| Library / Tipiṭaka / ติปิฎก • Tipiṭaka / ปริวาร-อฎฺฐกถา • Parivāra-aṭṭhakathā |
เอกุตฺตริกนโย
Ekuttarikanayo
เอกกวารวณฺณนา
Ekakavāravaṇṇanā
๓๒๑. อาปตฺติกรา ธมฺมา ชานิตพฺพาติอาทิมฺหิ เอกุตฺตริกนเย อาปตฺติกรา ธมฺมา นาม ฉ อาปตฺติสมุฎฺฐานานิฯ เอเตสญฺหิ วเสน ปุคฺคโล อาปตฺติํ อาปชฺชติ, ตสฺมา ‘‘อาปตฺติกรา’’ติ วุตฺตาฯ อนาปตฺติกรา นาม สตฺต สมถาฯ อาปตฺติ ชานิตพฺพาติ ตสฺมิํ ตสฺมิํ สิกฺขาปเท จ วิภเงฺค จ วุตฺตา อาปตฺติ ชานิตพฺพาฯ อนาปตฺตีติ ‘‘อนาปตฺติ ภิกฺขุ อสาทิยนฺตสฺสา’’ติอาทินา นเยน อนาปตฺติ ชานิตพฺพาฯ ลหุกาติ ลหุเกน วินยกเมฺมน วิสุชฺฌนโต ปญฺจวิธา อาปตฺติฯ ครุกาติ ครุเกน วินยกเมฺมน วิสุชฺฌนโต สงฺฆาทิเสสา อาปตฺติฯ เกนจิ อากาเรน อนาปตฺติภาวํ อุปเนตุํ อสกฺกุเณยฺยโต ปาราชิกาปตฺติ จฯ สาวเสสาติ ฐเปตฺวา ปาราชิกํ เสสาฯ อนวเสสาติ ปาราชิกาปตฺติฯ เทฺว อาปตฺติกฺขนฺธา ทุฎฺฐุลฺลา; อวเสสา อทุฎฺฐุลฺลาฯ สปฺปฎิกมฺมทุกํ สาวเสสทุกสทิสํฯ เทสนาคามินิทุกํ ลหุกทุกสงฺคหิตํฯ
321.Āpattikarādhammā jānitabbātiādimhi ekuttarikanaye āpattikarā dhammā nāma cha āpattisamuṭṭhānāni. Etesañhi vasena puggalo āpattiṃ āpajjati, tasmā ‘‘āpattikarā’’ti vuttā. Anāpattikarā nāma satta samathā. Āpatti jānitabbāti tasmiṃ tasmiṃ sikkhāpade ca vibhaṅge ca vuttā āpatti jānitabbā. Anāpattīti ‘‘anāpatti bhikkhu asādiyantassā’’tiādinā nayena anāpatti jānitabbā. Lahukāti lahukena vinayakammena visujjhanato pañcavidhā āpatti. Garukāti garukena vinayakammena visujjhanato saṅghādisesā āpatti. Kenaci ākārena anāpattibhāvaṃ upanetuṃ asakkuṇeyyato pārājikāpatti ca. Sāvasesāti ṭhapetvā pārājikaṃ sesā. Anavasesāti pārājikāpatti. Dve āpattikkhandhā duṭṭhullā; avasesā aduṭṭhullā. Sappaṭikammadukaṃ sāvasesadukasadisaṃ. Desanāgāminidukaṃ lahukadukasaṅgahitaṃ.
อนฺตรายิกาติ สตฺตปิ อาปตฺติโย สญฺจิจฺจ วีติกฺกนฺตา สคฺคนฺตรายเญฺจว โมกฺขนฺตรายญฺจ กโรนฺตีติ อนฺตรายิกาฯ อชานเนฺตน วีติกฺกนฺตา ปน ปณฺณตฺติวชฺชาปตฺติ เนว สคฺคนฺตรายํ น โมกฺขนฺตรายํ กโรตีติ อนนฺตรายิกาฯ อนฺตรายิกํ อาปนฺนสฺสาปิ เทสนาคามินิํ เทเสตฺวา วุฎฺฐานคามินิโต วุฎฺฐาย สุทฺธิปตฺตสฺส สามเณรภูมิยํ ฐิตสฺส จ อวาริโต สคฺคโมกฺขมโคฺคติฯ สาวชฺชปญฺญตฺตีติ โลกวชฺชาฯ อนวชฺชปญฺญตฺตีติ ปณฺณตฺติวชฺชาฯ กิริยโต สมุฎฺฐิตา นาม ยํ กโรโนฺต อาปชฺชติ ปาราชิกาปตฺติ วิยฯ อกิริยโตติ ยํ อกโรโนฺต อาปชฺชติ, จีวรอนธิฎฺฐานาปตฺติ วิยฯ กิริยากิริยโตติ ยํ กโรโนฺต จ อกโรโนฺต จ อาปชฺชติ, กุฎิการาปตฺติ วิยฯ
Antarāyikāti sattapi āpattiyo sañcicca vītikkantā saggantarāyañceva mokkhantarāyañca karontīti antarāyikā. Ajānantena vītikkantā pana paṇṇattivajjāpatti neva saggantarāyaṃ na mokkhantarāyaṃ karotīti anantarāyikā. Antarāyikaṃ āpannassāpi desanāgāminiṃ desetvā vuṭṭhānagāminito vuṭṭhāya suddhipattassa sāmaṇerabhūmiyaṃ ṭhitassa ca avārito saggamokkhamaggoti. Sāvajjapaññattīti lokavajjā. Anavajjapaññattīti paṇṇattivajjā. Kiriyato samuṭṭhitā nāma yaṃ karonto āpajjati pārājikāpatti viya. Akiriyatoti yaṃ akaronto āpajjati, cīvaraanadhiṭṭhānāpatti viya. Kiriyākiriyatoti yaṃ karonto ca akaronto ca āpajjati, kuṭikārāpatti viya.
ปุพฺพาปตฺตีติ ปฐมํ อาปนฺนาปตฺติฯ อปราปตฺตีติ ปาริวาสิกาทีหิ ปจฺฉา อาปนฺนาปตฺติฯ ปุพฺพาปตฺตีนํ อนฺตราปตฺติ นาม มูลวิสุทฺธิยา อนฺตราปตฺติฯ อปราปตฺตีนํ อนฺตราปตฺติ นาม อคฺฆวิสุทฺธิยา อนฺตราปตฺติฯ กุรุนฺทิยํ ปน ‘‘ปุพฺพาปตฺติ นาม ปฐมํ อาปนฺนาฯ อปราปตฺติ นาม มานตฺตารหกาเล อาปนฺนาฯ ปุพฺพาปตฺตีนํ อนฺตราปตฺติ นาม ปริวาเส อาปนฺนาฯ อปราปตฺตีนํ อนฺตราปตฺติ นาม มานตฺตจาเร อาปนฺนา’’ติ วุตฺตํฯ อิทมฺปิ เอเกน ปริยาเยน ยุชฺชติฯ
Pubbāpattīti paṭhamaṃ āpannāpatti. Aparāpattīti pārivāsikādīhi pacchā āpannāpatti. Pubbāpattīnaṃ antarāpatti nāma mūlavisuddhiyā antarāpatti. Aparāpattīnaṃ antarāpatti nāma agghavisuddhiyā antarāpatti. Kurundiyaṃ pana ‘‘pubbāpatti nāma paṭhamaṃ āpannā. Aparāpatti nāma mānattārahakāle āpannā. Pubbāpattīnaṃ antarāpatti nāma parivāse āpannā. Aparāpattīnaṃ antarāpatti nāma mānattacāre āpannā’’ti vuttaṃ. Idampi ekena pariyāyena yujjati.
เทสิตา คณนูปคา นาม ยา ธุรนิเกฺขปํ กตฺวา ปุน น อาปชฺชิสฺสามีติ เทสิตา โหติฯ อคณนูปคา นาม ยา ธุรนิเกฺขปํ อกตฺวา สอุสฺสาเหเนว จิเตฺตน อปริสุเทฺธน เทสิตา โหติฯ อยญฺหิ เทสิตาปิ เทสิตคณนํ น อุเปติฯ อฎฺฐเม วตฺถุสฺมิํ ภิกฺขุนิยา ปาราชิกเมว โหติฯ ปญฺญตฺติ ชานิตพฺพาติอาทีสุ นวสุ ปเทสุ ปฐมปาราชิกปุจฺฉาย วุตฺตนเยเนว วินิจฺฉโย เวทิตโพฺพฯ
Desitā gaṇanūpagā nāma yā dhuranikkhepaṃ katvā puna na āpajjissāmīti desitā hoti. Agaṇanūpagā nāma yā dhuranikkhepaṃ akatvā saussāheneva cittena aparisuddhena desitā hoti. Ayañhi desitāpi desitagaṇanaṃ na upeti. Aṭṭhame vatthusmiṃ bhikkhuniyā pārājikameva hoti. Paññatti jānitabbātiādīsu navasu padesu paṭhamapārājikapucchāya vuttanayeneva vinicchayo veditabbo.
ถุลฺลวชฺชาติ ถุลฺลโทเส ปญฺญตฺตา ครุกาปตฺติฯ อถุลฺลวชฺชาติ ลหุกาปตฺติฯ คิหิปฎิสํยุตฺตาติ สุธมฺมเตฺถรสฺส อาปตฺติ, ยา จ ธมฺมิกสฺส ปฎิสฺสวสฺส อสจฺจาปเน อาปตฺติ, อวเสสา น คิหิปฎิสํยุตฺตาฯ ปญฺจานนฺตริยกมฺมาปตฺติ นิยตา, เสสา อนิยตาฯ อาทิกโรติ สุทินฺนเตฺถราทิ อาทิกมฺมิโกฯ อนาทิกโรติ มกฺกฎิสมณาทิ อนุปญฺญตฺติการโกฯ อธิจฺจาปตฺติโก นาม โย กทาจิ กรหจิ อาปตฺติํ อาปชฺชติฯ อภิณฺหาปตฺติโก นาม โย นิจฺจํ อาปชฺชติฯ
Thullavajjāti thulladose paññattā garukāpatti. Athullavajjāti lahukāpatti. Gihipaṭisaṃyuttāti sudhammattherassa āpatti, yā ca dhammikassa paṭissavassa asaccāpane āpatti, avasesā na gihipaṭisaṃyuttā. Pañcānantariyakammāpatti niyatā, sesā aniyatā. Ādikaroti sudinnattherādi ādikammiko. Anādikaroti makkaṭisamaṇādi anupaññattikārako. Adhiccāpattiko nāma yo kadāci karahaci āpattiṃ āpajjati. Abhiṇhāpattiko nāma yo niccaṃ āpajjati.
โจทโก นาม โย วตฺถุนา วา อาปตฺติยา วา ปรํ โจเทติฯ โย ปน เอวํ โจทิโต อยํ จุทิตโก นามฯ ปญฺจทสสุ ธเมฺมสุ อปฺปติฎฺฐหิตฺวา อภูเตน วตฺถุนา โจเทโนฺต อธมฺมโจทโก นาม, เตน ตถา โจทิโต อธมฺมจุทิตโก นามฯ วิปริยาเยน ธมฺมโจทกจุทิตกา เวทิตพฺพาฯ มิจฺฉตฺตนิยเตหิ วา สมฺมตฺตนิยเตหิ วา ธเมฺมหิ สมนฺนาคโต นิยโต, วิปรีโต อนิยโตฯ
Codako nāma yo vatthunā vā āpattiyā vā paraṃ codeti. Yo pana evaṃ codito ayaṃ cuditako nāma. Pañcadasasu dhammesu appatiṭṭhahitvā abhūtena vatthunā codento adhammacodako nāma, tena tathā codito adhammacuditako nāma. Vipariyāyena dhammacodakacuditakā veditabbā. Micchattaniyatehi vā sammattaniyatehi vā dhammehi samannāgato niyato, viparīto aniyato.
สาวกา ภพฺพาปตฺติกา นาม, พุทฺธา จ ปเจฺจกพุทฺธา จ อภพฺพาปตฺติกา นามฯ อุเกฺขปนียกมฺมกโต อุกฺขิตฺตโก นาม, อวเสสจตุพฺพิธตชฺชนียาทิกมฺมกโต อนุกฺขิตฺตโก นามฯ อยญฺหิ อุโปสถํ วา ปวารณํ วา ธมฺมปริโภคํ วา อามิสปริโภคํ วา น โกเปติฯ ‘‘เมตฺติยํ ภิกฺขุนิํ นาเสถ, ทูสโก นาเสตโพฺพ, กณฺฎโก สมณุเทฺทโส นาเสตโพฺพ’’ติ เอวํ ลิงฺคทณฺฑกมฺม-สํวาสนาสนาหิ นาสิตโพฺพ นาสิตโก นามฯ เสสา สเพฺพ อนาสิตกาฯ เยน สทฺธิํ อุโปสถาทิโก สํวาโส อตฺถิ, อยํ สมานสํวาสโก, อิตโร นานาสํวาสโก ฯ โส กมฺมนานาสํวาสโก ลทฺธินานาสํวาสโกติ ทุวิโธ โหติฯ ฐปนํ ชานิตพฺพนฺติ ‘‘เอกํ ภิกฺขเว อธมฺมิกํ ปาติโมกฺขฎฺฐปน’’นฺติอาทินา นเยน วุตฺตํ ปาติโมกฺขฎฺฐปนํ ชานิตพฺพนฺติ อโตฺถฯ
Sāvakā bhabbāpattikā nāma, buddhā ca paccekabuddhā ca abhabbāpattikā nāma. Ukkhepanīyakammakato ukkhittako nāma, avasesacatubbidhatajjanīyādikammakato anukkhittako nāma. Ayañhi uposathaṃ vā pavāraṇaṃ vā dhammaparibhogaṃ vā āmisaparibhogaṃ vā na kopeti. ‘‘Mettiyaṃ bhikkhuniṃ nāsetha, dūsako nāsetabbo, kaṇṭako samaṇuddeso nāsetabbo’’ti evaṃ liṅgadaṇḍakamma-saṃvāsanāsanāhi nāsitabbo nāsitako nāma. Sesā sabbe anāsitakā. Yena saddhiṃ uposathādiko saṃvāso atthi, ayaṃ samānasaṃvāsako, itaro nānāsaṃvāsako. So kammanānāsaṃvāsako laddhinānāsaṃvāsakoti duvidho hoti. Ṭhapanaṃ jānitabbanti ‘‘ekaṃ bhikkhave adhammikaṃ pātimokkhaṭṭhapana’’ntiādinā nayena vuttaṃ pātimokkhaṭṭhapanaṃ jānitabbanti attho.
เอกกวารวณฺณนา นิฎฺฐิตาฯ
Ekakavāravaṇṇanā niṭṭhitā.
Related texts:
ติปิฎก (มูล) • Tipiṭaka (Mūla) / วินยปิฎก • Vinayapiṭaka / ปริวารปาฬิ • Parivārapāḷi / ๑. เอกกวาโร • 1. Ekakavāro
ฎีกา • Tīkā / วินยปิฎก (ฎีกา) • Vinayapiṭaka (ṭīkā) / สารตฺถทีปนี-ฎีกา • Sāratthadīpanī-ṭīkā / เอกกวารวณฺณนา • Ekakavāravaṇṇanā
ฎีกา • Tīkā / วินยปิฎก (ฎีกา) • Vinayapiṭaka (ṭīkā) / วชิรพุทฺธิ-ฎีกา • Vajirabuddhi-ṭīkā / เอกกวารวณฺณนา • Ekakavāravaṇṇanā
ฎีกา • Tīkā / วินยปิฎก (ฎีกา) • Vinayapiṭaka (ṭīkā) / วิมติวิโนทนี-ฎีกา • Vimativinodanī-ṭīkā / เอกกวารวณฺณนา • Ekakavāravaṇṇanā
ฎีกา • Tīkā / วินยปิฎก (ฎีกา) • Vinayapiṭaka (ṭīkā) / ปาจิตฺยาทิโยชนาปาฬิ • Pācityādiyojanāpāḷi / เอกุตฺตริกนโย เอกกวารวณฺณนา • Ekuttarikanayo ekakavāravaṇṇanā
