| Library / Tipiṭaka / තිපිටක • Tipiṭaka / පඤ්‌චපකරණ-අනුටීකා • Pañcapakaraṇa-anuṭīkā |
7. එකච්‌චංඅත්‌ථීතිකථා
7. Ekaccaṃatthītikathā
1. අතීතාදිඑකච්‌චකථාවණ්‌ණනා
1. Atītādiekaccakathāvaṇṇanā
299. යෙ කතූපචිතා කුසලාකුසලා ධම්‌මා විපාකදානාය අකතොකාසා, කතොකාසා ච යෙ ‘‘ඔකාසකතුප්‌පන්‌නා’’ති වුච්‌චන්‌ති. යෙ ච විප්‌පකතවිපාකා, තෙ සබ්‌බෙපි ‘‘අවිපක්‌කවිපාකා’’ති වෙදිතබ්‌බා. තෙසං විපාකදානසාමත්‌ථියං අනපගතන්‌ති අධිප්‌පායෙන පරවාදී අත්‌ථිතං ඉච්‌ඡති. යෙ පන පරවාදී සබ්‌බෙන සබ්‌බං විපක්‌කවිපාකා කුසලාකුසලා ධම්‌මා, තෙසං අපගතන්‌ති නත්‌ථිතං ඉච්‌ඡති. තෙනාහ ‘‘අත්‌ථීති එකච්‌චං අත්‌ථි එකච්‌චං නත්‌ථී’’තිආදි. එවං ඉච්‌ඡන්‌තස්‌ස පන පරවාදිනො යථා අවිපාකෙසුපි එකච්‌චං නත්‌ථීති ආපජ්‌ජති, එවං විපක්‌කවිපාකෙසු අවිපක්‌කවිපාකෙසු ච ආපජ්‌ජතෙවාති දස්‌සෙතුං ‘‘අවිපක්‌කවිපාකා ධම්‌මා එකච්‌චෙ’’තිආදිනා පාළි පවත්‌තා. තෙන වුත්‌තං ‘‘තිණ්‌ණං රාසීනං වසෙනා’’තිආදි. වොහාරවසෙනාති ඵලස්‌ස අනුපරමවොහාරවසෙන, හෙතුකිච්‌චං පන අනුපරතං අනුපච්‌ඡින්‌නං අත්‌ථීති ලද්‌ධියං ඨිතත්‌තා චොදෙතබ්‌බොව. අවිච්‌ඡෙදවසෙන පවත්‌තමානඤ්‌හි ඵලස්‌ස පබන්‌ධවොහාරං පරවාදී වොහාරතො අත්‌ථීති ඉච්‌ඡති, හෙතු පනස්‌ස කම්‌මං පරමත්‌ථතො ච කම්‌මූපචයවාදිභාවතො පත්‌තිඅප්‌පත්‌තිසභාවතාදයො විය චිත්‌තවිප්‌පයුත්‌තො කම්‌මූපචයො නාම එකො සඞ්‌ඛාරධම්‌මො අවිපන්‌නො, සොපි තස්‌සෙව වෙවචනන්‌ති පරවාදී. යං සන්‌ධායාහ –
299. Ye katūpacitā kusalākusalā dhammā vipākadānāya akatokāsā, katokāsā ca ye ‘‘okāsakatuppannā’’ti vuccanti. Ye ca vippakatavipākā, te sabbepi ‘‘avipakkavipākā’’ti veditabbā. Tesaṃ vipākadānasāmatthiyaṃ anapagatanti adhippāyena paravādī atthitaṃ icchati. Ye pana paravādī sabbena sabbaṃ vipakkavipākā kusalākusalā dhammā, tesaṃ apagatanti natthitaṃ icchati. Tenāha ‘‘atthīti ekaccaṃ atthi ekaccaṃ natthī’’tiādi. Evaṃ icchantassa pana paravādino yathā avipākesupi ekaccaṃ natthīti āpajjati, evaṃ vipakkavipākesu avipakkavipākesu ca āpajjatevāti dassetuṃ ‘‘avipakkavipākā dhammā ekacce’’tiādinā pāḷi pavattā. Tena vuttaṃ ‘‘tiṇṇaṃ rāsīnaṃ vasenā’’tiādi. Vohāravasenāti phalassa anuparamavohāravasena, hetukiccaṃ pana anuparataṃ anupacchinnaṃ atthīti laddhiyaṃ ṭhitattā codetabbova. Avicchedavasena pavattamānañhi phalassa pabandhavohāraṃ paravādī vohārato atthīti icchati, hetu panassa kammaṃ paramatthato ca kammūpacayavādibhāvato pattiappattisabhāvatādayo viya cittavippayutto kammūpacayo nāma eko saṅkhāradhammo avipanno, sopi tasseva vevacananti paravādī. Yaṃ sandhāyāha –
‘‘නප්‌පචයන්‌ති කම්‌මානි, අපි කප්‌පසහස්‌සතො;
‘‘Nappacayanti kammāni, api kappasahassato;
පත්‌වා පච්‌චයසාමග්‌ගිං, කාලෙ පච්‌චන්‌ති පාණින’’න්‌ති.
Patvā paccayasāmaggiṃ, kāle paccanti pāṇina’’nti.
යඤ්‌ච සන්‌ධාය පරතො පරිභොගමයපුඤ්‌ඤකථාය ‘‘පරිභොගමයං පන චිත්‌තවිප්‌පයුත්‌තං උප්‌පජ්‌ජතීති ලද්‌ධියා පටිජානාතී’’ති වක්‌ඛති.
Yañca sandhāya parato paribhogamayapuññakathāya ‘‘paribhogamayaṃ pana cittavippayuttaṃ uppajjatīti laddhiyā paṭijānātī’’ti vakkhati.
එකච්‌චංඅත්‌ථීතිකථාවණ්‌ණනා නිට්‌ඨිතා.
Ekaccaṃatthītikathāvaṇṇanā niṭṭhitā.
Related texts:
තිපිටක (මූල) • Tipiṭaka (Mūla) / අභිධම්‌මපිටක • Abhidhammapiṭaka / කථාවත්‌ථුපාළි • Kathāvatthupāḷi / 7. එකච්‌චං අත්‌ථීතිකථා • 7. Ekaccaṃ atthītikathā
අට්‌ඨකථා • Aṭṭhakathā / අභිධම්‌මපිටක (අට්‌ඨකථා) • Abhidhammapiṭaka (aṭṭhakathā) / පඤ්‌චපකරණ-අට්‌ඨකථා • Pañcapakaraṇa-aṭṭhakathā / 7. එකච්‌චංඅත්‌ථීතිකථා • 7. Ekaccaṃatthītikathā
ටීකා • Tīkā / අභිධම්‌මපිටක (ටීකා) • Abhidhammapiṭaka (ṭīkā) / පඤ්‌චපකරණ-මූලටීකා • Pañcapakaraṇa-mūlaṭīkā / 7. එකච්‌චංඅත්‌ථීතිකථා • 7. Ekaccaṃatthītikathā
