Library / Tipiṭaka / திபிடக • Tipiṭaka / அங்கு³த்தரனிகாய (அட்ட²கதா²) • Aṅguttaranikāya (aṭṭhakathā)

    13. ஏகபுக்³க³லவக்³க³வண்ணனா

    13. Ekapuggalavaggavaṇṇanā

    170. ஏகபுக்³க³லவக்³க³ஸ்ஸ பட²மே ஏகபுக்³க³லோதி ஏகோ புக்³க³லோ. எத்த² ஏகோதி து³தியாதி³படிக்கே²பத்தோ² க³ணனபரிச்சே²தோ³. புக்³க³லோதி ஸம்முதிகதா², ந பரமத்த²கதா². பு³த்³த⁴ஸ்ஸ ஹி ப⁴க³வதோ து³விதா⁴ தே³ஸனா – ஸம்முதிதே³ஸனா, பரமத்த²தே³ஸனா சாதி. தத்த² ‘‘புக்³க³லோ ஸத்தோ இத்தீ² புரிஸோ க²த்தியோ ப்³ராஹ்மணோ தே³வோ மாரோ’’தி ஏவரூபா ஸம்முதிதே³ஸனா, ‘‘அனிச்சங் து³க்க²ங் அனத்தா க²ந்தா⁴ தா⁴தூ ஆயதனானி ஸதிபட்டா²னா’’தி ஏவரூபா பரமத்த²தே³ஸனா. தத்த² ப⁴க³வா யே ஸம்முதிவஸேன தே³ஸனங் ஸுத்வா அத்த²ங் படிவிஜ்ஜி²த்வா மோஹங் பஹாய விஸேஸங் அதி⁴க³ந்துங் ஸமத்தா², தேஸங் ஸம்முதிதே³ஸனங் தே³ஸேதி. யே பன பரமத்த²வஸேன தே³ஸனங் ஸுத்வா அத்த²ங் படிவிஜ்ஜி²த்வா மோஹங் பஹாய விஸேஸமதி⁴க³ந்துங் ஸமத்தா², தேஸங் பரமத்த²தே³ஸனங் தே³ஸேதி.

    170. Ekapuggalavaggassa paṭhame ekapuggaloti eko puggalo. Ettha ekoti dutiyādipaṭikkhepattho gaṇanaparicchedo. Puggaloti sammutikathā, na paramatthakathā. Buddhassa hi bhagavato duvidhā desanā – sammutidesanā, paramatthadesanā cāti. Tattha ‘‘puggalo satto itthī puriso khattiyo brāhmaṇo devo māro’’ti evarūpā sammutidesanā, ‘‘aniccaṃ dukkhaṃ anattā khandhā dhātū āyatanāni satipaṭṭhānā’’ti evarūpā paramatthadesanā. Tattha bhagavā ye sammutivasena desanaṃ sutvā atthaṃ paṭivijjhitvā mohaṃ pahāya visesaṃ adhigantuṃ samatthā, tesaṃ sammutidesanaṃ deseti. Ye pana paramatthavasena desanaṃ sutvā atthaṃ paṭivijjhitvā mohaṃ pahāya visesamadhigantuṃ samatthā, tesaṃ paramatthadesanaṃ deseti.

    தத்ராயங் உபமா – யதா² ஹி தே³ஸபா⁴ஸாகுஸலோ திண்ணங் வேதா³னங் அத்த²ஸங்வண்ணனகோ ஆசரியோ யே த³மிளபா⁴ஸாய வுத்தே அத்த²ங் ஜானந்தி, தேஸங் த³மிளபா⁴ஸாய ஆசிக்க²தி. யே அந்த⁴பா⁴ஸாதீ³ஸு அஞ்ஞதராய பா⁴ஸாய , தேஸங் தாய தாய பா⁴ஸாய. ஏவங் தே மாணவகா சே²கங் ப்³யத்தங் ஆசரியமாக³ம்ம கி²ப்பமேவ ஸிப்பங் உக்³க³ண்ஹந்தி. தத்த² ஆசரியோ விய பு³த்³தோ⁴ ப⁴க³வா, தயோ வேதா³ விய கதே²தப்³ப³பா⁴வே டி²தானி தீணி பிடகானி, தே³ஸபா⁴ஸாகோஸல்லமிவ ஸம்முதிபரமத்த²கோஸல்லங், நானாதே³ஸபா⁴ஸா மாணவகா விய ஸம்முதிபரமத்த²வஸேன படிவிஜ்ஜ²னஸமத்தா² வேனெய்யஸத்தா, ஆசரியஸ்ஸ த³மிளபா⁴ஸாதி³ஆசிக்க²னங் விய ப⁴க³வதோ ஸம்முதிபரமத்த²வஸேன தே³ஸனா வேதி³தப்³பா³. ஆஹ செத்த² –

    Tatrāyaṃ upamā – yathā hi desabhāsākusalo tiṇṇaṃ vedānaṃ atthasaṃvaṇṇanako ācariyo ye damiḷabhāsāya vutte atthaṃ jānanti, tesaṃ damiḷabhāsāya ācikkhati. Ye andhabhāsādīsu aññatarāya bhāsāya , tesaṃ tāya tāya bhāsāya. Evaṃ te māṇavakā chekaṃ byattaṃ ācariyamāgamma khippameva sippaṃ uggaṇhanti. Tattha ācariyo viya buddho bhagavā, tayo vedā viya kathetabbabhāve ṭhitāni tīṇi piṭakāni, desabhāsākosallamiva sammutiparamatthakosallaṃ, nānādesabhāsā māṇavakā viya sammutiparamatthavasena paṭivijjhanasamatthā veneyyasattā, ācariyassa damiḷabhāsādiācikkhanaṃ viya bhagavato sammutiparamatthavasena desanā veditabbā. Āha cettha –

    ‘‘து³வே ஸச்சானி அக்கா²ஸி, ஸம்பு³த்³தோ⁴ வத³தங் வரோ;

    ‘‘Duve saccāni akkhāsi, sambuddho vadataṃ varo;

    ஸம்முதிங் பரமத்த²ஞ்ச, ததியங் நுபலப்³ப⁴தி.

    Sammutiṃ paramatthañca, tatiyaṃ nupalabbhati.

    ‘‘ஸங்கேதவசனங் ஸச்சங், லோகஸம்முதிகாரணா;

    ‘‘Saṅketavacanaṃ saccaṃ, lokasammutikāraṇā;

    பரமத்த²வசனங் ஸச்சங், த⁴ம்மானங் பூ⁴தகாரணா.

    Paramatthavacanaṃ saccaṃ, dhammānaṃ bhūtakāraṇā.

    ‘‘தஸ்மா வோஹாரகுஸலஸ்ஸ, லோகனாத²ஸ்ஸ ஸத்து²னோ;

    ‘‘Tasmā vohārakusalassa, lokanāthassa satthuno;

    ஸம்முதிங் வோஹரந்தஸ்ஸ, முஸாவாதோ³ ந ஜாயதீ’’தி.

    Sammutiṃ voharantassa, musāvādo na jāyatī’’ti.

    அபிச அட்ட²ஹி காரணேஹி ப⁴க³வா புக்³க³லகத²ங் கதே²தி – ஹிரொத்தப்பதீ³பனத்த²ங், கம்மஸ்ஸகதாதீ³பனத்த²ங், பச்சத்தபுரிஸகாரதீ³பனத்த²ங், ஆனந்தரியதீ³பனத்த²ங், ப்³ரஹ்மவிஹாரதீ³பனத்த²ங், புப்³பே³னிவாஸதீ³பனத்த²ங், த³க்கி²ணாவிஸுத்³தி⁴தீ³பனத்த²ங், லோகஸம்முதியா அப்பஹானத்த²ஞ்சாதி. ‘‘க²ந்த⁴தா⁴துஆயதனானி ஹிரியந்தி ஒத்தப்பந்தீ’’தி ஹி வுத்தே மஹாஜனோ ந ஜானாதி, ஸம்மோஹமாபஜ்ஜதி, படிஸத்து ஹோதி ‘‘கிமித³ங் க²ந்த⁴தா⁴துஆயதனானி ஹிரியந்தி ஒத்தப்பந்தி நாமா’’தி? ‘‘இத்தீ² ஹிரியதி ஒத்தப்பதி, புரிஸோ க²த்தியோ ப்³ராஹ்மணோ தே³வோ மாரோ’’தி வுத்தே பன ஜானாதி, ந ஸம்மோஹமாபஜ்ஜதி, ந படிஸத்து ஹோதி. தஸ்மா ப⁴க³வா ஹிரொத்தப்பதீ³பனத்த²ங் புக்³க³லகத²ங் கதே²தி.

    Apica aṭṭhahi kāraṇehi bhagavā puggalakathaṃ katheti – hirottappadīpanatthaṃ, kammassakatādīpanatthaṃ, paccattapurisakāradīpanatthaṃ, ānantariyadīpanatthaṃ, brahmavihāradīpanatthaṃ, pubbenivāsadīpanatthaṃ, dakkhiṇāvisuddhidīpanatthaṃ, lokasammutiyā appahānatthañcāti. ‘‘Khandhadhātuāyatanāni hiriyanti ottappantī’’ti hi vutte mahājano na jānāti, sammohamāpajjati, paṭisattu hoti ‘‘kimidaṃ khandhadhātuāyatanāni hiriyanti ottappanti nāmā’’ti? ‘‘Itthī hiriyati ottappati, puriso khattiyo brāhmaṇo devo māro’’ti vutte pana jānāti, na sammohamāpajjati, na paṭisattu hoti. Tasmā bhagavā hirottappadīpanatthaṃ puggalakathaṃ katheti.

    ‘‘க²ந்தா⁴ கம்மஸ்ஸகா, தா⁴துயோ ஆயதனானீ’’தி வுத்தேபி ஏஸேவ நயோ. தஸ்மா ப⁴க³வா கம்மஸ்ஸகதாதீ³பனத்த²ங் புக்³க³லகத²ங் கதே²தி.

    ‘‘Khandhā kammassakā, dhātuyo āyatanānī’’ti vuttepi eseva nayo. Tasmā bhagavā kammassakatādīpanatthaṃ puggalakathaṃ katheti.

    ‘‘வேளுவனாத³யோ மஹாவிஹாரா க²ந்தே⁴ஹி காராபிதா, தா⁴தூஹி ஆயதனேஹீ’’தி வுத்தேபி ஏஸேவ நயோ. தஸ்மா ப⁴க³வா பச்சத்தபுரிஸகாரதீ³பனத்த²ங் புக்³க³லகத²ங் கதே²தி.

    ‘‘Veḷuvanādayo mahāvihārā khandhehi kārāpitā, dhātūhi āyatanehī’’ti vuttepi eseva nayo. Tasmā bhagavā paccattapurisakāradīpanatthaṃ puggalakathaṃ katheti.

    ‘‘க²ந்தா⁴ மாதரங் ஜீவிதா வோரோபெந்தி, பிதரங், அரஹந்தங், ருஹிருப்பாத³கம்மங், ஸங்க⁴பே⁴த³கம்மங் கரொந்தி, தா⁴துயோ ஆயதனானீ’’தி வுத்தேபி ஏஸேவ நயோ. தஸ்மா ப⁴க³வா ஆனந்தரியதீ³பனத்த²ங் புக்³க³லகத²ங் கதே²தி.

    ‘‘Khandhā mātaraṃ jīvitā voropenti, pitaraṃ, arahantaṃ, ruhiruppādakammaṃ, saṅghabhedakammaṃ karonti, dhātuyo āyatanānī’’ti vuttepi eseva nayo. Tasmā bhagavā ānantariyadīpanatthaṃ puggalakathaṃ katheti.

    ‘‘க²ந்தா⁴ மெத்தாயந்தி, தா⁴துயோ ஆயதனானீ’’தி வுத்தேபி ஏஸேவ நயோ. தஸ்மா ப⁴க³வா ப்³ரஹ்மவிஹாரதீ³பனத்த²ங் புக்³க³லகத²ங் கதே²தி.

    ‘‘Khandhā mettāyanti, dhātuyo āyatanānī’’ti vuttepi eseva nayo. Tasmā bhagavā brahmavihāradīpanatthaṃ puggalakathaṃ katheti.

    ‘‘க²ந்தா⁴ புப்³பே³னிவாஸமனுஸ்ஸரந்தி, தா⁴துயோ ஆயதனானீ’’தி வுத்தேபி ஏஸேவ நயோ. தஸ்மா ப⁴க³வா புப்³பே³னிவாஸதீ³பனத்த²ங் புக்³க³லகத²ங் கதே²தி.

    ‘‘Khandhā pubbenivāsamanussaranti, dhātuyo āyatanānī’’ti vuttepi eseva nayo. Tasmā bhagavā pubbenivāsadīpanatthaṃ puggalakathaṃ katheti.

    ‘‘க²ந்தா⁴ தா³னங் படிக்³க³ண்ஹந்தி, தா⁴துயோ ஆயதனானீ’’தி வுத்தேபி மஹாஜனோ ந ஜானாதி, ஸம்மோஹங் ஆபஜ்ஜதி, படிஸத்து ஹோதி ‘‘கிமித³ங் க²ந்த⁴தா⁴துஆயதனானி படிக்³க³ண்ஹந்தி நாமா’’தி? ‘‘புக்³க³லா படிக்³க³ண்ஹந்தி ஸீலவந்தோ கல்யாணத⁴ம்மோ’’தி வுத்தே பன ஜானாதி, ந ஸம்மோஹங் ஆபஜ்ஜதி, ந படிஸத்து ஹோதி. தஸ்மா ப⁴க³வா த³க்கி²ணாவிஸுத்³தி⁴தீ³பனத்த²ங் புக்³க³லகத²ங் கதே²தி.

    ‘‘Khandhā dānaṃ paṭiggaṇhanti, dhātuyo āyatanānī’’ti vuttepi mahājano na jānāti, sammohaṃ āpajjati, paṭisattu hoti ‘‘kimidaṃ khandhadhātuāyatanāni paṭiggaṇhanti nāmā’’ti? ‘‘Puggalā paṭiggaṇhanti sīlavanto kalyāṇadhammo’’ti vutte pana jānāti, na sammohaṃ āpajjati, na paṭisattu hoti. Tasmā bhagavā dakkhiṇāvisuddhidīpanatthaṃ puggalakathaṃ katheti.

    லோகஸம்முதிஞ்ச பு³த்³தா⁴ ப⁴க³வந்தோ நப்பஜஹந்தி, லோகஸமஞ்ஞாய லோகனிருத்தியா லோகாபி⁴லாபே டி²தாயேவ த⁴ம்மங் தே³ஸெந்தி. தஸ்மா ப⁴க³வா லோகஸம்முதியா அப்பஹானத்த²ம்பி புக்³க³லகத²ங் கதே²தி.

    Lokasammutiñca buddhā bhagavanto nappajahanti, lokasamaññāya lokaniruttiyā lokābhilāpe ṭhitāyeva dhammaṃ desenti. Tasmā bhagavā lokasammutiyā appahānatthampi puggalakathaṃ katheti.

    இதி ஏகோ ச ஸோ புக்³க³லோ சாதி ஏகபுக்³க³லோ. கேனட்டே²ன ஏகபுக்³க³லோ? அஸதி³ஸட்டே²ன கு³ணவிஸிட்ட²ட்டே²ன அஸமஸமட்டே²னாதி. ஸோ ஹி த³ஸன்னங் பாரமீனங் படிபாடியா ஆவஜ்ஜனங் ஆதி³ங் கத்வா போ³தி⁴ஸம்பா⁴ரகு³ணேஹி சேவ பு³த்³த⁴கு³ணேஹி ச ஸேஸமஹாஜனேன அஸதி³ஸோதி அஸதி³ஸட்டே²னபி ஏகபுக்³க³லோ. யே சஸ்ஸ தே கு³ணா, தே ஸேஸஸத்தானங் கு³ணேஹி விஸிட்டா²தி கு³ணவிஸிட்ட²ட்டே²னபி ஏகபுக்³க³லோ. புரிமகா ஸம்மாஸம்பு³த்³தா⁴ ஸப்³ப³ஸத்தேஹி அஸமா, தேஹி ஸத்³தி⁴ங் அயமேவ ஏகோ ரூபகாயகு³ணேஹி சேவ நாமகாயகு³ணேஹி ச ஸமோதி அஸமஸமட்டே²னபி ஏகபுக்³க³லோ.

    Iti eko ca so puggalo cāti ekapuggalo. Kenaṭṭhena ekapuggalo? Asadisaṭṭhena guṇavisiṭṭhaṭṭhena asamasamaṭṭhenāti. So hi dasannaṃ pāramīnaṃ paṭipāṭiyā āvajjanaṃ ādiṃ katvā bodhisambhāraguṇehi ceva buddhaguṇehi ca sesamahājanena asadisoti asadisaṭṭhenapi ekapuggalo. Ye cassa te guṇā, te sesasattānaṃ guṇehi visiṭṭhāti guṇavisiṭṭhaṭṭhenapi ekapuggalo. Purimakā sammāsambuddhā sabbasattehi asamā, tehi saddhiṃ ayameva eko rūpakāyaguṇehi ceva nāmakāyaguṇehi ca samoti asamasamaṭṭhenapi ekapuggalo.

    லோகேதி தயோ லோகா – ஸத்தலோகோ, ஓகாஸலோகோ, ஸங்கா²ரலோகோதி. தேஸங் வித்தா²ரகதா² விஸுத்³தி⁴மக்³கே³ (விஸுத்³தி⁴॰ 1.135-136) வுத்தா. தேஸு இத⁴ ஸத்தலோகோ அதி⁴ப்பேதோ. ஸத்தலோகே உப்பஜ்ஜமானோபி சேஸ ந தே³வலோகே, ந ப்³ரஹ்மலோகே, மனுஸ்ஸலோகேயேவ உப்பஜ்ஜதி. மனுஸ்ஸலோகேபி ந அஞ்ஞஸ்மிங் சக்கவாளே, இமஸ்மிங்யேவ சக்கவாளே உப்பஜ்ஜதி. தத்ராபி ந ஸப்³ப³ட்டா²னேஸு.

    Loketi tayo lokā – sattaloko, okāsaloko, saṅkhāralokoti. Tesaṃ vitthārakathā visuddhimagge (visuddhi. 1.135-136) vuttā. Tesu idha sattaloko adhippeto. Sattaloke uppajjamānopi cesa na devaloke, na brahmaloke, manussalokeyeva uppajjati. Manussalokepi na aññasmiṃ cakkavāḷe, imasmiṃyeva cakkavāḷe uppajjati. Tatrāpi na sabbaṭṭhānesu.

    ‘‘புரத்தி²மாய தி³ஸாய க³ஜங்க³லங் நாம நிக³மோ, தஸ்ஸ பரேன மஹாஸாலா, ததோ பரா பச்சந்திமா ஜனபதா³, ஓரதோ மஜ்ஜே². புரத்தி²மத³க்கி²ணாய தி³ஸாய ஸல்லவதீ நாம நதீ³, ததோ பரா பச்சந்திமா ஜனபதா³, ஓரதோ மஜ்ஜே². த³க்கி²ணாய தி³ஸாய ஸேதகண்ணிகங் நாம நிக³மோ, ததோ பரா பச்சந்திமா ஜனபதா³, ஓரதோ மஜ்ஜே². பச்சி²மாய தி³ஸாய தூ²ணங் நாம ப்³ராஹ்மணகா³மோ, ததோ பரா பச்சந்திமா ஜனபதா³, ஓரதோ மஜ்ஜே². உத்தராய தி³ஸாய உஸீரத்³த⁴ஜோ நாம பப்³ப³தோ, ததோ பரா பச்சந்திமா ஜனபதா³, ஓரதோ மஜ்ஜே²’’தி (மஹாவ॰ 259) ஏவங் பரிச்சி²ன்னே ஆயாமதோ தியோஜனஸதே வித்தா²ரதோ அட்³ட⁴தெய்யயோஜனஸதே பரிக்கே²பதோ நவயோஜனஸதே மஜ்ஜி²மதே³ஸே உப்பஜ்ஜதி. ந கேவலஞ்ச ததா²க³தோவ, பச்சேகபு³த்³தா⁴ அக்³க³ஸாவகா அஸீதி மஹாதே²ரா பு³த்³த⁴மாதா பு³த்³த⁴பிதா சக்கவத்தீ ராஜா அஞ்ஞே ச ஸாரப்பத்தா ப்³ராஹ்மணக³ஹபதிகா எத்தே²வ உப்பஜ்ஜந்தி.

    ‘‘Puratthimāya disāya gajaṅgalaṃ nāma nigamo, tassa parena mahāsālā, tato parā paccantimā janapadā, orato majjhe. Puratthimadakkhiṇāya disāya sallavatī nāma nadī, tato parā paccantimā janapadā, orato majjhe. Dakkhiṇāya disāya setakaṇṇikaṃ nāma nigamo, tato parā paccantimā janapadā, orato majjhe. Pacchimāya disāya thūṇaṃ nāma brāhmaṇagāmo, tato parā paccantimā janapadā, orato majjhe. Uttarāya disāya usīraddhajo nāma pabbato, tato parā paccantimā janapadā, orato majjhe’’ti (mahāva. 259) evaṃ paricchinne āyāmato tiyojanasate vitthārato aḍḍhateyyayojanasate parikkhepato navayojanasate majjhimadese uppajjati. Na kevalañca tathāgatova, paccekabuddhā aggasāvakā asīti mahātherā buddhamātā buddhapitā cakkavattī rājā aññe ca sārappattā brāhmaṇagahapatikā ettheva uppajjanti.

    உப்பஜ்ஜமானோ உப்பஜ்ஜதீதி இத³ங் பன உப⁴யம்பி விப்பகதவசனமேவ. உப்பஜ்ஜமானோ ப³ஹுஜனஹிதாய உப்பஜ்ஜதி, ந அஞ்ஞேன காரணேனாதி ஏவங் பனெத்த² அத்தோ² வேதி³தப்³போ³. ஏவரூபஞ்செத்த² லக்க²ணங் ந ஸக்கா ஏதங் அஞ்ஞேன ஸத்³த³லக்க²ணேன படிபா³ஹிதுங்.

    Uppajjamāno uppajjatīti idaṃ pana ubhayampi vippakatavacanameva. Uppajjamāno bahujanahitāya uppajjati, na aññena kāraṇenāti evaṃ panettha attho veditabbo. Evarūpañcettha lakkhaṇaṃ na sakkā etaṃ aññena saddalakkhaṇena paṭibāhituṃ.

    அபிச உப்பஜ்ஜமானோ நாம, உப்பஜ்ஜதி நாம, உப்பன்னோ நாமாதி அயமெத்த² பே⁴தோ³ வேதி³தப்³போ³. ஏஸ ஹி தீ³பங்கரபாத³மூலதோ பட்டா²ய லத்³த⁴ப்³யாகரணோ பு³த்³த⁴காரகே த⁴ம்மே பரியேஸந்தோ த³ஸ பாரமியோ தி³ஸ்வா ‘‘இமே த⁴ம்மா மயா பூரேதப்³பா³’’தி கதஸன்னிட்டா²னோ தா³னபாரமிங் பூரெந்தோபி உப்பஜ்ஜமானோ நாம. ஸீலபாரமீ…பே॰… உபெக்கா²பாரமீதி இமா த³ஸ பாரமியோ பூரெந்தோபி, த³ஸ உபபாரமியோ பூரெந்தோபி உப்பஜ்ஜமானோ நாம. த³ஸ பரமத்த²பாரமியோ பூரெந்தோபி உப்பஜ்ஜமானோவ நாம. பஞ்ச மஹாபரிச்சாகே³ பரிச்சஜந்தோபி உப்பஜ்ஜமானோ நாம. அத்தத்த²சரியங் ஞாதத்த²சரியங் லோகத்த²சரியங் பூரயமானோபி உப்பஜ்ஜமானோ நாம. கப்பஸதஸஹஸ்ஸாதி⁴கானி சத்தாரி அஸங்க்²யெய்யானி பு³த்³த⁴காரகே த⁴ம்மே மத்த²கங் பாபெந்தோபி உப்பஜ்ஜமானோ நாம. வெஸ்ஸந்தரத்தபா⁴வங் பஹாய துஸிதபுரே படிஸந்தி⁴ங் க³ஹெத்வா ஸட்டி²வஸ்ஸஸதஸஹஸ்ஸாதி⁴கா ஸத்தபண்ணாஸவஸ்ஸகோடியோ திட்ட²ந்தோபி உப்பஜ்ஜமானோ நாம. தே³வதாஹி யாசிதோ பஞ்சமஹாவிலோகிதங் விலோகெத்வா மஹாமாயாதே³வியா குச்சி²ம்ஹி படிஸந்தி⁴ங் க³ண்ஹந்தோபி, அனூனாதி⁴கே த³ஸ மாஸே க³ப்³ப⁴வாஸங் வஸந்தோபி உப்பஜ்ஜமானோ நாம. ஏகூனதிங்ஸ வஸ்ஸானி அகா³ரமஜ்ஜே² திட்ட²ந்தோபி உப்பஜ்ஜமானோ நாம. காமேஸு ஆதீ³னவங் நெக்க²ம்மே ச ஆனிஸங்ஸங் தி³ஸ்வா ராஹுலப⁴த்³த³ஸ்ஸ ஜாததி³வஸே ச²ன்னஸஹாயோ கண்ட³கங் வாஹனவரங் ஆருய்ஹ நிக்க²மந்தோபி உப்பஜ்ஜமானோவ நாம. தீணி ரஜ்ஜானி அதிக்கமந்தோபி அனோமானதீ³தீரே பப்³ப³ஜந்தோபி உப்பஜ்ஜமானோ நாம. ச²ப்³ப³ஸ்ஸானி மஹாபதா⁴னங் கரொந்தோபி உப்பஜ்ஜமானோ நாம. பரிபக்கக³தே ஞாணே ஓளாரிகாஹாரங் ஆஹரந்தோபி உப்பஜ்ஜமானோவ நாம. ஸாயன்ஹஸமயே விஸாக²புண்ணமாய மஹாபோ³தி⁴மண்ட³ங் ஆருய்ஹ மாரப³லங் வித⁴மெத்வா பட²மயாமே புப்³பே³னிவாஸங் அனுஸ்ஸரித்வா மஜ்ஜி²மயாமே தி³ப்³ப³சக்கு²ங் பரிஸோதெ⁴த்வா பச்சி²மயாமஸமனந்தரே த்³வாத³ஸங்க³ங் படிச்சஸமுப்பாத³ங் அனுலோமபடிலோமதோ ஸம்மஸித்வா ஸோதாபத்திமக்³க³ங் படிவிஜ்ஜ²ந்தோபி உப்பஜ்ஜமானோவ நாம. ஸோதாபத்திப²லக்க²ணேபி ஸகதா³கா³மிமக்³க³க்க²ணேபி ஸகதா³கா³மிப²லக்க²ணேபி அனாகா³மிமக்³க³க்க²ணேபி அனாகா³மிப²லக்க²ணேபி உப்பஜ்ஜமானோவ நாம. அரஹத்தமக்³க³க்க²ணே பன உப்பஜ்ஜதி நாம. அரஹத்தப²லக்க²ணே உப்பன்னோ நாம. பு³த்³தா⁴னங் ஹி ஸாவகானங் விய ந படிபாடியா இத்³தி⁴வித⁴ஞாணாதீ³னி உப்பஜ்ஜந்தி, ஸஹேவ பன அரஹத்தமக்³கே³ன ஸகலோபி ஸப்³ப³ஞ்ஞுதஞ்ஞாணாதி³ கு³ணராஸி ஆக³தோவ நாம ஹோதி. தஸ்மா தே நிப்ப²த்தஸப்³ப³கிச்சத்தா அரஹத்தப²லக்க²ணே உப்பன்னா நாம ஹொந்தி. இமஸ்மிம்பி ஸுத்தே அரஹத்தப²லக்க²ணங்யேவ ஸந்தா⁴ய ‘‘உப்பஜ்ஜதீ’’தி வேதி³தப்³போ³, உப்பன்னோ ஹோதீதி அயஞ்ஹெத்த² அத்தோ².

    Apica uppajjamāno nāma, uppajjati nāma, uppanno nāmāti ayamettha bhedo veditabbo. Esa hi dīpaṅkarapādamūlato paṭṭhāya laddhabyākaraṇo buddhakārake dhamme pariyesanto dasa pāramiyo disvā ‘‘ime dhammā mayā pūretabbā’’ti katasanniṭṭhāno dānapāramiṃ pūrentopi uppajjamāno nāma. Sīlapāramī…pe… upekkhāpāramīti imā dasa pāramiyo pūrentopi, dasa upapāramiyo pūrentopi uppajjamāno nāma. Dasa paramatthapāramiyo pūrentopi uppajjamānova nāma. Pañca mahāpariccāge pariccajantopi uppajjamāno nāma. Attatthacariyaṃ ñātatthacariyaṃ lokatthacariyaṃ pūrayamānopi uppajjamāno nāma. Kappasatasahassādhikāni cattāri asaṅkhyeyyāni buddhakārake dhamme matthakaṃ pāpentopi uppajjamāno nāma. Vessantarattabhāvaṃ pahāya tusitapure paṭisandhiṃ gahetvā saṭṭhivassasatasahassādhikā sattapaṇṇāsavassakoṭiyo tiṭṭhantopi uppajjamāno nāma. Devatāhi yācito pañcamahāvilokitaṃ viloketvā mahāmāyādeviyā kucchimhi paṭisandhiṃ gaṇhantopi, anūnādhike dasa māse gabbhavāsaṃ vasantopi uppajjamāno nāma. Ekūnatiṃsa vassāni agāramajjhe tiṭṭhantopi uppajjamāno nāma. Kāmesu ādīnavaṃ nekkhamme ca ānisaṃsaṃ disvā rāhulabhaddassa jātadivase channasahāyo kaṇḍakaṃ vāhanavaraṃ āruyha nikkhamantopi uppajjamānova nāma. Tīṇi rajjāni atikkamantopi anomānadītīre pabbajantopi uppajjamāno nāma. Chabbassāni mahāpadhānaṃ karontopi uppajjamāno nāma. Paripakkagate ñāṇe oḷārikāhāraṃ āharantopi uppajjamānova nāma. Sāyanhasamaye visākhapuṇṇamāya mahābodhimaṇḍaṃ āruyha mārabalaṃ vidhametvā paṭhamayāme pubbenivāsaṃ anussaritvā majjhimayāme dibbacakkhuṃ parisodhetvā pacchimayāmasamanantare dvādasaṅgaṃ paṭiccasamuppādaṃ anulomapaṭilomato sammasitvā sotāpattimaggaṃ paṭivijjhantopi uppajjamānova nāma. Sotāpattiphalakkhaṇepi sakadāgāmimaggakkhaṇepi sakadāgāmiphalakkhaṇepi anāgāmimaggakkhaṇepi anāgāmiphalakkhaṇepi uppajjamānova nāma. Arahattamaggakkhaṇe pana uppajjati nāma. Arahattaphalakkhaṇe uppanno nāma. Buddhānaṃ hi sāvakānaṃ viya na paṭipāṭiyā iddhividhañāṇādīni uppajjanti, saheva pana arahattamaggena sakalopi sabbaññutaññāṇādi guṇarāsi āgatova nāma hoti. Tasmā te nipphattasabbakiccattā arahattaphalakkhaṇe uppannā nāma honti. Imasmimpi sutte arahattaphalakkhaṇaṃyeva sandhāya ‘‘uppajjatī’’ti veditabbo, uppanno hotīti ayañhettha attho.

    ப³ஹுஜனஹிதாயாதி மஹாஜனஸ்ஸ ஹிதத்தா²ய உப்பஜ்ஜதி. ப³ஹுஜனஸுகா²யாதி மஹாஜனஸ்ஸ ஸுக²த்தா²ய உப்பஜ்ஜதி. லோகானுகம்பாயாதி ஸத்தலோகஸ்ஸ அனுகம்பங் படிச்ச உப்பஜ்ஜதி. கதரஸத்தலோகஸ்ஸாதி? யோ ததா²க³தஸ்ஸ த⁴ம்மதே³ஸனங் ஸுத்வா அமதபானங் பிவித்வா த⁴ம்மங் படிவிஜ்ஜி², தஸ்ஸ. ப⁴க³வதா ஹி மஹாபோ³தி⁴மண்டே³ ஸத்தஸத்தாஹங் வீதினாமெத்வா போ³தி⁴மண்டா³ இஸிபதனங் ஆக³ம்ம ‘‘த்³வேமே, பி⁴க்க²வே, அந்தா பப்³ப³ஜிதேன ந ஸேவிதப்³பா³’’தி த⁴ம்மசக்கப்பவத்தனஸுத்தே (மஹாவ॰ 13; ஸங்॰ நி॰ 5.1081) தே³ஸிதே ஆயஸ்மதா அஞ்ஞாஸிகொண்ட³ஞ்ஞத்தே²ரேன ஸத்³தி⁴ங் அட்டா²ரஸகோடிஸங்கா² ப்³ரஹ்மானோ அமதபானங் பிவிங்ஸு, ஏதஸ்ஸ ஸத்தலோகஸ்ஸ அனுகம்பாய உப்பன்னோ. பஞ்சமதி³வஸே அனத்தலக்க²ணஸுத்தந்தபரியோஸானே (மஹாவ॰ 20; ஸங்॰ நி॰ 3.59) பஞ்சவக்³கி³யா தே²ரா அரஹத்தே பதிட்ட²ஹிங்ஸு, ஏதஸ்ஸபி ஸத்தலோகஸ்ஸ அனுகம்பாய உப்பன்னோ. ததோ யஸதா³ரகப்பமுகே² பஞ்சபண்ணாஸ புரிஸே அரஹத்தே பதிட்டா²பேஸி, ததோ கப்பாஸிகவனஸண்டே³ திங்ஸ ப⁴த்³த³வக்³கி³யே தயோ மக்³கே³ ச தீணி ப²லானி ச ஸம்பாபேஸி, ஏதஸ்ஸபி ஸத்தலோகஸ்ஸ அனுகம்பாய உப்பன்னோ. க³யாஸீஸே ஆதி³த்தபரியாயஸுத்தபரியோஸானே (மஹாவ॰ 54) ஜடிலஸஹஸ்ஸங் அரஹத்தே பதிட்டா²பேஸி, தாலட்டி²வனே பி³ம்பி³ஸாரப்பமுகா² ஏகாத³ஸ நஹுதா ப்³ராஹ்மணக³ஹபதிகா ஸத்து² த⁴ம்மதே³ஸனங் ஸுத்வா ஸோதாபத்திப²லே பதிட்ட²ஹிங்ஸு, ஏகங் நஹுதங் ஸரணேஸு பதிட்டி²தங். திரோகுட்டஅனுமோத³னாவஸானே சதுராஸீதியா பாணஸஹஸ்ஸேஹி அமதபானங் பீதங். ஸுமனமாலாகாரஸமாக³மே சதுராஸீதியா ச. த⁴னபாலகஸமாக³மே த³ஸஹி பாணஸஹஸ்ஸேஹி, க²தி³ரங்கா³ரஜாதகஸமாக³மே சதுராஸீதியா பாணஸஹஸ்ஸேஹி, ஜம்பு³கஆஜீவகஸமாக³மே சதுராஸீதியா ச. ஆனந்த³ஸெட்டி²ஸமாக³மே சதுராஸீதியா ச பாணஸஹஸ்ஸேஹி அமதபானங் பீதங். பாஸாணகசேதியே பாராயனஸுத்தந்தகதா²தி³வஸே சுத்³த³ஸ கோடியோ அமதபானங் பிவிங்ஸு. யமகபாடிஹாரியதி³வஸே வீஸதி பாணகோடியோ, தாவதிங்ஸப⁴வனே பண்டு³கம்ப³லஸிலாய நிஸீதி³த்வா மாதரங் காயஸக்கி²ங் கத்வா ஸத்தப்பகரணங் அபி⁴த⁴ம்மங் தே³ஸெந்தஸ்ஸ அஸீதி பாணகோடியோ, தே³வோரோஹனே திங்ஸ பாணகோடியோ, ஸக்கபஞ்ஹஸுத்தந்தே அஸீதி தே³வதாஸஹஸ்ஸானி அமதபானங் பிவிங்ஸு. மஹாஸமயஸுத்தந்தே மங்க³லஸுத்தந்தே சூளராஹுலோவாதே³ ஸமசித்தபடிபதா³யாதி இமேஸு சதூஸு டா²னேஸு அபி⁴ஸமயங் பத்தஸத்தானங் பரிச்சே²தோ³ நத்தி². ஏதஸ்ஸபி ஸத்தலோகஸ்ஸ அனுகம்பாய உப்பன்னோதி. யாவஜ்ஜதி³வஸா இதோ பரங் அனாக³தே ச ஸாஸனங் நிஸ்ஸாய ஸக்³க³மொக்க²மக்³கே³ பதிட்ட²ஹந்தானங் வஸேனாபி அயமத்தோ² வேதி³தப்³போ³.

    Bahujanahitāyāti mahājanassa hitatthāya uppajjati. Bahujanasukhāyāti mahājanassa sukhatthāya uppajjati. Lokānukampāyāti sattalokassa anukampaṃ paṭicca uppajjati. Katarasattalokassāti? Yo tathāgatassa dhammadesanaṃ sutvā amatapānaṃ pivitvā dhammaṃ paṭivijjhi, tassa. Bhagavatā hi mahābodhimaṇḍe sattasattāhaṃ vītināmetvā bodhimaṇḍā isipatanaṃ āgamma ‘‘dveme, bhikkhave, antā pabbajitena na sevitabbā’’ti dhammacakkappavattanasutte (mahāva. 13; saṃ. ni. 5.1081) desite āyasmatā aññāsikoṇḍaññattherena saddhiṃ aṭṭhārasakoṭisaṅkhā brahmāno amatapānaṃ piviṃsu, etassa sattalokassa anukampāya uppanno. Pañcamadivase anattalakkhaṇasuttantapariyosāne (mahāva. 20; saṃ. ni. 3.59) pañcavaggiyā therā arahatte patiṭṭhahiṃsu, etassapi sattalokassa anukampāya uppanno. Tato yasadārakappamukhe pañcapaṇṇāsa purise arahatte patiṭṭhāpesi, tato kappāsikavanasaṇḍe tiṃsa bhaddavaggiye tayo magge ca tīṇi phalāni ca sampāpesi, etassapi sattalokassa anukampāya uppanno. Gayāsīse ādittapariyāyasuttapariyosāne (mahāva. 54) jaṭilasahassaṃ arahatte patiṭṭhāpesi, tālaṭṭhivane bimbisārappamukhā ekādasa nahutā brāhmaṇagahapatikā satthu dhammadesanaṃ sutvā sotāpattiphale patiṭṭhahiṃsu, ekaṃ nahutaṃ saraṇesu patiṭṭhitaṃ. Tirokuṭṭaanumodanāvasāne caturāsītiyā pāṇasahassehi amatapānaṃ pītaṃ. Sumanamālākārasamāgame caturāsītiyā ca. Dhanapālakasamāgame dasahi pāṇasahassehi, khadiraṅgārajātakasamāgame caturāsītiyā pāṇasahassehi, jambukaājīvakasamāgame caturāsītiyā ca. Ānandaseṭṭhisamāgame caturāsītiyā ca pāṇasahassehi amatapānaṃ pītaṃ. Pāsāṇakacetiye pārāyanasuttantakathādivase cuddasa koṭiyo amatapānaṃ piviṃsu. Yamakapāṭihāriyadivase vīsati pāṇakoṭiyo, tāvatiṃsabhavane paṇḍukambalasilāya nisīditvā mātaraṃ kāyasakkhiṃ katvā sattappakaraṇaṃ abhidhammaṃ desentassa asīti pāṇakoṭiyo, devorohane tiṃsa pāṇakoṭiyo, sakkapañhasuttante asīti devatāsahassāni amatapānaṃ piviṃsu. Mahāsamayasuttante maṅgalasuttante cūḷarāhulovāde samacittapaṭipadāyāti imesu catūsu ṭhānesu abhisamayaṃ pattasattānaṃ paricchedo natthi. Etassapi sattalokassa anukampāya uppannoti. Yāvajjadivasā ito paraṃ anāgate ca sāsanaṃ nissāya saggamokkhamagge patiṭṭhahantānaṃ vasenāpi ayamattho veditabbo.

    தே³வமனுஸ்ஸானந்தி ந கேவலங் தே³வமனுஸ்ஸானங்யேவ, அவஸேஸானங் நாக³ஸுபண்ணாதீ³னம்பி அத்தா²ய ஹிதாய ஸுகா²யேவ உப்பன்னோ. ஸஹேதுகபடிஸந்தி⁴கே பன மக்³க³ப²லஸச்சி²கிரியாய ப⁴ப்³பே³ புக்³க³லே த³ஸ்ஸேதுங் ஏதங் வுத்தங். தஸ்மா ஏதேஸம்பி அத்தா²ய ஹிதாய ஸுகா²யேவ உப்பன்னோதி வேதி³தப்³போ³.

    Devamanussānanti na kevalaṃ devamanussānaṃyeva, avasesānaṃ nāgasupaṇṇādīnampi atthāya hitāya sukhāyeva uppanno. Sahetukapaṭisandhike pana maggaphalasacchikiriyāya bhabbe puggale dassetuṃ etaṃ vuttaṃ. Tasmā etesampi atthāya hitāya sukhāyeva uppannoti veditabbo.

    கதமோ ஏகபுக்³க³லோதி அயங் புச்சா². புச்சா² ச நாமேஸா பஞ்சவிதா⁴ ஹோதி – அதி³ட்ட²ஜோதனா புச்சா², தி³ட்ட²ஸங்ஸந்த³னா புச்சா², விமதிச்சே²த³னா புச்சா², அனுமதிபுச்சா², கதே²துகம்யதாபுச்சா²தி.

    Katamo ekapuggaloti ayaṃ pucchā. Pucchā ca nāmesā pañcavidhā hoti – adiṭṭhajotanā pucchā, diṭṭhasaṃsandanā pucchā, vimaticchedanā pucchā, anumatipucchā, kathetukamyatāpucchāti.

    தாஸங் இத³ங் நானத்தங் – கதமா அதி³ட்ட²ஜோதனா புச்சா²? பகதியா லக்க²ணங் அஞ்ஞாதங் ஹோதி அதி³ட்ட²ங் அதுலிதங் அதீரிதங் அவிபூ⁴தங் அபா⁴விதங். தஸ்ஸ ஞாணாய த³ஸ்ஸனாய துலனாய தீரணாய விபூ⁴தத்தா²ய விபா⁴வனத்தா²ய பஞ்ஹங் புச்ச²தி, அயங் அதி³ட்ட²ஜோதனா புச்சா².

    Tāsaṃ idaṃ nānattaṃ – katamā adiṭṭhajotanā pucchā? Pakatiyā lakkhaṇaṃ aññātaṃ hoti adiṭṭhaṃ atulitaṃ atīritaṃ avibhūtaṃ abhāvitaṃ. Tassa ñāṇāya dassanāya tulanāya tīraṇāya vibhūtatthāya vibhāvanatthāya pañhaṃ pucchati, ayaṃ adiṭṭhajotanā pucchā.

    கதமா தி³ட்ட²ஸங்ஸந்த³னா புச்சா²? பகதியா லக்க²ணங் ஞாதங் ஹோதி தி³ட்ட²ங் துலிதங் தீரிதங் விபூ⁴தங் விபா⁴விதங். ஸோ அஞ்ஞேஹி பண்டி³தேஹி ஸத்³தி⁴ங் ஸங்ஸந்த³னத்தா²ய பஞ்ஹங் புச்ச²தி, அயங் தி³ட்ட²ஸங்ஸந்த³னா புச்சா².

    Katamā diṭṭhasaṃsandanā pucchā? Pakatiyā lakkhaṇaṃ ñātaṃ hoti diṭṭhaṃ tulitaṃ tīritaṃ vibhūtaṃ vibhāvitaṃ. So aññehi paṇḍitehi saddhiṃ saṃsandanatthāya pañhaṃ pucchati, ayaṃ diṭṭhasaṃsandanā pucchā.

    கதமா விமதிச்சே²த³னா புச்சா²? பகதியா ஸங்ஸயபக்க²ந்தோ ஹோதி விமதிபக்க²ந்தோ த்³வெள்ஹகஜாதோ ‘‘ஏவங் நு கோ², ந நு கோ², கிங் நு கோ², கத²ங் நு கோ²’’தி. ஸோ விமதிச்சே²த³னத்தா²ய பஞ்ஹங் புச்ச²தி, அயங் விமதிச்சே²த³னா புச்சா².

    Katamā vimaticchedanā pucchā? Pakatiyā saṃsayapakkhanto hoti vimatipakkhanto dveḷhakajāto ‘‘evaṃ nu kho, na nu kho, kiṃ nu kho, kathaṃ nu kho’’ti. So vimaticchedanatthāya pañhaṃ pucchati, ayaṃ vimaticchedanā pucchā.

    கதமா அனுமதிபுச்சா²? ப⁴க³வா ஹி பி⁴க்கூ²னங் அனுமதியா பஞ்ஹங் புச்ச²தி – ‘‘தங் கிங் மஞ்ஞத², பி⁴க்க²வே, ரூபங் நிச்சங் வா அனிச்சங் வா’’தி? ‘‘அனிச்சங், ப⁴ந்தே’’. ‘‘யங் பனானிச்சங், து³க்க²ங் வா தங் ஸுக²ங் வா’’தி? ‘‘து³க்க²ங், ப⁴ந்தே’’. ‘‘யங் பனானிச்சங் து³க்க²ங் விபரிணாமத⁴ம்மங், கல்லங் நு கோ² தங் ஸமனுபஸ்ஸிதுங் ஏதங் மம, ஏஸோஹமஸ்மி, ஏஸோ மே அத்தா’’தி? ‘‘நோ ஹேதங், ப⁴ந்தே’’தி, அயங் அனுமதிபுச்சா².

    Katamā anumatipucchā? Bhagavā hi bhikkhūnaṃ anumatiyā pañhaṃ pucchati – ‘‘taṃ kiṃ maññatha, bhikkhave, rūpaṃ niccaṃ vā aniccaṃ vā’’ti? ‘‘Aniccaṃ, bhante’’. ‘‘Yaṃ panāniccaṃ, dukkhaṃ vā taṃ sukhaṃ vā’’ti? ‘‘Dukkhaṃ, bhante’’. ‘‘Yaṃ panāniccaṃ dukkhaṃ vipariṇāmadhammaṃ, kallaṃ nu kho taṃ samanupassituṃ etaṃ mama, esohamasmi, eso me attā’’ti? ‘‘No hetaṃ, bhante’’ti, ayaṃ anumatipucchā.

    கதமா கதே²துகம்யதாபுச்சா²? ப⁴க³வா பி⁴க்கூ²னங் கதே²துகம்யதாய பஞ்ஹங் புச்ச²தி – ‘‘சத்தாரோமே, பி⁴க்க²வே, ஸதிபட்டா²னா. கதமே சத்தாரோ’’தி? அயங் கதே²துகம்யதாபுச்சா²தி.

    Katamā kathetukamyatāpucchā? Bhagavā bhikkhūnaṃ kathetukamyatāya pañhaṃ pucchati – ‘‘cattārome, bhikkhave, satipaṭṭhānā. Katame cattāro’’ti? Ayaṃ kathetukamyatāpucchāti.

    தத்த² பு³த்³தா⁴னங் புரிமா திஸ்ஸோ புச்சா² நத்தி². கஸ்மா? பு³த்³தா⁴னங் ஹி தீஸு அத்³தா⁴ஸு கிஞ்சி ஸங்க²தங் அத்³தா⁴விமுத்தங் வா அஸங்க²தங் அதி³ட்ட²ங் அஜானிதங் அதுலிதங் அதீரிதங் அவிபூ⁴தங் அவிபா⁴விதங் நாம நத்தி², தஸ்மா தேஸங் அதி³ட்ட²ஜோதனாபுச்சா² நத்தி². யங் பன ப⁴க³வதா அத்தனோ ஞாணேன படிவித்³த⁴ங், தஸ்ஸ அஞ்ஞேன ஸமணேன வா ப்³ராஹ்மணேன வா தே³வேன வா மாரேன வா ப்³ரஹ்முனா வா ஸத்³தி⁴ங் ஸங்ஸந்த³னகிச்சங் நத்தி². தேனஸ்ஸ தி³ட்ட²ஸங்ஸந்த³னாபுச்சா² நத்தி². யஸ்மா பனேஸ அகத²ங்கதீ² திண்ணவிசிகிச்சோ² ஸப்³ப³த⁴ம்மேஸு விஹதஸங்ஸயோ, தேனஸ்ஸ விமதிச்சே²த³னாபுச்சா² நத்தி². இதரா பன த்³வே புச்சா² ப⁴க³வதோ அத்தி², தாஸு அயங் கதே²துகம்யதாபுச்சா²தி வேதி³தப்³பா³.

    Tattha buddhānaṃ purimā tisso pucchā natthi. Kasmā? Buddhānaṃ hi tīsu addhāsu kiñci saṅkhataṃ addhāvimuttaṃ vā asaṅkhataṃ adiṭṭhaṃ ajānitaṃ atulitaṃ atīritaṃ avibhūtaṃ avibhāvitaṃ nāma natthi, tasmā tesaṃ adiṭṭhajotanāpucchā natthi. Yaṃ pana bhagavatā attano ñāṇena paṭividdhaṃ, tassa aññena samaṇena vā brāhmaṇena vā devena vā mārena vā brahmunā vā saddhiṃ saṃsandanakiccaṃ natthi. Tenassa diṭṭhasaṃsandanāpucchā natthi. Yasmā panesa akathaṃkathī tiṇṇavicikiccho sabbadhammesu vihatasaṃsayo, tenassa vimaticchedanāpucchā natthi. Itarā pana dve pucchā bhagavato atthi, tāsu ayaṃ kathetukamyatāpucchāti veditabbā.

    இதா³னி தாய புச்சா²ய புட்ட²ங் ஏகபுக்³க³லங் விபா⁴வெந்தோ ததா²க³தோ அரஹங் ஸம்மாஸம்பு³த்³தோ⁴தி ஆஹ. தத்த² ததா²க³தோதி அட்ட²ஹி காரணேஹி ப⁴க³வா ததா²க³தோ – ததா² ஆக³தோதி ததா²க³தோ, ததா² க³தோதி ததா²க³தோ, தத²லக்க²ணங் ஆக³தோதி ததா²க³தோ, தத²த⁴ம்மே யாதா²வதோ அபி⁴ஸம்பு³த்³தோ⁴தி ததா²க³தோ, தத²த³ஸ்ஸிதாய ததா²க³தோ, தத²வாதி³தாய ததா²க³தோ, ததா²காரிதாய ததா²க³தோ, அபி⁴ப⁴வனட்டே²ன ததா²க³தோதி.

    Idāni tāya pucchāya puṭṭhaṃ ekapuggalaṃ vibhāvento tathāgato arahaṃ sammāsambuddhoti āha. Tattha tathāgatoti aṭṭhahi kāraṇehi bhagavā tathāgato – tathā āgatoti tathāgato, tathā gatoti tathāgato, tathalakkhaṇaṃ āgatoti tathāgato, tathadhamme yāthāvato abhisambuddhoti tathāgato, tathadassitāya tathāgato, tathavāditāya tathāgato, tathākāritāya tathāgato, abhibhavanaṭṭhena tathāgatoti.

    கத²ங் ப⁴க³வா ததா² ஆக³தோதி ததா²க³தோ? யதா² ஸப்³ப³லோகஹிதாய உஸ்ஸுக்கமாபன்னா புரிமகா ஸம்மாஸம்பு³த்³தா⁴ ஆக³தா, யதா² விபஸ்ஸீ ப⁴க³வா ஆக³தோ, யதா² ஸிகீ² ப⁴க³வா, யதா² வெஸ்ஸபூ⁴ ப⁴க³வா, யதா² ககுஸந்தோ⁴ ப⁴க³வா, யதா² கோணாக³மனோ ப⁴க³வா, யதா² கஸ்ஸபோ ப⁴க³வா ஆக³தோதி. கிங் வுத்தங் ஹோதி? யேன அபி⁴னீஹாரேன ஏதே ப⁴க³வந்தோ ஆக³தா, தேனேவ அம்ஹாகம்பி ப⁴க³வா ஆக³தோ. அத² வா யதா² விபஸ்ஸீ ப⁴க³வா…பே॰… யதா² கஸ்ஸபோ ப⁴க³வா தா³னபாரமிங் பூரெத்வா, ஸீலனெக்க²ம்மபஞ்ஞாவீரியக²ந்திஸச்சாதி⁴ட்டா²னமெத்தாஉபெக்கா²பாரமிங் பூரெத்வா இமா த³ஸ பாரமியோ, த³ஸ உபபாரமியோ, த³ஸ பரமத்த²பாரமியோதி ஸமதிங்ஸ பாரமியோ பூரெத்வா, அங்க³பரிச்சாக³ங் நயனத⁴னரஜ்ஜபுத்ததா³ரபரிச்சாக³ந்தி இமே பஞ்ச மஹாபரிச்சாகே³ பரிச்சஜித்வா, புப்³ப³யோக³புப்³ப³சரியத⁴ம்மக்கா²னஞாதத்த²சரியாத³யோ பூரெத்வா பு³த்³தி⁴சரியாய கோடிங் பத்வா ஆக³தோ, ததா² அம்ஹாகம்பி ப⁴க³வா ஆக³தோ. யதா² ச விபஸ்ஸீ ப⁴க³வா …பே॰… கஸ்ஸபோ ப⁴க³வா சத்தாரோ ஸதிபட்டா²னே சத்தாரோ ஸம்மப்பதா⁴னே சத்தாரோ இத்³தி⁴பாதே³ பஞ்சிந்த்³ரியானி பஞ்ச ப³லானி ஸத்த பொ³ஜ்ஜ²ங்கே³ அரியங் அட்ட²ங்கி³கங் மக்³க³ங் பா⁴வெத்வா ப்³ரூஹெத்வா ஆக³தோ, ததா² அம்ஹாகம்பி ப⁴க³வா ஆக³தோதி ததா²க³தோ.

    Kathaṃ bhagavā tathā āgatoti tathāgato? Yathā sabbalokahitāya ussukkamāpannā purimakā sammāsambuddhā āgatā, yathā vipassī bhagavā āgato, yathā sikhī bhagavā, yathā vessabhū bhagavā, yathā kakusandho bhagavā, yathā koṇāgamano bhagavā, yathā kassapo bhagavā āgatoti. Kiṃ vuttaṃ hoti? Yena abhinīhārena ete bhagavanto āgatā, teneva amhākampi bhagavā āgato. Atha vā yathā vipassī bhagavā…pe… yathā kassapo bhagavā dānapāramiṃ pūretvā, sīlanekkhammapaññāvīriyakhantisaccādhiṭṭhānamettāupekkhāpāramiṃ pūretvā imā dasa pāramiyo, dasa upapāramiyo, dasa paramatthapāramiyoti samatiṃsa pāramiyo pūretvā, aṅgapariccāgaṃ nayanadhanarajjaputtadārapariccāganti ime pañca mahāpariccāge pariccajitvā, pubbayogapubbacariyadhammakkhānañātatthacariyādayo pūretvā buddhicariyāya koṭiṃ patvā āgato, tathā amhākampi bhagavā āgato. Yathā ca vipassī bhagavā …pe… kassapo bhagavā cattāro satipaṭṭhāne cattāro sammappadhāne cattāro iddhipāde pañcindriyāni pañca balāni satta bojjhaṅge ariyaṃ aṭṭhaṅgikaṃ maggaṃ bhāvetvā brūhetvā āgato, tathā amhākampi bhagavā āgatoti tathāgato.

    ‘‘யதே²வ லோகம்ஹி விபஸ்ஸிஆத³யோ,

    ‘‘Yatheva lokamhi vipassiādayo,

    ஸப்³ப³ஞ்ஞுபா⁴வங் முனயோ இதா⁴க³தா;

    Sabbaññubhāvaṃ munayo idhāgatā;

    ததா² அயங் ஸக்யமுனீபி ஆக³தோ,

    Tathā ayaṃ sakyamunīpi āgato,

    ததா²க³தோ வுச்சதி தேன சக்கு²மா’’தி.

    Tathāgato vuccati tena cakkhumā’’ti.

    ஏவங் ததா² ஆக³தோதி ததா²க³தோ.

    Evaṃ tathā āgatoti tathāgato.

    கத²ங் ததா² க³தோதி ததா²க³தோ? யதா² ஸம்பதிஜாதோ விபஸ்ஸீ ப⁴க³வா க³தோ…பே॰… கஸ்ஸபோ ப⁴க³வா க³தோ. கத²ஞ்ச ஸோ க³தோதி? ஸோ ஹி ஸம்பதிஜாதோவ ஸமேஹி பாதே³ஹி பத²வியங் பதிட்டா²ய உத்தராபி⁴முகோ² ஸத்தபத³வீதிஹாரேன க³தோ. யதா²ஹ – ‘‘ஸம்பதிஜாதோ, ஆனந்த³, போ³தி⁴ஸத்தோ ஸமேஹி பாதே³ஹி பத²வியங் பதிட்ட²ஹித்வா உத்தராபி⁴முகோ² ஸத்தபத³வீதிஹாரேன க³ச்ச²தி ஸேதம்ஹி ச²த்தே அனுதா⁴ரியமானே, ஸப்³பா³ ச தி³ஸா அனுவிலோகேதி, ஆஸபி⁴ஞ்ச வாசங் பா⁴ஸதி ‘அக்³கோ³ஹமஸ்மி லோகஸ்ஸ, ஜெட்டோ²ஹமஸ்மி லோகஸ்ஸ, ஸெட்டோ²ஹமஸ்மி லோகஸ்ஸ, அயமந்திமா ஜாதி, நத்தி² தா³னி புனப்³ப⁴வோ’’’தி (ம॰ நி॰ 3.207). தஞ்சஸ்ஸ க³மனங் தத²ங் அஹோஸி அவிதத²ங் அனேகேஸங் விஸேஸாதி⁴க³மானங் புப்³ப³னிமித்தபா⁴வேன. யஞ்ஹி ஸோ ஸம்பதிஜாதோவ ஸமேஹி பாதே³ஹி பதிட்ட²ஹி, இத³மஸ்ஸ சதுரித்³தி⁴பாத³படிலாப⁴ஸ்ஸ புப்³ப³னிமித்தங், உத்தராபி⁴முக²பா⁴வோ பன ஸப்³ப³லோகுத்தரபா⁴வஸ்ஸ புப்³ப³னிமித்தங், ஸத்தபத³வீதிஹாரோ ஸத்தபொ³ஜ்ஜ²ங்க³ரதனபடிலாப⁴ஸ்ஸ, ‘‘ஸுவண்ணத³ண்டா³ வீதிபதந்தி சாமரா’’தி (ஸு॰ நி॰ 693) எத்த² வுத்தசாமருக்கே²போ பன ஸப்³ப³தித்தி²யனிம்மத²னஸ்ஸ புப்³ப³னிமித்தங், ஸேதச்ச²த்ததா⁴ரணங் அரஹத்தப²லவிமுத்திவரவிமலஸேதச்ச²த்தபடிலாப⁴ஸ்ஸ புப்³ப³னிமித்தங், ஸப்³ப³தி³ஸானுவிலோகனங் ஸப்³ப³ஞ்ஞுதானாவரணஞாணபடிலாப⁴ஸ்ஸ புப்³ப³னிமித்தங், ஆஸபி⁴வாசாபா⁴ஸனங் அப்படிவத்தியவரத⁴ம்மசக்கப்பவத்தனஸ்ஸ புப்³ப³னிமித்தங். ததா² அயங் ப⁴க³வாபி க³தோ. தஞ்சஸ்ஸ க³மனங் கத²ங் அஹோஸி அவிதத²ங் தேஸங்யேவ விஸேஸாதி⁴க³மானங் புப்³ப³னிமித்தபா⁴வேன. தேனாஹு போராணா –

    Kathaṃ tathā gatoti tathāgato? Yathā sampatijāto vipassī bhagavā gato…pe… kassapo bhagavā gato. Kathañca so gatoti? So hi sampatijātova samehi pādehi pathaviyaṃ patiṭṭhāya uttarābhimukho sattapadavītihārena gato. Yathāha – ‘‘sampatijāto, ānanda, bodhisatto samehi pādehi pathaviyaṃ patiṭṭhahitvā uttarābhimukho sattapadavītihārena gacchati setamhi chatte anudhāriyamāne, sabbā ca disā anuviloketi, āsabhiñca vācaṃ bhāsati ‘aggohamasmi lokassa, jeṭṭhohamasmi lokassa, seṭṭhohamasmi lokassa, ayamantimā jāti, natthi dāni punabbhavo’’’ti (ma. ni. 3.207). Tañcassa gamanaṃ tathaṃ ahosi avitathaṃ anekesaṃ visesādhigamānaṃ pubbanimittabhāvena. Yañhi so sampatijātova samehi pādehi patiṭṭhahi, idamassa caturiddhipādapaṭilābhassa pubbanimittaṃ, uttarābhimukhabhāvo pana sabbalokuttarabhāvassa pubbanimittaṃ, sattapadavītihāro sattabojjhaṅgaratanapaṭilābhassa, ‘‘suvaṇṇadaṇḍā vītipatanti cāmarā’’ti (su. ni. 693) ettha vuttacāmarukkhepo pana sabbatitthiyanimmathanassa pubbanimittaṃ, setacchattadhāraṇaṃ arahattaphalavimuttivaravimalasetacchattapaṭilābhassa pubbanimittaṃ, sabbadisānuvilokanaṃ sabbaññutānāvaraṇañāṇapaṭilābhassa pubbanimittaṃ, āsabhivācābhāsanaṃ appaṭivattiyavaradhammacakkappavattanassa pubbanimittaṃ. Tathā ayaṃ bhagavāpi gato. Tañcassa gamanaṃ kathaṃ ahosi avitathaṃ tesaṃyeva visesādhigamānaṃ pubbanimittabhāvena. Tenāhu porāṇā –

    ‘‘முஹுத்தஜாதோவ க³வம்பதீ யதா²,

    ‘‘Muhuttajātova gavampatī yathā,

    ஸமேஹி பாதே³ஹி பு²ஸீ வஸுந்த⁴ரங்;

    Samehi pādehi phusī vasundharaṃ;

    ஸோ விக்கமீ ஸத்த பதா³னி கோ³தமோ,

    So vikkamī satta padāni gotamo,

    ஸேதஞ்ச ச²த்தங் அனுதா⁴ரயுங் மரூ.

    Setañca chattaṃ anudhārayuṃ marū.

    ‘‘க³ந்த்வான ஸோ ஸத்த பதா³னி கோ³தமோ,

    ‘‘Gantvāna so satta padāni gotamo,

    தி³ஸா விலோகேஸி ஸமா ஸமந்ததோ;

    Disā vilokesi samā samantato;

    அட்ட²ங்கு³பேதங் கி³ரமப்³பு⁴தீ³ரயி,

    Aṭṭhaṅgupetaṃ giramabbhudīrayi,

    ஸீஹோ யதா² பப்³ப³தமுத்³த⁴னிட்டி²தோ’’தி.

    Sīho yathā pabbatamuddhaniṭṭhito’’ti.

    ஏவங் ததா² க³தோதி ததா²க³தோ.

    Evaṃ tathā gatoti tathāgato.

    அத² வா யதா² விபஸ்ஸீ ப⁴க³வா…பே॰… யதா² கஸ்ஸபோ ப⁴க³வா, அயம்பி ப⁴க³வா ததே²வ நெக்க²ம்மேன காமச்ச²ந்த³ங் பஹாய க³தோ, அப்³யாபாதே³ன ப்³யாபாத³ங், ஆலோகஸஞ்ஞாய தி²னமித்³த⁴ங், அவிக்கே²பேன உத்³த⁴ச்சகுக்குச்சங், த⁴ம்மவவத்தா²னேன விசிகிச்ச²ங் பஹாய க³தோ, ஞாணேன அவிஜ்ஜங் பதா³லெத்வா க³தோ, பாமோஜ்ஜேன அரதிங் வினோதெ³த்வா, பட²மஜ்ஜா²னேன நீவரணகவாடங் உக்³கா⁴டெத்வா, து³தியஜ்ஜா²னேன விதக்கவிசாரங் வூபஸமெத்வா, ததியஜ்ஜா²னேன பீதிங் விராஜெத்வா, சதுத்த²ஜ்ஜா²னேன ஸுக²து³க்க²ங் பஹாய, ஆகாஸானஞ்சாயதனஸமாபத்தியா ரூபஸஞ்ஞாபடிக⁴ஸஞ்ஞானானத்தஸஞ்ஞாயோ ஸமதிக்கமித்வா, விஞ்ஞாணஞ்சாயதனஸமாபத்தியா ஆகாஸானஞ்சாயதனஸஞ்ஞங், ஆகிஞ்சஞ்ஞாயதனஸமாபத்தியா விஞ்ஞாணஞ்சாயதனஸஞ்ஞங், நேவஸஞ்ஞானாஸஞ்ஞாயதனஸமாபத்தியா ஆகிஞ்சஞ்ஞாயதனஸஞ்ஞங் ஸமதிக்கமித்வா க³தோ.

    Atha vā yathā vipassī bhagavā…pe… yathā kassapo bhagavā, ayampi bhagavā tatheva nekkhammena kāmacchandaṃ pahāya gato, abyāpādena byāpādaṃ, ālokasaññāya thinamiddhaṃ, avikkhepena uddhaccakukkuccaṃ, dhammavavatthānena vicikicchaṃ pahāya gato, ñāṇena avijjaṃ padāletvā gato, pāmojjena aratiṃ vinodetvā, paṭhamajjhānena nīvaraṇakavāṭaṃ ugghāṭetvā, dutiyajjhānena vitakkavicāraṃ vūpasametvā, tatiyajjhānena pītiṃ virājetvā, catutthajjhānena sukhadukkhaṃ pahāya, ākāsānañcāyatanasamāpattiyā rūpasaññāpaṭighasaññānānattasaññāyo samatikkamitvā, viññāṇañcāyatanasamāpattiyā ākāsānañcāyatanasaññaṃ, ākiñcaññāyatanasamāpattiyā viññāṇañcāyatanasaññaṃ, nevasaññānāsaññāyatanasamāpattiyā ākiñcaññāyatanasaññaṃ samatikkamitvā gato.

    அனிச்சானுபஸ்ஸனாய நிச்சஸஞ்ஞங் பஹாய, து³க்கா²னுபஸ்ஸனாய ஸுக²ஸஞ்ஞங், அனத்தானுபஸ்ஸனாய அத்தஸஞ்ஞங், நிப்³பி³தா³னுபஸ்ஸனாய நந்தி³ங், விராகா³னுபஸ்ஸனாய ராக³ங், நிரோதா⁴னுபஸ்ஸனாய ஸமுத³யங், படினிஸ்ஸக்³கா³னுபஸ்ஸனாய ஆதா³னங், க²யானுபஸ்ஸனாய க⁴னஸஞ்ஞங், வயானுபஸ்ஸனாய ஆயூஹனங், விபரிணாமானுபஸ்ஸனாய து⁴வஸஞ்ஞங், அனிமித்தானுபஸ்ஸனாய நிமித்தஸஞ்ஞங், அப்பணிஹிதானுபஸ்ஸனாய பணிதி⁴ங், ஸுஞ்ஞதானுபஸ்ஸனாய அபி⁴னிவேஸங், அதி⁴பஞ்ஞாத⁴ம்மவிபஸ்ஸனாய ஸாராதா³னாபி⁴னிவேஸங், யதா²பூ⁴தஞாணத³ஸ்ஸனேன ஸம்மோஹாபி⁴னிவேஸங், ஆதீ³னவானுபஸ்ஸனாய ஆலயாபி⁴னிவேஸங், படிஸங்கா²னுபஸ்ஸனாய அப்படிஸங்க²ங், விவட்டானுபஸ்ஸனாய ஸங்யோகா³பி⁴னிவேஸங், ஸோதாபத்திமக்³கே³ன தி³ட்டே²கட்டே² கிலேஸே ப⁴ஞ்ஜித்வா, ஸகதா³கா³மிமக்³கே³ன ஓளாரிகே கிலேஸே பஹாய, அனாகா³மிமக்³கே³ன அணுஸஹக³தே கிலேஸே ஸமுக்³கா⁴தெத்வா, அரஹத்தமக்³கே³ன ஸப்³ப³கிலேஸே ஸமுச்சி²ந்தி³த்வா க³தோ. ஏவம்பி ததா² க³தோதி ததா²க³தோ.

    Aniccānupassanāya niccasaññaṃ pahāya, dukkhānupassanāya sukhasaññaṃ, anattānupassanāya attasaññaṃ, nibbidānupassanāya nandiṃ, virāgānupassanāya rāgaṃ, nirodhānupassanāya samudayaṃ, paṭinissaggānupassanāya ādānaṃ, khayānupassanāya ghanasaññaṃ, vayānupassanāya āyūhanaṃ, vipariṇāmānupassanāya dhuvasaññaṃ, animittānupassanāya nimittasaññaṃ, appaṇihitānupassanāya paṇidhiṃ, suññatānupassanāya abhinivesaṃ, adhipaññādhammavipassanāya sārādānābhinivesaṃ, yathābhūtañāṇadassanena sammohābhinivesaṃ, ādīnavānupassanāya ālayābhinivesaṃ, paṭisaṅkhānupassanāya appaṭisaṅkhaṃ, vivaṭṭānupassanāya saṃyogābhinivesaṃ, sotāpattimaggena diṭṭhekaṭṭhe kilese bhañjitvā, sakadāgāmimaggena oḷārike kilese pahāya, anāgāmimaggena aṇusahagate kilese samugghātetvā, arahattamaggena sabbakilese samucchinditvā gato. Evampi tathā gatoti tathāgato.

    கத²ங் தத²லக்க²ணங் ஆக³தோதி ததா²க³தோ? பத²வீதா⁴துயா கக்க²ளத்தலக்க²ணங் தத²ங் அவிதத²ங், ஆபோதா⁴துயா பக்³க⁴ரணலக்க²ணங், தேஜோதா⁴துயா உண்ஹத்தலக்க²ணங், வாயோதா⁴துயா வித்த²ம்ப⁴னலக்க²ணங், ஆகாஸதா⁴துயா அஸம்பு²ட்ட²லக்க²ணங், விஞ்ஞாணதா⁴துயா விஜானநலக்க²ணங்.

    Kathaṃ tathalakkhaṇaṃ āgatoti tathāgato? Pathavīdhātuyā kakkhaḷattalakkhaṇaṃ tathaṃ avitathaṃ, āpodhātuyā paggharaṇalakkhaṇaṃ, tejodhātuyā uṇhattalakkhaṇaṃ, vāyodhātuyā vitthambhanalakkhaṇaṃ, ākāsadhātuyā asamphuṭṭhalakkhaṇaṃ, viññāṇadhātuyā vijānanalakkhaṇaṃ.

    ரூபஸ்ஸ ருப்பனலக்க²ணங், வேத³னாய வேத³யிதலக்க²ணங், ஸஞ்ஞாய ஸஞ்ஜானநலக்க²ணங், ஸங்கா²ரானங் அபி⁴ஸங்க²ரணலக்க²ணங், விஞ்ஞாணஸ்ஸ விஜானநலக்க²ணங்.

    Rūpassa ruppanalakkhaṇaṃ, vedanāya vedayitalakkhaṇaṃ, saññāya sañjānanalakkhaṇaṃ, saṅkhārānaṃ abhisaṅkharaṇalakkhaṇaṃ, viññāṇassa vijānanalakkhaṇaṃ.

    விதக்கஸ்ஸ அபி⁴னிரோபனலக்க²ணங், விசாரஸ்ஸ அனுமஜ்ஜனலக்க²ணங், பீதியா ப²ரணலக்க²ணங், ஸுக²ஸ்ஸ ஸாதலக்க²ணங், சித்தேகக்³க³தாய அவிக்கே²பலக்க²ணங், ப²ஸ்ஸஸ்ஸ பு²ஸனலக்க²ணங்.

    Vitakkassa abhiniropanalakkhaṇaṃ, vicārassa anumajjanalakkhaṇaṃ, pītiyā pharaṇalakkhaṇaṃ, sukhassa sātalakkhaṇaṃ, cittekaggatāya avikkhepalakkhaṇaṃ, phassassa phusanalakkhaṇaṃ.

    ஸத்³தி⁴ந்த்³ரியஸ்ஸ அதி⁴மொக்க²லக்க²ணங், வீரியிந்த்³ரியஸ்ஸ பக்³க³ஹலக்க²ணங், ஸதிந்த்³ரியஸ்ஸ உபட்டா²னலக்க²ணங், ஸமாதி⁴ந்த்³ரியஸ்ஸ அவிக்கே²பலக்க²ணங், பஞ்ஞிந்த்³ரியஸ்ஸ பஜானநலக்க²ணங்.

    Saddhindriyassa adhimokkhalakkhaṇaṃ, vīriyindriyassa paggahalakkhaṇaṃ, satindriyassa upaṭṭhānalakkhaṇaṃ, samādhindriyassa avikkhepalakkhaṇaṃ, paññindriyassa pajānanalakkhaṇaṃ.

    ஸத்³தா⁴ப³லஸ்ஸ அஸ்ஸத்³தி⁴யே அகம்பியலக்க²ணங், வீரியப³லஸ்ஸ கோஸஜ்ஜே, ஸதிப³லஸ்ஸ முட்ட²ஸ்ஸச்சே, ஸமாதி⁴ப³லஸ்ஸ உத்³த⁴ச்சே, பஞ்ஞாப³லஸ்ஸ அவிஜ்ஜாய அகம்பியலக்க²ணங்.

    Saddhābalassa assaddhiye akampiyalakkhaṇaṃ, vīriyabalassa kosajje, satibalassa muṭṭhassacce, samādhibalassa uddhacce, paññābalassa avijjāya akampiyalakkhaṇaṃ.

    ஸதிஸம்பொ³ஜ்ஜ²ங்க³ஸ்ஸ உபட்டா²னலக்க²ணங், த⁴ம்மவிசயஸம்பொ³ஜ்ஜ²ங்க³ஸ்ஸ பவிசயலக்க²ணங், வீரியஸம்பொ³ஜ்ஜ²ங்க³ஸ்ஸ பக்³க³ஹலக்க²ணங், பீதிஸம்பொ³ஜ்ஜ²ங்க³ஸ்ஸ ப²ரணலக்க²ணங், பஸ்ஸத்³தி⁴ஸம்பொ³ஜ்ஜ²ங்க³ஸ்ஸ வூபஸமலக்க²ணங் , ஸமாதி⁴ஸம்பொ³ஜ்ஜ²ங்க³ஸ்ஸ அவிக்கே²பலக்க²ணங், உபெக்கா²ஸம்பொ³ஜ்ஜ²ங்க³ஸ்ஸ படிஸங்கா²னலக்க²ணங்.

    Satisambojjhaṅgassa upaṭṭhānalakkhaṇaṃ, dhammavicayasambojjhaṅgassa pavicayalakkhaṇaṃ, vīriyasambojjhaṅgassa paggahalakkhaṇaṃ, pītisambojjhaṅgassa pharaṇalakkhaṇaṃ, passaddhisambojjhaṅgassa vūpasamalakkhaṇaṃ , samādhisambojjhaṅgassa avikkhepalakkhaṇaṃ, upekkhāsambojjhaṅgassa paṭisaṅkhānalakkhaṇaṃ.

    ஸம்மாதி³ட்டி²யா த³ஸ்ஸனலக்க²ணங், ஸம்மாஸங்கப்பஸ்ஸ அபி⁴னிரோபனலக்க²ணங், ஸம்மாவாசாய பரிக்³க³ஹலக்க²ணங், ஸம்மாகம்மந்தஸ்ஸ ஸமுட்டா²னலக்க²ணங், ஸம்மாஆஜீவஸ்ஸ வோதா³னலக்க²ணங், ஸம்மாவாயாமஸ்ஸ பக்³க³ஹலக்க²ணங், ஸம்மாஸதியா உபட்டா²னலக்க²ணங், ஸம்மாஸமாதி⁴ஸ்ஸ அவிக்கே²பலக்க²ணங்.

    Sammādiṭṭhiyā dassanalakkhaṇaṃ, sammāsaṅkappassa abhiniropanalakkhaṇaṃ, sammāvācāya pariggahalakkhaṇaṃ, sammākammantassa samuṭṭhānalakkhaṇaṃ, sammāājīvassa vodānalakkhaṇaṃ, sammāvāyāmassa paggahalakkhaṇaṃ, sammāsatiyā upaṭṭhānalakkhaṇaṃ, sammāsamādhissa avikkhepalakkhaṇaṃ.

    அவிஜ்ஜாய அஞ்ஞாணலக்க²ணங், ஸங்கா²ரானங் சேதனாலக்க²ணங், விஞ்ஞாணஸ்ஸ விஜானநலக்க²ணங், நாமஸ்ஸ நமனலக்க²ணங், ரூபஸ்ஸ ருப்பனலக்க²ணங், ஸளாயதனஸ்ஸ ஆயதனலக்க²ணங், ப²ஸ்ஸஸ்ஸ பு²ஸனலக்க²ணங், வேத³னாய வேத³யிதலக்க²ணங், தண்ஹாய ஹேதுலக்க²ணங், உபாதா³னஸ்ஸ க³ஹணலக்க²ணங், ப⁴வஸ்ஸ ஆயூஹனலக்க²ணங், ஜாதியா நிப்³ப³த்திலக்க²ணங், ஜராய ஜீரணலக்க²ணங், மரணஸ்ஸ சுதிலக்க²ணங்.

    Avijjāya aññāṇalakkhaṇaṃ, saṅkhārānaṃ cetanālakkhaṇaṃ, viññāṇassa vijānanalakkhaṇaṃ, nāmassa namanalakkhaṇaṃ, rūpassa ruppanalakkhaṇaṃ, saḷāyatanassa āyatanalakkhaṇaṃ, phassassa phusanalakkhaṇaṃ, vedanāya vedayitalakkhaṇaṃ, taṇhāya hetulakkhaṇaṃ, upādānassa gahaṇalakkhaṇaṃ, bhavassa āyūhanalakkhaṇaṃ, jātiyā nibbattilakkhaṇaṃ, jarāya jīraṇalakkhaṇaṃ, maraṇassa cutilakkhaṇaṃ.

    தா⁴தூனங் ஸுஞ்ஞதாலக்க²ணங், ஆயதனானங் ஆயதனலக்க²ணங், ஸதிபட்டா²னானங் உபட்டா²னலக்க²ணங், ஸம்மப்பதா⁴னானங் பத³ஹனலக்க²ணங், இத்³தி⁴பாதா³னங் இஜ்ஜ²னலக்க²ணங், இந்த்³ரியானங் அதி⁴பதிலக்க²ணங், ப³லானங் அகம்பியலக்க²ணங், பொ³ஜ்ஜ²ங்கா³னங் நிய்யானலக்க²ணங், மக்³க³ஸ்ஸ ஹேதுலக்க²ணங்.

    Dhātūnaṃ suññatālakkhaṇaṃ, āyatanānaṃ āyatanalakkhaṇaṃ, satipaṭṭhānānaṃ upaṭṭhānalakkhaṇaṃ, sammappadhānānaṃ padahanalakkhaṇaṃ, iddhipādānaṃ ijjhanalakkhaṇaṃ, indriyānaṃ adhipatilakkhaṇaṃ, balānaṃ akampiyalakkhaṇaṃ, bojjhaṅgānaṃ niyyānalakkhaṇaṃ, maggassa hetulakkhaṇaṃ.

    ஸச்சானங் தத²லக்க²ணங், ஸமத²ஸ்ஸ அவிக்கே²பலக்க²ணங், விபஸ்ஸனாய அனுபஸ்ஸனாலக்க²ணங், ஸமத²விபஸ்ஸனானங் ஏகரஸலக்க²ணங், யுக³னத்³தா⁴னங் அனதிவத்தனலக்க²ணங்.

    Saccānaṃ tathalakkhaṇaṃ, samathassa avikkhepalakkhaṇaṃ, vipassanāya anupassanālakkhaṇaṃ, samathavipassanānaṃ ekarasalakkhaṇaṃ, yuganaddhānaṃ anativattanalakkhaṇaṃ.

    ஸீலவிஸுத்³தி⁴யா ஸங்வரணலக்க²ணங், சித்தவிஸுத்³தி⁴யா அவிக்கே²பலக்க²ணங், தி³ட்டி²விஸுத்³தி⁴யா த³ஸ்ஸனலக்க²ணங்.

    Sīlavisuddhiyā saṃvaraṇalakkhaṇaṃ, cittavisuddhiyā avikkhepalakkhaṇaṃ, diṭṭhivisuddhiyā dassanalakkhaṇaṃ.

    க²யே ஞாணஸ்ஸ ஸமுச்சே²த³லக்க²ணங், அனுப்பாதே³ ஞாணஸ்ஸ பஸ்ஸத்³தி⁴லக்க²ணங்.

    Khaye ñāṇassa samucchedalakkhaṇaṃ, anuppāde ñāṇassa passaddhilakkhaṇaṃ.

    ச²ந்த³ஸ்ஸ மூலலக்க²ணங், மனஸிகாரஸ்ஸ ஸமுட்டா²னலக்க²ணங், ப²ஸ்ஸஸ்ஸ ஸமோதா⁴னலக்க²ணங், வேத³னாய ஸமோஸரணலக்க²ணங், ஸமாதி⁴ஸ்ஸ பமுக²லக்க²ணங், ஸதியா ஆதி⁴பதெய்யலக்க²ணங், பஞ்ஞாய ததுத்தரியலக்க²ணங் , விமுத்தியா ஸாரலக்க²ணங், அமதோக³த⁴ஸ்ஸ நிப்³பா³னஸ்ஸ பரியோஸானலக்க²ணங் தத²ங் அவிதத²ங். ஏவங் தத²லக்க²ணங் ஞாணக³தியா ஆக³தோ அவிரஜ்ஜி²த்வா பத்தோ அனுப்பத்தோதி ததா²க³தோ. ஏவங் தத²லக்க²ணங் ஆக³தோதி ததா²க³தோ.

    Chandassa mūlalakkhaṇaṃ, manasikārassa samuṭṭhānalakkhaṇaṃ, phassassa samodhānalakkhaṇaṃ, vedanāya samosaraṇalakkhaṇaṃ, samādhissa pamukhalakkhaṇaṃ, satiyā ādhipateyyalakkhaṇaṃ, paññāya tatuttariyalakkhaṇaṃ , vimuttiyā sāralakkhaṇaṃ, amatogadhassa nibbānassa pariyosānalakkhaṇaṃ tathaṃ avitathaṃ. Evaṃ tathalakkhaṇaṃ ñāṇagatiyā āgato avirajjhitvā patto anuppattoti tathāgato. Evaṃ tathalakkhaṇaṃ āgatoti tathāgato.

    கத²ங் தத²த⁴ம்மே யாதா²வதோ அபி⁴ஸம்பு³த்³தோ⁴தி ததா²க³தோ? தத²த⁴ம்மா நாம சத்தாரி அரியஸச்சானி. யதா²ஹ – ‘‘சத்தாரிமானி, பி⁴க்க²வே, ததா²னி அவிததா²னி அனஞ்ஞதா²னி. கதமானி சத்தாரி? ‘இத³ங் து³க்க²’ந்தி, பி⁴க்க²வே, தத²மேதங் அவிதத²மேதங் அனஞ்ஞத²மேத’’ந்தி (ஸங்॰ நி॰ 5.1090) வித்தா²ரோ. தானி ச ப⁴க³வா அபி⁴ஸம்பு³த்³தோ⁴, தஸ்மா ததா²னங் அபி⁴ஸம்பு³த்³த⁴த்தா ததா²க³தோதி வுச்சதி. அபி⁴ஸம்போ³த⁴த்தோ² ஹி எத்த² க³தஸத்³தோ³.

    Kathaṃ tathadhamme yāthāvato abhisambuddhoti tathāgato? Tathadhammā nāma cattāri ariyasaccāni. Yathāha – ‘‘cattārimāni, bhikkhave, tathāni avitathāni anaññathāni. Katamāni cattāri? ‘Idaṃ dukkha’nti, bhikkhave, tathametaṃ avitathametaṃ anaññathameta’’nti (saṃ. ni. 5.1090) vitthāro. Tāni ca bhagavā abhisambuddho, tasmā tathānaṃ abhisambuddhattā tathāgatoti vuccati. Abhisambodhattho hi ettha gatasaddo.

    அபிச ஜராமரணஸ்ஸ ஜாதிபச்சயஸம்பூ⁴தஸமுதா³க³தட்டோ² ததோ² அவிததோ² அனஞ்ஞதோ²…பே॰… ஸங்கா²ரானங் அவிஜ்ஜாபச்சயஸம்பூ⁴தஸமுதா³க³தட்டோ² ததோ² அவிததோ² அனஞ்ஞதோ². ததா² அவிஜ்ஜாய ஸங்கா²ரானங் பச்சயட்டோ², ஸங்கா²ரானங் விஞ்ஞாணஸ்ஸ பச்சயட்டோ²…பே॰… ஜாதியா ஜராமரணஸ்ஸ பச்சயட்டோ² ததோ² அவிததோ² அனஞ்ஞதோ². தங் ஸப்³ப³ங் ப⁴க³வா அபி⁴ஸம்பு³த்³தோ⁴. தஸ்மாபி ததா²னங் த⁴ம்மானங் அபி⁴ஸம்பு³த்³த⁴த்தா ததா²க³தோதி வுச்சதி. ஏவங் தத²த⁴ம்மே யாதா²வதோ அபி⁴ஸம்பு³த்³தோ⁴தி ததா²க³தோ.

    Apica jarāmaraṇassa jātipaccayasambhūtasamudāgataṭṭho tatho avitatho anaññatho…pe… saṅkhārānaṃ avijjāpaccayasambhūtasamudāgataṭṭho tatho avitatho anaññatho. Tathā avijjāya saṅkhārānaṃ paccayaṭṭho, saṅkhārānaṃ viññāṇassa paccayaṭṭho…pe… jātiyā jarāmaraṇassa paccayaṭṭho tatho avitatho anaññatho. Taṃ sabbaṃ bhagavā abhisambuddho. Tasmāpi tathānaṃ dhammānaṃ abhisambuddhattā tathāgatoti vuccati. Evaṃ tathadhamme yāthāvato abhisambuddhoti tathāgato.

    கத²ங் தத²த³ஸ்ஸிதாய ததா²க³தோ? ப⁴க³வா யங் ஸதே³வகே லோகே…பே॰… ஸதே³வமனுஸ்ஸாய அபரிமாணாஸு லோகதா⁴தூஸு அபரிமாணானங் ஸத்தானங் சக்கு²த்³வாரே ஆபாத²ங் ஆக³ச்ச²ந்தங் ரூபாரம்மணங் நாம அத்தி², தங் ஸப்³பா³காரதோ ஜானாதி பஸ்ஸதி. ஏவங் ஜானதா பஸ்ஸதா ச தேன தங் இட்டா²னிட்டா²தி³வஸேன வா தி³ட்ட²ஸுதமுதவிஞ்ஞாதேஸு லப்³ப⁴மானகபத³வஸேன வா ‘‘கதமங் தங் ரூபங் ரூபாயதனங்? யங் ரூபங் சதுன்னங் மஹாபூ⁴தானங் உபாதா³ய வண்ணனிபா⁴ ஸனித³ஸ்ஸனங் ஸப்படிக⁴ங் நீலங் பீதக’’ந்திஆதி³னா (த⁴॰ ஸ॰ 616) நயேன அனேகேஹி நாமேஹி தேரஸஹி வாரேஹி த்³வேபஞ்ஞாஸாய நயேஹி விப⁴ஜ்ஜமானங் தத²மேவ ஹோதி, விதத²ங் நத்தி². ஏஸ நயோ ஸோதத்³வாராதீ³ஸுபி ஆபாத²மாக³ச்ச²ந்தேஸு ஸத்³தா³தீ³ஸு. வுத்தஞ்ஹேதங் ப⁴க³வதா – ‘‘யங், பி⁴க்க²வே, ஸதே³வகஸ்ஸ லோகஸ்ஸ…பே॰… ஸதே³வமனுஸ்ஸாய தி³ட்ட²ங் ஸுதங் முதங் விஞ்ஞாதங் பத்தங் பரியேஸிதங் அனுவிசரிதங் மனஸா, தமஹங் ஜானாமி, தமஹங் அப்³ப⁴ஞ்ஞாஸிங், தங் ததா²க³தஸ்ஸ விதி³தங், தங் ததா²க³தோ ந உபட்டா²ஸீ’’தி (அ॰ நி॰ 4.24). ஏவங் தத²த³ஸ்ஸிதாய ததா²க³தோ. தத்த² தத²த³ஸ்ஸீஅத்தே² ததா²க³தோதி பத³ஸம்ப⁴வோ வேதி³தப்³போ³.

    Kathaṃ tathadassitāya tathāgato? Bhagavā yaṃ sadevake loke…pe… sadevamanussāya aparimāṇāsu lokadhātūsu aparimāṇānaṃ sattānaṃ cakkhudvāre āpāthaṃ āgacchantaṃ rūpārammaṇaṃ nāma atthi, taṃ sabbākārato jānāti passati. Evaṃ jānatā passatā ca tena taṃ iṭṭhāniṭṭhādivasena vā diṭṭhasutamutaviññātesu labbhamānakapadavasena vā ‘‘katamaṃ taṃ rūpaṃ rūpāyatanaṃ? Yaṃ rūpaṃ catunnaṃ mahābhūtānaṃ upādāya vaṇṇanibhā sanidassanaṃ sappaṭighaṃ nīlaṃ pītaka’’ntiādinā (dha. sa. 616) nayena anekehi nāmehi terasahi vārehi dvepaññāsāya nayehi vibhajjamānaṃ tathameva hoti, vitathaṃ natthi. Esa nayo sotadvārādīsupi āpāthamāgacchantesu saddādīsu. Vuttañhetaṃ bhagavatā – ‘‘yaṃ, bhikkhave, sadevakassa lokassa…pe… sadevamanussāya diṭṭhaṃ sutaṃ mutaṃ viññātaṃ pattaṃ pariyesitaṃ anuvicaritaṃ manasā, tamahaṃ jānāmi, tamahaṃ abbhaññāsiṃ, taṃ tathāgatassa viditaṃ, taṃ tathāgato na upaṭṭhāsī’’ti (a. ni. 4.24). Evaṃ tathadassitāya tathāgato. Tattha tathadassīatthe tathāgatoti padasambhavo veditabbo.

    கத²ங் தத²வாதி³தாய ததா²க³தோ? யங் ரத்திங் ப⁴க³வா போ³தி⁴மண்டே³ அபராஜிதபல்லங்கே நிஸின்னோ திண்ணங் மாரானங் மத்த²கங் மத்³தி³த்வா அனுத்தரங் ஸம்மாஸம்போ³தி⁴ங் அபி⁴ஸம்பு³த்³தோ⁴, யஞ்ச ரத்திங் யமகஸாலானங் அந்தரே அனுபாதி³ஸேஸாய நிப்³பா³னதா⁴துயா பரினிப்³பா³யி, எத்த²ந்தரே பஞ்சசத்தாலீஸவஸ்ஸபரிமாணே காலே பட²மபோ³தி⁴யாபி மஜ்ஜி²மபோ³தி⁴யாபி பச்சி²மபோ³தி⁴யாபி யங் ப⁴க³வதா பா⁴ஸிதங் ஸுத்தங் கெ³ய்யங்…பே॰… வேத³ல்லங், ஸப்³ப³ங் தங் அத்த²தோ ச ப்³யஞ்ஜனதோ ச அனுபவஜ்ஜங் அனூனங் அனதி⁴கங் ஸப்³பா³காரபரிபுண்ணங் ராக³மத³னிம்மத³னங் தோ³ஸமோஹமத³னிம்மத³னங், நத்தி² தத்த² வாலக்³க³மத்தம்பி அவக்க²லிதங், ஸப்³ப³ங் தங் ஏகமுத்³தி³காய லஞ்சி²தங் விய ஏகனாளிகாய மிதங் விய ஏகதுலாய துலிதங் விய ச தத²மேவ ஹோதி அவிதத²ங். தேனாஹ – ‘‘யஞ்ச, சுந்த³, ரத்திங் ததா²க³தோ அனுத்தரங் ஸம்மாஸம்போ³தி⁴ங் அபி⁴ஸம்பு³ஜ்ஜ²தி, யஞ்ச ரத்திங் அனுபாதி³ஸேஸாய நிப்³பா³னதா⁴துயா பரினிப்³பா³யதி, யங் ஏதஸ்மிங் அந்தரே பா⁴ஸதி லபதி நித்³தி³ஸதி, ஸப்³ப³ங் தங் ததே²வ ஹோதி நோ அஞ்ஞதா². தஸ்மா ததா²க³தோதி வுச்சதீ’’தி (தீ³॰ நி॰ 3.188). க³த³த்தோ² ஹி எத்த² க³தஸத்³தோ³. ஏவங் தத²வாதி³தாய ததா²க³தோ.

    Kathaṃ tathavāditāya tathāgato? Yaṃ rattiṃ bhagavā bodhimaṇḍe aparājitapallaṅke nisinno tiṇṇaṃ mārānaṃ matthakaṃ madditvā anuttaraṃ sammāsambodhiṃ abhisambuddho, yañca rattiṃ yamakasālānaṃ antare anupādisesāya nibbānadhātuyā parinibbāyi, etthantare pañcacattālīsavassaparimāṇe kāle paṭhamabodhiyāpi majjhimabodhiyāpi pacchimabodhiyāpi yaṃ bhagavatā bhāsitaṃ suttaṃ geyyaṃ…pe… vedallaṃ, sabbaṃ taṃ atthato ca byañjanato ca anupavajjaṃ anūnaṃ anadhikaṃ sabbākāraparipuṇṇaṃ rāgamadanimmadanaṃ dosamohamadanimmadanaṃ, natthi tattha vālaggamattampi avakkhalitaṃ, sabbaṃ taṃ ekamuddikāya lañchitaṃ viya ekanāḷikāya mitaṃ viya ekatulāya tulitaṃ viya ca tathameva hoti avitathaṃ. Tenāha – ‘‘yañca, cunda, rattiṃ tathāgato anuttaraṃ sammāsambodhiṃ abhisambujjhati, yañca rattiṃ anupādisesāya nibbānadhātuyā parinibbāyati, yaṃ etasmiṃ antare bhāsati lapati niddisati, sabbaṃ taṃ tatheva hoti no aññathā. Tasmā tathāgatoti vuccatī’’ti (dī. ni. 3.188). Gadattho hi ettha gatasaddo. Evaṃ tathavāditāya tathāgato.

    அபிச ஆக³த³னங் ஆக³தோ³, வசனந்தி அத்தோ². ததோ² அவிபரீதோ ஆக³தோ³ அஸ்ஸாதி த³காரஸ்ஸ தகாரங் கத்வா ததா²க³தோதி ஏவம்பேதஸ்மிங் அத்தே² பத³ஸித்³தி⁴ வேதி³தப்³பா³.

    Apica āgadanaṃ āgado, vacananti attho. Tatho aviparīto āgado assāti dakārassa takāraṃ katvā tathāgatoti evampetasmiṃ atthe padasiddhi veditabbā.

    கத²ங் ததா²காரிதாய ததா²க³தோ? ப⁴க³வதோ ஹி வாசாய காயோ அனுலோமேதி காயஸ்ஸபி வாசா, தஸ்மா யதா²வாதீ³ ததா²காரீ யதா²காரீ ததா²வாதீ³ ச ஹோதி. ஏவங் பூ⁴தஸ்ஸ சஸ்ஸ யதா² வாசா, காயோபி ததா² க³தோ, பவத்தோதி அத்தோ². யதா² ச காயோ, வாசாபி ததா² க³தாதி ததா²க³தோ. தேனேவாஹ – ‘‘யதா²வாதீ³, பி⁴க்க²வே, ததா²க³தோ ததா²காரீ, யதா²காரீ ததா²வாதீ³. இதி யதா²வாதீ³ ததா²காரீ, யதா²காரீ ததா²வாதீ³. தஸ்மா ‘ததா²க³தோ’தி வுச்சதீ’’தி (அ॰ நி॰ 4.23). ஏவங் ததா²காரிதாய ததா²க³தோ.

    Kathaṃ tathākāritāya tathāgato? Bhagavato hi vācāya kāyo anulometi kāyassapi vācā, tasmā yathāvādī tathākārī yathākārī tathāvādī ca hoti. Evaṃ bhūtassa cassa yathā vācā, kāyopi tathā gato, pavattoti attho. Yathā ca kāyo, vācāpi tathā gatāti tathāgato. Tenevāha – ‘‘yathāvādī, bhikkhave, tathāgato tathākārī, yathākārī tathāvādī. Iti yathāvādī tathākārī, yathākārī tathāvādī. Tasmā ‘tathāgato’ti vuccatī’’ti (a. ni. 4.23). Evaṃ tathākāritāya tathāgato.

    கத²ங் அபி⁴ப⁴வனட்டே²ன ததா²க³தோ? உபரி ப⁴வக்³க³ங் ஹெட்டா² அவீசிங் பரியந்தங் கத்வா திரியங் அபரிமாணாஸு லோகதா⁴தூஸு ஸப்³ப³ஸத்தே அபி⁴ப⁴வதி ஸீலேனபி ஸமாதி⁴னாபி பஞ்ஞாயபி விமுத்தியாபி, ந தஸ்ஸ துலா வா பமாணங் வா அத்தி², அதுலோ அப்பமெய்யோ அனுத்தரோ ராஜராஜோ தே³வதே³வோ ஸக்கானமதிஸக்கோ ப்³ரஹ்மானமதிப்³ரஹ்மா. தேனாஹ – ‘‘ஸதே³வகே லோகே, பி⁴க்க²வே…பே॰… ஸதே³வமனுஸ்ஸாய ததா²க³தோ அபி⁴பூ⁴ அனபி⁴பூ⁴தோ அஞ்ஞத³த்து² த³ஸோ வஸவத்தீ. தஸ்மா ‘ததா²க³தோ’தி வுச்சதீ’’தி (அ॰ நி॰ 4.23).

    Kathaṃ abhibhavanaṭṭhena tathāgato? Upari bhavaggaṃ heṭṭhā avīciṃ pariyantaṃ katvā tiriyaṃ aparimāṇāsu lokadhātūsu sabbasatte abhibhavati sīlenapi samādhināpi paññāyapi vimuttiyāpi, na tassa tulā vā pamāṇaṃ vā atthi, atulo appameyyo anuttaro rājarājo devadevo sakkānamatisakko brahmānamatibrahmā. Tenāha – ‘‘sadevake loke, bhikkhave…pe… sadevamanussāya tathāgato abhibhū anabhibhūto aññadatthu daso vasavattī. Tasmā ‘tathāgato’ti vuccatī’’ti (a. ni. 4.23).

    தத்ரேவங் பத³ஸித்³தி⁴ வேதி³தப்³பா³ – அக³தோ³ விய அக³தோ³. கோ பனேஸ? தே³ஸனாவிலாஸோ சேவ புஞ்ஞுஸ்ஸயோ ச. தேன ஹேஸ மஹானுபா⁴வோ பி⁴ஸக்கோ தி³ப்³பா³க³தே³ன ஸப்பே விய ஸப்³ப³பரப்பவாதி³னோ ஸதே³வகஞ்ச லோகங் அபி⁴ப⁴வதி. இதி ஸப்³ப³லோகாபி⁴ப⁴வனே ததோ² அவிபரீதோ தே³ஸனாவிலாஸோ சேவ புஞ்ஞுஸ்ஸயோ ச அக³தோ³ அஸ்ஸாதி த³காரஸ்ஸ தகாரங் கத்வா ததா²க³தோதி வேதி³தப்³போ³. ஏவங் அபி⁴ப⁴வனட்டே²ன ததா²க³தோ.

    Tatrevaṃ padasiddhi veditabbā – agado viya agado. Ko panesa? Desanāvilāso ceva puññussayo ca. Tena hesa mahānubhāvo bhisakko dibbāgadena sappe viya sabbaparappavādino sadevakañca lokaṃ abhibhavati. Iti sabbalokābhibhavane tatho aviparīto desanāvilāso ceva puññussayo ca agado assāti dakārassa takāraṃ katvā tathāgatoti veditabbo. Evaṃ abhibhavanaṭṭhena tathāgato.

    அபிச ததா²ய க³தோதிபி ததா²க³தோ, தத²ங் க³தோதிபி ததா²க³தோ, க³தோதி அவக³தோ அதீதோ பத்தோ படிபன்னோதி அத்தோ². தத்த² ஸகலலோகங் தீரணபரிஞ்ஞாய ததா²ய க³தோ அவக³தோதி ததா²க³தோ. லோகஸமுத³யங் பஹானபரிஞ்ஞாய ததா²ய க³தோ அதீதோதி ததா²க³தோ, லோகனிரோத⁴ங் ஸச்சி²கிரியாய ததா²ய க³தோ பத்தோதி ததா²க³தோ, லோகனிரோத⁴கா³மினிங் படிபத³ங் ததா²ய க³தோ படிபன்னோதி ததா²க³தோ. தேன யங் வுத்தங் ப⁴க³வதா –

    Apica tathāya gatotipi tathāgato, tathaṃ gatotipi tathāgato, gatoti avagato atīto patto paṭipannoti attho. Tattha sakalalokaṃ tīraṇapariññāya tathāya gato avagatoti tathāgato. Lokasamudayaṃ pahānapariññāya tathāya gato atītoti tathāgato, lokanirodhaṃ sacchikiriyāya tathāya gato pattoti tathāgato, lokanirodhagāminiṃ paṭipadaṃ tathāya gato paṭipannoti tathāgato. Tena yaṃ vuttaṃ bhagavatā –

    ‘‘லோகோ, பி⁴க்க²வே, ததா²க³தேன அபி⁴ஸம்பு³த்³தோ⁴, லோகஸ்மா ததா²க³தோ விஸங்யுத்தோ. லோகஸமுத³யோ, பி⁴க்க²வே, ததா²க³தேன அபி⁴ஸம்பு³த்³தோ⁴, லோகஸமுத³யோ ததா²க³தஸ்ஸ பஹீனோ. லோகனிரோதோ⁴, பி⁴க்க²வே, ததா²க³தேன அபி⁴ஸம்பு³த்³தோ⁴, லோகனிரோதோ⁴ ததா²க³தஸ்ஸ ஸச்சி²கதோ. லோகனிரோத⁴கா³மினீ படிபதா³, பி⁴க்க²வே, ததா²க³தேன அபி⁴ஸம்பு³த்³தா⁴, லோகனிரோத⁴கா³மினீ படிபதா³ ததா²க³தஸ்ஸ பா⁴விதா. யங், பி⁴க்க²வே, ஸதே³வகஸ்ஸ லோகஸ்ஸ…பே॰… ஸப்³ப³ங் தங் ததா²க³தேன அபி⁴ஸம்பு³த்³த⁴ங். தஸ்மா ‘ததா²க³தோ’தி வுச்சதீ’’தி (அ॰ நி॰ 4.23).

    ‘‘Loko, bhikkhave, tathāgatena abhisambuddho, lokasmā tathāgato visaṃyutto. Lokasamudayo, bhikkhave, tathāgatena abhisambuddho, lokasamudayo tathāgatassa pahīno. Lokanirodho, bhikkhave, tathāgatena abhisambuddho, lokanirodho tathāgatassa sacchikato. Lokanirodhagāminī paṭipadā, bhikkhave, tathāgatena abhisambuddhā, lokanirodhagāminī paṭipadā tathāgatassa bhāvitā. Yaṃ, bhikkhave, sadevakassa lokassa…pe… sabbaṃ taṃ tathāgatena abhisambuddhaṃ. Tasmā ‘tathāgato’ti vuccatī’’ti (a. ni. 4.23).

    தஸ்ஸபி ஏவங் அத்தோ² வேதி³தப்³போ³. இத³ம்பி ச ததா²க³தஸ்ஸ ததா²க³தபா⁴வதீ³பனே முக²மத்தமேவ. ஸப்³பா³காரேன பன ததா²க³தோவ ததா²க³தஸ்ஸ ததா²க³தபா⁴வங் வண்ணெய்ய.

    Tassapi evaṃ attho veditabbo. Idampi ca tathāgatassa tathāgatabhāvadīpane mukhamattameva. Sabbākārena pana tathāgatova tathāgatassa tathāgatabhāvaṃ vaṇṇeyya.

    அரஹங் ஸம்மாஸம்பு³த்³தோ⁴தி பத³த்³வயே பன ஆரகத்தா, அரீனங் அரானஞ்ச ஹதத்தா, பச்சயாதீ³னங் அரஹத்தா, பாபகரணே ரஹாபா⁴வாதி இமேஹி தாவ காரணேஹி அரஹந்தி வேதி³தப்³போ³. ஸம்மா ஸாமஞ்ச ஸப்³ப³த⁴ம்மானங் பு³த்³த⁴த்தா பன ஸம்மாஸம்பு³த்³தோ⁴தி அயமெத்த² ஸங்கே²போ, வித்தா²ரதோ பனேதங் பத³த்³வயங் விஸுத்³தி⁴மக்³கே³ (விஸுத்³தி⁴॰ 1.123 ஆத³யோ) பு³த்³தா⁴னுஸ்ஸதிவண்ணனாயங் பகாஸிதந்தி.

    Arahaṃ sammāsambuddhoti padadvaye pana ārakattā, arīnaṃ arānañca hatattā, paccayādīnaṃ arahattā, pāpakaraṇe rahābhāvāti imehi tāva kāraṇehi arahanti veditabbo. Sammā sāmañca sabbadhammānaṃ buddhattā pana sammāsambuddhoti ayamettha saṅkhepo, vitthārato panetaṃ padadvayaṃ visuddhimagge (visuddhi. 1.123 ādayo) buddhānussativaṇṇanāyaṃ pakāsitanti.

    171. து³தியே பாதுபா⁴வோதி உப்பத்தி நிப்ப²த்தி. து³ல்லபோ⁴ லோகஸ்மிந்தி இமஸ்மிங் ஸத்தலோகே து³ல்லபோ⁴ ஸுது³ல்லபோ⁴ பரமது³ல்லபோ⁴. கஸ்மா து³ல்லபோ⁴தி? ஏகவாரங் தா³னபாரமிங் பூரெத்வா பு³த்³தே⁴ன ப⁴விதுங் ந ஸக்கா, த்³வே வாரே த³ஸ வாரே வீஸதி வாரே பஞ்ஞாஸ வாரே வாரஸதங் வாரஸஹஸ்ஸங் வாரஸதஸஹஸ்ஸங் வாரகோடிஸதஸஹஸ்ஸம்பி தா³னபாரமிங் பூரெத்வா பு³த்³தே⁴ன ப⁴விதுங் ந ஸக்கா, ததா² ஏகதி³வஸங் த்³வே தி³வஸே த³ஸ தி³வஸே வீஸதி தி³வஸே பஞ்ஞாஸ தி³வஸே தி³வஸஸதங் தி³வஸஸஹஸ்ஸங் தி³வஸஸதஸஹஸ்ஸங் தி³வஸகோடிஸதஸஹஸ்ஸங் . ஏகமாஸங் த்³வே மாஸே…பே॰… மாஸகோடிஸதஸஹஸ்ஸங். ஏகஸங்வச்ச²ரங் த்³வே ஸங்வச்ச²ரே…பே॰… ஸங்வச்ச²ரகோடிஸதஸஹஸ்ஸங். ஏககப்பங் த்³வே கப்பே…பே॰… கப்பகோடிஸதஸஹஸ்ஸங். கப்பானங் ஏகங் அஸங்க்²யெய்யங் த்³வே அஸங்க்²யெய்யானி தீணி அஸங்க்²யெய்யானி தா³னபாரமிங் பூரெத்வா பு³த்³தே⁴ன ப⁴விதுங் ந ஸக்கா. ஸீலபாரமீனெக்க²ம்மபாரமீ…பே॰… உபெக்கா²பாரமீஸுபி ஏஸேவ நயோ. பச்சி²மகோடியா பன கப்பஸதஸஹஸ்ஸாதி⁴கானி சத்தாரி அஸங்க்²யெய்யானி த³ஸ பாரமியோ பூரெத்வா பு³த்³தே⁴ன ப⁴விதுங் ஸக்காதி இமினா காரணேன து³ல்லபோ⁴.

    171. Dutiye pātubhāvoti uppatti nipphatti. Dullabho lokasminti imasmiṃ sattaloke dullabho sudullabho paramadullabho. Kasmā dullabhoti? Ekavāraṃ dānapāramiṃ pūretvā buddhena bhavituṃ na sakkā, dve vāre dasa vāre vīsati vāre paññāsa vāre vārasataṃ vārasahassaṃ vārasatasahassaṃ vārakoṭisatasahassampi dānapāramiṃ pūretvā buddhena bhavituṃ na sakkā, tathā ekadivasaṃ dve divase dasa divase vīsati divase paññāsa divase divasasataṃ divasasahassaṃ divasasatasahassaṃ divasakoṭisatasahassaṃ . Ekamāsaṃ dve māse…pe… māsakoṭisatasahassaṃ. Ekasaṃvaccharaṃ dve saṃvacchare…pe… saṃvaccharakoṭisatasahassaṃ. Ekakappaṃ dve kappe…pe… kappakoṭisatasahassaṃ. Kappānaṃ ekaṃ asaṅkhyeyyaṃ dve asaṅkhyeyyāni tīṇi asaṅkhyeyyāni dānapāramiṃ pūretvā buddhena bhavituṃ na sakkā. Sīlapāramīnekkhammapāramī…pe… upekkhāpāramīsupi eseva nayo. Pacchimakoṭiyā pana kappasatasahassādhikāni cattāri asaṅkhyeyyāni dasa pāramiyo pūretvā buddhena bhavituṃ sakkāti iminā kāraṇena dullabho.

    172. ததியே அச்ச²ரியமனுஸ்ஸோதி அச்ச²ரியோ மனுஸ்ஸோ. அச்ச²ரியோதி அந்த⁴ஸ்ஸ பப்³ப³தாரோஹணங் விய நிச்சங் ந ஹோதீதி அத்தோ². அயங் தாவ ஸத்³த³னயோ. அயங் பன அட்ட²கதா²னயோ – அச்ச²ராயொக்³கோ³தி அச்ச²ரியோ, அச்ச²ரங் பஹரித்வா பஸ்ஸிதப்³போ³தி அத்தோ². அபிச ‘‘ததா²க³தஸ்ஸ, பி⁴க்க²வே, அரஹதோ ஸம்மாஸம்பு³த்³த⁴ஸ்ஸ பாதுபா⁴வா சத்தாரோ அச்ச²ரியா அப்³பு⁴தா த⁴ம்மா பாதுப⁴வந்தீ’’தி (அ॰ நி॰ 4.127) ஏவமாதீ³ஹி அனேகேஹி அச்ச²ரியப்³பு⁴தத⁴ம்மேஹி ஸமன்னாக³தத்தாபி அச்ச²ரியமனுஸ்ஸோ. ஆசிண்ணமனுஸ்ஸோதிபி அச்ச²ரியமனுஸ்ஸோ.

    172. Tatiye acchariyamanussoti acchariyo manusso. Acchariyoti andhassa pabbatārohaṇaṃ viya niccaṃ na hotīti attho. Ayaṃ tāva saddanayo. Ayaṃ pana aṭṭhakathānayo – accharāyoggoti acchariyo, accharaṃ paharitvā passitabboti attho. Apica ‘‘tathāgatassa, bhikkhave, arahato sammāsambuddhassa pātubhāvā cattāro acchariyā abbhutā dhammā pātubhavantī’’ti (a. ni. 4.127) evamādīhi anekehi acchariyabbhutadhammehi samannāgatattāpi acchariyamanusso. Āciṇṇamanussotipi acchariyamanusso.

    அபி⁴னீஹாரஸ்ஸ ஹி ஸம்பாத³கே அட்ட² த⁴ம்மே ஸமோதா⁴னெத்வா ஏகபு³த்³த⁴ஸ்ஸ ஸம்முகே² மஹாபோ³தி⁴மண்டே³ மானஸங் ப³ந்தி⁴த்வா நிஸஜ்ஜனங் நாம ந அஞ்ஞஸ்ஸ கஸ்ஸசி ஆசிண்ணங், ஸப்³ப³ஞ்ஞுபோ³தி⁴ஸத்தஸ்ஸேவ ஆசிண்ணங். ததா² பு³த்³தா⁴னங் ஸந்திகே ப்³யாகரணங் லபி⁴த்வா அனிவத்தகேன ஹுத்வா வீரியாதி⁴ட்டா²னங் அதி⁴ட்டா²ய பு³த்³த⁴காரகத⁴ம்மானங் பூரணம்பி ந அஞ்ஞஸ்ஸ கஸ்ஸசி ஆசிண்ணங், ஸப்³ப³ஞ்ஞுபோ³தி⁴ஸத்தஸ்ஸேவ ஆசிண்ணங். ததா² பாரமியோ க³ப்³ப⁴ங் க³ண்ஹாபெத்வா வெஸ்ஸந்தரத்தபா⁴வஸதி³ஸே அத்தபா⁴வே ட²த்வா ஸப்³பா³லங்காரபடிமண்டி³தானங் ஹத்தீ²னங் ஸத்தஸதானி அஸ்ஸானங் ஸத்தஸதானீதி ஏவங் ஸத்தஸதகமஹாதா³னங் த³த்வா ஜாலிகுமாரஸதி³ஸங் புத்தங், கண்ஹாஜினாஸதி³ஸங் தீ⁴தரங், மத்³தீ³தே³விஸதி³ஸங் ப⁴ரியஞ்ச தா³னமுகே² நிய்யாதெத்வா யாவதாயுகங் ட²த்வா து³தியே அத்தபா⁴வே துஸிதப⁴வனே படிஸந்தி⁴க்³க³ஹணம்பி ந அஞ்ஞஸ்ஸ கஸ்ஸசி ஆசிண்ணங், ஸப்³ப³ஞ்ஞுபோ³தி⁴ஸத்தஸ்ஸேவ ஆசிண்ணங். துஸிதபுரே யாவதாயுகங் ட²த்வா தே³வதானங் ஆயாசனங் ஸம்படிச்சி²த்வா பஞ்சமஹாவிலோகனங் விலோகெத்வா ஸதஸ்ஸ ஸம்பஜானஸ்ஸ துஸிதபுரா சவித்வா மஹாபோ⁴க³குலே படிஸந்தி⁴க்³க³ஹணம்பி ந அஞ்ஞஸ்ஸ கஸ்ஸசி ஆசிண்ணங், ஸப்³ப³ஞ்ஞுபோ³தி⁴ஸத்தஸ்ஸேவ ஆசிண்ணங். ததா² படிஸந்தி⁴க்³க³ஹணதி³வஸே த³ஸஸஹஸ்ஸிலோகதா⁴துகம்பனம்பி, ஸதஸ்ஸ ஸம்பஜானஸ்ஸ மாதுகுச்சி²யங் நிவாஸோபி, ஸதஸ்ஸ ஸம்பஜானஸ்ஸ மாதுகுச்சி²தோ நிக்க²மனதி³வஸே த³ஸஸஹஸ்ஸிலோகதா⁴துகம்பனம்பி, ஸம்பதிஜாதஸ்ஸ ஸத்தபத³வீதிஹாரக³மனம்பி, தி³ப்³ப³ஸேதச்ச²த்த॰ தா⁴ரணம்பி, தி³ப்³ப³வாளபீ³ஜனுக்கே²போபி, ஸப்³ப³தி³ஸாஸு ஸீஹவிலோகனங் விலோகெத்வா அத்தனா படிஸமங் கஞ்சி ஸத்தங் அதி³ஸ்வா ‘‘அக்³கோ³ஹமஸ்மி லோகஸ்ஸா’’தி ஏவங் ஸீஹனாத³னத³னம்பி, பரிபாகக³தே ஞாணே மஹாஸம்பத்திங் பஹாய மஹாபி⁴னிக்க²மனம்பி, மஹாபோ³தி⁴மண்டே³ பல்லங்கேன நிஸின்னஸ்ஸ மாரவிஜயங் ஆதி³ங் கத்வா புப்³பே³னிவாஸானுஸ்ஸதிதி³ப்³ப³சக்கு²விஸோத⁴னானி கத்வா பச்சூஸஸமயே ஸப்³ப³ஞ்ஞுதஞ்ஞாணகு³ணராஸிபடிவித்³த⁴க்க²ணே த³ஸஸஹஸ்ஸிலோகதா⁴துகம்பனம்பி, பட²மத⁴ம்மதே³ஸனாய அனுத்தரங் திபரிவட்டங் த⁴ம்மசக்கப்பவத்தனம்பீதி ஏவமாதி³ ஸப்³ப³ங் ந அஞ்ஞஸ்ஸ கஸ்ஸசி ஆசிண்ணங், ஸப்³ப³ஞ்ஞுபு³த்³த⁴ஸ்ஸேவ ஆசிண்ணங். ஏவங் ஆசிண்ணமனுஸ்ஸோதிபி அச்ச²ரியமனுஸ்ஸோ.

    Abhinīhārassa hi sampādake aṭṭha dhamme samodhānetvā ekabuddhassa sammukhe mahābodhimaṇḍe mānasaṃ bandhitvā nisajjanaṃ nāma na aññassa kassaci āciṇṇaṃ, sabbaññubodhisattasseva āciṇṇaṃ. Tathā buddhānaṃ santike byākaraṇaṃ labhitvā anivattakena hutvā vīriyādhiṭṭhānaṃ adhiṭṭhāya buddhakārakadhammānaṃ pūraṇampi na aññassa kassaci āciṇṇaṃ, sabbaññubodhisattasseva āciṇṇaṃ. Tathā pāramiyo gabbhaṃ gaṇhāpetvā vessantarattabhāvasadise attabhāve ṭhatvā sabbālaṅkārapaṭimaṇḍitānaṃ hatthīnaṃ sattasatāni assānaṃ sattasatānīti evaṃ sattasatakamahādānaṃ datvā jālikumārasadisaṃ puttaṃ, kaṇhājināsadisaṃ dhītaraṃ, maddīdevisadisaṃ bhariyañca dānamukhe niyyātetvā yāvatāyukaṃ ṭhatvā dutiye attabhāve tusitabhavane paṭisandhiggahaṇampi na aññassa kassaci āciṇṇaṃ, sabbaññubodhisattasseva āciṇṇaṃ. Tusitapure yāvatāyukaṃ ṭhatvā devatānaṃ āyācanaṃ sampaṭicchitvā pañcamahāvilokanaṃ viloketvā satassa sampajānassa tusitapurā cavitvā mahābhogakule paṭisandhiggahaṇampi na aññassa kassaci āciṇṇaṃ, sabbaññubodhisattasseva āciṇṇaṃ. Tathā paṭisandhiggahaṇadivase dasasahassilokadhātukampanampi, satassa sampajānassa mātukucchiyaṃ nivāsopi, satassa sampajānassa mātukucchito nikkhamanadivase dasasahassilokadhātukampanampi, sampatijātassa sattapadavītihāragamanampi, dibbasetacchatta. dhāraṇampi, dibbavāḷabījanukkhepopi, sabbadisāsu sīhavilokanaṃ viloketvā attanā paṭisamaṃ kañci sattaṃ adisvā ‘‘aggohamasmi lokassā’’ti evaṃ sīhanādanadanampi, paripākagate ñāṇe mahāsampattiṃ pahāya mahābhinikkhamanampi, mahābodhimaṇḍe pallaṅkena nisinnassa māravijayaṃ ādiṃ katvā pubbenivāsānussatidibbacakkhuvisodhanāni katvā paccūsasamaye sabbaññutaññāṇaguṇarāsipaṭividdhakkhaṇe dasasahassilokadhātukampanampi, paṭhamadhammadesanāya anuttaraṃ tiparivaṭṭaṃ dhammacakkappavattanampīti evamādi sabbaṃ na aññassa kassaci āciṇṇaṃ, sabbaññubuddhasseva āciṇṇaṃ. Evaṃ āciṇṇamanussotipi acchariyamanusso.

    173. சதுத்தே² காலகிரியாதி ஏகஸ்மிங் காலே பாகடா கிரியாதி காலகிரியா. ததா²க³தோ ஹி பஞ்சசத்தாலீஸ வஸ்ஸானி ட²த்வா தீணி பிடகானி பஞ்ச நிகாயே நவங்க³ங் ஸத்து²ஸாஸனங் சதுராஸீதி த⁴ம்மக்க²ந்த⁴ஸஹஸ்ஸானி பகாஸெத்வா மஹாஜனங் நிப்³பா³னநின்னங் நிப்³பா³னபோணங் கத்வா யமகஸாலானமந்தரே நிபன்னோ பி⁴க்கு²ஸங்க⁴ங் ஆமந்தெத்வா அப்பமாதே³ன ஓவதி³த்வா ஸதோ ஸம்பஜானோ அனுபாதி³ஸேஸாய நிப்³பா³னதா⁴துயா பரினிப்³பா³யி. அயமஸ்ஸ கிரியா யாவஜ்ஜதனா பாகடாதி ஏகஸ்மிங் காலே பாகடா கிரியாதி காலகிரியா. அனுதப்பா ஹோதீதி அனுதாபகரா ஹோதி. தத்த² சக்கவத்திரஞ்ஞோ காலகிரியா ஏகசக்கவாளே தே³வமனுஸ்ஸானங் அனுதாபகரா ஹோதி. பு³த்³தா⁴னங் காலகிரியா த³ஸஸஹஸ்ஸசக்கவாளேஸு தே³வமனுஸ்ஸானங் அனுதாபகரா ஹோதி. தேன வுத்தங் – ‘‘ப³ஹுனோ ஜனஸ்ஸ அனுதப்பா ஹோதீ’’தி.

    173. Catutthe kālakiriyāti ekasmiṃ kāle pākaṭā kiriyāti kālakiriyā. Tathāgato hi pañcacattālīsa vassāni ṭhatvā tīṇi piṭakāni pañca nikāye navaṅgaṃ satthusāsanaṃ caturāsīti dhammakkhandhasahassāni pakāsetvā mahājanaṃ nibbānaninnaṃ nibbānapoṇaṃ katvā yamakasālānamantare nipanno bhikkhusaṅghaṃ āmantetvā appamādena ovaditvā sato sampajāno anupādisesāya nibbānadhātuyā parinibbāyi. Ayamassa kiriyā yāvajjatanā pākaṭāti ekasmiṃ kāle pākaṭā kiriyāti kālakiriyā. Anutappā hotīti anutāpakarā hoti. Tattha cakkavattirañño kālakiriyā ekacakkavāḷe devamanussānaṃ anutāpakarā hoti. Buddhānaṃ kālakiriyā dasasahassacakkavāḷesu devamanussānaṃ anutāpakarā hoti. Tena vuttaṃ – ‘‘bahuno janassa anutappā hotī’’ti.

    174. பஞ்சமே அது³தியோதி து³தியஸ்ஸ பு³த்³த⁴ஸ்ஸ அபா⁴வா அது³தியோ. சத்தாரோ ஹி பு³த்³தா⁴ ஸுதபு³த்³தோ⁴, சதுஸச்சபு³த்³தோ⁴, பச்சேகபு³த்³தோ⁴, ஸப்³ப³ஞ்ஞுபு³த்³தோ⁴தி. தத்த² ப³ஹுஸ்ஸுதோ பி⁴க்கு² ஸுதபு³த்³தோ⁴ நாம . கீ²ணாஸவோ சதுஸச்சபு³த்³தோ⁴ நாம . கப்பஸதஸஹஸ்ஸாதி⁴கானி த்³வே அஸங்க்²யெய்யானி பாரமியோ பூரெத்வா ஸாமங் படிவித்³த⁴பச்சேகபோ³தி⁴ஞாணோ பச்சேகபு³த்³தோ⁴ நாம. கப்பஸதஸஹஸ்ஸாதி⁴கானி சத்தாரி வா அட்ட² வா ஸோளஸ வா அஸங்க்²யெய்யானி பாரமியோ பூரெத்வா திண்ணங் மாரானங் மத்த²கங் மத்³தி³த்வா படிவித்³த⁴ஸப்³ப³ஞ்ஞுதஞ்ஞாணோ ஸப்³ப³ஞ்ஞுபு³த்³தோ⁴ நாம. இமேஸு சதூஸு பு³த்³தே⁴ஸு ஸப்³ப³ஞ்ஞுபு³த்³தோ⁴வ அது³தியோ நாம. ந ஹி தேன ஸத்³தி⁴ங் அஞ்ஞோ ஸப்³ப³ஞ்ஞுபு³த்³தோ⁴ நாம உப்பஜ்ஜதி.

    174. Pañcame adutiyoti dutiyassa buddhassa abhāvā adutiyo. Cattāro hi buddhā sutabuddho, catusaccabuddho, paccekabuddho, sabbaññubuddhoti. Tattha bahussuto bhikkhu sutabuddho nāma . Khīṇāsavo catusaccabuddho nāma . Kappasatasahassādhikāni dve asaṅkhyeyyāni pāramiyo pūretvā sāmaṃ paṭividdhapaccekabodhiñāṇo paccekabuddho nāma. Kappasatasahassādhikāni cattāri vā aṭṭha vā soḷasa vā asaṅkhyeyyāni pāramiyo pūretvā tiṇṇaṃ mārānaṃ matthakaṃ madditvā paṭividdhasabbaññutaññāṇo sabbaññubuddho nāma. Imesu catūsu buddhesu sabbaññubuddhova adutiyo nāma. Na hi tena saddhiṃ añño sabbaññubuddho nāma uppajjati.

    அஸஹாயோதி அத்தபா⁴வேன வா படிவித்³த⁴த⁴ம்மேஹி வா ஸதி³ஸோ ஸஹாயோ நாம அஸ்ஸ நத்தீ²தி அஸஹாயோ. ‘‘லத்³த⁴ஸஹாயோ கோ² பன ஸோ ப⁴க³வா ஸேகா²னஞ்சேவ படிபதா³ன’’ந்தி இமினா பன பரியாயேன ஸேகா²ஸேகா² பு³த்³தா⁴னங் ஸஹாயா நாம ஹொந்தி. அப்படிமோதி படிமா வுச்சதி அத்தபா⁴வோ, தஸ்ஸ அத்தபா⁴வஸதி³ஸா அஞ்ஞா படிமா நத்தீ²தி அப்படிமோ. யாபி ச மனுஸ்ஸா ஸுவண்ணரஜதாதி³மயா படிமா கரொந்தி, தாஸு வாலக்³க³மத்தம்பி ஓகாஸங் ததா²க³தஸ்ஸ அத்தபா⁴வஸதி³ஸங் காதுங் ஸமத்தோ² நாம நத்தீ²தி ஸப்³ப³தா²பி அப்படிமோ.

    Asahāyoti attabhāvena vā paṭividdhadhammehi vā sadiso sahāyo nāma assa natthīti asahāyo. ‘‘Laddhasahāyo kho pana so bhagavā sekhānañceva paṭipadāna’’nti iminā pana pariyāyena sekhāsekhā buddhānaṃ sahāyā nāma honti. Appaṭimoti paṭimā vuccati attabhāvo, tassa attabhāvasadisā aññā paṭimā natthīti appaṭimo. Yāpi ca manussā suvaṇṇarajatādimayā paṭimā karonti, tāsu vālaggamattampi okāsaṃ tathāgatassa attabhāvasadisaṃ kātuṃ samattho nāma natthīti sabbathāpi appaṭimo.

    அப்படிஸமோதி அத்தபா⁴வேனேவஸ்ஸ படிஸமோ நாம கோசி நத்தீ²தி அப்படிஸமோ. அப்படிபா⁴கோ³தி யே ததா²க³தேன ‘‘சத்தாரோ ஸதிபட்டா²னா’’திஆதி³னா நயேன த⁴ம்மா தே³ஸிதா, தேஸு ‘‘ந சத்தாரோ ஸதிபட்டா²னா, தயோ வா பஞ்ச வா’’திஆதி³னா நயேன படிபா⁴க³ங் காதுங் ஸமத்தோ² நாம நத்தீ²தி அப்படிபா⁴கோ³. அப்படிபுக்³க³லோதி அஞ்ஞோ கோசி ‘‘அஹங் பு³த்³தோ⁴’’தி ஏவங் படிஞ்ஞங் காதுங் ஸமத்தோ² புக்³க³லோ நத்தீ²தி அப்படிபுக்³க³லோ. அஸமோதி அப்படிபுக்³க³லத்தாவ ஸப்³ப³ஸத்தேஹி அஸமோ. அஸமஸமோதி அஸமா வுச்சந்தி அதீதானாக³தா ஸப்³ப³ஞ்ஞுபு³த்³தா⁴, தேஹி அஸமேஹி ஸமோதி அஸமஸமோ.

    Appaṭisamoti attabhāvenevassa paṭisamo nāma koci natthīti appaṭisamo. Appaṭibhāgoti ye tathāgatena ‘‘cattāro satipaṭṭhānā’’tiādinā nayena dhammā desitā, tesu ‘‘na cattāro satipaṭṭhānā, tayo vā pañca vā’’tiādinā nayena paṭibhāgaṃ kātuṃ samattho nāma natthīti appaṭibhāgo. Appaṭipuggaloti añño koci ‘‘ahaṃ buddho’’ti evaṃ paṭiññaṃ kātuṃ samattho puggalo natthīti appaṭipuggalo. Asamoti appaṭipuggalattāva sabbasattehi asamo. Asamasamoti asamā vuccanti atītānāgatā sabbaññubuddhā, tehi asamehi samoti asamasamo.

    த்³விபதா³னங் அக்³கோ³தி ஸம்மாஸம்பு³த்³தோ⁴ அபதா³னங் த்³விபதா³னங் சதுப்பதா³னங் ப³ஹுப்பதா³னங் ரூபீனங் அரூபீனங் ஸஞ்ஞீனங் அஸஞ்ஞீனங் நேவஸஞ்ஞீனாஸஞ்ஞீனங் ஸத்தானங் அக்³கோ³வ. கஸ்மா இத⁴ த்³விபதா³னங் அக்³கோ³தி வுத்தோ? ஸெட்ட²தரவஸேன. இமஸ்மிஞ்ஹி லோகே ஸெட்டோ² நாம உப்பஜ்ஜமானோ அபத³சதுப்பத³ப³ஹுப்பதே³ஸு ந உப்பஜ்ஜதி, த்³விபதே³ஸுயேவ உப்பஜ்ஜதி. கதரத்³விபத்³வேஸூதி? மனுஸ்ஸேஸு சேவ தே³வேஸு ச. மனுஸ்ஸேஸு உப்பஜ்ஜமானோ திஸஹஸ்ஸிமஹாஸஹஸ்ஸிலோகதா⁴துங் வஸே வத்தேதுங் ஸமத்தோ² பு³த்³தோ⁴ ஹுத்வா உப்பஜ்ஜதி. தே³வேஸு உப்பஜ்ஜமானோ த³ஸஸஹஸ்ஸிலோகதா⁴துங் வஸவத்தீ மஹாப்³ரஹ்மா ஹுத்வா உப்பஜ்ஜதி. ஸோ தஸ்ஸ கப்பியகாரகோ வா ஆராமிகோ வா ஸம்பஜ்ஜதி. இதி ததோபி ஸெட்ட²தரவஸேனேஸ த்³விபதா³னங் அக்³கோ³தி வுத்தோ.

    Dvipadānaṃ aggoti sammāsambuddho apadānaṃ dvipadānaṃ catuppadānaṃ bahuppadānaṃ rūpīnaṃ arūpīnaṃ saññīnaṃ asaññīnaṃ nevasaññīnāsaññīnaṃ sattānaṃ aggova. Kasmā idha dvipadānaṃ aggoti vutto? Seṭṭhataravasena. Imasmiñhi loke seṭṭho nāma uppajjamāno apadacatuppadabahuppadesu na uppajjati, dvipadesuyeva uppajjati. Kataradvipadvesūti? Manussesu ceva devesu ca. Manussesu uppajjamāno tisahassimahāsahassilokadhātuṃ vase vattetuṃ samattho buddho hutvā uppajjati. Devesu uppajjamāno dasasahassilokadhātuṃ vasavattī mahābrahmā hutvā uppajjati. So tassa kappiyakārako vā ārāmiko vā sampajjati. Iti tatopi seṭṭhataravasenesa dvipadānaṃ aggoti vutto.

    175-186. ச²ட்டா²தீ³ஸு ஏகபுக்³க³லஸ்ஸ, பி⁴க்க²வே, பாதுபா⁴வா மஹதோ சக்கு²ஸ்ஸ பாதுபா⁴வோ ஹோதீதி, பி⁴க்க²வே, ஏகபுக்³க³லஸ்ஸ ததா²க³தஸ்ஸ அரஹதோ ஸம்மாஸம்பு³த்³த⁴ஸ்ஸ பாதுபா⁴வேன மஹந்தஸ்ஸ சக்கு²ஸ்ஸ பாதுபா⁴வோ ஹோதி. தஸ்மிங் புக்³க³லே பாதுபூ⁴தே தங் பாதுபூ⁴தமேவ ஹோதி, ந வினா தஸ்ஸ பாதுபா⁴வேன பாதுப⁴வதி. பாதுபா⁴வோதி உப்பத்தி நிப்ப²த்தி. கதமஸ்ஸ சக்கு²ஸ்ஸாதி? பஞ்ஞாசக்கு²ஸ்ஸ. கீவரூபஸ்ஸாதி? ஸாரிபுத்தத்தே²ரஸ்ஸ விபஸ்ஸனாபஞ்ஞாஸதி³ஸஸ்ஸ மஹாமொக்³க³ல்லானத்தே²ரஸ்ஸ ஸமாதி⁴பஞ்ஞாஸதி³ஸஸ்ஸாதி. ஆலோகாதீ³ஸுபி ஏஸேவ நயோ. உபி⁴ன்னங் அக்³க³ஸாவகானங் பஞ்ஞாஆலோகஸதி³ஸோயேவ ஹி எத்த² ஆலோகோ, பஞ்ஞாஓபா⁴ஸஸதி³ஸோயேவ ஓபா⁴ஸோ அதி⁴ப்பேதோ. ‘‘மஹதோ சக்கு²ஸ்ஸ, மஹதோ ஆலோகஸ்ஸ, மஹதோ ஓபா⁴ஸஸ்ஸா’’தி இமானி ச பன தீணிபி லோகியலோகுத்தரமிஸ்ஸகானி கதி²தானீதி வேதி³தப்³பா³னி.

    175-186. Chaṭṭhādīsu ekapuggalassa, bhikkhave, pātubhāvā mahato cakkhussa pātubhāvo hotīti, bhikkhave, ekapuggalassa tathāgatassa arahato sammāsambuddhassa pātubhāvena mahantassa cakkhussa pātubhāvo hoti. Tasmiṃ puggale pātubhūte taṃ pātubhūtameva hoti, na vinā tassa pātubhāvena pātubhavati. Pātubhāvoti uppatti nipphatti. Katamassa cakkhussāti? Paññācakkhussa. Kīvarūpassāti? Sāriputtattherassa vipassanāpaññāsadisassa mahāmoggallānattherassa samādhipaññāsadisassāti. Ālokādīsupi eseva nayo. Ubhinnaṃ aggasāvakānaṃ paññāālokasadisoyeva hi ettha āloko, paññāobhāsasadisoyeva obhāso adhippeto. ‘‘Mahato cakkhussa, mahato ālokassa, mahato obhāsassā’’ti imāni ca pana tīṇipi lokiyalokuttaramissakāni kathitānīti veditabbāni.

    ச²ன்னங் அனுத்தரியானந்தி உத்தரிதரவிரஹிதானங் ச²ன்னங் உத்தமத⁴ம்மானங். தத்த² த³ஸ்ஸனானுத்தரியங், ஸவனானுத்தரியங், லாபா⁴னுத்தரியங், ஸிக்கா²னுத்தரியங், பாரிசரியானுத்தரியங், அனுஸ்ஸதானுத்தரியந்தி இமானி ச² அனுத்தரியானி. இமேஸங் பாதுபா⁴வோ ஹோதீதி அத்தோ². ஆயஸ்மா ஹி ஆனந்த³த்தே²ரோ ஸாயங்பாதங் ததா²க³தங் சக்கு²விஞ்ஞாணேன த³ட்டு²ங் லப⁴தி, இத³ங் த³ஸ்ஸனானுத்தரியங். அஞ்ஞோபி ஸோதாபன்னோ வா ஸகதா³கா³மீ வா அனாகா³மீ வா ஆனந்த³த்தே²ரோ விய ததா²க³தங் த³ஸ்ஸனாய லப⁴தி, இத³ம்பி த³ஸ்ஸனானுத்தரியங் . அபரோ பன புது²ஜ்ஜனகல்யாணகோ ஆனந்த³த்தே²ரோ விய த³ஸப³லங் த³ஸ்ஸனாய லபி⁴த்வா தங் த³ஸ்ஸனங் வட்³டெ⁴த்வா ஸோதாபத்திமக்³க³ங் பாபேதி. இத³ங் த³ஸ்ஸனமேவ நாம, மூலத³ஸ்ஸனங் பன த³ஸ்ஸனானுத்தரியங் நாம.

    Channaṃ anuttariyānanti uttaritaravirahitānaṃ channaṃ uttamadhammānaṃ. Tattha dassanānuttariyaṃ, savanānuttariyaṃ, lābhānuttariyaṃ, sikkhānuttariyaṃ, pāricariyānuttariyaṃ, anussatānuttariyanti imāni cha anuttariyāni. Imesaṃ pātubhāvo hotīti attho. Āyasmā hi ānandatthero sāyaṃpātaṃ tathāgataṃ cakkhuviññāṇena daṭṭhuṃ labhati, idaṃ dassanānuttariyaṃ. Aññopi sotāpanno vā sakadāgāmī vā anāgāmī vā ānandatthero viya tathāgataṃ dassanāya labhati, idampi dassanānuttariyaṃ . Aparo pana puthujjanakalyāṇako ānandatthero viya dasabalaṃ dassanāya labhitvā taṃ dassanaṃ vaḍḍhetvā sotāpattimaggaṃ pāpeti. Idaṃ dassanameva nāma, mūladassanaṃ pana dassanānuttariyaṃ nāma.

    ஆனந்த³த்தே²ரோயேவ ச அபி⁴க்க²ணங் த³ஸப³லஸ்ஸ வசனங் ஸோதவிஞ்ஞாணேன ஸோதுங் லப⁴தி, இத³ங் ஸவனானுத்தரியங். அஞ்ஞேபி ஸோதாபன்னாத³யோ ஆனந்த³த்தே²ரோ விய ததா²க³தஸ்ஸ வசனங் ஸவனாய லப⁴ந்தி, இத³ம்பி ஸவனானுத்தரியங். அபரோ பன புது²ஜ்ஜனகல்யாணகோ ஆனந்த³த்தே²ரோ விய ததா²க³தஸ்ஸ வசனங் ஸோதுங் லபி⁴த்வா தங் ஸவனங் வட்³டெ⁴த்வா ஸோதாபத்திமக்³க³ங் பாபேதி. இத³ங் ஸவனமேவ நாம, மூலஸவனங் பன ஸவனானுத்தரியங் நாம.

    Ānandattheroyeva ca abhikkhaṇaṃ dasabalassa vacanaṃ sotaviññāṇena sotuṃ labhati, idaṃ savanānuttariyaṃ. Aññepi sotāpannādayo ānandatthero viya tathāgatassa vacanaṃ savanāya labhanti, idampi savanānuttariyaṃ. Aparo pana puthujjanakalyāṇako ānandatthero viya tathāgatassa vacanaṃ sotuṃ labhitvā taṃ savanaṃ vaḍḍhetvā sotāpattimaggaṃ pāpeti. Idaṃ savanameva nāma, mūlasavanaṃ pana savanānuttariyaṃ nāma.

    ஆனந்த³த்தே²ரோயேவ ச த³ஸப³லே ஸத்³த⁴ங் படிலப⁴தி, இத³ங் லாபா⁴னுத்தரியங். அஞ்ஞேபி ஸோதாபன்னாத³யோ ஆனந்த³த்தே²ரோ விய த³ஸப³லே ஸத்³தா⁴படிலாப⁴ங் லப⁴ந்தி, இத³ம்பி லாபா⁴னுத்தரியங். அபரோ பன புது²ஜ்ஜனகல்யாணகோ ஆனந்த³த்தே²ரோ விய த³ஸப³லே ஸத்³தா⁴படிலாப⁴ங் லபி⁴த்வா தங் லாப⁴ங் வட்³டெ⁴த்வா ஸோதாபத்திமக்³க³ங் பாபேதி, அயங் லாபோ⁴யேவ நாம, மூலலாபோ⁴ பன லாபா⁴னுத்தரியங் நாம.

    Ānandattheroyeva ca dasabale saddhaṃ paṭilabhati, idaṃ lābhānuttariyaṃ. Aññepi sotāpannādayo ānandatthero viya dasabale saddhāpaṭilābhaṃ labhanti, idampi lābhānuttariyaṃ. Aparo pana puthujjanakalyāṇako ānandatthero viya dasabale saddhāpaṭilābhaṃ labhitvā taṃ lābhaṃ vaḍḍhetvā sotāpattimaggaṃ pāpeti, ayaṃ lābhoyeva nāma, mūlalābho pana lābhānuttariyaṃ nāma.

    ஆனந்த³த்தே²ரோயேவ ச த³ஸப³லஸ்ஸ ஸாஸனே திஸ்ஸோ ஸிக்கா² ஸிக்க²தி, இத³ங் ஸிக்கா²னுத்தரியங். அஞ்ஞேபி ஸோதாபன்னாத³யோ ஆனந்த³த்தே²ரோ விய த³ஸப³லஸ்ஸ ஸாஸனே திஸ்ஸோ ஸிக்கா² ஸிக்க²ந்தி, இத³ம்பி ஸிக்கா²னுத்தரியங். அபரோ பன புது²ஜ்ஜனகல்யாணகோ ஆனந்த³த்தே²ரோ விய த³ஸப³லஸ்ஸ ஸாஸனே திஸ்ஸோ ஸிக்கா² ஸிக்கி²த்வா தா ஸிக்கா² வட்³டெ⁴த்வா ஸோதாபத்திமக்³க³ங் பாபேதி. அயங் ஸிக்கா²யேவ நாம, மூலஸிக்கா² பன ஸிக்கா²னுத்தரியங் நாம.

    Ānandattheroyeva ca dasabalassa sāsane tisso sikkhā sikkhati, idaṃ sikkhānuttariyaṃ. Aññepi sotāpannādayo ānandatthero viya dasabalassa sāsane tisso sikkhā sikkhanti, idampi sikkhānuttariyaṃ. Aparo pana puthujjanakalyāṇako ānandatthero viya dasabalassa sāsane tisso sikkhā sikkhitvā tā sikkhā vaḍḍhetvā sotāpattimaggaṃ pāpeti. Ayaṃ sikkhāyeva nāma, mūlasikkhā pana sikkhānuttariyaṃ nāma.

    ஆனந்த³த்தே²ரோயேவ ச அபி⁴ண்ஹங் த³ஸப³லங் பரிசரதி, இத³ங் பாரிசரியானுத்தரியங். அஞ்ஞேபி ஸோதாபன்னாத³யோ ஆனந்த³த்தே²ரோ விய அபி⁴ண்ஹங் த³ஸப³லங் பரிசரந்தி, இத³ம்பி பாரிசரியானுத்தரியங். அபரோ பன புது²ஜ்ஜனகல்யாணகோ ஆனந்த³த்தே²ரோ விய த³ஸப³லங் பரிசரித்வா தங் பாரிசரியங் வட்³டெ⁴த்வா ஸோதாபத்திமக்³க³ங் பாபேதி, அயங் பாரிசரியாயேவ நாம, மூலபாரிசரியா பன பாரிசரியானுத்தரியங் நாம.

    Ānandattheroyeva ca abhiṇhaṃ dasabalaṃ paricarati, idaṃ pāricariyānuttariyaṃ. Aññepi sotāpannādayo ānandatthero viya abhiṇhaṃ dasabalaṃ paricaranti, idampi pāricariyānuttariyaṃ. Aparo pana puthujjanakalyāṇako ānandatthero viya dasabalaṃ paricaritvā taṃ pāricariyaṃ vaḍḍhetvā sotāpattimaggaṃ pāpeti, ayaṃ pāricariyāyeva nāma, mūlapāricariyā pana pāricariyānuttariyaṃ nāma.

    ஆனந்த³த்தே²ரோயேவ ச த³ஸப³லஸ்ஸ லோகியலோகுத்தரே கு³ணே அனுஸ்ஸரதி, இத³ங் அனுஸ்ஸதானுத்தரியங். அஞ்ஞேபி ஸோதாபன்னாத³யோ ஆனந்த³த்தே²ரோ விய த³ஸப³லஸ்ஸ லோகியலோகுத்தரே கு³ணே அனுஸ்ஸரந்தி, இத³ம்பி அனுஸ்ஸதானுத்தரியங். அபரோ பன புது²ஜ்ஜனகல்யாணகோ ஆனந்த³த்தே²ரோ விய த³ஸப³லஸ்ஸ லோகியலோகுத்தரே கு³ணே அனுஸ்ஸரித்வா தங் அனுஸ்ஸதிங் வட்³டெ⁴த்வா ஸோதாபத்திமக்³க³ங் பாபேதி, அயங் அனுஸ்ஸதியேவ நாம, மூலானுஸ்ஸதி பன அனுஸ்ஸதானுத்தரியங் நாம. இமானி ச² அனுத்தரியானி, இமேஸங் பாதுபா⁴வோ ஹோதி. இமானி ச பன ச² அனுத்தரியானி லோகியலோகுத்தரமிஸ்ஸகானி கதி²தானீதி வேதி³தப்³பா³னி.

    Ānandattheroyeva ca dasabalassa lokiyalokuttare guṇe anussarati, idaṃ anussatānuttariyaṃ. Aññepi sotāpannādayo ānandatthero viya dasabalassa lokiyalokuttare guṇe anussaranti, idampi anussatānuttariyaṃ. Aparo pana puthujjanakalyāṇako ānandatthero viya dasabalassa lokiyalokuttare guṇe anussaritvā taṃ anussatiṃ vaḍḍhetvā sotāpattimaggaṃ pāpeti, ayaṃ anussatiyeva nāma, mūlānussati pana anussatānuttariyaṃ nāma. Imāni cha anuttariyāni, imesaṃ pātubhāvo hoti. Imāni ca pana cha anuttariyāni lokiyalokuttaramissakāni kathitānīti veditabbāni.

    சதுன்னங் படிஸம்பி⁴தா³னங் ஸச்சி²கிரியா ஹோதீதி சதஸ்ஸோ ஹி படிஸம்பி⁴தா³யோ அத்த²படிஸம்பி⁴தா³, த⁴ம்மபடிஸம்பி⁴தா³, நிருத்திபடிஸம்பி⁴தா³, படிபா⁴னபடிஸம்பி⁴தா³தி. தத்த² அத்தே²ஸு ஞாணங் அத்த²படிஸம்பி⁴தா³, த⁴ம்மேஸு ஞாணங் த⁴ம்மபடிஸம்பி⁴தா³, அத்த²த⁴ம்மனிருத்தாபி⁴லாபே ஞாணங் நிருத்திபடிஸம்பி⁴தா³ , ஞாணேஸு ஞாணங் படிபா⁴னபடிஸம்பி⁴தா³. அயமெத்த² ஸங்கே²போ, வித்தா²ரோ பனேதாஸங் அபி⁴த⁴ம்மே (விப⁴॰ 718 ஆத³யோ) ஆக³தோயேவ. இமாஸங் சதஸ்ஸன்னங் படிஸம்பி⁴தா³னங் பு³த்³து⁴ப்பாதே³ பச்சக்க²கிரியா ஹோதி, ந வினா பு³த்³து⁴ப்பாதா³. ஏதாஸங் ஸச்சி²கிரியாதி அத்தோ². இமாபி லோகியலோகுத்தராவ கதி²தாதி வேதி³தப்³பா³.

    Catunnaṃpaṭisambhidānaṃ sacchikiriyā hotīti catasso hi paṭisambhidāyo atthapaṭisambhidā, dhammapaṭisambhidā, niruttipaṭisambhidā, paṭibhānapaṭisambhidāti. Tattha atthesu ñāṇaṃ atthapaṭisambhidā, dhammesu ñāṇaṃ dhammapaṭisambhidā, atthadhammaniruttābhilāpe ñāṇaṃ niruttipaṭisambhidā , ñāṇesu ñāṇaṃ paṭibhānapaṭisambhidā. Ayamettha saṅkhepo, vitthāro panetāsaṃ abhidhamme (vibha. 718 ādayo) āgatoyeva. Imāsaṃ catassannaṃ paṭisambhidānaṃ buddhuppāde paccakkhakiriyā hoti, na vinā buddhuppādā. Etāsaṃ sacchikiriyāti attho. Imāpi lokiyalokuttarāva kathitāti veditabbā.

    அனேகதா⁴துபடிவேதோ⁴தி ‘‘சக்கு²தா⁴து ரூபதா⁴தூ’’திஆதீ³னங் அட்டா²ரஸன்னங் தா⁴தூனங் பு³த்³து⁴ப்பாதே³யேவ படிவேதோ⁴ ஹோதி, ந வினா பு³த்³து⁴ப்பாதே³னாதி அத்தோ². நானாதா⁴துபடிவேதோ⁴தி எத்த² இமாவ அட்டா²ரஸ தா⁴துயோ நானாஸபா⁴வதோ நானாதா⁴துயோதி வேதி³தப்³பா³. யோ பனேதாஸங் ‘‘நானாஸபா⁴வா ஏதா’’தி ஏவங் நானாகரணதோ படிவேதோ⁴, அயங் நானாதா⁴துபடிவேதோ⁴ நாம. விஜ்ஜாவிமுத்திப²லஸச்சி²கிரியாதி எத்த² விஜ்ஜாதி ப²லே ஞாணங், விமுத்தீதி தத³வஸேஸா ப²லஸம்பயுத்தா த⁴ம்மா. ஸோதாபத்திப²லஸச்சி²கிரியாதி ஸோதோதி பட²மமக்³கோ³, தேன ஸோதேன பத்தப்³ப³ங் ப²லந்தி ஸோதாபத்திப²லங். ஸகதா³கா³மிப²லாதீ³னி பாகடானேவ.

    Anekadhātupaṭivedhoti ‘‘cakkhudhātu rūpadhātū’’tiādīnaṃ aṭṭhārasannaṃ dhātūnaṃ buddhuppādeyeva paṭivedho hoti, na vinā buddhuppādenāti attho. Nānādhātupaṭivedhoti ettha imāva aṭṭhārasa dhātuyo nānāsabhāvato nānādhātuyoti veditabbā. Yo panetāsaṃ ‘‘nānāsabhāvā etā’’ti evaṃ nānākaraṇato paṭivedho, ayaṃ nānādhātupaṭivedho nāma. Vijjāvimuttiphalasacchikiriyāti ettha vijjāti phale ñāṇaṃ, vimuttīti tadavasesā phalasampayuttā dhammā. Sotāpattiphalasacchikiriyāti sototi paṭhamamaggo, tena sotena pattabbaṃ phalanti sotāpattiphalaṃ. Sakadāgāmiphalādīni pākaṭāneva.

    187. அனுத்தரந்தி நிருத்தரங். த⁴ம்மசக்கந்தி ஸெட்ட²சக்கங். சக்கஸத்³தோ³ ஹேஸ –

    187.Anuttaranti niruttaraṃ. Dhammacakkanti seṭṭhacakkaṃ. Cakkasaddo hesa –

    ‘‘சதுப்³பி⁴ அட்ட²ஜ்ஜ²க³மா, அட்டா²ஹிபி ச ஸோளஸ;

    ‘‘Catubbhi aṭṭhajjhagamā, aṭṭhāhipi ca soḷasa;

    ஸோளஸாஹி ச பா³த்திங்ஸ, அத்ரிச்ச²ங் சக்கமாஸதோ³;

    Soḷasāhi ca bāttiṃsa, atricchaṃ cakkamāsado;

    இச்சா²ஹதஸ்ஸ போஸஸ்ஸ, சக்கங் ப⁴மதி மத்த²கே’’தி. (ஜா॰ 1.1.104; 1.5.103) –

    Icchāhatassa posassa, cakkaṃ bhamati matthake’’ti. (jā. 1.1.104; 1.5.103) –

    எத்த² உரசக்கே ஆக³தோ. ‘‘சக்கஸமாருள்ஹா ஜானபதா³ பரியாயந்தீ’’தி (அ॰ நி॰ 3.63; 5.54) எத்த² இரியாபத²சக்கே. ‘‘அத² கோ² ஸோ, பி⁴க்க²வே, ரத²காரோ யங் தங் சக்கங் ச²ஹி மாஸேஹி நிட்டி²தங், தங் பவத்தேஸீ’’தி (அ॰ நி॰ 3.15) எத்த² தா³ருசக்கே. ‘‘அத்³த³ஸா கோ² தோ³ணோ ப்³ராஹ்மணோ ப⁴க³வதோ பாதே³ஸு சக்கானி ஸஹஸ்ஸாரானீ’’தி (அ॰ நி॰ 4.36) எத்த² லக்க²ணசக்கே. ‘‘சத்தாரிமானி, பி⁴க்க²வே, சக்கானி, யேஹி ஸமன்னாக³தானங் தே³வமனுஸ்ஸானங் சதுசக்கங் வத்ததீ’’தி (அ॰ நி॰ 4.31) எத்த² ஸம்பத்திசக்கே. ‘‘தி³ப்³ப³ங் சக்கரதனங் பாதுப⁴வதீ’’தி (தீ³॰ நி॰ 2.243; ம॰ நி॰ 3.256) எத்த² ரதனசக்கே. இத⁴ பன த⁴ம்மசக்கே ஆக³தோ.

    Ettha uracakke āgato. ‘‘Cakkasamāruḷhā jānapadā pariyāyantī’’ti (a. ni. 3.63; 5.54) ettha iriyāpathacakke. ‘‘Atha kho so, bhikkhave, rathakāro yaṃ taṃ cakkaṃ chahi māsehi niṭṭhitaṃ, taṃ pavattesī’’ti (a. ni. 3.15) ettha dārucakke. ‘‘Addasā kho doṇo brāhmaṇo bhagavato pādesu cakkāni sahassārānī’’ti (a. ni. 4.36) ettha lakkhaṇacakke. ‘‘Cattārimāni, bhikkhave, cakkāni, yehi samannāgatānaṃ devamanussānaṃ catucakkaṃ vattatī’’ti (a. ni. 4.31) ettha sampatticakke. ‘‘Dibbaṃ cakkaratanaṃ pātubhavatī’’ti (dī. ni. 2.243; ma. ni. 3.256) ettha ratanacakke. Idha pana dhammacakke āgato.

    பவத்திதந்தி எத்த² த⁴ம்மசக்கங் அபி⁴னீஹரதி நாம, அபி⁴னீஹடங் நாம, உப்பாதே³தி நாம, உப்பாதி³தங் நாம, பவத்தேதி நாம, பவத்திதங் நாமாதி அயங் பபே⁴தோ³ வேதி³தப்³போ³. குதோ பட்டா²ய த⁴ம்மசக்கங் அபி⁴னீஹரதி நாமாதி? யதா³ ஸுமேத⁴ப்³ராஹ்மணோ ஹுத்வா காமேஸு ஆதீ³னவங் நெக்க²ம்மே ச ஆனிஸங்ஸங் தி³ஸ்வா ஸத்தஸதகமஹாதா³னங் த³த்வா இஸிபப்³ப³ஜ்ஜங் பப்³ப³ஜித்வா பஞ்ச அபி⁴ஞ்ஞா அட்ட² ஸமாபத்தியோ நிப்³ப³த்தேதி, ததோ பட்டா²ய த⁴ம்மசக்கங் அபி⁴னீஹரதி நாம.

    Pavattitanti ettha dhammacakkaṃ abhinīharati nāma, abhinīhaṭaṃ nāma, uppādeti nāma, uppāditaṃ nāma, pavatteti nāma, pavattitaṃ nāmāti ayaṃ pabhedo veditabbo. Kuto paṭṭhāya dhammacakkaṃ abhinīharati nāmāti? Yadā sumedhabrāhmaṇo hutvā kāmesu ādīnavaṃ nekkhamme ca ānisaṃsaṃ disvā sattasatakamahādānaṃ datvā isipabbajjaṃ pabbajitvā pañca abhiññā aṭṭha samāpattiyo nibbatteti, tato paṭṭhāya dhammacakkaṃ abhinīharati nāma.

    குதோ பட்டா²ய அபி⁴னீஹடங் நாமாதி? யதா³ அட்ட² த⁴ம்மே ஸமோதா⁴னெத்வா தீ³பங்கரபாத³மூலே மஹாபோ³தி⁴மண்ட³த்தா²ய மானஸங் ப³ந்தி⁴த்வா ‘‘ப்³யாகரணங் அலத்³தா⁴ ந வுட்ட²ஹிஸ்ஸாமீ’’தி வீரியாதி⁴ட்டா²னங் அதி⁴ட்டா²ய நிபன்னோ த³ஸப³லஸ்ஸ ஸந்திகா ப்³யாகரணங் லபி⁴, ததோ பட்டா²ய த⁴ம்மசக்கங் அபி⁴னீஹடங் நாம.

    Kuto paṭṭhāya abhinīhaṭaṃ nāmāti? Yadā aṭṭha dhamme samodhānetvā dīpaṅkarapādamūle mahābodhimaṇḍatthāya mānasaṃ bandhitvā ‘‘byākaraṇaṃ aladdhā na vuṭṭhahissāmī’’ti vīriyādhiṭṭhānaṃ adhiṭṭhāya nipanno dasabalassa santikā byākaraṇaṃ labhi, tato paṭṭhāya dhammacakkaṃ abhinīhaṭaṃ nāma.

    குதோ பட்டா²ய உப்பாதே³தி நாமாதி? ததோ பட்டா²ய தா³னபாரமிங் பூரெந்தோபி த⁴ம்மசக்கங் உப்பாதே³தி நாம. ஸீலபாரமிங் பூரெந்தோபி…பே॰… உபெக்கா²பாரமிங் பூரெந்தோபி த⁴ம்மசக்கங் உப்பாதே³தி நாம. த³ஸ பாரமியோ த³ஸ உபபாரமியோ த³ஸ பரமத்த²பாரமியோ பூரெந்தோபி, பஞ்ச மஹாபரிச்சாகே³ பரிச்சஜந்தோபி, ஞாதத்த²சரியங் பூரெந்தோபி த⁴ம்மசக்கங் உப்பாதே³தி நாம. வெஸ்ஸந்தரத்தபா⁴வே ட²த்வா ஸத்தஸதகமஹாதா³னங் த³த்வா புத்ததா³ரங் தா³னமுகே² நிய்யாதெத்வா பாரமிகூடங் க³ஹெத்வா துஸிதபுரே நிப்³ப³த்தித்வா தத்த² யாவதாயுகங் ட²த்வா தே³வதாஹி ஆயாசிதோ படிஞ்ஞங் த³த்வா பஞ்சமஹாவிலோகனங் விலோகெந்தோபி த⁴ம்மசக்கங் உப்பாதே³தியேவ நாம. மாதுகுச்சி²யங் படிஸந்தி⁴ங் க³ண்ஹந்தோபி, படிஸந்தி⁴க்க²ணே த³ஸஸஹஸ்ஸசக்கவாளங் கம்பெந்தோபி, மாதுகுச்சி²தோ நிக்க²ந்ததி³வஸே ததே²வ லோகங் கம்பெந்தோபி, ஸம்பதிஜாதோ ஸத்த பதா³னி க³ந்த்வா ‘‘அக்³கோ³மஹஸ்மீ’’தி ஸீஹனாத³ங் நத³ந்தோபி, ஏகூனதிங்ஸ ஸங்வச்ச²ரானி அகா³ரமஜ்ஜே² வஸந்தோபி, மஹாபி⁴னிக்க²மனங் நிக்க²மந்தோபி, அனோமானதீ³தீரே பப்³ப³ஜந்தோபி, மஹாபதா⁴னே ச²ப்³ப³ஸ்ஸானி வீரியங் கரொந்தோபி, ஸுஜாதாய தி³ன்னங் மது⁴பாயாஸங் பு⁴ஞ்ஜித்வா ஸுவண்ணபாதிங் நதி³யா பவாஹெத்வா ஸாயன்ஹஸமயே போ³தி⁴மண்ட³வரக³தோ புரத்தி²மங் லோகதா⁴துங் ஓலோகெந்தோ நிஸீதி³த்வா ஸூரியே த⁴ரமானேயேவ மாரப³லங் வித⁴மெத்வா பட²மயாமே புப்³பே³னிவாஸங் அனுஸ்ஸரந்தோபி, மஜ்ஜி²மயாமே தி³ப்³ப³சக்கு²ங் விஸோதெ⁴ந்தோபி, பச்சூஸகாலஸமனந்தரே பச்சயாகாரங் ஸம்மஸித்வா ஸோதாபத்திமக்³க³ங் படிவிஜ்ஜ²ந்தோபி, ஸோதாபத்திப²லங் ஸச்சி²கரொந்தோபி, ஸகதா³கா³மிமக்³க³ங் ஸகதா³கா³மிப²லங் அனாகா³மிமக்³க³ங் அனாகா³மிப²லங் ஸச்சி²கரொந்தோபி, அரஹத்தமக்³க³ங் படிவிஜ்ஜ²ந்தோபி த⁴ம்மசக்கங் உப்பாதே³தியேவ நாம.

    Kuto paṭṭhāya uppādeti nāmāti? Tato paṭṭhāya dānapāramiṃ pūrentopi dhammacakkaṃ uppādeti nāma. Sīlapāramiṃ pūrentopi…pe… upekkhāpāramiṃ pūrentopi dhammacakkaṃ uppādeti nāma. Dasa pāramiyo dasa upapāramiyo dasa paramatthapāramiyo pūrentopi, pañca mahāpariccāge pariccajantopi, ñātatthacariyaṃ pūrentopi dhammacakkaṃ uppādeti nāma. Vessantarattabhāve ṭhatvā sattasatakamahādānaṃ datvā puttadāraṃ dānamukhe niyyātetvā pāramikūṭaṃ gahetvā tusitapure nibbattitvā tattha yāvatāyukaṃ ṭhatvā devatāhi āyācito paṭiññaṃ datvā pañcamahāvilokanaṃ vilokentopi dhammacakkaṃ uppādetiyeva nāma. Mātukucchiyaṃ paṭisandhiṃ gaṇhantopi, paṭisandhikkhaṇe dasasahassacakkavāḷaṃ kampentopi, mātukucchito nikkhantadivase tatheva lokaṃ kampentopi, sampatijāto satta padāni gantvā ‘‘aggomahasmī’’ti sīhanādaṃ nadantopi, ekūnatiṃsa saṃvaccharāni agāramajjhe vasantopi, mahābhinikkhamanaṃ nikkhamantopi, anomānadītīre pabbajantopi, mahāpadhāne chabbassāni vīriyaṃ karontopi, sujātāya dinnaṃ madhupāyāsaṃ bhuñjitvā suvaṇṇapātiṃ nadiyā pavāhetvā sāyanhasamaye bodhimaṇḍavaragato puratthimaṃ lokadhātuṃ olokento nisīditvā sūriye dharamāneyeva mārabalaṃ vidhametvā paṭhamayāme pubbenivāsaṃ anussarantopi, majjhimayāme dibbacakkhuṃ visodhentopi, paccūsakālasamanantare paccayākāraṃ sammasitvā sotāpattimaggaṃ paṭivijjhantopi, sotāpattiphalaṃ sacchikarontopi, sakadāgāmimaggaṃ sakadāgāmiphalaṃ anāgāmimaggaṃ anāgāmiphalaṃ sacchikarontopi, arahattamaggaṃ paṭivijjhantopi dhammacakkaṃ uppādetiyeva nāma.

    அரஹத்தப²லக்க²ணே பன தேன த⁴ம்மசக்கங் உப்பாதி³தங் நாம. பு³த்³தா⁴னஞ்ஹி ஸகலலோகியலோகுத்தரகு³ணராஸி அரஹத்தப²லேனேவ ஸத்³தி⁴ங் இஜ்ஜ²தி. தஸ்மா தேன தஸ்மிங் க²ணே த⁴ம்மசக்கங் உப்பாதி³தங் நாம ஹோதி.

    Arahattaphalakkhaṇe pana tena dhammacakkaṃ uppāditaṃ nāma. Buddhānañhi sakalalokiyalokuttaraguṇarāsi arahattaphaleneva saddhiṃ ijjhati. Tasmā tena tasmiṃ khaṇe dhammacakkaṃ uppāditaṃ nāma hoti.

    கதா³ பவத்தேதி நாம? போ³தி⁴மண்டே³ ஸத்தஸத்தாஹங் வீதினாமெத்வா இஸிபதனே மிக³தா³யே அஞ்ஞாகொண்ட³ஞ்ஞத்தே²ரங் காயஸக்கி²ங் கத்வா த⁴ம்மசக்கப்பவத்தனஸுத்தந்தங் தே³ஸெந்தோ த⁴ம்மசக்கங் பவத்தேதி நாம.

    Kadā pavatteti nāma? Bodhimaṇḍe sattasattāhaṃ vītināmetvā isipatane migadāye aññākoṇḍaññattheraṃ kāyasakkhiṃ katvā dhammacakkappavattanasuttantaṃ desento dhammacakkaṃ pavatteti nāma.

    யதா³ பன அஞ்ஞாகொண்ட³ஞ்ஞத்தே²ரேன த³ஸப³லஸ்ஸ தே³ஸனாஞாணானுபா⁴வனிப்³ப³த்தங் ஸவனங் லபி⁴த்வா ஸப்³ப³பட²மங் த⁴ம்மோ அதி⁴க³தோ, ததோ பட்டா²ய த⁴ம்மசக்கங் பவத்திதங் நாம ஹோதீதி வேதி³தப்³ப³ங். த⁴ம்மசக்கந்தி சேதங் தே³ஸனாஞாணஸ்ஸபி நாமங் படிவேத⁴ஞாணஸ்ஸபி. தேஸு தே³ஸனாஞாணங் லோகியங், படிவேத⁴ஞாணங் லோகுத்தரங். கஸ்ஸ தே³ஸனாபடிவேத⁴ஞாணந்தி? ந அஞ்ஞஸ்ஸ கஸ்ஸசி, ஸம்மாஸம்பு³த்³த⁴ஸ்ஸேவ தே³ஸனாஞாணஞ்ச படிவேத⁴ஞாணஞ்சாதி வேதி³தப்³ப³ங்.

    Yadā pana aññākoṇḍaññattherena dasabalassa desanāñāṇānubhāvanibbattaṃ savanaṃ labhitvā sabbapaṭhamaṃ dhammo adhigato, tato paṭṭhāya dhammacakkaṃ pavattitaṃ nāma hotīti veditabbaṃ. Dhammacakkanti cetaṃ desanāñāṇassapi nāmaṃ paṭivedhañāṇassapi. Tesu desanāñāṇaṃ lokiyaṃ, paṭivedhañāṇaṃ lokuttaraṃ. Kassa desanāpaṭivedhañāṇanti? Na aññassa kassaci, sammāsambuddhasseva desanāñāṇañca paṭivedhañāṇañcāti veditabbaṃ.

    ஸம்மதே³வாதி ஹேதுனா நயேன காரணேனேவ. அனுப்பவத்தேதீதி யதா² புரதோ க³ச்ச²ந்தஸ்ஸ பச்ச²தோ க³ச்ச²ந்தோ தங் அனுக³ச்ச²தி நாம, ஏவங் பட²மதரங் ஸத்தா²ரா பவத்திதங் தே²ரோ அனுப்பவத்தேதி நாம. கத²ங்? ஸத்தா² ஹி ‘‘சத்தாரோமே, பி⁴க்க²வே, ஸதிபட்டா²னா. கதமே சத்தாரோ’’தி கதெ²ந்தோ த⁴ம்மசக்கங் பவத்தேதி நாம, த⁴ம்மஸேனாபதி ஸாரிபுத்தத்தே²ரோபி ‘‘சத்தாரோமே, ஆவுஸோ, ஸதிபட்டா²னா’’தி கதெ²ந்தோ த⁴ம்மசக்கங் அனுப்பவத்தேதி நாம. ஸம்மப்பதா⁴னாதீ³ஸுபி ஏஸேவ நயோ. ந கேவலஞ்ச போ³தி⁴பக்கி²யத⁴ம்மேஸு, ‘‘சத்தாரிமானி, பி⁴க்க²வே, அரியஸச்சானி. சத்தாரோமே, பி⁴க்க²வே, அரியவங்ஸா’’திஆதீ³ஸுபி அயங் நயோ நேதப்³போ³வ. ஏவங் ஸம்மாஸம்பு³த்³தோ⁴ த⁴ம்மசக்கங் பவத்தேதி நாம, தே²ரோ த³ஸப³லேன பவத்திதங் த⁴ம்மசக்கங் அனுப்பவத்தேதி நாம.

    Sammadevāti hetunā nayena kāraṇeneva. Anuppavattetīti yathā purato gacchantassa pacchato gacchanto taṃ anugacchati nāma, evaṃ paṭhamataraṃ satthārā pavattitaṃ thero anuppavatteti nāma. Kathaṃ? Satthā hi ‘‘cattārome, bhikkhave, satipaṭṭhānā. Katame cattāro’’ti kathento dhammacakkaṃ pavatteti nāma, dhammasenāpati sāriputtattheropi ‘‘cattārome, āvuso, satipaṭṭhānā’’ti kathento dhammacakkaṃ anuppavatteti nāma. Sammappadhānādīsupi eseva nayo. Na kevalañca bodhipakkhiyadhammesu, ‘‘cattārimāni, bhikkhave, ariyasaccāni. Cattārome, bhikkhave, ariyavaṃsā’’tiādīsupi ayaṃ nayo netabbova. Evaṃ sammāsambuddho dhammacakkaṃ pavatteti nāma, thero dasabalena pavattitaṃ dhammacakkaṃ anuppavatteti nāma.

    ஏவங் த⁴ம்மசக்கங் அனுப்பவத்தெந்தேன பன தே²ரேன த⁴ம்மோ தே³ஸிதோபி பகாஸிதோபி ஸத்தா²ராவ தே³ஸிதோ பகாஸிதோ ஹோதி. யோ ஹி கோசி பி⁴க்கு² வா பி⁴க்கு²னீ வா உபாஸகோ வா உபாஸிகா வா தே³வோ வா ஸக்கோ வா மாரோ வா ப்³ரஹ்மா வா த⁴ம்மங் தே³ஸேது பகாஸேது, ஸப்³போ³ ஸோ ஸத்தா²ரா தே³ஸிதோ பகாஸிதோவ நாம ஹோதி, ஸேஸஜனோ பன லேக²ஹாரகபக்கே² டி²தோவ நாம ஹோதி. கத²ங்? யதா² ஹி ரஞ்ஞா தி³ன்னங் பண்ணங் வாசெத்வா யங் யங் கம்மங் கரொந்தி, தங் தங் கம்மங் யேன கேனசி கதம்பி காரிதம்பி ரஞ்ஞா காரிதந்தேவ வுச்சதி. மஹாராஜா விய ஹி ஸம்மாஸம்பு³த்³தோ⁴. ராஜபண்ணங் விய தேபிடகங் பு³த்³த⁴வசனங். பண்ணதா³னங் விய தேபிடகே நயமுக²தா³னங் பண்ணங் வாசெத்வா தங்தங்கம்மானங் கரணங் விய சதுன்னங் பரிஸானங் அத்தனோ ப³லேன பு³த்³த⁴வசனங் உக்³க³ண்ஹித்வா பரேஸங் தே³ஸனா பகாஸனா. தத்த² யதா² பண்ணங் வாசெத்வா யேன கேனசி கதம்பி காரிதம்பி தங் கம்மங் ரஞ்ஞா காரிதமேவ ஹோதி, ஏவமேவ யேன கேனசி தே³ஸிதோபி பகாஸிதோபி த⁴ம்மோ ஸத்தா²ரா தே³ஸிதோ பகாஸிதோவ நாம ஹோதீதி வேதி³தப்³போ³. ஸேஸங் ஸப்³ப³த்த² உத்தானத்த²மேவாதி.

    Evaṃ dhammacakkaṃ anuppavattentena pana therena dhammo desitopi pakāsitopi satthārāva desito pakāsito hoti. Yo hi koci bhikkhu vā bhikkhunī vā upāsako vā upāsikā vā devo vā sakko vā māro vā brahmā vā dhammaṃ desetu pakāsetu, sabbo so satthārā desito pakāsitova nāma hoti, sesajano pana lekhahārakapakkhe ṭhitova nāma hoti. Kathaṃ? Yathā hi raññā dinnaṃ paṇṇaṃ vācetvā yaṃ yaṃ kammaṃ karonti, taṃ taṃ kammaṃ yena kenaci katampi kāritampi raññā kāritanteva vuccati. Mahārājā viya hi sammāsambuddho. Rājapaṇṇaṃ viya tepiṭakaṃ buddhavacanaṃ. Paṇṇadānaṃ viya tepiṭake nayamukhadānaṃ paṇṇaṃ vācetvā taṃtaṃkammānaṃ karaṇaṃ viya catunnaṃ parisānaṃ attano balena buddhavacanaṃ uggaṇhitvā paresaṃ desanā pakāsanā. Tattha yathā paṇṇaṃ vācetvā yena kenaci katampi kāritampi taṃ kammaṃ raññā kāritameva hoti, evameva yena kenaci desitopi pakāsitopi dhammo satthārā desito pakāsitova nāma hotīti veditabbo. Sesaṃ sabbattha uttānatthamevāti.

    ஏகபுக்³க³லவக்³க³வண்ணனா.

    Ekapuggalavaggavaṇṇanā.




    Next: 14. ஏதத³க்³க³வக்³கோ³ • 14. Etadaggavaggo




    Related texts:



    திபிடக (மூல) • Tipiṭaka (Mūla) / ஸுத்தபிடக • Suttapiṭaka / அங்கு³த்தரனிகாய • Aṅguttaranikāya / 13. ஏகபுக்³க³லவக்³கோ³ • 13. Ekapuggalavaggo

    டீகா • Tīkā / ஸுத்தபிடக (டீகா) • Suttapiṭaka (ṭīkā) / அங்கு³த்தரனிகாய (டீகா) • Aṅguttaranikāya (ṭīkā) / 13. ஏகபுக்³க³லவக்³க³வண்ணனா • 13. Ekapuggalavaggavaṇṇanā


    © 1991-2023 The Titi Tudorancea Bulletin | Titi Tudorancea® is a Registered Trademark | Terms of use and privacy policy
    Contact