Library / Tipiṭaka / ತಿಪಿಟಕ • Tipiṭaka / ಪುಗ್ಗಲಪಞ್ಞತ್ತಿಪಾಳಿ • Puggalapaññattipāḷi |
ನಿದ್ದೇಸೋ
Niddeso
೧. ಏಕಕಪುಗ್ಗಲಪಞ್ಞತ್ತಿ
1. Ekakapuggalapaññatti
೧. ಕತಮೋ ಚ ಪುಗ್ಗಲೋ ಸಮಯವಿಮುತ್ತೋ? ಇಧೇಕಚ್ಚೋ ಪುಗ್ಗಲೋ ಕಾಲೇನ ಕಾಲಂ ಸಮಯೇನ ಸಮಯಂ ಅಟ್ಠ ವಿಮೋಕ್ಖೇ ಕಾಯೇನ ಫುಸಿತ್ವಾ 1 ವಿಹರತಿ, ಪಞ್ಞಾಯ ಚಸ್ಸ ದಿಸ್ವಾ ಏಕಚ್ಚೇ ಆಸವಾ ಪರಿಕ್ಖೀಣಾ ಹೋನ್ತಿ – ಅಯಂ ವುಚ್ಚತಿ ಪುಗ್ಗಲೋ ‘‘ಸಮಯವಿಮುತ್ತೋ’’।
1. Katamo ca puggalo samayavimutto? Idhekacco puggalo kālena kālaṃ samayena samayaṃ aṭṭha vimokkhe kāyena phusitvā 2 viharati, paññāya cassa disvā ekacce āsavā parikkhīṇā honti – ayaṃ vuccati puggalo ‘‘samayavimutto’’.
೨. ಕತಮೋ ಚ ಪುಗ್ಗಲೋ ಅಸಮಯವಿಮುತ್ತೋ? ಇಧೇಕಚ್ಚೋ ಪುಗ್ಗಲೋ ನ ಹೇವ ಖೋ ಕಾಲೇನ ಕಾಲಂ ಸಮಯೇನ ಸಮಯಂ ಅಟ್ಠ ವಿಮೋಕ್ಖೇ ಕಾಯೇನ ಫುಸಿತ್ವಾ ವಿಹರತಿ, ಪಞ್ಞಾಯ ಚಸ್ಸ ದಿಸ್ವಾ ಆಸವಾ ಪರಿಕ್ಖೀಣಾ ಹೋನ್ತಿ – ಅಯಂ ವುಚ್ಚತಿ ಪುಗ್ಗಲೋ ‘‘ಅಸಮಯವಿಮುತ್ತೋ’’। ಸಬ್ಬೇಪಿ ಅರಿಯಪುಗ್ಗಲಾ ಅರಿಯೇ ವಿಮೋಕ್ಖೇ ಅಸಮಯವಿಮುತ್ತಾ।
2. Katamo ca puggalo asamayavimutto? Idhekacco puggalo na heva kho kālena kālaṃ samayena samayaṃ aṭṭha vimokkhe kāyena phusitvā viharati, paññāya cassa disvā āsavā parikkhīṇā honti – ayaṃ vuccati puggalo ‘‘asamayavimutto’’. Sabbepi ariyapuggalā ariye vimokkhe asamayavimuttā.
೩. ಕತಮೋ ಚ ಪುಗ್ಗಲೋ ಕುಪ್ಪಧಮ್ಮೋ? ಇಧೇಕಚ್ಚೋ ಪುಗ್ಗಲೋ ಲಾಭೀ ಹೋತಿ ರೂಪಸಹಗತಾನಂ ವಾ ಅರೂಪಸಹಗತಾನಂ ವಾ ಸಮಾಪತ್ತೀನಂ। ಸೋ ಚ ಖೋ ನ ನಿಕಾಮಲಾಭೀ ಹೋತಿ ನ ಅಕಿಚ್ಛಲಾಭೀ ನ ಅಕಸಿರಲಾಭೀ; ನ ಯತ್ಥಿಚ್ಛಕಂ ಯದಿಚ್ಛಕಂ ಯಾವತಿಚ್ಛಕಂ ಸಮಾಪಜ್ಜತಿಪಿ ವುಟ್ಠಾತಿಪಿ। ಠಾನಂ ಖೋ ಪನೇತಂ ವಿಜ್ಜತಿ, ಯಂ ತಸ್ಸ ಪುಗ್ಗಲಸ್ಸ ಪಮಾದಮಾಗಮ್ಮ ತಾ ಸಮಾಪತ್ತಿಯೋ ಕುಪ್ಪೇಯ್ಯುಂ – ಅಯಂ ವುಚ್ಚತಿ ಪುಗ್ಗಲೋ ‘‘ಕುಪ್ಪಧಮ್ಮೋ’’।
3. Katamo ca puggalo kuppadhammo? Idhekacco puggalo lābhī hoti rūpasahagatānaṃ vā arūpasahagatānaṃ vā samāpattīnaṃ. So ca kho na nikāmalābhī hoti na akicchalābhī na akasiralābhī; na yatthicchakaṃ yadicchakaṃ yāvaticchakaṃ samāpajjatipi vuṭṭhātipi. Ṭhānaṃ kho panetaṃ vijjati, yaṃ tassa puggalassa pamādamāgamma tā samāpattiyo kuppeyyuṃ – ayaṃ vuccati puggalo ‘‘kuppadhammo’’.
೪. ಕತಮೋ ಚ ಪುಗ್ಗಲೋ ಅಕುಪ್ಪಧಮ್ಮೋ? ಇಧೇಕಚ್ಚೋ ಪುಗ್ಗಲೋ ಲಾಭೀ ಹೋತಿ ರೂಪಸಹಗತಾನಂ ವಾ ಅರೂಪಸಹಗತಾನಂ ವಾ ಸಮಾಪತ್ತೀನಂ। ಸೋ ಚ ಖೋ ನಿಕಾಮಲಾಭೀ ಹೋತಿ ಅಕಿಚ್ಛಲಾಭೀ ಅಕಸಿರಲಾಭೀ; ಯತ್ಥಿಚ್ಛಕಂ ಯದಿಚ್ಛಕಂ ಯಾವತಿಚ್ಛಕಂ ಸಮಾಪಜ್ಜತಿಪಿ ವುಟ್ಠಾತಿಪಿ। ಅಟ್ಠಾನಮೇತಂ ಅನವಕಾಸೋ ಯಂ ತಸ್ಸ ಪುಗ್ಗಲಸ್ಸ ಪಮಾದಮಾಗಮ್ಮ ತಾ ಸಮಾಪತ್ತಿಯೋ ಕುಪ್ಪೇಯ್ಯುಂ – ಅಯಂ ವುಚ್ಚತಿ ಪುಗ್ಗಲೋ ‘‘ಅಕುಪ್ಪಧಮ್ಮೋ’’। ಸಬ್ಬೇಪಿ ಅರಿಯಪುಗ್ಗಲಾ ಅರಿಯೇ ವಿಮೋಕ್ಖೇ ಅಕುಪ್ಪಧಮ್ಮಾ।
4. Katamo ca puggalo akuppadhammo? Idhekacco puggalo lābhī hoti rūpasahagatānaṃ vā arūpasahagatānaṃ vā samāpattīnaṃ. So ca kho nikāmalābhī hoti akicchalābhī akasiralābhī; yatthicchakaṃ yadicchakaṃ yāvaticchakaṃ samāpajjatipi vuṭṭhātipi. Aṭṭhānametaṃ anavakāso yaṃ tassa puggalassa pamādamāgamma tā samāpattiyo kuppeyyuṃ – ayaṃ vuccati puggalo ‘‘akuppadhammo’’. Sabbepi ariyapuggalā ariye vimokkhe akuppadhammā.
೫. ಕತಮೋ ಚ ಪುಗ್ಗಲೋ ಪರಿಹಾನಧಮ್ಮೋ? ಇಧೇಕಚ್ಚೋ ಪುಗ್ಗಲೋ ಲಾಭೀ ಹೋತಿ ರೂಪಸಹಗತಾನಂ ವಾ ಅರೂಪಸಹಗತಾನಂ ವಾ ಸಮಾಪತ್ತೀನಂ। ಸೋ ಚ ಖೋ ನ ನಿಕಾಮಲಾಭೀ ಹೋತಿ ನ ಅಕಿಚ್ಛಲಾಭೀ ನ ಅಕಸಿರಲಾಭೀ; ನ ಯತ್ಥಿಚ್ಛಕಂ ಯದಿಚ್ಛಕಂ ಯಾವತಿಚ್ಛಕಂ ಸಮಾಪಜ್ಜತಿಪಿ ವುಟ್ಠಾತಿಪಿ। ಠಾನಂ ಖೋ ಪನೇತಂ ವಿಜ್ಜತಿ, ಯಂ ಸೋ ಪುಗ್ಗಲೋ ಪಮಾದಮಾಗಮ್ಮ ತಾಹಿ ಸಮಾಪತ್ತೀಹಿ ಪರಿಹಾಯೇಯ್ಯ – ಅಯಂ ವುಚ್ಚತಿ ಪುಗ್ಗಲೋ ‘‘ಪರಿಹಾನಧಮ್ಮೋ’’।
5. Katamo ca puggalo parihānadhammo? Idhekacco puggalo lābhī hoti rūpasahagatānaṃ vā arūpasahagatānaṃ vā samāpattīnaṃ. So ca kho na nikāmalābhī hoti na akicchalābhī na akasiralābhī; na yatthicchakaṃ yadicchakaṃ yāvaticchakaṃ samāpajjatipi vuṭṭhātipi. Ṭhānaṃ kho panetaṃ vijjati, yaṃ so puggalo pamādamāgamma tāhi samāpattīhi parihāyeyya – ayaṃ vuccati puggalo ‘‘parihānadhammo’’.
೬. ಕತಮೋ ಚ ಪುಗ್ಗಲೋ ಅಪರಿಹಾನಧಮ್ಮೋ? ಇಧೇಕಚ್ಚೋ ಪುಗ್ಗಲೋ ಲಾಭೀ ಹೋತಿ ರೂಪಸಹಗತಾನಂ ವಾ ಅರೂಪಸಹಗತಾನಂ ವಾ ಸಮಾಪತ್ತೀನಂ। ಸೋ ಚ ಖೋ ನಿಕಾಮಲಾಭೀ ಹೋತಿ ಅಕಿಚ್ಛಲಾಭೀ ಅಕಸಿರಲಾಭೀ; ಯತ್ಥಿಚ್ಛಕಂ ಯದಿಚ್ಛಕಂ ಯಾವತಿಚ್ಛಕಂ ಸಮಾಪಜ್ಜತಿಪಿ ವುಟ್ಠಾತಿಪಿ। ಅಟ್ಠಾನಮೇತಂ ಅನವಕಾಸೋ ಯಂ ಸೋ ಪುಗ್ಗಲೋ ಪಮಾದಮಾಗಮ್ಮ ತಾಹಿ ಸಮಾಪತ್ತೀಹಿ ಪರಿಹಾಯೇಯ್ಯ – ಅಯಂ ವುಚ್ಚತಿ ಪುಗ್ಗಲೋ ‘‘ಅಪರಿಹಾನಧಮ್ಮೋ’’। ಸಬ್ಬೇಪಿ ಅರಿಯಪುಗ್ಗಲಾ ಅರಿಯೇ ವಿಮೋಕ್ಖೇ ಅಪರಿಹಾನಧಮ್ಮಾ।
6. Katamo ca puggalo aparihānadhammo? Idhekacco puggalo lābhī hoti rūpasahagatānaṃ vā arūpasahagatānaṃ vā samāpattīnaṃ. So ca kho nikāmalābhī hoti akicchalābhī akasiralābhī; yatthicchakaṃ yadicchakaṃ yāvaticchakaṃ samāpajjatipi vuṭṭhātipi. Aṭṭhānametaṃ anavakāso yaṃ so puggalo pamādamāgamma tāhi samāpattīhi parihāyeyya – ayaṃ vuccati puggalo ‘‘aparihānadhammo’’. Sabbepi ariyapuggalā ariye vimokkhe aparihānadhammā.
೭. ಕತಮೋ ಚ ಪುಗ್ಗಲೋ ಚೇತನಾಭಬ್ಬೋ? ಇಧೇಕಚ್ಚೋ ಪುಗ್ಗಲೋ ಲಾಭೀ ಹೋತಿ ರೂಪಸಹಗತಾನಂ ವಾ ಅರೂಪಸಹಗತಾನಂ ವಾ ಸಮಾಪತ್ತೀನಂ। ಸೋ ಚ ಖೋ ನ ನಿಕಾಮಲಾಭೀ ಹೋತಿ ನ ಅಕಿಚ್ಛಲಾಭೀ ನ ಅಕಸಿರಲಾಭೀ; ನ ಯತ್ಥಿಚ್ಛಕಂ ಯದಿಚ್ಛಕಂ ಯಾವತಿಚ್ಛಕಂ ಸಮಾಪಜ್ಜತಿಪಿ ವುಟ್ಠಾತಿಪಿ। ಸಚೇ ಅನುಸಞ್ಚೇತೇತಿ, ನ ಪರಿಹಾಯತಿ ತಾಹಿ ಸಮಾಪತ್ತೀಹಿ। ಸಚೇ ನ ಅನುಸಞ್ಚೇತೇತಿ, ಪರಿಹಾಯತಿ ತಾಹಿ ಸಮಾಪತ್ತೀಹಿ – ಅಯಂ ವುಚ್ಚತಿ ಪುಗ್ಗಲೋ ‘‘ಚೇತನಾಭಬ್ಬೋ’’।
7. Katamo ca puggalo cetanābhabbo? Idhekacco puggalo lābhī hoti rūpasahagatānaṃ vā arūpasahagatānaṃ vā samāpattīnaṃ. So ca kho na nikāmalābhī hoti na akicchalābhī na akasiralābhī; na yatthicchakaṃ yadicchakaṃ yāvaticchakaṃ samāpajjatipi vuṭṭhātipi. Sace anusañceteti, na parihāyati tāhi samāpattīhi. Sace na anusañceteti, parihāyati tāhi samāpattīhi – ayaṃ vuccati puggalo ‘‘cetanābhabbo’’.
೮. ಕತಮೋ ಚ ಪುಗ್ಗಲೋ ಅನುರಕ್ಖಣಾಭಬ್ಬೋ? ಇಧೇಕಚ್ಚೋ ಪುಗ್ಗಲೋ ಲಾಭೀ ಹೋತಿ ರೂಪಸಹಗತಾನಂ ವಾ ಅರೂಪಸಹಗತಾನಂ ವಾ ಸಮಾಪತ್ತೀನಂ। ಸೋ ಚ ಖೋ ನ ನಿಕಾಮಲಾಭೀ ಹೋತಿ ನ ಅಕಿಚ್ಛಲಾಭೀ ನ ಅಕಸಿರಲಾಭೀ; ನ ಯತ್ಥಿಚ್ಛಕಂ ಯದಿಚ್ಛಕಂ ಯಾವತಿಚ್ಛಕಂ ಸಮಾಪಜ್ಜತಿಪಿ ವುಟ್ಠಾತಿಪಿ। ಸಚೇ ಅನುರಕ್ಖತಿ, ನ ಪರಿಹಾಯತಿ ತಾಹಿ ಸಮಾಪತ್ತೀಹಿ। ಸಚೇ ನ ಅನುರಕ್ಖತಿ, ಪರಿಹಾಯತಿ ತಾಹಿ ಸಮಾಪತ್ತೀಹಿ – ಅಯಂ ವುಚ್ಚತಿ ಪುಗ್ಗಲೋ ‘‘ಅನುರಕ್ಖಣಾಭಬ್ಬೋ’’।
8. Katamo ca puggalo anurakkhaṇābhabbo? Idhekacco puggalo lābhī hoti rūpasahagatānaṃ vā arūpasahagatānaṃ vā samāpattīnaṃ. So ca kho na nikāmalābhī hoti na akicchalābhī na akasiralābhī; na yatthicchakaṃ yadicchakaṃ yāvaticchakaṃ samāpajjatipi vuṭṭhātipi. Sace anurakkhati, na parihāyati tāhi samāpattīhi. Sace na anurakkhati, parihāyati tāhi samāpattīhi – ayaṃ vuccati puggalo ‘‘anurakkhaṇābhabbo’’.
೯. ಕತಮೋ ಚ ಪುಗ್ಗಲೋ ಪುಥುಜ್ಜನೋ? ಯಸ್ಸ ಪುಗ್ಗಲಸ್ಸ ತೀಣಿ ಸಂಯೋಜನಾನಿ ಅಪ್ಪಹೀನಾನಿ; ನ ಚ ತೇಸಂ ಧಮ್ಮಾನಂ ಪಹಾನಾಯ ಪಟಿಪನ್ನೋ – ಅಯಂ ವುಚ್ಚತಿ ಪುಗ್ಗಲೋ ‘‘ಪುಥುಜ್ಜನೋ’’।
9. Katamo ca puggalo puthujjano? Yassa puggalassa tīṇi saṃyojanāni appahīnāni; na ca tesaṃ dhammānaṃ pahānāya paṭipanno – ayaṃ vuccati puggalo ‘‘puthujjano’’.
೧೦. ಕತಮೋ ಚ ಪುಗ್ಗಲೋ ಗೋತ್ರಭೂ? ಯೇಸಂ ಧಮ್ಮಾನಂ ಸಮನನ್ತರಾ ಅರಿಯಧಮ್ಮಸ್ಸ ಅವಕ್ಕನ್ತಿ ಹೋತಿ ತೇಹಿ ಧಮ್ಮೇಹಿ ಸಮನ್ನಾಗತೋ – ಅಯಂ ವುಚ್ಚತಿ ಪುಗ್ಗಲೋ ‘‘ಗೋತ್ರಭೂ’’।
10. Katamo ca puggalo gotrabhū? Yesaṃ dhammānaṃ samanantarā ariyadhammassa avakkanti hoti tehi dhammehi samannāgato – ayaṃ vuccati puggalo ‘‘gotrabhū’’.
೧೧. ಕತಮೋ ಚ ಪುಗ್ಗಲೋ ಭಯೂಪರತೋ? ಸತ್ತ ಸೇಕ್ಖಾ ಭಯೂಪರತಾ, ಯೇ ಚ ಪುಥುಜ್ಜನಾ ಸೀಲವನ್ತೋ। ಅರಹಾ ಅಭಯೂಪರತೋ।
11. Katamo ca puggalo bhayūparato? Satta sekkhā bhayūparatā, ye ca puthujjanā sīlavanto. Arahā abhayūparato.
೧೨. ಕತಮೋ ಚ ಪುಗ್ಗಲೋ ಅಭಬ್ಬಾಗಮನೋ? ಯೇ ತೇ ಪುಗ್ಗಲಾ ಕಮ್ಮಾವರಣೇನ ಸಮನ್ನಾಗತಾ, ಕಿಲೇಸಾವರಣೇನ ಸಮನ್ನಾಗತಾ, ವಿಪಾಕಾವರಣೇನ ಸಮನ್ನಾಗತಾ, ಅಸ್ಸದ್ಧಾ ಅಚ್ಛನ್ದಿಕಾ ದುಪ್ಪಞ್ಞಾ ಏಳಾ, ಅಭಬ್ಬಾ ನಿಯಾಮಂ ಓಕ್ಕಮಿತುಂ ಕುಸಲೇಸು ಧಮ್ಮೇಸು ಸಮ್ಮತ್ತಂ – ಇಮೇ ವುಚ್ಚನ್ತಿ ಪುಗ್ಗಲಾ ‘‘ಅಭಬ್ಬಾಗಮನಾ’’।
12. Katamo ca puggalo abhabbāgamano? Ye te puggalā kammāvaraṇena samannāgatā, kilesāvaraṇena samannāgatā, vipākāvaraṇena samannāgatā, assaddhā acchandikā duppaññā eḷā, abhabbā niyāmaṃ okkamituṃ kusalesu dhammesu sammattaṃ – ime vuccanti puggalā ‘‘abhabbāgamanā’’.
೧೩. ಕತಮೋ ಚ ಪುಗ್ಗಲೋ ಭಬ್ಬಾಗಮನೋ? ಯೇ ತೇ ಪುಗ್ಗಲಾ ನ ಕಮ್ಮಾವರಣೇನ ಸಮನ್ನಾಗತಾ, ನ ಕಿಲೇಸಾವರಣೇನ ಸಮನ್ನಾಗತಾ, ನ ವಿಪಾಕಾವರಣೇನ ಸಮನ್ನಾಗತಾ, ಸದ್ಧಾ ಛನ್ದಿಕಾ ಪಞ್ಞವನ್ತೋ 3 ಅನೇಳಾ, ಭಬ್ಬಾ ನಿಯಾಮಂ ಓಕ್ಕಮಿತುಂ ಕುಸಲೇಸು ಧಮ್ಮೇಸು ಸಮ್ಮತ್ತಂ – ಇಮೇ ವುಚ್ಚನ್ತಿ ಪುಗ್ಗಲಾ ‘‘ಭಬ್ಬಾಗಮನಾ’’।
13. Katamo ca puggalo bhabbāgamano? Ye te puggalā na kammāvaraṇena samannāgatā, na kilesāvaraṇena samannāgatā, na vipākāvaraṇena samannāgatā, saddhā chandikā paññavanto 4 aneḷā, bhabbā niyāmaṃ okkamituṃ kusalesu dhammesu sammattaṃ – ime vuccanti puggalā ‘‘bhabbāgamanā’’.
೧೪. ಕತಮೋ ಚ ಪುಗ್ಗಲೋ ನಿಯತೋ? ಪಞ್ಚ ಪುಗ್ಗಲಾ ಆನನ್ತರಿಕಾ, ಯೇ ಚ ಮಿಚ್ಛಾದಿಟ್ಠಿಕಾ ನಿಯತಾ, ಅಟ್ಠ ಚ ಅರಿಯಪುಗ್ಗಲಾ ನಿಯತಾ। ಅವಸೇಸಾ ಪುಗ್ಗಲಾ ಅನಿಯತಾ।
14. Katamo ca puggalo niyato? Pañca puggalā ānantarikā, ye ca micchādiṭṭhikā niyatā, aṭṭha ca ariyapuggalā niyatā. Avasesā puggalā aniyatā.
೧೫. ಕತಮೋ ಚ ಪುಗ್ಗಲೋ ಪಟಿಪನ್ನಕೋ? ಚತ್ತಾರೋ ಮಗ್ಗಸಮಙ್ಗಿನೋ ಪುಗ್ಗಲಾ ಪಟಿಪನ್ನಕಾ, ಚತ್ತಾರೋ ಫಲಸಮಙ್ಗಿನೋ ಪುಗ್ಗಲಾ ಫಲೇ ಠಿತಾ।
15. Katamo ca puggalo paṭipannako? Cattāro maggasamaṅgino puggalā paṭipannakā, cattāro phalasamaṅgino puggalā phale ṭhitā.
೧೬. ಕತಮೋ ಚ ಪುಗ್ಗಲೋ ಸಮಸೀಸೀ? ಯಸ್ಸ ಪುಗ್ಗಲಸ್ಸ ಅಪುಬ್ಬಂ ಅಚರಿಮಂ ಆಸವಪರಿಯಾದಾನಞ್ಚ ಹೋತಿ ಜೀವಿತಪರಿಯಾದಾನಞ್ಚ – ಅಯಂ ವುಚ್ಚತಿ ಪುಗ್ಗಲೋ ‘‘ಸಮಸೀಸೀ’’।
16. Katamo ca puggalo samasīsī? Yassa puggalassa apubbaṃ acarimaṃ āsavapariyādānañca hoti jīvitapariyādānañca – ayaṃ vuccati puggalo ‘‘samasīsī’’.
೧೭. ಕತಮೋ ಚ ಪುಗ್ಗಲೋ ಠಿತಕಪ್ಪೀ? ಅಯಞ್ಚ ಪುಗ್ಗಲೋ ಸೋತಾಪತ್ತಿಫಲಸಚ್ಛಿಕಿರಿಯಾಯ ಪಟಿಪನ್ನೋ ಅಸ್ಸ, ಕಪ್ಪಸ್ಸ ಚ ಉಡ್ಡಯ್ಹನವೇಲಾ ಅಸ್ಸ, ನೇವ ತಾವ ಕಪ್ಪೋ ಉಡ್ಡಯ್ಹೇಯ್ಯ ಯಾವಾಯಂ ಪುಗ್ಗಲೋ ನ ಸೋತಾಪತ್ತಿಫಲಂ ಸಚ್ಛಿಕರೋತಿ। ಅಯಂ ವುಚ್ಚತಿ ಪುಗ್ಗಲೋ ‘‘ಠಿತಕಪ್ಪೀ’’। ಸಬ್ಬೇಪಿ ಮಗ್ಗಸಮಙ್ಗಿನೋ ಪುಗ್ಗಲಾ ಠಿತಕಪ್ಪಿನೋ।
17. Katamo ca puggalo ṭhitakappī? Ayañca puggalo sotāpattiphalasacchikiriyāya paṭipanno assa, kappassa ca uḍḍayhanavelā assa, neva tāva kappo uḍḍayheyya yāvāyaṃ puggalo na sotāpattiphalaṃ sacchikaroti. Ayaṃ vuccati puggalo ‘‘ṭhitakappī’’. Sabbepi maggasamaṅgino puggalā ṭhitakappino.
೧೮. ಕತಮೋ ಚ ಪುಗ್ಗಲೋ ಅರಿಯೋ? ಅಟ್ಠ ಅರಿಯಪುಗ್ಗಲಾ ಅರಿಯಾ। ಅವಸೇಸಾ ಪುಗ್ಗಲಾ ಅನರಿಯಾ।
18. Katamo ca puggalo ariyo? Aṭṭha ariyapuggalā ariyā. Avasesā puggalā anariyā.
೧೯. ಕತಮೋ ಚ ಪುಗ್ಗಲೋ ಸೇಕ್ಖೋ? ಚತ್ತಾರೋ ಮಗ್ಗಸಮಙ್ಗಿನೋ ತಯೋ ಫಲಸಮಙ್ಗಿನೋ ಪುಗ್ಗಲಾ ‘‘ಸೇಕ್ಖಾ’’। ಅರಹಾ ಅಸೇಕ್ಖೋ। ಅವಸೇಸಾ ಪುಗ್ಗಲಾ ನೇವಸೇಕ್ಖನಾಸೇಕ್ಖಾ।
19. Katamo ca puggalo sekkho? Cattāro maggasamaṅgino tayo phalasamaṅgino puggalā ‘‘sekkhā’’. Arahā asekkho. Avasesā puggalā nevasekkhanāsekkhā.
೨೦. ಕತಮೋ ಚ ಪುಗ್ಗಲೋ ತೇವಿಜ್ಜೋ? ತೀಹಿ ವಿಜ್ಜಾಹಿ ಸಮನ್ನಾಗತೋ ಪುಗ್ಗಲೋ ‘‘ತೇವಿಜ್ಜೋ’’।
20. Katamo ca puggalo tevijjo? Tīhi vijjāhi samannāgato puggalo ‘‘tevijjo’’.
೨೧. ಕತಮೋ ಚ ಪುಗ್ಗಲೋ ಛಳಭಿಞ್ಞೋ? ಛಹಿ ಅಭಿಞ್ಞಾಹಿ ಸಮನ್ನಾಗತೋ ಪುಗ್ಗಲೋ ‘‘ಛಳಭಿಞ್ಞೋ’’।
21. Katamo ca puggalo chaḷabhiñño? Chahi abhiññāhi samannāgato puggalo ‘‘chaḷabhiñño’’.
೨೨. ಕತಮೋ ಚ ಪುಗ್ಗಲೋ ಸಮ್ಮಾಸಮ್ಬುದ್ಧೋ? ಇಧೇಕಚ್ಚೋ ಪುಗ್ಗಲೋ ಪುಬ್ಬೇ ಅನನುಸ್ಸುತೇಸು ಧಮ್ಮೇಸು ಸಾಮಂ ಸಚ್ಚಾನಿ ಅಭಿಸಮ್ಬುಜ್ಝತಿ; ತತ್ಥ ಚ ಸಬ್ಬಞ್ಞುತಂ ಪಾಪುಣಾತಿ, ಬಲೇಸು ಚ ವಸೀಭಾವಂ – ಅಯಂ ವುಚ್ಚತಿ ಪುಗ್ಗಲೋ ‘‘ಸಮ್ಮಾಸಮ್ಬುದ್ಧೋ’’।
22. Katamo ca puggalo sammāsambuddho? Idhekacco puggalo pubbe ananussutesu dhammesu sāmaṃ saccāni abhisambujjhati; tattha ca sabbaññutaṃ pāpuṇāti, balesu ca vasībhāvaṃ – ayaṃ vuccati puggalo ‘‘sammāsambuddho’’.
೨೩. ಕತಮೋ ಚ ಪುಗ್ಗಲೋ ಪಚ್ಚೇಕಸಮ್ಬುದ್ಧೋ? ಇಧೇಕಚ್ಚೋ ಪುಗ್ಗಲೋ ಪುಬ್ಬೇ ಅನನುಸ್ಸುತೇಸು ಧಮ್ಮೇಸು ಸಾಮಂ ಸಚ್ಚಾನಿ ಅಭಿಸಮ್ಬುಜ್ಝತಿ; ನ ಚ ತತ್ಥ ಸಬ್ಬಞ್ಞುತಂ ಪಾಪುಣಾತಿ, ನ ಚ ಬಲೇಸು ವಸೀಭಾವಂ – ಅಯಂ ವುಚ್ಚತಿ ಪುಗ್ಗಲೋ ‘‘ಪಚ್ಚೇಕಸಮ್ಬುದ್ಧೋ’’।
23. Katamo ca puggalo paccekasambuddho? Idhekacco puggalo pubbe ananussutesu dhammesu sāmaṃ saccāni abhisambujjhati; na ca tattha sabbaññutaṃ pāpuṇāti, na ca balesu vasībhāvaṃ – ayaṃ vuccati puggalo ‘‘paccekasambuddho’’.
೨೪. ಕತಮೋ ಚ ಪುಗ್ಗಲೋ ಉಭತೋಭಾಗವಿಮುತ್ತೋ? ಇಧೇಕಚ್ಚೋ ಪುಗ್ಗಲೋ ಅಟ್ಠ ವಿಮೋಕ್ಖೇ ಕಾಯೇನ ಫುಸಿತ್ವಾ ವಿಹರತಿ; ಪಞ್ಞಾಯ ಚಸ್ಸ ದಿಸ್ವಾ ಆಸವಾ ಪರಿಕ್ಖೀಣಾ ಹೋನ್ತಿ – ಅಯಂ ವುಚ್ಚತಿ ಪುಗ್ಗಲೋ ‘‘ಉಭತೋಭಾಗವಿಮುತ್ತೋ’’।
24. Katamo ca puggalo ubhatobhāgavimutto? Idhekacco puggalo aṭṭha vimokkhe kāyena phusitvā viharati; paññāya cassa disvā āsavā parikkhīṇā honti – ayaṃ vuccati puggalo ‘‘ubhatobhāgavimutto’’.
೨೫. ಕತಮೋ ಚ ಪುಗ್ಗಲೋ ಪಞ್ಞಾವಿಮುತ್ತೋ? ಇಧೇಕಚ್ಚೋ ಪುಗ್ಗಲೋ ನ ಹೇವ ಖೋ ಅಟ್ಠ ವಿಮೋಕ್ಖೇ ಕಾಯೇನ ಫುಸಿತ್ವಾ ವಿಹರತಿ; ಪಞ್ಞಾಯ ಚಸ್ಸ ದಿಸ್ವಾ ಆಸವಾ ಪರಿಕ್ಖೀಣಾ ಹೋನ್ತಿ। ಅಯಂ ವುಚ್ಚತಿ ಪುಗ್ಗಲೋ ‘‘ಪಞ್ಞಾವಿಮುತ್ತೋ’’।
25. Katamo ca puggalo paññāvimutto? Idhekacco puggalo na heva kho aṭṭha vimokkhe kāyena phusitvā viharati; paññāya cassa disvā āsavā parikkhīṇā honti. Ayaṃ vuccati puggalo ‘‘paññāvimutto’’.
೨೬. ಕತಮೋ ಚ ಪುಗ್ಗಲೋ ಕಾಯಸಕ್ಖೀ? ಇಧೇಕಚ್ಚೋ ಪುಗ್ಗಲೋ ಅಟ್ಠ ವಿಮೋಕ್ಖೇ ಕಾಯೇನ ಫುಸಿತ್ವಾ ವಿಹರತಿ ; ಪಞ್ಞಾಯ ಚಸ್ಸ ದಿಸ್ವಾ ಏಕಚ್ಚೇ ಆಸವಾ ಪರಿಕ್ಖೀಣಾ ಹೋನ್ತಿ। ಅಯಂ ವುಚ್ಚತಿ ಪುಗ್ಗಲೋ ‘‘ಕಾಯಸಕ್ಖೀ’’।
26. Katamo ca puggalo kāyasakkhī? Idhekacco puggalo aṭṭha vimokkhe kāyena phusitvā viharati ; paññāya cassa disvā ekacce āsavā parikkhīṇā honti. Ayaṃ vuccati puggalo ‘‘kāyasakkhī’’.
೨೭. ಕತಮೋ ಚ ಪುಗ್ಗಲೋ ದಿಟ್ಠಿಪ್ಪತ್ತೋ? ಇಧೇಕಚ್ಚೋ ಪುಗ್ಗಲೋ ‘‘ಇದಂ ದುಕ್ಖ’’ನ್ತಿ ಯಥಾಭೂತಂ ಪಜಾನಾತಿ, ‘‘ಅಯಂ ದುಕ್ಖಸಮುದಯೋ’’ತಿ ಯಥಾಭೂತಂ ಪಜಾನಾತಿ, ‘‘ಅಯಂ ದುಕ್ಖನಿರೋಧೋ’’ತಿ ಯಥಾಭೂತಂ ಪಜಾನಾತಿ, ‘‘ಅಯಂ ದುಕ್ಖನಿರೋಧಗಾಮಿನೀ ಪಟಿಪದಾ’’ತಿ ಯಥಾಭೂತಂ ಪಜಾನಾತಿ। ತಥಾಗತಪ್ಪವೇದಿತಾ ಚಸ್ಸ ಧಮ್ಮಾ ಪಞ್ಞಾಯ ವೋದಿಟ್ಠಾ ಹೋನ್ತಿ ವೋಚರಿತಾ। ಪಞ್ಞಾಯ ಚಸ್ಸ ದಿಸ್ವಾ ಏಕಚ್ಚೇ ಆಸವಾ ಪರಿಕ್ಖೀಣಾ ಹೋನ್ತಿ – ಅಯಂ ವುಚ್ಚತಿ ಪುಗ್ಗಲೋ ‘‘ದಿಟ್ಠಿಪ್ಪತ್ತೋ’’।
27. Katamo ca puggalo diṭṭhippatto? Idhekacco puggalo ‘‘idaṃ dukkha’’nti yathābhūtaṃ pajānāti, ‘‘ayaṃ dukkhasamudayo’’ti yathābhūtaṃ pajānāti, ‘‘ayaṃ dukkhanirodho’’ti yathābhūtaṃ pajānāti, ‘‘ayaṃ dukkhanirodhagāminī paṭipadā’’ti yathābhūtaṃ pajānāti. Tathāgatappaveditā cassa dhammā paññāya vodiṭṭhā honti vocaritā. Paññāya cassa disvā ekacce āsavā parikkhīṇā honti – ayaṃ vuccati puggalo ‘‘diṭṭhippatto’’.
೨೮. ಕತಮೋ ಚ ಪುಗ್ಗಲೋ ಸದ್ಧಾವಿಮುತ್ತೋ? ಇಧೇಕಚ್ಚೋ ಪುಗ್ಗಲೋ ‘‘ಇದಂ ದುಕ್ಖ’’ನ್ತಿ ಯಥಾಭೂತಂ ಪಜಾನಾತಿ, ‘‘ಅಯಂ ದುಕ್ಖಸಮುದಯೋ’’ತಿ ಯಥಾಭೂತಂ ಪಜಾನಾತಿ, ‘‘ಅಯಂ ದುಕ್ಖನಿರೋಧೋ’’ತಿ ಯಥಾಭೂತಂ ಪಜಾನಾತಿ, ‘‘ಅಯಂ ದುಕ್ಖನಿರೋಧಗಾಮಿನೀ ಪಟಿಪದಾ’’ತಿ ಯಥಾಭೂತಂ ಪಜಾನಾತಿ। ತಥಾಗತಪ್ಪವೇದಿತಾ ಚಸ್ಸ ಧಮ್ಮಾ ಪಞ್ಞಾಯ ವೋದಿಟ್ಠಾ ಹೋನ್ತಿ ವೋಚರಿತಾ। ಪಞ್ಞಾಯ ಚಸ್ಸ ದಿಸ್ವಾ ಏಕಚ್ಚೇ ಆಸವಾ ಪರಿಕ್ಖೀಣಾ ಹೋನ್ತಿ, ನೋ ಚ ಖೋ ಯಥಾ ದಿಟ್ಠಿಪ್ಪತ್ತಸ್ಸ – ಅಯಂ ವುಚ್ಚತಿ ಪುಗ್ಗಲೋ ‘‘ಸದ್ಧಾವಿಮುತ್ತೋ’’।
28. Katamo ca puggalo saddhāvimutto? Idhekacco puggalo ‘‘idaṃ dukkha’’nti yathābhūtaṃ pajānāti, ‘‘ayaṃ dukkhasamudayo’’ti yathābhūtaṃ pajānāti, ‘‘ayaṃ dukkhanirodho’’ti yathābhūtaṃ pajānāti, ‘‘ayaṃ dukkhanirodhagāminī paṭipadā’’ti yathābhūtaṃ pajānāti. Tathāgatappaveditā cassa dhammā paññāya vodiṭṭhā honti vocaritā. Paññāya cassa disvā ekacce āsavā parikkhīṇā honti, no ca kho yathā diṭṭhippattassa – ayaṃ vuccati puggalo ‘‘saddhāvimutto’’.
೨೯. ಕತಮೋ ಚ ಪುಗ್ಗಲೋ ಧಮ್ಮಾನುಸಾರೀ? ಯಸ್ಸ ಪುಗ್ಗಲಸ್ಸ ಸೋತಾಪತ್ತಿಫಲಸಚ್ಛಿಕಿರಿಯಾಯ ಪಟಿಪನ್ನಸ್ಸ ಪಞ್ಞಿನ್ದ್ರಿಯಂ ಅಧಿಮತ್ತಂ ಹೋತಿ, ಪಞ್ಞಾವಾಹಿಂ ಪಞ್ಞಾಪುಬ್ಬಙ್ಗಮಂ ಅರಿಯಮಗ್ಗಂ ಭಾವೇತಿ – ಅಯಂ ವುಚ್ಚತಿ ಪುಗ್ಗಲೋ ‘‘ಧಮ್ಮಾನುಸಾರೀ’’। ಸೋತಾಪತ್ತಿಫಲಸಚ್ಛಿಕಿರಿಯಾಯ ಪಟಿಪನ್ನೋ ಪುಗ್ಗಲೋ ಧಮ್ಮಾನುಸಾರೀ ಫಲೇ ಠಿತೋ ದಿಟ್ಠಿಪ್ಪತ್ತೋ।
29. Katamo ca puggalo dhammānusārī? Yassa puggalassa sotāpattiphalasacchikiriyāya paṭipannassa paññindriyaṃ adhimattaṃ hoti, paññāvāhiṃ paññāpubbaṅgamaṃ ariyamaggaṃ bhāveti – ayaṃ vuccati puggalo ‘‘dhammānusārī’’. Sotāpattiphalasacchikiriyāya paṭipanno puggalo dhammānusārī phale ṭhito diṭṭhippatto.
೩೦. ಕತಮೋ ಚ ಪುಗ್ಗಲೋ ಸದ್ಧಾನುಸಾರೀ? ಯಸ್ಸ ಪುಗ್ಗಲಸ್ಸ ಸೋತಾಪತ್ತಿಫಲಸಚ್ಛಿಕಿರಿಯಾಯ ಪಟಿಪನ್ನಸ್ಸ ಸದ್ಧಿನ್ದ್ರಿಯಂ ಅಧಿಮತ್ತಂ ಹೋತಿ, ಸದ್ಧಾವಾಹಿಂ ಸದ್ಧಾಪುಬ್ಬಙ್ಗಮಂ ಅರಿಯಮಗ್ಗಂ ಭಾವೇತಿ – ಅಯಂ ವುಚ್ಚತಿ ಪುಗ್ಗಲೋ ‘‘ಸದ್ಧಾನುಸಾರೀ’’। ಸೋತಾಪತ್ತಿಫಲಸಚ್ಛಿಕಿರಿಯಾಯ ಪಟಿಪನ್ನೋ ಪುಗ್ಗಲೋ ಸದ್ಧಾನುಸಾರೀ ಫಲೇ ಠಿತೋ ಸದ್ಧಾವಿಮುತ್ತೋ।
30. Katamo ca puggalo saddhānusārī? Yassa puggalassa sotāpattiphalasacchikiriyāya paṭipannassa saddhindriyaṃ adhimattaṃ hoti, saddhāvāhiṃ saddhāpubbaṅgamaṃ ariyamaggaṃ bhāveti – ayaṃ vuccati puggalo ‘‘saddhānusārī’’. Sotāpattiphalasacchikiriyāya paṭipanno puggalo saddhānusārī phale ṭhito saddhāvimutto.
೩೧. ಕತಮೋ ಚ ಪುಗ್ಗಲೋ ಸತ್ತಕ್ಖತ್ತುಪರಮೋ? ಇಧೇಕಚ್ಚೋ ಪುಗ್ಗಲೋ ತಿಣ್ಣಂ ಸಂಯೋಜನಾನಂ ಪರಿಕ್ಖಯಾ ಸೋತಾಪನ್ನೋ ಹೋತಿ ಅವಿನಿಪಾತಧಮ್ಮೋ ನಿಯತೋ ಸಮ್ಬೋಧಿಪರಾಯನೋ 5। ಸೋ ಸತ್ತಕ್ಖತ್ತುಂ ದೇವೇ ಚ ಮಾನುಸೇ ಚ ಸನ್ಧಾವಿತ್ವಾ ಸಂಸರಿತ್ವಾ ದುಕ್ಖಸ್ಸನ್ತಂ ಕರೋತಿ – ಅಯಂ ವುಚ್ಚತಿ ಪುಗ್ಗಲೋ ‘‘ಸತ್ತಕ್ಖತ್ತುಪರಮೋ’’।
31. Katamo ca puggalo sattakkhattuparamo? Idhekacco puggalo tiṇṇaṃ saṃyojanānaṃ parikkhayā sotāpanno hoti avinipātadhammo niyato sambodhiparāyano 6. So sattakkhattuṃ deve ca mānuse ca sandhāvitvā saṃsaritvā dukkhassantaṃ karoti – ayaṃ vuccati puggalo ‘‘sattakkhattuparamo’’.
೩೨. ಕತಮೋ ಚ ಪುಗ್ಗಲೋ ಕೋಲಙ್ಕೋಲೋ? ಇಧೇಕಚ್ಚೋ ಪುಗ್ಗಲೋ ತಿಣ್ಣಂ ಸಂಯೋಜನಾನಂ ಪರಿಕ್ಖಯಾ ಸೋತಾಪನ್ನೋ ಹೋತಿ ಅವಿನಿಪಾತಧಮ್ಮೋ ನಿಯತೋ ಸಮ್ಬೋಧಿಪರಾಯನೋ। ಸೋ ದ್ವೇ ವಾ ತೀಣಿ ವಾ ಕುಲಾನಿ ಸನ್ಧಾವಿತ್ವಾ ಸಂಸರಿತ್ವಾ ದುಕ್ಖಸ್ಸನ್ತಂ ಕರೋತಿ – ಅಯಂ ವುಚ್ಚತಿ ಪುಗ್ಗಲೋ ‘‘ಕೋಲಙ್ಕೋಲೋ’’।
32. Katamo ca puggalo kolaṅkolo? Idhekacco puggalo tiṇṇaṃ saṃyojanānaṃ parikkhayā sotāpanno hoti avinipātadhammo niyato sambodhiparāyano. So dve vā tīṇi vā kulāni sandhāvitvā saṃsaritvā dukkhassantaṃ karoti – ayaṃ vuccati puggalo ‘‘kolaṅkolo’’.
೩೩. ಕತಮೋ ಚ ಪುಗ್ಗಲೋ ಏಕಬೀಜೀ? ಇಧೇಕಚ್ಚೋ ಪುಗ್ಗಲೋ ತಿಣ್ಣಂ ಸಂಯೋಜನಾನಂ ಪರಿಕ್ಖಯಾ ಸೋತಾಪನ್ನೋ ಹೋತಿ ಅವಿನಿಪಾತಧಮ್ಮೋ ನಿಯತೋ ಸಮ್ಬೋಧಿಪರಾಯನೋ। ಸೋ ಏಕಂಯೇವ ಮಾನುಸಕಂ ಭವಂ ನಿಬ್ಬತ್ತೇತ್ವಾ ದುಕ್ಖಸ್ಸನ್ತಂ ಕರೋತಿ – ಅಯಂ ವುಚ್ಚತಿ ಪುಗ್ಗಲೋ ‘‘ಏಕಬೀಜೀ’’।
33. Katamo ca puggalo ekabījī? Idhekacco puggalo tiṇṇaṃ saṃyojanānaṃ parikkhayā sotāpanno hoti avinipātadhammo niyato sambodhiparāyano. So ekaṃyeva mānusakaṃ bhavaṃ nibbattetvā dukkhassantaṃ karoti – ayaṃ vuccati puggalo ‘‘ekabījī’’.
೩೪. ಕತಮೋ ಚ ಪುಗ್ಗಲೋ ಸಕದಾಗಾಮೀ? ಇಧೇಕಚ್ಚೋ ಪುಗ್ಗಲೋ ತಿಣ್ಣಂ ಸಂಯೋಜನಾನಂ ಪರಿಕ್ಖಯಾ ರಾಗದೋಸಮೋಹಾನಂ ತನುತ್ತಾ ಸಕದಾಗಾಮೀ ಹೋತಿ , ಸಕಿದೇವ ಇಮಂ ಲೋಕಂ ಆಗನ್ತ್ವಾ ದುಕ್ಖಸ್ಸನ್ತಂ ಕರೋತಿ – ಅಯಂ ವುಚ್ಚತಿ ಪುಗ್ಗಲೋ ‘‘ಸಕದಾಗಾಮೀ’’।
34. Katamo ca puggalo sakadāgāmī? Idhekacco puggalo tiṇṇaṃ saṃyojanānaṃ parikkhayā rāgadosamohānaṃ tanuttā sakadāgāmī hoti , sakideva imaṃ lokaṃ āgantvā dukkhassantaṃ karoti – ayaṃ vuccati puggalo ‘‘sakadāgāmī’’.
೩೫. ಕತಮೋ ಚ ಪುಗ್ಗಲೋ ಅನಾಗಾಮೀ? ಇಧೇಕಚ್ಚೋ ಪುಗ್ಗಲೋ ಪಞ್ಚನ್ನಂ ಓರಮ್ಭಾಗಿಯಾನಂ ಸಂಯೋಜನಾನಂ ಪರಿಕ್ಖಯಾ ಓಪಪಾತಿಕೋ ಹೋತಿ, ತತ್ಥ ಪರಿನಿಬ್ಬಾಯೀ ಅನಾವತ್ತಿಧಮ್ಮೋ ತಸ್ಮಾ ಲೋಕಾ – ಅಯಂ ವುಚ್ಚತಿ ಪುಗ್ಗಲೋ ‘‘ಅನಾಗಾಮೀ’’।
35. Katamo ca puggalo anāgāmī? Idhekacco puggalo pañcannaṃ orambhāgiyānaṃ saṃyojanānaṃ parikkhayā opapātiko hoti, tattha parinibbāyī anāvattidhammo tasmā lokā – ayaṃ vuccati puggalo ‘‘anāgāmī’’.
೩೬. ಕತಮೋ ಚ ಪುಗ್ಗಲೋ ಅನ್ತರಾಪರಿನಿಬ್ಬಾಯೀ? ಇಧೇಕಚ್ಚೋ ಪುಗ್ಗಲೋ ಪಞ್ಚನ್ನಂ ಓರಮ್ಭಾಗಿಯಾನಂ ಸಂಯೋಜನಾನಂ ಪರಿಕ್ಖಯಾ ಓಪಪಾತಿಕೋ ಹೋತಿ, ತತ್ಥ ಪರಿನಿಬ್ಬಾಯೀ ಅನಾವತ್ತಿಧಮ್ಮೋ ತಸ್ಮಾ ಲೋಕಾ। ಸೋ ಉಪಪನ್ನಂ ವಾ ಸಮನನ್ತರಾ ಅಪ್ಪತ್ತಂ ವಾ ವೇಮಜ್ಝಂ ಆಯುಪ್ಪಮಾಣಂ ಅರಿಯಮಗ್ಗಂ ಸಞ್ಜನೇತಿ ಉಪರಿಟ್ಠಿಮಾನಂ ಸಂಯೋಜನಾನಂ ಪಹಾನಾಯ – ಅಯಂ ವುಚ್ಚತಿ ಪುಗ್ಗಲೋ ‘‘ಅನ್ತರಾಪರಿನಿಬ್ಬಾಯೀ’’।
36. Katamo ca puggalo antarāparinibbāyī? Idhekacco puggalo pañcannaṃ orambhāgiyānaṃ saṃyojanānaṃ parikkhayā opapātiko hoti, tattha parinibbāyī anāvattidhammo tasmā lokā. So upapannaṃ vā samanantarā appattaṃ vā vemajjhaṃ āyuppamāṇaṃ ariyamaggaṃ sañjaneti upariṭṭhimānaṃ saṃyojanānaṃ pahānāya – ayaṃ vuccati puggalo ‘‘antarāparinibbāyī’’.
೩೭. ಕತಮೋ ಚ ಪುಗ್ಗಲೋ ಉಪಹಚ್ಚಪರಿನಿಬ್ಬಾಯೀ? ಇಧೇಕಚ್ಚೋ ಪುಗ್ಗಲೋ ಪಞ್ಚನ್ನಂ ಓರಮ್ಭಾಗಿಯಾನಂ ಸಂಯೋಜನಾನಂ ಪರಿಕ್ಖಯಾ ಓಪಪಾತಿಕೋ ಹೋತಿ, ತತ್ಥ ಪರಿನಿಬ್ಬಾಯೀ ಅನಾವತ್ತಿಧಮ್ಮೋ ತಸ್ಮಾ ಲೋಕಾ। ಸೋ ಅತಿಕ್ಕಮಿತ್ವಾ ವೇಮಜ್ಝಂ ಆಯುಪ್ಪಮಾಣಂ ಉಪಹಚ್ಚ ವಾ ಕಾಲಕಿರಿಯಂ 7 ಅರಿಯಮಗ್ಗಂ ಸಞ್ಜನೇತಿ ಉಪರಿಟ್ಠಿಮಾನಂ ಸಂಯೋಜನಾನಂ ಪಹಾನಾಯ – ಅಯಂ ವುಚ್ಚತಿ ಪುಗ್ಗಲೋ ‘‘ಉಪಹಚ್ಚಪರಿನಿಬ್ಬಾಯೀ’’।
37. Katamo ca puggalo upahaccaparinibbāyī? Idhekacco puggalo pañcannaṃ orambhāgiyānaṃ saṃyojanānaṃ parikkhayā opapātiko hoti, tattha parinibbāyī anāvattidhammo tasmā lokā. So atikkamitvā vemajjhaṃ āyuppamāṇaṃ upahacca vā kālakiriyaṃ 8 ariyamaggaṃ sañjaneti upariṭṭhimānaṃ saṃyojanānaṃ pahānāya – ayaṃ vuccati puggalo ‘‘upahaccaparinibbāyī’’.
೩೮. ಕತಮೋ ಚ ಪುಗ್ಗಲೋ ಅಸಙ್ಖಾರಪರಿನಿಬ್ಬಾಯೀ? ಇಧೇಕಚ್ಚೋ ಪುಗ್ಗಲೋ ಪಞ್ಚನ್ನಂ ಓರಮ್ಭಾಗಿಯಾನಂ ಸಂಯೋಜನಾನಂ ಪರಿಕ್ಖಯಾ ಓಪಪಾತಿಕೋ ಹೋತಿ, ತತ್ಥ ಪರಿನಿಬ್ಬಾಯೀ ಅನಾವತ್ತಿಧಮ್ಮೋ ತಸ್ಮಾ ಲೋಕಾ। ಸೋ ಅಸಙ್ಖಾರೇನ ಅರಿಯಮಗ್ಗಂ ಸಞ್ಜನೇತಿ ಉಪರಿಟ್ಠಿಮಾನಂ ಸಂಯೋಜನಾನಂ ಪಹಾನಾಯ – ಅಯಂ ವುಚ್ಚತಿ ಪುಗ್ಗಲೋ ‘‘ಅಸಙ್ಖಾರಪರಿನಿಬ್ಬಾಯೀ’’।
38. Katamo ca puggalo asaṅkhāraparinibbāyī? Idhekacco puggalo pañcannaṃ orambhāgiyānaṃ saṃyojanānaṃ parikkhayā opapātiko hoti, tattha parinibbāyī anāvattidhammo tasmā lokā. So asaṅkhārena ariyamaggaṃ sañjaneti upariṭṭhimānaṃ saṃyojanānaṃ pahānāya – ayaṃ vuccati puggalo ‘‘asaṅkhāraparinibbāyī’’.
೩೯. ಕತಮೋ ಚ ಪುಗ್ಗಲೋ ಸಸಙ್ಖಾರಪರಿನಿಬ್ಬಾಯೀ? ಇಧೇಕಚ್ಚೋ ಪುಗ್ಗಲೋ ಪಞ್ಚನ್ನಂ ಓರಮ್ಭಾಗಿಯಾನಂ ಸಂಯೋಜನಾನಂ ಪರಿಕ್ಖಯಾ ಓಪಪಾತಿಕೋ ಹೋತಿ, ತತ್ಥ ಪರಿನಿಬ್ಬಾಯೀ ಅನಾವತ್ತಿಧಮ್ಮೋ ತಸ್ಮಾ ಲೋಕಾ। ಸೋ ಸಸಙ್ಖಾರೇನ ಅರಿಯಮಗ್ಗಂ ಸಞ್ಜನೇತಿ ಉಪರಿಟ್ಠಿಮಾನಂ ಸಂಯೋಜನಾನಂ ಪಹಾನಾಯ – ಅಯಂ ವುಚ್ಚತಿ ಪುಗ್ಗಲೋ ‘‘ಸಸಙ್ಖಾರಪರಿನಿಬ್ಬಾಯೀ’’।
39. Katamo ca puggalo sasaṅkhāraparinibbāyī? Idhekacco puggalo pañcannaṃ orambhāgiyānaṃ saṃyojanānaṃ parikkhayā opapātiko hoti, tattha parinibbāyī anāvattidhammo tasmā lokā. So sasaṅkhārena ariyamaggaṃ sañjaneti upariṭṭhimānaṃ saṃyojanānaṃ pahānāya – ayaṃ vuccati puggalo ‘‘sasaṅkhāraparinibbāyī’’.
೪೦. ಕತಮೋ ಚ ಪುಗ್ಗಲೋ ಉದ್ಧಂಸೋತೋ ಅಕನಿಟ್ಠಗಾಮೀ? ಇಧೇಕಚ್ಚೋ ಪುಗ್ಗಲೋ ಪಞ್ಚನ್ನಂ ಓರಮ್ಭಾಗಿಯಾನಂ ಸಂಯೋಜನಾನಂ ಪರಿಕ್ಖಯಾ ಓಪಪಾತಿಕೋ ಹೋತಿ, ತತ್ಥ ಪರಿನಿಬ್ಬಾಯೀ ಅನಾವತ್ತಿಧಮ್ಮೋ ತಸ್ಮಾ ಲೋಕಾ। ಸೋ ಅವಿಹಾ ಚುತೋ ಅತಪ್ಪಂ ಗಚ್ಛತಿ, ಅತಪ್ಪಾ ಚುತೋ ಸುದಸ್ಸಂ ಗಚ್ಛತಿ, ಸುದಸ್ಸಾ ಚುತೋ ಸುದಸ್ಸಿಂ ಗಚ್ಛತಿ, ಸುದಸ್ಸಿಯಾ ಚುತೋ ಅಕನಿಟ್ಠಂ ಗಚ್ಛತಿ; ಅಕನಿಟ್ಠೇ ಅರಿಯಮಗ್ಗಂ ಸಞ್ಜನೇತಿ ಉಪರಿಟ್ಠಿಮಾನಂ ಸಂಯೋಜನಾನಂ ಪಹಾನಾಯ – ಅಯಂ ವುಚ್ಚತಿ ಪುಗ್ಗಲೋ ‘‘ಉದ್ಧಂಸೋತೋ ಅಕನಿಟ್ಠಗಾಮೀ’’।
40. Katamo ca puggalo uddhaṃsoto akaniṭṭhagāmī? Idhekacco puggalo pañcannaṃ orambhāgiyānaṃ saṃyojanānaṃ parikkhayā opapātiko hoti, tattha parinibbāyī anāvattidhammo tasmā lokā. So avihā cuto atappaṃ gacchati, atappā cuto sudassaṃ gacchati, sudassā cuto sudassiṃ gacchati, sudassiyā cuto akaniṭṭhaṃ gacchati; akaniṭṭhe ariyamaggaṃ sañjaneti upariṭṭhimānaṃ saṃyojanānaṃ pahānāya – ayaṃ vuccati puggalo ‘‘uddhaṃsoto akaniṭṭhagāmī’’.
೪೧. ಕತಮೋ ಚ ಪುಗ್ಗಲೋ ಸೋತಾಪನ್ನೋ ಸೋತಾಪತ್ತಿಫಲಸಚ್ಛಿಕಿರಿಯಾಯ ಪಟಿಪನ್ನೋ? ತಿಣ್ಣಂ ಸಂಯೋಜನಾನಂ ಪಹಾನಾಯ ಪಟಿಪನ್ನೋ ಪುಗ್ಗಲೋ ಸೋತಾಪತ್ತಿಫಲಸಚ್ಛಿಕಿರಿಯಾಯ ಪಟಿಪನ್ನೋ। ಯಸ್ಸ ಪುಗ್ಗಲಸ್ಸ ತೀಣಿ ಸಂಯೋಜನಾನಿ ಪಹೀನಾನಿ – ಅಯಂ ವುಚ್ಚತಿ ಪುಗ್ಗಲೋ ‘‘ಸೋತಾಪನ್ನೋ’’।
41. Katamo ca puggalo sotāpanno sotāpattiphalasacchikiriyāya paṭipanno? Tiṇṇaṃ saṃyojanānaṃ pahānāya paṭipanno puggalo sotāpattiphalasacchikiriyāya paṭipanno. Yassa puggalassa tīṇi saṃyojanāni pahīnāni – ayaṃ vuccati puggalo ‘‘sotāpanno’’.
೪೨. ಕಾಮರಾಗಬ್ಯಾಪಾದಾನಂ ತನುಭಾವಾಯ ಪಟಿಪನ್ನೋ ಪುಗ್ಗಲೋ ಸಕದಾಗಾಮಿಫಲಸಚ್ಛಿಕಿರಿಯಾಯ ಪಟಿಪನ್ನೋ । ಯಸ್ಸ ಪುಗ್ಗಲಸ್ಸ ಕಾಮರಾಗಬ್ಯಾಪಾದಾ ತನುಭೂತಾ – ಅಯಂ ವುಚ್ಚತಿ ಪುಗ್ಗಲೋ ‘‘ಸಕದಾಗಾಮೀ’’।
42. Kāmarāgabyāpādānaṃ tanubhāvāya paṭipanno puggalo sakadāgāmiphalasacchikiriyāya paṭipanno . Yassa puggalassa kāmarāgabyāpādā tanubhūtā – ayaṃ vuccati puggalo ‘‘sakadāgāmī’’.
೪೩. ಕಾಮರಾಗಬ್ಯಾಪಾದಾನಂ ಅನವಸೇಸಪ್ಪಹಾನಾಯ ಪಟಿಪನ್ನೋ ಪುಗ್ಗಲೋ ಅನಾಗಾಮಿಫಲಸಚ್ಛಿಕಿರಿಯಾಯ ಪಟಿಪನ್ನೋ। ಯಸ್ಸ ಪುಗ್ಗಲಸ್ಸ ಕಾಮರಾಗಬ್ಯಾಪಾದಾ ಅನವಸೇಸಾ ಪಹೀನಾ – ಅಯಂ ವುಚ್ಚತಿ ಪುಗ್ಗಲೋ ‘‘ಅನಾಗಾಮೀ’’।
43. Kāmarāgabyāpādānaṃ anavasesappahānāya paṭipanno puggalo anāgāmiphalasacchikiriyāya paṭipanno. Yassa puggalassa kāmarāgabyāpādā anavasesā pahīnā – ayaṃ vuccati puggalo ‘‘anāgāmī’’.
೪೪. ರೂಪರಾಗಅರೂಪರಾಗಮಾನಉದ್ಧಚ್ಚಅವಿಜ್ಜಾಯ ಅನವಸೇಸಪ್ಪಹಾನಾಯ ಪಟಿಪನ್ನೋ ಪುಗ್ಗಲೋ ಅರಹತ್ತಫಲಸಚ್ಛಿಕಿರಿಯಾಯ ಪಟಿಪನ್ನೋ। ಯಸ್ಸ ಪುಗ್ಗಲಸ್ಸ ರೂಪರಾಗೋ ಅರೂಪರಾಗೋ ಮಾನೋ ಉದ್ಧಚ್ಚಂ ಅವಿಜ್ಜಾ ಅನವಸೇಸಾ ಪಹೀನಾ – ಅಯಂ ವುಚ್ಚತಿ ಪುಗ್ಗಲೋ ‘‘ಅರಹಾ’’।
44. Rūparāgaarūparāgamānauddhaccaavijjāya anavasesappahānāya paṭipanno puggalo arahattaphalasacchikiriyāya paṭipanno. Yassa puggalassa rūparāgo arūparāgo māno uddhaccaṃ avijjā anavasesā pahīnā – ayaṃ vuccati puggalo ‘‘arahā’’.
ಏಕಕನಿದ್ದೇಸೋ।
Ekakaniddeso.
Footnotes:
Related texts:
ಅಟ್ಠಕಥಾ • Aṭṭhakathā / ಅಭಿಧಮ್ಮಪಿಟಕ (ಅಟ್ಠಕಥಾ) • Abhidhammapiṭaka (aṭṭhakathā) / ಪಞ್ಚಪಕರಣ-ಅಟ್ಠಕಥಾ • Pañcapakaraṇa-aṭṭhakathā / ೧. ಏಕಕನಿದ್ದೇಸವಣ್ಣನಾ • 1. Ekakaniddesavaṇṇanā
ಟೀಕಾ • Tīkā / ಅಭಿಧಮ್ಮಪಿಟಕ (ಟೀಕಾ) • Abhidhammapiṭaka (ṭīkā) / ಪಞ್ಚಪಕರಣ-ಮೂಲಟೀಕಾ • Pañcapakaraṇa-mūlaṭīkā / ೧. ಏಕಕನಿದ್ದೇಸವಣ್ಣನಾ • 1. Ekakaniddesavaṇṇanā
ಟೀಕಾ • Tīkā / ಅಭಿಧಮ್ಮಪಿಟಕ (ಟೀಕಾ) • Abhidhammapiṭaka (ṭīkā) / ಪಞ್ಚಪಕರಣ-ಅನುಟೀಕಾ • Pañcapakaraṇa-anuṭīkā / ೧. ಏಕಕನಿದ್ದೇಸವಣ್ಣನಾ • 1. Ekakaniddesavaṇṇanā