Library / Tipiṭaka / तिपिटक • Tipiṭaka / जातक-अट्ठकथा • Jātaka-aṭṭhakathā

    [१४९] ९. एकपण्णजातकवण्णना

    [149] 9. Ekapaṇṇajātakavaṇṇanā

    एकपण्णो अयं रुक्खोति इदं सत्था वेसालिं उपनिस्साय महावने कूटागारसालायं विहरन्तो वेसालिकं दुट्ठलिच्छविकुमारं आरब्भ कथेसि। तस्मिञ्हि काले वेसालिनगरं गावुतगावुतन्तरे तीहि पाकारेहि परिक्खित्तं तीसु ठानेसु गोपुरट्टालकयुत्तं परमसोभग्गप्पत्तं। तत्थ निच्‍चकालं रज्‍जं कारेत्वा वसन्तानञ्‍ञेव राजूनं सत्त सहस्सानि सत्त सतानि सत्त च राजानो होन्ति, तत्तकायेव उपराजानो, तत्तका सेनापतिनो, तत्तका भण्डागारिका। तेसं राजकुमारानं अन्तरे एको दुट्ठलिच्छविकुमारो नाम अहोसि कोधनो चण्डो फरुसो साहसिको, दण्डेन घट्टितआसीविसो विय निच्‍चं पज्‍जलितो कोधेन। तस्स पुरतो द्वे तीणि वचनानि कथेतुं समत्थो नाम नत्थि। तं नेव मातापितरो, न ञातयो, न मित्तसुहज्‍जा सिक्खापेतुं सक्खिंसु। अथस्स मातापितूनं एतदहोसि ‘‘अयं कुमारो अतिफरुसो साहसिको, ठपेत्वा सम्मासम्बुद्धं अञ्‍ञो इमं विनेतुं समत्थो नाम नत्थि, बुद्धवेनेय्येन भवितब्ब’’न्ति। ते तं आदाय सत्थु सन्तिकं गन्त्वा वन्दित्वा आहंसु ‘‘भन्ते, अयं कुमारो चण्डो फरुसो कोधेन पज्‍जलति, इमस्स ओवादं देथा’’ति।

    Ekapaṇṇo ayaṃ rukkhoti idaṃ satthā vesāliṃ upanissāya mahāvane kūṭāgārasālāyaṃ viharanto vesālikaṃ duṭṭhalicchavikumāraṃ ārabbha kathesi. Tasmiñhi kāle vesālinagaraṃ gāvutagāvutantare tīhi pākārehi parikkhittaṃ tīsu ṭhānesu gopuraṭṭālakayuttaṃ paramasobhaggappattaṃ. Tattha niccakālaṃ rajjaṃ kāretvā vasantānaññeva rājūnaṃ satta sahassāni satta satāni satta ca rājāno honti, tattakāyeva uparājāno, tattakā senāpatino, tattakā bhaṇḍāgārikā. Tesaṃ rājakumārānaṃ antare eko duṭṭhalicchavikumāro nāma ahosi kodhano caṇḍo pharuso sāhasiko, daṇḍena ghaṭṭitaāsīviso viya niccaṃ pajjalito kodhena. Tassa purato dve tīṇi vacanāni kathetuṃ samattho nāma natthi. Taṃ neva mātāpitaro, na ñātayo, na mittasuhajjā sikkhāpetuṃ sakkhiṃsu. Athassa mātāpitūnaṃ etadahosi ‘‘ayaṃ kumāro atipharuso sāhasiko, ṭhapetvā sammāsambuddhaṃ añño imaṃ vinetuṃ samattho nāma natthi, buddhaveneyyena bhavitabba’’nti. Te taṃ ādāya satthu santikaṃ gantvā vanditvā āhaṃsu ‘‘bhante, ayaṃ kumāro caṇḍo pharuso kodhena pajjalati, imassa ovādaṃ dethā’’ti.

    सत्था तं कुमारं ओवदि – ‘‘कुमार, इमेसु नाम सत्तेसु चण्डेन फरुसेन साहसिकेन विहेठकजातिकेन न भवितब्बं, फरुसवाचो च नाम विजातमातुयापि पितुनोपि पुत्तदारस्सपि भातिभगिनीनम्पि पजापतियापि मित्तबन्धवानम्पि अप्पियो होति अमनापो, डंसितुं आगच्छन्तो सप्पो विय, अटवियं उट्ठितचोरो विय, खादितुं आगच्छन्तो यक्खो विय च उब्बेजनीयो हुत्वा दुतियचित्तवारे निरयादीसु निब्बत्तति। दिट्ठेयेव च धम्मे कोधनो पुग्गलो मण्डितपसाधितोपि दुब्बण्णोव होति, पुण्णचन्दसस्सिरिकम्पिस्स मुखं जालाभिहतपदुमं विय मलग्गहितकञ्‍चनादासमण्डलं विय च विरूपं होति दुद्दसिकं। कोधं निस्साय हि सत्ता सत्थं आदाय अत्तनाव अत्तानं पहरन्ति, विसं खादन्ति, रज्‍जुया उब्बन्धन्ति, पपाता पपतन्ति। एवं कोधवसेन कालं कत्वा निरयादीसु उप्पज्‍जन्ति, विहेठकजातिकापि दिट्ठेव धम्मे गरहं पत्वा कायस्स भेदा निरयादीसु उप्पज्‍जन्ति, पुन मनुस्सत्तं लभित्वा विजातकालतो पट्ठाय रोगबहुलाव होन्ति। चक्खुरोगो सोतरोगोतिआदीसु च रोगेसु एकतो उट्ठाय एकस्मिं पतन्ति, रोगेन अपरिमुत्ताव हुत्वा निच्‍चं दुक्खिताव होन्ति, तस्मा सब्बेसु सत्तेसु मेत्तचित्तेन हितचित्तेन मुदुचित्तेन भवितब्बं। एवरूपो हि पुग्गलो निरयादिभयेहि न परिमुच्‍चती’’ति। सो कुमारो सत्थु ओवादं सुत्वा एकोवादेनेव निहतमानो दन्तो निब्बिसेवनो मेत्तचित्तो मुदुचित्तो अहोसि। अञ्‍ञं अक्‍कोसन्तम्पि पहरन्तम्पि निवत्तित्वा न ओलोकेसि, उद्धटदाठो विय सप्पो, अळच्छिन्‍नो विय कक्‍कटको, छिन्‍नविसाणो विय च उसभो अहोसि।

    Satthā taṃ kumāraṃ ovadi – ‘‘kumāra, imesu nāma sattesu caṇḍena pharusena sāhasikena viheṭhakajātikena na bhavitabbaṃ, pharusavāco ca nāma vijātamātuyāpi pitunopi puttadārassapi bhātibhaginīnampi pajāpatiyāpi mittabandhavānampi appiyo hoti amanāpo, ḍaṃsituṃ āgacchanto sappo viya, aṭaviyaṃ uṭṭhitacoro viya, khādituṃ āgacchanto yakkho viya ca ubbejanīyo hutvā dutiyacittavāre nirayādīsu nibbattati. Diṭṭheyeva ca dhamme kodhano puggalo maṇḍitapasādhitopi dubbaṇṇova hoti, puṇṇacandasassirikampissa mukhaṃ jālābhihatapadumaṃ viya malaggahitakañcanādāsamaṇḍalaṃ viya ca virūpaṃ hoti duddasikaṃ. Kodhaṃ nissāya hi sattā satthaṃ ādāya attanāva attānaṃ paharanti, visaṃ khādanti, rajjuyā ubbandhanti, papātā papatanti. Evaṃ kodhavasena kālaṃ katvā nirayādīsu uppajjanti, viheṭhakajātikāpi diṭṭheva dhamme garahaṃ patvā kāyassa bhedā nirayādīsu uppajjanti, puna manussattaṃ labhitvā vijātakālato paṭṭhāya rogabahulāva honti. Cakkhurogo sotarogotiādīsu ca rogesu ekato uṭṭhāya ekasmiṃ patanti, rogena aparimuttāva hutvā niccaṃ dukkhitāva honti, tasmā sabbesu sattesu mettacittena hitacittena muducittena bhavitabbaṃ. Evarūpo hi puggalo nirayādibhayehi na parimuccatī’’ti. So kumāro satthu ovādaṃ sutvā ekovādeneva nihatamāno danto nibbisevano mettacitto muducitto ahosi. Aññaṃ akkosantampi paharantampi nivattitvā na olokesi, uddhaṭadāṭho viya sappo, aḷacchinno viya kakkaṭako, chinnavisāṇo viya ca usabho ahosi.

    तस्स तं पवत्तिं ञत्वा भिक्खू धम्मसभायं कथं समुट्ठापेसुं ‘‘आवुसो, दुट्ठलिच्छविकुमारं सुचिरम्पि ओवदित्वा नेव मातापितरो, न ञातिमित्तादयो दमेतुं सक्खिंसु, सम्मासम्बुद्धो पन तं एकोवादेनेव दमेत्वा निब्बिसेवनं कत्वा मत्तवरवारणं विय समुग्गहितानेञ्‍जकारणं अकासि। याव सुभासितं चिदं – ‘हत्थिदमकेन, भिक्खवे, हत्थिदम्मो सारितो एकंयेव दिसं धावति पुरत्थिमं वा पच्छिमं वा उत्तरं वा दक्खिणं वा। अस्सदमकेन…पे॰… गोदमकेन…पे॰… दक्खिणं वा। तथागतेन हि, भिक्खवे, अरहता सम्मासम्बुद्धेन पुरिसदम्मो सारितो अट्ठ दिसा विधावति, रूपी रूपानि पस्सति। अयमेका दिसा…पे॰… सो वुच्‍चति ‘योग्गाचरियानं अनुत्तरो पुरिसदम्मसारथी’ति (म॰ नि॰ ३.३१२)। न हि, आवुसो, सम्मासम्बुद्धेन सदिसो पुरिसदम्मसारथी नाम अत्थी’’ति। सत्था आगन्त्वा ‘‘काय नुत्थ, भिक्खवे, एतरहि कथाय सन्‍निसिन्‍ना’’ति पुच्छित्वा ‘‘इमाय नामा’’ति वुत्ते ‘‘न, भिक्खवे, इदानेवेस मया एकोवादेनेव दमितो, पुब्बेपाहं इमं एकोवादेनेव दमेसि’’न्ति वत्वा अतीतं आहरि।

    Tassa taṃ pavattiṃ ñatvā bhikkhū dhammasabhāyaṃ kathaṃ samuṭṭhāpesuṃ ‘‘āvuso, duṭṭhalicchavikumāraṃ sucirampi ovaditvā neva mātāpitaro, na ñātimittādayo dametuṃ sakkhiṃsu, sammāsambuddho pana taṃ ekovādeneva dametvā nibbisevanaṃ katvā mattavaravāraṇaṃ viya samuggahitāneñjakāraṇaṃ akāsi. Yāva subhāsitaṃ cidaṃ – ‘hatthidamakena, bhikkhave, hatthidammo sārito ekaṃyeva disaṃ dhāvati puratthimaṃ vā pacchimaṃ vā uttaraṃ vā dakkhiṇaṃ vā. Assadamakena…pe… godamakena…pe… dakkhiṇaṃ vā. Tathāgatena hi, bhikkhave, arahatā sammāsambuddhena purisadammo sārito aṭṭha disā vidhāvati, rūpī rūpāni passati. Ayamekā disā…pe… so vuccati ‘yoggācariyānaṃ anuttaro purisadammasārathī’ti (ma. ni. 3.312). Na hi, āvuso, sammāsambuddhena sadiso purisadammasārathī nāma atthī’’ti. Satthā āgantvā ‘‘kāya nuttha, bhikkhave, etarahi kathāya sannisinnā’’ti pucchitvā ‘‘imāya nāmā’’ti vutte ‘‘na, bhikkhave, idānevesa mayā ekovādeneva damito, pubbepāhaṃ imaṃ ekovādeneva damesi’’nti vatvā atītaṃ āhari.

    अतीते बाराणसियं ब्रह्मदत्ते रज्‍जं कारेन्ते बोधिसत्तो उदिच्‍चब्राह्मणकुले निब्बत्तित्वा वयप्पत्तो तक्‍कसिलायं तयो वेदे सब्बसिप्पानि च उग्गहेत्वा किञ्‍चि कालं घरावासं वसित्वा मातापितूनं अच्‍चयेन इसिपब्बज्‍जं पब्बजित्वा अभिञ्‍ञा च समापत्तियो च निब्बत्तेत्वा हिमवन्ते वासं कप्पेसि। तत्थ चिरं वसित्वा लोणम्बिलसेवनत्थाय जनपदं गन्त्वा बाराणसिं पत्वा राजुय्याने वसित्वा पुनदिवसे सुनिवत्थो सुपारुतो तापसाकप्पसम्पन्‍नो भिक्खाय नगरं पविसित्वा राजङ्गणं पापुणि। राजा सीहपञ्‍जरेन ओलोकेन्तो तं दिस्वा इरियापथे पसीदित्वा ‘‘अयं तापसो सन्तिन्द्रियो सन्तमानसो युगमत्तदसो, पदवारे पदवारे सहस्सत्थविकं ठपेन्तो विय सीहविजम्भितेन आगच्छति। सचे सन्तधम्मो नामेको अत्थि, इमस्स तेनब्भन्तरे भवितब्ब’’न्ति चिन्तेत्वा एकं अमच्‍चं ओलोकेसि। सो ‘‘किं करोमि, देवा’’ति आह। एतं ‘‘तापसं आनेही’’ति। सो ‘‘साधु, देवा’’ति बोधिसत्तं उपसङ्कमित्वा वन्दित्वा हत्थतो भिक्खाभाजनं गहेत्वा ‘‘किं, महापुञ्‍ञा’’ति वुत्ते ‘‘भन्ते, राजा तं पक्‍कोसती’’ति आह। बोधिसत्तो ‘‘न मयं राजकुलूपका, हेमवन्तिका नामम्हा’’ति आह। अमच्‍चो गन्त्वा तमत्थं रञ्‍ञो आरोचेसि। राजा ‘‘अञ्‍ञो अम्हाकं कुलूपको नत्थि, आनेहि न’’न्ति आह। अमच्‍चो गन्त्वा बोधिसत्तं वन्दित्वा याचित्वा राजनिवेसनं पवेसेसि।

    Atīte bārāṇasiyaṃ brahmadatte rajjaṃ kārente bodhisatto udiccabrāhmaṇakule nibbattitvā vayappatto takkasilāyaṃ tayo vede sabbasippāni ca uggahetvā kiñci kālaṃ gharāvāsaṃ vasitvā mātāpitūnaṃ accayena isipabbajjaṃ pabbajitvā abhiññā ca samāpattiyo ca nibbattetvā himavante vāsaṃ kappesi. Tattha ciraṃ vasitvā loṇambilasevanatthāya janapadaṃ gantvā bārāṇasiṃ patvā rājuyyāne vasitvā punadivase sunivattho supāruto tāpasākappasampanno bhikkhāya nagaraṃ pavisitvā rājaṅgaṇaṃ pāpuṇi. Rājā sīhapañjarena olokento taṃ disvā iriyāpathe pasīditvā ‘‘ayaṃ tāpaso santindriyo santamānaso yugamattadaso, padavāre padavāre sahassatthavikaṃ ṭhapento viya sīhavijambhitena āgacchati. Sace santadhammo nāmeko atthi, imassa tenabbhantare bhavitabba’’nti cintetvā ekaṃ amaccaṃ olokesi. So ‘‘kiṃ karomi, devā’’ti āha. Etaṃ ‘‘tāpasaṃ ānehī’’ti. So ‘‘sādhu, devā’’ti bodhisattaṃ upasaṅkamitvā vanditvā hatthato bhikkhābhājanaṃ gahetvā ‘‘kiṃ, mahāpuññā’’ti vutte ‘‘bhante, rājā taṃ pakkosatī’’ti āha. Bodhisatto ‘‘na mayaṃ rājakulūpakā, hemavantikā nāmamhā’’ti āha. Amacco gantvā tamatthaṃ rañño ārocesi. Rājā ‘‘añño amhākaṃ kulūpako natthi, ānehi na’’nti āha. Amacco gantvā bodhisattaṃ vanditvā yācitvā rājanivesanaṃ pavesesi.

    राजा बोधिसत्तं वन्दित्वा समुस्सितसेतच्छत्ते कञ्‍चनपल्‍लङ्के निसीदापेत्वा अत्तनो पटियत्तं नानग्गरसभोजनं भोजेत्वा ‘‘कहं, भन्ते, वसथा’’ति पुच्छि। ‘‘हेमवन्तिका मयं, महाराजा’’ति। ‘‘इदानि कहं गच्छथा’’ति? ‘‘वस्सारत्तानुरूपं सेनासनं उपधारेम, महाराजा’’ति। ‘‘तेन हि, भन्ते, अम्हाकञ्‍ञेव उय्याने वसथा’’ति पटिञ्‍ञं गहेत्वा सयम्पि भुञ्‍जित्वा बोधिसत्तं आदाय उय्यानं गन्त्वा पण्णसालं मापेत्वा रत्तिट्ठानदिवाट्ठानापि कारेत्वा पब्बजितपरिक्खारे दत्वा उय्यानपालं पटिच्छापेत्वा नगरं पाविसि। ततो पट्ठाय बोधिसत्तो उय्याने वसति। राजापिस्स दिवसे दिवसे द्वत्तिक्खत्तुं उपट्ठानं गच्छति।

    Rājā bodhisattaṃ vanditvā samussitasetacchatte kañcanapallaṅke nisīdāpetvā attano paṭiyattaṃ nānaggarasabhojanaṃ bhojetvā ‘‘kahaṃ, bhante, vasathā’’ti pucchi. ‘‘Hemavantikā mayaṃ, mahārājā’’ti. ‘‘Idāni kahaṃ gacchathā’’ti? ‘‘Vassārattānurūpaṃ senāsanaṃ upadhārema, mahārājā’’ti. ‘‘Tena hi, bhante, amhākaññeva uyyāne vasathā’’ti paṭiññaṃ gahetvā sayampi bhuñjitvā bodhisattaṃ ādāya uyyānaṃ gantvā paṇṇasālaṃ māpetvā rattiṭṭhānadivāṭṭhānāpi kāretvā pabbajitaparikkhāre datvā uyyānapālaṃ paṭicchāpetvā nagaraṃ pāvisi. Tato paṭṭhāya bodhisatto uyyāne vasati. Rājāpissa divase divase dvattikkhattuṃ upaṭṭhānaṃ gacchati.

    तस्स पन रञ्‍ञो दुट्ठकुमारो नाम पुत्तो अहोसि चण्डो फरुसो, नेव नं राजा दमेतुं असक्खि, न सेसञातका। अमच्‍चापि ब्राह्मणगहपतिकापि एकतो हुत्वा ‘‘सामि, मा एवं करि, एवं कातुं न लब्भा’’ति कुज्झित्वा कथेन्तापि कथं गाहापेतुं नासक्खिंसु। राजा चिन्तेसि ‘‘ठपेत्वा मम अय्यं हिमवन्ततापसं अञ्‍ञो इमं कुमारं दमेतुं समत्थो नाम नत्थि, सोयेव नं दमेस्सती’’ति। सो कुमारं आदाय बोधिसत्तस्स सन्तिकं गन्त्वा ‘‘भन्ते, अयं कुमारो चण्डो फरुसो , मयं इमं दमेतुं न सक्‍कोम, तुम्हे नं एकेन उपायेन सिक्खापेथा’’ति कुमारं बोधिसत्तस्स निय्यादेत्वा पक्‍कामि। बोधिसत्तो कुमारं गहेत्वा उय्याने विचरन्तो एकतो एकेन, एकतो एकेनाति द्वीहियेव पत्तेहि एकं निम्बपोतकं दिस्वा कुमारं आह – ‘‘कुमार, एतस्स ताव रुक्खपोतकस्स पण्णं खादित्वा रसं जानाही’’ति? सो तस्स एकं पत्तं खादित्वा रसं ञत्वा ‘‘धी’’ति सह खेळेन भूमियं नुट्ठाभि। ‘‘किं एतं, कुमारा’’ति वुत्ते ‘‘भन्ते, इदानेवेस रुक्खो हलाहलविसूपमो, वड्ढन्तो पन बहू मनुस्से मारेस्सती’’ति तं निम्बपोतकं उप्पाटेत्वा हत्थेहि परिमद्दित्वा इमं गाथमाह –

    Tassa pana rañño duṭṭhakumāro nāma putto ahosi caṇḍo pharuso, neva naṃ rājā dametuṃ asakkhi, na sesañātakā. Amaccāpi brāhmaṇagahapatikāpi ekato hutvā ‘‘sāmi, mā evaṃ kari, evaṃ kātuṃ na labbhā’’ti kujjhitvā kathentāpi kathaṃ gāhāpetuṃ nāsakkhiṃsu. Rājā cintesi ‘‘ṭhapetvā mama ayyaṃ himavantatāpasaṃ añño imaṃ kumāraṃ dametuṃ samattho nāma natthi, soyeva naṃ damessatī’’ti. So kumāraṃ ādāya bodhisattassa santikaṃ gantvā ‘‘bhante, ayaṃ kumāro caṇḍo pharuso , mayaṃ imaṃ dametuṃ na sakkoma, tumhe naṃ ekena upāyena sikkhāpethā’’ti kumāraṃ bodhisattassa niyyādetvā pakkāmi. Bodhisatto kumāraṃ gahetvā uyyāne vicaranto ekato ekena, ekato ekenāti dvīhiyeva pattehi ekaṃ nimbapotakaṃ disvā kumāraṃ āha – ‘‘kumāra, etassa tāva rukkhapotakassa paṇṇaṃ khāditvā rasaṃ jānāhī’’ti? So tassa ekaṃ pattaṃ khāditvā rasaṃ ñatvā ‘‘dhī’’ti saha kheḷena bhūmiyaṃ nuṭṭhābhi. ‘‘Kiṃ etaṃ, kumārā’’ti vutte ‘‘bhante, idānevesa rukkho halāhalavisūpamo, vaḍḍhanto pana bahū manusse māressatī’’ti taṃ nimbapotakaṃ uppāṭetvā hatthehi parimadditvā imaṃ gāthamāha –

    १४९.

    149.

    ‘‘एकपण्णो अयं रुक्खो, न भूम्या चतुरङ्गुलो।

    ‘‘Ekapaṇṇo ayaṃ rukkho, na bhūmyā caturaṅgulo;

    फलेन विसकप्पेन, महायं किं भविस्सती’’ति॥

    Phalena visakappena, mahāyaṃ kiṃ bhavissatī’’ti.

    तत्थ एकपण्णोति उभोसु पस्सेसु एकेकपण्णो। न भूम्या चतुरङ्गुलोति भूमितो चतुरङ्गुलमत्तम्पि न वड्ढितो। फलेनाति फलरसेन। विसकप्पेनाति हलाहलविससदिसेन। एवं खुद्दकोपि समानो एवरूपेन तित्तकेन पण्णेन समन्‍नागतोति अत्थो। महायं किं भविस्सतीति यदा पनायं वुद्धिप्पत्तो महा भविस्सति, तदा किं नाम भविस्सति, अद्धा मनुस्समारको भविस्सतीति एतं उप्पाटेत्वा मद्दित्वा छड्डेसिन्ति आह।

    Tattha ekapaṇṇoti ubhosu passesu ekekapaṇṇo. Na bhūmyā caturaṅguloti bhūmito caturaṅgulamattampi na vaḍḍhito. Phalenāti phalarasena. Visakappenāti halāhalavisasadisena. Evaṃ khuddakopi samāno evarūpena tittakena paṇṇena samannāgatoti attho. Mahāyaṃ kiṃ bhavissatīti yadā panāyaṃ vuddhippatto mahā bhavissati, tadā kiṃ nāma bhavissati, addhā manussamārako bhavissatīti etaṃ uppāṭetvā madditvā chaḍḍesinti āha.

    अथ नं बोधिसत्तो एतदवोच ‘‘कुमार, त्वं इमं निम्बपोतकं ‘इदानेव एवंतित्तको, महल्‍लककाले किं भविस्सति, कुतो इमं निस्साय वुड्ढी’ति उप्पाटेत्वा मद्दित्वा छड्डेसि? यथा त्वं एतस्मिं पटिपज्‍जि, एवमेव तव रट्ठवासिनोपि ‘अयं कुमारो दहरकालेयेव एवं चण्डो फरुसो, महल्‍लककाले रज्‍जं पत्वा किं नाम करिस्सति, कुतो अम्हाकं एतं निस्साय वुड्ढी’ति तव कुलसन्तकं रज्‍जं अदत्वा निम्बपोतकं विय तं उप्पाटेत्वा रट्ठा पब्बाजनीयकम्मं करिस्सन्ति, तस्मा निम्बरुक्खपटिभागतं हित्वा इतो पट्ठाय खन्तिमेत्तानुद्दयसम्पन्‍नो होही’’ति। सो ततो पट्ठाय निहतमानो निब्बिसेवनो खन्तिमेत्तानुद्दयसम्पन्‍नो हुत्वा बोधिसत्तस्स ओवादे ठत्वा पितु अच्‍चयेन रज्‍जं पत्वा दानादीनि पुञ्‍ञानि कत्वा यथाकम्मं अगमासि।

    Atha naṃ bodhisatto etadavoca ‘‘kumāra, tvaṃ imaṃ nimbapotakaṃ ‘idāneva evaṃtittako, mahallakakāle kiṃ bhavissati, kuto imaṃ nissāya vuḍḍhī’ti uppāṭetvā madditvā chaḍḍesi? Yathā tvaṃ etasmiṃ paṭipajji, evameva tava raṭṭhavāsinopi ‘ayaṃ kumāro daharakāleyeva evaṃ caṇḍo pharuso, mahallakakāle rajjaṃ patvā kiṃ nāma karissati, kuto amhākaṃ etaṃ nissāya vuḍḍhī’ti tava kulasantakaṃ rajjaṃ adatvā nimbapotakaṃ viya taṃ uppāṭetvā raṭṭhā pabbājanīyakammaṃ karissanti, tasmā nimbarukkhapaṭibhāgataṃ hitvā ito paṭṭhāya khantimettānuddayasampanno hohī’’ti. So tato paṭṭhāya nihatamāno nibbisevano khantimettānuddayasampanno hutvā bodhisattassa ovāde ṭhatvā pitu accayena rajjaṃ patvā dānādīni puññāni katvā yathākammaṃ agamāsi.

    सत्था इमं धम्मदेसनं आहरित्वा ‘‘न, भिक्खवे, इदानेवेस दुट्ठलिच्छविकुमारो मया दमितो, पुब्बेपाहं एतं दमेसिंयेवा’’ति वत्वा जातकं समोधानेसि – ‘‘तदा दुट्ठकुमारो अयं लिच्छविकुमारो अहोसि, राजा आनन्दो, ओवाददायकतापसो पन अहमेव अहोसि’’न्ति।

    Satthā imaṃ dhammadesanaṃ āharitvā ‘‘na, bhikkhave, idānevesa duṭṭhalicchavikumāro mayā damito, pubbepāhaṃ etaṃ damesiṃyevā’’ti vatvā jātakaṃ samodhānesi – ‘‘tadā duṭṭhakumāro ayaṃ licchavikumāro ahosi, rājā ānando, ovādadāyakatāpaso pana ahameva ahosi’’nti.

    एकपण्णजातकवण्णना नवमा।

    Ekapaṇṇajātakavaṇṇanā navamā.







    Related texts:



    तिपिटक (मूल) • Tipiṭaka (Mūla) / सुत्तपिटक • Suttapiṭaka / खुद्दकनिकाय • Khuddakanikāya / जातकपाळि • Jātakapāḷi / १४९. एकपण्णजातकं • 149. Ekapaṇṇajātakaṃ


    © 1991-2023 The Titi Tudorancea Bulletin | Titi Tudorancea® is a Registered Trademark | Terms of use and privacy policy
    Contact