| Library / Tipiṭaka / ติปิฎก • Tipiṭaka / ปญฺจปกรณ-อฎฺฐกถา • Pañcapakaraṇa-aṭṭhakathā |
๗. เอกจฺจํอตฺถีติกถา
7. Ekaccaṃatthītikathā
๑. อตีตาทิเอกจฺจกถาวณฺณนา
1. Atītādiekaccakathāvaṇṇanā
๒๙๙. อิทานิ เอกจฺจํ อตฺถีติ กถา โหติฯ ตตฺถ เย ‘‘เอกจฺจํ อตีตํ อตฺถี’’ติ มญฺญนฺติ, เสยฺยถาปิ กสฺสปิกา; เตสํ ลทฺธิภินฺทนตฺถํ อตีตํ อตฺถีติ ปุจฺฉา สกวาทิสฺส, เอกจฺจํ อตฺถีติ วิสฺสชฺชนํ ปรวาทิสฺสฯ อยญฺหิ อธิปฺปาโย – อวิปกฺกวิปากํ อตฺถิ, วิปกฺกวิปากํ นตฺถีติฯ เอกจฺจํ นิรุทฺธนฺติ อนุโยโค สกวาทิสฺสฯ ตสฺสโตฺถ – ยทิ เต อตีตํ เอกจฺจํ อตฺถิ เอกจฺจํ นตฺถิ, เอวํ สเนฺต เอกจฺจํ อตีตํ นิรุทฺธํ, เอกจฺจํ อตีตํ อนิรุทฺธํ, ตเถว ฐิตนฺติ อาปชฺชติฯ วิคตนฺติอาทีสุปิ เอเสว นโยฯ
299. Idāni ekaccaṃ atthīti kathā hoti. Tattha ye ‘‘ekaccaṃ atītaṃ atthī’’ti maññanti, seyyathāpi kassapikā; tesaṃ laddhibhindanatthaṃ atītaṃ atthīti pucchā sakavādissa, ekaccaṃ atthīti vissajjanaṃ paravādissa. Ayañhi adhippāyo – avipakkavipākaṃ atthi, vipakkavipākaṃ natthīti. Ekaccaṃ niruddhanti anuyogo sakavādissa. Tassattho – yadi te atītaṃ ekaccaṃ atthi ekaccaṃ natthi, evaṃ sante ekaccaṃ atītaṃ niruddhaṃ, ekaccaṃ atītaṃ aniruddhaṃ, tatheva ṭhitanti āpajjati. Vigatantiādīsupi eseva nayo.
อวิปกฺกวิปากธมฺมา เอกเจฺจติ อิทํ ยสฺมา เยสํ โส อวิปกฺกวิปากานํ อตฺถิตํ อิจฺฉติ, เตปิ อตีตาเยวฯ ตสฺมา ยถา เต อตีตํ เอกจฺจํ อตฺถิ, กิํ ตถา อวิปกฺกวิปากาปิ ธมฺมา เอกเจฺจ อตฺถี เอกเจฺจ นตฺถีติ โจเทตุํ วุตฺตํฯ วิปกฺกวิปากาติ อิทํ เยสํ โส นตฺถิตํ อิจฺฉติ, เตสํ วเสน โจเทตุํ วุตฺตํฯ อวิปากาติ อิทํ อพฺยากตานํ วเสน โจเทตุํ วุตฺตํฯ อิติ อิเมสํ ติณฺณํ ราสีนํ วเสน สเพฺพสุ อนุโลมปฎิโลเมสุ ปฎิญฺญา จ ปฎิเกฺขโป จ เวทิตพฺพาฯ อตีตา เอกเทสํ วิปกฺกวิปากา, เอกเทสํ อวิปกฺกวิปากาติ วิปฺปกตวิปากา วุจฺจนฺติฯ เยน หิ กเมฺมน ปฎิสนฺธิ นิพฺพตฺติตา, ภวงฺคมฺปิ จุติปิ ตเสฺสว วิปาโกฯ ตสฺมา ปฎิสนฺธิโต ยาว จุติ, ตาว ตํ วิปฺปกตวิปากํ นาม โหติฯ ตถารูเป ธเมฺม สนฺธาเยตํ วุตฺตํฯ
Avipakkavipākadhammā ekacceti idaṃ yasmā yesaṃ so avipakkavipākānaṃ atthitaṃ icchati, tepi atītāyeva. Tasmā yathā te atītaṃ ekaccaṃ atthi, kiṃ tathā avipakkavipākāpi dhammā ekacce atthī ekacce natthīti codetuṃ vuttaṃ. Vipakkavipākāti idaṃ yesaṃ so natthitaṃ icchati, tesaṃ vasena codetuṃ vuttaṃ. Avipākāti idaṃ abyākatānaṃ vasena codetuṃ vuttaṃ. Iti imesaṃ tiṇṇaṃ rāsīnaṃ vasena sabbesu anulomapaṭilomesu paṭiññā ca paṭikkhepo ca veditabbā. Atītā ekadesaṃ vipakkavipākā, ekadesaṃ avipakkavipākāti vippakatavipākā vuccanti. Yena hi kammena paṭisandhi nibbattitā, bhavaṅgampi cutipi tasseva vipāko. Tasmā paṭisandhito yāva cuti, tāva taṃ vippakatavipākaṃ nāma hoti. Tathārūpe dhamme sandhāyetaṃ vuttaṃ.
วิปจฺจิสฺสนฺตีติ กตฺวา เต อตฺถีติ ปุจฺฉา สกวาทิสฺสฯ ยถา ธมฺมธรสฺส ปุคฺคลสฺส นิทฺทายนฺตสฺสาปิ พหุปวตฺติโน ธมฺมา อตฺถีติ วุจฺจนฺติ, เอวํ โลกโวหารวเสน อตฺถิตํ สนฺธาย ปฎิญฺญา ปรวาทิสฺสฯ วิปจฺจิสฺสนฺตีติ กตฺวา ปจฺจุปนฺนาติ ทุติยปเญฺห ‘‘กมฺมานํ อวินาสสงฺขาโต กมฺมูปจโย นาเมโก อตฺถี’’ติ ลทฺธิยํ ฐตฺวา ปฎิญฺญา ปรวาทิสฺสฯ
Vipaccissantīti katvā te atthīti pucchā sakavādissa. Yathā dhammadharassa puggalassa niddāyantassāpi bahupavattino dhammā atthīti vuccanti, evaṃ lokavohāravasena atthitaṃ sandhāya paṭiññā paravādissa. Vipaccissantīti katvā paccupannāti dutiyapañhe ‘‘kammānaṃ avināsasaṅkhāto kammūpacayo nāmeko atthī’’ti laddhiyaṃ ṭhatvā paṭiññā paravādissa.
๒. อนาคตาทิเอกจฺจกถาวณฺณนา
2. Anāgatādiekaccakathāvaṇṇanā
๓๐๐. อนาคตํ อตฺถีติอาทีสุปิ เอกจฺจํ อตฺถีติ อุปฺปาทิโน ธเมฺม สนฺธาย วทติฯ เสสํ สพฺพตฺถ เหฎฺฐา วุตฺตนยตฺตา อุตฺตานตฺถเมวาติฯ
300. Anāgataṃatthītiādīsupi ekaccaṃ atthīti uppādino dhamme sandhāya vadati. Sesaṃ sabbattha heṭṭhā vuttanayattā uttānatthamevāti.
เอกจฺจํอตฺถีติกถาวณฺณนาฯ
Ekaccaṃatthītikathāvaṇṇanā.
Related texts:
ติปิฎก (มูล) • Tipiṭaka (Mūla) / อภิธมฺมปิฎก • Abhidhammapiṭaka / กถาวตฺถุปาฬิ • Kathāvatthupāḷi / ๗. เอกจฺจํ อตฺถีติกถา • 7. Ekaccaṃ atthītikathā
ฎีกา • Tīkā / อภิธมฺมปิฎก (ฎีกา) • Abhidhammapiṭaka (ṭīkā) / ปญฺจปกรณ-มูลฎีกา • Pañcapakaraṇa-mūlaṭīkā / ๗. เอกจฺจํอตฺถีติกถา • 7. Ekaccaṃatthītikathā
ฎีกา • Tīkā / อภิธมฺมปิฎก (ฎีกา) • Abhidhammapiṭaka (ṭīkā) / ปญฺจปกรณ-อนุฎีกา • Pañcapakaraṇa-anuṭīkā / ๗. เอกจฺจํอตฺถีติกถา • 7. Ekaccaṃatthītikathā
