Library / Tipiṭaka / തിപിടക • Tipiṭaka / ജാതക-അട്ഠകഥാ • Jātaka-aṭṭhakathā

    [൧൪൯] ൯. ഏകപണ്ണജാതകവണ്ണനാ

    [149] 9. Ekapaṇṇajātakavaṇṇanā

    ഏകപണ്ണോ അയം രുക്ഖോതി ഇദം സത്ഥാ വേസാലിം ഉപനിസ്സായ മഹാവനേ കൂടാഗാരസാലായം വിഹരന്തോ വേസാലികം ദുട്ഠലിച്ഛവികുമാരം ആരബ്ഭ കഥേസി. തസ്മിഞ്ഹി കാലേ വേസാലിനഗരം ഗാവുതഗാവുതന്തരേ തീഹി പാകാരേഹി പരിക്ഖിത്തം തീസു ഠാനേസു ഗോപുരട്ടാലകയുത്തം പരമസോഭഗ്ഗപ്പത്തം. തത്ഥ നിച്ചകാലം രജ്ജം കാരേത്വാ വസന്താനഞ്ഞേവ രാജൂനം സത്ത സഹസ്സാനി സത്ത സതാനി സത്ത ച രാജാനോ ഹോന്തി, തത്തകായേവ ഉപരാജാനോ, തത്തകാ സേനാപതിനോ, തത്തകാ ഭണ്ഡാഗാരികാ. തേസം രാജകുമാരാനം അന്തരേ ഏകോ ദുട്ഠലിച്ഛവികുമാരോ നാമ അഹോസി കോധനോ ചണ്ഡോ ഫരുസോ സാഹസികോ, ദണ്ഡേന ഘട്ടിതആസീവിസോ വിയ നിച്ചം പജ്ജലിതോ കോധേന. തസ്സ പുരതോ ദ്വേ തീണി വചനാനി കഥേതും സമത്ഥോ നാമ നത്ഥി. തം നേവ മാതാപിതരോ, ന ഞാതയോ, ന മിത്തസുഹജ്ജാ സിക്ഖാപേതും സക്ഖിംസു. അഥസ്സ മാതാപിതൂനം ഏതദഹോസി ‘‘അയം കുമാരോ അതിഫരുസോ സാഹസികോ, ഠപേത്വാ സമ്മാസമ്ബുദ്ധം അഞ്ഞോ ഇമം വിനേതും സമത്ഥോ നാമ നത്ഥി, ബുദ്ധവേനേയ്യേന ഭവിതബ്ബ’’ന്തി. തേ തം ആദായ സത്ഥു സന്തികം ഗന്ത്വാ വന്ദിത്വാ ആഹംസു ‘‘ഭന്തേ, അയം കുമാരോ ചണ്ഡോ ഫരുസോ കോധേന പജ്ജലതി, ഇമസ്സ ഓവാദം ദേഥാ’’തി.

    Ekapaṇṇo ayaṃ rukkhoti idaṃ satthā vesāliṃ upanissāya mahāvane kūṭāgārasālāyaṃ viharanto vesālikaṃ duṭṭhalicchavikumāraṃ ārabbha kathesi. Tasmiñhi kāle vesālinagaraṃ gāvutagāvutantare tīhi pākārehi parikkhittaṃ tīsu ṭhānesu gopuraṭṭālakayuttaṃ paramasobhaggappattaṃ. Tattha niccakālaṃ rajjaṃ kāretvā vasantānaññeva rājūnaṃ satta sahassāni satta satāni satta ca rājāno honti, tattakāyeva uparājāno, tattakā senāpatino, tattakā bhaṇḍāgārikā. Tesaṃ rājakumārānaṃ antare eko duṭṭhalicchavikumāro nāma ahosi kodhano caṇḍo pharuso sāhasiko, daṇḍena ghaṭṭitaāsīviso viya niccaṃ pajjalito kodhena. Tassa purato dve tīṇi vacanāni kathetuṃ samattho nāma natthi. Taṃ neva mātāpitaro, na ñātayo, na mittasuhajjā sikkhāpetuṃ sakkhiṃsu. Athassa mātāpitūnaṃ etadahosi ‘‘ayaṃ kumāro atipharuso sāhasiko, ṭhapetvā sammāsambuddhaṃ añño imaṃ vinetuṃ samattho nāma natthi, buddhaveneyyena bhavitabba’’nti. Te taṃ ādāya satthu santikaṃ gantvā vanditvā āhaṃsu ‘‘bhante, ayaṃ kumāro caṇḍo pharuso kodhena pajjalati, imassa ovādaṃ dethā’’ti.

    സത്ഥാ തം കുമാരം ഓവദി – ‘‘കുമാര, ഇമേസു നാമ സത്തേസു ചണ്ഡേന ഫരുസേന സാഹസികേന വിഹേഠകജാതികേന ന ഭവിതബ്ബം, ഫരുസവാചോ ച നാമ വിജാതമാതുയാപി പിതുനോപി പുത്തദാരസ്സപി ഭാതിഭഗിനീനമ്പി പജാപതിയാപി മിത്തബന്ധവാനമ്പി അപ്പിയോ ഹോതി അമനാപോ, ഡംസിതും ആഗച്ഛന്തോ സപ്പോ വിയ, അടവിയം ഉട്ഠിതചോരോ വിയ, ഖാദിതും ആഗച്ഛന്തോ യക്ഖോ വിയ ച ഉബ്ബേജനീയോ ഹുത്വാ ദുതിയചിത്തവാരേ നിരയാദീസു നിബ്ബത്തതി. ദിട്ഠേയേവ ച ധമ്മേ കോധനോ പുഗ്ഗലോ മണ്ഡിതപസാധിതോപി ദുബ്ബണ്ണോവ ഹോതി, പുണ്ണചന്ദസസ്സിരികമ്പിസ്സ മുഖം ജാലാഭിഹതപദുമം വിയ മലഗ്ഗഹിതകഞ്ചനാദാസമണ്ഡലം വിയ ച വിരൂപം ഹോതി ദുദ്ദസികം. കോധം നിസ്സായ ഹി സത്താ സത്ഥം ആദായ അത്തനാവ അത്താനം പഹരന്തി, വിസം ഖാദന്തി, രജ്ജുയാ ഉബ്ബന്ധന്തി, പപാതാ പപതന്തി. ഏവം കോധവസേന കാലം കത്വാ നിരയാദീസു ഉപ്പജ്ജന്തി, വിഹേഠകജാതികാപി ദിട്ഠേവ ധമ്മേ ഗരഹം പത്വാ കായസ്സ ഭേദാ നിരയാദീസു ഉപ്പജ്ജന്തി, പുന മനുസ്സത്തം ലഭിത്വാ വിജാതകാലതോ പട്ഠായ രോഗബഹുലാവ ഹോന്തി. ചക്ഖുരോഗോ സോതരോഗോതിആദീസു ച രോഗേസു ഏകതോ ഉട്ഠായ ഏകസ്മിം പതന്തി, രോഗേന അപരിമുത്താവ ഹുത്വാ നിച്ചം ദുക്ഖിതാവ ഹോന്തി, തസ്മാ സബ്ബേസു സത്തേസു മേത്തചിത്തേന ഹിതചിത്തേന മുദുചിത്തേന ഭവിതബ്ബം. ഏവരൂപോ ഹി പുഗ്ഗലോ നിരയാദിഭയേഹി ന പരിമുച്ചതീ’’തി. സോ കുമാരോ സത്ഥു ഓവാദം സുത്വാ ഏകോവാദേനേവ നിഹതമാനോ ദന്തോ നിബ്ബിസേവനോ മേത്തചിത്തോ മുദുചിത്തോ അഹോസി. അഞ്ഞം അക്കോസന്തമ്പി പഹരന്തമ്പി നിവത്തിത്വാ ന ഓലോകേസി, ഉദ്ധടദാഠോ വിയ സപ്പോ, അളച്ഛിന്നോ വിയ കക്കടകോ, ഛിന്നവിസാണോ വിയ ച ഉസഭോ അഹോസി.

    Satthā taṃ kumāraṃ ovadi – ‘‘kumāra, imesu nāma sattesu caṇḍena pharusena sāhasikena viheṭhakajātikena na bhavitabbaṃ, pharusavāco ca nāma vijātamātuyāpi pitunopi puttadārassapi bhātibhaginīnampi pajāpatiyāpi mittabandhavānampi appiyo hoti amanāpo, ḍaṃsituṃ āgacchanto sappo viya, aṭaviyaṃ uṭṭhitacoro viya, khādituṃ āgacchanto yakkho viya ca ubbejanīyo hutvā dutiyacittavāre nirayādīsu nibbattati. Diṭṭheyeva ca dhamme kodhano puggalo maṇḍitapasādhitopi dubbaṇṇova hoti, puṇṇacandasassirikampissa mukhaṃ jālābhihatapadumaṃ viya malaggahitakañcanādāsamaṇḍalaṃ viya ca virūpaṃ hoti duddasikaṃ. Kodhaṃ nissāya hi sattā satthaṃ ādāya attanāva attānaṃ paharanti, visaṃ khādanti, rajjuyā ubbandhanti, papātā papatanti. Evaṃ kodhavasena kālaṃ katvā nirayādīsu uppajjanti, viheṭhakajātikāpi diṭṭheva dhamme garahaṃ patvā kāyassa bhedā nirayādīsu uppajjanti, puna manussattaṃ labhitvā vijātakālato paṭṭhāya rogabahulāva honti. Cakkhurogo sotarogotiādīsu ca rogesu ekato uṭṭhāya ekasmiṃ patanti, rogena aparimuttāva hutvā niccaṃ dukkhitāva honti, tasmā sabbesu sattesu mettacittena hitacittena muducittena bhavitabbaṃ. Evarūpo hi puggalo nirayādibhayehi na parimuccatī’’ti. So kumāro satthu ovādaṃ sutvā ekovādeneva nihatamāno danto nibbisevano mettacitto muducitto ahosi. Aññaṃ akkosantampi paharantampi nivattitvā na olokesi, uddhaṭadāṭho viya sappo, aḷacchinno viya kakkaṭako, chinnavisāṇo viya ca usabho ahosi.

    തസ്സ തം പവത്തിം ഞത്വാ ഭിക്ഖൂ ധമ്മസഭായം കഥം സമുട്ഠാപേസും ‘‘ആവുസോ, ദുട്ഠലിച്ഛവികുമാരം സുചിരമ്പി ഓവദിത്വാ നേവ മാതാപിതരോ, ന ഞാതിമിത്താദയോ ദമേതും സക്ഖിംസു, സമ്മാസമ്ബുദ്ധോ പന തം ഏകോവാദേനേവ ദമേത്വാ നിബ്ബിസേവനം കത്വാ മത്തവരവാരണം വിയ സമുഗ്ഗഹിതാനേഞ്ജകാരണം അകാസി. യാവ സുഭാസിതം ചിദം – ‘ഹത്ഥിദമകേന, ഭിക്ഖവേ, ഹത്ഥിദമ്മോ സാരിതോ ഏകംയേവ ദിസം ധാവതി പുരത്ഥിമം വാ പച്ഛിമം വാ ഉത്തരം വാ ദക്ഖിണം വാ. അസ്സദമകേന…പേ॰… ഗോദമകേന…പേ॰… ദക്ഖിണം വാ. തഥാഗതേന ഹി, ഭിക്ഖവേ, അരഹതാ സമ്മാസമ്ബുദ്ധേന പുരിസദമ്മോ സാരിതോ അട്ഠ ദിസാ വിധാവതി, രൂപീ രൂപാനി പസ്സതി. അയമേകാ ദിസാ…പേ॰… സോ വുച്ചതി ‘യോഗ്ഗാചരിയാനം അനുത്തരോ പുരിസദമ്മസാരഥീ’തി (മ॰ നി॰ ൩.൩൧൨). ന ഹി, ആവുസോ, സമ്മാസമ്ബുദ്ധേന സദിസോ പുരിസദമ്മസാരഥീ നാമ അത്ഥീ’’തി. സത്ഥാ ആഗന്ത്വാ ‘‘കായ നുത്ഥ, ഭിക്ഖവേ, ഏതരഹി കഥായ സന്നിസിന്നാ’’തി പുച്ഛിത്വാ ‘‘ഇമായ നാമാ’’തി വുത്തേ ‘‘ന, ഭിക്ഖവേ, ഇദാനേവേസ മയാ ഏകോവാദേനേവ ദമിതോ, പുബ്ബേപാഹം ഇമം ഏകോവാദേനേവ ദമേസി’’ന്തി വത്വാ അതീതം ആഹരി.

    Tassa taṃ pavattiṃ ñatvā bhikkhū dhammasabhāyaṃ kathaṃ samuṭṭhāpesuṃ ‘‘āvuso, duṭṭhalicchavikumāraṃ sucirampi ovaditvā neva mātāpitaro, na ñātimittādayo dametuṃ sakkhiṃsu, sammāsambuddho pana taṃ ekovādeneva dametvā nibbisevanaṃ katvā mattavaravāraṇaṃ viya samuggahitāneñjakāraṇaṃ akāsi. Yāva subhāsitaṃ cidaṃ – ‘hatthidamakena, bhikkhave, hatthidammo sārito ekaṃyeva disaṃ dhāvati puratthimaṃ vā pacchimaṃ vā uttaraṃ vā dakkhiṇaṃ vā. Assadamakena…pe… godamakena…pe… dakkhiṇaṃ vā. Tathāgatena hi, bhikkhave, arahatā sammāsambuddhena purisadammo sārito aṭṭha disā vidhāvati, rūpī rūpāni passati. Ayamekā disā…pe… so vuccati ‘yoggācariyānaṃ anuttaro purisadammasārathī’ti (ma. ni. 3.312). Na hi, āvuso, sammāsambuddhena sadiso purisadammasārathī nāma atthī’’ti. Satthā āgantvā ‘‘kāya nuttha, bhikkhave, etarahi kathāya sannisinnā’’ti pucchitvā ‘‘imāya nāmā’’ti vutte ‘‘na, bhikkhave, idānevesa mayā ekovādeneva damito, pubbepāhaṃ imaṃ ekovādeneva damesi’’nti vatvā atītaṃ āhari.

    അതീതേ ബാരാണസിയം ബ്രഹ്മദത്തേ രജ്ജം കാരേന്തേ ബോധിസത്തോ ഉദിച്ചബ്രാഹ്മണകുലേ നിബ്ബത്തിത്വാ വയപ്പത്തോ തക്കസിലായം തയോ വേദേ സബ്ബസിപ്പാനി ച ഉഗ്ഗഹേത്വാ കിഞ്ചി കാലം ഘരാവാസം വസിത്വാ മാതാപിതൂനം അച്ചയേന ഇസിപബ്ബജ്ജം പബ്ബജിത്വാ അഭിഞ്ഞാ ച സമാപത്തിയോ ച നിബ്ബത്തേത്വാ ഹിമവന്തേ വാസം കപ്പേസി. തത്ഥ ചിരം വസിത്വാ ലോണമ്ബിലസേവനത്ഥായ ജനപദം ഗന്ത്വാ ബാരാണസിം പത്വാ രാജുയ്യാനേ വസിത്വാ പുനദിവസേ സുനിവത്ഥോ സുപാരുതോ താപസാകപ്പസമ്പന്നോ ഭിക്ഖായ നഗരം പവിസിത്വാ രാജങ്ഗണം പാപുണി. രാജാ സീഹപഞ്ജരേന ഓലോകേന്തോ തം ദിസ്വാ ഇരിയാപഥേ പസീദിത്വാ ‘‘അയം താപസോ സന്തിന്ദ്രിയോ സന്തമാനസോ യുഗമത്തദസോ, പദവാരേ പദവാരേ സഹസ്സത്ഥവികം ഠപേന്തോ വിയ സീഹവിജമ്ഭിതേന ആഗച്ഛതി. സചേ സന്തധമ്മോ നാമേകോ അത്ഥി, ഇമസ്സ തേനബ്ഭന്തരേ ഭവിതബ്ബ’’ന്തി ചിന്തേത്വാ ഏകം അമച്ചം ഓലോകേസി. സോ ‘‘കിം കരോമി, ദേവാ’’തി ആഹ. ഏതം ‘‘താപസം ആനേഹീ’’തി. സോ ‘‘സാധു, ദേവാ’’തി ബോധിസത്തം ഉപസങ്കമിത്വാ വന്ദിത്വാ ഹത്ഥതോ ഭിക്ഖാഭാജനം ഗഹേത്വാ ‘‘കിം, മഹാപുഞ്ഞാ’’തി വുത്തേ ‘‘ഭന്തേ, രാജാ തം പക്കോസതീ’’തി ആഹ. ബോധിസത്തോ ‘‘ന മയം രാജകുലൂപകാ, ഹേമവന്തികാ നാമമ്ഹാ’’തി ആഹ. അമച്ചോ ഗന്ത്വാ തമത്ഥം രഞ്ഞോ ആരോചേസി. രാജാ ‘‘അഞ്ഞോ അമ്ഹാകം കുലൂപകോ നത്ഥി, ആനേഹി ന’’ന്തി ആഹ. അമച്ചോ ഗന്ത്വാ ബോധിസത്തം വന്ദിത്വാ യാചിത്വാ രാജനിവേസനം പവേസേസി.

    Atīte bārāṇasiyaṃ brahmadatte rajjaṃ kārente bodhisatto udiccabrāhmaṇakule nibbattitvā vayappatto takkasilāyaṃ tayo vede sabbasippāni ca uggahetvā kiñci kālaṃ gharāvāsaṃ vasitvā mātāpitūnaṃ accayena isipabbajjaṃ pabbajitvā abhiññā ca samāpattiyo ca nibbattetvā himavante vāsaṃ kappesi. Tattha ciraṃ vasitvā loṇambilasevanatthāya janapadaṃ gantvā bārāṇasiṃ patvā rājuyyāne vasitvā punadivase sunivattho supāruto tāpasākappasampanno bhikkhāya nagaraṃ pavisitvā rājaṅgaṇaṃ pāpuṇi. Rājā sīhapañjarena olokento taṃ disvā iriyāpathe pasīditvā ‘‘ayaṃ tāpaso santindriyo santamānaso yugamattadaso, padavāre padavāre sahassatthavikaṃ ṭhapento viya sīhavijambhitena āgacchati. Sace santadhammo nāmeko atthi, imassa tenabbhantare bhavitabba’’nti cintetvā ekaṃ amaccaṃ olokesi. So ‘‘kiṃ karomi, devā’’ti āha. Etaṃ ‘‘tāpasaṃ ānehī’’ti. So ‘‘sādhu, devā’’ti bodhisattaṃ upasaṅkamitvā vanditvā hatthato bhikkhābhājanaṃ gahetvā ‘‘kiṃ, mahāpuññā’’ti vutte ‘‘bhante, rājā taṃ pakkosatī’’ti āha. Bodhisatto ‘‘na mayaṃ rājakulūpakā, hemavantikā nāmamhā’’ti āha. Amacco gantvā tamatthaṃ rañño ārocesi. Rājā ‘‘añño amhākaṃ kulūpako natthi, ānehi na’’nti āha. Amacco gantvā bodhisattaṃ vanditvā yācitvā rājanivesanaṃ pavesesi.

    രാജാ ബോധിസത്തം വന്ദിത്വാ സമുസ്സിതസേതച്ഛത്തേ കഞ്ചനപല്ലങ്കേ നിസീദാപേത്വാ അത്തനോ പടിയത്തം നാനഗ്ഗരസഭോജനം ഭോജേത്വാ ‘‘കഹം, ഭന്തേ, വസഥാ’’തി പുച്ഛി. ‘‘ഹേമവന്തികാ മയം, മഹാരാജാ’’തി. ‘‘ഇദാനി കഹം ഗച്ഛഥാ’’തി? ‘‘വസ്സാരത്താനുരൂപം സേനാസനം ഉപധാരേമ, മഹാരാജാ’’തി. ‘‘തേന ഹി, ഭന്തേ, അമ്ഹാകഞ്ഞേവ ഉയ്യാനേ വസഥാ’’തി പടിഞ്ഞം ഗഹേത്വാ സയമ്പി ഭുഞ്ജിത്വാ ബോധിസത്തം ആദായ ഉയ്യാനം ഗന്ത്വാ പണ്ണസാലം മാപേത്വാ രത്തിട്ഠാനദിവാട്ഠാനാപി കാരേത്വാ പബ്ബജിതപരിക്ഖാരേ ദത്വാ ഉയ്യാനപാലം പടിച്ഛാപേത്വാ നഗരം പാവിസി. തതോ പട്ഠായ ബോധിസത്തോ ഉയ്യാനേ വസതി. രാജാപിസ്സ ദിവസേ ദിവസേ ദ്വത്തിക്ഖത്തും ഉപട്ഠാനം ഗച്ഛതി.

    Rājā bodhisattaṃ vanditvā samussitasetacchatte kañcanapallaṅke nisīdāpetvā attano paṭiyattaṃ nānaggarasabhojanaṃ bhojetvā ‘‘kahaṃ, bhante, vasathā’’ti pucchi. ‘‘Hemavantikā mayaṃ, mahārājā’’ti. ‘‘Idāni kahaṃ gacchathā’’ti? ‘‘Vassārattānurūpaṃ senāsanaṃ upadhārema, mahārājā’’ti. ‘‘Tena hi, bhante, amhākaññeva uyyāne vasathā’’ti paṭiññaṃ gahetvā sayampi bhuñjitvā bodhisattaṃ ādāya uyyānaṃ gantvā paṇṇasālaṃ māpetvā rattiṭṭhānadivāṭṭhānāpi kāretvā pabbajitaparikkhāre datvā uyyānapālaṃ paṭicchāpetvā nagaraṃ pāvisi. Tato paṭṭhāya bodhisatto uyyāne vasati. Rājāpissa divase divase dvattikkhattuṃ upaṭṭhānaṃ gacchati.

    തസ്സ പന രഞ്ഞോ ദുട്ഠകുമാരോ നാമ പുത്തോ അഹോസി ചണ്ഡോ ഫരുസോ, നേവ നം രാജാ ദമേതും അസക്ഖി, ന സേസഞാതകാ. അമച്ചാപി ബ്രാഹ്മണഗഹപതികാപി ഏകതോ ഹുത്വാ ‘‘സാമി, മാ ഏവം കരി, ഏവം കാതും ന ലബ്ഭാ’’തി കുജ്ഝിത്വാ കഥേന്താപി കഥം ഗാഹാപേതും നാസക്ഖിംസു. രാജാ ചിന്തേസി ‘‘ഠപേത്വാ മമ അയ്യം ഹിമവന്തതാപസം അഞ്ഞോ ഇമം കുമാരം ദമേതും സമത്ഥോ നാമ നത്ഥി, സോയേവ നം ദമേസ്സതീ’’തി. സോ കുമാരം ആദായ ബോധിസത്തസ്സ സന്തികം ഗന്ത്വാ ‘‘ഭന്തേ, അയം കുമാരോ ചണ്ഡോ ഫരുസോ , മയം ഇമം ദമേതും ന സക്കോമ, തുമ്ഹേ നം ഏകേന ഉപായേന സിക്ഖാപേഥാ’’തി കുമാരം ബോധിസത്തസ്സ നിയ്യാദേത്വാ പക്കാമി. ബോധിസത്തോ കുമാരം ഗഹേത്വാ ഉയ്യാനേ വിചരന്തോ ഏകതോ ഏകേന, ഏകതോ ഏകേനാതി ദ്വീഹിയേവ പത്തേഹി ഏകം നിമ്ബപോതകം ദിസ്വാ കുമാരം ആഹ – ‘‘കുമാര, ഏതസ്സ താവ രുക്ഖപോതകസ്സ പണ്ണം ഖാദിത്വാ രസം ജാനാഹീ’’തി? സോ തസ്സ ഏകം പത്തം ഖാദിത്വാ രസം ഞത്വാ ‘‘ധീ’’തി സഹ ഖേളേന ഭൂമിയം നുട്ഠാഭി. ‘‘കിം ഏതം, കുമാരാ’’തി വുത്തേ ‘‘ഭന്തേ, ഇദാനേവേസ രുക്ഖോ ഹലാഹലവിസൂപമോ, വഡ്ഢന്തോ പന ബഹൂ മനുസ്സേ മാരേസ്സതീ’’തി തം നിമ്ബപോതകം ഉപ്പാടേത്വാ ഹത്ഥേഹി പരിമദ്ദിത്വാ ഇമം ഗാഥമാഹ –

    Tassa pana rañño duṭṭhakumāro nāma putto ahosi caṇḍo pharuso, neva naṃ rājā dametuṃ asakkhi, na sesañātakā. Amaccāpi brāhmaṇagahapatikāpi ekato hutvā ‘‘sāmi, mā evaṃ kari, evaṃ kātuṃ na labbhā’’ti kujjhitvā kathentāpi kathaṃ gāhāpetuṃ nāsakkhiṃsu. Rājā cintesi ‘‘ṭhapetvā mama ayyaṃ himavantatāpasaṃ añño imaṃ kumāraṃ dametuṃ samattho nāma natthi, soyeva naṃ damessatī’’ti. So kumāraṃ ādāya bodhisattassa santikaṃ gantvā ‘‘bhante, ayaṃ kumāro caṇḍo pharuso , mayaṃ imaṃ dametuṃ na sakkoma, tumhe naṃ ekena upāyena sikkhāpethā’’ti kumāraṃ bodhisattassa niyyādetvā pakkāmi. Bodhisatto kumāraṃ gahetvā uyyāne vicaranto ekato ekena, ekato ekenāti dvīhiyeva pattehi ekaṃ nimbapotakaṃ disvā kumāraṃ āha – ‘‘kumāra, etassa tāva rukkhapotakassa paṇṇaṃ khāditvā rasaṃ jānāhī’’ti? So tassa ekaṃ pattaṃ khāditvā rasaṃ ñatvā ‘‘dhī’’ti saha kheḷena bhūmiyaṃ nuṭṭhābhi. ‘‘Kiṃ etaṃ, kumārā’’ti vutte ‘‘bhante, idānevesa rukkho halāhalavisūpamo, vaḍḍhanto pana bahū manusse māressatī’’ti taṃ nimbapotakaṃ uppāṭetvā hatthehi parimadditvā imaṃ gāthamāha –

    ൧൪൯.

    149.

    ‘‘ഏകപണ്ണോ അയം രുക്ഖോ, ന ഭൂമ്യാ ചതുരങ്ഗുലോ;

    ‘‘Ekapaṇṇo ayaṃ rukkho, na bhūmyā caturaṅgulo;

    ഫലേന വിസകപ്പേന, മഹായം കിം ഭവിസ്സതീ’’തി.

    Phalena visakappena, mahāyaṃ kiṃ bhavissatī’’ti.

    തത്ഥ ഏകപണ്ണോതി ഉഭോസു പസ്സേസു ഏകേകപണ്ണോ. ന ഭൂമ്യാ ചതുരങ്ഗുലോതി ഭൂമിതോ ചതുരങ്ഗുലമത്തമ്പി ന വഡ്ഢിതോ. ഫലേനാതി ഫലരസേന. വിസകപ്പേനാതി ഹലാഹലവിസസദിസേന. ഏവം ഖുദ്ദകോപി സമാനോ ഏവരൂപേന തിത്തകേന പണ്ണേന സമന്നാഗതോതി അത്ഥോ. മഹായം കിം ഭവിസ്സതീതി യദാ പനായം വുദ്ധിപ്പത്തോ മഹാ ഭവിസ്സതി, തദാ കിം നാമ ഭവിസ്സതി, അദ്ധാ മനുസ്സമാരകോ ഭവിസ്സതീതി ഏതം ഉപ്പാടേത്വാ മദ്ദിത്വാ ഛഡ്ഡേസിന്തി ആഹ.

    Tattha ekapaṇṇoti ubhosu passesu ekekapaṇṇo. Na bhūmyā caturaṅguloti bhūmito caturaṅgulamattampi na vaḍḍhito. Phalenāti phalarasena. Visakappenāti halāhalavisasadisena. Evaṃ khuddakopi samāno evarūpena tittakena paṇṇena samannāgatoti attho. Mahāyaṃ kiṃ bhavissatīti yadā panāyaṃ vuddhippatto mahā bhavissati, tadā kiṃ nāma bhavissati, addhā manussamārako bhavissatīti etaṃ uppāṭetvā madditvā chaḍḍesinti āha.

    അഥ നം ബോധിസത്തോ ഏതദവോച ‘‘കുമാര, ത്വം ഇമം നിമ്ബപോതകം ‘ഇദാനേവ ഏവംതിത്തകോ, മഹല്ലകകാലേ കിം ഭവിസ്സതി, കുതോ ഇമം നിസ്സായ വുഡ്ഢീ’തി ഉപ്പാടേത്വാ മദ്ദിത്വാ ഛഡ്ഡേസി? യഥാ ത്വം ഏതസ്മിം പടിപജ്ജി, ഏവമേവ തവ രട്ഠവാസിനോപി ‘അയം കുമാരോ ദഹരകാലേയേവ ഏവം ചണ്ഡോ ഫരുസോ, മഹല്ലകകാലേ രജ്ജം പത്വാ കിം നാമ കരിസ്സതി, കുതോ അമ്ഹാകം ഏതം നിസ്സായ വുഡ്ഢീ’തി തവ കുലസന്തകം രജ്ജം അദത്വാ നിമ്ബപോതകം വിയ തം ഉപ്പാടേത്വാ രട്ഠാ പബ്ബാജനീയകമ്മം കരിസ്സന്തി, തസ്മാ നിമ്ബരുക്ഖപടിഭാഗതം ഹിത്വാ ഇതോ പട്ഠായ ഖന്തിമേത്താനുദ്ദയസമ്പന്നോ ഹോഹീ’’തി. സോ തതോ പട്ഠായ നിഹതമാനോ നിബ്ബിസേവനോ ഖന്തിമേത്താനുദ്ദയസമ്പന്നോ ഹുത്വാ ബോധിസത്തസ്സ ഓവാദേ ഠത്വാ പിതു അച്ചയേന രജ്ജം പത്വാ ദാനാദീനി പുഞ്ഞാനി കത്വാ യഥാകമ്മം അഗമാസി.

    Atha naṃ bodhisatto etadavoca ‘‘kumāra, tvaṃ imaṃ nimbapotakaṃ ‘idāneva evaṃtittako, mahallakakāle kiṃ bhavissati, kuto imaṃ nissāya vuḍḍhī’ti uppāṭetvā madditvā chaḍḍesi? Yathā tvaṃ etasmiṃ paṭipajji, evameva tava raṭṭhavāsinopi ‘ayaṃ kumāro daharakāleyeva evaṃ caṇḍo pharuso, mahallakakāle rajjaṃ patvā kiṃ nāma karissati, kuto amhākaṃ etaṃ nissāya vuḍḍhī’ti tava kulasantakaṃ rajjaṃ adatvā nimbapotakaṃ viya taṃ uppāṭetvā raṭṭhā pabbājanīyakammaṃ karissanti, tasmā nimbarukkhapaṭibhāgataṃ hitvā ito paṭṭhāya khantimettānuddayasampanno hohī’’ti. So tato paṭṭhāya nihatamāno nibbisevano khantimettānuddayasampanno hutvā bodhisattassa ovāde ṭhatvā pitu accayena rajjaṃ patvā dānādīni puññāni katvā yathākammaṃ agamāsi.

    സത്ഥാ ഇമം ധമ്മദേസനം ആഹരിത്വാ ‘‘ന, ഭിക്ഖവേ, ഇദാനേവേസ ദുട്ഠലിച്ഛവികുമാരോ മയാ ദമിതോ, പുബ്ബേപാഹം ഏതം ദമേസിംയേവാ’’തി വത്വാ ജാതകം സമോധാനേസി – ‘‘തദാ ദുട്ഠകുമാരോ അയം ലിച്ഛവികുമാരോ അഹോസി, രാജാ ആനന്ദോ, ഓവാദദായകതാപസോ പന അഹമേവ അഹോസി’’ന്തി.

    Satthā imaṃ dhammadesanaṃ āharitvā ‘‘na, bhikkhave, idānevesa duṭṭhalicchavikumāro mayā damito, pubbepāhaṃ etaṃ damesiṃyevā’’ti vatvā jātakaṃ samodhānesi – ‘‘tadā duṭṭhakumāro ayaṃ licchavikumāro ahosi, rājā ānando, ovādadāyakatāpaso pana ahameva ahosi’’nti.

    ഏകപണ്ണജാതകവണ്ണനാ നവമാ.

    Ekapaṇṇajātakavaṇṇanā navamā.







    Related texts:



    തിപിടക (മൂല) • Tipiṭaka (Mūla) / സുത്തപിടക • Suttapiṭaka / ഖുദ്ദകനികായ • Khuddakanikāya / ജാതകപാളി • Jātakapāḷi / ൧൪൯. ഏകപണ്ണജാതകം • 149. Ekapaṇṇajātakaṃ


    © 1991-2023 The Titi Tudorancea Bulletin | Titi Tudorancea® is a Registered Trademark | Terms of use and privacy policy
    Contact