Library / Tipiṭaka / ਤਿਪਿਟਕ • Tipiṭaka / ਪੁਗ੍ਗਲਪਞ੍ਞਤ੍ਤਿਪਾਲ਼ਿ • Puggalapaññattipāḷi |
ਨਿਦ੍ਦੇਸੋ
Niddeso
੧. ਏਕਕਪੁਗ੍ਗਲਪਞ੍ਞਤ੍ਤਿ
1. Ekakapuggalapaññatti
੧. ਕਤਮੋ ਚ ਪੁਗ੍ਗਲੋ ਸਮਯવਿਮੁਤ੍ਤੋ? ਇਧੇਕਚ੍ਚੋ ਪੁਗ੍ਗਲੋ ਕਾਲੇਨ ਕਾਲਂ ਸਮਯੇਨ ਸਮਯਂ ਅਟ੍ਠ વਿਮੋਕ੍ਖੇ ਕਾਯੇਨ ਫੁਸਿਤ੍વਾ 1 વਿਹਰਤਿ, ਪਞ੍ਞਾਯ ਚਸ੍ਸ ਦਿਸ੍વਾ ਏਕਚ੍ਚੇ ਆਸવਾ ਪਰਿਕ੍ਖੀਣਾ ਹੋਨ੍ਤਿ – ਅਯਂ વੁਚ੍ਚਤਿ ਪੁਗ੍ਗਲੋ ‘‘ਸਮਯવਿਮੁਤ੍ਤੋ’’।
1. Katamo ca puggalo samayavimutto? Idhekacco puggalo kālena kālaṃ samayena samayaṃ aṭṭha vimokkhe kāyena phusitvā 2 viharati, paññāya cassa disvā ekacce āsavā parikkhīṇā honti – ayaṃ vuccati puggalo ‘‘samayavimutto’’.
੨. ਕਤਮੋ ਚ ਪੁਗ੍ਗਲੋ ਅਸਮਯવਿਮੁਤ੍ਤੋ? ਇਧੇਕਚ੍ਚੋ ਪੁਗ੍ਗਲੋ ਨ ਹੇવ ਖੋ ਕਾਲੇਨ ਕਾਲਂ ਸਮਯੇਨ ਸਮਯਂ ਅਟ੍ਠ વਿਮੋਕ੍ਖੇ ਕਾਯੇਨ ਫੁਸਿਤ੍વਾ વਿਹਰਤਿ, ਪਞ੍ਞਾਯ ਚਸ੍ਸ ਦਿਸ੍વਾ ਆਸવਾ ਪਰਿਕ੍ਖੀਣਾ ਹੋਨ੍ਤਿ – ਅਯਂ વੁਚ੍ਚਤਿ ਪੁਗ੍ਗਲੋ ‘‘ਅਸਮਯવਿਮੁਤ੍ਤੋ’’। ਸਬ੍ਬੇਪਿ ਅਰਿਯਪੁਗ੍ਗਲਾ ਅਰਿਯੇ વਿਮੋਕ੍ਖੇ ਅਸਮਯવਿਮੁਤ੍ਤਾ।
2. Katamo ca puggalo asamayavimutto? Idhekacco puggalo na heva kho kālena kālaṃ samayena samayaṃ aṭṭha vimokkhe kāyena phusitvā viharati, paññāya cassa disvā āsavā parikkhīṇā honti – ayaṃ vuccati puggalo ‘‘asamayavimutto’’. Sabbepi ariyapuggalā ariye vimokkhe asamayavimuttā.
੩. ਕਤਮੋ ਚ ਪੁਗ੍ਗਲੋ ਕੁਪ੍ਪਧਮ੍ਮੋ? ਇਧੇਕਚ੍ਚੋ ਪੁਗ੍ਗਲੋ ਲਾਭੀ ਹੋਤਿ ਰੂਪਸਹਗਤਾਨਂ વਾ ਅਰੂਪਸਹਗਤਾਨਂ વਾ ਸਮਾਪਤ੍ਤੀਨਂ। ਸੋ ਚ ਖੋ ਨ ਨਿਕਾਮਲਾਭੀ ਹੋਤਿ ਨ ਅਕਿਚ੍ਛਲਾਭੀ ਨ ਅਕਸਿਰਲਾਭੀ; ਨ ਯਤ੍ਥਿਚ੍ਛਕਂ ਯਦਿਚ੍ਛਕਂ ਯਾવਤਿਚ੍ਛਕਂ ਸਮਾਪਜ੍ਜਤਿਪਿ વੁਟ੍ਠਾਤਿਪਿ। ਠਾਨਂ ਖੋ ਪਨੇਤਂ વਿਜ੍ਜਤਿ, ਯਂ ਤਸ੍ਸ ਪੁਗ੍ਗਲਸ੍ਸ ਪਮਾਦਮਾਗਮ੍ਮ ਤਾ ਸਮਾਪਤ੍ਤਿਯੋ ਕੁਪ੍ਪੇਯ੍ਯੁਂ – ਅਯਂ વੁਚ੍ਚਤਿ ਪੁਗ੍ਗਲੋ ‘‘ਕੁਪ੍ਪਧਮ੍ਮੋ’’।
3. Katamo ca puggalo kuppadhammo? Idhekacco puggalo lābhī hoti rūpasahagatānaṃ vā arūpasahagatānaṃ vā samāpattīnaṃ. So ca kho na nikāmalābhī hoti na akicchalābhī na akasiralābhī; na yatthicchakaṃ yadicchakaṃ yāvaticchakaṃ samāpajjatipi vuṭṭhātipi. Ṭhānaṃ kho panetaṃ vijjati, yaṃ tassa puggalassa pamādamāgamma tā samāpattiyo kuppeyyuṃ – ayaṃ vuccati puggalo ‘‘kuppadhammo’’.
੪. ਕਤਮੋ ਚ ਪੁਗ੍ਗਲੋ ਅਕੁਪ੍ਪਧਮ੍ਮੋ? ਇਧੇਕਚ੍ਚੋ ਪੁਗ੍ਗਲੋ ਲਾਭੀ ਹੋਤਿ ਰੂਪਸਹਗਤਾਨਂ વਾ ਅਰੂਪਸਹਗਤਾਨਂ વਾ ਸਮਾਪਤ੍ਤੀਨਂ। ਸੋ ਚ ਖੋ ਨਿਕਾਮਲਾਭੀ ਹੋਤਿ ਅਕਿਚ੍ਛਲਾਭੀ ਅਕਸਿਰਲਾਭੀ; ਯਤ੍ਥਿਚ੍ਛਕਂ ਯਦਿਚ੍ਛਕਂ ਯਾવਤਿਚ੍ਛਕਂ ਸਮਾਪਜ੍ਜਤਿਪਿ વੁਟ੍ਠਾਤਿਪਿ। ਅਟ੍ਠਾਨਮੇਤਂ ਅਨવਕਾਸੋ ਯਂ ਤਸ੍ਸ ਪੁਗ੍ਗਲਸ੍ਸ ਪਮਾਦਮਾਗਮ੍ਮ ਤਾ ਸਮਾਪਤ੍ਤਿਯੋ ਕੁਪ੍ਪੇਯ੍ਯੁਂ – ਅਯਂ વੁਚ੍ਚਤਿ ਪੁਗ੍ਗਲੋ ‘‘ਅਕੁਪ੍ਪਧਮ੍ਮੋ’’। ਸਬ੍ਬੇਪਿ ਅਰਿਯਪੁਗ੍ਗਲਾ ਅਰਿਯੇ વਿਮੋਕ੍ਖੇ ਅਕੁਪ੍ਪਧਮ੍ਮਾ।
4. Katamo ca puggalo akuppadhammo? Idhekacco puggalo lābhī hoti rūpasahagatānaṃ vā arūpasahagatānaṃ vā samāpattīnaṃ. So ca kho nikāmalābhī hoti akicchalābhī akasiralābhī; yatthicchakaṃ yadicchakaṃ yāvaticchakaṃ samāpajjatipi vuṭṭhātipi. Aṭṭhānametaṃ anavakāso yaṃ tassa puggalassa pamādamāgamma tā samāpattiyo kuppeyyuṃ – ayaṃ vuccati puggalo ‘‘akuppadhammo’’. Sabbepi ariyapuggalā ariye vimokkhe akuppadhammā.
੫. ਕਤਮੋ ਚ ਪੁਗ੍ਗਲੋ ਪਰਿਹਾਨਧਮ੍ਮੋ? ਇਧੇਕਚ੍ਚੋ ਪੁਗ੍ਗਲੋ ਲਾਭੀ ਹੋਤਿ ਰੂਪਸਹਗਤਾਨਂ વਾ ਅਰੂਪਸਹਗਤਾਨਂ વਾ ਸਮਾਪਤ੍ਤੀਨਂ। ਸੋ ਚ ਖੋ ਨ ਨਿਕਾਮਲਾਭੀ ਹੋਤਿ ਨ ਅਕਿਚ੍ਛਲਾਭੀ ਨ ਅਕਸਿਰਲਾਭੀ; ਨ ਯਤ੍ਥਿਚ੍ਛਕਂ ਯਦਿਚ੍ਛਕਂ ਯਾવਤਿਚ੍ਛਕਂ ਸਮਾਪਜ੍ਜਤਿਪਿ વੁਟ੍ਠਾਤਿਪਿ। ਠਾਨਂ ਖੋ ਪਨੇਤਂ વਿਜ੍ਜਤਿ, ਯਂ ਸੋ ਪੁਗ੍ਗਲੋ ਪਮਾਦਮਾਗਮ੍ਮ ਤਾਹਿ ਸਮਾਪਤ੍ਤੀਹਿ ਪਰਿਹਾਯੇਯ੍ਯ – ਅਯਂ વੁਚ੍ਚਤਿ ਪੁਗ੍ਗਲੋ ‘‘ਪਰਿਹਾਨਧਮ੍ਮੋ’’।
5. Katamo ca puggalo parihānadhammo? Idhekacco puggalo lābhī hoti rūpasahagatānaṃ vā arūpasahagatānaṃ vā samāpattīnaṃ. So ca kho na nikāmalābhī hoti na akicchalābhī na akasiralābhī; na yatthicchakaṃ yadicchakaṃ yāvaticchakaṃ samāpajjatipi vuṭṭhātipi. Ṭhānaṃ kho panetaṃ vijjati, yaṃ so puggalo pamādamāgamma tāhi samāpattīhi parihāyeyya – ayaṃ vuccati puggalo ‘‘parihānadhammo’’.
੬. ਕਤਮੋ ਚ ਪੁਗ੍ਗਲੋ ਅਪਰਿਹਾਨਧਮ੍ਮੋ? ਇਧੇਕਚ੍ਚੋ ਪੁਗ੍ਗਲੋ ਲਾਭੀ ਹੋਤਿ ਰੂਪਸਹਗਤਾਨਂ વਾ ਅਰੂਪਸਹਗਤਾਨਂ વਾ ਸਮਾਪਤ੍ਤੀਨਂ। ਸੋ ਚ ਖੋ ਨਿਕਾਮਲਾਭੀ ਹੋਤਿ ਅਕਿਚ੍ਛਲਾਭੀ ਅਕਸਿਰਲਾਭੀ; ਯਤ੍ਥਿਚ੍ਛਕਂ ਯਦਿਚ੍ਛਕਂ ਯਾવਤਿਚ੍ਛਕਂ ਸਮਾਪਜ੍ਜਤਿਪਿ વੁਟ੍ਠਾਤਿਪਿ। ਅਟ੍ਠਾਨਮੇਤਂ ਅਨવਕਾਸੋ ਯਂ ਸੋ ਪੁਗ੍ਗਲੋ ਪਮਾਦਮਾਗਮ੍ਮ ਤਾਹਿ ਸਮਾਪਤ੍ਤੀਹਿ ਪਰਿਹਾਯੇਯ੍ਯ – ਅਯਂ વੁਚ੍ਚਤਿ ਪੁਗ੍ਗਲੋ ‘‘ਅਪਰਿਹਾਨਧਮ੍ਮੋ’’। ਸਬ੍ਬੇਪਿ ਅਰਿਯਪੁਗ੍ਗਲਾ ਅਰਿਯੇ વਿਮੋਕ੍ਖੇ ਅਪਰਿਹਾਨਧਮ੍ਮਾ।
6. Katamo ca puggalo aparihānadhammo? Idhekacco puggalo lābhī hoti rūpasahagatānaṃ vā arūpasahagatānaṃ vā samāpattīnaṃ. So ca kho nikāmalābhī hoti akicchalābhī akasiralābhī; yatthicchakaṃ yadicchakaṃ yāvaticchakaṃ samāpajjatipi vuṭṭhātipi. Aṭṭhānametaṃ anavakāso yaṃ so puggalo pamādamāgamma tāhi samāpattīhi parihāyeyya – ayaṃ vuccati puggalo ‘‘aparihānadhammo’’. Sabbepi ariyapuggalā ariye vimokkhe aparihānadhammā.
੭. ਕਤਮੋ ਚ ਪੁਗ੍ਗਲੋ ਚੇਤਨਾਭਬ੍ਬੋ? ਇਧੇਕਚ੍ਚੋ ਪੁਗ੍ਗਲੋ ਲਾਭੀ ਹੋਤਿ ਰੂਪਸਹਗਤਾਨਂ વਾ ਅਰੂਪਸਹਗਤਾਨਂ વਾ ਸਮਾਪਤ੍ਤੀਨਂ। ਸੋ ਚ ਖੋ ਨ ਨਿਕਾਮਲਾਭੀ ਹੋਤਿ ਨ ਅਕਿਚ੍ਛਲਾਭੀ ਨ ਅਕਸਿਰਲਾਭੀ; ਨ ਯਤ੍ਥਿਚ੍ਛਕਂ ਯਦਿਚ੍ਛਕਂ ਯਾવਤਿਚ੍ਛਕਂ ਸਮਾਪਜ੍ਜਤਿਪਿ વੁਟ੍ਠਾਤਿਪਿ। ਸਚੇ ਅਨੁਸਞ੍ਚੇਤੇਤਿ, ਨ ਪਰਿਹਾਯਤਿ ਤਾਹਿ ਸਮਾਪਤ੍ਤੀਹਿ। ਸਚੇ ਨ ਅਨੁਸਞ੍ਚੇਤੇਤਿ, ਪਰਿਹਾਯਤਿ ਤਾਹਿ ਸਮਾਪਤ੍ਤੀਹਿ – ਅਯਂ વੁਚ੍ਚਤਿ ਪੁਗ੍ਗਲੋ ‘‘ਚੇਤਨਾਭਬ੍ਬੋ’’।
7. Katamo ca puggalo cetanābhabbo? Idhekacco puggalo lābhī hoti rūpasahagatānaṃ vā arūpasahagatānaṃ vā samāpattīnaṃ. So ca kho na nikāmalābhī hoti na akicchalābhī na akasiralābhī; na yatthicchakaṃ yadicchakaṃ yāvaticchakaṃ samāpajjatipi vuṭṭhātipi. Sace anusañceteti, na parihāyati tāhi samāpattīhi. Sace na anusañceteti, parihāyati tāhi samāpattīhi – ayaṃ vuccati puggalo ‘‘cetanābhabbo’’.
੮. ਕਤਮੋ ਚ ਪੁਗ੍ਗਲੋ ਅਨੁਰਕ੍ਖਣਾਭਬ੍ਬੋ? ਇਧੇਕਚ੍ਚੋ ਪੁਗ੍ਗਲੋ ਲਾਭੀ ਹੋਤਿ ਰੂਪਸਹਗਤਾਨਂ વਾ ਅਰੂਪਸਹਗਤਾਨਂ વਾ ਸਮਾਪਤ੍ਤੀਨਂ। ਸੋ ਚ ਖੋ ਨ ਨਿਕਾਮਲਾਭੀ ਹੋਤਿ ਨ ਅਕਿਚ੍ਛਲਾਭੀ ਨ ਅਕਸਿਰਲਾਭੀ; ਨ ਯਤ੍ਥਿਚ੍ਛਕਂ ਯਦਿਚ੍ਛਕਂ ਯਾવਤਿਚ੍ਛਕਂ ਸਮਾਪਜ੍ਜਤਿਪਿ વੁਟ੍ਠਾਤਿਪਿ। ਸਚੇ ਅਨੁਰਕ੍ਖਤਿ, ਨ ਪਰਿਹਾਯਤਿ ਤਾਹਿ ਸਮਾਪਤ੍ਤੀਹਿ। ਸਚੇ ਨ ਅਨੁਰਕ੍ਖਤਿ, ਪਰਿਹਾਯਤਿ ਤਾਹਿ ਸਮਾਪਤ੍ਤੀਹਿ – ਅਯਂ વੁਚ੍ਚਤਿ ਪੁਗ੍ਗਲੋ ‘‘ਅਨੁਰਕ੍ਖਣਾਭਬ੍ਬੋ’’।
8. Katamo ca puggalo anurakkhaṇābhabbo? Idhekacco puggalo lābhī hoti rūpasahagatānaṃ vā arūpasahagatānaṃ vā samāpattīnaṃ. So ca kho na nikāmalābhī hoti na akicchalābhī na akasiralābhī; na yatthicchakaṃ yadicchakaṃ yāvaticchakaṃ samāpajjatipi vuṭṭhātipi. Sace anurakkhati, na parihāyati tāhi samāpattīhi. Sace na anurakkhati, parihāyati tāhi samāpattīhi – ayaṃ vuccati puggalo ‘‘anurakkhaṇābhabbo’’.
੯. ਕਤਮੋ ਚ ਪੁਗ੍ਗਲੋ ਪੁਥੁਜ੍ਜਨੋ? ਯਸ੍ਸ ਪੁਗ੍ਗਲਸ੍ਸ ਤੀਣਿ ਸਂਯੋਜਨਾਨਿ ਅਪ੍ਪਹੀਨਾਨਿ; ਨ ਚ ਤੇਸਂ ਧਮ੍ਮਾਨਂ ਪਹਾਨਾਯ ਪਟਿਪਨ੍ਨੋ – ਅਯਂ વੁਚ੍ਚਤਿ ਪੁਗ੍ਗਲੋ ‘‘ਪੁਥੁਜ੍ਜਨੋ’’।
9. Katamo ca puggalo puthujjano? Yassa puggalassa tīṇi saṃyojanāni appahīnāni; na ca tesaṃ dhammānaṃ pahānāya paṭipanno – ayaṃ vuccati puggalo ‘‘puthujjano’’.
੧੦. ਕਤਮੋ ਚ ਪੁਗ੍ਗਲੋ ਗੋਤ੍ਰਭੂ? ਯੇਸਂ ਧਮ੍ਮਾਨਂ ਸਮਨਨ੍ਤਰਾ ਅਰਿਯਧਮ੍ਮਸ੍ਸ ਅવਕ੍ਕਨ੍ਤਿ ਹੋਤਿ ਤੇਹਿ ਧਮ੍ਮੇਹਿ ਸਮਨ੍ਨਾਗਤੋ – ਅਯਂ વੁਚ੍ਚਤਿ ਪੁਗ੍ਗਲੋ ‘‘ਗੋਤ੍ਰਭੂ’’।
10. Katamo ca puggalo gotrabhū? Yesaṃ dhammānaṃ samanantarā ariyadhammassa avakkanti hoti tehi dhammehi samannāgato – ayaṃ vuccati puggalo ‘‘gotrabhū’’.
੧੧. ਕਤਮੋ ਚ ਪੁਗ੍ਗਲੋ ਭਯੂਪਰਤੋ? ਸਤ੍ਤ ਸੇਕ੍ਖਾ ਭਯੂਪਰਤਾ, ਯੇ ਚ ਪੁਥੁਜ੍ਜਨਾ ਸੀਲવਨ੍ਤੋ। ਅਰਹਾ ਅਭਯੂਪਰਤੋ।
11. Katamo ca puggalo bhayūparato? Satta sekkhā bhayūparatā, ye ca puthujjanā sīlavanto. Arahā abhayūparato.
੧੨. ਕਤਮੋ ਚ ਪੁਗ੍ਗਲੋ ਅਭਬ੍ਬਾਗਮਨੋ? ਯੇ ਤੇ ਪੁਗ੍ਗਲਾ ਕਮ੍ਮਾવਰਣੇਨ ਸਮਨ੍ਨਾਗਤਾ, ਕਿਲੇਸਾવਰਣੇਨ ਸਮਨ੍ਨਾਗਤਾ, વਿਪਾਕਾવਰਣੇਨ ਸਮਨ੍ਨਾਗਤਾ, ਅਸ੍ਸਦ੍ਧਾ ਅਚ੍ਛਨ੍ਦਿਕਾ ਦੁਪ੍ਪਞ੍ਞਾ ਏਲ਼ਾ, ਅਭਬ੍ਬਾ ਨਿਯਾਮਂ ਓਕ੍ਕਮਿਤੁਂ ਕੁਸਲੇਸੁ ਧਮ੍ਮੇਸੁ ਸਮ੍ਮਤ੍ਤਂ – ਇਮੇ વੁਚ੍ਚਨ੍ਤਿ ਪੁਗ੍ਗਲਾ ‘‘ਅਭਬ੍ਬਾਗਮਨਾ’’।
12. Katamo ca puggalo abhabbāgamano? Ye te puggalā kammāvaraṇena samannāgatā, kilesāvaraṇena samannāgatā, vipākāvaraṇena samannāgatā, assaddhā acchandikā duppaññā eḷā, abhabbā niyāmaṃ okkamituṃ kusalesu dhammesu sammattaṃ – ime vuccanti puggalā ‘‘abhabbāgamanā’’.
੧੩. ਕਤਮੋ ਚ ਪੁਗ੍ਗਲੋ ਭਬ੍ਬਾਗਮਨੋ? ਯੇ ਤੇ ਪੁਗ੍ਗਲਾ ਨ ਕਮ੍ਮਾવਰਣੇਨ ਸਮਨ੍ਨਾਗਤਾ, ਨ ਕਿਲੇਸਾવਰਣੇਨ ਸਮਨ੍ਨਾਗਤਾ, ਨ વਿਪਾਕਾવਰਣੇਨ ਸਮਨ੍ਨਾਗਤਾ, ਸਦ੍ਧਾ ਛਨ੍ਦਿਕਾ ਪਞ੍ਞવਨ੍ਤੋ 3 ਅਨੇਲ਼ਾ, ਭਬ੍ਬਾ ਨਿਯਾਮਂ ਓਕ੍ਕਮਿਤੁਂ ਕੁਸਲੇਸੁ ਧਮ੍ਮੇਸੁ ਸਮ੍ਮਤ੍ਤਂ – ਇਮੇ વੁਚ੍ਚਨ੍ਤਿ ਪੁਗ੍ਗਲਾ ‘‘ਭਬ੍ਬਾਗਮਨਾ’’।
13. Katamo ca puggalo bhabbāgamano? Ye te puggalā na kammāvaraṇena samannāgatā, na kilesāvaraṇena samannāgatā, na vipākāvaraṇena samannāgatā, saddhā chandikā paññavanto 4 aneḷā, bhabbā niyāmaṃ okkamituṃ kusalesu dhammesu sammattaṃ – ime vuccanti puggalā ‘‘bhabbāgamanā’’.
੧੪. ਕਤਮੋ ਚ ਪੁਗ੍ਗਲੋ ਨਿਯਤੋ? ਪਞ੍ਚ ਪੁਗ੍ਗਲਾ ਆਨਨ੍ਤਰਿਕਾ, ਯੇ ਚ ਮਿਚ੍ਛਾਦਿਟ੍ਠਿਕਾ ਨਿਯਤਾ, ਅਟ੍ਠ ਚ ਅਰਿਯਪੁਗ੍ਗਲਾ ਨਿਯਤਾ। ਅવਸੇਸਾ ਪੁਗ੍ਗਲਾ ਅਨਿਯਤਾ।
14. Katamo ca puggalo niyato? Pañca puggalā ānantarikā, ye ca micchādiṭṭhikā niyatā, aṭṭha ca ariyapuggalā niyatā. Avasesā puggalā aniyatā.
੧੫. ਕਤਮੋ ਚ ਪੁਗ੍ਗਲੋ ਪਟਿਪਨ੍ਨਕੋ? ਚਤ੍ਤਾਰੋ ਮਗ੍ਗਸਮਙ੍ਗਿਨੋ ਪੁਗ੍ਗਲਾ ਪਟਿਪਨ੍ਨਕਾ, ਚਤ੍ਤਾਰੋ ਫਲਸਮਙ੍ਗਿਨੋ ਪੁਗ੍ਗਲਾ ਫਲੇ ਠਿਤਾ।
15. Katamo ca puggalo paṭipannako? Cattāro maggasamaṅgino puggalā paṭipannakā, cattāro phalasamaṅgino puggalā phale ṭhitā.
੧੬. ਕਤਮੋ ਚ ਪੁਗ੍ਗਲੋ ਸਮਸੀਸੀ? ਯਸ੍ਸ ਪੁਗ੍ਗਲਸ੍ਸ ਅਪੁਬ੍ਬਂ ਅਚਰਿਮਂ ਆਸવਪਰਿਯਾਦਾਨਞ੍ਚ ਹੋਤਿ ਜੀવਿਤਪਰਿਯਾਦਾਨਞ੍ਚ – ਅਯਂ વੁਚ੍ਚਤਿ ਪੁਗ੍ਗਲੋ ‘‘ਸਮਸੀਸੀ’’।
16. Katamo ca puggalo samasīsī? Yassa puggalassa apubbaṃ acarimaṃ āsavapariyādānañca hoti jīvitapariyādānañca – ayaṃ vuccati puggalo ‘‘samasīsī’’.
੧੭. ਕਤਮੋ ਚ ਪੁਗ੍ਗਲੋ ਠਿਤਕਪ੍ਪੀ? ਅਯਞ੍ਚ ਪੁਗ੍ਗਲੋ ਸੋਤਾਪਤ੍ਤਿਫਲਸਚ੍ਛਿਕਿਰਿਯਾਯ ਪਟਿਪਨ੍ਨੋ ਅਸ੍ਸ, ਕਪ੍ਪਸ੍ਸ ਚ ਉਡ੍ਡਯ੍ਹਨવੇਲਾ ਅਸ੍ਸ, ਨੇવ ਤਾવ ਕਪ੍ਪੋ ਉਡ੍ਡਯ੍ਹੇਯ੍ਯ ਯਾવਾਯਂ ਪੁਗ੍ਗਲੋ ਨ ਸੋਤਾਪਤ੍ਤਿਫਲਂ ਸਚ੍ਛਿਕਰੋਤਿ। ਅਯਂ વੁਚ੍ਚਤਿ ਪੁਗ੍ਗਲੋ ‘‘ਠਿਤਕਪ੍ਪੀ’’। ਸਬ੍ਬੇਪਿ ਮਗ੍ਗਸਮਙ੍ਗਿਨੋ ਪੁਗ੍ਗਲਾ ਠਿਤਕਪ੍ਪਿਨੋ।
17. Katamo ca puggalo ṭhitakappī? Ayañca puggalo sotāpattiphalasacchikiriyāya paṭipanno assa, kappassa ca uḍḍayhanavelā assa, neva tāva kappo uḍḍayheyya yāvāyaṃ puggalo na sotāpattiphalaṃ sacchikaroti. Ayaṃ vuccati puggalo ‘‘ṭhitakappī’’. Sabbepi maggasamaṅgino puggalā ṭhitakappino.
੧੮. ਕਤਮੋ ਚ ਪੁਗ੍ਗਲੋ ਅਰਿਯੋ? ਅਟ੍ਠ ਅਰਿਯਪੁਗ੍ਗਲਾ ਅਰਿਯਾ। ਅવਸੇਸਾ ਪੁਗ੍ਗਲਾ ਅਨਰਿਯਾ।
18. Katamo ca puggalo ariyo? Aṭṭha ariyapuggalā ariyā. Avasesā puggalā anariyā.
੧੯. ਕਤਮੋ ਚ ਪੁਗ੍ਗਲੋ ਸੇਕ੍ਖੋ? ਚਤ੍ਤਾਰੋ ਮਗ੍ਗਸਮਙ੍ਗਿਨੋ ਤਯੋ ਫਲਸਮਙ੍ਗਿਨੋ ਪੁਗ੍ਗਲਾ ‘‘ਸੇਕ੍ਖਾ’’। ਅਰਹਾ ਅਸੇਕ੍ਖੋ। ਅવਸੇਸਾ ਪੁਗ੍ਗਲਾ ਨੇવਸੇਕ੍ਖਨਾਸੇਕ੍ਖਾ।
19. Katamo ca puggalo sekkho? Cattāro maggasamaṅgino tayo phalasamaṅgino puggalā ‘‘sekkhā’’. Arahā asekkho. Avasesā puggalā nevasekkhanāsekkhā.
੨੦. ਕਤਮੋ ਚ ਪੁਗ੍ਗਲੋ ਤੇવਿਜ੍ਜੋ? ਤੀਹਿ વਿਜ੍ਜਾਹਿ ਸਮਨ੍ਨਾਗਤੋ ਪੁਗ੍ਗਲੋ ‘‘ਤੇવਿਜ੍ਜੋ’’।
20. Katamo ca puggalo tevijjo? Tīhi vijjāhi samannāgato puggalo ‘‘tevijjo’’.
੨੧. ਕਤਮੋ ਚ ਪੁਗ੍ਗਲੋ ਛਲ਼ਭਿਞ੍ਞੋ? ਛਹਿ ਅਭਿਞ੍ਞਾਹਿ ਸਮਨ੍ਨਾਗਤੋ ਪੁਗ੍ਗਲੋ ‘‘ਛਲ਼ਭਿਞ੍ਞੋ’’।
21. Katamo ca puggalo chaḷabhiñño? Chahi abhiññāhi samannāgato puggalo ‘‘chaḷabhiñño’’.
੨੨. ਕਤਮੋ ਚ ਪੁਗ੍ਗਲੋ ਸਮ੍ਮਾਸਮ੍ਬੁਦ੍ਧੋ? ਇਧੇਕਚ੍ਚੋ ਪੁਗ੍ਗਲੋ ਪੁਬ੍ਬੇ ਅਨਨੁਸ੍ਸੁਤੇਸੁ ਧਮ੍ਮੇਸੁ ਸਾਮਂ ਸਚ੍ਚਾਨਿ ਅਭਿਸਮ੍ਬੁਜ੍ਝਤਿ; ਤਤ੍ਥ ਚ ਸਬ੍ਬਞ੍ਞੁਤਂ ਪਾਪੁਣਾਤਿ, ਬਲੇਸੁ ਚ વਸੀਭਾવਂ – ਅਯਂ વੁਚ੍ਚਤਿ ਪੁਗ੍ਗਲੋ ‘‘ਸਮ੍ਮਾਸਮ੍ਬੁਦ੍ਧੋ’’।
22. Katamo ca puggalo sammāsambuddho? Idhekacco puggalo pubbe ananussutesu dhammesu sāmaṃ saccāni abhisambujjhati; tattha ca sabbaññutaṃ pāpuṇāti, balesu ca vasībhāvaṃ – ayaṃ vuccati puggalo ‘‘sammāsambuddho’’.
੨੩. ਕਤਮੋ ਚ ਪੁਗ੍ਗਲੋ ਪਚ੍ਚੇਕਸਮ੍ਬੁਦ੍ਧੋ? ਇਧੇਕਚ੍ਚੋ ਪੁਗ੍ਗਲੋ ਪੁਬ੍ਬੇ ਅਨਨੁਸ੍ਸੁਤੇਸੁ ਧਮ੍ਮੇਸੁ ਸਾਮਂ ਸਚ੍ਚਾਨਿ ਅਭਿਸਮ੍ਬੁਜ੍ਝਤਿ; ਨ ਚ ਤਤ੍ਥ ਸਬ੍ਬਞ੍ਞੁਤਂ ਪਾਪੁਣਾਤਿ, ਨ ਚ ਬਲੇਸੁ વਸੀਭਾવਂ – ਅਯਂ વੁਚ੍ਚਤਿ ਪੁਗ੍ਗਲੋ ‘‘ਪਚ੍ਚੇਕਸਮ੍ਬੁਦ੍ਧੋ’’।
23. Katamo ca puggalo paccekasambuddho? Idhekacco puggalo pubbe ananussutesu dhammesu sāmaṃ saccāni abhisambujjhati; na ca tattha sabbaññutaṃ pāpuṇāti, na ca balesu vasībhāvaṃ – ayaṃ vuccati puggalo ‘‘paccekasambuddho’’.
੨੪. ਕਤਮੋ ਚ ਪੁਗ੍ਗਲੋ ਉਭਤੋਭਾਗવਿਮੁਤ੍ਤੋ? ਇਧੇਕਚ੍ਚੋ ਪੁਗ੍ਗਲੋ ਅਟ੍ਠ વਿਮੋਕ੍ਖੇ ਕਾਯੇਨ ਫੁਸਿਤ੍વਾ વਿਹਰਤਿ; ਪਞ੍ਞਾਯ ਚਸ੍ਸ ਦਿਸ੍વਾ ਆਸવਾ ਪਰਿਕ੍ਖੀਣਾ ਹੋਨ੍ਤਿ – ਅਯਂ વੁਚ੍ਚਤਿ ਪੁਗ੍ਗਲੋ ‘‘ਉਭਤੋਭਾਗવਿਮੁਤ੍ਤੋ’’।
24. Katamo ca puggalo ubhatobhāgavimutto? Idhekacco puggalo aṭṭha vimokkhe kāyena phusitvā viharati; paññāya cassa disvā āsavā parikkhīṇā honti – ayaṃ vuccati puggalo ‘‘ubhatobhāgavimutto’’.
੨੫. ਕਤਮੋ ਚ ਪੁਗ੍ਗਲੋ ਪਞ੍ਞਾવਿਮੁਤ੍ਤੋ? ਇਧੇਕਚ੍ਚੋ ਪੁਗ੍ਗਲੋ ਨ ਹੇવ ਖੋ ਅਟ੍ਠ વਿਮੋਕ੍ਖੇ ਕਾਯੇਨ ਫੁਸਿਤ੍વਾ વਿਹਰਤਿ; ਪਞ੍ਞਾਯ ਚਸ੍ਸ ਦਿਸ੍વਾ ਆਸવਾ ਪਰਿਕ੍ਖੀਣਾ ਹੋਨ੍ਤਿ। ਅਯਂ વੁਚ੍ਚਤਿ ਪੁਗ੍ਗਲੋ ‘‘ਪਞ੍ਞਾવਿਮੁਤ੍ਤੋ’’।
25. Katamo ca puggalo paññāvimutto? Idhekacco puggalo na heva kho aṭṭha vimokkhe kāyena phusitvā viharati; paññāya cassa disvā āsavā parikkhīṇā honti. Ayaṃ vuccati puggalo ‘‘paññāvimutto’’.
੨੬. ਕਤਮੋ ਚ ਪੁਗ੍ਗਲੋ ਕਾਯਸਕ੍ਖੀ? ਇਧੇਕਚ੍ਚੋ ਪੁਗ੍ਗਲੋ ਅਟ੍ਠ વਿਮੋਕ੍ਖੇ ਕਾਯੇਨ ਫੁਸਿਤ੍વਾ વਿਹਰਤਿ ; ਪਞ੍ਞਾਯ ਚਸ੍ਸ ਦਿਸ੍વਾ ਏਕਚ੍ਚੇ ਆਸવਾ ਪਰਿਕ੍ਖੀਣਾ ਹੋਨ੍ਤਿ। ਅਯਂ વੁਚ੍ਚਤਿ ਪੁਗ੍ਗਲੋ ‘‘ਕਾਯਸਕ੍ਖੀ’’।
26. Katamo ca puggalo kāyasakkhī? Idhekacco puggalo aṭṭha vimokkhe kāyena phusitvā viharati ; paññāya cassa disvā ekacce āsavā parikkhīṇā honti. Ayaṃ vuccati puggalo ‘‘kāyasakkhī’’.
੨੭. ਕਤਮੋ ਚ ਪੁਗ੍ਗਲੋ ਦਿਟ੍ਠਿਪ੍ਪਤ੍ਤੋ? ਇਧੇਕਚ੍ਚੋ ਪੁਗ੍ਗਲੋ ‘‘ਇਦਂ ਦੁਕ੍ਖ’’ਨ੍ਤਿ ਯਥਾਭੂਤਂ ਪਜਾਨਾਤਿ, ‘‘ਅਯਂ ਦੁਕ੍ਖਸਮੁਦਯੋ’’ਤਿ ਯਥਾਭੂਤਂ ਪਜਾਨਾਤਿ, ‘‘ਅਯਂ ਦੁਕ੍ਖਨਿਰੋਧੋ’’ਤਿ ਯਥਾਭੂਤਂ ਪਜਾਨਾਤਿ, ‘‘ਅਯਂ ਦੁਕ੍ਖਨਿਰੋਧਗਾਮਿਨੀ ਪਟਿਪਦਾ’’ਤਿ ਯਥਾਭੂਤਂ ਪਜਾਨਾਤਿ। ਤਥਾਗਤਪ੍ਪવੇਦਿਤਾ ਚਸ੍ਸ ਧਮ੍ਮਾ ਪਞ੍ਞਾਯ વੋਦਿਟ੍ਠਾ ਹੋਨ੍ਤਿ વੋਚਰਿਤਾ। ਪਞ੍ਞਾਯ ਚਸ੍ਸ ਦਿਸ੍વਾ ਏਕਚ੍ਚੇ ਆਸવਾ ਪਰਿਕ੍ਖੀਣਾ ਹੋਨ੍ਤਿ – ਅਯਂ વੁਚ੍ਚਤਿ ਪੁਗ੍ਗਲੋ ‘‘ਦਿਟ੍ਠਿਪ੍ਪਤ੍ਤੋ’’।
27. Katamo ca puggalo diṭṭhippatto? Idhekacco puggalo ‘‘idaṃ dukkha’’nti yathābhūtaṃ pajānāti, ‘‘ayaṃ dukkhasamudayo’’ti yathābhūtaṃ pajānāti, ‘‘ayaṃ dukkhanirodho’’ti yathābhūtaṃ pajānāti, ‘‘ayaṃ dukkhanirodhagāminī paṭipadā’’ti yathābhūtaṃ pajānāti. Tathāgatappaveditā cassa dhammā paññāya vodiṭṭhā honti vocaritā. Paññāya cassa disvā ekacce āsavā parikkhīṇā honti – ayaṃ vuccati puggalo ‘‘diṭṭhippatto’’.
੨੮. ਕਤਮੋ ਚ ਪੁਗ੍ਗਲੋ ਸਦ੍ਧਾવਿਮੁਤ੍ਤੋ? ਇਧੇਕਚ੍ਚੋ ਪੁਗ੍ਗਲੋ ‘‘ਇਦਂ ਦੁਕ੍ਖ’’ਨ੍ਤਿ ਯਥਾਭੂਤਂ ਪਜਾਨਾਤਿ, ‘‘ਅਯਂ ਦੁਕ੍ਖਸਮੁਦਯੋ’’ਤਿ ਯਥਾਭੂਤਂ ਪਜਾਨਾਤਿ, ‘‘ਅਯਂ ਦੁਕ੍ਖਨਿਰੋਧੋ’’ਤਿ ਯਥਾਭੂਤਂ ਪਜਾਨਾਤਿ, ‘‘ਅਯਂ ਦੁਕ੍ਖਨਿਰੋਧਗਾਮਿਨੀ ਪਟਿਪਦਾ’’ਤਿ ਯਥਾਭੂਤਂ ਪਜਾਨਾਤਿ। ਤਥਾਗਤਪ੍ਪવੇਦਿਤਾ ਚਸ੍ਸ ਧਮ੍ਮਾ ਪਞ੍ਞਾਯ વੋਦਿਟ੍ਠਾ ਹੋਨ੍ਤਿ વੋਚਰਿਤਾ। ਪਞ੍ਞਾਯ ਚਸ੍ਸ ਦਿਸ੍વਾ ਏਕਚ੍ਚੇ ਆਸવਾ ਪਰਿਕ੍ਖੀਣਾ ਹੋਨ੍ਤਿ, ਨੋ ਚ ਖੋ ਯਥਾ ਦਿਟ੍ਠਿਪ੍ਪਤ੍ਤਸ੍ਸ – ਅਯਂ વੁਚ੍ਚਤਿ ਪੁਗ੍ਗਲੋ ‘‘ਸਦ੍ਧਾવਿਮੁਤ੍ਤੋ’’।
28. Katamo ca puggalo saddhāvimutto? Idhekacco puggalo ‘‘idaṃ dukkha’’nti yathābhūtaṃ pajānāti, ‘‘ayaṃ dukkhasamudayo’’ti yathābhūtaṃ pajānāti, ‘‘ayaṃ dukkhanirodho’’ti yathābhūtaṃ pajānāti, ‘‘ayaṃ dukkhanirodhagāminī paṭipadā’’ti yathābhūtaṃ pajānāti. Tathāgatappaveditā cassa dhammā paññāya vodiṭṭhā honti vocaritā. Paññāya cassa disvā ekacce āsavā parikkhīṇā honti, no ca kho yathā diṭṭhippattassa – ayaṃ vuccati puggalo ‘‘saddhāvimutto’’.
੨੯. ਕਤਮੋ ਚ ਪੁਗ੍ਗਲੋ ਧਮ੍ਮਾਨੁਸਾਰੀ? ਯਸ੍ਸ ਪੁਗ੍ਗਲਸ੍ਸ ਸੋਤਾਪਤ੍ਤਿਫਲਸਚ੍ਛਿਕਿਰਿਯਾਯ ਪਟਿਪਨ੍ਨਸ੍ਸ ਪਞ੍ਞਿਨ੍ਦ੍ਰਿਯਂ ਅਧਿਮਤ੍ਤਂ ਹੋਤਿ, ਪਞ੍ਞਾવਾਹਿਂ ਪਞ੍ਞਾਪੁਬ੍ਬਙ੍ਗਮਂ ਅਰਿਯਮਗ੍ਗਂ ਭਾવੇਤਿ – ਅਯਂ વੁਚ੍ਚਤਿ ਪੁਗ੍ਗਲੋ ‘‘ਧਮ੍ਮਾਨੁਸਾਰੀ’’। ਸੋਤਾਪਤ੍ਤਿਫਲਸਚ੍ਛਿਕਿਰਿਯਾਯ ਪਟਿਪਨ੍ਨੋ ਪੁਗ੍ਗਲੋ ਧਮ੍ਮਾਨੁਸਾਰੀ ਫਲੇ ਠਿਤੋ ਦਿਟ੍ਠਿਪ੍ਪਤ੍ਤੋ।
29. Katamo ca puggalo dhammānusārī? Yassa puggalassa sotāpattiphalasacchikiriyāya paṭipannassa paññindriyaṃ adhimattaṃ hoti, paññāvāhiṃ paññāpubbaṅgamaṃ ariyamaggaṃ bhāveti – ayaṃ vuccati puggalo ‘‘dhammānusārī’’. Sotāpattiphalasacchikiriyāya paṭipanno puggalo dhammānusārī phale ṭhito diṭṭhippatto.
੩੦. ਕਤਮੋ ਚ ਪੁਗ੍ਗਲੋ ਸਦ੍ਧਾਨੁਸਾਰੀ? ਯਸ੍ਸ ਪੁਗ੍ਗਲਸ੍ਸ ਸੋਤਾਪਤ੍ਤਿਫਲਸਚ੍ਛਿਕਿਰਿਯਾਯ ਪਟਿਪਨ੍ਨਸ੍ਸ ਸਦ੍ਧਿਨ੍ਦ੍ਰਿਯਂ ਅਧਿਮਤ੍ਤਂ ਹੋਤਿ, ਸਦ੍ਧਾવਾਹਿਂ ਸਦ੍ਧਾਪੁਬ੍ਬਙ੍ਗਮਂ ਅਰਿਯਮਗ੍ਗਂ ਭਾવੇਤਿ – ਅਯਂ વੁਚ੍ਚਤਿ ਪੁਗ੍ਗਲੋ ‘‘ਸਦ੍ਧਾਨੁਸਾਰੀ’’। ਸੋਤਾਪਤ੍ਤਿਫਲਸਚ੍ਛਿਕਿਰਿਯਾਯ ਪਟਿਪਨ੍ਨੋ ਪੁਗ੍ਗਲੋ ਸਦ੍ਧਾਨੁਸਾਰੀ ਫਲੇ ਠਿਤੋ ਸਦ੍ਧਾવਿਮੁਤ੍ਤੋ।
30. Katamo ca puggalo saddhānusārī? Yassa puggalassa sotāpattiphalasacchikiriyāya paṭipannassa saddhindriyaṃ adhimattaṃ hoti, saddhāvāhiṃ saddhāpubbaṅgamaṃ ariyamaggaṃ bhāveti – ayaṃ vuccati puggalo ‘‘saddhānusārī’’. Sotāpattiphalasacchikiriyāya paṭipanno puggalo saddhānusārī phale ṭhito saddhāvimutto.
੩੧. ਕਤਮੋ ਚ ਪੁਗ੍ਗਲੋ ਸਤ੍ਤਕ੍ਖਤ੍ਤੁਪਰਮੋ? ਇਧੇਕਚ੍ਚੋ ਪੁਗ੍ਗਲੋ ਤਿਣ੍ਣਂ ਸਂਯੋਜਨਾਨਂ ਪਰਿਕ੍ਖਯਾ ਸੋਤਾਪਨ੍ਨੋ ਹੋਤਿ ਅવਿਨਿਪਾਤਧਮ੍ਮੋ ਨਿਯਤੋ ਸਮ੍ਬੋਧਿਪਰਾਯਨੋ 5। ਸੋ ਸਤ੍ਤਕ੍ਖਤ੍ਤੁਂ ਦੇવੇ ਚ ਮਾਨੁਸੇ ਚ ਸਨ੍ਧਾવਿਤ੍વਾ ਸਂਸਰਿਤ੍વਾ ਦੁਕ੍ਖਸ੍ਸਨ੍ਤਂ ਕਰੋਤਿ – ਅਯਂ વੁਚ੍ਚਤਿ ਪੁਗ੍ਗਲੋ ‘‘ਸਤ੍ਤਕ੍ਖਤ੍ਤੁਪਰਮੋ’’।
31. Katamo ca puggalo sattakkhattuparamo? Idhekacco puggalo tiṇṇaṃ saṃyojanānaṃ parikkhayā sotāpanno hoti avinipātadhammo niyato sambodhiparāyano 6. So sattakkhattuṃ deve ca mānuse ca sandhāvitvā saṃsaritvā dukkhassantaṃ karoti – ayaṃ vuccati puggalo ‘‘sattakkhattuparamo’’.
੩੨. ਕਤਮੋ ਚ ਪੁਗ੍ਗਲੋ ਕੋਲਙ੍ਕੋਲੋ? ਇਧੇਕਚ੍ਚੋ ਪੁਗ੍ਗਲੋ ਤਿਣ੍ਣਂ ਸਂਯੋਜਨਾਨਂ ਪਰਿਕ੍ਖਯਾ ਸੋਤਾਪਨ੍ਨੋ ਹੋਤਿ ਅવਿਨਿਪਾਤਧਮ੍ਮੋ ਨਿਯਤੋ ਸਮ੍ਬੋਧਿਪਰਾਯਨੋ। ਸੋ ਦ੍વੇ વਾ ਤੀਣਿ વਾ ਕੁਲਾਨਿ ਸਨ੍ਧਾવਿਤ੍વਾ ਸਂਸਰਿਤ੍વਾ ਦੁਕ੍ਖਸ੍ਸਨ੍ਤਂ ਕਰੋਤਿ – ਅਯਂ વੁਚ੍ਚਤਿ ਪੁਗ੍ਗਲੋ ‘‘ਕੋਲਙ੍ਕੋਲੋ’’।
32. Katamo ca puggalo kolaṅkolo? Idhekacco puggalo tiṇṇaṃ saṃyojanānaṃ parikkhayā sotāpanno hoti avinipātadhammo niyato sambodhiparāyano. So dve vā tīṇi vā kulāni sandhāvitvā saṃsaritvā dukkhassantaṃ karoti – ayaṃ vuccati puggalo ‘‘kolaṅkolo’’.
੩੩. ਕਤਮੋ ਚ ਪੁਗ੍ਗਲੋ ਏਕਬੀਜੀ? ਇਧੇਕਚ੍ਚੋ ਪੁਗ੍ਗਲੋ ਤਿਣ੍ਣਂ ਸਂਯੋਜਨਾਨਂ ਪਰਿਕ੍ਖਯਾ ਸੋਤਾਪਨ੍ਨੋ ਹੋਤਿ ਅવਿਨਿਪਾਤਧਮ੍ਮੋ ਨਿਯਤੋ ਸਮ੍ਬੋਧਿਪਰਾਯਨੋ। ਸੋ ਏਕਂਯੇવ ਮਾਨੁਸਕਂ ਭવਂ ਨਿਬ੍ਬਤ੍ਤੇਤ੍વਾ ਦੁਕ੍ਖਸ੍ਸਨ੍ਤਂ ਕਰੋਤਿ – ਅਯਂ વੁਚ੍ਚਤਿ ਪੁਗ੍ਗਲੋ ‘‘ਏਕਬੀਜੀ’’।
33. Katamo ca puggalo ekabījī? Idhekacco puggalo tiṇṇaṃ saṃyojanānaṃ parikkhayā sotāpanno hoti avinipātadhammo niyato sambodhiparāyano. So ekaṃyeva mānusakaṃ bhavaṃ nibbattetvā dukkhassantaṃ karoti – ayaṃ vuccati puggalo ‘‘ekabījī’’.
੩੪. ਕਤਮੋ ਚ ਪੁਗ੍ਗਲੋ ਸਕਦਾਗਾਮੀ? ਇਧੇਕਚ੍ਚੋ ਪੁਗ੍ਗਲੋ ਤਿਣ੍ਣਂ ਸਂਯੋਜਨਾਨਂ ਪਰਿਕ੍ਖਯਾ ਰਾਗਦੋਸਮੋਹਾਨਂ ਤਨੁਤ੍ਤਾ ਸਕਦਾਗਾਮੀ ਹੋਤਿ , ਸਕਿਦੇવ ਇਮਂ ਲੋਕਂ ਆਗਨ੍ਤ੍વਾ ਦੁਕ੍ਖਸ੍ਸਨ੍ਤਂ ਕਰੋਤਿ – ਅਯਂ વੁਚ੍ਚਤਿ ਪੁਗ੍ਗਲੋ ‘‘ਸਕਦਾਗਾਮੀ’’।
34. Katamo ca puggalo sakadāgāmī? Idhekacco puggalo tiṇṇaṃ saṃyojanānaṃ parikkhayā rāgadosamohānaṃ tanuttā sakadāgāmī hoti , sakideva imaṃ lokaṃ āgantvā dukkhassantaṃ karoti – ayaṃ vuccati puggalo ‘‘sakadāgāmī’’.
੩੫. ਕਤਮੋ ਚ ਪੁਗ੍ਗਲੋ ਅਨਾਗਾਮੀ? ਇਧੇਕਚ੍ਚੋ ਪੁਗ੍ਗਲੋ ਪਞ੍ਚਨ੍ਨਂ ਓਰਮ੍ਭਾਗਿਯਾਨਂ ਸਂਯੋਜਨਾਨਂ ਪਰਿਕ੍ਖਯਾ ਓਪਪਾਤਿਕੋ ਹੋਤਿ, ਤਤ੍ਥ ਪਰਿਨਿਬ੍ਬਾਯੀ ਅਨਾવਤ੍ਤਿਧਮ੍ਮੋ ਤਸ੍ਮਾ ਲੋਕਾ – ਅਯਂ વੁਚ੍ਚਤਿ ਪੁਗ੍ਗਲੋ ‘‘ਅਨਾਗਾਮੀ’’।
35. Katamo ca puggalo anāgāmī? Idhekacco puggalo pañcannaṃ orambhāgiyānaṃ saṃyojanānaṃ parikkhayā opapātiko hoti, tattha parinibbāyī anāvattidhammo tasmā lokā – ayaṃ vuccati puggalo ‘‘anāgāmī’’.
੩੬. ਕਤਮੋ ਚ ਪੁਗ੍ਗਲੋ ਅਨ੍ਤਰਾਪਰਿਨਿਬ੍ਬਾਯੀ? ਇਧੇਕਚ੍ਚੋ ਪੁਗ੍ਗਲੋ ਪਞ੍ਚਨ੍ਨਂ ਓਰਮ੍ਭਾਗਿਯਾਨਂ ਸਂਯੋਜਨਾਨਂ ਪਰਿਕ੍ਖਯਾ ਓਪਪਾਤਿਕੋ ਹੋਤਿ, ਤਤ੍ਥ ਪਰਿਨਿਬ੍ਬਾਯੀ ਅਨਾવਤ੍ਤਿਧਮ੍ਮੋ ਤਸ੍ਮਾ ਲੋਕਾ। ਸੋ ਉਪਪਨ੍ਨਂ વਾ ਸਮਨਨ੍ਤਰਾ ਅਪ੍ਪਤ੍ਤਂ વਾ વੇਮਜ੍ਝਂ ਆਯੁਪ੍ਪਮਾਣਂ ਅਰਿਯਮਗ੍ਗਂ ਸਞ੍ਜਨੇਤਿ ਉਪਰਿਟ੍ਠਿਮਾਨਂ ਸਂਯੋਜਨਾਨਂ ਪਹਾਨਾਯ – ਅਯਂ વੁਚ੍ਚਤਿ ਪੁਗ੍ਗਲੋ ‘‘ਅਨ੍ਤਰਾਪਰਿਨਿਬ੍ਬਾਯੀ’’।
36. Katamo ca puggalo antarāparinibbāyī? Idhekacco puggalo pañcannaṃ orambhāgiyānaṃ saṃyojanānaṃ parikkhayā opapātiko hoti, tattha parinibbāyī anāvattidhammo tasmā lokā. So upapannaṃ vā samanantarā appattaṃ vā vemajjhaṃ āyuppamāṇaṃ ariyamaggaṃ sañjaneti upariṭṭhimānaṃ saṃyojanānaṃ pahānāya – ayaṃ vuccati puggalo ‘‘antarāparinibbāyī’’.
੩੭. ਕਤਮੋ ਚ ਪੁਗ੍ਗਲੋ ਉਪਹਚ੍ਚਪਰਿਨਿਬ੍ਬਾਯੀ? ਇਧੇਕਚ੍ਚੋ ਪੁਗ੍ਗਲੋ ਪਞ੍ਚਨ੍ਨਂ ਓਰਮ੍ਭਾਗਿਯਾਨਂ ਸਂਯੋਜਨਾਨਂ ਪਰਿਕ੍ਖਯਾ ਓਪਪਾਤਿਕੋ ਹੋਤਿ, ਤਤ੍ਥ ਪਰਿਨਿਬ੍ਬਾਯੀ ਅਨਾવਤ੍ਤਿਧਮ੍ਮੋ ਤਸ੍ਮਾ ਲੋਕਾ। ਸੋ ਅਤਿਕ੍ਕਮਿਤ੍વਾ વੇਮਜ੍ਝਂ ਆਯੁਪ੍ਪਮਾਣਂ ਉਪਹਚ੍ਚ વਾ ਕਾਲਕਿਰਿਯਂ 7 ਅਰਿਯਮਗ੍ਗਂ ਸਞ੍ਜਨੇਤਿ ਉਪਰਿਟ੍ਠਿਮਾਨਂ ਸਂਯੋਜਨਾਨਂ ਪਹਾਨਾਯ – ਅਯਂ વੁਚ੍ਚਤਿ ਪੁਗ੍ਗਲੋ ‘‘ਉਪਹਚ੍ਚਪਰਿਨਿਬ੍ਬਾਯੀ’’।
37. Katamo ca puggalo upahaccaparinibbāyī? Idhekacco puggalo pañcannaṃ orambhāgiyānaṃ saṃyojanānaṃ parikkhayā opapātiko hoti, tattha parinibbāyī anāvattidhammo tasmā lokā. So atikkamitvā vemajjhaṃ āyuppamāṇaṃ upahacca vā kālakiriyaṃ 8 ariyamaggaṃ sañjaneti upariṭṭhimānaṃ saṃyojanānaṃ pahānāya – ayaṃ vuccati puggalo ‘‘upahaccaparinibbāyī’’.
੩੮. ਕਤਮੋ ਚ ਪੁਗ੍ਗਲੋ ਅਸਙ੍ਖਾਰਪਰਿਨਿਬ੍ਬਾਯੀ? ਇਧੇਕਚ੍ਚੋ ਪੁਗ੍ਗਲੋ ਪਞ੍ਚਨ੍ਨਂ ਓਰਮ੍ਭਾਗਿਯਾਨਂ ਸਂਯੋਜਨਾਨਂ ਪਰਿਕ੍ਖਯਾ ਓਪਪਾਤਿਕੋ ਹੋਤਿ, ਤਤ੍ਥ ਪਰਿਨਿਬ੍ਬਾਯੀ ਅਨਾવਤ੍ਤਿਧਮ੍ਮੋ ਤਸ੍ਮਾ ਲੋਕਾ। ਸੋ ਅਸਙ੍ਖਾਰੇਨ ਅਰਿਯਮਗ੍ਗਂ ਸਞ੍ਜਨੇਤਿ ਉਪਰਿਟ੍ਠਿਮਾਨਂ ਸਂਯੋਜਨਾਨਂ ਪਹਾਨਾਯ – ਅਯਂ વੁਚ੍ਚਤਿ ਪੁਗ੍ਗਲੋ ‘‘ਅਸਙ੍ਖਾਰਪਰਿਨਿਬ੍ਬਾਯੀ’’।
38. Katamo ca puggalo asaṅkhāraparinibbāyī? Idhekacco puggalo pañcannaṃ orambhāgiyānaṃ saṃyojanānaṃ parikkhayā opapātiko hoti, tattha parinibbāyī anāvattidhammo tasmā lokā. So asaṅkhārena ariyamaggaṃ sañjaneti upariṭṭhimānaṃ saṃyojanānaṃ pahānāya – ayaṃ vuccati puggalo ‘‘asaṅkhāraparinibbāyī’’.
੩੯. ਕਤਮੋ ਚ ਪੁਗ੍ਗਲੋ ਸਸਙ੍ਖਾਰਪਰਿਨਿਬ੍ਬਾਯੀ? ਇਧੇਕਚ੍ਚੋ ਪੁਗ੍ਗਲੋ ਪਞ੍ਚਨ੍ਨਂ ਓਰਮ੍ਭਾਗਿਯਾਨਂ ਸਂਯੋਜਨਾਨਂ ਪਰਿਕ੍ਖਯਾ ਓਪਪਾਤਿਕੋ ਹੋਤਿ, ਤਤ੍ਥ ਪਰਿਨਿਬ੍ਬਾਯੀ ਅਨਾવਤ੍ਤਿਧਮ੍ਮੋ ਤਸ੍ਮਾ ਲੋਕਾ। ਸੋ ਸਸਙ੍ਖਾਰੇਨ ਅਰਿਯਮਗ੍ਗਂ ਸਞ੍ਜਨੇਤਿ ਉਪਰਿਟ੍ਠਿਮਾਨਂ ਸਂਯੋਜਨਾਨਂ ਪਹਾਨਾਯ – ਅਯਂ વੁਚ੍ਚਤਿ ਪੁਗ੍ਗਲੋ ‘‘ਸਸਙ੍ਖਾਰਪਰਿਨਿਬ੍ਬਾਯੀ’’।
39. Katamo ca puggalo sasaṅkhāraparinibbāyī? Idhekacco puggalo pañcannaṃ orambhāgiyānaṃ saṃyojanānaṃ parikkhayā opapātiko hoti, tattha parinibbāyī anāvattidhammo tasmā lokā. So sasaṅkhārena ariyamaggaṃ sañjaneti upariṭṭhimānaṃ saṃyojanānaṃ pahānāya – ayaṃ vuccati puggalo ‘‘sasaṅkhāraparinibbāyī’’.
੪੦. ਕਤਮੋ ਚ ਪੁਗ੍ਗਲੋ ਉਦ੍ਧਂਸੋਤੋ ਅਕਨਿਟ੍ਠਗਾਮੀ? ਇਧੇਕਚ੍ਚੋ ਪੁਗ੍ਗਲੋ ਪਞ੍ਚਨ੍ਨਂ ਓਰਮ੍ਭਾਗਿਯਾਨਂ ਸਂਯੋਜਨਾਨਂ ਪਰਿਕ੍ਖਯਾ ਓਪਪਾਤਿਕੋ ਹੋਤਿ, ਤਤ੍ਥ ਪਰਿਨਿਬ੍ਬਾਯੀ ਅਨਾવਤ੍ਤਿਧਮ੍ਮੋ ਤਸ੍ਮਾ ਲੋਕਾ। ਸੋ ਅવਿਹਾ ਚੁਤੋ ਅਤਪ੍ਪਂ ਗਚ੍ਛਤਿ, ਅਤਪ੍ਪਾ ਚੁਤੋ ਸੁਦਸ੍ਸਂ ਗਚ੍ਛਤਿ, ਸੁਦਸ੍ਸਾ ਚੁਤੋ ਸੁਦਸ੍ਸਿਂ ਗਚ੍ਛਤਿ, ਸੁਦਸ੍ਸਿਯਾ ਚੁਤੋ ਅਕਨਿਟ੍ਠਂ ਗਚ੍ਛਤਿ; ਅਕਨਿਟ੍ਠੇ ਅਰਿਯਮਗ੍ਗਂ ਸਞ੍ਜਨੇਤਿ ਉਪਰਿਟ੍ਠਿਮਾਨਂ ਸਂਯੋਜਨਾਨਂ ਪਹਾਨਾਯ – ਅਯਂ વੁਚ੍ਚਤਿ ਪੁਗ੍ਗਲੋ ‘‘ਉਦ੍ਧਂਸੋਤੋ ਅਕਨਿਟ੍ਠਗਾਮੀ’’।
40. Katamo ca puggalo uddhaṃsoto akaniṭṭhagāmī? Idhekacco puggalo pañcannaṃ orambhāgiyānaṃ saṃyojanānaṃ parikkhayā opapātiko hoti, tattha parinibbāyī anāvattidhammo tasmā lokā. So avihā cuto atappaṃ gacchati, atappā cuto sudassaṃ gacchati, sudassā cuto sudassiṃ gacchati, sudassiyā cuto akaniṭṭhaṃ gacchati; akaniṭṭhe ariyamaggaṃ sañjaneti upariṭṭhimānaṃ saṃyojanānaṃ pahānāya – ayaṃ vuccati puggalo ‘‘uddhaṃsoto akaniṭṭhagāmī’’.
੪੧. ਕਤਮੋ ਚ ਪੁਗ੍ਗਲੋ ਸੋਤਾਪਨ੍ਨੋ ਸੋਤਾਪਤ੍ਤਿਫਲਸਚ੍ਛਿਕਿਰਿਯਾਯ ਪਟਿਪਨ੍ਨੋ? ਤਿਣ੍ਣਂ ਸਂਯੋਜਨਾਨਂ ਪਹਾਨਾਯ ਪਟਿਪਨ੍ਨੋ ਪੁਗ੍ਗਲੋ ਸੋਤਾਪਤ੍ਤਿਫਲਸਚ੍ਛਿਕਿਰਿਯਾਯ ਪਟਿਪਨ੍ਨੋ। ਯਸ੍ਸ ਪੁਗ੍ਗਲਸ੍ਸ ਤੀਣਿ ਸਂਯੋਜਨਾਨਿ ਪਹੀਨਾਨਿ – ਅਯਂ વੁਚ੍ਚਤਿ ਪੁਗ੍ਗਲੋ ‘‘ਸੋਤਾਪਨ੍ਨੋ’’।
41. Katamo ca puggalo sotāpanno sotāpattiphalasacchikiriyāya paṭipanno? Tiṇṇaṃ saṃyojanānaṃ pahānāya paṭipanno puggalo sotāpattiphalasacchikiriyāya paṭipanno. Yassa puggalassa tīṇi saṃyojanāni pahīnāni – ayaṃ vuccati puggalo ‘‘sotāpanno’’.
੪੨. ਕਾਮਰਾਗਬ੍ਯਾਪਾਦਾਨਂ ਤਨੁਭਾવਾਯ ਪਟਿਪਨ੍ਨੋ ਪੁਗ੍ਗਲੋ ਸਕਦਾਗਾਮਿਫਲਸਚ੍ਛਿਕਿਰਿਯਾਯ ਪਟਿਪਨ੍ਨੋ । ਯਸ੍ਸ ਪੁਗ੍ਗਲਸ੍ਸ ਕਾਮਰਾਗਬ੍ਯਾਪਾਦਾ ਤਨੁਭੂਤਾ – ਅਯਂ વੁਚ੍ਚਤਿ ਪੁਗ੍ਗਲੋ ‘‘ਸਕਦਾਗਾਮੀ’’।
42. Kāmarāgabyāpādānaṃ tanubhāvāya paṭipanno puggalo sakadāgāmiphalasacchikiriyāya paṭipanno . Yassa puggalassa kāmarāgabyāpādā tanubhūtā – ayaṃ vuccati puggalo ‘‘sakadāgāmī’’.
੪੩. ਕਾਮਰਾਗਬ੍ਯਾਪਾਦਾਨਂ ਅਨવਸੇਸਪ੍ਪਹਾਨਾਯ ਪਟਿਪਨ੍ਨੋ ਪੁਗ੍ਗਲੋ ਅਨਾਗਾਮਿਫਲਸਚ੍ਛਿਕਿਰਿਯਾਯ ਪਟਿਪਨ੍ਨੋ। ਯਸ੍ਸ ਪੁਗ੍ਗਲਸ੍ਸ ਕਾਮਰਾਗਬ੍ਯਾਪਾਦਾ ਅਨવਸੇਸਾ ਪਹੀਨਾ – ਅਯਂ વੁਚ੍ਚਤਿ ਪੁਗ੍ਗਲੋ ‘‘ਅਨਾਗਾਮੀ’’।
43. Kāmarāgabyāpādānaṃ anavasesappahānāya paṭipanno puggalo anāgāmiphalasacchikiriyāya paṭipanno. Yassa puggalassa kāmarāgabyāpādā anavasesā pahīnā – ayaṃ vuccati puggalo ‘‘anāgāmī’’.
੪੪. ਰੂਪਰਾਗਅਰੂਪਰਾਗਮਾਨਉਦ੍ਧਚ੍ਚਅવਿਜ੍ਜਾਯ ਅਨવਸੇਸਪ੍ਪਹਾਨਾਯ ਪਟਿਪਨ੍ਨੋ ਪੁਗ੍ਗਲੋ ਅਰਹਤ੍ਤਫਲਸਚ੍ਛਿਕਿਰਿਯਾਯ ਪਟਿਪਨ੍ਨੋ। ਯਸ੍ਸ ਪੁਗ੍ਗਲਸ੍ਸ ਰੂਪਰਾਗੋ ਅਰੂਪਰਾਗੋ ਮਾਨੋ ਉਦ੍ਧਚ੍ਚਂ ਅવਿਜ੍ਜਾ ਅਨવਸੇਸਾ ਪਹੀਨਾ – ਅਯਂ વੁਚ੍ਚਤਿ ਪੁਗ੍ਗਲੋ ‘‘ਅਰਹਾ’’।
44. Rūparāgaarūparāgamānauddhaccaavijjāya anavasesappahānāya paṭipanno puggalo arahattaphalasacchikiriyāya paṭipanno. Yassa puggalassa rūparāgo arūparāgo māno uddhaccaṃ avijjā anavasesā pahīnā – ayaṃ vuccati puggalo ‘‘arahā’’.
ਏਕਕਨਿਦ੍ਦੇਸੋ।
Ekakaniddeso.
Footnotes:
Related texts:
ਅਟ੍ਠਕਥਾ • Aṭṭhakathā / ਅਭਿਧਮ੍ਮਪਿਟਕ (ਅਟ੍ਠਕਥਾ) • Abhidhammapiṭaka (aṭṭhakathā) / ਪਞ੍ਚਪਕਰਣ-ਅਟ੍ਠਕਥਾ • Pañcapakaraṇa-aṭṭhakathā / ੧. ਏਕਕਨਿਦ੍ਦੇਸવਣ੍ਣਨਾ • 1. Ekakaniddesavaṇṇanā
ਟੀਕਾ • Tīkā / ਅਭਿਧਮ੍ਮਪਿਟਕ (ਟੀਕਾ) • Abhidhammapiṭaka (ṭīkā) / ਪਞ੍ਚਪਕਰਣ-ਮੂਲਟੀਕਾ • Pañcapakaraṇa-mūlaṭīkā / ੧. ਏਕਕਨਿਦ੍ਦੇਸવਣ੍ਣਨਾ • 1. Ekakaniddesavaṇṇanā
ਟੀਕਾ • Tīkā / ਅਭਿਧਮ੍ਮਪਿਟਕ (ਟੀਕਾ) • Abhidhammapiṭaka (ṭīkā) / ਪਞ੍ਚਪਕਰਣ-ਅਨੁਟੀਕਾ • Pañcapakaraṇa-anuṭīkā / ੧. ਏਕਕਨਿਦ੍ਦੇਸવਣ੍ਣਨਾ • 1. Ekakaniddesavaṇṇanā