథఞ్చ సియా? యం కిఞ్చి దుక్ఖం సమ్భోతి సబ్బం అవిజ్జాపచ్చయాతి, అయమేకానుపస్సనా. అవిజ్జాయ త్వేవ అసేసవిరాగనిరోధా నత్థి దుక్ఖస్స సమ్భవోతి, అయం దుతియానుపస్సనా. ఏవం సమ్మా…పే॰… అథాపరం ఏతదవోచ సత్థా –

    (3) ‘‘‘Siyā aññenapi pariyāyena sammā dvayatānupassanā’ti, iti ce, bhikkhave, pucchitāro assu; ‘siyā’tissu vacanīyā. Kathañca siyā? Yaṃ kiñci dukkhaṃ sambhoti sabbaṃ avijjāpaccayāti, ayamekānupassanā. Avijjāya tveva asesavirāganirodhā natthi dukkhassa sambhavoti, ayaṃ dutiyānupassanā. Evaṃ sammā…pe… athāparaṃ etadavoca satthā –

    ౭౩౪.

    734.

    ‘‘జాతిమరణసంసారం , యే వజన్తి పునప్పునం;

    ‘‘Jātimaraṇasaṃsāraṃ , ye vajanti punappunaṃ;

    ఇత్థభావఞ్ఞథాభావం, అవిజ్జాయేవ సా గతి.

    Itthabhāvaññathābhāvaṃ, avijjāyeva sā gati.

    ౭౩౫.

    735.

    ‘‘అవిజ్జా హాయం మహామోహో, యేనిదం సంసితం చిరం;

    ‘‘Avijjā hāyaṃ mahāmoho, yenidaṃ saṃsitaṃ ciraṃ;

    విజ్జాగతా చ యే సత్తా, న తే గచ్ఛన్తి 1 పునబ్భవ’’న్తి.

    Vijjāgatā ca ye sattā, na te gacchanti 2 punabbhava’’nti.

    (౪) ‘‘సియా అఞ్ఞేనపి…పే॰… కథఞ్చ సియా? యం కిఞ్చి దుక్ఖం సమ్భోతి సబ్బం సఙ్ఖారపచ్చయాతి, అయమేకానుపస్సనా. సఙ్ఖారానం త్వేవ అసేసవిరాగనిరోధా నత్థి దుక్ఖస్స సమ్భవోతి, అయం దుతియానుపస్సనా. ఏవం సమ్మా…పే॰… అథాపరం ఏతదవోచ సత్థా –

    (4) ‘‘Siyā aññenapi…pe… kathañca siyā? Yaṃ kiñci dukkhaṃ sambhoti sabbaṃ saṅkhārapaccayāti, ayamekānupassanā. Saṅkhārānaṃ tveva asesavirāganirodhā natthi dukkhassa sambhavoti, ayaṃ dutiyānupassanā. Evaṃ sammā…pe… athāparaṃ etadavoca satthā –

    ౭౩౬.

    736.

    ‘‘యం కిఞ్చి దుక్ఖం సమ్భోతి, సబ్బం సఙ్ఖారపచ్చయా;

    ‘‘Yaṃ kiñci dukkhaṃ sambhoti, sabbaṃ saṅkhārapaccayā;

    సఙ్ఖారానం నిరోధేన, నత్థి దుక్ఖస్స సమ్భవో.

    Saṅkhārānaṃ nirodhena, natthi dukkhassa sambhavo.

    ౭౩౭.

    737.

    ‘‘ఏతమాదీనవం ఞత్వా, దుక్ఖం సఙ్ఖారపచ్చయా;

    ‘‘Etamādīnavaṃ ñatvā, dukkhaṃ saṅkhārapaccayā;

    సబ్బసఙ్ఖారసమథా, సఞ్ఞానం ఉపరోధనా;

    Sabbasaṅkhārasamathā, saññānaṃ uparodhanā;

    ఏవం దుక్ఖక్ఖయో హోతి, ఏతం ఞత్వా యథాతథం.

    Evaṃ dukkhakkhayo hoti, etaṃ ñatvā yathātathaṃ.

    ౭౩౮.

    738.

    ‘‘సమ్మద్దసా వేదగునో, సమ్మదఞ్ఞాయ పణ్డితా;

    ‘‘Sammaddasā vedaguno, sammadaññāya paṇḍitā;

    అభిభుయ్య మారసంయోగం, న గచ్ఛన్తి 3 పునబ్భవ’’న్తి.

    Abhibhuyya mārasaṃyogaṃ, na gacchanti 4 punabbhava’’nti.

    (౫) ‘‘సియా అఞ్ఞేనపి…పే॰… కథఞ్చ సియా? యం కిఞ్చి దుక్ఖం సమ్భోతి సబ్బం విఞ్ఞాణపచ్చయాతి, అయమేకానుపస్సనా. విఞ్ఞాణస్స త్వేవ అసేసవిరాగనిరోధా నత్థి దుక్ఖస్స సమ్భవోతి, అయం దుతియానుపస్సనా. ఏవం సమ్మా…పే॰… అథాపరం ఏతదవోచ సత్థా –

    (5) ‘‘Siyā aññenapi…pe… kathañca siyā? Yaṃ kiñci dukkhaṃ sambhoti sabbaṃ viññāṇapaccayāti, ayamekānupassanā. Viññāṇassa tveva asesavirāganirodhā natthi dukkhassa sambhavoti, ayaṃ dutiyānupassanā. Evaṃ sammā…pe… athāparaṃ etadavoca satthā –

    ౭౩౯.

    739.

    ‘‘యం కిఞ్చి దుక్ఖం సమ్భోతి, సబ్బం విఞ్ఞాణపచ్చయా;

    ‘‘Yaṃ kiñci dukkhaṃ sambhoti, sabbaṃ viññāṇapaccayā;

    విఞ్ఞాణస్స నిరోధేన, నత్థి దుక్ఖస్స సమ్భవో.

    Viññāṇassa nirodhena, natthi dukkhassa sambhavo.

    ౭౪౦.

    740.

    ‘‘ఏతమాదీనవం ఞత్వా, దుక్ఖం విఞ్ఞాణపచ్చయా;

    ‘‘Etamādīnavaṃ ñatvā, dukkhaṃ viññāṇapaccayā;

    విఞ్ఞాణూపసమా భిక్ఖు, నిచ్ఛాతో పరినిబ్బుతో’’తి.

    Viññāṇūpasamā bhikkhu, nicchāto parinibbuto’’ti.

    (౬) ‘‘సియా అఞ్ఞేనపి…పే॰… కథఞ్చ సియా? యం కిఞ్చి దుక్ఖం సమ్భోతి సబ్బం ఫస్సపచ్చయాతి, అయమేకానుపస్సనా. ఫస్సస్స త్వేవ అసేసవిరాగనిరోధా నత్థి దుక్ఖస్స సమ్భవోతి, అయం దుతియానుపస్సనా. ఏవం సమ్మా…పే॰… అథాపరం ఏతదవోచ సత్థా –

    (6) ‘‘Siyā aññenapi…pe… kathañca siyā? Yaṃ kiñci dukkhaṃ sambhoti sabbaṃ phassapaccayāti, ayamekānupassanā. Phassassa tveva asesavirāganirodhā natthi dukkhassa sambhavoti, ayaṃ dutiyānupassanā. Evaṃ sammā…pe… athāparaṃ etadavoca satthā –

    ౭౪౧.

    741.

    ‘‘తేసం ఫస్సపరేతానం, భవసోతానుసారినం;

    ‘‘Tesaṃ phassaparetānaṃ, bhavasotānusārinaṃ;

    కుమ్మగ్గపటిపన్నానం, ఆరా సంయోజనక్ఖయో.

    Kummaggapaṭipannānaṃ, ārā saṃyojanakkhayo.

    ౭౪౨.

    742.

    ‘‘యే చ ఫస్సం పరిఞ్ఞాయ, అఞ్ఞాయుపసమే 5 రతా;

    ‘‘Ye ca phassaṃ pariññāya, aññāyupasame 6 ratā;

    తే వే ఫస్సాభిసమయా, నిచ్ఛాతా పరినిబ్బుతా’’తి.

    Te ve phassābhisamayā, nicchātā parinibbutā’’ti.

    (౭) ‘‘సియా అఞ్ఞేనపి…పే॰… కథఞ్చ సియా? యం కిఞ్చి దుక్ఖం సమ్భోతి సబ్బం వేదనాపచ్చయాతి, అయమేకానుపస్సనా. వేదనానం త్వేవ అసేసవిరాగనిరోధా నత్థి దుక్ఖస్స సమ్భవోతి, అయం దుతియానుపస్సనా. ఏవం సమ్మా…పే॰… అథాపరం ఏతదవోచ సత్థా –

    (7) ‘‘Siyā aññenapi…pe… kathañca siyā? Yaṃ kiñci dukkhaṃ sambhoti sabbaṃ vedanāpaccayāti, ayamekānupassanā. Vedanānaṃ tveva asesavirāganirodhā natthi dukkhassa sambhavoti, ayaṃ dutiyānupassanā. Evaṃ sammā…pe… athāparaṃ etadavoca satthā –

    ౭౪౩.

    743.

    ‘‘సుఖం వా యది వా దుక్ఖం, అదుక్ఖమసుఖం సహ;

    ‘‘Sukhaṃ vā yadi vā dukkhaṃ, adukkhamasukhaṃ saha;

    అజ్ఝత్తఞ్చ బహిద్ధా చ, యం కిఞ్చి అత్థి వేదితం.

    Ajjhattañca bahiddhā ca, yaṃ kiñci atthi veditaṃ.

    ౭౪౪.

    744.

    ‘‘ఏతం దుక్ఖన్తి ఞత్వాన, మోసధమ్మం పలోకినం 7;

    ‘‘Etaṃ dukkhanti ñatvāna, mosadhammaṃ palokinaṃ 8;

    ఫుస్స ఫుస్స వయం పస్సం, ఏవం తత్థ విజానతి 9;

    Phussa phussa vayaṃ passaṃ, evaṃ tattha vijānati 10;

    వేదనానం ఖయా భిక్ఖు, నిచ్ఛాతో పరినిబ్బుతో’’తి.

    Vedanānaṃ khayā bhikkhu, nicchāto parinibbuto’’ti.

    (౮) ‘‘సియా అఞ్ఞేనపి…పే॰… కథఞ్చ సియా? యం కిఞ్చి దుక్ఖం సమ్భోతి సబ్బం తణ్హాపచ్చయాతి, అయమేకానుపస్సనా. తణ్హాయ త్వేవ అసేసవిరాగనిరోధా నత్థి దుక్ఖస్స సమ్భవోతి, అయం దుతియానుపస్సనా. ఏవం సమ్మా…పే॰… అథాపరం ఏతదవోచ సత్థా –

    (8) ‘‘Siyā aññenapi…pe… kathañca siyā? Yaṃ kiñci dukkhaṃ sambhoti sabbaṃ taṇhāpaccayāti, ayamekānupassanā. Taṇhāya tveva asesavirāganirodhā natthi dukkhassa sambhavoti, ayaṃ dutiyānupassanā. Evaṃ sammā…pe… athāparaṃ etadavoca satthā –

    ౭౪౫.

    745.

    ‘‘తణ్హాదుతియో పురిసో, దీఘమద్ధాన సంసరం;

    ‘‘Taṇhādutiyo puriso, dīghamaddhāna saṃsaraṃ;

    ఇత్థభావఞ్ఞథాభావం, సంసారం నాతివత్తతి.

    Itthabhāvaññathābhāvaṃ, saṃsāraṃ nātivattati.

    ౭౪౬.

    746.

    ‘‘ఏతమాదీనవం ఞత్వా, తణ్హం 11 దుక్ఖస్స సమ్భవం;

    ‘‘Etamādīnavaṃ ñatvā, taṇhaṃ 12 dukkhassa sambhavaṃ;

    వీతతణ్హో అనాదానో, సతో భిక్ఖు పరిబ్బజే’’తి.

    Vītataṇho anādāno, sato bhikkhu paribbaje’’ti.

    (౯) ‘‘సియా అఞ్ఞేనపి…పే॰… కథఞ్చ సియా? యం కిఞ్చి దుక్ఖం సమ్భోతి సబ్బం ఉపాదానపచ్చయాతి, అయమేకానుపస్సనా. ఉపాదానానం 13 త్వేవ అసేసవిరాగనిరోధా నత్థి దుక్ఖస్స సమ్భవోతి, అయం దుతియానుపస్సనా. ఏవం సమ్మా…పే॰… అథాపరం ఏతదవోచ సత్థా –

    (9) ‘‘Siyā aññenapi…pe… kathañca siyā? Yaṃ kiñci dukkhaṃ sambhoti sabbaṃ upādānapaccayāti, ayamekānupassanā. Upādānānaṃ 14 tveva asesavirāganirodhā natthi dukkhassa sambhavoti, ayaṃ dutiyānupassanā. Evaṃ sammā…pe… athāparaṃ etadavoca satthā –

    ౭౪౭.

    747.

    ‘‘ఉపాదానపచ్చయా భవో, భూతో దుక్ఖం నిగచ్ఛతి;

    ‘‘Upādānapaccayā bhavo, bhūto dukkhaṃ nigacchati;

    జాతస్స మరణం హోతి, ఏసో దుక్ఖస్స సమ్భవో.

    Jātassa maraṇaṃ hoti, eso dukkhassa sambhavo.

    ౭౪౮.

    748.

    ‘‘తస్మా ఉపాదానక్ఖయా, సమ్మదఞ్ఞాయ పణ్డితా;

    ‘‘Tasmā upādānakkhayā, sammadaññāya paṇḍitā;

    జాతిక్ఖయం అభిఞ్ఞాయ, న గచ్ఛన్తి పునబ్భవ’’న్తి.

    Jātikkhayaṃ abhiññāya, na gacchanti punabbhava’’nti.

    (౧౦) ‘‘సియా అఞ్ఞేనపి…పే॰… కథఞ్చ సియా? యం కిఞ్చి దుక్ఖం సమ్భోతి సబ్బం ఆరమ్భపచ్చయాతి, అయమేకానుపస్సనా. ఆరమ్భానం త్వేవ అసేసవిరాగనిరోధా నత్థి దుక్ఖస్స సమ్భవోతి, అయం దుతియానుపస్సనా. ఏవం సమ్మా…పే॰… అథాపరం ఏతదవోచ సత్థా –

    (10) ‘‘Siyā aññenapi…pe… kathañca siyā? Yaṃ kiñci dukkhaṃ sambhoti sabbaṃ ārambhapaccayāti, ayamekānupassanā. Ārambhānaṃ tveva asesavirāganirodhā natthi dukkhassa sambhavoti, ayaṃ dutiyānupassanā. Evaṃ sammā…pe… athāparaṃ etadavoca satthā –

    ౭౪౯.

    749.

    ‘‘యం కిఞ్చి దుక్ఖం సమ్భోతి, సబ్బం ఆరమ్భపచ్చయా;

    ‘‘Yaṃ kiñci dukkhaṃ sambhoti, sabbaṃ ārambhapaccayā;

    ఆరమ్భానం నిరోధేన, నత్థి దుక్ఖస్స సమ్భవో.

    Ārambhānaṃ nirodhena, natthi dukkhassa sambhavo.

    ౭౫౦.

    750.

    ‘‘ఏతమాదీనవం ఞత్వా, దుక్ఖం ఆరమ్భపచ్చయా;

    ‘‘Etamādīnavaṃ ñatvā, dukkhaṃ ārambhapaccayā;

    సబ్బారమ్భం పటినిస్సజ్జ, అనారమ్భే విముత్తినో.

    Sabbārambhaṃ paṭinissajja, anārambhe vimuttino.

    ౭౫౧.

    751.

    ‘‘ఉచ్ఛిన్నభవతణ్హస్స, సన్తచిత్తస్స భిక్ఖునో;

    ‘‘Ucchinnabhavataṇhassa, santacittassa bhikkhuno;

    విక్ఖీణో 15 జాతిసంసారో, నత్థి తస్స పునబ్భవో’’తి.

    Vikkhīṇo 16 jātisaṃsāro, natthi tassa punabbhavo’’ti.

    (౧౧) ‘‘సియా అఞ్ఞేనపి…పే॰… కథఞ్చ సియా? యం కిఞ్చి దుక్ఖం సమ్భోతి సబ్బం ఆహారపచ్చయాతి, అయమేకానుపస్సనా. ఆహారానం త్వేవ అసేసవిరాగనిరోధా నత్థి దుక్ఖస్స సమ్భవోతి, అయం దుతియానుపస్సనా. ఏవం సమ్మా…పే॰… అథాపరం ఏతదవోచ సత్థా –

    (11) ‘‘Siyā aññenapi…pe… kathañca siyā? Yaṃ kiñci dukkhaṃ sambhoti sabbaṃ āhārapaccayāti, ayamekānupassanā. Āhārānaṃ tveva asesavirāganirodhā natthi dukkhassa sambhavoti, ayaṃ dutiyānupassanā. Evaṃ sammā…pe… athāparaṃ etadavoca satthā –

    ౭౫౨.

    752.

    ‘‘యం కిఞ్చి దుక్ఖం సమ్భోతి, సబ్బం ఆహారపచ్చయా;

    ‘‘Yaṃ kiñci dukkhaṃ sambhoti, sabbaṃ āhārapaccayā;

    ఆహారానం నిరోధేన, నత్థి దుక్ఖస్స సమ్భవో.

    Āhārānaṃ nirodhena, natthi dukkhassa sambhavo.

    ౭౫౩.

    753.

    ‘‘ఏతమాదీనవం ఞత్వా, దుక్ఖం ఆహారపచ్చయా;

    ‘‘Etamādīnavaṃ ñatvā, dukkhaṃ āhārapaccayā;

    సబ్బాహారం పరిఞ్ఞాయ, సబ్బాహారమనిస్సితో.

    Sabbāhāraṃ pariññāya, sabbāhāramanissito.

    ౭౫౪.

    754.

    ‘‘ఆరోగ్యం సమ్మదఞ్ఞాయ, ఆసవానం పరిక్ఖయా;

    ‘‘Ārogyaṃ sammadaññāya, āsavānaṃ parikkhayā;

    సఙ్ఖాయ సేవీ ధమ్మట్ఠో, సఙ్ఖ్యం 17 నోపేతి వేదగూ’’తి.

    Saṅkhāya sevī dhammaṭṭho, saṅkhyaṃ 18 nopeti vedagū’’ti.

    (౧౨) ‘‘సియా అఞ్ఞేనపి…పే॰… కథఞ్చ సియా? యం కిఞ్చి దుక్ఖం సమ్భోతి సబ్బం ఇఞ్జితపచ్చయాతి, అయమేకానుపస్సనా. ఇఞ్జితానం త్వేవ అసేసవిరాగనిరోధా నత్థి దుక్ఖస్స సమ్భవోతి, అయం దుతియానుపస్సనా. ఏవం సమ్మా…పే॰… అథాపరం ఏతదవోచ సత్థా –

    (12) ‘‘Siyā aññenapi…pe… kathañca siyā? Yaṃ kiñci dukkhaṃ sambhoti sabbaṃ iñjitapaccayāti, ayamekānupassanā. Iñjitānaṃ tveva asesavirāganirodhā natthi dukkhassa sambhavoti, ayaṃ dutiyānupassanā. Evaṃ sammā…pe… athāparaṃ etadavoca satthā –

    ౭౫౫.

    755.

    ‘‘యం కిఞ్చి దుక్ఖం సమ్భోతి, సబ్బం ఇఞ్జితపచ్చయా;

    ‘‘Yaṃ kiñci dukkhaṃ sambhoti, sabbaṃ iñjitapaccayā;

    ఇఞ్జితానం నిరోధేన, నత్థి దుక్ఖస్స సమ్భవో.

    Iñjitānaṃ nirodhena, natthi dukkhassa sambhavo.

    ౭౫౬.

    756.

    ‘‘ఏతమాదీనవం ఞత్వా, దుక్ఖం ఇఞ్జితపచ్చయా;

    ‘‘Etamādīnavaṃ ñatvā, dukkhaṃ iñjitapaccayā;

    తస్మా హి ఏజం వోస్సజ్జ, సఙ్ఖారే ఉపరున్ధియ;

    Tasmā hi ejaṃ vossajja, saṅkhāre uparundhiya;

    అనేజో అనుపాదానో, సతో భిక్ఖు పరిబ్బజే’’తి.

    Anejo anupādāno, sato bhikkhu paribbaje’’ti.

    (౧౩) ‘‘సియా అఞ్ఞేనపి…పే॰… కథఞ్చ సియా? నిస్సితస్స చలితం హోతీతి, అయమేకానుపస్సనా. అనిస్సితో న చలతీతి, అయం దుతియానుపస్సనా. ఏవం సమ్మా…పే॰… అథాపరం ఏతదవోచ సత్థా –

    (13) ‘‘Siyā aññenapi…pe… kathañca siyā? Nissitassa calitaṃ hotīti, ayamekānupassanā. Anissito na calatīti, ayaṃ dutiyānupassanā. Evaṃ sammā…pe… athāparaṃ etadavoca satthā –

    ౭౫౭.

    757.

    ‘‘అనిస్సితో న చలతి, నిస్సితో చ ఉపాదియం;

    ‘‘Anissito na calati, nissito ca upādiyaṃ;

    ఇత్థభావఞ్ఞథాభావం, సంసారం నాతివత్తతి.

    Itthabhāvaññathābhāvaṃ, saṃsāraṃ nātivattati.

    ౭౫౮.

    758.

    ‘‘ఏతమాదీనవం ఞత్వా, నిస్సయేసు మహబ్భయం;

    ‘‘Etamādīnavaṃ ñatvā, nissayesu mahabbhayaṃ;

    అనిస్సితో అనుపాదానో, సతో భిక్ఖు పరిబ్బజే’’తి.

    Anissito anupādāno, sato bhikkhu paribbaje’’ti.

    (౧౪) ‘‘సియా అఞ్ఞేనపి…పే॰… కథఞ్చ సియా? రూపేహి, భిక్ఖవే, అరూపా 19 సన్తతరాతి, అయమేకానుపస్సనా. అరూపేహి నిరోధో సన్తతరోతి, అయం దుతియానుపస్సనా. ఏవం సమ్మా…పే॰… అథాపరం ఏతదవోచ సత్థా –

    (14) ‘‘Siyā aññenapi…pe… kathañca siyā? Rūpehi, bhikkhave, arūpā 20 santatarāti, ayamekānupassanā. Arūpehi nirodho santataroti, ayaṃ dutiyānupassanā. Evaṃ sammā…pe… athāparaṃ etadavoca satthā –

    ౭౫౯.

    759.

    ‘‘యే చ రూపూపగా సత్తా, యే చ అరూపట్ఠాయినో 21;

    ‘‘Ye ca rūpūpagā sattā, ye ca arūpaṭṭhāyino 22;

    నిరోధం అప్పజానన్తా, ఆగన్తారో పునబ్భవం.

    Nirodhaṃ appajānantā, āgantāro punabbhavaṃ.

    ౭౬౦.

    760.

    ‘‘యే చ రూపే పరిఞ్ఞాయ, అరూపేసు అసణ్ఠితా 23;

    ‘‘Ye ca rūpe pariññāya, arūpesu asaṇṭhitā 24;

    నిరోధే యే విముచ్చన్తి, తే జనా మచ్చుహాయినో’’తి.

    Nirodhe ye vimuccanti, te janā maccuhāyino’’ti.

    (౧౫) ‘‘సియా అఞ్ఞేనపి…పే॰… కథఞ్చ సియా? యం, భిక్ఖవే, సదేవకస్స లోకస్స సమారకస్స సబ్రహ్మకస్స సస్సమణబ్రాహ్మణియా పజాయ సదేవమనుస్సాయ ఇదం సచ్చన్తి ఉపనిజ్ఝాయితం తదమరియానం ఏతం ముసాతి యథాభూతం సమ్మప్పఞ్ఞాయ సుదిట్ఠం, అయమేకానుపస్సనా. యం , భిక్ఖవే, సదేవకస్స…పే॰… సదేవమనుస్సాయ ఇదం ముసాతి ఉపనిజ్ఝాయితం, తదమరియానం ఏతం సచ్చన్తి యథాభూతం సమ్మప్పఞ్ఞాయ సుదిట్ఠం, అయం దుతియానుపస్సనా. ఏవం సమ్మా…పే॰… అథాపరం ఏతదవోచ సత్థా –

    (15) ‘‘Siyā aññenapi…pe… kathañca siyā? Yaṃ, bhikkhave, sadevakassa lokassa samārakassa sabrahmakassa sassamaṇabrāhmaṇiyā pajāya sadevamanussāya idaṃ saccanti upanijjhāyitaṃ tadamariyānaṃ etaṃ musāti yathābhūtaṃ sammappaññāya sudiṭṭhaṃ, ayamekānupassanā. Yaṃ , bhikkhave, sadevakassa…pe… sadevamanussāya idaṃ musāti upanijjhāyitaṃ, tadamariyānaṃ etaṃ saccanti yathābhūtaṃ sammappaññāya sudiṭṭhaṃ, ayaṃ dutiyānupassanā. Evaṃ sammā…pe… athāparaṃ etadavoca satthā –

    ౭౬౧.

    761.

    ‘‘అనత్తని అత్తమానిం 25, పస్స లోకం సదేవకం;

    ‘‘Anattani attamāniṃ 26, passa lokaṃ sadevakaṃ;

    నివిట్ఠం నామరూపస్మిం, ఇదం సచ్చన్తి మఞ్ఞతి.

    Niviṭṭhaṃ nāmarūpasmiṃ, idaṃ saccanti maññati.

    ౭౬౨.

    762.

    ‘‘యేన యేన హి మఞ్ఞన్తి, తతో తం హోతి అఞ్ఞథా;

    ‘‘Yena yena hi maññanti, tato taṃ hoti aññathā;

    తఞ్హి తస్స ముసా హోతి, మోసధమ్మఞ్హి ఇత్తరం.

    Tañhi tassa musā hoti, mosadhammañhi ittaraṃ.

    ౭౬౩.

    763.

    ‘‘అమోసధమ్మం నిబ్బానం, తదరియా సచ్చతో విదూ;

    ‘‘Amosadhammaṃ nibbānaṃ, tadariyā saccato vidū;

    తే వే సచ్చాభిసమయా, నిచ్ఛాతా పరినిబ్బుతా’’తి.

    Te ve saccābhisamayā, nicchātā parinibbutā’’ti.

    (౧౬) ‘‘‘సియా అఞ్ఞేనపి పరియాయేన సమ్మా ద్వయతానుపస్సనా’తి, ఇతి చే, భిక్ఖవే, పుచ్ఛితారో అస్సు; ‘సియా’తిస్సు వచనీయా. కథఞ్చ సియా? యం, భిక్ఖవే, సదేవకస్స లోకస్స సమారకస్స సబ్రహ్మకస్స సస్సమణబ్రాహ్మణియా పజాయ సదేవమనుస్సాయ ఇదం సుఖన్తి ఉపనిజ్ఝాయితం, తదమరియానం ఏతం దుక్ఖన్తి యథాభూతం సమ్మప్పఞ్ఞాయ సుదిట్ఠం, అయమేకానుపస్సనా . యం, భిక్ఖవే, సదేవకస్స…పే॰… సదేవమనుస్సాయ ఇదం దుక్ఖన్తి ఉపనిజ్ఝాయితం తదమరియానం ఏతం సుఖన్తి యథాభూతం సమ్మప్పఞ్ఞాయ సుదిట్ఠం, అయం దుతియానుపస్సనా. ఏవం సమ్మా ద్వయతానుపస్సినో ఖో, భిక్ఖవే, భిక్ఖునో అప్పమత్తస్స ఆతాపినో పహితత్తస్స విహరతో ద్విన్నం ఫలానం అఞ్ఞతరం ఫలం పాటికఙ్ఖం – దిట్ఠేవ ధమ్మే అఞ్ఞా, సతి వా ఉపాదిసేసే అనాగామితాతి. ఇదమవోచ భగవా. ఇదం వత్వాన సుగతో అథాపరం ఏతదవోచ సత్థా –

    (16) ‘‘‘Siyā aññenapi pariyāyena sammā dvayatānupassanā’ti, iti ce, bhikkhave, pucchitāro assu; ‘siyā’tissu vacanīyā. Kathañca siyā? Yaṃ, bhikkhave, sadevakassa lokassa samārakassa sabrahmakassa sassamaṇabrāhmaṇiyā pajāya sadevamanussāya idaṃ sukhanti upanijjhāyitaṃ, tadamariyānaṃ etaṃ dukkhanti yathābhūtaṃ sammappaññāya sudiṭṭhaṃ, ayamekānupassanā . Yaṃ, bhikkhave, sadevakassa…pe… sadevamanussāya idaṃ dukkhanti upanijjhāyitaṃ tadamariyānaṃ etaṃ sukhanti yathābhūtaṃ sammappaññāya sudiṭṭhaṃ, ayaṃ dutiyānupassanā. Evaṃ sammā dvayatānupassino kho, bhikkhave, bhikkhuno appamattassa ātāpino pahitattassa viharato dvinnaṃ phalānaṃ aññataraṃ phalaṃ pāṭikaṅkhaṃ – diṭṭheva dhamme aññā, sati vā upādisese anāgāmitāti. Idamavoca bhagavā. Idaṃ vatvāna sugato athāparaṃ etadavoca satthā –

    ౭౬౪.

    764.

    ‘‘రూపా సద్దా రసా గన్ధా, ఫస్సా ధమ్మా చ కేవలా;

    ‘‘Rūpā saddā rasā gandhā, phassā dhammā ca kevalā;

    ఇట్ఠా కన్తా మనాపా చ, యావతత్థీతి వుచ్చతి.

    Iṭṭhā kantā manāpā ca, yāvatatthīti vuccati.

    ౭౬౫.

    765.

    ‘‘సదేవకస్స లోకస్స, ఏతే వో సుఖసమ్మతా;

    ‘‘Sadevakassa lokassa, ete vo sukhasammatā;

    యత్థ చేతే నిరుజ్ఝన్తి, తం నేసం దుక్ఖసమ్మతం.

    Yattha cete nirujjhanti, taṃ nesaṃ dukkhasammataṃ.

    ౭౬౬.

    766.

    ‘‘సుఖన్తి దిట్ఠమరియేహి, సక్కాయస్సుపరోధనం;

    ‘‘Sukhanti diṭṭhamariyehi, sakkāyassuparodhanaṃ;

    పచ్చనీకమిదం హోతి, సబ్బలోకేన పస్సతం.

    Paccanīkamidaṃ hoti, sabbalokena passataṃ.

    ౭౬౭.

    767.

    ‘‘యం పరే సుఖతో ఆహు, తదరియా ఆహు దుక్ఖతో;

    ‘‘Yaṃ pare sukhato āhu, tadariyā āhu dukkhato;

    యం పరే దుక్ఖతో ఆహు, తదరియా సుఖతో విదూ.

    Yaṃ pare dukkhato āhu, tadariyā sukhato vidū.

    ౭౬౮.

    768.

    ‘‘పస్స ధమ్మం దురాజానం, సమ్పమూళ్హేత్థవిద్దసు 27;

    ‘‘Passa dhammaṃ durājānaṃ, sampamūḷhetthaviddasu 28;

    నివుతానం తమో హోతి, అన్ధకారో అపస్సతం.

    Nivutānaṃ tamo hoti, andhakāro apassataṃ.

    ౭౬౯.

    769.

    ‘‘సతఞ్చ వివటం హోతి, ఆలోకో పస్సతామివ;

    ‘‘Satañca vivaṭaṃ hoti, āloko passatāmiva;

    సన్తికే న విజానన్తి, మగ్గా ధమ్మస్స కోవిదా.

    Santike na vijānanti, maggā dhammassa kovidā.

    ౭౭౦.

    770.

    ‘‘భవరాగపరేతేహి , భవసోతానుసారిభి;

    ‘‘Bhavarāgaparetehi , bhavasotānusāribhi;

    మారధేయ్యానుపన్నేహి, నాయం ధమ్మో సుసమ్బుధో.

    Māradheyyānupannehi, nāyaṃ dhammo susambudho.

    ౭౭౧.

    771.

    ‘‘కో ను అఞ్ఞత్రమరియేహి, పదం సమ్బుద్ధుమరహతి;

    ‘‘Ko nu aññatramariyehi, padaṃ sambuddhumarahati;

    యం పదం సమ్మదఞ్ఞాయ, పరినిబ్బన్తి అనాసవా’’తి.

    Yaṃ padaṃ sammadaññāya, parinibbanti anāsavā’’ti.

    ఇదమవోచ భగవా. అత్తమనా తే భిక్ఖూ భగవతో భాసితం అభినన్దున్తి. ఇమస్మిం చ 29 పన వేయ్యాకరణస్మిం భఞ్ఞమానే సట్ఠిమత్తానం భిక్ఖూనం అనుపాదాయ ఆసవేహి చిత్తాని విముచ్చింసూతి.

    Idamavoca bhagavā. Attamanā te bhikkhū bhagavato bhāsitaṃ abhinandunti. Imasmiṃ ca 30 pana veyyākaraṇasmiṃ bhaññamāne saṭṭhimattānaṃ bhikkhūnaṃ anupādāya āsavehi cittāni vimucciṃsūti.

    ద్వయతానుపస్సనాసుత్తం ద్వాదసమం నిట్ఠితం.

    Dvayatānupassanāsuttaṃ dvādasamaṃ niṭṭhitaṃ.

    తస్సుద్దానం –

    Tassuddānaṃ –

    సచ్చం ఉపధి అవిజ్జా చ, సఙ్ఖారే విఞ్ఞాణపఞ్చమం;

    Saccaṃ upadhi avijjā ca, saṅkhāre viññāṇapañcamaṃ;

    ఫస్సవేదనియా తణ్హా, ఉపాదానారమ్భఆహారా;

    Phassavedaniyā taṇhā, upādānārambhaāhārā;

    ఇఞ్జితం చలితం రూపం, సచ్చం దుక్ఖేన సోళసాతి.

    Iñjitaṃ calitaṃ rūpaṃ, saccaṃ dukkhena soḷasāti.

    మహావగ్గో తతియో నిట్ఠితో.

    Mahāvaggo tatiyo niṭṭhito.

    తస్సుద్దానం –

    Tassuddānaṃ –

    పబ్బజ్జా చ పధానఞ్చ, సుభాసితఞ్చ సున్దరి;

    Pabbajjā ca padhānañca, subhāsitañca sundari;

    మాఘసుత్తం సభియో చ, సేలో సల్లఞ్చ వుచ్చతి.

    Māghasuttaṃ sabhiyo ca, selo sallañca vuccati.

    వాసేట్ఠో చాపి కోకాలి, నాలకో ద్వయతానుపస్సనా;

    Vāseṭṭho cāpi kokāli, nālako dvayatānupassanā;

    ద్వాదసేతాని సుత్తాని, మహావగ్గోతి వుచ్చతీతి.

    Dvādasetāni suttāni, mahāvaggoti vuccatīti.







    Footnotes:
    1. నాగచ్ఛన్తి (సీ॰ పీ॰)
    2. nāgacchanti (sī. pī.)
    3. నాగచ్ఛన్తి (సీ॰ పీ॰)
    4. nāgacchanti (sī. pī.)
    5. పఞ్ఞాయ ఉపసమే (స్యా॰)
    6. paññāya upasame (syā.)
    7. పలోకితం (సీ॰)
    8. palokitaṃ (sī.)
    9. విరజ్జతి (క॰ సీ॰)
    10. virajjati (ka. sī.)
    11. తణ్హా (బహూసు) ఇతివుత్తకే ౧౫ పస్సితబ్బం
    12. taṇhā (bahūsu) itivuttake 15 passitabbaṃ
    13. ఉపాదానస్స (స్యా॰ క॰)
    14. upādānassa (syā. ka.)
    15. వితిణ్ణో (సీ॰)
    16. vitiṇṇo (sī.)
    17. సఙ్ఖం (సీ॰ పీ॰)
    18. saṅkhaṃ (sī. pī.)
    19. ఆరుప్పా (సీ॰ పీ॰)
    20. āruppā (sī. pī.)
    21. ఆరుప్పవాసినో (సీ॰ పీ॰)
    22. āruppavāsino (sī. pī.)
    23. సుసణ్ఠితా (సీ॰ స్యా॰ పీ॰)
    24. susaṇṭhitā (sī. syā. pī.)
    25. అత్తమానీ (స్యా॰), అత్తమానం (పీ॰ క॰)
    26. attamānī (syā.), attamānaṃ (pī. ka.)
    27. సమ్పమూళ్హేత్థ అవిద్దసు (సీ॰ పీ॰), సమ్మూళ్హేత్థ అవిద్దసు (?)
    28. sampamūḷhettha aviddasu (sī. pī.), sammūḷhettha aviddasu (?)
    29. ఇమస్మిం ఖో (సీ॰)
    30. imasmiṃ kho (sī.)



    Related texts:



    అట్ఠకథా • Aṭṭhakathā / సుత్తపిటక (అట్ఠకథా) • Suttapiṭaka (aṭṭhakathā) / ఖుద్దకనికాయ (అట్ఠకథా) • Khuddakanikāya (aṭṭhakathā) / సుత్తనిపాత-అట్ఠకథా • Suttanipāta-aṭṭhakathā / ౧౨. ద్వయతానుపస్సనాసుత్తవణ్ణనా • 12. Dvayatānupassanāsuttavaṇṇanā


    © 1991-2023 The Titi Tudorancea Bulletin | Titi Tudorancea® is a Registered Trademark | Terms of use and privacy policy
    Contact