| Library / Tipiṭaka / ติปิฎก • Tipiṭaka / มิลินฺทปญฺหปาฬิ • Milindapañhapāḷi |
๕. ทฺวินฺนํ โลกุปฺปนฺนานํ สมกภาวปโญฺห
5. Dvinnaṃ lokuppannānaṃ samakabhāvapañho
๕. ราชา อาห ‘‘ภเนฺต นาคเสน, โย อิธ กาลงฺกโต พฺรหฺมโลเก อุปฺปเชฺชยฺย, โย จ อิธ กาลงฺกโต กสฺมีเร อุปฺปเชฺชยฺย, โก จิรตรํ โก สีฆตร’’นฺติ? ‘‘สมกํ, มหาราชา’’ติฯ
5. Rājā āha ‘‘bhante nāgasena, yo idha kālaṅkato brahmaloke uppajjeyya, yo ca idha kālaṅkato kasmīre uppajjeyya, ko cirataraṃ ko sīghatara’’nti? ‘‘Samakaṃ, mahārājā’’ti.
‘‘โอปมฺมํ กโรหี’’ติฯ ‘‘กุหิํ ปน, มหาราช, ตว ชาตนคร’’นฺติ? ‘‘อตฺถิ, ภเนฺต, กลสิคาโม นาม, ตตฺถาหํ ชาโต’’ติฯ ‘‘กีว ทูโร, มหาราช, อิโต กลสิคาโม โหตี’’ติฯ ‘‘ทฺวิมตฺตานิ, ภเนฺต, โยชนสตานี’’ติฯ ‘‘กีว ทูรํ, มหาราช, อิโต กสฺมีรํ โหตี’’ติ? ‘‘ทฺวาทส, ภเนฺต, โยชนานี’’ติฯ ‘‘อิงฺฆ, ตฺวํ มหาราช, กลสิคามํ จิเนฺตหี’’ติฯ ‘‘จินฺติโต, ภเนฺต’’ติฯ ‘‘อิงฺฆ, ตฺวํ มหาราช, กสฺมีรํ จิเนฺตหี’’ติฯ ‘‘จินฺติตํ ภเนฺต’’ติฯ ‘‘กตมํ นุ โข, มหาราช, จิเรน จินฺติตํ, กตมํ สีฆตร’’นฺติ? ‘‘สมกํ ภเนฺต’’ติฯ ‘‘เอวเมว โข, มหาราช, โย อิธ กาลงฺกโต พฺรหฺมโลเก อุปฺปเชฺชยฺย, โย จ อิธ กาลงฺกโต กสฺมีเร อุปฺปเชฺชยฺย, สมกํ เยว อุปฺปชฺชนฺตี’’ติฯ
‘‘Opammaṃ karohī’’ti. ‘‘Kuhiṃ pana, mahārāja, tava jātanagara’’nti? ‘‘Atthi, bhante, kalasigāmo nāma, tatthāhaṃ jāto’’ti. ‘‘Kīva dūro, mahārāja, ito kalasigāmo hotī’’ti. ‘‘Dvimattāni, bhante, yojanasatānī’’ti. ‘‘Kīva dūraṃ, mahārāja, ito kasmīraṃ hotī’’ti? ‘‘Dvādasa, bhante, yojanānī’’ti. ‘‘Iṅgha, tvaṃ mahārāja, kalasigāmaṃ cintehī’’ti. ‘‘Cintito, bhante’’ti. ‘‘Iṅgha, tvaṃ mahārāja, kasmīraṃ cintehī’’ti. ‘‘Cintitaṃ bhante’’ti. ‘‘Katamaṃ nu kho, mahārāja, cirena cintitaṃ, katamaṃ sīghatara’’nti? ‘‘Samakaṃ bhante’’ti. ‘‘Evameva kho, mahārāja, yo idha kālaṅkato brahmaloke uppajjeyya, yo ca idha kālaṅkato kasmīre uppajjeyya, samakaṃ yeva uppajjantī’’ti.
‘‘ภิโยฺย โอปมฺมํ กโรหี’’ติฯ ‘‘ตํ กิํ มญฺญสิ, มหาราช, เทฺว สกุณา อากาเสน คเจฺฉยฺยุํ , เตสุ เอโก อุเจฺจ รุเกฺข นิสีเทยฺย, เอโก นีเจ รุเกฺข นิสีเทยฺย, เตสํ สมกํ ปติฎฺฐิตานํ กตมสฺส ฉายา ปฐมตรํ ปถวิยํ ปติฎฺฐเหยฺย, กตมสฺส ฉายา จิเรน ปถวิยํ ปติฎฺฐเหยฺยา’’ติ? ‘‘สมกํ, ภเนฺต’’ติฯ ‘‘เอวเมว โข, มหาราช, โย อิธ กาลงฺกโต พฺรหฺมโลเก อุปฺปเชฺชยฺย, โย จ อิธ กาลงฺกโต กสฺมีเร อุปฺปเชฺชยฺย, สมกํ เยว อุปฺปชฺชนฺตี’’ติฯ
‘‘Bhiyyo opammaṃ karohī’’ti. ‘‘Taṃ kiṃ maññasi, mahārāja, dve sakuṇā ākāsena gaccheyyuṃ , tesu eko ucce rukkhe nisīdeyya, eko nīce rukkhe nisīdeyya, tesaṃ samakaṃ patiṭṭhitānaṃ katamassa chāyā paṭhamataraṃ pathaviyaṃ patiṭṭhaheyya, katamassa chāyā cirena pathaviyaṃ patiṭṭhaheyyā’’ti? ‘‘Samakaṃ, bhante’’ti. ‘‘Evameva kho, mahārāja, yo idha kālaṅkato brahmaloke uppajjeyya, yo ca idha kālaṅkato kasmīre uppajjeyya, samakaṃ yeva uppajjantī’’ti.
‘‘กโลฺลสิ, ภเนฺต นาคเสนา’’ติฯ
‘‘Kallosi, bhante nāgasenā’’ti.
ทฺวินฺนํ โลกุปฺปนฺนานํ สมกภาวปโญฺห ปญฺจโมฯ
Dvinnaṃ lokuppannānaṃ samakabhāvapañho pañcamo.
