| Library / Tipiṭaka / तिपिटक • Tipiṭaka / अपदान-अट्ठकथा • Apadāna-aṭṭhakathā |
९. एकञ्जलिकत्थेरअपदानवण्णना
9. Ekañjalikattheraapadānavaṇṇanā
सुवण्णवण्णन्तिआदिकं आयस्मतो एकञ्जलिकत्थेरस्स अपदानं। अयम्पि पुरिमबुद्धेसु कताधिकारो तत्थ तत्थ भवे विवट्टूपनिस्सयानि पुञ्ञानि उपचिनन्तो विपस्सिस्स भगवतो काले एकस्मिं कुलगेहे निब्बत्तो विञ्ञुतं पत्तो रतनत्तये पसन्नो पिण्डाय चरन्तं विपस्सिं भगवन्तं दिस्वा पसन्नमानसो अञ्जलिं पग्गहेत्वा अट्ठासि। सो तेन पुञ्ञकम्मेन देवमनुस्सेसु संसरन्तो सब्बत्थ पूजनीयो हुत्वा उभयसम्पत्तियो अनुभवित्वा इमस्मिं बुद्धुप्पादे विभवसम्पन्ने कुले निब्बत्तित्वा सासने पसीदित्वा पब्बजित्वा विपस्सनं वड्ढेत्वा अरहत्ते पतिट्ठासि। पुब्बे कतपुञ्ञवसेन एकञ्जलिकत्थेरोति पाकटो।
Suvaṇṇavaṇṇantiādikaṃ āyasmato ekañjalikattherassa apadānaṃ. Ayampi purimabuddhesu katādhikāro tattha tattha bhave vivaṭṭūpanissayāni puññāni upacinanto vipassissa bhagavato kāle ekasmiṃ kulagehe nibbatto viññutaṃ patto ratanattaye pasanno piṇḍāya carantaṃ vipassiṃ bhagavantaṃ disvā pasannamānaso añjaliṃ paggahetvā aṭṭhāsi. So tena puññakammena devamanussesu saṃsaranto sabbattha pūjanīyo hutvā ubhayasampattiyo anubhavitvā imasmiṃ buddhuppāde vibhavasampanne kule nibbattitvā sāsane pasīditvā pabbajitvā vipassanaṃ vaḍḍhetvā arahatte patiṭṭhāsi. Pubbe katapuññavasena ekañjalikattheroti pākaṭo.
१८०. सो अत्तनो पुब्बकम्मं सरित्वा तं हत्थतले आमलकं विय दिस्वा उदानवसेन पुब्बचरितापदानं पकासेन्तो सुवण्णवण्णन्तिआदिमाह। विपस्सिं सत्थवाहग्गन्ति वाणिजे कन्तारा वहति तारेतीति सत्थवाहो । वाळकन्तारा चोळकन्तारा दुब्भिक्खकन्तारा निरुदककन्तारा यक्खकन्तारा अप्पभक्खकन्तारा च तारेति उत्तारेति पतारेति नित्तारेति खेमन्तभूमिं पापेतीति अत्थो। को सो? वाणिजजेट्ठको। सत्थवाहसदिसत्ता अयम्पि भगवा सत्थवाहो। तथा हि सो तिविधं बोधिं पत्थयन्ते कतपुञ्ञसम्भारे सत्ते जातिकन्तारा जराकन्तारा ब्याधिकन्तारा मरणकन्तारा सोकपरिदेवदुक्खदोमनस्सुपायासकन्तारा च सब्बस्मा संसारकन्तारा च तारेति उत्तारेति पतारेति नित्तारेति निब्बानथलं पापेतीति अत्थो। सत्थवाहो च सो अग्गो सेट्ठो पधानो चाति सत्थवाहग्गो, तं सत्थवाहग्गं विपस्सिं सम्बुद्धन्ति सम्बन्धो। नरवरं विनायकन्ति नरानं अन्तरे असिथिलपरक्कमोति नरवीरो, तं। विसेसेन कतपुञ्ञसम्भारे सत्ते नेति निब्बानपुरं पापेतीति विनायको, तं।
180. So attano pubbakammaṃ saritvā taṃ hatthatale āmalakaṃ viya disvā udānavasena pubbacaritāpadānaṃ pakāsento suvaṇṇavaṇṇantiādimāha. Vipassiṃ satthavāhagganti vāṇije kantārā vahati tāretīti satthavāho . Vāḷakantārā coḷakantārā dubbhikkhakantārā nirudakakantārā yakkhakantārā appabhakkhakantārā ca tāreti uttāreti patāreti nittāreti khemantabhūmiṃ pāpetīti attho. Ko so? Vāṇijajeṭṭhako. Satthavāhasadisattā ayampi bhagavā satthavāho. Tathā hi so tividhaṃ bodhiṃ patthayante katapuññasambhāre satte jātikantārā jarākantārā byādhikantārā maraṇakantārā sokaparidevadukkhadomanassupāyāsakantārā ca sabbasmā saṃsārakantārā ca tāreti uttāreti patāreti nittāreti nibbānathalaṃ pāpetīti attho. Satthavāho ca so aggo seṭṭho padhāno cāti satthavāhaggo, taṃ satthavāhaggaṃ vipassiṃ sambuddhanti sambandho. Naravaraṃ vināyakanti narānaṃ antare asithilaparakkamoti naravīro, taṃ. Visesena katapuññasambhāre satte neti nibbānapuraṃ pāpetīti vināyako, taṃ.
१८१. अदन्तदमनं तादिन्ति रागदोसमोहादिकिलेससम्पयुत्तत्ता कायवचीमनोद्वारेहि अदन्ते सत्ते दमेतीति अदन्तदमनो, तं। इट्ठानिट्ठेसु अकम्पियतादिगुणयुत्तोति तादी, तं। महावादिं महामतिन्ति सकसमयपरसमयवादीनं अन्तरे अत्तना समधिकपुग्गलविरहितत्ता महावादी , महती पथविसमाना मेरुसमाना च मति यस्स सो महामति, तं महावादिं महामतिं सम्बुद्धन्ति इमिना तुल्याधिकरणं। सेसं सुविञ्ञेय्यमेवाति।
181.Adantadamanaṃ tādinti rāgadosamohādikilesasampayuttattā kāyavacīmanodvārehi adante satte dametīti adantadamano, taṃ. Iṭṭhāniṭṭhesu akampiyatādiguṇayuttoti tādī, taṃ. Mahāvādiṃ mahāmatinti sakasamayaparasamayavādīnaṃ antare attanā samadhikapuggalavirahitattā mahāvādī , mahatī pathavisamānā merusamānā ca mati yassa so mahāmati, taṃ mahāvādiṃ mahāmatiṃ sambuddhanti iminā tulyādhikaraṇaṃ. Sesaṃ suviññeyyamevāti.
एकञ्जलिकत्थेरअपदानवण्णना समत्ता।
Ekañjalikattheraapadānavaṇṇanā samattā.
Related texts:
तिपिटक (मूल) • Tipiṭaka (Mūla) / सुत्तपिटक • Suttapiṭaka / खुद्दकनिकाय • Khuddakanikāya / अपदानपाळि • Apadānapāḷi / ९. एकञ्जलिकत्थेरअपदानं • 9. Ekañjalikattheraapadānaṃ
