Library / Tipiṭaka / திபிடக • Tipiṭaka / தே²ரகா³தா²-அட்ட²கதா² • Theragāthā-aṭṭhakathā |
8. ஏகுதா³னியத்தே²ரகா³தா²வண்ணனா
8. Ekudāniyattheragāthāvaṇṇanā
அதி⁴சேதஸோ அப்பமஜ்ஜதோதி ஆயஸ்மதோ ஏகுதா³னியத்தே²ரஸ்ஸ கா³தா². கா உப்பத்தி? அயம்பி புரிமபு³த்³தே⁴ஸு கதாதி⁴காரோ தத்த² தத்த² ப⁴வே விவட்டூபனிஸ்ஸயங் புஞ்ஞங் உபசினந்தோ அத்த²த³ஸ்ஸிஸ்ஸ ப⁴க³வதோ காலே யக்க²ஸேனாபதி ஹுத்வா நிப்³ப³த்தோ ஸத்த²ரி பரினிப்³பு³தே, ‘‘அலாபா⁴ வத மே, து³ல்லத்³த⁴ங் வத மே, யோஹங் ஸத்து²த⁴ரமானகாலே தா³னாதி³புஞ்ஞங் காதுங் நாலத்த²’’ந்தி பரிதே³வஸோகமாபன்னோ அஹோஸி. அத² நங் ஸாக³ரோ நாம ஸத்து² ஸாவகோ ஸோகங் வினோதெ³த்வா ஸத்து² தூ²பபூஜாயங் நியோஜேஸி. ஸோ பஞ்ச வஸ்ஸானி தூ²பங் பூஜெத்வா ததோ சுதோ தேன புஞ்ஞேன தே³வமனுஸ்ஸேஸு ஏவ ஸங்ஸரந்தோ கஸ்ஸபஸ்ஸ ப⁴க³வதோ காலே குலகே³ஹே நிப்³ப³த்தித்வா விஞ்ஞுதங் பத்தோ காலேன காலங் ஸத்து² ஸந்திகங் உபஸங்கமி. தஸ்மிஞ்ச ஸமயே ஸத்தா² ‘‘அதி⁴சேதஸோ’’தி கா³தா²ய ஸாவகே அபி⁴ண்ஹங் ஓவதி³. ஸோ தங் ஸுத்வா ஸத்³தா⁴ஜாதோ பப்³ப³ஜி. பப்³ப³ஜித்வா ச பன தமேவ கா³த²ங் புனப்புனங் பரிவத்தேதி. ஸோ தத்த² வீஸதிவஸ்ஸஸஹஸ்ஸானி ஸமணத⁴ம்மங் கரொந்தோ ஞாணஸ்ஸ அபரிபக்கத்தா விஸேஸங் நிப்³ப³த்தேது நாஸக்கி². ததோ பன சுதோ தே³வலோகே நிப்³ப³த்தித்வா அபராபரங் ஸுக³தீஸுயேவ ஸங்ஸரந்தோ இமஸ்மிங் பு³த்³து⁴ப்பாதே³ ஸாவத்தி²யங் விப⁴வஸம்பன்னஸ்ஸ ப்³ராஹ்மணஸ்ஸ புத்தோ ஹுத்வா நிப்³ப³த்தோ விஞ்ஞுதங் பத்வா ஜேதவனபடிக்³க³ஹணஸமயே பு³த்³தா⁴னுபா⁴வங் தி³ஸ்வா படிலத்³த⁴ஸத்³தோ⁴ பப்³ப³ஜித்வா கதபுப்³ப³கிச்சோ அரஞ்ஞே விஹரந்தோ ஸத்து² ஸந்திகங் அக³மாஸி. தஸ்மிஞ்ச ஸமயே ஸத்தா² ஆயஸ்மந்தங் ஸாரிபுத்தங் அத்தனோ அவிதூ³ரே அதி⁴சித்தமனுயுத்தங் தி³ஸ்வா ‘‘அதி⁴சேதஸோ’’தி இமங் உதா³னங் உதா³னேஸி. தங் ஸுத்வா அயங் சிரகாலங் பா⁴வனாய அரஞ்ஞே விஹரந்தோபி காலேன காலங் தமேவ கா³த²ங் உதா³னேதி, தேனஸ்ஸ ஏகுதா³னியோதி ஸமஞ்ஞா உத³பாதி³. ஸோ அதே²கதி³வஸங் சித்தேகக்³க³தங் லபி⁴த்வா விபஸ்ஸனங் வட்³டெ⁴த்வா அரஹத்தங் பாபுணி. தேன வுத்தங் அபதா³னே (அப॰ தே²ர 1.12.72-81) –
Adhicetasoappamajjatoti āyasmato ekudāniyattherassa gāthā. Kā uppatti? Ayampi purimabuddhesu katādhikāro tattha tattha bhave vivaṭṭūpanissayaṃ puññaṃ upacinanto atthadassissa bhagavato kāle yakkhasenāpati hutvā nibbatto satthari parinibbute, ‘‘alābhā vata me, dulladdhaṃ vata me, yohaṃ satthudharamānakāle dānādipuññaṃ kātuṃ nālattha’’nti paridevasokamāpanno ahosi. Atha naṃ sāgaro nāma satthu sāvako sokaṃ vinodetvā satthu thūpapūjāyaṃ niyojesi. So pañca vassāni thūpaṃ pūjetvā tato cuto tena puññena devamanussesu eva saṃsaranto kassapassa bhagavato kāle kulagehe nibbattitvā viññutaṃ patto kālena kālaṃ satthu santikaṃ upasaṅkami. Tasmiñca samaye satthā ‘‘adhicetaso’’ti gāthāya sāvake abhiṇhaṃ ovadi. So taṃ sutvā saddhājāto pabbaji. Pabbajitvā ca pana tameva gāthaṃ punappunaṃ parivatteti. So tattha vīsativassasahassāni samaṇadhammaṃ karonto ñāṇassa aparipakkattā visesaṃ nibbattetu nāsakkhi. Tato pana cuto devaloke nibbattitvā aparāparaṃ sugatīsuyeva saṃsaranto imasmiṃ buddhuppāde sāvatthiyaṃ vibhavasampannassa brāhmaṇassa putto hutvā nibbatto viññutaṃ patvā jetavanapaṭiggahaṇasamaye buddhānubhāvaṃ disvā paṭiladdhasaddho pabbajitvā katapubbakicco araññe viharanto satthu santikaṃ agamāsi. Tasmiñca samaye satthā āyasmantaṃ sāriputtaṃ attano avidūre adhicittamanuyuttaṃ disvā ‘‘adhicetaso’’ti imaṃ udānaṃ udānesi. Taṃ sutvā ayaṃ cirakālaṃ bhāvanāya araññe viharantopi kālena kālaṃ tameva gāthaṃ udāneti, tenassa ekudāniyoti samaññā udapādi. So athekadivasaṃ cittekaggataṃ labhitvā vipassanaṃ vaḍḍhetvā arahattaṃ pāpuṇi. Tena vuttaṃ apadāne (apa. thera 1.12.72-81) –
‘‘அத்த²த³ஸ்ஸிம்ஹி ஸுக³தே, நிப்³பு³தே ஸமனந்தரா;
‘‘Atthadassimhi sugate, nibbute samanantarā;
யக்க²யோனிங் உபபஜ்ஜிங், யஸங் பத்தோ சஹங் ததா³.
Yakkhayoniṃ upapajjiṃ, yasaṃ patto cahaṃ tadā.
‘‘து³ல்லத்³த⁴ங் வத மே ஆஸி, து³ப்பபா⁴தங் து³ருட்டி²தங்;
‘‘Dulladdhaṃ vata me āsi, duppabhātaṃ duruṭṭhitaṃ;
யங் மே போ⁴கே³ விஜ்ஜமானே, பரினிப்³பா³யி சக்கு²மா.
Yaṃ me bhoge vijjamāne, parinibbāyi cakkhumā.
‘‘மம ஸங்கப்பமஞ்ஞாய, ஸாக³ரோ நாம ஸாவகோ;
‘‘Mama saṅkappamaññāya, sāgaro nāma sāvako;
மமுத்³த⁴ரிதுகாமோ ஸோ, ஆக³ச்சி² மம ஸந்திகங்.
Mamuddharitukāmo so, āgacchi mama santikaṃ.
‘‘கிங் நு ஸோசஸி மா பா⁴யி, சர த⁴ம்மங் ஸுமேத⁴ஸ;
‘‘Kiṃ nu socasi mā bhāyi, cara dhammaṃ sumedhasa;
அனுப்பதி³ன்னா பு³த்³தே⁴ன, ஸப்³பே³ஸங் பீ³ஜஸம்பதா³.
Anuppadinnā buddhena, sabbesaṃ bījasampadā.
‘‘யோ சே பூரெய்ய ஸம்பு³த்³த⁴ங், திட்ட²ந்தங் லோகனாயகங்;
‘‘Yo ce pūreyya sambuddhaṃ, tiṭṭhantaṃ lokanāyakaṃ;
தா⁴துங் ஸாஸபமத்தம்பி, நிப்³பு³தஸ்ஸாபி பூஜயே.
Dhātuṃ sāsapamattampi, nibbutassāpi pūjaye.
‘‘ஸமே சித்தப்பஸாத³ம்ஹி, ஸமங் புஞ்ஞங் மஹக்³க³தங்;
‘‘Same cittappasādamhi, samaṃ puññaṃ mahaggataṃ;
தஸ்மா தூ²பங் கரித்வான, பூஜேஹி ஜினதா⁴துயோ.
Tasmā thūpaṃ karitvāna, pūjehi jinadhātuyo.
‘‘ஸாக³ரஸ்ஸ வசோ ஸுத்வா, பு³த்³த⁴தூ²பங் அகாஸஹங்;
‘‘Sāgarassa vaco sutvā, buddhathūpaṃ akāsahaṃ;
பஞ்சவஸ்ஸே பரிசரிங், முனினோ தூ²பமுத்தமங்.
Pañcavasse paricariṃ, munino thūpamuttamaṃ.
‘‘தேன கம்மேன த்³விபதி³ந்த³, லோகஜெட்ட² நராஸப⁴;
‘‘Tena kammena dvipadinda, lokajeṭṭha narāsabha;
ஸம்பத்திங் அனுபொ⁴த்வான, அரஹத்தமபாபுணிங்.
Sampattiṃ anubhotvāna, arahattamapāpuṇiṃ.
‘‘பூ⁴ரிபஞ்ஞா ச சத்தாரோ, ஸத்தகப்பஸதே இதோ;
‘‘Bhūripaññā ca cattāro, sattakappasate ito;
ஸத்தரதனஸம்பன்னா, சக்கவத்தீ மஹப்³ப³லா.
Sattaratanasampannā, cakkavattī mahabbalā.
‘‘கிலேஸா ஜா²பிதா மய்ஹங்…பே॰… கதங் பு³த்³த⁴ஸ்ஸ ஸாஸன’’ந்தி.
‘‘Kilesā jhāpitā mayhaṃ…pe… kataṃ buddhassa sāsana’’nti.
அரஹத்தங் பன பத்வா விமுத்திஸுகே²ன விஹரந்தோ ஏகதி³வஸங் ஆயஸ்மதா த⁴ம்மப⁴ண்டா³கா³ரிகேன படிபா⁴னங் வீமங்ஸிதுங், ‘‘ஆவுஸோ, மய்ஹங் த⁴ம்மங் ப⁴ணாஹீ’’தி அஜ்ஜி²ட்டோ² சிரகாலபரிசிதத்தா –
Arahattaṃ pana patvā vimuttisukhena viharanto ekadivasaṃ āyasmatā dhammabhaṇḍāgārikena paṭibhānaṃ vīmaṃsituṃ, ‘‘āvuso, mayhaṃ dhammaṃ bhaṇāhī’’ti ajjhiṭṭho cirakālaparicitattā –
68.
68.
‘‘அதி⁴சேதஸோ அப்பமஜ்ஜதோ, முனினோ மோனபதே²ஸு ஸிக்க²தோ;
‘‘Adhicetaso appamajjato, munino monapathesu sikkhato;
ஸோகா ந ப⁴வந்தி தாதி³னோ, உபஸந்தஸ்ஸ ஸதா³ ஸதீமதோ’’தி. (உதா³॰ 37) –
Sokā na bhavanti tādino, upasantassa sadā satīmato’’ti. (udā. 37) –
இமமேவ கா³த²ங் அபா⁴ஸி.
Imameva gāthaṃ abhāsi.
தத்த² அதி⁴சேதஸோதி அதி⁴சித்தவதோ, ஸப்³ப³சித்தானங் அதி⁴கேன அரஹத்தப²லசித்தேன ஸமன்னாக³தஸ்ஸாதி அத்தோ². அப்பமஜ்ஜதோதி நப்பமஜ்ஜதோ, அப்பமாதே³ன அனவஜ்ஜத⁴ம்மேஸு ஸாதச்சகிரியாய ஸமன்னாக³தஸ்ஸாதி வுத்தங் ஹோதி. முனினோதி ‘‘யோ முனாதி உபோ⁴ லோகே, முனி தேன பவுச்சதீ’’தி (த⁴॰ ப॰ 269; மஹானி॰ 149; சூளனி॰ மெத்தகூ³மாணவபுச்சா²னித்³தே³ஸ 21) ஏவங் உப⁴யலோகமுனநேன வா, மோனங் வுச்சதி ஞாணங், தேன அரஹத்தப²லபஞ்ஞாஸங்கா²தேன மோனேன ஸமன்னாக³ததாய வா கீ²ணாஸவோ முனி நாம, தஸ்ஸ முனினோ. மோனபதே²ஸு ஸிக்க²தோதி அரஹத்தஞாணஸங்கா²தஸ்ஸ மோனஸ்ஸ பதே²ஸு உபாயமக்³கே³ஸு ஸத்ததிங்ஸபோ³தி⁴பக்கி²யத⁴ம்மேஸு, தீஸு வா ஸிக்கா²ஸு ஸிக்க²தோ. இத³ஞ்ச புப்³ப³பா⁴க³படிபத³ங் க³ஹெத்வா வுத்தங். பரினிட்டி²தஸிக்கோ² ஹி அரஹா, தஸ்மா ஏவங் ஸிக்க²தோ, இமாய ஸிக்கா²ய முனிபா⁴வங் பத்தஸ்ஸ முனினோதி ஏவமெத்த² அத்தோ² த³ட்ட²ப்³போ³. யஸ்மா சேததே³வங் தஸ்மா ஹெட்டி²மமக்³க³ப²லசித்தானங் வஸேன அதி⁴சேதஸோ, சதுஸச்சஸம்போ³தி⁴படிபத்தியங் அப்பமாத³வஸேன அப்பமஜ்ஜதோ, அக்³க³மக்³க³ஞாணஸமன்னாக³மேன முனினோதி ஏவமேதேஸங் பதா³னங் அத்தோ² யுஜ்ஜதியேவ. அத² வா ‘‘அப்பமஜ்ஜதோ ஸிக்க²தோ’’ பதா⁴னஹேதூ அக்கா²தாதி த³ட்ட²ப்³பா³. தஸ்மா அப்பமஜ்ஜனஹேது ஸிக்க²னஹேது ச அதி⁴சேதஸோதி அத்தோ².
Tattha adhicetasoti adhicittavato, sabbacittānaṃ adhikena arahattaphalacittena samannāgatassāti attho. Appamajjatoti nappamajjato, appamādena anavajjadhammesu sātaccakiriyāya samannāgatassāti vuttaṃ hoti. Muninoti ‘‘yo munāti ubho loke, muni tena pavuccatī’’ti (dha. pa. 269; mahāni. 149; cūḷani. mettagūmāṇavapucchāniddesa 21) evaṃ ubhayalokamunanena vā, monaṃ vuccati ñāṇaṃ, tena arahattaphalapaññāsaṅkhātena monena samannāgatatāya vā khīṇāsavo muni nāma, tassa munino. Monapathesu sikkhatoti arahattañāṇasaṅkhātassa monassa pathesu upāyamaggesu sattatiṃsabodhipakkhiyadhammesu, tīsu vā sikkhāsu sikkhato. Idañca pubbabhāgapaṭipadaṃ gahetvā vuttaṃ. Pariniṭṭhitasikkho hi arahā, tasmā evaṃ sikkhato, imāya sikkhāya munibhāvaṃ pattassa muninoti evamettha attho daṭṭhabbo. Yasmā cetadevaṃ tasmā heṭṭhimamaggaphalacittānaṃ vasena adhicetaso, catusaccasambodhipaṭipattiyaṃ appamādavasena appamajjato, aggamaggañāṇasamannāgamena muninoti evametesaṃ padānaṃ attho yujjatiyeva. Atha vā ‘‘appamajjato sikkhato’’ padhānahetū akkhātāti daṭṭhabbā. Tasmā appamajjanahetu sikkhanahetu ca adhicetasoti attho.
ஸோகா ந ப⁴வந்தி தாதி³னோதி தாதி³ஸஸ்ஸ கீ²ணாஸவமுனினோ அப்³ப⁴ந்தரே இட்ட²வியோகா³தி³வத்து²கா ஸோகா சித்தஸந்தாபா ந ஹொந்தி. அத² வா தாதி³லக்க²ணப்பத்தஸ்ஸ அஸெக்க²முனினோ ஸோகா ந ப⁴வந்தீதி. உபஸந்தஸ்ஸாதி ராகா³தீ³னங் அச்சந்தூபஸமேன உபஸந்தஸ்ஸ. ஸதா³ ஸதீமதோதி ஸதிவேபுல்லப்பத்தியா நிச்சகாலங் ஸதியா அவிரஹிதஸ்ஸ.
Sokā na bhavanti tādinoti tādisassa khīṇāsavamunino abbhantare iṭṭhaviyogādivatthukā sokā cittasantāpā na honti. Atha vā tādilakkhaṇappattassa asekkhamunino sokā na bhavantīti. Upasantassāti rāgādīnaṃ accantūpasamena upasantassa. Sadā satīmatoti sativepullappattiyā niccakālaṃ satiyā avirahitassa.
எத்த² ச ‘‘அதி⁴சேதஸோ’’தி இமினா அதி⁴சித்தஸிக்கா², ‘‘அப்பமஜ்ஜதோ’’தி இமினா அதி⁴ஸீலஸிக்கா², ‘‘முனினோ மோனபதே²ஸு ஸிக்க²தோ’’தி ஏதேஹி அதி⁴பஞ்ஞாஸிக்கா². ‘‘முனினோ’’தி வா ஏதேன அதி⁴பஞ்ஞாஸிக்கா², ‘‘மோனபதே²ஸு ஸிக்க²தோ’’தி ஏதேன தாஸங் லோகுத்தரஸிக்கா²னங் புப்³ப³பா⁴க³படிபதா³, ‘‘ஸோகா ந ப⁴வந்தீ’’திஆதீ³ஹி ஸிக்கா²பாரிபூரியா ஆனிஸங்ஸா பகாஸிதாதி வேதி³தப்³ப³ங் அயமேவ ச தே²ரஸ்ஸ அஞ்ஞாப்³யாகரணகா³தா² அஹோஸி.
Ettha ca ‘‘adhicetaso’’ti iminā adhicittasikkhā, ‘‘appamajjato’’ti iminā adhisīlasikkhā, ‘‘munino monapathesu sikkhato’’ti etehi adhipaññāsikkhā. ‘‘Munino’’ti vā etena adhipaññāsikkhā, ‘‘monapathesu sikkhato’’ti etena tāsaṃ lokuttarasikkhānaṃ pubbabhāgapaṭipadā, ‘‘sokā na bhavantī’’tiādīhi sikkhāpāripūriyā ānisaṃsā pakāsitāti veditabbaṃ ayameva ca therassa aññābyākaraṇagāthā ahosi.
ஏகுதா³னியத்தே²ரகா³தா²வண்ணனா நிட்டி²தா.
Ekudāniyattheragāthāvaṇṇanā niṭṭhitā.
Related texts:
திபிடக (மூல) • Tipiṭaka (Mūla) / ஸுத்தபிடக • Suttapiṭaka / கு²த்³த³கனிகாய • Khuddakanikāya / தே²ரகா³தா²பாளி • Theragāthāpāḷi / 8. ஏகுதா³னியத்தே²ரகா³தா² • 8. Ekudāniyattheragāthā