| Library / Tipiṭaka / ತಿಪಿಟಕ • Tipiṭaka / ಮಜ್ಝಿಮನಿಕಾಯ (ಟೀಕಾ) • Majjhimanikāya (ṭīkā) |
೯. ದ್ವೇಧಾವಿತಕ್ಕಸುತ್ತವಣ್ಣನಾ
9. Dvedhāvitakkasuttavaṇṇanā
೨೦೬. ದ್ವೇ ದ್ವೇ ಭಾಗೇತಿ ದ್ವೇ ದ್ವೇ ಕೋಟ್ಠಾಸೇ ಕತ್ವಾ। ಕಾಮಞ್ಚೇತ್ಥ ‘‘ಇಮಂ ಏಕಂ ಭಾಗಮಕಾಸಿಂ, ಇಮಂ ದುತಿಯಭಾಗಮಕಾಸಿ’’ನ್ತಿ ವಚನತೋ ಸಬ್ಬೇಪಿ ವಿತಕ್ಕಾ ಸಂಕಿಲೇಸವೋದಾನವಿಭಾಗೇನ ದ್ವೇವ ಭಾಗಾ ಕತಾ, ಅಪರಾಪರುಪ್ಪತ್ತಿಯಾ ಪನೇತೇಸಂ ಅಭಿಣ್ಹಾಚಾರಂ ಉಪಾದಾಯ ಪಾಳಿಯಂ ‘‘ದ್ವಿಧಾ ಕತ್ವಾ’’ತಿ ಆಮೇಡಿತವಚನನ್ತಿ ‘‘ದ್ವೇ ದ್ವೇ ಭಾಗೇ ಕತ್ವಾ’’ತಿ ಆಮೇಡಿತವಚನವಸೇನೇವ ವುತ್ತೋ। ಅಥ ವಾ ಭಾಗದ್ವಯಸ್ಸ ಸಪ್ಪಟಿಭಾಗತಾಯ ತತ್ಥ ಯಂ ಯಂ ದ್ವಯಮ್ಪಿ ಖೋ ಉಜುವಿಪಚ್ಚನೀಕಂ, ತಂ ತಂ ವಿಸುಂ ವಿಸುಂ ಗಹೇತುಕಾಮೋ ಭಗವಾ ಆಹ ‘‘ದ್ವಿಧಾ ಕತ್ವಾ ವಿತಕ್ಕೇ ವಿಹರೇಯ್ಯ’’ನ್ತಿ। ಏವಂ ಪನ ಚಿನ್ತೇತ್ವಾ ತತ್ಥ ಮಿಚ್ಛಾವಿತಕ್ಕಾನಂ ಸಮ್ಮಾವಿತಕ್ಕಾನಞ್ಚ ಅನವಸೇಸಂ ಅಸಙ್ಕರತೋ ಚ ಗಹಿತಭಾವಂ ದಸ್ಸೇನ್ತೋ ‘‘ಇಮಂ ಏಕಂ ಭಾಗಮಕಾಸಿಂ, ಇಮಂ ದುತಿಯಭಾಗಮಕಾಸಿ’’ನ್ತಿ ಅವೋಚ। ಕಾಮಪಟಿಸಂಯುತ್ತೋತಿ ಕಾಮರಾಗಸಙ್ಖಾತೇನ ಕಾಮೇನ ಸಮ್ಪಯುತ್ತೋ, ಕಾಮೇನ ಪಟಿಬದ್ಧೋ ವಾ। ಸೇಸೇಸುಪಿ ಏಸೇವ ನಯೋ। ಅಯಂ ಪನ ವಿಸೇಸೋ – ಬ್ಯಾಪಜ್ಜತಿ ಚಿತ್ತಂ ಏತೇನಾತಿ ಬ್ಯಾಪಾದೋ, ದೋಸೋ। ವಿಹಿಂಸತಿ ಏತಾಯ ಸತ್ತೇ, ವಿಹಿಂಸನಂ ವಾ ತೇಸಂ ಏತನ್ತಿ ವಿಹಿಂಸಾ, ಪರೇಸಂ ವಿಹೇಠನಾಕಾರೇನ ಪವತ್ತಸ್ಸ ಕರುಣಾಪಟಿಪಕ್ಖಸ್ಸ ಪಾಪಧಮ್ಮಸ್ಸೇತಂ ಅಧಿವಚನಂ। ಅಜ್ಝತ್ತನ್ತಿ ಅಜ್ಝತ್ತಧಮ್ಮಾರಮ್ಮಣಮಾಹ। ಬಹಿದ್ಧಾತಿ ಬಾಹಿರಧಮ್ಮಾರಮ್ಮಣಂ। ಓಳಾರಿಕೋತಿ ಬಹಲಕಾಮರಾಗಾದಿಪಟಿಸಂಯುತ್ತೋ। ತಬ್ಬಿಪರಿಯಾಯೇನ ಸುಖುಮೋ। ವಿತಕ್ಕೋ ಅಕುಸಲಪಕ್ಖಿಕೋಯೇವಾತಿ ಇಮಿನಾ ವಿತಕ್ಕಭಾವಸಾಮಞ್ಞೇನ ತತ್ಥಾಪಿ ಅಕುಸಲಭಾವಸಾಮಞ್ಞೇನ ಏಕಭಾಗಕರಣಂ, ನ ಏಕಚಿತ್ತುಪ್ಪಾದಪರಿಯಾಪನ್ನತಾದಿವಸೇನಾತಿ ದಸ್ಸೇತಿ।
206.Dvedve bhāgeti dve dve koṭṭhāse katvā. Kāmañcettha ‘‘imaṃ ekaṃ bhāgamakāsiṃ, imaṃ dutiyabhāgamakāsi’’nti vacanato sabbepi vitakkā saṃkilesavodānavibhāgena dveva bhāgā katā, aparāparuppattiyā panetesaṃ abhiṇhācāraṃ upādāya pāḷiyaṃ ‘‘dvidhā katvā’’ti āmeḍitavacananti ‘‘dve dve bhāge katvā’’ti āmeḍitavacanavaseneva vutto. Atha vā bhāgadvayassa sappaṭibhāgatāya tattha yaṃ yaṃ dvayampi kho ujuvipaccanīkaṃ, taṃ taṃ visuṃ visuṃ gahetukāmo bhagavā āha ‘‘dvidhā katvā vitakke vihareyya’’nti. Evaṃ pana cintetvā tattha micchāvitakkānaṃ sammāvitakkānañca anavasesaṃ asaṅkarato ca gahitabhāvaṃ dassento ‘‘imaṃ ekaṃ bhāgamakāsiṃ, imaṃ dutiyabhāgamakāsi’’nti avoca. Kāmapaṭisaṃyuttoti kāmarāgasaṅkhātena kāmena sampayutto, kāmena paṭibaddho vā. Sesesupi eseva nayo. Ayaṃ pana viseso – byāpajjati cittaṃ etenāti byāpādo, doso. Vihiṃsati etāya satte, vihiṃsanaṃ vā tesaṃ etanti vihiṃsā, paresaṃ viheṭhanākārena pavattassa karuṇāpaṭipakkhassa pāpadhammassetaṃ adhivacanaṃ. Ajjhattanti ajjhattadhammārammaṇamāha. Bahiddhāti bāhiradhammārammaṇaṃ. Oḷārikoti bahalakāmarāgādipaṭisaṃyutto. Tabbipariyāyena sukhumo. Vitakkoakusalapakkhikoyevāti iminā vitakkabhāvasāmaññena tatthāpi akusalabhāvasāmaññena ekabhāgakaraṇaṃ, na ekacittuppādapariyāpannatādivasenāti dasseti.
ನೇಕ್ಖಮ್ಮಂ ವುಚ್ಚತಿ ಲೋಭಾತಿಕ್ಕನ್ತತ್ತಾ ಪಠಮಜ್ಝಾನಂ, ಸಬ್ಬಾಕುಸಲೇಹಿ ನಿಕ್ಖನ್ತತ್ತಾ ಸಬ್ಬಂ ಕುಸಲಂ। ಇಧ ಪನ ಕಾಮವಿತಕ್ಕಪಟಿಪಕ್ಖಸ್ಸ ಅಧಿಪ್ಪೇತತ್ತಾ ಆಹ ‘‘ಕಾಮೇಹಿ ನಿಸ್ಸಟೋ ನೇಕ್ಖಮ್ಮಪಟಿಸಂಯುತ್ತೋ ವಿತಕ್ಕೋ’’ತಿ। ಸೋತಿ ನೇಕ್ಖಮ್ಮವಿತಕ್ಕೋ। ಯಾವ ಪಠಮಜ್ಝಾನಾತಿ ಪಠಮಸಮನ್ನಾಹಾರತೋ ಪಟ್ಠಾಯ ಯಾವ ಪಠಮಜ್ಝಾನಂ ಏತ್ಥುಪ್ಪನ್ನೋ ವಿತಕ್ಕೋ ನೇಕ್ಖಮ್ಮವಿತಕ್ಕೋಯೇವ। ಪಠಮಜ್ಝಾನನ್ತಿ ಚ ಇದಂ ತತೋ ಪರಂ ವಿತಕ್ಕಾಭಾವತೋ ವುತ್ತಂ। ನ ಬ್ಯಾಪಜ್ಜತಿ ಚಿತ್ತಂ ಏತೇನ, ಬ್ಯಾಪಾದಸ್ಸ ವಾ ಪಟಿಪಕ್ಖೋತಿ ಅಬ್ಯಾಪಾದೋ, ಮೇತ್ತಾಪುಬ್ಬಭಾಗೋ ಮೇತ್ತಾಭಾವನಾರಮ್ಭೋ। ನ ವಿಹಿಂಸನ್ತಿ ಏತಾಯ, ವಿಹಿಂಸಾಯ ವಾ ಪಟಿಪಕ್ಖೋತಿ ಅವಿಹಿಂಸಾ, ಕರುಣಾಪುಬ್ಬಭಾಗೋ ಕರುಣಾಭಾವನಾರಮ್ಭೋ।
Nekkhammaṃ vuccati lobhātikkantattā paṭhamajjhānaṃ, sabbākusalehi nikkhantattā sabbaṃ kusalaṃ. Idha pana kāmavitakkapaṭipakkhassa adhippetattā āha ‘‘kāmehi nissaṭo nekkhammapaṭisaṃyutto vitakko’’ti. Soti nekkhammavitakko. Yāva paṭhamajjhānāti paṭhamasamannāhārato paṭṭhāya yāva paṭhamajjhānaṃ etthuppanno vitakko nekkhammavitakkoyeva. Paṭhamajjhānanti ca idaṃ tato paraṃ vitakkābhāvato vuttaṃ. Na byāpajjati cittaṃ etena, byāpādassa vā paṭipakkhoti abyāpādo, mettāpubbabhāgo mettābhāvanārambho. Na vihiṃsanti etāya, vihiṃsāya vā paṭipakkhoti avihiṃsā, karuṇāpubbabhāgo karuṇābhāvanārambho.
ಮಹಾಬೋಧಿಸತ್ತಾನಂ ಮಹಾಭಿನಿಕ್ಖಮನಂ ನಿಕ್ಖನ್ತಕಾಲತೋ ಪಟ್ಠಾಯ ಲದ್ಧಾವಸರಾ ಸಮ್ಮಾಸಙ್ಕಪ್ಪಾ ಉಪರೂಪರಿ ಸವಿಸೇಸಂ ಪವತ್ತನ್ತೀತಿ ಆಹ ‘‘ಛಬ್ಬಸ್ಸಾನಿ…ಪೇ॰… ಪವತ್ತಿಂಸೂ’’ತಿ। ಞಾಣಸ್ಸ ಅಪರಿಪಕ್ಕತ್ತಾ ಪುಬ್ಬವಾಸನಾವಸೇನ ಸತಿಸಮ್ಮೋಸತೋ ಕದಾಚಿ ಮಿಚ್ಛಾವಿತಕ್ಕಲೇಸೋಪಿ ಹೋತಿಯೇವಾತಿ ತಂ ದಸ್ಸೇತುಂ ‘‘ಸತಿಸಮ್ಮೋಸೇನ…ಪೇ॰… ತಿಟ್ಠನ್ತೀ’’ತಿ ಆಹ। ಯಥಾ ನಿಚ್ಚಪಿಹಿತೇಪಿ ಗೇಹೇ ಕದಾಚಿ ವಾತಪಾನೇ ವಿವಟಮತ್ತೇ ಲದ್ಧಾವಸರೋ ವಾತೋ ಅನ್ತೋ ಪವಿಸೇಯ್ಯ, ಏವಂ ಗುತ್ತಿನ್ದ್ರಿಯೇಪಿ ಬೋಧಿಸತ್ತಸನ್ತಾನೇ ಸತಿಸಮ್ಮೋಸವಸೇನ ಲದ್ಧಾವಸರೋ ಅಕುಸಲವಿತಕ್ಕೋ ಉಪ್ಪಜ್ಜಿ, ಉಪ್ಪನ್ನೋ ಚ ಕುಸಲವಾರಂ ಪಚ್ಛಿನ್ದಿತ್ವಾ ಅಟ್ಠಾಸಿ, ಅಥ ಮಹಾಸತ್ತೋ ತಂಮುಹುತ್ತುಪ್ಪನ್ನಮೇವ ಪಟಿವಿನೋದೇತ್ವಾ ತೇಸಂ ಆಯತಿಂ ಅನುಪ್ಪಾದಾಯ ‘‘ಇಮೇ ಮಿಚ್ಛಾವಿತಕ್ಕಾ, ಇಮೇ ಸಮ್ಮಾವಿತಕ್ಕಾ’’ತಿ ಯಾಥಾವತೋ ತೇ ಪರಿಚ್ಛಿನ್ದಿತ್ವಾ ಮಿಚ್ಛಾವಿತಕ್ಕಾನಂ ಅವಸರಂ ಅದೇನ್ತೋ ಸಮ್ಮಾವಿತಕ್ಕೇ ಪರಿವಡ್ಢೇಸಿ। ತೇನ ವುತ್ತಂ ‘‘ಮಯ್ಹಂ ಇಮೇ’’ತಿಆದಿ।
Mahābodhisattānaṃ mahābhinikkhamanaṃ nikkhantakālato paṭṭhāya laddhāvasarā sammāsaṅkappā uparūpari savisesaṃ pavattantīti āha ‘‘chabbassāni…pe… pavattiṃsū’’ti. Ñāṇassa aparipakkattā pubbavāsanāvasena satisammosato kadāci micchāvitakkalesopi hotiyevāti taṃ dassetuṃ ‘‘satisammosena…pe… tiṭṭhantī’’ti āha. Yathā niccapihitepi gehe kadāci vātapāne vivaṭamatte laddhāvasaro vāto anto paviseyya, evaṃ guttindriyepi bodhisattasantāne satisammosavasena laddhāvasaro akusalavitakko uppajji, uppanno ca kusalavāraṃ pacchinditvā aṭṭhāsi, atha mahāsatto taṃmuhuttuppannameva paṭivinodetvā tesaṃ āyatiṃ anuppādāya ‘‘ime micchāvitakkā, ime sammāvitakkā’’ti yāthāvato te paricchinditvā micchāvitakkānaṃ avasaraṃ adento sammāvitakke parivaḍḍhesi. Tena vuttaṃ ‘‘mayhaṃ ime’’tiādi.
೨೦೭. ಪಮಾದೋ ನಾಮ ಸತಿವಿಪ್ಪವಾಸೋತಿ ಆಹ ‘‘ಅಪ್ಪಮತ್ತಸ್ಸಾತಿ ಸತಿಯಾ ಅವಿಪ್ಪವಾಸೇ ಠಿತಸ್ಸಾ’’ತಿ। ಆತಾಪವೀರಿಯವನ್ತಸ್ಸಾತಿ ಕಿಲೇಸಾನಂ ನಿಗ್ಗಣ್ಹನವೀರಿಯವತೋ। ಪೇಸಿತಚಿತ್ತಸ್ಸಾತಿ ಭವವಿಮೋಕ್ಖಾಯ ವಿಸ್ಸಟ್ಠಚಿತ್ತಸ್ಸ ಕಾಯೇ ಚ ಜೀವಿತೇ ಚ ನಿರಪೇಕ್ಖಸ್ಸ। ‘‘ಏವಂ ಪಟಿಪಾಕತಿಕೋ ಜಾತೋ’’ತಿ ಅತ್ತನೋ ಅತ್ತಭಾವಂ ನಿಸ್ಸಾಯ ಪವತ್ತಂ ಸೋಮನಸ್ಸಾಕಾರಂ ಗೇಹಸ್ಸಿತಸೋಮನಸ್ಸಪಕ್ಖಿಕಂ ಅಕಾಸಿ, ಪಞ್ಞಾಮಹನ್ತತಾಯ ಸುಖುಮದಸ್ಸಿತಾ।
207. Pamādo nāma sativippavāsoti āha ‘‘appamattassāti satiyā avippavāse ṭhitassā’’ti. Ātāpavīriyavantassāti kilesānaṃ niggaṇhanavīriyavato. Pesitacittassāti bhavavimokkhāya vissaṭṭhacittassa kāye ca jīvite ca nirapekkhassa. ‘‘Evaṃ paṭipākatiko jāto’’ti attano attabhāvaṃ nissāya pavattaṃ somanassākāraṃ gehassitasomanassapakkhikaṃ akāsi, paññāmahantatāya sukhumadassitā.
ಅಪರಿಞ್ಞಾಯಂ ಠಿತಸ್ಸಾತಿ ನ ಪರಿಞ್ಞಾಯಂ ಠಿತಸ್ಸ, ಅಪರಿಗ್ಗಹಿತಪರಿಞ್ಞಸ್ಸಾತಿ ಅತ್ಥೋ। ವಿತಕ್ಕೋ…ಪೇ॰… ಏತಾನಿ ತೀಣಿ ನಾಮಾನಿ ಲಭತೀತಿ ತಾದಿಸಸ್ಸ ಉಪ್ಪನ್ನೋ ಮಿಚ್ಛಾವಿತಕ್ಕೋ ಯಥಾರಹಂ ಅತ್ತಬ್ಯಾಬಾಧಕೋ ಉಭಯಬ್ಯಾಬಾಧಕೋ ಚ ನ ಹೋತೀತಿ ನ ವತ್ತಬ್ಬೋ ತಂ ಸಭಾವಾನತಿವತ್ತನತೋತಿ ಅಧಿಪ್ಪಾಯೋ। ಅನುಪ್ಪನ್ನಾನುಪ್ಪಾದಉಪ್ಪನ್ನಪರಿಹಾನಿನಿಮಿತ್ತತಾಯ ಪಞ್ಞಂ ನಿರೋಧೇತೀತಿ ಪಞ್ಞಾನಿರೋಧಿಕೋ। ತೇನಾಹ ‘‘ಅನುಪ್ಪನ್ನಾಯಾ’’ತಿಆದಿ। ನತ್ಥಿಭಾವಂ ಗಚ್ಛತೀತಿ ಪಟಿಸಙ್ಖಾನಬಲೇನ ವಿಕ್ಖಮ್ಭನಪ್ಪಹಾನಮಾಹ। ನಿರುಜ್ಝತೀತಿಆದೀಹಿಪಿ ತದೇವ ವದತಿ। ವಿಗತನ್ತನ್ತಿಆದೀಹಿ ಪನ ಸಮೂಲಂ ಉದ್ಧಟಂ ವಿಯ ತದಾ ಅಪ್ಪವತ್ತನಕಂ ಅಕಾಸಿನ್ತಿ ವದತಿ।
Apariññāyaṃṭhitassāti na pariññāyaṃ ṭhitassa, apariggahitapariññassāti attho. Vitakko…pe… etāni tīṇi nāmāni labhatīti tādisassa uppanno micchāvitakko yathārahaṃ attabyābādhako ubhayabyābādhako ca na hotīti na vattabbo taṃ sabhāvānativattanatoti adhippāyo. Anuppannānuppādauppannaparihāninimittatāya paññaṃ nirodhetīti paññānirodhiko. Tenāha ‘‘anuppannāyā’’tiādi. Natthibhāvaṃ gacchatīti paṭisaṅkhānabalena vikkhambhanappahānamāha. Nirujjhatītiādīhipi tadeva vadati. Vigatantantiādīhi pana samūlaṃ uddhaṭaṃ viya tadā appavattanakaṃ akāsinti vadati.
೨೦೮. ಚಿತ್ತವಿಪರಿಣಾಮಭಾವೋ ಚಿತ್ತಸ್ಸ ಅಞ್ಞಥತ್ತಂ ಪಕತಿಚಿತ್ತವಿಗಮೋ। ಅನೇಕಗ್ಗತಾಕಾರೋ ವಿಕ್ಖೇಪೋ। ತತ್ಥ ವಿತಕ್ಕೇನ ಚಿತ್ತಂ ವಿಹಞ್ಞಮಾನಂ ವಿಯ ಹೋತೀತಿ ಆಹ ‘‘ತಂ ಗಹೇತ್ವಾ ವಿಹಿಂಸಾವಿತಕ್ಕಂ ಅಕಾಸೀ’’ತಿ। ಕಾರುಞ್ಞನ್ತಿ ಪರದುಕ್ಖನಿಮಿತ್ತಂ ಚಿತ್ತಖೇದಂ ವದತಿ। ತೇನೇವಾಹ – ‘‘ಪರದುಕ್ಖೇ ಸತಿ ಸಾಧೂನಂ ಮನಂ ಕಮ್ಪೇತೀತಿ ಕರುಣಾ’’ತಿ (ಮ॰ ನಿ॰ ಟೀ॰ ೧.೧; ಸಂ॰ ನಿ॰ ಟೀ॰ ೧.೧.೧)। ನ್ತಿ ಕರುಣಾಯನವಸೇನ ಪವತ್ತಚಿತ್ತಪಕಮ್ಪನಂ ಸನ್ಧಾಯ ‘‘ಉಪ್ಪಜ್ಜತಿ ವಿಹಿಂಸಾವಿತಕ್ಕೋ’’ತಿ ಆಹ, ನ ಸತ್ತೇಸು ವಿಹಿಂಸಾ ಪವತ್ತತೀತಿ ಅಧಿಪ್ಪಾಯೋ।
208.Cittavipariṇāmabhāvo cittassa aññathattaṃ pakaticittavigamo. Anekaggatākāro vikkhepo. Tattha vitakkena cittaṃ vihaññamānaṃ viya hotīti āha ‘‘taṃ gahetvā vihiṃsāvitakkaṃ akāsī’’ti. Kāruññanti paradukkhanimittaṃ cittakhedaṃ vadati. Tenevāha – ‘‘paradukkhe sati sādhūnaṃ manaṃ kampetīti karuṇā’’ti (ma. ni. ṭī. 1.1; saṃ. ni. ṭī. 1.1.1). Nti karuṇāyanavasena pavattacittapakampanaṃ sandhāya ‘‘uppajjati vihiṃsāvitakko’’ti āha, na sattesu vihiṃsā pavattatīti adhippāyo.
ತೇನ ತೇನ ಚಸ್ಸಾಕಾರೇನಾತಿ ಯೇನ ಯೇನ ಆಕಾರೇನ ಭಿಕ್ಖುನಾ ಅನುವಿತಕ್ಕಿತಂ ಅನುವಿಚಾರಿತಂ, ತೇನ ತೇನ ಆಕಾರೇನಸ್ಸ ಚೇತಸೋ ನತಿ ಹೋತಿ। ತೇನೇವಾಹ ‘‘ಕಾಮವಿತಕ್ಕಾದೀಸೂ’’ತಿಆದಿ। ಪಹಾಸೀತಿ ಕಾಲವಿಪಲ್ಲಾಸೇನ ವುತ್ತನ್ತಿ ಆಹ ‘‘ಪಜಹತೀ’’ತಿ। ಪಹಾನಂ ಪನಸ್ಸ ಸಿದ್ಧಮೇವ ಪಟಿಪಕ್ಖಸ್ಸ ಸಿದ್ಧತ್ತಾತಿ ದಸ್ಸೇತುಂ ‘‘ಪಹಾಸೀ’’ತಿ ವುತ್ತಂ ಯಥಾ ‘‘ಅಸಾಮಿಭೋಗೇ ಗಾಮಿಕಾಆದೀಯಿಂಸೂ’’ತಿ। ಬಹುಲಮಕಾಸೀತಿ ಏತ್ಥಾಪಿ ಏಸೇವ ನಯೋ। ಏವಮೇವಂ ನಮತೀತಿ ಕಾಮವಿತಕ್ಕಸಮ್ಪಯೋಗಾಕಾರಮೇವ ಹೋತಿ, ಕಾಮವಿತಕ್ಕಸಮ್ಪಯುತ್ತಾಕಾರೇನ ವಾ ಪರಿಣಮತಿ। ಕಸನಂ ಕಿಟ್ಠಂ, ಕಸೀತಿ ಅತ್ಥೋ, ತನ್ನಿಬ್ಬತ್ತತ್ತಾ ಪನ ಕಾರಣೂಪಚಾರೇನ ಸಸ್ಸಂ ‘‘ಕಿಟ್ಠ’’ನ್ತಿ ವುತ್ತನ್ತಿ ಆಹ ‘‘ಸಸ್ಸಸಮ್ಬಾಧೇ’’ತಿ। ಚತ್ತಾರಿ ಭಯಾನೀತಿ ವಧಬನ್ಧಜಾನಿಗರಹಾನಿ। ಉಪದ್ದವನ್ತಿ ಅನತ್ಥುಪ್ಪಾದಭಾವಂ। ಲಾಮಕನ್ತಿ ನಿಹೀನಭಾವಂ। ಧನ್ಧೇಸೂತಿ ಅತ್ತನೋ ಖನ್ಧೇಸು। ಓತಾರನ್ತಿ ಅನುಪ್ಪವೇಸಂ ಕಿಲೇಸಾನಂ। ಸಂಕಿಲೇಸತೋ ವಿಸುಜ್ಝನಂ ವಿಸುದ್ಧಿ, ಸಾ ಏವ ವೋದಾನನ್ತಿ ಆಹ ‘‘ವೋದಾನಪಕ್ಖನ್ತಿ ಇದಂ ತಸ್ಸೇವ ವೇವಚನ’’ನ್ತಿ।
Tena tena cassākārenāti yena yena ākārena bhikkhunā anuvitakkitaṃ anuvicāritaṃ, tena tena ākārenassa cetaso nati hoti. Tenevāha ‘‘kāmavitakkādīsū’’tiādi. Pahāsīti kālavipallāsena vuttanti āha ‘‘pajahatī’’ti. Pahānaṃ panassa siddhameva paṭipakkhassa siddhattāti dassetuṃ ‘‘pahāsī’’ti vuttaṃ yathā ‘‘asāmibhoge gāmikāādīyiṃsū’’ti. Bahulamakāsīti etthāpi eseva nayo. Evamevaṃ namatīti kāmavitakkasampayogākārameva hoti, kāmavitakkasampayuttākārena vā pariṇamati. Kasanaṃ kiṭṭhaṃ, kasīti attho, tannibbattattā pana kāraṇūpacārena sassaṃ ‘‘kiṭṭha’’nti vuttanti āha ‘‘sassasambādhe’’ti. Cattāri bhayānīti vadhabandhajānigarahāni. Upaddavanti anatthuppādabhāvaṃ. Lāmakanti nihīnabhāvaṃ. Dhandhesūti attano khandhesu. Otāranti anuppavesaṃ kilesānaṃ. Saṃkilesato visujjhanaṃ visuddhi, sā eva vodānanti āha ‘‘vodānapakkhanti idaṃ tasseva vevacana’’nti.
೨೦೯. ಸಬ್ಬಕುಸಲಂ ನೇಕ್ಖಮ್ಮಂ ಸಬ್ಬಾಕುಸಲಪಟಿಪಕ್ಖತಾಯ ತತೋ ನಿಸ್ಸಟತ್ತಾ। ನಿಬ್ಬಾನಮೇವ ನೇಕ್ಖಮ್ಮಂ ಸಬ್ಬಕಿಲೇಸತೋ ಸಬ್ಬಸಙ್ಖತತೋ ಚ ನಿಸ್ಸಟತ್ತಾ। ಕಿಟ್ಠಸಮ್ಬಾಧಂ ವಿಯ ರೂಪಾದಿಆರಮ್ಮಣಂ ಪಮಾದೇ ಸತಿ ಅನತ್ಥುಪ್ಪತ್ತಿಟ್ಠಾನಭಾವತೋ। ಕೂಟಗಾವೋ ವಿಯ ಕೂಟಚಿತ್ತಂ ದುದ್ದಮಭಾವತೋ। ಪಣ್ಡಿತಗೋಪಾಲಕೋ ವಿಯ ಬೋಧಿಸತ್ತೋ ಉಪಾಯಕೋಸಲ್ಲಯೋಗತೋ। ಚತುಬ್ಬಿಧಭಯಂ ವಿಯ ಮಿಚ್ಛಾವಿತಕ್ಕಾ ಸಪ್ಪಟಿಭಯಭಾವತೋ। ಪಞ್ಞಾಯ ವುದ್ಧಿ ಏತಸ್ಸ ಅತ್ಥೀತಿ ಪಞ್ಞಾವುದ್ಧಿಕೋ। ವಿಹಞ್ಞತಿ ಚಿತ್ತಂ ಏತೇನಾತಿ ವಿಘಾತೋ, ಚೇತೋದುಕ್ಖಂ, ತಪ್ಪಕ್ಖಿಕೋ ವಿಘಾತಪಕ್ಖಿಕೋ, ನ ವಿಘಾತಪಕ್ಖಿಕೋತಿ ಅವಿಘಾತಪಕ್ಖಿಕೋ। ನಿಬ್ಬಾನಸಂವತ್ತನಿಕೋ ನಿಬ್ಬಾನವಹೋ। ಉಗ್ಘಾತೀಯೇಯ್ಯಾತಿ ಉದ್ಧತಂ ಸಿಯಾ ವಿಕ್ಖಿತ್ತಞ್ಚ ಭವೇಯ್ಯಾತಿ ಅತ್ಥೋ। ಸಣ್ಠಪೇಮೀತಿ ಸಮ್ಮದೇವ ಪಟ್ಠಪೇಮಿ। ಯಥಾ ಪನ ಠಪಿತಂ ಸಣ್ಠಪಿತಂ ನಾಮ ಹೋತಿ, ತಂ ದಸ್ಸೇತುಂ ‘‘ಸನ್ನಿಸೀದಾಪೇಮೀ’’ತಿಆದಿ ವುತ್ತಂ। ಸನ್ನಿಸೀದಾಪೇಮೀತಿ ಸಮಾಧಿಪಟಿಪಕ್ಖೇ ಕಿಲೇಸೇ ಸನ್ನಿಸೀದಾಪೇನ್ತೋ ಚಿತ್ತಂ ಗೋಚರಜ್ಝತ್ತೇ ಸನ್ನಿಸೀದಾಪೇಮಿ। ಅಬ್ಯಗ್ಗಭಾವಾಪಾದಕೇನ ಏಕಗ್ಗಂ ಕರೋಮಿ, ಯಥಾ ಆರಮ್ಮಣೇ ಸುಟ್ಠು ಅಪ್ಪಿತಂ ಹೋತಿ, ಏವಂ ಸಮ್ಮಾ ಸಮ್ಮದೇವ ಆದಹಾಮಿ ಸಮಾಹಿತಂ ಕರೋಮಿ, ಯಸ್ಮಾ ತಥಾಸಮಾಹಿತಂ ಚಿತ್ತಂ ಸುಟ್ಠು ಆರಮ್ಮಣೇ ಆರೋಪಿತಂ ನಾಮ ಹೋತಿ, ನ ತತೋ ಪರಿಪತತಿ, ತಸ್ಮಾ ವುತ್ತಂ ‘‘ಸುಟ್ಠು ಆರೋಪೇಮೀತಿ ಅತ್ಥೋ’’ತಿ। ಮಾ ಉಗ್ಘಾತೀಯಿತ್ತಾತಿ ಮಾ ಹಞ್ಞಿತ್ಥ, ಮಾ ಊಹತಂ ಅತ್ಥಾತಿ ಅತ್ಥೋ।
209.Sabbakusalaṃnekkhammaṃ sabbākusalapaṭipakkhatāya tato nissaṭattā. Nibbānameva nekkhammaṃ sabbakilesato sabbasaṅkhatato ca nissaṭattā. Kiṭṭhasambādhaṃ viya rūpādiārammaṇaṃ pamāde sati anatthuppattiṭṭhānabhāvato. Kūṭagāvo viya kūṭacittaṃ duddamabhāvato. Paṇḍitagopālako viya bodhisatto upāyakosallayogato. Catubbidhabhayaṃ viya micchāvitakkā sappaṭibhayabhāvato. Paññāya vuddhi etassa atthīti paññāvuddhiko. Vihaññati cittaṃ etenāti vighāto, cetodukkhaṃ, tappakkhiko vighātapakkhiko, na vighātapakkhikoti avighātapakkhiko. Nibbānasaṃvattaniko nibbānavaho. Ugghātīyeyyāti uddhataṃ siyā vikkhittañca bhaveyyāti attho. Saṇṭhapemīti sammadeva paṭṭhapemi. Yathā pana ṭhapitaṃ saṇṭhapitaṃ nāma hoti, taṃ dassetuṃ ‘‘sannisīdāpemī’’tiādi vuttaṃ. Sannisīdāpemīti samādhipaṭipakkhe kilese sannisīdāpento cittaṃ gocarajjhatte sannisīdāpemi. Abyaggabhāvāpādakena ekaggaṃ karomi, yathā ārammaṇe suṭṭhu appitaṃ hoti, evaṃ sammā sammadeva ādahāmi samāhitaṃ karomi, yasmā tathāsamāhitaṃ cittaṃ suṭṭhu ārammaṇe āropitaṃ nāma hoti, na tato paripatati, tasmā vuttaṃ ‘‘suṭṭhu āropemīti attho’’ti. Mā ugghātīyittāti mā haññittha, mā ūhataṃ atthāti attho.
೨೧೦. ಸೋಯೇವ…ಪೇ॰… ವುತ್ತೋತಿ ಇಮಿನಾ ಕಿಞ್ಚಾಪಿ ಏಕಂಯೇವ ಕುಸಲವಿತಕ್ಕಂ ಮಗ್ಗಕ್ಖಣೇ ವಿಯ ತಿವಿಧತ್ತಸಮ್ಭವತೋ ತಿವಿಧನಾಮಿಕಂ ಕತ್ವಾ ದಸ್ಸಿತಂ ವಿಯ ಹೋತಿ, ನ ಖೋ ಪನೇತಂ ಏವಂ ದಟ್ಠಬ್ಬಂ। ಪಬನ್ಧಪವತ್ತಞ್ಹಿ ಉಪಾದಾಯ ಏಕತ್ತನಯೇನ ‘‘ಸೋಯೇವ ಬ್ಯಾಪಾದಪಚ್ಚನೀಕಟ್ಠೇನಾ’’ತಿಆದಿ ವುತ್ತಂ। ಏಕಜಾತಿಯೇಸು ಹಿ ಕುಸಲಚಿತ್ತೇಸು ಉಪ್ಪನ್ನೋ ವಿತಕ್ಕೋ ಸಮಾನಾಕಾರತಾಯ ಸೋ ಏವಾತಿ ವತ್ತಬ್ಬತಂ ಲಭತಿ ಯಥಾ ‘‘ಸಾ ಏವ ತಿತ್ತಿರೀ, ತಾನಿ ಏವ ಓಸಧಾನೀ’’ತಿ (ಸಂ॰ ನಿ॰ ಟೀ॰ ೨.೨.೧೯)। ನ ಹಿ ತದಾ ಮಹಾಪುರಿಸಸ್ಸ ಅಸುಭಮೇತ್ತಾಕರುಣಾಸನ್ನಿಸ್ಸಯಾ ತೇ ವಿತಕ್ಕಾ ಏವಂ ವುತ್ತಾತಿ।
210.Soyeva…pe… vuttoti iminā kiñcāpi ekaṃyeva kusalavitakkaṃ maggakkhaṇe viya tividhattasambhavato tividhanāmikaṃ katvā dassitaṃ viya hoti, na kho panetaṃ evaṃ daṭṭhabbaṃ. Pabandhapavattañhi upādāya ekattanayena ‘‘soyeva byāpādapaccanīkaṭṭhenā’’tiādi vuttaṃ. Ekajātiyesu hi kusalacittesu uppanno vitakko samānākāratāya so evāti vattabbataṃ labhati yathā ‘‘sā eva tittirī, tāni eva osadhānī’’ti (saṃ. ni. ṭī. 2.2.19). Na hi tadā mahāpurisassa asubhamettākaruṇāsannissayā te vitakkā evaṃ vuttāti.
ಸಮಾಪತ್ತಿಂ ನಿಸ್ಸಾಯಾತಿ ಸಮಾಪತ್ತಿಂ ಸಮಾಪಜ್ಜಿತ್ವಾ, ತತೋ ವುಟ್ಠಹಿತ್ವಾತಿ ಅತ್ಥೋ। ವಿಪಸ್ಸನಾಪಿ ತರುಣಾತಿ ಯೋಜನಾ। ಕಾಯೋ ಕಿಲಮತಿ ಸಮಥವಿಪಸ್ಸನಾನಂ ತರುಣತಾಯ ಭಾವನಾಯ ಪುಬ್ಬೇನಾಪರಂ ವಿಸೇಸಸ್ಸ ಅಲಬ್ಭಮಾನತ್ತಾ। ತೇನಾಹ ‘‘ಚಿತ್ತಂ ಹಞ್ಞತಿ ವಿಹಞ್ಞತೀ’’ತಿ। ವಿಪಸ್ಸನಾಯ ಬಹೂಪಕಾರಾ ಸಮಾಪತ್ತಿ, ತಥಾ ಹಿ ವುತ್ತಂ – ‘‘ಸಮಾಧಿಂ, ಭಿಕ್ಖವೇ, ಭಾವೇಥ, ಸಮಾಹಿತೋ ಯಥಾಭೂತಂ ಜಾನಾತಿ ಪಸ್ಸತೀ’’ತಿ (ಸಂ॰ ನಿ॰ ೩.೫; ೪.೯೯; ೫.೧೦೭೧)।
Samāpattiṃnissāyāti samāpattiṃ samāpajjitvā, tato vuṭṭhahitvāti attho. Vipassanāpi taruṇāti yojanā. Kāyo kilamati samathavipassanānaṃ taruṇatāya bhāvanāya pubbenāparaṃ visesassa alabbhamānattā. Tenāha ‘‘cittaṃ haññati vihaññatī’’ti. Vipassanāyabahūpakārāsamāpatti, tathā hi vuttaṃ – ‘‘samādhiṃ, bhikkhave, bhāvetha, samāhito yathābhūtaṃ jānāti passatī’’ti (saṃ. ni. 3.5; 4.99; 5.1071).
ಯಥಾ ವಿಸ್ಸಮಟ್ಠಾನಂ ಯೋಧಾನಂ ಪರಿಸ್ಸಮಂ ವಿನೋದೇತಿ, ತಥಾ ಪರಿಸ್ಸಮವಿನೋದನತ್ಥಂ ಫಲಕೇಹಿ ಕಾತಬ್ಬಂ ವಿಸ್ಸಮಟ್ಠಾನಂ ಫಲಕಕೋಟ್ಠಕೋ, ಸಮಾಪತ್ತಿಯಾ ಪನ ವಿಪಸ್ಸನಾ ಬಹುಕಾರತರಾ ಸಮಾಧಿಪರಿಪನ್ಥಕಾನಂ, ಸಬ್ಬೇಸಮ್ಪಿ ವಾ ಕಿಲೇಸಾನಂ ವಿಮಥನೇನ ದುಬ್ಬಲಭಾವಾಪಜ್ಜನತೋ। ತೇನಾಹ ‘‘ವಿಪಸ್ಸನಾ ಥಾಮಜಾತಾ ಸಮಾಪತ್ತಿಮ್ಪಿ ರಕ್ಖತಿ, ಥಾಮಜಾತಂ ಕರೋತೀ’’ತಿ। ನನು ಚೇವಂ ಇತರೀತರಸನ್ನಿಸ್ಸಯದೋಸೋ ಆಪಜ್ಜತೀತಿ? ನಯಿದಮೇಕನ್ತಿಕಂ, ಇತರೀತರಸನ್ನಿಸ್ಸಯಾಪಿ ಕಿಚ್ಚಸಿದ್ಧಿ ಲೋಕೇ ಲಬ್ಭತೀತಿ ದಸ್ಸೇತುಂ ‘‘ಯಥಾ ಹೀ’’ತಿಆದಿ ವುತ್ತಂ।
Yathā vissamaṭṭhānaṃ yodhānaṃ parissamaṃ vinodeti, tathā parissamavinodanatthaṃ phalakehi kātabbaṃ vissamaṭṭhānaṃ phalakakoṭṭhako, samāpattiyā pana vipassanā bahukāratarā samādhiparipanthakānaṃ, sabbesampi vā kilesānaṃ vimathanena dubbalabhāvāpajjanato. Tenāha ‘‘vipassanā thāmajātā samāpattimpi rakkhati,thāmajātaṃ karotī’’ti. Nanu cevaṃ itarītarasannissayadoso āpajjatīti? Nayidamekantikaṃ, itarītarasannissayāpi kiccasiddhi loke labbhatīti dassetuṃ ‘‘yathā hī’’tiādi vuttaṃ.
ಗಾಮನ್ತಂ ಆಹಟೇಸೂತಿ ಗಾಮಸಮೀಪಂ ಉಪನೀತೇಸು। ಏತಾಗಾವೋತಿ ಸತಿ ಉಪ್ಪಾದನಮತ್ತಮೇವ ಕಾತಬ್ಬಂ ಯಥಾ ಗಾವೋ ರಕ್ಖಿತಬ್ಬಾ, ತದಭಾವತೋ। ತದಾತಿ ಸಮಥವಿಪಸ್ಸನಾನಂ ಥಾಮಜಾತಕಾಲೇ। ಅನುಪಸ್ಸನಾನಂ ಲಹುಂ ಲಹುಂ ಉಪ್ಪತ್ತಿಂ ಸನ್ಧಾಯ ‘‘ಏಕಪ್ಪಹಾರೇನೇವ ಆರುಳ್ಹೋವ ಹೋತೀ’’ತಿ ವುತ್ತಂ, ಕಮೇನೇವ ಪನ ಅನುಪಸ್ಸನಾಪಟಿಪಾಟಿಂ ಆರೋಹತಿ।
Gāmantaṃ āhaṭesūti gāmasamīpaṃ upanītesu. Etāgāvoti sati uppādanamattameva kātabbaṃ yathā gāvo rakkhitabbā, tadabhāvato. Tadāti samathavipassanānaṃ thāmajātakāle. Anupassanānaṃ lahuṃ lahuṃ uppattiṃ sandhāya ‘‘ekappahāreneva āruḷhova hotī’’ti vuttaṃ, kameneva pana anupassanāpaṭipāṭiṃ ārohati.
೨೧೫. ಏವಂ ಭಗವಾ ಅತ್ತನೋ ಅಪ್ಪಮಾದಪಟಿಪದಂ, ತಾಯ ಚ ಲದ್ಧಂ ಅನಞ್ಞಸಾಧಾರಣಂ ವಿಸೇಸಂ ದಸ್ಸೇನ್ತೋ ಹೇತುಸಮ್ಪತ್ತಿಯಾ ಸದ್ಧಿಂ ಫಲಸಮ್ಪತ್ತಿಂ ದಸ್ಸೇತ್ವಾ ಇದಾನಿ ಸತ್ತೂಪಕಾರಸಮ್ಪತ್ತಿಂ ದಸ್ಸೇತುಂ ‘‘ಸೇಯ್ಯಥಾಪೀ’’ತಿಆದಿಮಾಹಾತಿ ಏವಂ ಏತ್ಥ ಅನುಸನ್ಧಿ ವೇದಿತಬ್ಬಾ। ಅರಞ್ಞಲಕ್ಖಣಯೋಗ್ಗಮತ್ತೇನ ಅರಞ್ಞಂ। ಮಹಾವನತಾಯ ಪವನಂ। ಪವದ್ಧಞ್ಹಿ ವನಂ ಪವನಂ। ಚತೂಹಿ ಯೋಗೇಹೀತಿ ಜಿಘಚ್ಛಾಪಿಪಾಸಾಭಯಪಟಿಪತ್ತಿಸಙ್ಖಾತಯೋಗೇಹಿ। ಖೇಮಂ ಅನುಪದ್ದವತಂ। ಸುವತ್ಥಿಂ ಅನುಪದ್ದವಂ ಆವಹತೀತಿ ಸೋವತ್ಥಿಕೋ। ಪೀತಿಂ ಕುಟ್ಠಿಂ ಗಮೇತಿ ಉಪನೇತೀತಿ ಪೀತಿಗಮನೀಯೋ। ಪೀತಂ ಪಾನತಿತ್ಥಂ ಗಚ್ಛತೀತಿ ಪೀತಗಮನೀಯೋ। ಸಾಖಾದೀಹೀತಿ ಕಣ್ಟಕಸಾಖಾಕಣ್ಟಕಲತಾವನೇಹಿ। ಅನಾಸಯಗಾಮಿತಾಯ ಉದಕಸನ್ನಿರುದ್ಧೋಪಿ ಅಮಗ್ಗೋ ವುತ್ತೋ, ಇತರಾನಿ ಅಪೀತಿಗಮನೀಯತಾಯಪಿ। ಆದಿ-ಸದ್ದೇನ ಗಹನಂ ಪರಿಗ್ಗಣ್ಹಾತಿ। ಓಕೇಮಿಗಲುದ್ದಕಸ್ಸ ಗೋಚರೇ ಚರತೀತಿ ಓಕಚರೋ, ದೀಪಕಮಿಗೋ। ಅರಞ್ಞೇ ಮಿಗೇ ದಿಸ್ವಾ ತೇಹಿ ಸದ್ಧಿಂ ಪಲಾಯೇಯ್ಯಾತಿ ದೀಘರಜ್ಜುಬನ್ಧನಂ।
215. Evaṃ bhagavā attano appamādapaṭipadaṃ, tāya ca laddhaṃ anaññasādhāraṇaṃ visesaṃ dassento hetusampattiyā saddhiṃ phalasampattiṃ dassetvā idāni sattūpakārasampattiṃ dassetuṃ ‘‘seyyathāpī’’tiādimāhāti evaṃ ettha anusandhi veditabbā. Araññalakkhaṇayoggamattena araññaṃ. Mahāvanatāya pavanaṃ. Pavaddhañhi vanaṃ pavanaṃ. Catūhi yogehīti jighacchāpipāsābhayapaṭipattisaṅkhātayogehi. Khemaṃ anupaddavataṃ. Suvatthiṃ anupaddavaṃ āvahatīti sovatthiko. Pītiṃ kuṭṭhiṃ gameti upanetīti pītigamanīyo. Pītaṃ pānatitthaṃ gacchatīti pītagamanīyo. Sākhādīhīti kaṇṭakasākhākaṇṭakalatāvanehi. Anāsayagāmitāya udakasanniruddhopi amaggo vutto, itarāni apītigamanīyatāyapi. Ādi-saddena gahanaṃ pariggaṇhāti. Okemigaluddakassa gocare caratīti okacaro, dīpakamigo. Araññe mige disvā tehi saddhiṃ palāyeyyāti dīgharajjubandhanaṃ.
ಇಧ ವಸನ್ತೀತಿ ಮಿಗಾನಂ ಆಸಯಂ ವದತಿ, ತತೋ ಆಸಯತೋ ಇಮಿನಾ ಮಗ್ಗೇನ ನಿಕ್ಖಮನ್ತಿ। ಏತ್ಥ ಚರನ್ತೀತಿ ಏತಸ್ಮಿಂ ಠಾನೇ ಗೋಚರಂ ಗಣ್ಹನ್ತಿ। ಏತ್ಥ ಪಿವನ್ತೀತಿ ಏತಸ್ಮಿಂ ನಿಪಾನತಿತ್ಥೇ ಉದಕಂ ಪಿವನ್ತಿ। ಇಮಿನಾ ಮಗ್ಗೇನ ಪವಿಸನ್ತೀತಿ ಇಮಿನಾ ಮಗ್ಗೇನ ನಿಪಾನತಿತ್ಥಂ ಪವಿಸನ್ತಿ। ಮಗ್ಗಂ ಪಿಧಾಯಾತಿ ಪಕತಿಮಗ್ಗಂ ಪಿದಹಿತ್ವಾ। ನ ತಾವ ಕಿಞ್ಚಿ ಕರೋತಿ ಅನವಸೇಸೇ ವನಮಿಗೇ ಘಾತೇತುಕಾಮೋ।
Idha vasantīti migānaṃ āsayaṃ vadati, tato āsayato iminā maggena nikkhamanti. Etthacarantīti etasmiṃ ṭhāne gocaraṃ gaṇhanti. Etthapivantīti etasmiṃ nipānatitthe udakaṃ pivanti. Iminā maggena pavisantīti iminā maggena nipānatitthaṃ pavisanti. Maggaṃ pidhāyāti pakatimaggaṃ pidahitvā. Na tāva kiñci karoti anavasese vanamige ghātetukāmo.
ಅವಿಜ್ಜಾಯ ಅಞ್ಞಾಣಾ ಹುತ್ವಾತಿ ಅವಿಜ್ಜಾಯ ನಿವುತತ್ತಾ ಞಾಣರಹಿತಾ ಹುತ್ವಾ, ನನ್ದೀರಾಗೇನ ಉಪನೀತಾ ರೂಪಾರಮ್ಮಣಾದೀನಿ ಆಬನ್ಧಿತ್ವಾ। ಪಲೋಭನತೋ ಓಕಚರಂ ನನ್ದೀರಾಗೋತಿ। ಬ್ಯಾಮೋಹನತೋ ಓಕಚಾರಿಕಂ ಅವಿಜ್ಜಾತಿ ಕತ್ವಾ ದಸ್ಸೇತಿ। ತೇಸನ್ತಿ ಓಕಚರೋಕಚಾರಿಕಾನಂ। ಸಾಖಾಭಙ್ಗೇನಾತಿ ತಾದಿಸೇನ ಲೂಖತರಗನ್ಧೇನ ಸಾಖಾಭಙ್ಗೇನ। ಮನುಸ್ಸಗನ್ಧಂ ಅಪನೇತ್ವಾ ತಸ್ಸ ಸಾಖಾಭಙ್ಗಸ್ಸ ಗನ್ಧೇನ। ಸಮ್ಮತ್ತೋತಿ ಸಮ್ಮಜ್ಜಿತೋ ಬ್ಯಾಮುಞ್ಛೋ।
Avijjāya aññāṇā hutvāti avijjāya nivutattā ñāṇarahitā hutvā, nandīrāgena upanītā rūpārammaṇādīni ābandhitvā. Palobhanato okacaraṃ nandīrāgoti. Byāmohanato okacārikaṃ avijjāti katvā dasseti. Tesanti okacarokacārikānaṃ. Sākhābhaṅgenāti tādisena lūkhataragandhena sākhābhaṅgena. Manussagandhaṃ apanetvā tassa sākhābhaṅgassa gandhena. Sammattoti sammajjito byāmuñcho.
ಬುದ್ಧಾನಂ ಖೇಮಮಗ್ಗವಿಚರಣಂ ಕುಮ್ಮಗ್ಗಪಿಧಾನಞ್ಚ ಸಬ್ಬಲೋಕಸಾಧಾರಣಮ್ಪಿ ಅತ್ಥತೋ ವೇನೇಯ್ಯಪುಗ್ಗಲಾಪೇಕ್ಖಮೇವಾತಿ ದಸ್ಸೇನ್ತೋ ‘‘ಅಞ್ಞಾತಕೋಣ್ಡಞ್ಞಾದೀನಂ ಭಬ್ಬಪುಗ್ಗಲಾನ’’ನ್ತಿ ಆಹ। ಊಹತೋತಿ ಸಮೂಹತೋ ನೀಹತೋತಿ ಆಹ ‘‘ದ್ವೇಧಾ ಛೇತ್ವಾ ಪಾತಿತೋ’’ತಿ। ನಾಸಿತಾತಿ ಅದಸ್ಸನಂ ಗಮಿತಾತಿ ಆಹ ‘‘ಸಬ್ಬೇನ ಸಬ್ಬಂ ಸಮುಗ್ಘಾಟಿತಾ’’ತಿ। ಹಿತೂಪಚಾರನ್ತಿ ಸತ್ತಾನಂ ಹಿತಚರಿಯಂ।
Buddhānaṃ khemamaggavicaraṇaṃ kummaggapidhānañca sabbalokasādhāraṇampi atthato veneyyapuggalāpekkhamevāti dassento ‘‘aññātakoṇḍaññādīnaṃ bhabbapuggalāna’’nti āha. Ūhatoti samūhato nīhatoti āha ‘‘dvedhā chetvā pātito’’ti. Nāsitāti adassanaṃ gamitāti āha ‘‘sabbena sabbaṃ samugghāṭitā’’ti. Hitūpacāranti sattānaṃ hitacariyaṃ.
ದ್ವೇಧಾವಿತಕ್ಕಸುತ್ತವಣ್ಣನಾಯ ಲೀನತ್ಥಪ್ಪಕಾಸನಾ ಸಮತ್ತಾ।
Dvedhāvitakkasuttavaṇṇanāya līnatthappakāsanā samattā.
Related texts:
ತಿಪಿಟಕ (ಮೂಲ) • Tipiṭaka (Mūla) / ಸುತ್ತಪಿಟಕ • Suttapiṭaka / ಮಜ್ಝಿಮನಿಕಾಯ • Majjhimanikāya / ೯. ದ್ವೇಧಾವಿತಕ್ಕಸುತ್ತಂ • 9. Dvedhāvitakkasuttaṃ
ಅಟ್ಠಕಥಾ • Aṭṭhakathā / ಸುತ್ತಪಿಟಕ (ಅಟ್ಠಕಥಾ) • Suttapiṭaka (aṭṭhakathā) / ಮಜ್ಝಿಮನಿಕಾಯ (ಅಟ್ಠಕಥಾ) • Majjhimanikāya (aṭṭhakathā) / ೯. ದ್ವೇಧಾವಿತಕ್ಕಸುತ್ತವಣ್ಣನಾ • 9. Dvedhāvitakkasuttavaṇṇanā
