Library / Tipiṭaka / తిపిటక • Tipiṭaka / మిలిన్దపఞ్హపాళి • Milindapañhapāḷi

    ౯. ఏకన్తసుఖనిబ్బానపఞ్హో

    9. Ekantasukhanibbānapañho

    . ‘‘భన్తే నాగసేన, కిం ఏకన్తసుఖం నిబ్బానం, ఉదాహు దుక్ఖేన మిస్స’’న్తి? ‘‘ఏకన్తసుఖం, మహారాజ, నిబ్బానం, దుక్ఖేన అమిస్స’’న్తి.

    9. ‘‘Bhante nāgasena, kiṃ ekantasukhaṃ nibbānaṃ, udāhu dukkhena missa’’nti? ‘‘Ekantasukhaṃ, mahārāja, nibbānaṃ, dukkhena amissa’’nti.

    ‘‘న మయం తం, భన్తే నాగసేన, వచనం సద్దహామ ‘ఏకన్తసుఖం నిబ్బాన’న్తి, ఏవమేత్థ మయం, భన్తే నాగసేన, పచ్చేమ ‘నిబ్బానం దుక్ఖేన మిస్స’న్తి, కారణఞ్చేత్థ ఉపలభామ ‘నిబ్బానం దుక్ఖేన మిస్స’న్తి. కతమం ఏత్థ కారణం ? యే తే, భన్తే నాగసేన, నిబ్బానం పరియేసన్తి, తేసం దిస్సతి కాయస్స చ చిత్తస్స చ ఆతాపో పరితాపో ఠానచఙ్కమనిసజ్జాసయనాహారపరిగ్గహో మిద్ధస్స చ ఉపరోధో ఆయతనానఞ్చ పటిపీళనం ధనధఞ్ఞపియఞాతిమిత్తప్పజహనం. యే కేచి లోకే సుఖితా సుఖసమప్పితా, తే సబ్బేపి పఞ్చహి కామగుణేహి ఆయతనే రమేన్తి బ్రూహేన్తి, మనాపికమనాపికబహువిధసుభనిమిత్తేన రూపేన చక్ఖుం రమేన్తి బ్రూహేన్తి, మనాపికమనాపికగీతవాదితబహువిధసుభనిమిత్తేన సద్దేన సోతం రమేన్తి బ్రూహేన్తి, మనాపికమనాపికపుప్ఫఫలపత్తతచమూలసారబహువిధసుభనిమిత్తేన గన్ధేన ఘానం రమేన్తి బ్రూహేన్తి, మనాపికమనాపికఖజ్జభోజ్జలేయ్యపేయ్యసాయనీయబహువిధసుభనిమిత్తేన రసేన జివ్హం రమేన్తి బ్రుహేన్తి, మనాపికమనాపికసణ్హసుఖుమముదుమద్దవబహువిధసుభనిమిత్తేన ఫస్సేన కాయం రమేన్తి బ్రూహేన్తి, మనాపికమనాపికకల్యాణపాపకసుభాసుభబహువిధవితక్కమనసికారేన మనం రమేన్తి బ్రూహేన్తి. తుమ్హే తం చక్ఖుసోతఘానజివ్హాకాయమనోబ్రూహనం హనథ ఉపహనథ, ఛిన్దథ ఉపచ్ఛిన్దథ, రున్ధథ ఉపరున్ధథ. తేన కాయోపి పరితపతి, చిత్తమ్పి పరితపతి, కాయే పరితత్తే కాయికదుక్ఖవేదనం వేదియతి, చిత్తే పరితత్తే చేతసికదుక్ఖవేదనం వేదయతి. నను మాగణ్డియోపి 1 పరిబ్బాజకో భగవన్తం గరహమానో ఏవమాహ ‘భూనహు 2 సమణో గోతమో’తి. ఇదమేత్థ కారణం, యేనాహం కారణేన బ్రూమి ‘నిబ్బానం దుక్ఖేన మిస్స’’’న్తి.

    ‘‘Na mayaṃ taṃ, bhante nāgasena, vacanaṃ saddahāma ‘ekantasukhaṃ nibbāna’nti, evamettha mayaṃ, bhante nāgasena, paccema ‘nibbānaṃ dukkhena missa’nti, kāraṇañcettha upalabhāma ‘nibbānaṃ dukkhena missa’nti. Katamaṃ ettha kāraṇaṃ ? Ye te, bhante nāgasena, nibbānaṃ pariyesanti, tesaṃ dissati kāyassa ca cittassa ca ātāpo paritāpo ṭhānacaṅkamanisajjāsayanāhārapariggaho middhassa ca uparodho āyatanānañca paṭipīḷanaṃ dhanadhaññapiyañātimittappajahanaṃ. Ye keci loke sukhitā sukhasamappitā, te sabbepi pañcahi kāmaguṇehi āyatane ramenti brūhenti, manāpikamanāpikabahuvidhasubhanimittena rūpena cakkhuṃ ramenti brūhenti, manāpikamanāpikagītavāditabahuvidhasubhanimittena saddena sotaṃ ramenti brūhenti, manāpikamanāpikapupphaphalapattatacamūlasārabahuvidhasubhanimittena gandhena ghānaṃ ramenti brūhenti, manāpikamanāpikakhajjabhojjaleyyapeyyasāyanīyabahuvidhasubhanimittena rasena jivhaṃ ramenti bruhenti, manāpikamanāpikasaṇhasukhumamudumaddavabahuvidhasubhanimittena phassena kāyaṃ ramenti brūhenti, manāpikamanāpikakalyāṇapāpakasubhāsubhabahuvidhavitakkamanasikārena manaṃ ramenti brūhenti. Tumhe taṃ cakkhusotaghānajivhākāyamanobrūhanaṃ hanatha upahanatha, chindatha upacchindatha, rundhatha uparundhatha. Tena kāyopi paritapati, cittampi paritapati, kāye paritatte kāyikadukkhavedanaṃ vediyati, citte paritatte cetasikadukkhavedanaṃ vedayati. Nanu māgaṇḍiyopi 3 paribbājako bhagavantaṃ garahamāno evamāha ‘bhūnahu 4 samaṇo gotamo’ti. Idamettha kāraṇaṃ, yenāhaṃ kāraṇena brūmi ‘nibbānaṃ dukkhena missa’’’nti.

    ‘‘న హి, మహారాజ, నిబ్బానం దుక్ఖేన మిస్సం, ఏకన్తసుఖం నిబ్బానం. యం పన త్వం, మహారాజ , బ్రూసి ‘నిబ్బానం దుక్ఖ’న్తి, నేతం దుక్ఖం నిబ్బానం నామ, నిబ్బానస్స పన సచ్ఛికిరియాయ పుబ్బభాగో ఏసో, నిబ్బానపరియేసనం ఏతం, ఏకన్తసుఖం యేవ, మహారాజ, నిబ్బానం, న దుక్ఖేన మిస్సం. ఏత్థ కారణం వదామి. అత్థి, మహారాజ, రాజూనం రజ్జసుఖం నామా’’తి? ‘‘ఆమ, భన్తే, అత్థి రాజూనం రజ్జసుఖ’’న్తి. ‘‘అపి ను ఖో తం, మహారాజ, రజ్జసుఖం దుక్ఖేన మిస్స’’న్తి? ‘‘న హి, భన్తే’’తి. ‘‘కిస్స పన తే, మహారాజ, రాజానో పచ్చన్తే కుపితే తేసం పచ్చన్తనిస్సితానం పటిసేధాయ అమచ్చేహి పరిణాయకేహి భటేహి బలత్థేహి పరివుతా పవాసం గన్త్వా డంసమకసవాతాతపపటిపీళితా సమవిసమే పరిధావన్తి, మహాయుద్ధఞ్చ కరోన్తి, జీవితసంసయఞ్చ పాపుణన్తీ’’తి? ‘‘నేతం, భన్తే నాగసేన, రజ్జసుఖం నామ, రజ్జసుఖస్స పరియేసనాయ పుబ్బభాగో ఏసో, దుక్ఖేన, భన్తే నాగసేన, రాజానో రజ్జం పరియేసిత్వా రజ్జసుఖం అనుభవన్తి, ఏవం, భన్తే నాగసేన, రజ్జసుఖం దుక్ఖేన అమిస్సం, అఞ్ఞం తం రజ్జసుఖం, అఞ్ఞం దుక్ఖ’’న్తి. ‘‘ఏవమేవ ఖో, మహారాజ, ఏకన్తసుఖం నిబ్బానం, న దుక్ఖేన మిస్సం. యే పన తం నిబ్బానం పరియేసన్తి, తే కాయఞ్చ చిత్తఞ్చ ఆతాపేత్వా ఠానచఙ్కమనిసజ్జాసయనాహారం పరిగ్గహేత్వా మిద్ధం ఉపరున్ధిత్వా ఆయతనాని పటిపీళేత్వా కాయఞ్చ జీవితఞ్చ పరిచ్చజిత్వా దుక్ఖేన నిబ్బానం పరియేసిత్వా ఏకన్తసుఖం నిబ్బానం అనుభవన్తి, నిహతపచ్చామిత్తా వియ రాజానో రజ్జసుఖం. ఏవం, మహారాజ, ఏకన్తసుఖం నిబ్బానం, న దుక్ఖేన మిస్సం, అఞ్ఞం నిబ్బానం, అఞ్ఞం దుక్ఖన్తి.

    ‘‘Na hi, mahārāja, nibbānaṃ dukkhena missaṃ, ekantasukhaṃ nibbānaṃ. Yaṃ pana tvaṃ, mahārāja , brūsi ‘nibbānaṃ dukkha’nti, netaṃ dukkhaṃ nibbānaṃ nāma, nibbānassa pana sacchikiriyāya pubbabhāgo eso, nibbānapariyesanaṃ etaṃ, ekantasukhaṃ yeva, mahārāja, nibbānaṃ, na dukkhena missaṃ. Ettha kāraṇaṃ vadāmi. Atthi, mahārāja, rājūnaṃ rajjasukhaṃ nāmā’’ti? ‘‘Āma, bhante, atthi rājūnaṃ rajjasukha’’nti. ‘‘Api nu kho taṃ, mahārāja, rajjasukhaṃ dukkhena missa’’nti? ‘‘Na hi, bhante’’ti. ‘‘Kissa pana te, mahārāja, rājāno paccante kupite tesaṃ paccantanissitānaṃ paṭisedhāya amaccehi pariṇāyakehi bhaṭehi balatthehi parivutā pavāsaṃ gantvā ḍaṃsamakasavātātapapaṭipīḷitā samavisame paridhāvanti, mahāyuddhañca karonti, jīvitasaṃsayañca pāpuṇantī’’ti? ‘‘Netaṃ, bhante nāgasena, rajjasukhaṃ nāma, rajjasukhassa pariyesanāya pubbabhāgo eso, dukkhena, bhante nāgasena, rājāno rajjaṃ pariyesitvā rajjasukhaṃ anubhavanti, evaṃ, bhante nāgasena, rajjasukhaṃ dukkhena amissaṃ, aññaṃ taṃ rajjasukhaṃ, aññaṃ dukkha’’nti. ‘‘Evameva kho, mahārāja, ekantasukhaṃ nibbānaṃ, na dukkhena missaṃ. Ye pana taṃ nibbānaṃ pariyesanti, te kāyañca cittañca ātāpetvā ṭhānacaṅkamanisajjāsayanāhāraṃ pariggahetvā middhaṃ uparundhitvā āyatanāni paṭipīḷetvā kāyañca jīvitañca pariccajitvā dukkhena nibbānaṃ pariyesitvā ekantasukhaṃ nibbānaṃ anubhavanti, nihatapaccāmittā viya rājāno rajjasukhaṃ. Evaṃ, mahārāja, ekantasukhaṃ nibbānaṃ, na dukkhena missaṃ, aññaṃ nibbānaṃ, aññaṃ dukkhanti.

    ‘‘అపరమ్పి , మహారాజ, ఉత్తరిం కారణం సుణోహి ఏకన్తసుఖం నిబ్బానం, న దుక్ఖేన మిస్సం, అఞ్ఞం దుక్ఖం, అఞ్ఞం నిబ్బానన్తి. అత్థి, మహారాజ, ఆచరియానం సిప్పవన్తానం సిప్పసుఖం నామా’’తి? ‘‘ఆమ, భన్తే, అత్థి ఆచరియానం సిప్పవన్తానం సిప్పసుఖ’’న్తి. ‘‘అపి ను ఖో తం, మహారాజ, సిప్పసుఖం దుక్ఖేన మిస్స’’న్తి? ‘‘న హి, భన్తే’’తి. ‘‘కిస్స పన తే, మహారాజ, ఆచరియా 5 ఆచరియానం అభివాదనపచ్చుట్ఠానేన ఉదకాహరణఘరసమ్మజ్జనదన్తకట్ఠముఖోదకానుప్పదానేన ఉచ్ఛిట్ఠపటిగ్గహణఉచ్ఛాదననహాపనపాదపరికమ్మేన సకచిత్తం నిక్ఖిపిత్వా పరచిత్తానువత్తనేన దుక్ఖసేయ్యాయ విసమభోజనేన కాయం ఆతాపేన్తీ’’తి? ‘‘నేతం, భన్తే నాగసేన, సిప్పసుఖం నామ, సిప్పపరియేసనాయ పుబ్బభాగో ఏసో, దుక్ఖేన, భన్తే నాగసేన, ఆచరియా సిప్పం పరియేసిత్వా సిప్పసుఖం అనుభవన్తి, ఏవం, భన్తే నాగసేన, సిప్పసుఖం దుక్ఖేన అమిస్సం, అఞ్ఞం తం సిప్పసుఖం, అఞ్ఞం దుక్ఖ’’న్తి. ‘‘ఏవమేవ ఖో, మహారాజ, ఏకన్తసుఖం నిబ్బానం, న దుక్ఖేన మిస్సం. యే పన తం నిబ్బానం పరియేసన్తి, తే కాయఞ్చ చిత్తఞ్చ ఆతాపేత్వా ఠానచఙ్కమనిసజ్జాసయనాహారం పరిగ్గహేత్వా మిద్ధం ఉపరున్ధిత్వా ఆయతనాని పటిపీళేత్వా కాయఞ్చ జీవితఞ్చ పరిచ్చజిత్వా దుక్ఖేన నిబ్బానం పరియేసిత్వా ఏకన్తసుఖం నిబ్బానం అనుభవన్తి, ఆచరియా వియ సిప్పసుఖం. ఏవం, మహారాజ, ఏకన్తసుఖం నిబ్బానం, న దుక్ఖేన మిస్సం, అఞ్ఞం దుక్ఖం, అఞ్ఞం నిబ్బాన’’న్తి. ‘‘సాధు, భన్తే నాగసేన, ఏవమేతం తథా సమ్పటిచ్ఛామీ’’తి.

    ‘‘Aparampi , mahārāja, uttariṃ kāraṇaṃ suṇohi ekantasukhaṃ nibbānaṃ, na dukkhena missaṃ, aññaṃ dukkhaṃ, aññaṃ nibbānanti. Atthi, mahārāja, ācariyānaṃ sippavantānaṃ sippasukhaṃ nāmā’’ti? ‘‘Āma, bhante, atthi ācariyānaṃ sippavantānaṃ sippasukha’’nti. ‘‘Api nu kho taṃ, mahārāja, sippasukhaṃ dukkhena missa’’nti? ‘‘Na hi, bhante’’ti. ‘‘Kissa pana te, mahārāja, ācariyā 6 ācariyānaṃ abhivādanapaccuṭṭhānena udakāharaṇagharasammajjanadantakaṭṭhamukhodakānuppadānena ucchiṭṭhapaṭiggahaṇaucchādananahāpanapādaparikammena sakacittaṃ nikkhipitvā paracittānuvattanena dukkhaseyyāya visamabhojanena kāyaṃ ātāpentī’’ti? ‘‘Netaṃ, bhante nāgasena, sippasukhaṃ nāma, sippapariyesanāya pubbabhāgo eso, dukkhena, bhante nāgasena, ācariyā sippaṃ pariyesitvā sippasukhaṃ anubhavanti, evaṃ, bhante nāgasena, sippasukhaṃ dukkhena amissaṃ, aññaṃ taṃ sippasukhaṃ, aññaṃ dukkha’’nti. ‘‘Evameva kho, mahārāja, ekantasukhaṃ nibbānaṃ, na dukkhena missaṃ. Ye pana taṃ nibbānaṃ pariyesanti, te kāyañca cittañca ātāpetvā ṭhānacaṅkamanisajjāsayanāhāraṃ pariggahetvā middhaṃ uparundhitvā āyatanāni paṭipīḷetvā kāyañca jīvitañca pariccajitvā dukkhena nibbānaṃ pariyesitvā ekantasukhaṃ nibbānaṃ anubhavanti, ācariyā viya sippasukhaṃ. Evaṃ, mahārāja, ekantasukhaṃ nibbānaṃ, na dukkhena missaṃ, aññaṃ dukkhaṃ, aññaṃ nibbāna’’nti. ‘‘Sādhu, bhante nāgasena, evametaṃ tathā sampaṭicchāmī’’ti.

    ఏకన్తసుఖనిబ్బానపఞ్హో నవమో.

    Ekantasukhanibbānapañho navamo.







    Footnotes:
    1. మాగన్దియోపి (సీ॰ పీ॰)
    2. భూతహచ్చో (పీ॰), భూనహచ్చో (క॰)
    3. māgandiyopi (sī. pī.)
    4. bhūtahacco (pī.), bhūnahacco (ka.)
    5. ఇదం పదం సీ॰ పీ॰ పోత్థకేసు నత్థి
    6. idaṃ padaṃ sī. pī. potthakesu natthi

    © 1991-2023 The Titi Tudorancea Bulletin | Titi Tudorancea® is a Registered Trademark | Terms of use and privacy policy
    Contact