| Library / Tipiṭaka / ติปิฎก • Tipiṭaka / กงฺขาวิตรณี-อภินว-ฎีกา • Kaṅkhāvitaraṇī-abhinava-ṭīkā |
๓. เทฺวภาคสิกฺขาปทวณฺณนา
3. Dvebhāgasikkhāpadavaṇṇanā
คเหตพฺพาติ ยถา กาฬกา อธิกา น โหนฺติ, ตถา คเหตพฺพาฯ ฐเปตฺวา เจตฺถ กาฬกโอทาเต อวเสสา โคจริเยสุเยว สงฺคหํ คจฺฉนฺตีติ (สารตฺถ. ฎี. ๒.๕๕๒) ทฎฺฐพฺพํฯ เอตฺถ จ เทฺว ภาคาติ อุกฺกฎฺฐปริเจฺฉโท กาฬกานํ อธิกคฺคหณสฺส ปฎิเกฺขปวเสน สิกฺขาปทสฺส ปญฺญตฺตตฺตาฯ ตสฺมา กาฬกานํ ภาคทฺวยโต อธิกํ น วฎฺฎติ, อูนกํ วฎฺฎติฯ เตนาห ‘‘เอกสฺสาปี’’ติอาทิฯ เอกสฺสาปิ กาฬกโลมสฺส อติเรกภาเวติ ตุลาย ธารยิตฺวา ฐปิเตสุ อนฺตมโส วาตเวเคนปิ ปหิตสฺส เอกสฺสาปิ กาฬกโลมสฺส อธิกภาเว สตีติ อโตฺถฯ ‘‘ตติยํ โอทาตานํ, จตุตฺถํ โคจริยาน’’นฺติ อิทํ ปน เหฎฺฐิมปริเจฺฉโท เตสํ อธิกคฺคหเณ ปฎิเกฺขปาภาวโตฯ ตสฺมา เตสํ วุตฺตปฺปมาณโต อธิกมฺปิ วฎฺฎติฯ
Gahetabbāti yathā kāḷakā adhikā na honti, tathā gahetabbā. Ṭhapetvā cettha kāḷakaodāte avasesā gocariyesuyeva saṅgahaṃ gacchantīti (sārattha. ṭī. 2.552) daṭṭhabbaṃ. Ettha ca dve bhāgāti ukkaṭṭhaparicchedo kāḷakānaṃ adhikaggahaṇassa paṭikkhepavasena sikkhāpadassa paññattattā. Tasmā kāḷakānaṃ bhāgadvayato adhikaṃ na vaṭṭati, ūnakaṃ vaṭṭati. Tenāha ‘‘ekassāpī’’tiādi. Ekassāpi kāḷakalomassa atirekabhāveti tulāya dhārayitvā ṭhapitesu antamaso vātavegenapi pahitassa ekassāpi kāḷakalomassa adhikabhāve satīti attho. ‘‘Tatiyaṃ odātānaṃ, catutthaṃ gocariyāna’’nti idaṃ pana heṭṭhimaparicchedo tesaṃ adhikaggahaṇe paṭikkhepābhāvato. Tasmā tesaṃ vuttappamāṇato adhikampi vaṭṭati.
เอตฺถ จ ‘‘อิทํ เม, ภเนฺต, สนฺถตํ อนาทิยิตฺวา เทฺว ตุเล สุทฺธกาฬกานํ เอฬกโลมานํ, ตุลํ โอทาตานํ, ตุลํ โคจริยานํ สนฺถตํ การาปิตํ นิสฺสคฺคิย’’นฺติ (ปารา. ๕๕๔) อิมินา นเยน นิสฺสชฺชนวิธานํ เวทิตพฺพํฯ อาทาย จ วุตฺตปริเจฺฉเทน อนาทาย จ กรณโต กิริยากิริยํฯ เสสนฺติ ปุพฺพปโยคทุกฺกฎจตุกฺกปาจิตฺติยาทิกํฯ อยํ ปน วิเสโส – ตุลํ โอทาตานํ ตุลํ โคจริยานํ อาทิยิตฺวา กรเณ, พหุตรํ โอทาตานํ พหุตรํ โคจริยานํ อาทิยิตฺวา กรเณ , สุทฺธํ โอทาตานํ สุทฺธํ โคจริยานํ อาทิยิตฺวา กรเณ จ อนาปตฺตีติฯ
Ettha ca ‘‘idaṃ me, bhante, santhataṃ anādiyitvā dve tule suddhakāḷakānaṃ eḷakalomānaṃ, tulaṃ odātānaṃ, tulaṃ gocariyānaṃ santhataṃ kārāpitaṃ nissaggiya’’nti (pārā. 554) iminā nayena nissajjanavidhānaṃ veditabbaṃ. Ādāya ca vuttaparicchedena anādāya ca karaṇato kiriyākiriyaṃ. Sesanti pubbapayogadukkaṭacatukkapācittiyādikaṃ. Ayaṃ pana viseso – tulaṃ odātānaṃ tulaṃ gocariyānaṃ ādiyitvā karaṇe, bahutaraṃ odātānaṃ bahutaraṃ gocariyānaṃ ādiyitvā karaṇe , suddhaṃ odātānaṃ suddhaṃ gocariyānaṃ ādiyitvā karaṇe ca anāpattīti.
อเงฺคสุ ปน ปฐมงฺคํ กาฬกานํ เทฺวภาคโต อติเรกภาโวติ ทฎฺฐพฺพํฯ อิมานิ ตีณิ น เกวลํ อนิสฺสฎฺฐาเนว ปริภุญฺชิตุํ น วฎฺฎนฺตีติ อาห ‘‘อิมานิ ปนา’’ติอาทิฯ ‘‘ปริภุญฺชิตุํ น วฎฺฎนฺตี’’ติ อิมินา ยทิ ปริภุญฺชติ, ทุกฺกฎนฺติ ทเสฺสติฯ
Aṅgesu pana paṭhamaṅgaṃ kāḷakānaṃ dvebhāgato atirekabhāvoti daṭṭhabbaṃ. Imāni tīṇi na kevalaṃ anissaṭṭhāneva paribhuñjituṃ na vaṭṭantīti āha ‘‘imāni panā’’tiādi. ‘‘Paribhuñjituṃ na vaṭṭantī’’ti iminā yadi paribhuñjati, dukkaṭanti dasseti.
เทฺวภาคสิกฺขาปทวณฺณนา นิฎฺฐิตาฯ
Dvebhāgasikkhāpadavaṇṇanā niṭṭhitā.
