| Library / Tipiṭaka / តិបិដក • Tipiṭaka / សម្មោហវិនោទនី-អដ្ឋកថា • Sammohavinodanī-aṭṭhakathā |
១៦. ញាណវិភង្គោ
16. Ñāṇavibhaṅgo
១. ឯកកមាតិកាទិវណ្ណនា
1. Ekakamātikādivaṇṇanā
៧៥១. ឥទានិ តទនន្តរេ ញាណវិភង្គេ ឯកវិធេន ញាណវត្ថូតិអាទិនា នយេន បឋមំ ឯកវិធាទីហិ ទសវិធបរិយោសានេហិ ទសហិ បរិច្ឆេទេហិ មាតិកំ ឋបេត្វា និក្ខិត្តបទានុក្កមេន និទ្ទេសោ កតោ។
751. Idāni tadanantare ñāṇavibhaṅge ekavidhena ñāṇavatthūtiādinā nayena paṭhamaṃ ekavidhādīhi dasavidhapariyosānehi dasahi paricchedehi mātikaṃ ṭhapetvā nikkhittapadānukkamena niddeso kato.
តត្ថ ឯកវិធេនាតិ ឯកប្បការេន, ឯកកោដ្ឋាសេន វា។ ញាណវត្ថូតិ ឯត្ថ បន ញាណញ្ច តំ វត្ថុ ច នានប្បការានំ សម្បត្តីនន្តិ ញាណវត្ថុ; ឱកាសដ្ឋេន ញាណស្ស វត្ថូតិបិ ញាណវត្ថុ។ ឥធ បន បុរិមេនេវត្ថេន ញាណវត្ថុ វេទិតព្ពំ។ តេនេវ ឯកវិធបរិច្ឆេទាវសានេ ‘‘យាថាវកវត្ថុវិភាវនា បញ្ញា – ឯវំ ឯកវិធេន ញាណវត្ថូ’’តិ វុត្តំ។ បញ្ច វិញ្ញាណាតិ ចក្ខុវិញ្ញាណាទីនិ បញ្ច។ ន ហេតូតិអាទីនិ ហេដ្ឋា ធម្មសង្គហដ្ឋកថាយំ (ធ. ស. អដ្ឋ. ១.៦) វុត្តនយេនេវ វេទិតព្ពានិ។ សង្ខេបតោ បនេត្ថ យំ វត្តព្ពំ តំ និទ្ទេសវារេ អាវិ ភវិស្សតិ។ យថា ចេត្ថ, ឯវំ ទុកមាតិកាទិបទេសុបិ យំ វត្តព្ពំ តំ តត្ថេវ អាវិ ភវិស្សតិ។ និក្ខេបបរិច្ឆេទមត្តំ បនេត្ថ ឯវំ វេទិតព្ពំ។ ឯត្ថ ហិ ‘‘ន ហេតុ អហេតុកា’’តិអាទីហិ តាវ ធម្មសង្គហមាតិកាវសេន, ‘‘អនិច្ចា ជរាភិភូតា’’តិអាទីហិ អមាតិកាវសេនាតិ សង្ខេបតោ ទុវិធេហិ បភេទតោ អដ្ឋសត្តតិយា បទេហិ ឯកកមាតិកា និក្ខិត្តា។
Tattha ekavidhenāti ekappakārena, ekakoṭṭhāsena vā. Ñāṇavatthūti ettha pana ñāṇañca taṃ vatthu ca nānappakārānaṃ sampattīnanti ñāṇavatthu; okāsaṭṭhena ñāṇassa vatthūtipi ñāṇavatthu. Idha pana purimenevatthena ñāṇavatthu veditabbaṃ. Teneva ekavidhaparicchedāvasāne ‘‘yāthāvakavatthuvibhāvanā paññā – evaṃ ekavidhena ñāṇavatthū’’ti vuttaṃ. Pañca viññāṇāti cakkhuviññāṇādīni pañca. Na hetūtiādīni heṭṭhā dhammasaṅgahaṭṭhakathāyaṃ (dha. sa. aṭṭha. 1.6) vuttanayeneva veditabbāni. Saṅkhepato panettha yaṃ vattabbaṃ taṃ niddesavāre āvi bhavissati. Yathā cettha, evaṃ dukamātikādipadesupi yaṃ vattabbaṃ taṃ tattheva āvi bhavissati. Nikkhepaparicchedamattaṃ panettha evaṃ veditabbaṃ. Ettha hi ‘‘na hetu ahetukā’’tiādīhi tāva dhammasaṅgahamātikāvasena, ‘‘aniccā jarābhibhūtā’’tiādīhi amātikāvasenāti saṅkhepato duvidhehi pabhedato aṭṭhasattatiyā padehi ekakamātikā nikkhittā.
ទុកានុរូបេហិ បន បញ្ចតិំសាយ ទុកេហិ ទុកមាតិកា និក្ខិត្តា។
Dukānurūpehi pana pañcatiṃsāya dukehi dukamātikā nikkhittā.
តិកានុរូបេហិ ‘‘ចិន្តាមយា បញ្ញា’’តិអាទីហិ ចតូហិ ពាហិរត្តិកេហិ, ‘‘វិបាកា បញ្ញា’’តិអាទីហិ អនិយមិតបញ្ញាវសេន វុត្តេហិ ចុទ្ទសហិ មាតិកាតិកេហិ, វិតក្កត្តិកេ បឋមបទេន និយមិតបញ្ញាវសេន វុត្តេហិ តេរសហិ, ទុតិយបទេន និយមិតបញ្ញាវសេន វុត្តេហិ សត្តហិ, តតិយបទេន និយមិតបញ្ញាវសេន វុត្តេហិ ទ្វាទសហិ, បីតិត្តិកេ ច បឋមបទេន និយមិតបញ្ញាវសេន វុត្តេហិ តេរសហិ, តថា ទុតិយបទេន, តតិយបទេន និយមិតបញ្ញាវសេន វុត្តេហិ ទ្វាទសហីតិ អដ្ឋាសីតិយា តិកេហិ តិកមាតិកា និក្ខិត្តា។
Tikānurūpehi ‘‘cintāmayā paññā’’tiādīhi catūhi bāhirattikehi, ‘‘vipākā paññā’’tiādīhi aniyamitapaññāvasena vuttehi cuddasahi mātikātikehi, vitakkattike paṭhamapadena niyamitapaññāvasena vuttehi terasahi, dutiyapadena niyamitapaññāvasena vuttehi sattahi, tatiyapadena niyamitapaññāvasena vuttehi dvādasahi, pītittike ca paṭhamapadena niyamitapaññāvasena vuttehi terasahi, tathā dutiyapadena, tatiyapadena niyamitapaññāvasena vuttehi dvādasahīti aṭṭhāsītiyā tikehi tikamātikā nikkhittā.
ចតុក្កមាតិកា បន ‘កម្មស្សកតញាណ’ន្តិអាទីហិ ឯកវីសតិយា ចតុក្កេហិ, បញ្ចកមាតិកា ទ្វីហិ បញ្ចកេហិ, ឆក្កមាតិកា ឯកេន ឆក្កេន, សត្តកមាតិកា ‘‘សត្តសត្តតិ ញាណវត្ថូនី’’តិ ឯវំ សង្ខេបតោ វុត្តេហិ ឯកាទសហិ សត្តកេហិ, អដ្ឋកមាតិកា ឯកេន អដ្ឋកេន, នវកមាតិកា ឯកេន នវកេន។
Catukkamātikā pana ‘kammassakatañāṇa’ntiādīhi ekavīsatiyā catukkehi, pañcakamātikā dvīhi pañcakehi, chakkamātikā ekena chakkena, sattakamātikā ‘‘sattasattati ñāṇavatthūnī’’ti evaṃ saṅkhepato vuttehi ekādasahi sattakehi, aṭṭhakamātikā ekena aṭṭhakena, navakamātikā ekena navakena.
Related texts:
តិបិដក (មូល) • Tipiṭaka (Mūla) / អភិធម្មបិដក • Abhidhammapiṭaka / វិភង្គបាឡិ • Vibhaṅgapāḷi / ១៦. ញាណវិភង្គោ • 16. Ñāṇavibhaṅgo
ដីកា • Tīkā / អភិធម្មបិដក (ដីកា) • Abhidhammapiṭaka (ṭīkā) / វិភង្គ-មូលដីកា • Vibhaṅga-mūlaṭīkā / ១៦. ញាណវិភង្គោ • 16. Ñāṇavibhaṅgo
ដីកា • Tīkā / អភិធម្មបិដក (ដីកា) • Abhidhammapiṭaka (ṭīkā) / វិភង្គ-អនុដីកា • Vibhaṅga-anuṭīkā / ១៦. ញាណវិភង្គោ • 16. Ñāṇavibhaṅgo
