Library / Tipiṭaka / తిపిటక • Tipiṭaka / జాతక-అట్ఠకథా • Jātaka-aṭṭhakathā |
[౧౪౯] ౯. ఏకపణ్ణజాతకవణ్ణనా
[149] 9. Ekapaṇṇajātakavaṇṇanā
ఏకపణ్ణో అయం రుక్ఖోతి ఇదం సత్థా వేసాలిం ఉపనిస్సాయ మహావనే కూటాగారసాలాయం విహరన్తో వేసాలికం దుట్ఠలిచ్ఛవికుమారం ఆరబ్భ కథేసి. తస్మిఞ్హి కాలే వేసాలినగరం గావుతగావుతన్తరే తీహి పాకారేహి పరిక్ఖిత్తం తీసు ఠానేసు గోపురట్టాలకయుత్తం పరమసోభగ్గప్పత్తం. తత్థ నిచ్చకాలం రజ్జం కారేత్వా వసన్తానఞ్ఞేవ రాజూనం సత్త సహస్సాని సత్త సతాని సత్త చ రాజానో హోన్తి, తత్తకాయేవ ఉపరాజానో, తత్తకా సేనాపతినో, తత్తకా భణ్డాగారికా. తేసం రాజకుమారానం అన్తరే ఏకో దుట్ఠలిచ్ఛవికుమారో నామ అహోసి కోధనో చణ్డో ఫరుసో సాహసికో, దణ్డేన ఘట్టితఆసీవిసో వియ నిచ్చం పజ్జలితో కోధేన. తస్స పురతో ద్వే తీణి వచనాని కథేతుం సమత్థో నామ నత్థి. తం నేవ మాతాపితరో, న ఞాతయో, న మిత్తసుహజ్జా సిక్ఖాపేతుం సక్ఖింసు. అథస్స మాతాపితూనం ఏతదహోసి ‘‘అయం కుమారో అతిఫరుసో సాహసికో, ఠపేత్వా సమ్మాసమ్బుద్ధం అఞ్ఞో ఇమం వినేతుం సమత్థో నామ నత్థి, బుద్ధవేనేయ్యేన భవితబ్బ’’న్తి. తే తం ఆదాయ సత్థు సన్తికం గన్త్వా వన్దిత్వా ఆహంసు ‘‘భన్తే, అయం కుమారో చణ్డో ఫరుసో కోధేన పజ్జలతి, ఇమస్స ఓవాదం దేథా’’తి.
Ekapaṇṇo ayaṃ rukkhoti idaṃ satthā vesāliṃ upanissāya mahāvane kūṭāgārasālāyaṃ viharanto vesālikaṃ duṭṭhalicchavikumāraṃ ārabbha kathesi. Tasmiñhi kāle vesālinagaraṃ gāvutagāvutantare tīhi pākārehi parikkhittaṃ tīsu ṭhānesu gopuraṭṭālakayuttaṃ paramasobhaggappattaṃ. Tattha niccakālaṃ rajjaṃ kāretvā vasantānaññeva rājūnaṃ satta sahassāni satta satāni satta ca rājāno honti, tattakāyeva uparājāno, tattakā senāpatino, tattakā bhaṇḍāgārikā. Tesaṃ rājakumārānaṃ antare eko duṭṭhalicchavikumāro nāma ahosi kodhano caṇḍo pharuso sāhasiko, daṇḍena ghaṭṭitaāsīviso viya niccaṃ pajjalito kodhena. Tassa purato dve tīṇi vacanāni kathetuṃ samattho nāma natthi. Taṃ neva mātāpitaro, na ñātayo, na mittasuhajjā sikkhāpetuṃ sakkhiṃsu. Athassa mātāpitūnaṃ etadahosi ‘‘ayaṃ kumāro atipharuso sāhasiko, ṭhapetvā sammāsambuddhaṃ añño imaṃ vinetuṃ samattho nāma natthi, buddhaveneyyena bhavitabba’’nti. Te taṃ ādāya satthu santikaṃ gantvā vanditvā āhaṃsu ‘‘bhante, ayaṃ kumāro caṇḍo pharuso kodhena pajjalati, imassa ovādaṃ dethā’’ti.
సత్థా తం కుమారం ఓవది – ‘‘కుమార, ఇమేసు నామ సత్తేసు చణ్డేన ఫరుసేన సాహసికేన విహేఠకజాతికేన న భవితబ్బం, ఫరుసవాచో చ నామ విజాతమాతుయాపి పితునోపి పుత్తదారస్సపి భాతిభగినీనమ్పి పజాపతియాపి మిత్తబన్ధవానమ్పి అప్పియో హోతి అమనాపో, డంసితుం ఆగచ్ఛన్తో సప్పో వియ, అటవియం ఉట్ఠితచోరో వియ, ఖాదితుం ఆగచ్ఛన్తో యక్ఖో వియ చ ఉబ్బేజనీయో హుత్వా దుతియచిత్తవారే నిరయాదీసు నిబ్బత్తతి. దిట్ఠేయేవ చ ధమ్మే కోధనో పుగ్గలో మణ్డితపసాధితోపి దుబ్బణ్ణోవ హోతి, పుణ్ణచన్దసస్సిరికమ్పిస్స ముఖం జాలాభిహతపదుమం వియ మలగ్గహితకఞ్చనాదాసమణ్డలం వియ చ విరూపం హోతి దుద్దసికం. కోధం నిస్సాయ హి సత్తా సత్థం ఆదాయ అత్తనావ అత్తానం పహరన్తి, విసం ఖాదన్తి, రజ్జుయా ఉబ్బన్ధన్తి, పపాతా పపతన్తి. ఏవం కోధవసేన కాలం కత్వా నిరయాదీసు ఉప్పజ్జన్తి, విహేఠకజాతికాపి దిట్ఠేవ ధమ్మే గరహం పత్వా కాయస్స భేదా నిరయాదీసు ఉప్పజ్జన్తి, పున మనుస్సత్తం లభిత్వా విజాతకాలతో పట్ఠాయ రోగబహులావ హోన్తి. చక్ఖురోగో సోతరోగోతిఆదీసు చ రోగేసు ఏకతో ఉట్ఠాయ ఏకస్మిం పతన్తి, రోగేన అపరిముత్తావ హుత్వా నిచ్చం దుక్ఖితావ హోన్తి, తస్మా సబ్బేసు సత్తేసు మేత్తచిత్తేన హితచిత్తేన ముదుచిత్తేన భవితబ్బం. ఏవరూపో హి పుగ్గలో నిరయాదిభయేహి న పరిముచ్చతీ’’తి. సో కుమారో సత్థు ఓవాదం సుత్వా ఏకోవాదేనేవ నిహతమానో దన్తో నిబ్బిసేవనో మేత్తచిత్తో ముదుచిత్తో అహోసి. అఞ్ఞం అక్కోసన్తమ్పి పహరన్తమ్పి నివత్తిత్వా న ఓలోకేసి, ఉద్ధటదాఠో వియ సప్పో, అళచ్ఛిన్నో వియ కక్కటకో, ఛిన్నవిసాణో వియ చ ఉసభో అహోసి.
Satthā taṃ kumāraṃ ovadi – ‘‘kumāra, imesu nāma sattesu caṇḍena pharusena sāhasikena viheṭhakajātikena na bhavitabbaṃ, pharusavāco ca nāma vijātamātuyāpi pitunopi puttadārassapi bhātibhaginīnampi pajāpatiyāpi mittabandhavānampi appiyo hoti amanāpo, ḍaṃsituṃ āgacchanto sappo viya, aṭaviyaṃ uṭṭhitacoro viya, khādituṃ āgacchanto yakkho viya ca ubbejanīyo hutvā dutiyacittavāre nirayādīsu nibbattati. Diṭṭheyeva ca dhamme kodhano puggalo maṇḍitapasādhitopi dubbaṇṇova hoti, puṇṇacandasassirikampissa mukhaṃ jālābhihatapadumaṃ viya malaggahitakañcanādāsamaṇḍalaṃ viya ca virūpaṃ hoti duddasikaṃ. Kodhaṃ nissāya hi sattā satthaṃ ādāya attanāva attānaṃ paharanti, visaṃ khādanti, rajjuyā ubbandhanti, papātā papatanti. Evaṃ kodhavasena kālaṃ katvā nirayādīsu uppajjanti, viheṭhakajātikāpi diṭṭheva dhamme garahaṃ patvā kāyassa bhedā nirayādīsu uppajjanti, puna manussattaṃ labhitvā vijātakālato paṭṭhāya rogabahulāva honti. Cakkhurogo sotarogotiādīsu ca rogesu ekato uṭṭhāya ekasmiṃ patanti, rogena aparimuttāva hutvā niccaṃ dukkhitāva honti, tasmā sabbesu sattesu mettacittena hitacittena muducittena bhavitabbaṃ. Evarūpo hi puggalo nirayādibhayehi na parimuccatī’’ti. So kumāro satthu ovādaṃ sutvā ekovādeneva nihatamāno danto nibbisevano mettacitto muducitto ahosi. Aññaṃ akkosantampi paharantampi nivattitvā na olokesi, uddhaṭadāṭho viya sappo, aḷacchinno viya kakkaṭako, chinnavisāṇo viya ca usabho ahosi.
తస్స తం పవత్తిం ఞత్వా భిక్ఖూ ధమ్మసభాయం కథం సముట్ఠాపేసుం ‘‘ఆవుసో, దుట్ఠలిచ్ఛవికుమారం సుచిరమ్పి ఓవదిత్వా నేవ మాతాపితరో, న ఞాతిమిత్తాదయో దమేతుం సక్ఖింసు, సమ్మాసమ్బుద్ధో పన తం ఏకోవాదేనేవ దమేత్వా నిబ్బిసేవనం కత్వా మత్తవరవారణం వియ సముగ్గహితానేఞ్జకారణం అకాసి. యావ సుభాసితం చిదం – ‘హత్థిదమకేన, భిక్ఖవే, హత్థిదమ్మో సారితో ఏకంయేవ దిసం ధావతి పురత్థిమం వా పచ్ఛిమం వా ఉత్తరం వా దక్ఖిణం వా. అస్సదమకేన…పే॰… గోదమకేన…పే॰… దక్ఖిణం వా. తథాగతేన హి, భిక్ఖవే, అరహతా సమ్మాసమ్బుద్ధేన పురిసదమ్మో సారితో అట్ఠ దిసా విధావతి, రూపీ రూపాని పస్సతి. అయమేకా దిసా…పే॰… సో వుచ్చతి ‘యోగ్గాచరియానం అనుత్తరో పురిసదమ్మసారథీ’తి (మ॰ ని॰ ౩.౩౧౨). న హి, ఆవుసో, సమ్మాసమ్బుద్ధేన సదిసో పురిసదమ్మసారథీ నామ అత్థీ’’తి. సత్థా ఆగన్త్వా ‘‘కాయ నుత్థ, భిక్ఖవే, ఏతరహి కథాయ సన్నిసిన్నా’’తి పుచ్ఛిత్వా ‘‘ఇమాయ నామా’’తి వుత్తే ‘‘న, భిక్ఖవే, ఇదానేవేస మయా ఏకోవాదేనేవ దమితో, పుబ్బేపాహం ఇమం ఏకోవాదేనేవ దమేసి’’న్తి వత్వా అతీతం ఆహరి.
Tassa taṃ pavattiṃ ñatvā bhikkhū dhammasabhāyaṃ kathaṃ samuṭṭhāpesuṃ ‘‘āvuso, duṭṭhalicchavikumāraṃ sucirampi ovaditvā neva mātāpitaro, na ñātimittādayo dametuṃ sakkhiṃsu, sammāsambuddho pana taṃ ekovādeneva dametvā nibbisevanaṃ katvā mattavaravāraṇaṃ viya samuggahitāneñjakāraṇaṃ akāsi. Yāva subhāsitaṃ cidaṃ – ‘hatthidamakena, bhikkhave, hatthidammo sārito ekaṃyeva disaṃ dhāvati puratthimaṃ vā pacchimaṃ vā uttaraṃ vā dakkhiṇaṃ vā. Assadamakena…pe… godamakena…pe… dakkhiṇaṃ vā. Tathāgatena hi, bhikkhave, arahatā sammāsambuddhena purisadammo sārito aṭṭha disā vidhāvati, rūpī rūpāni passati. Ayamekā disā…pe… so vuccati ‘yoggācariyānaṃ anuttaro purisadammasārathī’ti (ma. ni. 3.312). Na hi, āvuso, sammāsambuddhena sadiso purisadammasārathī nāma atthī’’ti. Satthā āgantvā ‘‘kāya nuttha, bhikkhave, etarahi kathāya sannisinnā’’ti pucchitvā ‘‘imāya nāmā’’ti vutte ‘‘na, bhikkhave, idānevesa mayā ekovādeneva damito, pubbepāhaṃ imaṃ ekovādeneva damesi’’nti vatvā atītaṃ āhari.
అతీతే బారాణసియం బ్రహ్మదత్తే రజ్జం కారేన్తే బోధిసత్తో ఉదిచ్చబ్రాహ్మణకులే నిబ్బత్తిత్వా వయప్పత్తో తక్కసిలాయం తయో వేదే సబ్బసిప్పాని చ ఉగ్గహేత్వా కిఞ్చి కాలం ఘరావాసం వసిత్వా మాతాపితూనం అచ్చయేన ఇసిపబ్బజ్జం పబ్బజిత్వా అభిఞ్ఞా చ సమాపత్తియో చ నిబ్బత్తేత్వా హిమవన్తే వాసం కప్పేసి. తత్థ చిరం వసిత్వా లోణమ్బిలసేవనత్థాయ జనపదం గన్త్వా బారాణసిం పత్వా రాజుయ్యానే వసిత్వా పునదివసే సునివత్థో సుపారుతో తాపసాకప్పసమ్పన్నో భిక్ఖాయ నగరం పవిసిత్వా రాజఙ్గణం పాపుణి. రాజా సీహపఞ్జరేన ఓలోకేన్తో తం దిస్వా ఇరియాపథే పసీదిత్వా ‘‘అయం తాపసో సన్తిన్ద్రియో సన్తమానసో యుగమత్తదసో, పదవారే పదవారే సహస్సత్థవికం ఠపేన్తో వియ సీహవిజమ్భితేన ఆగచ్ఛతి. సచే సన్తధమ్మో నామేకో అత్థి, ఇమస్స తేనబ్భన్తరే భవితబ్బ’’న్తి చిన్తేత్వా ఏకం అమచ్చం ఓలోకేసి. సో ‘‘కిం కరోమి, దేవా’’తి ఆహ. ఏతం ‘‘తాపసం ఆనేహీ’’తి. సో ‘‘సాధు, దేవా’’తి బోధిసత్తం ఉపసఙ్కమిత్వా వన్దిత్వా హత్థతో భిక్ఖాభాజనం గహేత్వా ‘‘కిం, మహాపుఞ్ఞా’’తి వుత్తే ‘‘భన్తే, రాజా తం పక్కోసతీ’’తి ఆహ. బోధిసత్తో ‘‘న మయం రాజకులూపకా, హేమవన్తికా నామమ్హా’’తి ఆహ. అమచ్చో గన్త్వా తమత్థం రఞ్ఞో ఆరోచేసి. రాజా ‘‘అఞ్ఞో అమ్హాకం కులూపకో నత్థి, ఆనేహి న’’న్తి ఆహ. అమచ్చో గన్త్వా బోధిసత్తం వన్దిత్వా యాచిత్వా రాజనివేసనం పవేసేసి.
Atīte bārāṇasiyaṃ brahmadatte rajjaṃ kārente bodhisatto udiccabrāhmaṇakule nibbattitvā vayappatto takkasilāyaṃ tayo vede sabbasippāni ca uggahetvā kiñci kālaṃ gharāvāsaṃ vasitvā mātāpitūnaṃ accayena isipabbajjaṃ pabbajitvā abhiññā ca samāpattiyo ca nibbattetvā himavante vāsaṃ kappesi. Tattha ciraṃ vasitvā loṇambilasevanatthāya janapadaṃ gantvā bārāṇasiṃ patvā rājuyyāne vasitvā punadivase sunivattho supāruto tāpasākappasampanno bhikkhāya nagaraṃ pavisitvā rājaṅgaṇaṃ pāpuṇi. Rājā sīhapañjarena olokento taṃ disvā iriyāpathe pasīditvā ‘‘ayaṃ tāpaso santindriyo santamānaso yugamattadaso, padavāre padavāre sahassatthavikaṃ ṭhapento viya sīhavijambhitena āgacchati. Sace santadhammo nāmeko atthi, imassa tenabbhantare bhavitabba’’nti cintetvā ekaṃ amaccaṃ olokesi. So ‘‘kiṃ karomi, devā’’ti āha. Etaṃ ‘‘tāpasaṃ ānehī’’ti. So ‘‘sādhu, devā’’ti bodhisattaṃ upasaṅkamitvā vanditvā hatthato bhikkhābhājanaṃ gahetvā ‘‘kiṃ, mahāpuññā’’ti vutte ‘‘bhante, rājā taṃ pakkosatī’’ti āha. Bodhisatto ‘‘na mayaṃ rājakulūpakā, hemavantikā nāmamhā’’ti āha. Amacco gantvā tamatthaṃ rañño ārocesi. Rājā ‘‘añño amhākaṃ kulūpako natthi, ānehi na’’nti āha. Amacco gantvā bodhisattaṃ vanditvā yācitvā rājanivesanaṃ pavesesi.
రాజా బోధిసత్తం వన్దిత్వా సముస్సితసేతచ్ఛత్తే కఞ్చనపల్లఙ్కే నిసీదాపేత్వా అత్తనో పటియత్తం నానగ్గరసభోజనం భోజేత్వా ‘‘కహం, భన్తే, వసథా’’తి పుచ్ఛి. ‘‘హేమవన్తికా మయం, మహారాజా’’తి. ‘‘ఇదాని కహం గచ్ఛథా’’తి? ‘‘వస్సారత్తానురూపం సేనాసనం ఉపధారేమ, మహారాజా’’తి. ‘‘తేన హి, భన్తే, అమ్హాకఞ్ఞేవ ఉయ్యానే వసథా’’తి పటిఞ్ఞం గహేత్వా సయమ్పి భుఞ్జిత్వా బోధిసత్తం ఆదాయ ఉయ్యానం గన్త్వా పణ్ణసాలం మాపేత్వా రత్తిట్ఠానదివాట్ఠానాపి కారేత్వా పబ్బజితపరిక్ఖారే దత్వా ఉయ్యానపాలం పటిచ్ఛాపేత్వా నగరం పావిసి. తతో పట్ఠాయ బోధిసత్తో ఉయ్యానే వసతి. రాజాపిస్స దివసే దివసే ద్వత్తిక్ఖత్తుం ఉపట్ఠానం గచ్ఛతి.
Rājā bodhisattaṃ vanditvā samussitasetacchatte kañcanapallaṅke nisīdāpetvā attano paṭiyattaṃ nānaggarasabhojanaṃ bhojetvā ‘‘kahaṃ, bhante, vasathā’’ti pucchi. ‘‘Hemavantikā mayaṃ, mahārājā’’ti. ‘‘Idāni kahaṃ gacchathā’’ti? ‘‘Vassārattānurūpaṃ senāsanaṃ upadhārema, mahārājā’’ti. ‘‘Tena hi, bhante, amhākaññeva uyyāne vasathā’’ti paṭiññaṃ gahetvā sayampi bhuñjitvā bodhisattaṃ ādāya uyyānaṃ gantvā paṇṇasālaṃ māpetvā rattiṭṭhānadivāṭṭhānāpi kāretvā pabbajitaparikkhāre datvā uyyānapālaṃ paṭicchāpetvā nagaraṃ pāvisi. Tato paṭṭhāya bodhisatto uyyāne vasati. Rājāpissa divase divase dvattikkhattuṃ upaṭṭhānaṃ gacchati.
తస్స పన రఞ్ఞో దుట్ఠకుమారో నామ పుత్తో అహోసి చణ్డో ఫరుసో, నేవ నం రాజా దమేతుం అసక్ఖి, న సేసఞాతకా. అమచ్చాపి బ్రాహ్మణగహపతికాపి ఏకతో హుత్వా ‘‘సామి, మా ఏవం కరి, ఏవం కాతుం న లబ్భా’’తి కుజ్ఝిత్వా కథేన్తాపి కథం గాహాపేతుం నాసక్ఖింసు. రాజా చిన్తేసి ‘‘ఠపేత్వా మమ అయ్యం హిమవన్తతాపసం అఞ్ఞో ఇమం కుమారం దమేతుం సమత్థో నామ నత్థి, సోయేవ నం దమేస్సతీ’’తి. సో కుమారం ఆదాయ బోధిసత్తస్స సన్తికం గన్త్వా ‘‘భన్తే, అయం కుమారో చణ్డో ఫరుసో , మయం ఇమం దమేతుం న సక్కోమ, తుమ్హే నం ఏకేన ఉపాయేన సిక్ఖాపేథా’’తి కుమారం బోధిసత్తస్స నియ్యాదేత్వా పక్కామి. బోధిసత్తో కుమారం గహేత్వా ఉయ్యానే విచరన్తో ఏకతో ఏకేన, ఏకతో ఏకేనాతి ద్వీహియేవ పత్తేహి ఏకం నిమ్బపోతకం దిస్వా కుమారం ఆహ – ‘‘కుమార, ఏతస్స తావ రుక్ఖపోతకస్స పణ్ణం ఖాదిత్వా రసం జానాహీ’’తి? సో తస్స ఏకం పత్తం ఖాదిత్వా రసం ఞత్వా ‘‘ధీ’’తి సహ ఖేళేన భూమియం నుట్ఠాభి. ‘‘కిం ఏతం, కుమారా’’తి వుత్తే ‘‘భన్తే, ఇదానేవేస రుక్ఖో హలాహలవిసూపమో, వడ్ఢన్తో పన బహూ మనుస్సే మారేస్సతీ’’తి తం నిమ్బపోతకం ఉప్పాటేత్వా హత్థేహి పరిమద్దిత్వా ఇమం గాథమాహ –
Tassa pana rañño duṭṭhakumāro nāma putto ahosi caṇḍo pharuso, neva naṃ rājā dametuṃ asakkhi, na sesañātakā. Amaccāpi brāhmaṇagahapatikāpi ekato hutvā ‘‘sāmi, mā evaṃ kari, evaṃ kātuṃ na labbhā’’ti kujjhitvā kathentāpi kathaṃ gāhāpetuṃ nāsakkhiṃsu. Rājā cintesi ‘‘ṭhapetvā mama ayyaṃ himavantatāpasaṃ añño imaṃ kumāraṃ dametuṃ samattho nāma natthi, soyeva naṃ damessatī’’ti. So kumāraṃ ādāya bodhisattassa santikaṃ gantvā ‘‘bhante, ayaṃ kumāro caṇḍo pharuso , mayaṃ imaṃ dametuṃ na sakkoma, tumhe naṃ ekena upāyena sikkhāpethā’’ti kumāraṃ bodhisattassa niyyādetvā pakkāmi. Bodhisatto kumāraṃ gahetvā uyyāne vicaranto ekato ekena, ekato ekenāti dvīhiyeva pattehi ekaṃ nimbapotakaṃ disvā kumāraṃ āha – ‘‘kumāra, etassa tāva rukkhapotakassa paṇṇaṃ khāditvā rasaṃ jānāhī’’ti? So tassa ekaṃ pattaṃ khāditvā rasaṃ ñatvā ‘‘dhī’’ti saha kheḷena bhūmiyaṃ nuṭṭhābhi. ‘‘Kiṃ etaṃ, kumārā’’ti vutte ‘‘bhante, idānevesa rukkho halāhalavisūpamo, vaḍḍhanto pana bahū manusse māressatī’’ti taṃ nimbapotakaṃ uppāṭetvā hatthehi parimadditvā imaṃ gāthamāha –
౧౪౯.
149.
‘‘ఏకపణ్ణో అయం రుక్ఖో, న భూమ్యా చతురఙ్గులో;
‘‘Ekapaṇṇo ayaṃ rukkho, na bhūmyā caturaṅgulo;
ఫలేన విసకప్పేన, మహాయం కిం భవిస్సతీ’’తి.
Phalena visakappena, mahāyaṃ kiṃ bhavissatī’’ti.
తత్థ ఏకపణ్ణోతి ఉభోసు పస్సేసు ఏకేకపణ్ణో. న భూమ్యా చతురఙ్గులోతి భూమితో చతురఙ్గులమత్తమ్పి న వడ్ఢితో. ఫలేనాతి ఫలరసేన. విసకప్పేనాతి హలాహలవిససదిసేన. ఏవం ఖుద్దకోపి సమానో ఏవరూపేన తిత్తకేన పణ్ణేన సమన్నాగతోతి అత్థో. మహాయం కిం భవిస్సతీతి యదా పనాయం వుద్ధిప్పత్తో మహా భవిస్సతి, తదా కిం నామ భవిస్సతి, అద్ధా మనుస్సమారకో భవిస్సతీతి ఏతం ఉప్పాటేత్వా మద్దిత్వా ఛడ్డేసిన్తి ఆహ.
Tattha ekapaṇṇoti ubhosu passesu ekekapaṇṇo. Na bhūmyā caturaṅguloti bhūmito caturaṅgulamattampi na vaḍḍhito. Phalenāti phalarasena. Visakappenāti halāhalavisasadisena. Evaṃ khuddakopi samāno evarūpena tittakena paṇṇena samannāgatoti attho. Mahāyaṃ kiṃ bhavissatīti yadā panāyaṃ vuddhippatto mahā bhavissati, tadā kiṃ nāma bhavissati, addhā manussamārako bhavissatīti etaṃ uppāṭetvā madditvā chaḍḍesinti āha.
అథ నం బోధిసత్తో ఏతదవోచ ‘‘కుమార, త్వం ఇమం నిమ్బపోతకం ‘ఇదానేవ ఏవంతిత్తకో, మహల్లకకాలే కిం భవిస్సతి, కుతో ఇమం నిస్సాయ వుడ్ఢీ’తి ఉప్పాటేత్వా మద్దిత్వా ఛడ్డేసి? యథా త్వం ఏతస్మిం పటిపజ్జి, ఏవమేవ తవ రట్ఠవాసినోపి ‘అయం కుమారో దహరకాలేయేవ ఏవం చణ్డో ఫరుసో, మహల్లకకాలే రజ్జం పత్వా కిం నామ కరిస్సతి, కుతో అమ్హాకం ఏతం నిస్సాయ వుడ్ఢీ’తి తవ కులసన్తకం రజ్జం అదత్వా నిమ్బపోతకం వియ తం ఉప్పాటేత్వా రట్ఠా పబ్బాజనీయకమ్మం కరిస్సన్తి, తస్మా నిమ్బరుక్ఖపటిభాగతం హిత్వా ఇతో పట్ఠాయ ఖన్తిమేత్తానుద్దయసమ్పన్నో హోహీ’’తి. సో తతో పట్ఠాయ నిహతమానో నిబ్బిసేవనో ఖన్తిమేత్తానుద్దయసమ్పన్నో హుత్వా బోధిసత్తస్స ఓవాదే ఠత్వా పితు అచ్చయేన రజ్జం పత్వా దానాదీని పుఞ్ఞాని కత్వా యథాకమ్మం అగమాసి.
Atha naṃ bodhisatto etadavoca ‘‘kumāra, tvaṃ imaṃ nimbapotakaṃ ‘idāneva evaṃtittako, mahallakakāle kiṃ bhavissati, kuto imaṃ nissāya vuḍḍhī’ti uppāṭetvā madditvā chaḍḍesi? Yathā tvaṃ etasmiṃ paṭipajji, evameva tava raṭṭhavāsinopi ‘ayaṃ kumāro daharakāleyeva evaṃ caṇḍo pharuso, mahallakakāle rajjaṃ patvā kiṃ nāma karissati, kuto amhākaṃ etaṃ nissāya vuḍḍhī’ti tava kulasantakaṃ rajjaṃ adatvā nimbapotakaṃ viya taṃ uppāṭetvā raṭṭhā pabbājanīyakammaṃ karissanti, tasmā nimbarukkhapaṭibhāgataṃ hitvā ito paṭṭhāya khantimettānuddayasampanno hohī’’ti. So tato paṭṭhāya nihatamāno nibbisevano khantimettānuddayasampanno hutvā bodhisattassa ovāde ṭhatvā pitu accayena rajjaṃ patvā dānādīni puññāni katvā yathākammaṃ agamāsi.
సత్థా ఇమం ధమ్మదేసనం ఆహరిత్వా ‘‘న, భిక్ఖవే, ఇదానేవేస దుట్ఠలిచ్ఛవికుమారో మయా దమితో, పుబ్బేపాహం ఏతం దమేసింయేవా’’తి వత్వా జాతకం సమోధానేసి – ‘‘తదా దుట్ఠకుమారో అయం లిచ్ఛవికుమారో అహోసి, రాజా ఆనన్దో, ఓవాదదాయకతాపసో పన అహమేవ అహోసి’’న్తి.
Satthā imaṃ dhammadesanaṃ āharitvā ‘‘na, bhikkhave, idānevesa duṭṭhalicchavikumāro mayā damito, pubbepāhaṃ etaṃ damesiṃyevā’’ti vatvā jātakaṃ samodhānesi – ‘‘tadā duṭṭhakumāro ayaṃ licchavikumāro ahosi, rājā ānando, ovādadāyakatāpaso pana ahameva ahosi’’nti.
ఏకపణ్ణజాతకవణ్ణనా నవమా.
Ekapaṇṇajātakavaṇṇanā navamā.
Related texts:
తిపిటక (మూల) • Tipiṭaka (Mūla) / సుత్తపిటక • Suttapiṭaka / ఖుద్దకనికాయ • Khuddakanikāya / జాతకపాళి • Jātakapāḷi / ౧౪౯. ఏకపణ్ణజాతకం • 149. Ekapaṇṇajātakaṃ