| Library / Tipiṭaka / តិបិដក • Tipiṭaka / បញ្ចបករណ-អនុដីកា • Pañcapakaraṇa-anuṭīkā |
៧. ឯកច្ចំអត្ថីតិកថា
7. Ekaccaṃatthītikathā
១. អតីតាទិឯកច្ចកថាវណ្ណនា
1. Atītādiekaccakathāvaṇṇanā
២៩៩. យេ កតូបចិតា កុសលាកុសលា ធម្មា វិបាកទានាយ អកតោកាសា, កតោកាសា ច យេ ‘‘ឱកាសកតុប្បន្នា’’តិ វុច្ចន្តិ។ យេ ច វិប្បកតវិបាកា, តេ សព្ពេបិ ‘‘អវិបក្កវិបាកា’’តិ វេទិតព្ពា។ តេសំ វិបាកទានសាមត្ថិយំ អនបគតន្តិ អធិប្បាយេន បរវាទី អត្ថិតំ ឥច្ឆតិ។ យេ បន បរវាទី សព្ពេន សព្ពំ វិបក្កវិបាកា កុសលាកុសលា ធម្មា, តេសំ អបគតន្តិ នត្ថិតំ ឥច្ឆតិ។ តេនាហ ‘‘អត្ថីតិ ឯកច្ចំ អត្ថិ ឯកច្ចំ នត្ថី’’តិអាទិ។ ឯវំ ឥច្ឆន្តស្ស បន បរវាទិនោ យថា អវិបាកេសុបិ ឯកច្ចំ នត្ថីតិ អាបជ្ជតិ, ឯវំ វិបក្កវិបាកេសុ អវិបក្កវិបាកេសុ ច អាបជ្ជតេវាតិ ទស្សេតុំ ‘‘អវិបក្កវិបាកា ធម្មា ឯកច្ចេ’’តិអាទិនា បាឡិ បវត្តា។ តេន វុត្តំ ‘‘តិណ្ណំ រាសីនំ វសេនា’’តិអាទិ។ វោហារវសេនាតិ ផលស្ស អនុបរមវោហារវសេន, ហេតុកិច្ចំ បន អនុបរតំ អនុបច្ឆិន្នំ អត្ថីតិ លទ្ធិយំ ឋិតត្តា ចោទេតព្ពោវ។ អវិច្ឆេទវសេន បវត្តមានញ្ហិ ផលស្ស បពន្ធវោហារំ បរវាទី វោហារតោ អត្ថីតិ ឥច្ឆតិ, ហេតុ បនស្ស កម្មំ បរមត្ថតោ ច កម្មូបចយវាទិភាវតោ បត្តិអប្បត្តិសភាវតាទយោ វិយ ចិត្តវិប្បយុត្តោ កម្មូបចយោ នាម ឯកោ សង្ខារធម្មោ អវិបន្នោ, សោបិ តស្សេវ វេវចនន្តិ បរវាទី។ យំ សន្ធាយាហ –
299. Ye katūpacitā kusalākusalā dhammā vipākadānāya akatokāsā, katokāsā ca ye ‘‘okāsakatuppannā’’ti vuccanti. Ye ca vippakatavipākā, te sabbepi ‘‘avipakkavipākā’’ti veditabbā. Tesaṃ vipākadānasāmatthiyaṃ anapagatanti adhippāyena paravādī atthitaṃ icchati. Ye pana paravādī sabbena sabbaṃ vipakkavipākā kusalākusalā dhammā, tesaṃ apagatanti natthitaṃ icchati. Tenāha ‘‘atthīti ekaccaṃ atthi ekaccaṃ natthī’’tiādi. Evaṃ icchantassa pana paravādino yathā avipākesupi ekaccaṃ natthīti āpajjati, evaṃ vipakkavipākesu avipakkavipākesu ca āpajjatevāti dassetuṃ ‘‘avipakkavipākā dhammā ekacce’’tiādinā pāḷi pavattā. Tena vuttaṃ ‘‘tiṇṇaṃ rāsīnaṃ vasenā’’tiādi. Vohāravasenāti phalassa anuparamavohāravasena, hetukiccaṃ pana anuparataṃ anupacchinnaṃ atthīti laddhiyaṃ ṭhitattā codetabbova. Avicchedavasena pavattamānañhi phalassa pabandhavohāraṃ paravādī vohārato atthīti icchati, hetu panassa kammaṃ paramatthato ca kammūpacayavādibhāvato pattiappattisabhāvatādayo viya cittavippayutto kammūpacayo nāma eko saṅkhāradhammo avipanno, sopi tasseva vevacananti paravādī. Yaṃ sandhāyāha –
‘‘នប្បចយន្តិ កម្មានិ, អបិ កប្បសហស្សតោ;
‘‘Nappacayanti kammāni, api kappasahassato;
បត្វា បច្ចយសាមគ្គិំ, កាលេ បច្ចន្តិ បាណិន’’ន្តិ។
Patvā paccayasāmaggiṃ, kāle paccanti pāṇina’’nti.
យញ្ច សន្ធាយ បរតោ បរិភោគមយបុញ្ញកថាយ ‘‘បរិភោគមយំ បន ចិត្តវិប្បយុត្តំ ឧប្បជ្ជតីតិ លទ្ធិយា បដិជានាតី’’តិ វក្ខតិ។
Yañca sandhāya parato paribhogamayapuññakathāya ‘‘paribhogamayaṃ pana cittavippayuttaṃ uppajjatīti laddhiyā paṭijānātī’’ti vakkhati.
ឯកច្ចំអត្ថីតិកថាវណ្ណនា និដ្ឋិតា។
Ekaccaṃatthītikathāvaṇṇanā niṭṭhitā.
Related texts:
តិបិដក (មូល) • Tipiṭaka (Mūla) / អភិធម្មបិដក • Abhidhammapiṭaka / កថាវត្ថុបាឡិ • Kathāvatthupāḷi / ៧. ឯកច្ចំ អត្ថីតិកថា • 7. Ekaccaṃ atthītikathā
អដ្ឋកថា • Aṭṭhakathā / អភិធម្មបិដក (អដ្ឋកថា) • Abhidhammapiṭaka (aṭṭhakathā) / បញ្ចបករណ-អដ្ឋកថា • Pañcapakaraṇa-aṭṭhakathā / ៧. ឯកច្ចំអត្ថីតិកថា • 7. Ekaccaṃatthītikathā
ដីកា • Tīkā / អភិធម្មបិដក (ដីកា) • Abhidhammapiṭaka (ṭīkā) / បញ្ចបករណ-មូលដីកា • Pañcapakaraṇa-mūlaṭīkā / ៧. ឯកច្ចំអត្ថីតិកថា • 7. Ekaccaṃatthītikathā
