| Library / Tipiṭaka / तिपिटक • Tipiṭaka / कङ्खावितरणी-अभिनव-टीका • Kaṅkhāvitaraṇī-abhinava-ṭīkā |
३. द्वेभागसिक्खापदवण्णना
3. Dvebhāgasikkhāpadavaṇṇanā
गहेतब्बाति यथा काळका अधिका न होन्ति, तथा गहेतब्बा। ठपेत्वा चेत्थ काळकओदाते अवसेसा गोचरियेसुयेव सङ्गहं गच्छन्तीति (सारत्थ॰ टी॰ २.५५२) दट्ठब्बं। एत्थ च द्वे भागाति उक्कट्ठपरिच्छेदो काळकानं अधिकग्गहणस्स पटिक्खेपवसेन सिक्खापदस्स पञ्ञत्तत्ता। तस्मा काळकानं भागद्वयतो अधिकं न वट्टति, ऊनकं वट्टति। तेनाह ‘‘एकस्सापी’’तिआदि। एकस्सापि काळकलोमस्स अतिरेकभावेति तुलाय धारयित्वा ठपितेसु अन्तमसो वातवेगेनपि पहितस्स एकस्सापि काळकलोमस्स अधिकभावे सतीति अत्थो। ‘‘ततियं ओदातानं, चतुत्थं गोचरियान’’न्ति इदं पन हेट्ठिमपरिच्छेदो तेसं अधिकग्गहणे पटिक्खेपाभावतो। तस्मा तेसं वुत्तप्पमाणतो अधिकम्पि वट्टति।
Gahetabbāti yathā kāḷakā adhikā na honti, tathā gahetabbā. Ṭhapetvā cettha kāḷakaodāte avasesā gocariyesuyeva saṅgahaṃ gacchantīti (sārattha. ṭī. 2.552) daṭṭhabbaṃ. Ettha ca dve bhāgāti ukkaṭṭhaparicchedo kāḷakānaṃ adhikaggahaṇassa paṭikkhepavasena sikkhāpadassa paññattattā. Tasmā kāḷakānaṃ bhāgadvayato adhikaṃ na vaṭṭati, ūnakaṃ vaṭṭati. Tenāha ‘‘ekassāpī’’tiādi. Ekassāpi kāḷakalomassa atirekabhāveti tulāya dhārayitvā ṭhapitesu antamaso vātavegenapi pahitassa ekassāpi kāḷakalomassa adhikabhāve satīti attho. ‘‘Tatiyaṃ odātānaṃ, catutthaṃ gocariyāna’’nti idaṃ pana heṭṭhimaparicchedo tesaṃ adhikaggahaṇe paṭikkhepābhāvato. Tasmā tesaṃ vuttappamāṇato adhikampi vaṭṭati.
एत्थ च ‘‘इदं मे, भन्ते, सन्थतं अनादियित्वा द्वे तुले सुद्धकाळकानं एळकलोमानं, तुलं ओदातानं, तुलं गोचरियानं सन्थतं कारापितं निस्सग्गिय’’न्ति (पारा॰ ५५४) इमिना नयेन निस्सज्जनविधानं वेदितब्बं। आदाय च वुत्तपरिच्छेदेन अनादाय च करणतो किरियाकिरियं। सेसन्ति पुब्बपयोगदुक्कटचतुक्कपाचित्तियादिकं। अयं पन विसेसो – तुलं ओदातानं तुलं गोचरियानं आदियित्वा करणे, बहुतरं ओदातानं बहुतरं गोचरियानं आदियित्वा करणे , सुद्धं ओदातानं सुद्धं गोचरियानं आदियित्वा करणे च अनापत्तीति।
Ettha ca ‘‘idaṃ me, bhante, santhataṃ anādiyitvā dve tule suddhakāḷakānaṃ eḷakalomānaṃ, tulaṃ odātānaṃ, tulaṃ gocariyānaṃ santhataṃ kārāpitaṃ nissaggiya’’nti (pārā. 554) iminā nayena nissajjanavidhānaṃ veditabbaṃ. Ādāya ca vuttaparicchedena anādāya ca karaṇato kiriyākiriyaṃ. Sesanti pubbapayogadukkaṭacatukkapācittiyādikaṃ. Ayaṃ pana viseso – tulaṃ odātānaṃ tulaṃ gocariyānaṃ ādiyitvā karaṇe, bahutaraṃ odātānaṃ bahutaraṃ gocariyānaṃ ādiyitvā karaṇe , suddhaṃ odātānaṃ suddhaṃ gocariyānaṃ ādiyitvā karaṇe ca anāpattīti.
अङ्गेसु पन पठमङ्गं काळकानं द्वेभागतो अतिरेकभावोति दट्ठब्बं। इमानि तीणि न केवलं अनिस्सट्ठानेव परिभुञ्जितुं न वट्टन्तीति आह ‘‘इमानि पना’’तिआदि। ‘‘परिभुञ्जितुं न वट्टन्ती’’ति इमिना यदि परिभुञ्जति, दुक्कटन्ति दस्सेति।
Aṅgesu pana paṭhamaṅgaṃ kāḷakānaṃ dvebhāgato atirekabhāvoti daṭṭhabbaṃ. Imāni tīṇi na kevalaṃ anissaṭṭhāneva paribhuñjituṃ na vaṭṭantīti āha ‘‘imāni panā’’tiādi. ‘‘Paribhuñjituṃ na vaṭṭantī’’ti iminā yadi paribhuñjati, dukkaṭanti dasseti.
द्वेभागसिक्खापदवण्णना निट्ठिता।
Dvebhāgasikkhāpadavaṇṇanā niṭṭhitā.
