Library / Tipiṭaka / तिपिटक • Tipiṭaka / अपदान-अट्ठकथा • Apadāna-aṭṭhakathā |
४. एकासनियत्थेरअपदानवण्णना
4. Ekāsaniyattheraapadānavaṇṇanā
वरुणो नाम नामेनातिआदिकं आयस्मतो एकासनियत्थेरस्स अपदानं। अयम्पि पुरिमबुद्धेसु कताधिकारो तत्थ तत्थ भवे विवट्टूपनिस्सयानि पुञ्ञानि उपचिनन्तो अत्थदस्सिस्स भगवतो काले वरुणो नाम देवराजा हुत्वा निब्बत्ति। सो भगवन्तं दिस्वा पसन्नमानसो गन्धमालादीहि गीतवादितेहि च उपट्ठयमानो सपरिवारो पूजेसि। ततो अपरभागे भगवति परिनिब्बुते तस्स महाबोधिरुक्खं बुद्धदस्सनं विय सब्बतूरियताळावचरेहि सपरिवारो उपहारमकासि। सो तेन पुञ्ञेन ततो कालङ्कत्वा निम्मानरतिदेवलोके उप्पज्जि। एवं देवसम्पत्तिमनुभवित्वा मनुस्सेसु च मनुस्सभूतो चक्कवत्तिसम्पत्तिं अनुभवित्वा इमस्मिं बुद्धुप्पादे कुलगेहे निब्बत्तो विञ्ञुतं पत्वा सत्थु सासने पब्बजित्वा नचिरस्सेव अरहा अहोसि।
Varuṇonāma nāmenātiādikaṃ āyasmato ekāsaniyattherassa apadānaṃ. Ayampi purimabuddhesu katādhikāro tattha tattha bhave vivaṭṭūpanissayāni puññāni upacinanto atthadassissa bhagavato kāle varuṇo nāma devarājā hutvā nibbatti. So bhagavantaṃ disvā pasannamānaso gandhamālādīhi gītavāditehi ca upaṭṭhayamāno saparivāro pūjesi. Tato aparabhāge bhagavati parinibbute tassa mahābodhirukkhaṃ buddhadassanaṃ viya sabbatūriyatāḷāvacarehi saparivāro upahāramakāsi. So tena puññena tato kālaṅkatvā nimmānaratidevaloke uppajji. Evaṃ devasampattimanubhavitvā manussesu ca manussabhūto cakkavattisampattiṃ anubhavitvā imasmiṃ buddhuppāde kulagehe nibbatto viññutaṃ patvā satthu sāsane pabbajitvā nacirasseva arahā ahosi.
३१. सो पच्छा सककम्मं सरित्वा तं तथतो ञत्वा सोमनस्सजातो पुब्बचरितापदानं पकासेन्तो वरुणो नाम नामेनातिआदिमाह। तत्थ यदा अहं सम्बोधनत्थाय बुद्धं बोधिञ्च पूजेसिं, तदा वरुणो नाम देवराजा अहोसिन्ति सम्बन्धो।
31. So pacchā sakakammaṃ saritvā taṃ tathato ñatvā somanassajāto pubbacaritāpadānaṃ pakāsento varuṇo nāma nāmenātiādimāha. Tattha yadā ahaṃ sambodhanatthāya buddhaṃ bodhiñca pūjesiṃ, tadā varuṇo nāma devarājā ahosinti sambandho.
३४. धरणीरुहपादपन्ति एत्थ रुक्खलतापब्बतसत्थरतनादयो धारेतीति धरणी, तस्मिं रुहति पतिट्ठहतीति धरणीरुहो। पादेन पिवतीति पादपो, सिञ्चितसिञ्चितोदकं पादेन मूलेन पिवति रुक्खक्खन्धसाखाविटपेहि आपोरसं पत्थरियतीति अत्थो, तं धरणीरुहपादपं बोधिरुक्खन्ति सम्बन्धो।
34.Dharaṇīruhapādapanti ettha rukkhalatāpabbatasattharatanādayo dhāretīti dharaṇī, tasmiṃ ruhati patiṭṭhahatīti dharaṇīruho. Pādena pivatīti pādapo, siñcitasiñcitodakaṃ pādena mūlena pivati rukkhakkhandhasākhāviṭapehi āporasaṃ patthariyatīti attho, taṃ dharaṇīruhapādapaṃ bodhirukkhanti sambandho.
३५. सककम्माभिरद्धोति अत्तनो कुसलकम्मेन अभिरद्धो पसन्नो उत्तमे बोधिम्हि पसन्नोति सम्बन्धो। सेसं सब्बत्थ उत्तानमेवाति।
35.Sakakammābhiraddhoti attano kusalakammena abhiraddho pasanno uttame bodhimhi pasannoti sambandho. Sesaṃ sabbattha uttānamevāti.
एकासनियत्थेरअपदानवण्णना समत्ता।
Ekāsaniyattheraapadānavaṇṇanā samattā.
Related texts:
तिपिटक (मूल) • Tipiṭaka (Mūla) / सुत्तपिटक • Suttapiṭaka / खुद्दकनिकाय • Khuddakanikāya / अपदानपाळि • Apadānapāḷi / ४. एकासनियत्थेरअपदानं • 4. Ekāsaniyattheraapadānaṃ