Library / Tipiṭaka / ਤਿਪਿਟਕ • Tipiṭaka / ਮਜ੍ਝਿਮਨਿਕਾਯ • Majjhimanikāya

    ੯. ਦ੍વੇਧਾવਿਤਕ੍ਕਸੁਤ੍ਤਂ

    9. Dvedhāvitakkasuttaṃ

    ੨੦੬. ਏવਂ ਮੇ ਸੁਤਂ – ਏਕਂ ਸਮਯਂ ਭਗવਾ ਸਾવਤ੍ਥਿਯਂ વਿਹਰਤਿ ਜੇਤવਨੇ ਅਨਾਥਪਿਣ੍ਡਿਕਸ੍ਸ ਆਰਾਮੇ। ਤਤ੍ਰ ਖੋ ਭਗવਾ ਭਿਕ੍ਖੂ ਆਮਨ੍ਤੇਸਿ – ‘‘ਭਿਕ੍ਖવੋ’’ਤਿ। ‘‘ਭਦਨ੍ਤੇ’’ਤਿ ਤੇ ਭਿਕ੍ਖੂ ਭਗવਤੋ ਪਚ੍ਚਸ੍ਸੋਸੁਂ। ਭਗવਾ ਏਤਦવੋਚ –

    206. Evaṃ me sutaṃ – ekaṃ samayaṃ bhagavā sāvatthiyaṃ viharati jetavane anāthapiṇḍikassa ārāme. Tatra kho bhagavā bhikkhū āmantesi – ‘‘bhikkhavo’’ti. ‘‘Bhadante’’ti te bhikkhū bhagavato paccassosuṃ. Bhagavā etadavoca –

    ‘‘ਪੁਬ੍ਬੇવ ਮੇ, ਭਿਕ੍ਖવੇ, ਸਮ੍ਬੋਧਾ ਅਨਭਿਸਮ੍ਬੁਦ੍ਧਸ੍ਸ ਬੋਧਿਸਤ੍ਤਸ੍ਸੇવ ਸਤੋ ਏਤਦਹੋਸਿ – ‘ਯਂਨੂਨਾਹਂ ਦ੍વਿਧਾ ਕਤ੍વਾ ਦ੍વਿਧਾ ਕਤ੍વਾ વਿਤਕ੍ਕੇ વਿਹਰੇਯ੍ਯ’ਨ੍ਤਿ। ਸੋ ਖੋ ਅਹਂ, ਭਿਕ੍ਖવੇ, ਯੋ ਚਾਯਂ ਕਾਮવਿਤਕ੍ਕੋ ਯੋ ਚ ਬ੍ਯਾਪਾਦવਿਤਕ੍ਕੋ ਯੋ ਚ વਿਹਿਂਸਾવਿਤਕ੍ਕੋ – ਇਮਂ ਏਕਂ ਭਾਗਮਕਾਸਿਂ ; ਯੋ ਚਾਯਂ ਨੇਕ੍ਖਮ੍ਮવਿਤਕ੍ਕੋ ਯੋ ਚ ਅਬ੍ਯਾਪਾਦવਿਤਕ੍ਕੋ ਯੋ ਚ ਅવਿਹਿਂਸਾવਿਤਕ੍ਕੋ – ਇਮਂ ਦੁਤਿਯਂ ਭਾਗਮਕਾਸਿਂ।

    ‘‘Pubbeva me, bhikkhave, sambodhā anabhisambuddhassa bodhisattasseva sato etadahosi – ‘yaṃnūnāhaṃ dvidhā katvā dvidhā katvā vitakke vihareyya’nti. So kho ahaṃ, bhikkhave, yo cāyaṃ kāmavitakko yo ca byāpādavitakko yo ca vihiṃsāvitakko – imaṃ ekaṃ bhāgamakāsiṃ ; yo cāyaṃ nekkhammavitakko yo ca abyāpādavitakko yo ca avihiṃsāvitakko – imaṃ dutiyaṃ bhāgamakāsiṃ.

    ੨੦੭. ‘‘ਤਸ੍ਸ ਮਯ੍ਹਂ, ਭਿਕ੍ਖવੇ, ਏવਂ ਅਪ੍ਪਮਤ੍ਤਸ੍ਸ ਆਤਾਪਿਨੋ ਪਹਿਤਤ੍ਤਸ੍ਸ વਿਹਰਤੋ ਉਪ੍ਪਜ੍ਜਤਿ ਕਾਮવਿਤਕ੍ਕੋ। ਸੋ ਏવਂ ਪਜਾਨਾਮਿ – ‘ਉਪ੍ਪਨ੍ਨੋ ਖੋ ਮੇ ਅਯਂ ਕਾਮવਿਤਕ੍ਕੋ। ਸੋ ਚ ਖੋ ਅਤ੍ਤਬ੍ਯਾਬਾਧਾਯਪਿ ਸਂવਤ੍ਤਤਿ, ਪਰਬ੍ਯਾਬਾਧਾਯਪਿ ਸਂવਤ੍ਤਤਿ, ਉਭਯਬ੍ਯਾਬਾਧਾਯਪਿ ਸਂવਤ੍ਤਤਿ, ਪਞ੍ਞਾਨਿਰੋਧਿਕੋ વਿਘਾਤਪਕ੍ਖਿਕੋ ਅਨਿਬ੍ਬਾਨਸਂવਤ੍ਤਨਿਕੋ’ 1। ‘ਅਤ੍ਤਬ੍ਯਾਬਾਧਾਯ ਸਂવਤ੍ਤਤੀ’ਤਿਪਿ ਮੇ, ਭਿਕ੍ਖવੇ, ਪਟਿਸਞ੍ਚਿਕ੍ਖਤੋ ਅਬ੍ਭਤ੍ਥਂ ਗਚ੍ਛਤਿ; ‘ਪਰਬ੍ਯਾਬਾਧਾਯ ਸਂવਤ੍ਤਤੀ’ਤਿਪਿ ਮੇ, ਭਿਕ੍ਖવੇ, ਪਟਿਸਞ੍ਚਿਕ੍ਖਤੋ ਅਬ੍ਭਤ੍ਥਂ ਗਚ੍ਛਤਿ; ‘ਉਭਯਬ੍ਯਾਬਾਧਾਯ ਸਂવਤ੍ਤਤੀ’ਤਿਪਿ ਮੇ, ਭਿਕ੍ਖવੇ, ਪਟਿਸਞ੍ਚਿਕ੍ਖਤੋ ਅਬ੍ਭਤ੍ਥਂ ਗਚ੍ਛਤਿ; ‘ਪਞ੍ਞਾਨਿਰੋਧਿਕੋ વਿਘਾਤਪਕ੍ਖਿਕੋ ਅਨਿਬ੍ਬਾਨਸਂવਤ੍ਤਨਿਕੋ’ਤਿਪਿ ਮੇ, ਭਿਕ੍ਖવੇ, ਪਟਿਸਞ੍ਚਿਕ੍ਖਤੋ ਅਬ੍ਭਤ੍ਥਂ ਗਚ੍ਛਤਿ। ਸੋ ਖੋ ਅਹਂ, ਭਿਕ੍ਖવੇ, ਉਪ੍ਪਨ੍ਨੁਪ੍ਪਨ੍ਨਂ ਕਾਮવਿਤਕ੍ਕਂ ਪਜਹਮੇવ 2 વਿਨੋਦਮੇવ 3 ਬ੍ਯਨ੍ਤਮੇવ 4 ਨਂ ਅਕਾਸਿਂ।

    207. ‘‘Tassa mayhaṃ, bhikkhave, evaṃ appamattassa ātāpino pahitattassa viharato uppajjati kāmavitakko. So evaṃ pajānāmi – ‘uppanno kho me ayaṃ kāmavitakko. So ca kho attabyābādhāyapi saṃvattati, parabyābādhāyapi saṃvattati, ubhayabyābādhāyapi saṃvattati, paññānirodhiko vighātapakkhiko anibbānasaṃvattaniko’ 5. ‘Attabyābādhāya saṃvattatī’tipi me, bhikkhave, paṭisañcikkhato abbhatthaṃ gacchati; ‘parabyābādhāya saṃvattatī’tipi me, bhikkhave, paṭisañcikkhato abbhatthaṃ gacchati; ‘ubhayabyābādhāya saṃvattatī’tipi me, bhikkhave, paṭisañcikkhato abbhatthaṃ gacchati; ‘paññānirodhiko vighātapakkhiko anibbānasaṃvattaniko’tipi me, bhikkhave, paṭisañcikkhato abbhatthaṃ gacchati. So kho ahaṃ, bhikkhave, uppannuppannaṃ kāmavitakkaṃ pajahameva 6 vinodameva 7 byantameva 8 naṃ akāsiṃ.

    ੨੦੮. ‘‘ਤਸ੍ਸ ਮਯ੍ਹਂ, ਭਿਕ੍ਖવੇ, ਏવਂ ਅਪ੍ਪਮਤ੍ਤਸ੍ਸ ਆਤਾਪਿਨੋ ਪਹਿਤਤ੍ਤਸ੍ਸ વਿਹਰਤੋ ਉਪ੍ਪਜ੍ਜਤਿ ਬ੍ਯਾਪਾਦવਿਤਕ੍ਕੋ…ਪੇ॰… ਉਪ੍ਪਜ੍ਜਤਿ વਿਹਿਂਸਾવਿਤਕ੍ਕੋ। ਸੋ ਏવਂ ਪਜਾਨਾਮਿ – ‘ਉਪ੍ਪਨ੍ਨੋ ਖੋ ਮੇ ਅਯਂ વਿਹਿਂਸਾવਿਤਕ੍ਕੋ। ਸੋ ਚ ਖੋ ਅਤ੍ਤਬ੍ਯਾਬਾਧਾਯਪਿ ਸਂવਤ੍ਤਤਿ, ਪਰਬ੍ਯਾਬਾਧਾਯਪਿ ਸਂવਤ੍ਤਤਿ, ਉਭਯਬ੍ਯਾਬਾਧਾਯਪਿ ਸਂવਤ੍ਤਤਿ, ਪਞ੍ਞਾਨਿਰੋਧਿਕੋ વਿਘਾਤਪਕ੍ਖਿਕੋ ਅਨਿਬ੍ਬਾਨਸਂવਤ੍ਤਨਿਕੋ’। ‘ਅਤ੍ਤਬ੍ਯਾਬਾਧਾਯ ਸਂવਤ੍ਤਤੀ’ਤਿਪਿ ਮੇ, ਭਿਕ੍ਖવੇ, ਪਟਿਸਞ੍ਚਿਕ੍ਖਤੋ ਅਬ੍ਭਤ੍ਥਂ ਗਚ੍ਛਤਿ; ‘ਪਰਬ੍ਯਾਬਾਧਾਯ ਸਂવਤ੍ਤਤੀ’ਤਿਪਿ ਮੇ, ਭਿਕ੍ਖવੇ, ਪਟਿਸਞ੍ਚਿਕ੍ਖਤੋ ਅਬ੍ਭਤ੍ਥਂ ਗਚ੍ਛਤਿ; ‘ਉਭਯਬ੍ਯਾਬਾਧਾਯ ਸਂવਤ੍ਤਤੀ’ਤਿਪਿ ਮੇ, ਭਿਕ੍ਖવੇ, ਪਟਿਸਞ੍ਚਿਕ੍ਖਤੋ ਅਬ੍ਭਤ੍ਥਂ ਗਚ੍ਛਤਿ; ‘ਪਞ੍ਞਾਨਿਰੋਧਿਕੋ વਿਘਾਤਪਕ੍ਖਿਕੋ ਅਨਿਬ੍ਬਾਨਸਂવਤ੍ਤਨਿਕੋ’ਤਿਪਿ ਮੇ, ਭਿਕ੍ਖવੇ, ਪਟਿਸਞ੍ਚਿਕ੍ਖਤੋ ਅਬ੍ਭਤ੍ਥਂ ਗਚ੍ਛਤਿ। ਸੋ ਖੋ ਅਹਂ, ਭਿਕ੍ਖવੇ, ਉਪ੍ਪਨ੍ਨੁਪ੍ਪਨ੍ਨਂ વਿਹਿਂਸਾવਿਤਕ੍ਕਂ ਪਜਹਮੇવ વਿਨੋਦਮੇવ ਬ੍ਯਨ੍ਤਮੇવ ਨਂ ਅਕਾਸਿਂ।

    208. ‘‘Tassa mayhaṃ, bhikkhave, evaṃ appamattassa ātāpino pahitattassa viharato uppajjati byāpādavitakko…pe… uppajjati vihiṃsāvitakko. So evaṃ pajānāmi – ‘uppanno kho me ayaṃ vihiṃsāvitakko. So ca kho attabyābādhāyapi saṃvattati, parabyābādhāyapi saṃvattati, ubhayabyābādhāyapi saṃvattati, paññānirodhiko vighātapakkhiko anibbānasaṃvattaniko’. ‘Attabyābādhāya saṃvattatī’tipi me, bhikkhave, paṭisañcikkhato abbhatthaṃ gacchati; ‘parabyābādhāya saṃvattatī’tipi me, bhikkhave, paṭisañcikkhato abbhatthaṃ gacchati; ‘ubhayabyābādhāya saṃvattatī’tipi me, bhikkhave, paṭisañcikkhato abbhatthaṃ gacchati; ‘paññānirodhiko vighātapakkhiko anibbānasaṃvattaniko’tipi me, bhikkhave, paṭisañcikkhato abbhatthaṃ gacchati. So kho ahaṃ, bhikkhave, uppannuppannaṃ vihiṃsāvitakkaṃ pajahameva vinodameva byantameva naṃ akāsiṃ.

    ‘‘ਯਞ੍ਞਦੇવ, ਭਿਕ੍ਖવੇ, ਭਿਕ੍ਖੁ ਬਹੁਲਮਨੁવਿਤਕ੍ਕੇਤਿ ਅਨੁવਿਚਾਰੇਤਿ, ਤਥਾ ਤਥਾ ਨਤਿ ਹੋਤਿ ਚੇਤਸੋ। ਕਾਮવਿਤਕ੍ਕਂ ਚੇ, ਭਿਕ੍ਖવੇ, ਭਿਕ੍ਖੁ ਬਹੁਲਮਨੁવਿਤਕ੍ਕੇਤਿ ਅਨੁવਿਚਾਰੇਤਿ, ਪਹਾਸਿ ਨੇਕ੍ਖਮ੍ਮવਿਤਕ੍ਕਂ, ਕਾਮવਿਤਕ੍ਕਂ ਬਹੁਲਮਕਾਸਿ, ਤਸ੍ਸ ਤਂ ਕਾਮવਿਤਕ੍ਕਾਯ ਚਿਤ੍ਤਂ ਨਮਤਿ। ਬ੍ਯਾਪਾਦવਿਤਕ੍ਕਂ ਚੇ, ਭਿਕ੍ਖવੇ…ਪੇ॰… વਿਹਿਂਸਾવਿਤਕ੍ਕਂ ਚੇ, ਭਿਕ੍ਖવੇ, ਭਿਕ੍ਖੁ ਬਹੁਲਮਨੁવਿਤਕ੍ਕੇਤਿ ਅਨੁવਿਚਾਰੇਤਿ, ਪਹਾਸਿ ਅવਿਹਿਂਸਾવਿਤਕ੍ਕਂ, વਿਹਿਂਸਾવਿਤਕ੍ਕਂ ਬਹੁਲਮਕਾਸਿ, ਤਸ੍ਸ ਤਂ વਿਹਿਂਸਾવਿਤਕ੍ਕਾਯ ਚਿਤ੍ਤਂ ਨਮਤਿ। ਸੇਯ੍ਯਥਾਪਿ, ਭਿਕ੍ਖવੇ, વਸ੍ਸਾਨਂ ਪਚ੍ਛਿਮੇ ਮਾਸੇ ਸਰਦਸਮਯੇ ਕਿਟ੍ਠਸਮ੍ਬਾਧੇ ਗੋਪਾਲਕੋ ਗਾવੋ ਰਕ੍ਖੇਯ੍ਯ। ਸੋ ਤਾ ਗਾવੋ ਤਤੋ ਤਤੋ ਦਣ੍ਡੇਨ ਆਕੋਟੇਯ੍ਯ ਪਟਿਕੋਟੇਯ੍ਯ ਸਨ੍ਨਿਰੁਨ੍ਧੇਯ੍ਯ ਸਨ੍ਨਿવਾਰੇਯ੍ਯ। ਤਂ ਕਿਸ੍ਸ ਹੇਤੁ? ਪਸ੍ਸਤਿ ਹਿ ਸੋ, ਭਿਕ੍ਖવੇ, ਗੋਪਾਲਕੋ ਤਤੋਨਿਦਾਨਂ વਧਂ વਾ ਬਨ੍ਧਨਂ વਾ ਜਾਨਿਂ વਾ ਗਰਹਂ વਾ। ਏવਮੇવ ਖੋ ਅਹਂ, ਭਿਕ੍ਖવੇ, ਅਦ੍ਦਸਂ ਅਕੁਸਲਾਨਂ ਧਮ੍ਮਾਨਂ ਆਦੀਨવਂ ਓਕਾਰਂ ਸਂਕਿਲੇਸਂ, ਕੁਸਲਾਨਂ ਧਮ੍ਮਾਨਂ ਨੇਕ੍ਖਮ੍ਮੇ ਆਨਿਸਂਸਂ વੋਦਾਨਪਕ੍ਖਂ।

    ‘‘Yaññadeva, bhikkhave, bhikkhu bahulamanuvitakketi anuvicāreti, tathā tathā nati hoti cetaso. Kāmavitakkaṃ ce, bhikkhave, bhikkhu bahulamanuvitakketi anuvicāreti, pahāsi nekkhammavitakkaṃ, kāmavitakkaṃ bahulamakāsi, tassa taṃ kāmavitakkāya cittaṃ namati. Byāpādavitakkaṃ ce, bhikkhave…pe… vihiṃsāvitakkaṃ ce, bhikkhave, bhikkhu bahulamanuvitakketi anuvicāreti, pahāsi avihiṃsāvitakkaṃ, vihiṃsāvitakkaṃ bahulamakāsi, tassa taṃ vihiṃsāvitakkāya cittaṃ namati. Seyyathāpi, bhikkhave, vassānaṃ pacchime māse saradasamaye kiṭṭhasambādhe gopālako gāvo rakkheyya. So tā gāvo tato tato daṇḍena ākoṭeyya paṭikoṭeyya sannirundheyya sannivāreyya. Taṃ kissa hetu? Passati hi so, bhikkhave, gopālako tatonidānaṃ vadhaṃ vā bandhanaṃ vā jāniṃ vā garahaṃ vā. Evameva kho ahaṃ, bhikkhave, addasaṃ akusalānaṃ dhammānaṃ ādīnavaṃ okāraṃ saṃkilesaṃ, kusalānaṃ dhammānaṃ nekkhamme ānisaṃsaṃ vodānapakkhaṃ.

    ੨੦੯. ‘‘ਤਸ੍ਸ ਮਯ੍ਹਂ, ਭਿਕ੍ਖવੇ, ਏવਂ ਅਪ੍ਪਮਤ੍ਤਸ੍ਸ ਆਤਾਪਿਨੋ ਪਹਿਤਤ੍ਤਸ੍ਸ વਿਹਰਤੋ ਉਪ੍ਪਜ੍ਜਤਿ ਨੇਕ੍ਖਮ੍ਮવਿਤਕ੍ਕੋ। ਸੋ ਏવਂ ਪਜਾਨਾਮਿ – ‘ਉਪ੍ਪਨ੍ਨੋ ਖੋ ਮੇ ਅਯਂ ਨੇਕ੍ਖਮ੍ਮવਿਤਕ੍ਕੋ। ਸੋ ਚ ਖੋ ਨੇવਤ੍ਤਬ੍ਯਾਬਾਧਾਯ ਸਂવਤ੍ਤਤਿ, ਨ ਪਰਬ੍ਯਾਬਾਧਾਯ ਸਂવਤ੍ਤਤਿ, ਨ ਉਭਯਬ੍ਯਾਬਾਧਾਯ ਸਂવਤ੍ਤਤਿ, ਪਞ੍ਞਾવੁਦ੍ਧਿਕੋ ਅવਿਘਾਤਪਕ੍ਖਿਕੋ ਨਿਬ੍ਬਾਨਸਂવਤ੍ਤਨਿਕੋ’। ਰਤ੍ਤਿਂ ਚੇਪਿ ਨਂ, ਭਿਕ੍ਖવੇ, ਅਨੁવਿਤਕ੍ਕੇਯ੍ਯਂ ਅਨੁવਿਚਾਰੇਯ੍ਯਂ, ਨੇવ ਤਤੋਨਿਦਾਨਂ ਭਯਂ ਸਮਨੁਪਸ੍ਸਾਮਿ। ਦਿવਸਂ ਚੇਪਿ ਨਂ, ਭਿਕ੍ਖવੇ, ਅਨੁવਿਤਕ੍ਕੇਯ੍ਯਂ ਅਨੁવਿਚਾਰੇਯ੍ਯਂ, ਨੇવ ਤਤੋਨਿਦਾਨਂ ਭਯਂ ਸਮਨੁਪਸ੍ਸਾਮਿ। ਰਤ੍ਤਿਨ੍ਦਿવਂ ਚੇਪਿ ਨਂ, ਭਿਕ੍ਖવੇ, ਅਨੁવਿਤਕ੍ਕੇਯ੍ਯਂ ਅਨੁવਿਚਾਰੇਯ੍ਯਂ, ਨੇવ ਤਤੋਨਿਦਾਨਂ ਭਯਂ ਸਮਨੁਪਸ੍ਸਾਮਿ। ਅਪਿ ਚ ਖੋ ਮੇ ਅਤਿਚਿਰਂ ਅਨੁવਿਤਕ੍ਕਯਤੋ ਅਨੁવਿਚਾਰਯਤੋ ਕਾਯੋ ਕਿਲਮੇਯ੍ਯ । ਕਾਯੇ ਕਿਲਨ੍ਤੇ 9 ਚਿਤ੍ਤਂ ਊਹਞ੍ਞੇਯ੍ਯ। ਊਹਤੇ ਚਿਤ੍ਤੇ ਆਰਾ ਚਿਤ੍ਤਂ ਸਮਾਧਿਮ੍ਹਾਤਿ। ਸੋ ਖੋ ਅਹਂ, ਭਿਕ੍ਖવੇ, ਅਜ੍ਝਤ੍ਤਮੇવ ਚਿਤ੍ਤਂ ਸਣ੍ਠਪੇਮਿ ਸਨ੍ਨਿਸਾਦੇਮਿ ਏਕੋਦਿਂ ਕਰੋਮਿ 10 ਸਮਾਦਹਾਮਿ। ਤਂ ਕਿਸ੍ਸ ਹੇਤੁ? ‘ਮਾ ਮੇ ਚਿਤ੍ਤਂ ਊਹਞ੍ਞੀ’ਤਿ 11

    209. ‘‘Tassa mayhaṃ, bhikkhave, evaṃ appamattassa ātāpino pahitattassa viharato uppajjati nekkhammavitakko. So evaṃ pajānāmi – ‘uppanno kho me ayaṃ nekkhammavitakko. So ca kho nevattabyābādhāya saṃvattati, na parabyābādhāya saṃvattati, na ubhayabyābādhāya saṃvattati, paññāvuddhiko avighātapakkhiko nibbānasaṃvattaniko’. Rattiṃ cepi naṃ, bhikkhave, anuvitakkeyyaṃ anuvicāreyyaṃ, neva tatonidānaṃ bhayaṃ samanupassāmi. Divasaṃ cepi naṃ, bhikkhave, anuvitakkeyyaṃ anuvicāreyyaṃ, neva tatonidānaṃ bhayaṃ samanupassāmi. Rattindivaṃ cepi naṃ, bhikkhave, anuvitakkeyyaṃ anuvicāreyyaṃ, neva tatonidānaṃ bhayaṃ samanupassāmi. Api ca kho me aticiraṃ anuvitakkayato anuvicārayato kāyo kilameyya . Kāye kilante 12 cittaṃ ūhaññeyya. Ūhate citte ārā cittaṃ samādhimhāti. So kho ahaṃ, bhikkhave, ajjhattameva cittaṃ saṇṭhapemi sannisādemi ekodiṃ karomi 13 samādahāmi. Taṃ kissa hetu? ‘Mā me cittaṃ ūhaññī’ti 14.

    ੨੧੦. ‘‘ਤਸ੍ਸ ਮਯ੍ਹਂ, ਭਿਕ੍ਖવੇ, ਏવਂ ਅਪ੍ਪਮਤ੍ਤਸ੍ਸ ਆਤਾਪਿਨੋ ਪਹਿਤਤ੍ਤਸ੍ਸ વਿਹਰਤੋ ਉਪ੍ਪਜ੍ਜਤਿ ਅਬ੍ਯਾਪਾਦવਿਤਕ੍ਕੋ…ਪੇ॰… ਉਪ੍ਪਜ੍ਜਤਿ ਅવਿਹਿਂਸਾવਿਤਕ੍ਕੋ। ਸੋ ਏવਂ ਪਜਾਨਾਮਿ – ‘ਉਪ੍ਪਨ੍ਨੋ ਖੋ ਮੇ ਅਯਂ ਅવਿਹਿਂਸਾવਿਤਕ੍ਕੋ। ਸੋ ਚ ਖੋ ਨੇવਤ੍ਤਬ੍ਯਾਬਾਧਾਯ ਸਂવਤ੍ਤਤਿ, ਨ ਪਰਬ੍ਯਾਬਾਧਾਯ ਸਂવਤ੍ਤਤਿ, ਨ ਉਭਯਬ੍ਯਾਬਾਧਾਯ ਸਂવਤ੍ਤਤਿ, ਪਞ੍ਞਾવੁਦ੍ਧਿਕੋ ਅવਿਘਾਤਪਕ੍ਖਿਕੋ ਨਿਬ੍ਬਾਨਸਂવਤ੍ਤਨਿਕੋ’। ਰਤ੍ਤਿਂ ਚੇਪਿ ਨਂ, ਭਿਕ੍ਖવੇ, ਅਨੁવਿਤਕ੍ਕੇਯ੍ਯਂ ਅਨੁવਿਚਾਰੇਯ੍ਯਂ, ਨੇવ ਤਤੋਨਿਦਾਨਂ ਭਯਂ ਸਮਨੁਪਸ੍ਸਾਮਿ। ਦਿવਸਂ ਚੇਪਿ ਨਂ, ਭਿਕ੍ਖવੇ, ਅਨੁવਿਤਕ੍ਕੇਯ੍ਯਂ ਅਨੁવਿਚਾਰੇਯ੍ਯਂ, ਨੇવ ਤਤੋਨਿਦਾਨਂ ਭਯਂ ਸਮਨੁਪਸ੍ਸਾਮਿ। ਰਤ੍ਤਿਨ੍ਦਿવਂ ਚੇਪਿ ਨਂ, ਭਿਕ੍ਖવੇ, ਅਨੁવਿਤਕ੍ਕੇਯ੍ਯਂ ਅਨੁવਿਚਾਰੇਯ੍ਯਂ, ਨੇવ ਤਤੋਨਿਦਾਨਂ ਭਯਂ ਸਮਨੁਪਸ੍ਸਾਮਿ। ਅਪਿ ਚ ਖੋ ਮੇ ਅਤਿਚਿਰਂ ਅਨੁવਿਤਕ੍ਕਯਤੋ ਅਨੁવਿਚਾਰਯਤੋ ਕਾਯੋ ਕਿਲਮੇਯ੍ਯ। ਕਾਯੇ ਕਿਲਨ੍ਤੇ ਚਿਤ੍ਤਂ ਊਹਞ੍ਞੇਯ੍ਯ। ਊਹਤੇ ਚਿਤ੍ਤੇ ਆਰਾ ਚਿਤ੍ਤਂ ਸਮਾਧਿਮ੍ਹਾਤਿ। ਸੋ ਖੋ ਅਹਂ, ਭਿਕ੍ਖવੇ, ਅਜ੍ਝਤ੍ਤਮੇવ ਚਿਤ੍ਤਂ ਸਣ੍ਠਪੇਮਿ, ਸਨ੍ਨਿਸਾਦੇਮਿ, ਏਕੋਦਿਂ ਕਰੋਮਿ ਸਮਾਦਹਾਮਿ। ਤਂ ਕਿਸ੍ਸ ਹੇਤੁ? ‘ਮਾ ਮੇ ਚਿਤ੍ਤਂ ਊਹਞ੍ਞੀ’ਤਿ।

    210. ‘‘Tassa mayhaṃ, bhikkhave, evaṃ appamattassa ātāpino pahitattassa viharato uppajjati abyāpādavitakko…pe… uppajjati avihiṃsāvitakko. So evaṃ pajānāmi – ‘uppanno kho me ayaṃ avihiṃsāvitakko. So ca kho nevattabyābādhāya saṃvattati, na parabyābādhāya saṃvattati, na ubhayabyābādhāya saṃvattati, paññāvuddhiko avighātapakkhiko nibbānasaṃvattaniko’. Rattiṃ cepi naṃ, bhikkhave, anuvitakkeyyaṃ anuvicāreyyaṃ, neva tatonidānaṃ bhayaṃ samanupassāmi. Divasaṃ cepi naṃ, bhikkhave, anuvitakkeyyaṃ anuvicāreyyaṃ, neva tatonidānaṃ bhayaṃ samanupassāmi. Rattindivaṃ cepi naṃ, bhikkhave, anuvitakkeyyaṃ anuvicāreyyaṃ, neva tatonidānaṃ bhayaṃ samanupassāmi. Api ca kho me aticiraṃ anuvitakkayato anuvicārayato kāyo kilameyya. Kāye kilante cittaṃ ūhaññeyya. Ūhate citte ārā cittaṃ samādhimhāti. So kho ahaṃ, bhikkhave, ajjhattameva cittaṃ saṇṭhapemi, sannisādemi, ekodiṃ karomi samādahāmi. Taṃ kissa hetu? ‘Mā me cittaṃ ūhaññī’ti.

    ‘‘ਯਞ੍ਞਦੇવ, ਭਿਕ੍ਖવੇ, ਭਿਕ੍ਖੁ ਬਹੁਲਮਨੁવਿਤਕ੍ਕੇਤਿ ਅਨੁવਿਚਾਰੇਤਿ, ਤਥਾ ਤਥਾ ਨਤਿ ਹੋਤਿ ਚੇਤਸੋ। ਨੇਕ੍ਖਮ੍ਮવਿਤਕ੍ਕਞ੍ਚੇ, ਭਿਕ੍ਖવੇ, ਭਿਕ੍ਖੁ ਬਹੁਲਮਨੁવਿਤਕ੍ਕੇਤਿ ਅਨੁવਿਚਾਰੇਤਿ, ਪਹਾਸਿ ਕਾਮવਿਤਕ੍ਕਂ, ਨੇਕ੍ਖਮ੍ਮવਿਤਕ੍ਕਂ ਬਹੁਲਮਕਾਸਿ, ਤਸ੍ਸਂ ਤਂ ਨੇਕ੍ਖਮ੍ਮવਿਤਕ੍ਕਾਯ ਚਿਤ੍ਤਂ ਨਮਤਿ। ਅਬ੍ਯਾਪਾਦવਿਤਕ੍ਕਞ੍ਚੇ, ਭਿਕ੍ਖવੇ…ਪੇ॰… ਅવਿਹਿਂਸਾવਿਤਕ੍ਕਞ੍ਚੇ, ਭਿਕ੍ਖવੇ, ਭਿਕ੍ਖੁ ਬਹੁਲਮਨੁવਿਤਕ੍ਕੇਤਿ ਅਨੁવਿਚਾਰੇਤਿ, ਪਹਾਸਿ વਿਹਿਂਸਾવਿਤਕ੍ਕਂ, ਅવਿਹਿਂਸਾવਿਤਕ੍ਕਂ ਬਹੁਲਮਕਾਸਿ, ਤਸ੍ਸ ਤਂ ਅવਿਹਿਂਸਾવਿਤਕ੍ਕਾਯ ਚਿਤ੍ਤਂ ਨਮਤਿ। ਸੇਯ੍ਯਥਾਪਿ, ਭਿਕ੍ਖવੇ, ਗਿਮ੍ਹਾਨਂ ਪਚ੍ਛਿਮੇ ਮਾਸੇ ਸਬ੍ਬਸਸ੍ਸੇਸੁ ਗਾਮਨ੍ਤਸਮ੍ਭਤੇਸੁ ਗੋਪਾਲਕੋ ਗਾવੋ ਰਕ੍ਖੇਯ੍ਯ , ਤਸ੍ਸ ਰੁਕ੍ਖਮੂਲਗਤਸ੍ਸ વਾ ਅਬ੍ਭੋਕਾਸਗਤਸ੍ਸ વਾ ਸਤਿਕਰਣੀਯਮੇવ ਹੋਤਿ – ‘ਏਤਾ 15 ਗਾવੋ’ਤਿ। ਏવਮੇવਂ ਖੋ, ਭਿਕ੍ਖવੇ, ਸਤਿਕਰਣੀਯਮੇવ ਅਹੋਸਿ – ‘ਏਤੇ ਧਮ੍ਮਾ’ਤਿ।

    ‘‘Yaññadeva, bhikkhave, bhikkhu bahulamanuvitakketi anuvicāreti, tathā tathā nati hoti cetaso. Nekkhammavitakkañce, bhikkhave, bhikkhu bahulamanuvitakketi anuvicāreti, pahāsi kāmavitakkaṃ, nekkhammavitakkaṃ bahulamakāsi, tassaṃ taṃ nekkhammavitakkāya cittaṃ namati. Abyāpādavitakkañce, bhikkhave…pe… avihiṃsāvitakkañce, bhikkhave, bhikkhu bahulamanuvitakketi anuvicāreti, pahāsi vihiṃsāvitakkaṃ, avihiṃsāvitakkaṃ bahulamakāsi, tassa taṃ avihiṃsāvitakkāya cittaṃ namati. Seyyathāpi, bhikkhave, gimhānaṃ pacchime māse sabbasassesu gāmantasambhatesu gopālako gāvo rakkheyya , tassa rukkhamūlagatassa vā abbhokāsagatassa vā satikaraṇīyameva hoti – ‘etā 16 gāvo’ti. Evamevaṃ kho, bhikkhave, satikaraṇīyameva ahosi – ‘ete dhammā’ti.

    ੨੧੧. ‘‘ਆਰਦ੍ਧਂ ਖੋ ਪਨ ਮੇ, ਭਿਕ੍ਖવੇ, વੀਰਿਯਂ ਅਹੋਸਿ ਅਸਲ੍ਲੀਨਂ, ਉਪਟ੍ਠਿਤਾ ਸਤਿ ਅਸਮ੍ਮੁਟ੍ਠਾ , ਪਸ੍ਸਦ੍ਧੋ ਕਾਯੋ ਅਸਾਰਦ੍ਧੋ, ਸਮਾਹਿਤਂ ਚਿਤ੍ਤਂ ਏਕਗ੍ਗਂ। ਸੋ ਖੋ ਅਹਂ, ਭਿਕ੍ਖવੇ, વਿવਿਚ੍ਚੇવ ਕਾਮੇਹਿ વਿવਿਚ੍ਚ ਅਕੁਸਲੇਹਿ ਧਮ੍ਮੇਹਿ ਸવਿਤਕ੍ਕਂ ਸવਿਚਾਰਂ વਿવੇਕਜਂ ਪੀਤਿਸੁਖਂ ਪਠਮਂ ਝਾਨਂ ਉਪਸਮ੍ਪਜ੍ਜ વਿਹਾਸਿਂ। વਿਤਕ੍ਕવਿਚਾਰਾਨਂ વੂਪਸਮਾ ਅਜ੍ਝਤ੍ਤਂ ਸਮ੍ਪਸਾਦਨਂ ਚੇਤਸੋ ਏਕੋਦਿਭਾવਂ ਅવਿਤਕ੍ਕਂ ਅવਿਚਾਰਂ ਸਮਾਧਿਜਂ ਪੀਤਿਸੁਖਂ ਦੁਤਿਯਂ ਝਾਨਂ ਉਪਸਮ੍ਪਜ੍ਜ વਿਹਾਸਿਂ। ਪੀਤਿਯਾ ਚ વਿਰਾਗਾ ਉਪੇਕ੍ਖਕੋ ਚ વਿਹਾਸਿਂ ਸਤੋ ਚ ਸਮ੍ਪਜਾਨੋ, ਸੁਖਞ੍ਚ ਕਾਯੇਨ ਪਟਿਸਂવੇਦੇਸਿਂ, ਯਂ ਤਂ ਅਰਿਯਾ ਆਚਿਕ੍ਖਨ੍ਤਿ ‘ਉਪੇਕ੍ਖਕੋ ਸਤਿਮਾ ਸੁਖવਿਹਾਰੀ’ਤਿ, ਤਤਿਯਂ ਝਾਨਂ ਉਪਸਮ੍ਪਜ੍ਜ વਿਹਾਸਿਂ। ਸੁਖਸ੍ਸ ਚ ਪਹਾਨਾ ਦੁਕ੍ਖਸ੍ਸ ਚ ਪਹਾਨਾ ਪੁਬ੍ਬੇવ ਸੋਮਨਸ੍ਸਦੋਮਨਸ੍ਸਾਨਂ ਅਤ੍ਥਙ੍ਗਮਾ ਅਦੁਕ੍ਖਮਸੁਖਂ ਉਪੇਕ੍ਖਾਸਤਿਪਾਰਿਸੁਦ੍ਧਿਂ ਚਤੁਤ੍ਥਂ ਝਾਨਂ ਉਪਸਮ੍ਪਜ੍ਜ વਿਹਾਸਿਂ।

    211. ‘‘Āraddhaṃ kho pana me, bhikkhave, vīriyaṃ ahosi asallīnaṃ, upaṭṭhitā sati asammuṭṭhā , passaddho kāyo asāraddho, samāhitaṃ cittaṃ ekaggaṃ. So kho ahaṃ, bhikkhave, vivicceva kāmehi vivicca akusalehi dhammehi savitakkaṃ savicāraṃ vivekajaṃ pītisukhaṃ paṭhamaṃ jhānaṃ upasampajja vihāsiṃ. Vitakkavicārānaṃ vūpasamā ajjhattaṃ sampasādanaṃ cetaso ekodibhāvaṃ avitakkaṃ avicāraṃ samādhijaṃ pītisukhaṃ dutiyaṃ jhānaṃ upasampajja vihāsiṃ. Pītiyā ca virāgā upekkhako ca vihāsiṃ sato ca sampajāno, sukhañca kāyena paṭisaṃvedesiṃ, yaṃ taṃ ariyā ācikkhanti ‘upekkhako satimā sukhavihārī’ti, tatiyaṃ jhānaṃ upasampajja vihāsiṃ. Sukhassa ca pahānā dukkhassa ca pahānā pubbeva somanassadomanassānaṃ atthaṅgamā adukkhamasukhaṃ upekkhāsatipārisuddhiṃ catutthaṃ jhānaṃ upasampajja vihāsiṃ.

    ੨੧੨. ‘‘ਸੋ ਏવਂ ਸਮਾਹਿਤੇ ਚਿਤ੍ਤੇ ਪਰਿਸੁਦ੍ਧੇ ਪਰਿਯੋਦਾਤੇ ਅਨਙ੍ਗਣੇ વਿਗਤੂਪਕ੍ਕਿਲੇਸੇ ਮੁਦੁਭੂਤੇ ਕਮ੍ਮਨਿਯੇ ਠਿਤੇ ਆਨੇਞ੍ਜਪ੍ਪਤ੍ਤੇ ਪੁਬ੍ਬੇਨਿવਾਸਾਨੁਸ੍ਸਤਿਞਾਣਾਯ ਚਿਤ੍ਤਂ ਅਭਿਨਿਨ੍ਨਾਮੇਸਿਂ। ਸੋ ਅਨੇਕવਿਹਿਤਂ ਪੁਬ੍ਬੇਨਿવਾਸਂ ਅਨੁਸ੍ਸਰਾਮਿ। ਸੇਯ੍ਯਥਿਦਂ, ਏਕਮ੍ਪਿ ਜਾਤਿਂ…ਪੇ॰… ਇਤਿ ਸਾਕਾਰਂ ਸਉਦ੍ਦੇਸਂ ਅਨੇਕવਿਹਿਤਂ ਪੁਬ੍ਬੇਨਿવਾਸਂ ਅਨੁਸ੍ਸਰਾਮਿ। ਅਯਂ ਖੋ ਮੇ, ਭਿਕ੍ਖવੇ, ਰਤ੍ਤਿਯਾ ਪਠਮੇ ਯਾਮੇ ਪਠਮਾ વਿਜ੍ਜਾ ਅਧਿਗਤਾ; ਅવਿਜ੍ਜਾ વਿਹਤਾ વਿਜ੍ਜਾ ਉਪ੍ਪਨ੍ਨਾ; ਤਮੋ વਿਹਤੋ ਆਲੋਕੋ ਉਪ੍ਪਨ੍ਨੋ; ਯਥਾ ਤਂ ਅਪ੍ਪਮਤ੍ਤਸ੍ਸ ਆਤਾਪਿਨੋ ਪਹਿਤਤ੍ਤਸ੍ਸ વਿਹਰਤੋ।

    212. ‘‘So evaṃ samāhite citte parisuddhe pariyodāte anaṅgaṇe vigatūpakkilese mudubhūte kammaniye ṭhite āneñjappatte pubbenivāsānussatiñāṇāya cittaṃ abhininnāmesiṃ. So anekavihitaṃ pubbenivāsaṃ anussarāmi. Seyyathidaṃ, ekampi jātiṃ…pe… iti sākāraṃ sauddesaṃ anekavihitaṃ pubbenivāsaṃ anussarāmi. Ayaṃ kho me, bhikkhave, rattiyā paṭhame yāme paṭhamā vijjā adhigatā; avijjā vihatā vijjā uppannā; tamo vihato āloko uppanno; yathā taṃ appamattassa ātāpino pahitattassa viharato.

    ੨੧੩. ‘‘ਸੋ ਏવਂ ਸਮਾਹਿਤੇ ਚਿਤ੍ਤੇ ਪਰਿਸੁਦ੍ਧੇ ਪਰਿਯੋਦਾਤੇ ਅਨਙ੍ਗਣੇ વਿਗਤੂਪਕ੍ਕਿਲੇਸੇ ਮੁਦੁਭੂਤੇ ਕਮ੍ਮਨਿਯੇ ਠਿਤੇ ਆਨੇਞ੍ਜਪ੍ਪਤ੍ਤੇ ਸਤ੍ਤਾਨਂ ਚੁਤੂਪਪਾਤਞਾਣਾਯ ਚਿਤ੍ਤਂ ਅਭਿਨਿਨ੍ਨਾਮੇਸਿਂ। ਸੋ ਦਿਬ੍ਬੇਨ ਚਕ੍ਖੁਨਾ વਿਸੁਦ੍ਧੇਨ ਅਤਿਕ੍ਕਨ੍ਤਮਾਨੁਸਕੇਨ ਸਤ੍ਤੇ ਪਸ੍ਸਾਮਿ ਚવਮਾਨੇ ਉਪਪਜ੍ਜਮਾਨੇ…ਪੇ॰… ਇਮੇ વਤ ਭੋਨ੍ਤੋ ਸਤ੍ਤਾ ਕਾਯਦੁਚ੍ਚਰਿਤੇਨ ਸਮਨ੍ਨਾਗਤਾ…ਪੇ॰… ਇਤਿ ਦਿਬ੍ਬੇਨ ਚਕ੍ਖੁਨਾ વਿਸੁਦ੍ਧੇਨ ਅਤਿਕ੍ਕਨ੍ਤਮਾਨੁਸਕੇਨ ਸਤ੍ਤੇ ਪਸ੍ਸਾਮਿ ਚવਮਾਨੇ ਉਪਪਜ੍ਜਮਾਨੇ ਹੀਨੇ ਪਣੀਤੇ ਸੁવਣ੍ਣੇ ਦੁਬ੍ਬਣ੍ਣੇ ਸੁਗਤੇ ਦੁਗ੍ਗਤੇ, ਯਥਾਕਮ੍ਮੂਪਗੇ ਸਤ੍ਤੇ ਪਜਾਨਾਮਿ। ਅਯਂ ਖੋ ਮੇ, ਭਿਕ੍ਖવੇ, ਰਤ੍ਤਿਯਾ ਮਜ੍ਝਿਮੇ ਯਾਮੇ ਦੁਤਿਯਾ વਿਜ੍ਜਾ ਅਧਿਗਤਾ; ਅવਿਜ੍ਜਾ વਿਹਤਾ વਿਜ੍ਜਾ ਉਪ੍ਪਨ੍ਨਾ; ਤਮੋ વਿਹਤੋ ਆਲੋਕੋ ਉਪ੍ਪਨ੍ਨੋ; ਯਥਾ ਤਂ ਅਪ੍ਪਮਤ੍ਤਸ੍ਸ ਆਤਾਪਿਨੋ ਪਹਿਤਤ੍ਤਸ੍ਸ વਿਹਰਤੋ।

    213. ‘‘So evaṃ samāhite citte parisuddhe pariyodāte anaṅgaṇe vigatūpakkilese mudubhūte kammaniye ṭhite āneñjappatte sattānaṃ cutūpapātañāṇāya cittaṃ abhininnāmesiṃ. So dibbena cakkhunā visuddhena atikkantamānusakena satte passāmi cavamāne upapajjamāne…pe… ime vata bhonto sattā kāyaduccaritena samannāgatā…pe… iti dibbena cakkhunā visuddhena atikkantamānusakena satte passāmi cavamāne upapajjamāne hīne paṇīte suvaṇṇe dubbaṇṇe sugate duggate, yathākammūpage satte pajānāmi. Ayaṃ kho me, bhikkhave, rattiyā majjhime yāme dutiyā vijjā adhigatā; avijjā vihatā vijjā uppannā; tamo vihato āloko uppanno; yathā taṃ appamattassa ātāpino pahitattassa viharato.

    ੨੧੪. ‘‘ਸੋ ਏવਂ ਸਮਾਹਿਤੇ ਚਿਤ੍ਤੇ ਪਰਿਸੁਦ੍ਧੇ ਪਰਿਯੋਦਾਤੇ ਅਨਙ੍ਗਣੇ વਿਗਤੂਪਕ੍ਕਿਲੇਸੇ ਮੁਦੁਭੂਤੇ ਕਮ੍ਮਨਿਯੇ ਠਿਤੇ ਆਨੇਞ੍ਜਪ੍ਪਤ੍ਤੇ ਆਸવਾਨਂ ਖਯਞਾਣਾਯ ਚਿਤ੍ਤਂ ਅਭਿਨਿਨ੍ਨਾਮੇਸਿਂ। ਸੋ ‘ਇਦਂ ਦੁਕ੍ਖ’ਨ੍ਤਿ ਯਥਾਭੂਤਂ ਅਬ੍ਭਞ੍ਞਾਸਿਂ, ‘ਅਯਂ ਦੁਕ੍ਖਸਮੁਦਯੋ’ਤਿ ਯਥਾਭੂਤਂ ਅਬ੍ਭਞ੍ਞਾਸਿਂ, ‘ਅਯਂ ਦੁਕ੍ਖਨਿਰੋਧੋ’ਤਿ ਯਥਾਭੂਤਂ ਅਬ੍ਭਞ੍ਞਾਸਿਂ, ‘ਅਯਂ ਦੁਕ੍ਖਨਿਰੋਧਗਾਮਿਨੀ ਪਟਿਪਦਾ’ਤਿ ਯਥਾਭੂਤਂ ਅਬ੍ਭਞ੍ਞਾਸਿਂ । ‘ਇਮੇ ਆਸવਾ’ਤਿ ਯਥਾਭੂਤਂ ਅਬ੍ਭਞ੍ਞਾਸਿਂ, ‘ਅਯਂ ਆਸવਸਮੁਦਯੋ’ਤਿ ਯਥਾਭੂਤਂ ਅਬ੍ਭਞ੍ਞਾਸਿਂ, ‘ਅਯਂ ਆਸવਨਿਰੋਧੋ’ਤਿ ਯਥਾਭੂਤਂ ਅਬ੍ਭਞ੍ਞਾਸਿਂ, ‘ਅਯਂ ਆਸવਨਿਰੋਧਗਾਮਿਨੀ ਪਟਿਪਦਾ’ਤਿ ਯਥਾਭੂਤਂ ਅਬ੍ਭਞ੍ਞਾਸਿਂ। ਤਸ੍ਸ ਮੇ ਏવਂ ਜਾਨਤੋ ਏવਂ ਪਸ੍ਸਤੋ ਕਾਮਾਸવਾਪਿ ਚਿਤ੍ਤਂ વਿਮੁਚ੍ਚਿਤ੍ਥ, ਭવਾਸવਾਪਿ ਚਿਤ੍ਤਂ વਿਮੁਚ੍ਚਿਤ੍ਥ, ਅવਿਜ੍ਜਾਸવਾਪਿ ਚਿਤ੍ਤਂ વਿਮੁਚ੍ਚਿਤ੍ਥ, વਿਮੁਤ੍ਤਸ੍ਮਿਂ વਿਮੁਤ੍ਤਮਿਤਿ ਞਾਣਂ ਅਹੋਸਿ – ‘ਖੀਣਾ ਜਾਤਿ, વੁਸਿਤਂ ਬ੍ਰਹ੍ਮਚਰਿਯਂ, ਕਤਂ ਕਰਣੀਯਂ, ਨਾਪਰਂ ਇਤ੍ਥਤ੍ਤਾਯਾ’ਤਿ ਅਬ੍ਭਞ੍ਞਾਸਿਂ। ਅਯਂ ਖੋ ਮੇ, ਭਿਕ੍ਖવੇ, ਰਤ੍ਤਿਯਾ ਪਚ੍ਛਿਮੇ ਯਾਮੇ ਤਤਿਯਾ વਿਜ੍ਜਾ ਅਧਿਗਤਾ; ਅવਿਜ੍ਜਾ વਿਹਤਾ વਿਜ੍ਜਾ ਉਪ੍ਪਨ੍ਨਾ; ਤਮੋ વਿਹਤੋ ਆਲੋਕੋ ਉਪ੍ਪਨ੍ਨੋ; ਯਥਾ ਤਂ ਅਪ੍ਪਮਤ੍ਤਸ੍ਸ ਆਤਾਪਿਨੋ ਪਹਿਤਤ੍ਤਸ੍ਸ વਿਹਰਤੋ।

    214. ‘‘So evaṃ samāhite citte parisuddhe pariyodāte anaṅgaṇe vigatūpakkilese mudubhūte kammaniye ṭhite āneñjappatte āsavānaṃ khayañāṇāya cittaṃ abhininnāmesiṃ. So ‘idaṃ dukkha’nti yathābhūtaṃ abbhaññāsiṃ, ‘ayaṃ dukkhasamudayo’ti yathābhūtaṃ abbhaññāsiṃ, ‘ayaṃ dukkhanirodho’ti yathābhūtaṃ abbhaññāsiṃ, ‘ayaṃ dukkhanirodhagāminī paṭipadā’ti yathābhūtaṃ abbhaññāsiṃ . ‘Ime āsavā’ti yathābhūtaṃ abbhaññāsiṃ, ‘ayaṃ āsavasamudayo’ti yathābhūtaṃ abbhaññāsiṃ, ‘ayaṃ āsavanirodho’ti yathābhūtaṃ abbhaññāsiṃ, ‘ayaṃ āsavanirodhagāminī paṭipadā’ti yathābhūtaṃ abbhaññāsiṃ. Tassa me evaṃ jānato evaṃ passato kāmāsavāpi cittaṃ vimuccittha, bhavāsavāpi cittaṃ vimuccittha, avijjāsavāpi cittaṃ vimuccittha, vimuttasmiṃ vimuttamiti ñāṇaṃ ahosi – ‘khīṇā jāti, vusitaṃ brahmacariyaṃ, kataṃ karaṇīyaṃ, nāparaṃ itthattāyā’ti abbhaññāsiṃ. Ayaṃ kho me, bhikkhave, rattiyā pacchime yāme tatiyā vijjā adhigatā; avijjā vihatā vijjā uppannā; tamo vihato āloko uppanno; yathā taṃ appamattassa ātāpino pahitattassa viharato.

    ੨੧੫. ‘‘ਸੇਯ੍ਯਥਾਪਿ, ਭਿਕ੍ਖવੇ, ਅਰਞ੍ਞੇ ਪવਨੇ ਮਹਨ੍ਤਂ ਨਿਨ੍ਨਂ ਪਲ੍ਲਲਂ। ਤਮੇਨਂ ਮਹਾਮਿਗਸਙ੍ਘੋ ਉਪਨਿਸ੍ਸਾਯ વਿਹਰੇਯ੍ਯ। ਤਸ੍ਸ ਕੋਚਿਦੇવ ਪੁਰਿਸੋ ਉਪ੍ਪਜ੍ਜੇਯ੍ਯ ਅਨਤ੍ਥਕਾਮੋ ਅਹਿਤਕਾਮੋ ਅਯੋਗਕ੍ਖੇਮਕਾਮੋ। ਸੋ ਯ੍વਾਸ੍ਸ ਮਗ੍ਗੋ ਖੇਮੋ ਸੋવਤ੍ਥਿਕੋ ਪੀਤਿਗਮਨੀਯੋ ਤਂ ਮਗ੍ਗਂ ਪਿਦਹੇਯ੍ਯ, વਿવਰੇਯ੍ਯ ਕੁਮ੍ਮਗ੍ਗਂ, ਓਦਹੇਯ੍ਯ ਓਕਚਰਂ, ਠਪੇਯ੍ਯ ਓਕਚਾਰਿਕਂ। ਏવਞ੍ਹਿ ਸੋ, ਭਿਕ੍ਖવੇ, ਮਹਾਮਿਗਸਙ੍ਘੋ ਅਪਰੇਨ ਸਮਯੇਨ ਅਨਯਬ੍ਯਸਨਂ 17 ਆਪਜ੍ਜੇਯ੍ਯ। ਤਸ੍ਸੇવ ਖੋ ਪਨ, ਭਿਕ੍ਖવੇ, ਮਹਤੋ ਮਿਗਸਙ੍ਘਸ੍ਸ ਕੋਚਿਦੇવ ਪੁਰਿਸੋ ਉਪ੍ਪਜ੍ਜੇਯ੍ਯ ਅਤ੍ਥਕਾਮੋ ਹਿਤਕਾਮੋ ਯੋਗਕ੍ਖੇਮਕਾਮੋ। ਸੋ ਯ੍વਾਸ੍ਸ ਮਗ੍ਗੋ ਖੇਮੋ ਸੋવਤ੍ਥਿਕੋ ਪੀਤਿਗਮਨੀਯੋ ਤਂ ਮਗ੍ਗਂ વਿવਰੇਯ੍ਯ, ਪਿਦਹੇਯ੍ਯ ਕੁਮ੍ਮਗ੍ਗਂ, ਊਹਨੇਯ੍ਯ ਓਕਚਰਂ, ਨਾਸੇਯ੍ਯ ਓਕਚਾਰਿਕਂ। ਏવਞ੍ਹਿ ਸੋ, ਭਿਕ੍ਖવੇ, ਮਹਾਮਿਗਸਙ੍ਘੋ ਅਪਰੇਨ ਸਮਯੇਨ વੁਦ੍ਧਿਂ વਿਰੂਲ਼੍ਹਿਂ વੇਪੁਲ੍ਲਂ ਆਪਜ੍ਜੇਯ੍ਯ।

    215. ‘‘Seyyathāpi, bhikkhave, araññe pavane mahantaṃ ninnaṃ pallalaṃ. Tamenaṃ mahāmigasaṅgho upanissāya vihareyya. Tassa kocideva puriso uppajjeyya anatthakāmo ahitakāmo ayogakkhemakāmo. So yvāssa maggo khemo sovatthiko pītigamanīyo taṃ maggaṃ pidaheyya, vivareyya kummaggaṃ, odaheyya okacaraṃ, ṭhapeyya okacārikaṃ. Evañhi so, bhikkhave, mahāmigasaṅgho aparena samayena anayabyasanaṃ 18 āpajjeyya. Tasseva kho pana, bhikkhave, mahato migasaṅghassa kocideva puriso uppajjeyya atthakāmo hitakāmo yogakkhemakāmo. So yvāssa maggo khemo sovatthiko pītigamanīyo taṃ maggaṃ vivareyya, pidaheyya kummaggaṃ, ūhaneyya okacaraṃ, nāseyya okacārikaṃ. Evañhi so, bhikkhave, mahāmigasaṅgho aparena samayena vuddhiṃ virūḷhiṃ vepullaṃ āpajjeyya.

    ‘‘ਉਪਮਾ ਖੋ ਮੇ ਅਯਂ, ਭਿਕ੍ਖવੇ, ਕਤਾ ਅਤ੍ਥਸ੍ਸ વਿਞ੍ਞਾਪਨਾਯ । ਅਯਂ ਚੇવੇਤ੍ਥ ਅਤ੍ਥੋ – ਮਹਨ੍ਤਂ ਨਿਨ੍ਨਂ ਪਲ੍ਲਲਨ੍ਤਿ ਖੋ, ਭਿਕ੍ਖવੇ, ਕਾਮਾਨਮੇਤਂ ਅਧਿવਚਨਂ। ਮਹਾਮਿਗਸਙ੍ਘੋਤਿ ਖੋ, ਭਿਕ੍ਖવੇ, ਸਤ੍ਤਾਨਮੇਤਂ ਅਧਿવਚਨਂ। ਪੁਰਿਸੋ ਅਨਤ੍ਥਕਾਮੋ ਅਹਿਤਕਾਮੋ ਅਯੋਗਕ੍ਖੇਮਕਾਮੋਤਿ ਖੋ, ਭਿਕ੍ਖવੇ, ਮਾਰਸ੍ਸੇਤਂ ਪਾਪਿਮਤੋ ਅਧਿવਚਨਂ। ਕੁਮ੍ਮਗ੍ਗੋਤਿ ਖੋ, ਭਿਕ੍ਖવੇ, ਅਟ੍ਠਙ੍ਗਿਕਸ੍ਸੇਤਂ ਮਿਚ੍ਛਾਮਗ੍ਗਸ੍ਸ ਅਧਿવਚਨਂ, ਸੇਯ੍ਯਥਿਦਂ – ਮਿਚ੍ਛਾਦਿਟ੍ਠਿਯਾ ਮਿਚ੍ਛਾਸਙ੍ਕਪ੍ਪਸ੍ਸ ਮਿਚ੍ਛਾવਾਚਾਯ ਮਿਚ੍ਛਾਕਮ੍ਮਨ੍ਤਸ੍ਸ ਮਿਚ੍ਛਾਆਜੀવਸ੍ਸ ਮਿਚ੍ਛਾવਾਯਾਮਸ੍ਸ ਮਿਚ੍ਛਾਸਤਿਯਾ ਮਿਚ੍ਛਾਸਮਾਧਿਸ੍ਸ। ਓਕਚਰੋਤਿ ਖੋ, ਭਿਕ੍ਖવੇ, ਨਨ੍ਦੀਰਾਗਸ੍ਸੇਤਂ ਅਧਿવਚਨਂ। ਓਕਚਾਰਿਕਾਤਿ ਖੋ, ਭਿਕ੍ਖવੇ, ਅવਿਜ੍ਜਾਯੇਤਂ ਅਧਿવਚਨਂ। ਪੁਰਿਸੋ ਅਤ੍ਥਕਾਮੋ ਹਿਤਕਾਮੋ ਯੋਗਕ੍ਖੇਮਕਾਮੋਤਿ ਖੋ, ਭਿਕ੍ਖવੇ, ਤਥਾਗਤਸ੍ਸੇਤਂ ਅਧਿવਚਨਂ ਅਰਹਤੋ ਸਮ੍ਮਾਸਮ੍ਬੁਦ੍ਧਸ੍ਸ। ਖੇਮੋ ਮਗ੍ਗੋ ਸੋવਤ੍ਥਿਕੋ ਪੀਤਿਗਮਨੀਯੋਤਿ ਖੋ , ਭਿਕ੍ਖવੇ, ਅਰਿਯਸ੍ਸੇਤਂ ਅਟ੍ਠਙ੍ਗਿਕਸ੍ਸ ਮਗ੍ਗਸ੍ਸ ਅਧਿવਚਨਂ, ਸੇਯ੍ਯਥਿਦਂ – ਸਮ੍ਮਾਦਿਟ੍ਠਿਯਾ ਸਮ੍ਮਾਸਙ੍ਕਪ੍ਪਸ੍ਸ ਸਮ੍ਮਾવਾਚਾਯ ਸਮ੍ਮਾਕਮ੍ਮਨ੍ਤਸ੍ਸ ਸਮ੍ਮਾਆਜੀવਸ੍ਸ ਸਮ੍ਮਾવਾਯਾਮਸ੍ਸ ਸਮ੍ਮਾਸਤਿਯਾ ਸਮ੍ਮਾਸਮਾਧਿਸ੍ਸ।

    ‘‘Upamā kho me ayaṃ, bhikkhave, katā atthassa viññāpanāya . Ayaṃ cevettha attho – mahantaṃ ninnaṃ pallalanti kho, bhikkhave, kāmānametaṃ adhivacanaṃ. Mahāmigasaṅghoti kho, bhikkhave, sattānametaṃ adhivacanaṃ. Puriso anatthakāmo ahitakāmo ayogakkhemakāmoti kho, bhikkhave, mārassetaṃ pāpimato adhivacanaṃ. Kummaggoti kho, bhikkhave, aṭṭhaṅgikassetaṃ micchāmaggassa adhivacanaṃ, seyyathidaṃ – micchādiṭṭhiyā micchāsaṅkappassa micchāvācāya micchākammantassa micchāājīvassa micchāvāyāmassa micchāsatiyā micchāsamādhissa. Okacaroti kho, bhikkhave, nandīrāgassetaṃ adhivacanaṃ. Okacārikāti kho, bhikkhave, avijjāyetaṃ adhivacanaṃ. Puriso atthakāmo hitakāmo yogakkhemakāmoti kho, bhikkhave, tathāgatassetaṃ adhivacanaṃ arahato sammāsambuddhassa. Khemo maggo sovatthiko pītigamanīyoti kho , bhikkhave, ariyassetaṃ aṭṭhaṅgikassa maggassa adhivacanaṃ, seyyathidaṃ – sammādiṭṭhiyā sammāsaṅkappassa sammāvācāya sammākammantassa sammāājīvassa sammāvāyāmassa sammāsatiyā sammāsamādhissa.

    ‘‘ਇਤਿ ਖੋ, ਭਿਕ੍ਖવੇ, વਿવਟੋ ਮਯਾ ਖੇਮੋ ਮਗ੍ਗੋ ਸੋવਤ੍ਥਿਕੋ ਪੀਤਿਗਮਨੀਯੋ, ਪਿਹਿਤੋ ਕੁਮ੍ਮਗ੍ਗੋ, ਊਹਤੋ ਓਕਚਰੋ, ਨਾਸਿਤਾ ਓਕਚਾਰਿਕਾ। ਯਂ, ਭਿਕ੍ਖવੇ, ਸਤ੍ਥਾਰਾ ਕਰਣੀਯਂ ਸਾવਕਾਨਂ ਹਿਤੇਸਿਨਾ ਅਨੁਕਮ੍ਪਕੇਨ ਅਨੁਕਮ੍ਪਂ ਉਪਾਦਾਯ, ਕਤਂ વੋ ਤਂ ਮਯਾ। ਏਤਾਨਿ, ਭਿਕ੍ਖવੇ , ਰੁਕ੍ਖਮੂਲਾਨਿ, ਏਤਾਨਿ ਸੁਞ੍ਞਾਗਾਰਾਨਿ; ਝਾਯਥ, ਭਿਕ੍ਖવੇ, ਮਾ ਪਮਾਦਤ੍ਥ; ਮਾ ਪਚ੍ਛਾ વਿਪ੍ਪਟਿਸਾਰਿਨੋ ਅਹੁવਤ੍ਥ। ਅਯਂ વੋ ਅਮ੍ਹਾਕਂ ਅਨੁਸਾਸਨੀ’’ਤਿ।

    ‘‘Iti kho, bhikkhave, vivaṭo mayā khemo maggo sovatthiko pītigamanīyo, pihito kummaggo, ūhato okacaro, nāsitā okacārikā. Yaṃ, bhikkhave, satthārā karaṇīyaṃ sāvakānaṃ hitesinā anukampakena anukampaṃ upādāya, kataṃ vo taṃ mayā. Etāni, bhikkhave , rukkhamūlāni, etāni suññāgārāni; jhāyatha, bhikkhave, mā pamādattha; mā pacchā vippaṭisārino ahuvattha. Ayaṃ vo amhākaṃ anusāsanī’’ti.

    ਇਦਮવੋਚ ਭਗવਾ। ਅਤ੍ਤਮਨਾ ਤੇ ਭਿਕ੍ਖੂ ਭਗવਤੋ ਭਾਸਿਤਂ ਅਭਿਨਨ੍ਦੁਨ੍ਤਿ।

    Idamavoca bhagavā. Attamanā te bhikkhū bhagavato bhāsitaṃ abhinandunti.

    ਦ੍વੇਧਾવਿਤਕ੍ਕਸੁਤ੍ਤਂ ਨਿਟ੍ਠਿਤਂ ਨવਮਂ।

    Dvedhāvitakkasuttaṃ niṭṭhitaṃ navamaṃ.







    Footnotes:
    1. ਅਨਿਬ੍ਬਾਨਸਂવਤ੍ਤਨਿਕੋ’’ਤਿ (?)
    2. ਅਤੀਤਕਾਲਿਕਕਿਰਿਯਾਪਦਾਨਿਯੇવ
    3. ਅਤੀਤਕਾਲਿਕਕਿਰਿਯਾਪਦਾਨਿਯੇવ
    4. ਬ੍ਯਨ੍ਤੇવ (ਸੀ॰ ਸ੍ਯਾ॰ ਪੀ॰)
    5. anibbānasaṃvattaniko’’ti (?)
    6. atītakālikakiriyāpadāniyeva
    7. atītakālikakiriyāpadāniyeva
    8. byanteva (sī. syā. pī.)
    9. ਕਿਲਮਨ੍ਤੇ (ਕ॰)
    10. ਏਕੋਦਿ ਕਰੋਮਿ (ਪੀ॰)
    11. ਉਗ੍ਘਾਟੀਤਿ (ਸ੍ਯਾ॰ ਕ॰), ਊਹਨੀਤਿ (ਪੀ॰)
    12. kilamante (ka.)
    13. ekodi karomi (pī.)
    14. ugghāṭīti (syā. ka.), ūhanīti (pī.)
    15. ਏਤੇ (ਕ॰)
    16. ete (ka.)
    17. ਅਨਯਬ੍ਯਸਨਂ ਤਨੁਤ੍ਤਂ (ਸੀ॰ ਸ੍ਯਾ॰ ਪੀ॰)
    18. anayabyasanaṃ tanuttaṃ (sī. syā. pī.)



    Related texts:



    ਅਟ੍ਠਕਥਾ • Aṭṭhakathā / ਸੁਤ੍ਤਪਿਟਕ (ਅਟ੍ਠਕਥਾ) • Suttapiṭaka (aṭṭhakathā) / ਮਜ੍ਝਿਮਨਿਕਾਯ (ਅਟ੍ਠਕਥਾ) • Majjhimanikāya (aṭṭhakathā) / ੯. ਦ੍વੇਧਾવਿਤਕ੍ਕਸੁਤ੍ਤવਣ੍ਣਨਾ • 9. Dvedhāvitakkasuttavaṇṇanā

    ਟੀਕਾ • Tīkā / ਸੁਤ੍ਤਪਿਟਕ (ਟੀਕਾ) • Suttapiṭaka (ṭīkā) / ਮਜ੍ਝਿਮਨਿਕਾਯ (ਟੀਕਾ) • Majjhimanikāya (ṭīkā) / ੯. ਦ੍વੇਧਾવਿਤਕ੍ਕਸੁਤ੍ਤવਣ੍ਣਨਾ • 9. Dvedhāvitakkasuttavaṇṇanā


    © 1991-2023 The Titi Tudorancea Bulletin | Titi Tudorancea® is a Registered Trademark | Terms of use and privacy policy
    Contact