Library / Tipiṭaka / ติปิฎก • Tipiṭaka / มหาวคฺค-อฎฺฐกถา • Mahāvagga-aṭṭhakathā |
เทฺวนิสฺสารณาทิกถา
Dvenissāraṇādikathā
๓๙๕. เทฺวมา ภิกฺขเว นิสฺสารณาติอาทิ วตฺถุโต กมฺมานํ กุปฺปากุปฺปภาวทสฺสนตฺถํ วุตฺตํฯ ตตฺถ ‘‘อปฺปโตฺต นิสฺสารณํ, ตเญฺจ สโงฺฆ นิสฺสาเรติ, สุนิสฺสาริโต’’ติ อิทํ ปพฺพาชนียกมฺมํ สนฺธาย วุตฺตํฯ ปพฺพาชนียกเมฺมน หิ วิหารโต นิสฺสาเรนฺติ, ตสฺมา ตํ ‘‘นิสฺสารณา’’ติ วุจฺจติฯ ตเญฺจส ยสฺมา กุลทูสโก น โหติ, ตสฺมา อาเวณิเกน ลกฺขเณน อปฺปโตฺตฯ ยสฺมา ปนสฺส อากงฺขมาโน สโงฺฆ ปพฺพาชนียกมฺมํ กเรยฺยาติ วุตฺตํ, ตสฺมา สุนิสฺสาริโต โหติฯ ตเญฺจ สโงฺฆ นิสฺสาเรตีติ สเจ สโงฺฆ ตชฺชนียกมฺมาทิวเสน นิสฺสาเรติ, โส ยสฺมา ตตฺถ ‘‘ติณฺณํ ภิกฺขเว ภิกฺขูนํ อากงฺขมาโน สโงฺฆ ตชฺชนียกมฺมํ กเรยฺย – เอโก ภณฺฑนการโก โหติ กลหการโก วิวาทการโก ภสฺสการโก สเงฺฆ อธิกรณการโก, เอโก พาโล โหติ อพฺยโตฺต อาปตฺติพหุโล อนปทาโน, เอโก คิหิสํสโฎฺฐ วิหรติ อนนุโลมิเกหิ คิหิสํสเคฺคหี’’ติ (จูฬว. ๓๙๕) เอวํ เอเกเกนปิ อเงฺคน นิสฺสารณา อนุญฺญาตา, ตสฺมา สุนิสฺสาริโตฯ
395.Dvemā bhikkhave nissāraṇātiādi vatthuto kammānaṃ kuppākuppabhāvadassanatthaṃ vuttaṃ. Tattha ‘‘appatto nissāraṇaṃ, tañce saṅgho nissāreti, sunissārito’’ti idaṃ pabbājanīyakammaṃ sandhāya vuttaṃ. Pabbājanīyakammena hi vihārato nissārenti, tasmā taṃ ‘‘nissāraṇā’’ti vuccati. Tañcesa yasmā kuladūsako na hoti, tasmā āveṇikena lakkhaṇena appatto. Yasmā panassa ākaṅkhamāno saṅgho pabbājanīyakammaṃ kareyyāti vuttaṃ, tasmā sunissārito hoti. Tañce saṅgho nissāretīti sace saṅgho tajjanīyakammādivasena nissāreti, so yasmā tattha ‘‘tiṇṇaṃ bhikkhave bhikkhūnaṃ ākaṅkhamāno saṅgho tajjanīyakammaṃ kareyya – eko bhaṇḍanakārako hoti kalahakārako vivādakārako bhassakārako saṅghe adhikaraṇakārako, eko bālo hoti abyatto āpattibahulo anapadāno, eko gihisaṃsaṭṭho viharati ananulomikehi gihisaṃsaggehī’’ti (cūḷava. 395) evaṃ ekekenapi aṅgena nissāraṇā anuññātā, tasmā sunissārito.
๓๙๖. โอสารณาติ ปเวสนาฯ ตตฺถ ตเญฺจ สโงฺฆ โอสาเรตีติ อุปสมฺปทกมฺมวเสน ปเวเสติฯ โทสาริโตติ ทุโอสาริโตฯ สหสฺสกฺขตฺตุมฺปิ อุปสมฺปาทิโต อนุปสมฺปโนฺนว โหติ อาจริยุปชฺฌายา จ สาติสารา, ตถา เสโส การกสโงฺฆ, น โกจิ อาปตฺติโต มุจฺจติฯ อิติ อิเม เอกาทส อภพฺพปุคฺคลา โทสาริตาฯ หตฺถจฺฉินฺนาทโย ปน ทฺวตฺติํส สุโอสาริตา, อุปสมฺปาทิตา อุปสมฺปนฺนาว โหนฺติ, น เต ลพฺภา กิญฺจิ วตฺตุํฯ อาจริยุปชฺฌายา ปน การกสโงฺฆ จ สาติสารา, น โกจิ อาปตฺติโต มุจฺจติฯ
396.Osāraṇāti pavesanā. Tattha tañce saṅgho osāretīti upasampadakammavasena paveseti. Dosāritoti duosārito. Sahassakkhattumpi upasampādito anupasampannova hoti ācariyupajjhāyā ca sātisārā, tathā seso kārakasaṅgho, na koci āpattito muccati. Iti ime ekādasa abhabbapuggalā dosāritā. Hatthacchinnādayo pana dvattiṃsa suosāritā, upasampāditā upasampannāva honti, na te labbhā kiñci vattuṃ. Ācariyupajjhāyā pana kārakasaṅgho ca sātisārā, na koci āpattito muccati.
๓๙๗. อิธ ปน ภิกฺขเว ภิกฺขุสฺส น โหติ อาปตฺติ ทฎฺฐพฺพาติอาทิ อภูตวตฺถุวเสน อธมฺมกมฺมํ, ภูตวตฺถุวเสน ธมฺมกมฺมญฺจ ทเสฺสตุํ วุตฺตํฯ ตตฺถ ปฎินิสฺสชฺชิตาติ ปฎินิสฺสชฺชิตพฺพาฯ
397.Idha pana bhikkhave bhikkhussa na hoti āpatti daṭṭhabbātiādi abhūtavatthuvasena adhammakammaṃ, bhūtavatthuvasena dhammakammañca dassetuṃ vuttaṃ. Tattha paṭinissajjitāti paṭinissajjitabbā.
Related texts:
ติปิฎก (มูล) • Tipiṭaka (Mūla) / วินยปิฎก • Vinayapiṭaka / มหาวคฺคปาฬิ • Mahāvaggapāḷi
๒๓๙. เทฺวนิสฺสารณาทิกถา • 239. Dvenissāraṇādikathā
๒๔๐. อธมฺมกมฺมาทิกถา • 240. Adhammakammādikathā
ฎีกา • Tīkā / วินยปิฎก (ฎีกา) • Vinayapiṭaka (ṭīkā) / สารตฺถทีปนี-ฎีกา • Sāratthadīpanī-ṭīkā / เทฺวนิสฺสารณาทิกถาวณฺณนา • Dvenissāraṇādikathāvaṇṇanā
ฎีกา • Tīkā / วินยปิฎก (ฎีกา) • Vinayapiṭaka (ṭīkā) / วชิรพุทฺธิ-ฎีกา • Vajirabuddhi-ṭīkā / เทฺวนิสฺสารณาทิกถาวณฺณนา • Dvenissāraṇādikathāvaṇṇanā
ฎีกา • Tīkā / วินยปิฎก (ฎีกา) • Vinayapiṭaka (ṭīkā) / วิมติวิโนทนี-ฎีกา • Vimativinodanī-ṭīkā / เทฺวนิสฺสรณาทิกถาวณฺณนา • Dvenissaraṇādikathāvaṇṇanā
ฎีกา • Tīkā / วินยปิฎก (ฎีกา) • Vinayapiṭaka (ṭīkā) / ปาจิตฺยาทิโยชนาปาฬิ • Pācityādiyojanāpāḷi / ๒๓๙. เทฺวนิสฺสารณาทิกถา • 239. Dvenissāraṇādikathā