Library / Tipiṭaka / තිපිටක • Tipiṭaka / වජිරබුද්‌ධි-ටීකා • Vajirabuddhi-ṭīkā

    එකූනසත්‌තතිද්‌විසතචතුක්‌කකථාවණ්‌ණනා

    Ekūnasattatidvisatacatukkakathāvaṇṇanā

    59-60. ‘‘මතං යෙභුය්‍යෙන අක්‌ඛායිත’’න්‌ති වචනතො අමතං යෙභුය්‍යෙන ඛායිතම්‌පි පාරාජිකවත්‌ථුමෙවාති දස්‌සෙති. සබ්‌බසො ඛායිතං, උප්‌පාටිතං වා ථුල්‌ලච්‌චයවත්‌ථුමෙවාති දස්‌සෙති, තථා ‘‘යෙභුය්‍යෙන ඛායිත’’න්‌ති වචනතො මතං සබ්‌බඛායිතං, උප්‌පාටිතං වා දුක්‌කටවත්‌ථූති දස්‌සෙති. න ච සාවසෙසං පඤ්‌ඤපෙන්‌ති. කිං කාරණා? ඉදඤ්‌හි සික්‌ඛාපදං ලොකවජ්‌ජං, න පණ්‌ණත්‌තිවජ්‌ජං. තත්‌ථ සික්‌ඛාපදන්‌ති පාරාජිකං අධිප්‌පෙතං. තත්‌ථ ථුල්‌ලච්‌චයම්‌පි හි ලොකවජ්‌ජං, න පණ්‌ණත්‌තිවජ්‌ජං. අථ වා උභයම්‌පි අනවසෙසං පඤ්‌ඤත්‌තං. පාරාජිකඛෙත්‌තෙ හි හෙට්‌ඨිමකොටිං පාපෙත්‌වා ඨපිතෙ තතො පරං ථුල්‌ලච්‌චයන්‌ති පඤ්‌ඤත්‌තමෙව හොති. තත්‌ථ ථුල්‌ලච්‌චයඛෙත්‌තම්‌පි පාරාජිකඛෙත්‌තං විය හෙට්‌ඨිමපරිච්‌ඡෙදෙන වුත්‌තන්‌ති වෙදිතබ්‌බං. උපඩ්‌ඪක්‌ඛායිතෙ ථුල්‌ලච්‌චයන්‌ති යත්‌ථ නිමිත්‌තං ඛායිතං, තං දුක්‌කටවත්‌ථූති වෙදිතබ්‌බං. එත්‌ථාහ – පණ්‌ණත්‌තිවජ්‌ජං කිං සාවසෙසමෙව භගවා පඤ්‌ඤාපෙතීති? න. එකංසතො පන යථාසම්‌භවං තත්‌ථ තත්‌ථ පකාසයිස්‌සාම, කිමත්‌ථං පන භගවා උපඩ්‌ඪක්‌ඛායිතෙ පාරාජිකං න පඤ්‌ඤාපෙසීති අයං තාව අපුච්‌ඡා බුද්‌ධවිසයත්‌තා විනයපඤ්‌ඤත්‌තියා. ඉදං පනෙත්‌ථ කාරණපතිරූපකං ‘‘උපඩ්‌ඪභාවස්‌ස දුබ්‌බිනිච්‌ඡයත්‌තා’’ති. යෙභුය්‍යෙන ඛායිතං නාම වච්‌චමග්‌ගපස්‌සාවමග්‌ගමුඛානං චතූසු කොට්‌ඨාසෙසු ද්‌වෙ කොට්‌ඨාසෙ අතික්‌කම්‌ම යාව තතියකොට්‌ඨාසපරියොසානා ඛාදිතං, තතියකොට්‌ඨාසං අතික්‌කම්‌ම යාව චතුත්‌ථකොට්‌ඨාසපරියොසානා දුක්‌කටවත්‌ථු.

    59-60. ‘‘Mataṃ yebhuyyena akkhāyita’’nti vacanato amataṃ yebhuyyena khāyitampi pārājikavatthumevāti dasseti. Sabbaso khāyitaṃ, uppāṭitaṃ vā thullaccayavatthumevāti dasseti, tathā ‘‘yebhuyyena khāyita’’nti vacanato mataṃ sabbakhāyitaṃ, uppāṭitaṃ vā dukkaṭavatthūti dasseti. Na ca sāvasesaṃ paññapenti. Kiṃ kāraṇā? Idañhi sikkhāpadaṃ lokavajjaṃ, na paṇṇattivajjaṃ. Tattha sikkhāpadanti pārājikaṃ adhippetaṃ. Tattha thullaccayampi hi lokavajjaṃ, na paṇṇattivajjaṃ. Atha vā ubhayampi anavasesaṃ paññattaṃ. Pārājikakhette hi heṭṭhimakoṭiṃ pāpetvā ṭhapite tato paraṃ thullaccayanti paññattameva hoti. Tattha thullaccayakhettampi pārājikakhettaṃ viya heṭṭhimaparicchedena vuttanti veditabbaṃ. Upaḍḍhakkhāyite thullaccayanti yattha nimittaṃ khāyitaṃ, taṃ dukkaṭavatthūti veditabbaṃ. Etthāha – paṇṇattivajjaṃ kiṃ sāvasesameva bhagavā paññāpetīti? Na. Ekaṃsato pana yathāsambhavaṃ tattha tattha pakāsayissāma, kimatthaṃ pana bhagavā upaḍḍhakkhāyite pārājikaṃ na paññāpesīti ayaṃ tāva apucchā buddhavisayattā vinayapaññattiyā. Idaṃ panettha kāraṇapatirūpakaṃ ‘‘upaḍḍhabhāvassa dubbinicchayattā’’ti. Yebhuyyena khāyitaṃ nāma vaccamaggapassāvamaggamukhānaṃ catūsu koṭṭhāsesu dve koṭṭhāse atikkamma yāva tatiyakoṭṭhāsapariyosānā khāditaṃ, tatiyakoṭṭhāsaṃ atikkamma yāva catutthakoṭṭhāsapariyosānā dukkaṭavatthu.

    යදිපි නිමිත්‌තං සබ්‌බසො ඛායිතන්‌ති ‘‘ජීවමානකසරීරංයෙව සන්‌ධාය වුත්‌ත’’න්‌ති වදන්‌ති, තං වීමංසිත්‌වා ගහෙතබ්‌බං. අල්‌ලසරීරෙති අභිනවෙ, අකුථිතෙ වා මනුස්‌සානං ජීවමානසරීරෙ අක්‌ඛිනාසාදීසු ථුල්‌ලච්‌චයමෙව. තිරච්‌ඡානගතානං හත්‌ථිඅස්‌සාදීනං නාසාය වත්‌ථිකොසෙ ච ථුල්‌ලච්‌චයන්‌ති ‘‘අමග්‌ගෙන අමග්‌ගං පවෙසෙති, ආපත්‌ති ථුල්‌ලච්‌චයස්‌සා’’ති ඉමාය පාළියා අත්‌ථවිසෙසෙනෙත්‌ථ වුත්‌තං. උපකච්‌ඡකාදීසු දුක්‌කටං, සබ්‌බෙසම්‌පි තිරච්‌ඡානගතානං අක්‌ඛිකණ්‌ණවණෙසු දුක්‌කටං, අවසෙසසරීරෙපි දුක්‌කටමෙවාති ඉදං විනීතවත්‌ථුස්‌මිං ‘‘එහි, භන්‌තෙ, මෙථුනං ධම්‌මං පටිසෙවා’’ති . ‘‘අලං භගිනි නෙතං කප්‌පතී’’ති (පාරා. 79) ඉමිනා තාව මෙථුනරාගාභාවො දස්‌සිතො හොති. ‘‘එහි, භන්‌තෙ, ඌරුන්‌තරිකාය ඝට්‌ටෙහි…පෙ.… සො භික්‌ඛු තථා අකාසී’’ති ඉමිනා තාව මොචනස්‌සාදො දස්‌සිතො හොති, තෙනෙවාහ භගවා ‘‘ආපත්‌ති සඞ්‌ඝාදිසෙසස්‌සා’’ති. ‘‘යො පන මෙථුනරාගෙන ඌරුන්‌තරිකාය ඝට්‌ටෙති, තස්‌ස දුක්‌කට’’න්‌ති සිද්‌ධන්‌ති කත්‌වා වුත්‌තං.

    Yadipi nimittaṃ sabbaso khāyitanti ‘‘jīvamānakasarīraṃyeva sandhāya vutta’’nti vadanti, taṃ vīmaṃsitvā gahetabbaṃ. Allasarīreti abhinave, akuthite vā manussānaṃ jīvamānasarīre akkhināsādīsu thullaccayameva. Tiracchānagatānaṃ hatthiassādīnaṃ nāsāya vatthikose ca thullaccayanti ‘‘amaggena amaggaṃ paveseti, āpatti thullaccayassā’’ti imāya pāḷiyā atthavisesenettha vuttaṃ. Upakacchakādīsu dukkaṭaṃ, sabbesampi tiracchānagatānaṃ akkhikaṇṇavaṇesu dukkaṭaṃ, avasesasarīrepi dukkaṭamevāti idaṃ vinītavatthusmiṃ ‘‘ehi, bhante, methunaṃ dhammaṃ paṭisevā’’ti . ‘‘Alaṃ bhagini netaṃ kappatī’’ti (pārā. 79) iminā tāva methunarāgābhāvo dassito hoti. ‘‘Ehi, bhante, ūruntarikāya ghaṭṭehi…pe… so bhikkhu tathā akāsī’’ti iminā tāva mocanassādo dassito hoti, tenevāha bhagavā ‘‘āpatti saṅghādisesassā’’ti. ‘‘Yo pana methunarāgena ūruntarikāya ghaṭṭeti, tassa dukkaṭa’’nti siddhanti katvā vuttaṃ.

    මනුස්‌සානං අක්‌ඛිකණ්‌ණවණාදි ථුල්‌ලච්‌චයවත්‌ථු, තිරච්‌ඡානගතානං දුක්‌කටවත්‌ථූති එත්‌ථ දුවිඤ්‌ඤෙය්‍යො පාළිලෙසො, තස්‌මා ‘‘න ච, භික්‌ඛවෙ, රත්‌තචිත්‌තෙන අඞ්‌ගජාතං ඡුපිතබ්‌බං, යො ඡුපෙය්‍ය, ආපත්‌ති ථුල්‌ලච්‌චයස්‌සා’’ති වචනතො රත්‌තචිත්‌තෙන අක්‌ඛිකණ්‌ණවණං ඡුපන්‌තස්‌ස දුක්‌කටන්‌ති සිද්‌ධන්‌ති අයං චම්‌මක්‌ඛන්‌ධකෙ පාළිලෙසොති වෙදිතබ්‌බො. ‘‘ජීවමානකපුරිසස්‌සාති ජීවමානකසද්‌දො මතෙ වත්‌තබ්‌බමෙව නත්‌ථීති ඤාපනත්‌ථං වුත්‌තො’’ති වදන්‌ති. මහාඅට්‌ඨකථායං පනාති ඉදං කිඤ්‌චාපි ‘‘කත්‌වා මහාඅට්‌ඨකථං සරීර’’න්‌ති වුත්‌තං, අථ ඛො සෙසඅට්‌ඨකථාසු ‘‘මෙථුනරාගෙන මුඛෙනා’’ති වචනාභාවතො තත්‌ථෙව භාවතො තං වචනං පාළිවචනෙන සංසන්‌දිත්‌වා දස්‌සනත්‌ථං වුත්‌තං. අනුගණ්‌ඨිපදෙ පන ‘‘තං සබ්‌බම්‌පීති මහාඅට්‌ඨකථායමෙව මෙථුනරාගෙන ඉත්‌ථියා නිමිත්‌තං අප්‌පවෙසෙන්‌තො ඡුපති, ථුල්‌ලච්‌චය’’න්‌ති ච වුත්‌තං. ‘‘මෙථුනරාගෙන මුඛෙනා’’තිපි කත්‌ථචි, පාළියං අවිසෙසෙන ‘‘න ච, භික්‌ඛවෙ, රත්‌තචිත්‌තෙන අඞ්‌ගජාතං ඡුපිතබ්‌බ’’න්‌ති වුත්‌තං, තස්‌මා ‘‘තං සබ්‌බ’’න්‌ති වුත්‌තං. පුරිමං පසංසන්‌තීති තිරච්‌ඡානගති…පෙ.… වුත්‌තනයෙනෙව ථුල්‌ලච්‌චයං, කායසංසග්‌ගරාගෙන දුක්‌කටන්‌තිආදිඅට්‌ඨකථාවචනෙහි සංසන්‌දනතො. ‘‘තං සබ්‌බම්‌පි…පෙ.… පුරිමං පසංසන්‌තී’’ති ඉදං සඞ්‌ගීතිතො පච්‌ඡා සීහළදීපකෙහි ආචරියෙහි පාළියා, අට්‌ඨකථායඤ්‌ච වුත්‌තවචනං සංසන්‌දිත්‌වා වුත්‌තවිනිච්‌ඡයොති වුත්‌තං. එත්‌ථ ඉතරථා හීති පකතිමුඛෙන. කස්‌මා දුක්‌කටන්‌ති චෙ? ‘‘අඞ්‌ගුලිබීජාදීනි පවෙසෙන්‌තස්‌ස දුක්‌කට’’න්‌ති වුත්‌තත්‌තා යුත්‌තං. තිරච්‌ඡානගතිත්‌ථියා පස්‌සාවමග්‌ගන්‌ති එත්‌ථ මහාඅට්‌ඨකථායම්‌පි පුබ්‌බෙ ‘‘නිමිත්‌ත’’න්‌ති වත්‌වා එත්‌ථ ‘‘පස්‌සාවමග්‌ග’’න්‌ති වුත්‌තත්‌තා අවසෙසනිමිත්‌තෙ දුක්‌කටන්‌ති යුත්‌තං විය දිස්‌සති. වුත්‌තනයෙනෙවාති මෙථුනරාගෙන. ථුල්‌ලච්‌චයන්‌ති ච ඛන්‌ධකෙ පස්‌සාවනිමිත්‌තවසෙනෙවාගතත්‌තා උපපරික්‌ඛිත්‌වා ගහෙතබ්‌බං.

    Manussānaṃ akkhikaṇṇavaṇādi thullaccayavatthu, tiracchānagatānaṃ dukkaṭavatthūti ettha duviññeyyo pāḷileso, tasmā ‘‘na ca, bhikkhave, rattacittena aṅgajātaṃ chupitabbaṃ, yo chupeyya, āpatti thullaccayassā’’ti vacanato rattacittena akkhikaṇṇavaṇaṃ chupantassa dukkaṭanti siddhanti ayaṃ cammakkhandhake pāḷilesoti veditabbo. ‘‘Jīvamānakapurisassāti jīvamānakasaddo mate vattabbameva natthīti ñāpanatthaṃ vutto’’ti vadanti. Mahāaṭṭhakathāyaṃ panāti idaṃ kiñcāpi ‘‘katvā mahāaṭṭhakathaṃ sarīra’’nti vuttaṃ, atha kho sesaaṭṭhakathāsu ‘‘methunarāgena mukhenā’’ti vacanābhāvato tattheva bhāvato taṃ vacanaṃ pāḷivacanena saṃsanditvā dassanatthaṃ vuttaṃ. Anugaṇṭhipade pana ‘‘taṃ sabbampīti mahāaṭṭhakathāyameva methunarāgena itthiyā nimittaṃ appavesento chupati, thullaccaya’’nti ca vuttaṃ. ‘‘Methunarāgena mukhenā’’tipi katthaci, pāḷiyaṃ avisesena ‘‘na ca, bhikkhave, rattacittena aṅgajātaṃ chupitabba’’nti vuttaṃ, tasmā ‘‘taṃ sabba’’nti vuttaṃ. Purimaṃ pasaṃsantīti tiracchānagati…pe… vuttanayeneva thullaccayaṃ, kāyasaṃsaggarāgena dukkaṭantiādiaṭṭhakathāvacanehi saṃsandanato. ‘‘Taṃ sabbampi…pe… purimaṃ pasaṃsantī’’ti idaṃ saṅgītito pacchā sīhaḷadīpakehi ācariyehi pāḷiyā, aṭṭhakathāyañca vuttavacanaṃ saṃsanditvā vuttavinicchayoti vuttaṃ. Ettha itarathā hīti pakatimukhena. Kasmā dukkaṭanti ce? ‘‘Aṅgulibījādīni pavesentassa dukkaṭa’’nti vuttattā yuttaṃ. Tiracchānagatitthiyā passāvamagganti ettha mahāaṭṭhakathāyampi pubbe ‘‘nimitta’’nti vatvā ettha ‘‘passāvamagga’’nti vuttattā avasesanimitte dukkaṭanti yuttaṃ viya dissati. Vuttanayenevāti methunarāgena. Thullaccayanti ca khandhake passāvanimittavasenevāgatattā upaparikkhitvā gahetabbaṃ.

    එකූනසත්‌තතිද්‌විසතචතුක්‌කකථාවණ්‌ණනා නිට්‌ඨිතා.

    Ekūnasattatidvisatacatukkakathāvaṇṇanā niṭṭhitā.







    Related texts:



    තිපිටක (මූල) • Tipiṭaka (Mūla) / විනයපිටක • Vinayapiṭaka / මහාවිභඞ්‌ග • Mahāvibhaṅga / 1. පඨමපාරාජිකං • 1. Paṭhamapārājikaṃ

    අට්‌ඨකථා • Aṭṭhakathā / විනයපිටක (අට්‌ඨකථා) • Vinayapiṭaka (aṭṭhakathā) / මහාවිභඞ්‌ග-අට්‌ඨකථා • Mahāvibhaṅga-aṭṭhakathā / 1. පඨමපාරාජිකං • 1. Paṭhamapārājikaṃ

    ටීකා • Tīkā / විනයපිටක (ටීකා) • Vinayapiṭaka (ṭīkā) / සාරත්‌ථදීපනී-ටීකා • Sāratthadīpanī-ṭīkā / එකූනසත්‌තතිද්‌විසතචතුක්‌කකථාවණ්‌ණනා • Ekūnasattatidvisatacatukkakathāvaṇṇanā

    ටීකා • Tīkā / විනයපිටක (ටීකා) • Vinayapiṭaka (ṭīkā) / විමතිවිනොදනී-ටීකා • Vimativinodanī-ṭīkā / එකූනසත්‌තතිද්‌විසතචතුක්‌කකථාවණ්‌ණනා • Ekūnasattatidvisatacatukkakathāvaṇṇanā


    © 1991-2023 The Titi Tudorancea Bulletin | Titi Tudorancea® is a Registered Trademark | Terms of use and privacy policy
    Contact