| Library / Tipiṭaka / तिपिटक • Tipiṭaka / परिवार-अट्ठकथा • Parivāra-aṭṭhakathā |
एकादसकवारवण्णना
Ekādasakavāravaṇṇanā
३३१. एकादसकेसु – एकादसाति पण्डकादयो एकादस। एकादस पादुकाति दस रतनमया, एका कट्ठपादुका। तिणपादुकमुञ्जपादुकपब्बजपादुकादयो पन कट्ठपादुकसङ्गहमेव गच्छन्ति। एकादस पत्ताति तम्बलोहमयेन वा दारुमयेन वा सद्धिं दस रतनमया। एकादस चीवरानीति सब्बनीलकादीनि एकादस। यावततियकाति उक्खित्तानुवत्तिका भिक्खुनी, सङ्घादिसेसा अट्ठ, अरिट्ठो, चण्डकाळीति। एकादस अन्तरायिका नाम ‘‘नसि अनिमित्ता’’ति आदयो। एकादस चीवरानि अधिट्ठातब्बानीति तिचीवरं, वस्सिकसाटिका, निसीदनं, पच्चत्थरणं, कण्डुप्पटिच्छादि, मुखपुञ्छनचोळं, परिक्खारचोळं, उदकसाटिका, सङ्कच्चिकाति। न विकप्पेतब्बानीति एतानेव अधिट्ठितकालतो पट्ठाय न विकप्पेतब्बानि। गण्ठिका च विधा च सुत्तमयेन सद्धिं एकादस होन्ति, ते सब्बे खुद्दकक्खन्धके निद्दिट्ठा। पथवियो पथविसिक्खापदे निद्दिट्ठा। निस्सयपटिपस्सद्धियो उपज्झायम्हा पञ्च, आचरियम्हा छ; एवं एकादस। अवन्दियपुग्गला नग्गेन सद्धिं एकादस, ते सब्बे सेनासनक्खन्धके निद्दिट्ठा । एकादस परमानि पुब्बे वुत्तेसु चुद्दससु एकादसकवसेन योजेत्वा वेदितब्बानि। एकादस वरानीति महापजापतिया याचितवरेन सद्धिं पुब्बे वुत्तानि दस। एकादस सीमादोसाति ‘‘अतिखुद्दकं सीमं सम्मन्नन्ती’’तिआदिना नयेन कम्मवग्गे आगमिस्सन्ति।
331. Ekādasakesu – ekādasāti paṇḍakādayo ekādasa. Ekādasa pādukāti dasa ratanamayā, ekā kaṭṭhapādukā. Tiṇapādukamuñjapādukapabbajapādukādayo pana kaṭṭhapādukasaṅgahameva gacchanti. Ekādasa pattāti tambalohamayena vā dārumayena vā saddhiṃ dasa ratanamayā. Ekādasa cīvarānīti sabbanīlakādīni ekādasa. Yāvatatiyakāti ukkhittānuvattikā bhikkhunī, saṅghādisesā aṭṭha, ariṭṭho, caṇḍakāḷīti. Ekādasa antarāyikā nāma ‘‘nasi animittā’’ti ādayo. Ekādasacīvarāni adhiṭṭhātabbānīti ticīvaraṃ, vassikasāṭikā, nisīdanaṃ, paccattharaṇaṃ, kaṇḍuppaṭicchādi, mukhapuñchanacoḷaṃ, parikkhāracoḷaṃ, udakasāṭikā, saṅkaccikāti. Na vikappetabbānīti etāneva adhiṭṭhitakālato paṭṭhāya na vikappetabbāni. Gaṇṭhikā ca vidhā ca suttamayena saddhiṃ ekādasa honti, te sabbe khuddakakkhandhake niddiṭṭhā. Pathaviyo pathavisikkhāpade niddiṭṭhā. Nissayapaṭipassaddhiyo upajjhāyamhā pañca, ācariyamhā cha; evaṃ ekādasa. Avandiyapuggalā naggena saddhiṃ ekādasa, te sabbe senāsanakkhandhake niddiṭṭhā . Ekādasa paramāni pubbe vuttesu cuddasasu ekādasakavasena yojetvā veditabbāni. Ekādasa varānīti mahāpajāpatiyā yācitavarena saddhiṃ pubbe vuttāni dasa. Ekādasa sīmādosāti ‘‘atikhuddakaṃ sīmaṃ sammannantī’’tiādinā nayena kammavagge āgamissanti.
अक्कोसकपरिभासके पुग्गले एकादसादीनवा नाम ‘‘यो सो, भिक्खवे, भिक्खु अक्कोसको परिभासको अरियूपवादी, सब्रह्मचारीनं अट्ठानमेतं अनवकासो यं सो एकादसन्नं ब्यसनानं अञ्ञतरं ब्यसनं न निगच्छेय्य। कतमेसं एकादसन्नं? अनधिगतं नाधिगच्छति, अधिगता परिहायति, सद्धम्मस्स न वोदायन्ति, सद्धम्मेसु वा अधिमानिको होति, अनभिरतो वा ब्रह्मचरियं चरति, अञ्ञतरं वा संकिलिट्ठं आपत्तिं आपज्जति, सिक्खं वा पच्चक्खाय हीनायावत्तति, गाळ्हं वा रोगातङ्कं फुसति, उम्मादं वा पापुणाति चित्तक्खेपं वा, सम्मूळ्हो कालं करोति, कायस्स भेदा परम्मरणा अपायं दुग्गतिं विनिपातं निरयं उपपज्जती’’ति (अ॰ नि॰ ११.६)। एत्थ च सद्धम्मोति बुद्धवचनं अधिप्पेतं।
Akkosakaparibhāsake puggale ekādasādīnavā nāma ‘‘yo so, bhikkhave, bhikkhu akkosako paribhāsako ariyūpavādī, sabrahmacārīnaṃ aṭṭhānametaṃ anavakāso yaṃ so ekādasannaṃ byasanānaṃ aññataraṃ byasanaṃ na nigaccheyya. Katamesaṃ ekādasannaṃ? Anadhigataṃ nādhigacchati, adhigatā parihāyati, saddhammassa na vodāyanti, saddhammesu vā adhimāniko hoti, anabhirato vā brahmacariyaṃ carati, aññataraṃ vā saṃkiliṭṭhaṃ āpattiṃ āpajjati, sikkhaṃ vā paccakkhāya hīnāyāvattati, gāḷhaṃ vā rogātaṅkaṃ phusati, ummādaṃ vā pāpuṇāti cittakkhepaṃ vā, sammūḷho kālaṃ karoti, kāyassa bhedā parammaraṇā apāyaṃ duggatiṃ vinipātaṃ nirayaṃ upapajjatī’’ti (a. ni. 11.6). Ettha ca saddhammoti buddhavacanaṃ adhippetaṃ.
आसेवितायाति आदितो पट्ठाय सेविताय। भावितायाति निप्फादिताय वड्ढिताय
Āsevitāyāti ādito paṭṭhāya sevitāya. Bhāvitāyāti nipphāditāya vaḍḍhitāya
वा। बहुलीकतायाति पुनप्पुनं कताय। यानीकतायाति सुयुत्तयानसदिसाय कताय। वत्थुकतायाति यथा पतिट्ठा होति; एवं कताय। अनुट्ठितायाति अनु अनु पवत्तिताय; निच्चाधिट्ठितायाति अत्थो। परिचितायाति समन्ततो चिताय; सब्बदिसासु चिताय आचिताय भाविताय अभिवड्ढितायाति अत्थो। सुसमारद्धायाति सुट्ठु समारद्धाय; वसीभावं उपनीतायाति अत्थो। न पापकं सुपिनन्ति पापकमेव न पस्सति, भद्रकं पन वुड्ढिकारणभूतं पस्सति। देवता रक्खन्तीति आरक्खदेवता धम्मिकं रक्खं पच्चुपट्ठापेन्ति। तुवटं चित्तं समाधियतीति खिप्पं चित्तं समाधियति। उत्तरि अप्पटिविज्झन्तोति मेत्ताझानतो उत्तरिं अरहत्तं असच्छिकरोन्तो सेखो वा पुथुज्जनो वा हुत्वा कालं करोन्तो ब्रह्मलोकूपगो होति। सेसं सब्बत्थ उत्तानमेवाति।
Vā. Bahulīkatāyāti punappunaṃ katāya. Yānīkatāyāti suyuttayānasadisāya katāya. Vatthukatāyāti yathā patiṭṭhā hoti; evaṃ katāya. Anuṭṭhitāyāti anu anu pavattitāya; niccādhiṭṭhitāyāti attho. Paricitāyāti samantato citāya; sabbadisāsu citāya ācitāya bhāvitāya abhivaḍḍhitāyāti attho. Susamāraddhāyāti suṭṭhu samāraddhāya; vasībhāvaṃ upanītāyāti attho. Na pāpakaṃ supinanti pāpakameva na passati, bhadrakaṃ pana vuḍḍhikāraṇabhūtaṃ passati. Devatā rakkhantīti ārakkhadevatā dhammikaṃ rakkhaṃ paccupaṭṭhāpenti. Tuvaṭaṃ cittaṃ samādhiyatīti khippaṃ cittaṃ samādhiyati. Uttari appaṭivijjhantoti mettājhānato uttariṃ arahattaṃ asacchikaronto sekho vā puthujjano vā hutvā kālaṃ karonto brahmalokūpago hoti. Sesaṃ sabbattha uttānamevāti.
एकादसकवारवण्णना परियोसाना
Ekādasakavāravaṇṇanā pariyosānā
एकुत्तरिकवण्णना निट्ठिता।
Ekuttarikavaṇṇanā niṭṭhitā.
Related texts:
तिपिटक (मूल) • Tipiṭaka (Mūla) / विनयपिटक • Vinayapiṭaka / परिवारपाळि • Parivārapāḷi / ११. एकादसकवारो • 11. Ekādasakavāro
टीका • Tīkā / विनयपिटक (टीका) • Vinayapiṭaka (ṭīkā) / सारत्थदीपनी-टीका • Sāratthadīpanī-ṭīkā / एकादसकवारवण्णना • Ekādasakavāravaṇṇanā
टीका • Tīkā / विनयपिटक (टीका) • Vinayapiṭaka (ṭīkā) / वजिरबुद्धि-टीका • Vajirabuddhi-ṭīkā / एकादसकवारवण्णना • Ekādasakavāravaṇṇanā
टीका • Tīkā / विनयपिटक (टीका) • Vinayapiṭaka (ṭīkā) / पाचित्यादियोजनापाळि • Pācityādiyojanāpāḷi / एकुत्तरिकनयो एकादसकवारवण्णना • Ekuttarikanayo ekādasakavāravaṇṇanā
