| Library / Tipiṭaka / д̇ибидага • Tipiṭaka / ж̇аад̇ага-адтагат̇аа • Jātaka-aṭṭhakathā |
[303] 3. згарааж̇аж̇аад̇агаван̣н̣анаа
[303] 3. Ekarājajātakavaṇṇanā
ануд̇д̇арз гаамаг̇ун̣з самид̣̇д̇хзд̇и ид̣̇ам̣ сад̇т̇аа ж̇зд̇аванз вихаранд̇о ан̃н̃ад̇арам̣ госаларааж̇асзвагам̣ аараб̣бха гат̇зси. бажжуббаннавад̇т̇у хздтаа сзяяаж̇аад̇агз (ж̇аа. 1.3.94 аад̣̇аяо) гат̇ид̇амзва. ид̇ха бана сад̇т̇аа ‘‘на д̇ван̃н̃зва анад̇т̇зна ад̇т̇ам̣ аахари, бораан̣агабан̣д̣ид̇ааби ад̇д̇ано анад̇т̇зна ад̇т̇ам̣ аахарим̣суу’’д̇и вад̇ваа ад̇ийд̇ам̣ аахари.
Anuttare kāmaguṇe samiddheti idaṃ satthā jetavane viharanto aññataraṃ kosalarājasevakaṃ ārabbha kathesi. Paccuppannavatthu heṭṭhā seyyajātake (jā. 1.3.94 ādayo) kathitameva. Idha pana satthā ‘‘na tvaññeva anatthena atthaṃ āhari, porāṇakapaṇḍitāpi attano anatthena atthaṃ āhariṃsū’’ti vatvā atītaṃ āhari.
ад̇ийд̇з б̣аараан̣асиран̃н̃о убадтааго амажжо рааж̇анд̇збурз д̣̇уб̣бхи. рааж̇аа бажжагкад̇ова д̇асса д̣̇осам̣ д̣̇исваа д̇ам̣ радтаа баб̣б̣ааж̇зси. со д̣̇уб̣бхисзнам̣ наама госаларааж̇аанам̣ убадтаханд̇од̇и саб̣б̣ам̣ махаасийлаваж̇аад̇агз (ж̇аа. 1.1.51) гат̇ид̇амзва. ид̇ха бана д̣̇уб̣бхисзно махаад̇алз амажжамаж̇жхз нисиннам̣ б̣аараан̣асирааж̇аанам̣ г̇ан̣хаабзд̇ваа сиггааяа багкибаабзд̇ваа уд̇д̇аруммаарз хздтаасийсагам̣ оламб̣аабзси. рааж̇аа жорарааж̇аанам̣ аараб̣бха мзд̇д̇ам̣ бхаавзд̇ваа гасин̣абаригаммам̣ гад̇ваа жхаанам̣ ниб̣б̣ад̇д̇зси, б̣анд̇ханам̣ чиж̇ж̇и, д̇ад̇о рааж̇аа аагаасз баллан̇гзна нисийд̣̇и. жорарааж̇асса сарийрз д̣̇аахо уббаж̇ж̇и, ‘‘д̣аяхаами д̣аяхаамий’’д̇и бхуумияам̣ абараабарам̣ баривад̇д̇ад̇и. ‘‘гимзд̇а’’нд̇и вуд̇д̇з ‘‘махаарааж̇а, д̇умхз зваруубам̣ д̇хаммигарааж̇аанам̣ нирабараад̇хам̣ д̣̇ваарасса уд̇д̇аруммаарз хздтаасийсагам̣ оламб̣аабзт̇аа’’д̇и вад̣̇им̣су. д̇зна хи взг̇зна г̇анд̇ваа можзт̇а нанд̇и. бурисаа г̇анд̇ваа рааж̇аанам̣ аагаасз баллан̇гзна нисиннам̣ д̣̇исваа ааг̇анд̇ваа д̣̇уб̣бхисзнасса аарожзсум̣. со взг̇зна г̇анд̇ваа д̇ам̣ ванд̣̇ид̇ваа камаабзд̇ум̣ батамам̣ г̇аат̇амааха –
Atīte bārāṇasirañño upaṭṭhāko amacco rājantepure dubbhi. Rājā paccakkhatova tassa dosaṃ disvā taṃ raṭṭhā pabbājesi. So dubbhisenaṃ nāma kosalarājānaṃ upaṭṭhahantoti sabbaṃ mahāsīlavajātake (jā. 1.1.51) kathitameva. Idha pana dubbhiseno mahātale amaccamajjhe nisinnaṃ bārāṇasirājānaṃ gaṇhāpetvā sikkāya pakkhipāpetvā uttarummāre heṭṭhāsīsakaṃ olambāpesi. Rājā corarājānaṃ ārabbha mettaṃ bhāvetvā kasiṇaparikammaṃ katvā jhānaṃ nibbattesi, bandhanaṃ chijji, tato rājā ākāse pallaṅkena nisīdi. Corarājassa sarīre dāho uppajji, ‘‘ḍayhāmi ḍayhāmī’’ti bhūmiyaṃ aparāparaṃ parivattati. ‘‘Kimeta’’nti vutte ‘‘mahārāja, tumhe evarūpaṃ dhammikarājānaṃ niraparādhaṃ dvārassa uttarummāre heṭṭhāsīsakaṃ olambāpethā’’ti vadiṃsu. Tena hi vegena gantvā mocetha nanti. Purisā gantvā rājānaṃ ākāse pallaṅkena nisinnaṃ disvā āgantvā dubbhisenassa ārocesuṃ. So vegena gantvā taṃ vanditvā khamāpetuṃ paṭhamaṃ gāthamāha –
9.
9.
‘‘ануд̇д̇арз гаамаг̇ун̣з самид̣̇д̇хз, бхуд̇ваана буб̣б̣з васи згарааж̇а;
‘‘Anuttare kāmaguṇe samiddhe, bhutvāna pubbe vasi ekarāja;
сод̣̇аани д̣̇уг̇г̇з нарагамхи кид̇д̇о, наббаж̇ж̇ахз ван̣н̣аб̣алам̣ бураан̣а’’нд̇и.
Sodāni dugge narakamhi khitto, nappajjahe vaṇṇabalaṃ purāṇa’’nti.
д̇ад̇т̇а васийд̇и вуд̇т̇о. згарааж̇аад̇и б̣од̇хисад̇д̇ам̣ наамзнаалабад̇и. сод̣̇аанийд̇и со д̇вам̣ ид̣̇аани. д̣̇уг̇г̇зд̇и висамз. нарагамхийд̇и ааваадз. оламб̣ид̇адтаанам̣ санд̇хааязд̇ам̣ вуд̇д̇ам̣. наббаж̇ж̇ахз ван̣н̣аб̣алам̣ бураан̣анд̇и зваруубз висамадтаанз кид̇д̇оби бораан̣агаван̣н̣ан̃жа б̣алан̃жа наббаж̇ахасийд̇и бужчад̇и.
Tattha vasīti vuttho. Ekarājāti bodhisattaṃ nāmenālapati. Sodānīti so tvaṃ idāni. Duggeti visame. Narakamhīti āvāṭe. Olambitaṭṭhānaṃ sandhāyetaṃ vuttaṃ. Nappajjahe vaṇṇabalaṃ purāṇanti evarūpe visamaṭṭhāne khittopi porāṇakavaṇṇañca balañca nappajahasīti pucchati.
д̇ам̣ суд̇ваа б̣од̇хисад̇д̇о сзсаг̇аат̇аа авожа –
Taṃ sutvā bodhisatto sesagāthā avoca –
10.
10.
‘‘буб̣б̣зва канд̇ий жа д̇або жа маяхам̣, самбад̇т̇ид̇аа д̣̇уб̣бхисзна ахоси;
‘‘Pubbeva khantī ca tapo ca mayhaṃ, sampatthitā dubbhisena ahosi;
д̇ам̣д̣̇аани лад̣̇д̇хаана гат̇ам̣ ну рааж̇а, ж̇ахз ахам̣ ван̣н̣аб̣алам̣ бураан̣ам̣.
Taṃdāni laddhāna kathaṃ nu rāja, jahe ahaṃ vaṇṇabalaṃ purāṇaṃ.
11.
11.
‘‘саб̣б̣аа гирзвам̣ баринидтид̇аани, яасассинам̣ бан̃н̃аванд̇ам̣ висаяха;
‘‘Sabbā kirevaṃ pariniṭṭhitāni, yasassinaṃ paññavantaṃ visayha;
яасо жа лад̣̇д̇хаа буримам̣ ул̣аарам̣, наббаж̇ж̇ахз ван̣н̣аб̣алам̣ бураан̣ам̣.
Yaso ca laddhā purimaṃ uḷāraṃ, nappajjahe vaṇṇabalaṃ purāṇaṃ.
12.
12.
‘‘бануж̇ж̇а д̣̇угкзна сукам̣ ж̇анинд̣̇а, сукзна ваа д̣̇угкамасаяхасаахи;
‘‘Panujja dukkhena sukhaṃ janinda, sukhena vā dukkhamasayhasāhi;
убхаяад̇т̇а санд̇о абхиниб̣б̣уд̇ад̇д̇аа, сукз жа д̣̇угкз жа бхаванд̇и д̇уляаа’’д̇и.
Ubhayattha santo abhinibbutattā, sukhe ca dukkhe ca bhavanti tulyā’’ti.
д̇ад̇т̇а канд̇ийд̇и ад̇хиваасанаканд̇и. д̇абод̇и д̇абажаран̣ам̣. самбад̇т̇ид̇аад̇и ижчид̇аа абхиган̇кид̇аа . д̣̇уб̣бхисзнаад̇и д̇ам̣ наамзнаалабад̇и. д̇ам̣д̣̇аани лад̣̇д̇хаанаад̇и д̇ам̣ бад̇т̇анам̣ ид̣̇аанаахам̣ лабхид̇ваа. ж̇ахзд̇и гзна гааран̣зна ахам̣ ж̇ахзяяам̣. яасса хи д̣̇угкам̣ ваа д̣̇оманассам̣ ваа ход̇и, со д̇ам̣ ж̇ахзяяаад̇и д̣̇ийбзд̇и.
Tattha khantīti adhivāsanakhanti. Tapoti tapacaraṇaṃ. Sampatthitāti icchitā abhikaṅkhitā . Dubbhisenāti taṃ nāmenālapati. Taṃdāni laddhānāti taṃ patthanaṃ idānāhaṃ labhitvā. Jaheti kena kāraṇena ahaṃ jaheyyaṃ. Yassa hi dukkhaṃ vā domanassaṃ vā hoti, so taṃ jaheyyāti dīpeti.
‘‘саб̣б̣аа гирзвам̣ баринидтид̇ааний’’д̇и ануссававасзна ад̇д̇ано самбад̇д̇им̣ д̣̇ассзнд̇о ааха . ид̣̇ам̣ вуд̇д̇ам̣ ход̇и – саб̣б̣аанзва мама гад̇д̇аб̣б̣агижжаани д̣̇аанасийлабхааванааубосат̇агаммаани буб̣б̣зва нидтид̇аанийд̇и. яасассинам̣ бан̃н̃аванд̇ам̣ висаяхаад̇и бариваарасамбад̇д̇ияаа яасасси, бан̃н̃аасамбад̣̇ааяа бан̃н̃аванд̇а, асаяхасаахид̇ааяа висаяха. звам̣ д̇ийн̣ибзд̇аани аалабанаанзва. нанд̇и банзд̇т̇а нибаад̇о . б̣яан̃ж̇анасилидтад̇аавасзнанд̇агаарасса саанунаасигад̇аа гад̇аад̇и бажжзд̇аб̣б̣аа. яасо жаад̇и яасан̃жа, аяамзва ваа баато. лад̣̇д̇хаа буриманд̇и лабхид̇ваа буримам̣ буб̣б̣з алад̣̇д̇хабуб̣б̣ам̣. ул̣ааранд̇и маханд̇ам̣. гилзсавигкамбханамзд̇д̇аабхааванаажхаануббад̇д̇ияо санд̇хааязвамааха. наббаж̇ж̇ахзд̇и зваруубам̣ яасам̣ лад̣̇д̇хаа гим̣гааран̣аа бураан̣аван̣н̣аб̣алам̣ ж̇ахиссаамийд̇и ад̇т̇о.
‘‘Sabbā kirevaṃ pariniṭṭhitānī’’ti anussavavasena attano sampattiṃ dassento āha . Idaṃ vuttaṃ hoti – sabbāneva mama kattabbakiccāni dānasīlabhāvanāuposathakammāni pubbeva niṭṭhitānīti. Yasassinaṃ paññavantaṃ visayhāti parivārasampattiyā yasassi, paññāsampadāya paññavanta, asayhasāhitāya visayha. Evaṃ tīṇipetāni ālapanāneva. Nanti panettha nipāto . Byañjanasiliṭṭhatāvasenantakārassa sānunāsikatā katāti paccetabbā. Yaso cāti yasañca, ayameva vā pāṭho. Laddhā purimanti labhitvā purimaṃ pubbe aladdhapubbaṃ. Uḷāranti mahantaṃ. Kilesavikkhambhanamettābhāvanājhānuppattiyo sandhāyevamāha. Nappajjaheti evarūpaṃ yasaṃ laddhā kiṃkāraṇā purāṇavaṇṇabalaṃ jahissāmīti attho.
д̣̇угкзнаад̇и д̇аяаа уббаад̣̇ид̇зна нарагамхи кибанад̣̇угкзна мама раж̇ж̇асукам̣ бануд̣̇ид̇ваа. сукзна ваа д̣̇угканд̇и жхаанасукзна ваа д̇ам̣ д̣̇угкам̣ бануд̣̇ид̇ваа. убхаяад̇т̇а санд̇од̇и яз санд̇о хонд̇и маад̣̇исаа, д̇з д̣̇вийсуби зд̇зсу годтаасзсу абхиниб̣б̣уд̇асабхааваа маж̇жхад̇д̇аа сукз жа д̣̇угкз жа бхаванд̇и д̇уляаа, згасад̣̇исаа ниб̣б̣игаараава хонд̇ийд̇и.
Dukkhenāti tayā uppāditena narakamhi khipanadukkhena mama rajjasukhaṃ panuditvā. Sukhena vā dukkhanti jhānasukhena vā taṃ dukkhaṃ panuditvā. Ubhayattha santoti ye santo honti mādisā, te dvīsupi etesu koṭṭhāsesu abhinibbutasabhāvā majjhattā sukhe ca dukkhe ca bhavanti tulyā, ekasadisā nibbikārāva hontīti.
ид̣̇ам̣ суд̇ваа д̣̇уб̣бхисзно б̣од̇хисад̇д̇ам̣ камаабзд̇ваа ‘‘д̇умхаагам̣ раж̇ж̇ам̣ д̇умхзва гаарзт̇а, ахам̣ во жорз бадиб̣аахиссаамий’’д̇и вад̇ваа д̇асса д̣̇удтаамажжасса рааж̇аан̣ам̣ гаарзд̇ваа баггаами. б̣од̇хисад̇д̇оби раж̇ж̇ам̣ амажжаанам̣ нияяаад̣̇зд̇ваа исибаб̣б̣аж̇ж̇ам̣ баб̣б̣аж̇ид̇ваа б̣рахмалогабарааяан̣о ахоси.
Idaṃ sutvā dubbhiseno bodhisattaṃ khamāpetvā ‘‘tumhākaṃ rajjaṃ tumheva kāretha, ahaṃ vo core paṭibāhissāmī’’ti vatvā tassa duṭṭhāmaccassa rājāṇaṃ kāretvā pakkāmi. Bodhisattopi rajjaṃ amaccānaṃ niyyādetvā isipabbajjaṃ pabbajitvā brahmalokaparāyaṇo ahosi.
сад̇т̇аа имам̣ д̇хаммад̣̇зсанам̣ аахарид̇ваа ж̇аад̇агам̣ самод̇хаанзси – ‘‘д̇ад̣̇аа д̣̇уб̣бхисзно аананд̣̇о ахоси, б̣аараан̣асирааж̇аа бана ахамзва ахоси’’нд̇и.
Satthā imaṃ dhammadesanaṃ āharitvā jātakaṃ samodhānesi – ‘‘tadā dubbhiseno ānando ahosi, bārāṇasirājā pana ahameva ahosi’’nti.
згарааж̇аж̇аад̇агаван̣н̣анаа д̇ад̇ияаа.
Ekarājajātakavaṇṇanā tatiyā.
Related texts:
д̇ибидага (муула) • Tipiṭaka (Mūla) / суд̇д̇абидага • Suttapiṭaka / куд̣̇д̣̇аганигааяа • Khuddakanikāya / ж̇аад̇агабаал̣и • Jātakapāḷi / 303. згарааж̇аж̇аад̇агам̣ • 303. Ekarājajātakaṃ
