Library / Tipiṭaka / തിപിടക • Tipiṭaka / വിനയവിനിച്ഛയ-ടീകാ • Vinayavinicchaya-ṭīkā

    ഏകുത്തരനയകഥാവണ്ണനാ

    Ekuttaranayakathāvaṇṇanā

    ൪൨൪. ഇതോ പരന്തി ഇതോ സമുട്ഠാനവിനിച്ഛയകഥായ പരം. പരന്തി ഉത്തമം. ഏകുത്തരം നയന്തി ഏകേകഅങ്ഗാതിരേകതായ ഏകുത്തരസങ്ഖാതം ഏകകദുകാദിനയം.

    424.Ito paranti ito samuṭṭhānavinicchayakathāya paraṃ. Paranti uttamaṃ. Ekuttaraṃ nayanti ekekaaṅgātirekatāya ekuttarasaṅkhātaṃ ekakadukādinayaṃ.

    ൪൨൫-൭. കേ ആപത്തികരാ ധമ്മാ…പേ॰… കാ ചാദേസനഗാമിനീതി ഏകേകപഞ്ഹവസേന ഉത്താനത്ഥോയേവ.

    425-7.Ke āpattikarā dhammā…pe… kā cādesanagāminīti ekekapañhavasena uttānatthoyeva.

    ൪൨൮. സമുട്ഠാനാനീതി ആദികോ വിസ്സജ്ജനസങ്ഖാതോ ഉത്തരവാദോ. തത്ഥ സമുട്ഠാനാനി…പേ॰… ദീപിതാതി യസ്മാ ഏതേസം വസേന പുഗ്ഗലോ ആപത്തിം കരോതി ആപജ്ജതി, തസ്മാ ‘‘ആപത്തികരാ’’തി വുത്താ.

    428.Samuṭṭhānānīti ādiko vissajjanasaṅkhāto uttaravādo. Tattha samuṭṭhānāni…pe… dīpitāti yasmā etesaṃ vasena puggalo āpattiṃ karoti āpajjati, tasmā ‘‘āpattikarā’’ti vuttā.

    ൪൨൯. തത്ഥാതി താസു ആപത്തീസു. ലഹുകാതി ലഹുകേന വിനയകമ്മേന വിസുജ്ഝനതോ ലഹുകാ. ഗരുകേന വിനയകമ്മേന വിസുജ്ഝനതോ സങ്ഘാദിസേസാപത്തി, കേനചി ആകാരേന അനാപത്തിഭാവം ഉപനേതും അസക്കുണേയ്യതോ പാരാജികാപത്തി ച ഗരുകാപത്തി നാമ, താ പന ലഹുകാസു വുത്താസു തബ്ബിപരിയായതോ ഞാതും സക്കാതി വിസ്സജ്ജനേ വിസും ന വുത്താ.

    429.Tatthāti tāsu āpattīsu. Lahukāti lahukena vinayakammena visujjhanato lahukā. Garukena vinayakammena visujjhanato saṅghādisesāpatti, kenaci ākārena anāpattibhāvaṃ upanetuṃ asakkuṇeyyato pārājikāpatti ca garukāpatti nāma, tā pana lahukāsu vuttāsu tabbipariyāyato ñātuṃ sakkāti vissajjane visuṃ na vuttā.

    ൪൩൧. ദുട്ഠും കുച്ഛിതഭാവം പരമജേഗുച്ഛം നിന്ദനീയഭാവം ഉലതി ഗച്ഛതീതി ദുട്ഠുല്ലം, പാരാജികസങ്ഘാദിസേസം. തേനാഹ ‘‘ദുവിധാപത്തി ആദിതോ’’തി.

    431. Duṭṭhuṃ kucchitabhāvaṃ paramajegucchaṃ nindanīyabhāvaṃ ulati gacchatīti duṭṭhullaṃ, pārājikasaṅghādisesaṃ. Tenāha ‘‘duvidhāpatti ādito’’ti.

    ൪൩൨. പഞ്ചാനന്തരിയസംയുത്താതി മാതുഘാതകപിതുഘാതകഅരഹന്തഘാതകേഹി ആപന്നാ മനുസ്സവിഗ്ഗഹപാരാജികാപത്തി ച ലോഹിതുപ്പാദകസങ്ഘഭേദകാനം അഭബ്ബതാഹേതുകാ കായവചീദ്വാരപ്പവത്താ അകുസലചേതനാസങ്ഖാതാ പാരാജികാ ച അനന്തരമേവ അപായുപ്പത്തിഹേതുതായ ഇമേ പഞ്ച അനന്തരസംയുത്താ നാമ. താ പന മിച്ഛത്തനിയതേസു അന്തോഗധത്താ ‘‘നിയതാ’’തി വുത്താ.

    432.Pañcānantariyasaṃyuttāti mātughātakapitughātakaarahantaghātakehi āpannā manussaviggahapārājikāpatti ca lohituppādakasaṅghabhedakānaṃ abhabbatāhetukā kāyavacīdvārappavattā akusalacetanāsaṅkhātā pārājikā ca anantarameva apāyuppattihetutāya ime pañca anantarasaṃyuttā nāma. Tā pana micchattaniyatesu antogadhattā ‘‘niyatā’’ti vuttā.

    പരിവാരേ (പരി॰ ൩൨൧) പന അഞ്ഞേപി അന്തരായികാദീ ബഹൂ ഏകകാ ദസ്സിതാ, തേ പന ഗന്ഥഭീരുകജനാനുഗ്ഗഹേന ആചരിയേന ഇധ ന ദസ്സിതാ. അത്ഥികേഹി പരിവാരേയേവ (പരി॰ ൩൨൧) ഗഹേതബ്ബാ. ഏത്ഥ ച സത്തപി ആപത്തിയോ സഞ്ചിച്ച വീതിക്കന്താ സഗ്ഗന്തരായഞ്ചേവ മോക്ഖന്തരായഞ്ച കരോന്തീതി അന്തരായികാ. അജാനന്തേന വീതിക്കന്താ പന പണ്ണത്തിവജ്ജാപത്തി നേവ സഗ്ഗന്തരായം, ന മോക്ഖന്തരായം കരോതീതി അനന്തരായികാ. അന്തരായികം ആപന്നസ്സപി ദേസനാഗാമിനിം ദേസേത്വാ വുട്ഠാനഗാമിനിതോ വുട്ഠായ സുദ്ധിപത്തസ്സ, സാമണേരഭൂമിയം ഠിതസ്സ ച അവാരിതോ സഗ്ഗമഗ്ഗമോക്ഖമഗ്ഗോതി.

    Parivāre (pari. 321) pana aññepi antarāyikādī bahū ekakā dassitā, te pana ganthabhīrukajanānuggahena ācariyena idha na dassitā. Atthikehi parivāreyeva (pari. 321) gahetabbā. Ettha ca sattapi āpattiyo sañcicca vītikkantā saggantarāyañceva mokkhantarāyañca karontīti antarāyikā. Ajānantena vītikkantā pana paṇṇattivajjāpatti neva saggantarāyaṃ, na mokkhantarāyaṃ karotīti anantarāyikā. Antarāyikaṃ āpannassapi desanāgāminiṃ desetvā vuṭṭhānagāminito vuṭṭhāya suddhipattassa, sāmaṇerabhūmiyaṃ ṭhitassa ca avārito saggamaggamokkhamaggoti.

    ഏകകകഥാവണ്ണനാ.

    Ekakakathāvaṇṇanā.

    ൪൩൫. അദ്ധവിഹീനോ നാമ ഊനവീസതിവസ്സോ. അങ്ഗവിഹീനോ നാമ ഹത്ഥച്ഛിന്നാദിഭേദോ. വത്ഥുവിപന്നോ നാമ പണ്ഡകോ, തിരച്ഛാനഗതോ, ഉഭതോബ്യഞ്ജനകോ ച. അവസേസാ ഥേയ്യസംവാസകാദയോ അട്ഠ അഭബ്ബട്ഠാനപ്പത്താ ദുക്കടകാരിനോ നാമ, ഇമസ്മിംയേവ അത്തഭാവേ ദുക്കടേന അത്തനോ കമ്മേന അഭബ്ബട്ഠാനപ്പത്താതി അത്ഥോ. അപരിപുണ്ണോതി അപരിപുണ്ണപത്തചീവരോ. നോ യാചതീതി ഉപസമ്പന്നം ന യാചതി. പടിസിദ്ധാതി ‘‘ദ്വേ പുഗ്ഗലാ ന ഉപസമ്പാദേതബ്ബാ’’തിആദിനാ (പരി॰ ൩൨൨) വാരിതാ.

    435.Addhavihīno nāma ūnavīsativasso. Aṅgavihīno nāma hatthacchinnādibhedo. Vatthuvipanno nāma paṇḍako, tiracchānagato, ubhatobyañjanako ca. Avasesā theyyasaṃvāsakādayo aṭṭha abhabbaṭṭhānappattā dukkaṭakārino nāma, imasmiṃyeva attabhāve dukkaṭena attano kammena abhabbaṭṭhānappattāti attho. Aparipuṇṇoti aparipuṇṇapattacīvaro. No yācatīti upasampannaṃ na yācati. Paṭisiddhāti ‘‘dve puggalā na upasampādetabbā’’tiādinā (pari. 322) vāritā.

    ൪൩൬. ഹവേതി ഏകംസത്ഥേ നിപാതോ. ലദ്ധസമാപത്തിസ്സ ഭിക്ഖുനോ ദീപിതാ ആപത്തി അത്ഥി ഹവേ അത്ഥേവ. നോ ലദ്ധസമാപത്തിസ്സാതി അലദ്ധസമാപത്തിസ്സ ദീപിതാ ആപത്തി അത്ഥേവാതി യോജനാ.

    436.Haveti ekaṃsatthe nipāto. Laddhasamāpattissa bhikkhuno dīpitā āpatti atthi have attheva. No laddhasamāpattissāti aladdhasamāpattissa dīpitā āpatti atthevāti yojanā.

    ൪൩൭. ഭൂതസ്സാതി അത്തനി സന്തസ്സ ഉത്തരിമനുസ്സധമ്മസ്സ. അഭൂതാരോചനാപത്തീതി ചതുത്ഥപാരാജികാപത്തി. അസമാപത്തിലാഭിനോ നിദ്ദിസേതി യോജനാ.

    437.Bhūtassāti attani santassa uttarimanussadhammassa. Abhūtārocanāpattīti catutthapārājikāpatti. Asamāpattilābhino niddiseti yojanā.

    ൪൩൮. ‘‘അത്ഥി സദ്ധമ്മസംയുത്താ’’തിആദീസു അത്ഥി-സദ്ദോ പച്ചത്തേകവചനന്തേഹി പച്ചേകം യോജേതബ്ബോ.

    438.‘‘Atthisaddhammasaṃyuttā’’tiādīsu atthi-saddo paccattekavacanantehi paccekaṃ yojetabbo.

    ൪൩൯. പദസോധമ്മമൂലാദീതി ആദി-സദ്ദേന ‘‘ഉത്തരിഛപ്പഞ്ചവാചാധമ്മദേസനാ’’തി ആപത്തീനം ഗഹണം.

    439.Padasodhammamūlādīti ādi-saddena ‘‘uttarichappañcavācādhammadesanā’’ti āpattīnaṃ gahaṇaṃ.

    ൪൪൦. ഭോഗേതി പരിഭോഗേ. ‘‘സപരിക്ഖാരസംയുതാ’’തി ഇദഞ്ച നിദസ്സനമത്തം. ‘‘പത്തചീവരാനം നിസ്സജ്ജനേ, കിലിട്ഠചീവരാനം അധോവനേ, മലഗ്ഗഹിതപത്തസ്സ അപചനേ’’തി ഏവമാദികാ അയുത്തപരിഭോഗാ ആപത്തിയോപി സകപരിക്ഖാരസംയുത്തായേവ.

    440.Bhogeti paribhoge. ‘‘Saparikkhārasaṃyutā’’ti idañca nidassanamattaṃ. ‘‘Pattacīvarānaṃ nissajjane, kiliṭṭhacīvarānaṃ adhovane, malaggahitapattassa apacane’’ti evamādikā ayuttaparibhogā āpattiyopi sakaparikkhārasaṃyuttāyeva.

    ൪൪൧. മഞ്ചപീഠാദിന്തി ആദി-സദ്ദേന ഭിസിആദീനം ഗഹണം. അജ്ഝോകാസത്ഥരേപി ചാതി അജ്ഝോകാസേ അത്ഥരേ അത്ഥരാപനേ സതി. അനാപുച്ഛാവ ഗമനേതി അനാപുച്ഛിത്വാ വാ ഗമനേ. വാ-സദ്ദേന അനുദ്ധരിത്വാ വാ അനുദ്ധരാപേത്വാ വാ ഗമനം സങ്ഗണ്ഹാതി. പരസന്തകസംയുതാതി പരപരിക്ഖാരപടിബദ്ധാ.

    441.Mañcapīṭhādinti ādi-saddena bhisiādīnaṃ gahaṇaṃ. Ajjhokāsattharepi cāti ajjhokāse atthare attharāpane sati. Anāpucchāva gamaneti anāpucchitvā vā gamane. -saddena anuddharitvā vā anuddharāpetvā vā gamanaṃ saṅgaṇhāti. Parasantakasaṃyutāti paraparikkhārapaṭibaddhā.

    ൪൪൩. ‘‘സിഖരണീസീ’’തി യം വചനം സച്ചം, തം ഭണതോ ഗരുകം ദുട്ഠുല്ലവാചാസങ്ഘാദിസേസോ സിയാതി യോജനാ.

    443. ‘‘Sikharaṇīsī’’ti yaṃ vacanaṃ saccaṃ, taṃ bhaṇato garukaṃ duṭṭhullavācāsaṅghādiseso siyāti yojanā.

    ൪൪൫. ഗരുകാപത്തീതി ഉത്തരിമനുസ്സധമ്മപാരാജികാപത്തി. ഭൂതസ്സാരോചനേതി ഭൂതസ്സ ഉത്തരിമനുസ്സധമ്മസ്സ അനുപസമ്പന്നസ്സ ആരോചനേ. സച്ചം വദതോതി സച്ചം വചനം വദന്തസ്സ. ലഹുകാതി പാചിത്തിയാപത്തി.

    445.Garukāpattīti uttarimanussadhammapārājikāpatti. Bhūtassārocaneti bhūtassa uttarimanussadhammassa anupasampannassa ārocane. Saccaṃ vadatoti saccaṃ vacanaṃ vadantassa. Lahukāti pācittiyāpatti.

    ൪൪൭. വികോപേതുന്തി വഗ്ഗകരണേന വികോപേതും. ഹത്ഥപാസം ജഹന്തി അന്തോസീമായ ഏവ ഹത്ഥപാസം ജഹന്തോ, ഹത്ഥപാസം ജഹിത്വാ ഏകമന്തം നിസീദന്തോതി അത്ഥോ. ഫുസേതി ഭൂമിഗതോ ഫുസേയ്യ.

    447.Vikopetunti vaggakaraṇena vikopetuṃ. Hatthapāsaṃ jahanti antosīmāya eva hatthapāsaṃ jahanto, hatthapāsaṃ jahitvā ekamantaṃ nisīdantoti attho. Phuseti bhūmigato phuseyya.

    ൪൪൮. വേഹാസകുടിയാ ഉപരി ആഹച്ചപാദകം മഞ്ചം വാ പീഠം വാ അഭിനിസീദന്തോ വേഹാസഗതോ ആപജ്ജതീതി യോജനാ. സചേ തം ഭൂമിയം പഞ്ഞപേത്വാ നിസജ്ജേയ്യ, ന ആപജ്ജേയ്യ. തേന വുത്തം ‘‘ന ഭൂമിതോ’’തി.

    448. Vehāsakuṭiyā upari āhaccapādakaṃ mañcaṃ vā pīṭhaṃ vā abhinisīdanto vehāsagato āpajjatīti yojanā. Sace taṃ bhūmiyaṃ paññapetvā nisajjeyya, na āpajjeyya. Tena vuttaṃ ‘‘na bhūmito’’ti.

    ൪൪൯. പവിസന്തോതി ആരാമം പവിസന്തോ. നിക്ഖമന്തി തതോ ഏവ നിക്ഖമന്തോ. ന്തി ആരാമം.

    449.Pavisantoti ārāmaṃ pavisanto. Nikkhamanti tato eva nikkhamanto. Tanti ārāmaṃ.

    ൪൫൦. വത്തമപൂരേത്വാനാതി സീസതോ ഛത്താപനയനം, പാദതോ ഉപാഹനാമുഞ്ചനവത്തം അകത്വാ. നിക്ഖമന്തി ബഹി നിക്ഖമന്തോ ഛത്തുപാഹനം ധാരേന്തോപി ന ആപജ്ജതി.

    450.Vattamapūretvānāti sīsato chattāpanayanaṃ, pādato upāhanāmuñcanavattaṃ akatvā. Nikkhamanti bahi nikkhamanto chattupāhanaṃ dhārentopi na āpajjati.

    ൪൫൧. ‘‘നിക്ഖമന്തോ’’തി ഇദം ‘‘നിക്ഖമ’’ന്തി ഏതസ്സ അത്ഥപദം. പവിസം ന ചാതി യം ആരാമം സന്ധായ ഗതോ, തം പവിസന്തോ ന ആപജ്ജേയ്യ.

    451.‘‘Nikkhamanto’’ti idaṃ ‘‘nikkhama’’nti etassa atthapadaṃ. Pavisaṃ na cāti yaṃ ārāmaṃ sandhāya gato, taṃ pavisanto na āpajjeyya.

    ൪൫൩. യാ കാചി ഭിക്ഖുനീ അതിഗമ്ഭീരം ഉദകസുദ്ധികം ആദിയന്തീ ആപത്തിം ആപജ്ജതീതി യോജനാ.

    453. Yā kāci bhikkhunī atigambhīraṃ udakasuddhikaṃ ādiyantī āpattiṃ āpajjatīti yojanā.

    ൪൫൭. വത്തം പനത്തനോതി യം അത്തനോ നേത്ഥാരവത്തം വുത്തം, സോ തം അസമാദിയന്തോവ ആപജ്ജതി നാമാതി യോജനാ.

    457.Vattaṃ panattanoti yaṃ attano netthāravattaṃ vuttaṃ, so taṃ asamādiyantova āpajjati nāmāti yojanā.

    ൪൬൦. ഇതരസ്സ ആചരിയസ്സ, തഥാ സദ്ധിവിഹാരികസ്സ ച.

    460.Itarassa ācariyassa, tathā saddhivihārikassa ca.

    ൪൬൨. ദദമാനോതി പാരിവത്തകം വിനാ ദദമാനോ.

    462.Dadamānoti pārivattakaṃ vinā dadamāno.

    ൪൬൩. മുദൂതി മുദുപിട്ഠികോ. ‘‘ലമ്ബീആദിനോ’’തി പദച്ഛേദോ. ആദി-സദ്ദേന ‘‘ഹത്ഥേന ഉപക്കമിത്വാ അസുചിം മോചേന്തസ്സ, ഊരുനാ അങ്ഗജാതം പേല്ലന്തസ്സ, അത്താനം വധിത്വാ വധിത്വാ രോദന്തിയാ ഭിക്ഖുനിയാ ആപത്തീ’’തി ഏവമാദീനം സങ്ഗഹോ. അത്താതി ഏത്ഥ നിസ്സിതാതി ഉത്തരപദലോപോ, വിഭത്തിലോപോ ച നിരുത്തിലക്ഖണേന ദട്ഠബ്ബോ. സേസാതി മേഥുനധമ്മകായസംസഗ്ഗപഹാരദാനാദീസു വുത്താപത്തി. പരനിസ്സിതാതി പരം നിസ്സായ ആപജ്ജിതബ്ബാതി അത്ഥോ.

    463.Mudūti mudupiṭṭhiko. ‘‘Lambīādino’’ti padacchedo. Ādi-saddena ‘‘hatthena upakkamitvā asuciṃ mocentassa, ūrunā aṅgajātaṃ pellantassa, attānaṃ vadhitvā vadhitvā rodantiyā bhikkhuniyā āpattī’’ti evamādīnaṃ saṅgaho. Attāti ettha nissitāti uttarapadalopo, vibhattilopo ca niruttilakkhaṇena daṭṭhabbo. Sesāti methunadhammakāyasaṃsaggapahāradānādīsu vuttāpatti. Paranissitāti paraṃ nissāya āpajjitabbāti attho.

    ൪൬൫. ‘‘ന , ഭിക്ഖവേ, ഓവാദോ ന ഗഹേതബ്ബോ’’തി വചനതോ ഓവാദം ന ഗണ്ഹന്തോ ന പടിഗ്ഗണ്ഹന്തോ വജ്ജതം ആപജ്ജതി നാമ.

    465. ‘‘Na , bhikkhave, ovādo na gahetabbo’’ti vacanato ovādaṃ na gaṇhanto na paṭiggaṇhanto vajjataṃ āpajjati nāma.

    ൪൭൦. അരുണുഗ്ഗേതി അരുണുഗ്ഗമനേ. നഅരുണുഗ്ഗമേതി അരുണുഗ്ഗമനതോ അഞ്ഞസ്മിം കാലേ.

    470.Aruṇuggeti aruṇuggamane. Naaruṇuggameti aruṇuggamanato aññasmiṃ kāle.

    ൪൭൧. ഏകരത്താതിക്കമേ ഛാരത്താതിക്കമേ സത്താഹാതിക്കമേ ദസാഹാതിക്കമേതി യോജനാ. ആദി-സദ്ദേന മാസാദീനം സങ്ഗഹോ. വുത്തമാപത്തിന്തി സബ്ബത്ഥ നിസ്സഗ്ഗിയേ പാചിത്തിയാപത്തിം. ‘‘ആപജ്ജതി അരുണുഗ്ഗമേ’’തി പദച്ഛേദോ.

    471. Ekarattātikkame chārattātikkame sattāhātikkame dasāhātikkameti yojanā. Ādi-saddena māsādīnaṃ saṅgaho. Vuttamāpattinti sabbattha nissaggiye pācittiyāpattiṃ. ‘‘Āpajjati aruṇuggame’’ti padacchedo.

    ൪൭൩. പരസന്തകം രുക്ഖലതാദിം ഥേയ്യായ ഛിന്ദന്തസ്സ പാരാജികം, ഛിന്ദന്തസ്സ പാചിത്തിമത്തം ഹോതീതി ആഹ ‘‘ഭൂതഗാമം ഛിന്ദന്തോ പാരാജികഞ്ച പാചിത്തിഞ്ച ഫുസേ’’തി.

    473. Parasantakaṃ rukkhalatādiṃ theyyāya chindantassa pārājikaṃ, chindantassa pācittimattaṃ hotīti āha ‘‘bhūtagāmaṃ chindanto pārājikañca pācittiñca phuse’’ti.

    ൪൭൫. ഛാദേന്തോ പനാതി ഏത്ഥ ‘‘കാ ആപത്തീ’’തി സേസോ. തത്ര ആഹ ‘‘ആപത്തിം ഛാദേന്തോ നരോ ആപജ്ജതീ’’തി.

    475.Chādento panāti ettha ‘‘kā āpattī’’ti seso. Tatra āha ‘‘āpattiṃ chādento naro āpajjatī’’ti.

    അച്ഛിന്നോതി അച്ഛിന്നചീവരോ. നച്ഛാദേന്തോതി തിണേന വാ പണ്ണേന വാ സാഖാഭങ്ഗാദിനാ യേന കേനചി അത്തനോ ഹിരികോപിനം അപ്പടിച്ഛാദേന്തോ. യഥാഹ – ‘‘തിണേന വാ പണ്ണേന വാ പടിച്ഛാദേത്വാ ആഗന്തബ്ബം, ന ത്വേവ നഗ്ഗേന ആഗന്തബ്ബം. യോ ആഗച്ഛേയ്യ, ആപത്തി ദുക്കടസ്സാ’’തി (പാരാ॰ ൫൧൭).

    Acchinnoti acchinnacīvaro. Nacchādentoti tiṇena vā paṇṇena vā sākhābhaṅgādinā yena kenaci attano hirikopinaṃ appaṭicchādento. Yathāha – ‘‘tiṇena vā paṇṇena vā paṭicchādetvā āgantabbaṃ, na tveva naggena āgantabbaṃ. Yo āgaccheyya, āpatti dukkaṭassā’’ti (pārā. 517).

    ൪൭൬. കുസചീരാദിന്തി ആദി-സദ്ദേന വാകചീരഫലകചീരാദീനം തിത്ഥിയധജാനം ഗഹണം. ധാരേന്തോ കോചി ആപജ്ജതീതി സേസോ. തത്രാഹ – ‘‘കുസചീരാദീനി ധാരേന്തോ ധാരേന്തോ ആപജ്ജതീ’’തി (പരി॰ അട്ഠ॰ ൩൨൨).

    476.Kusacīrādinti ādi-saddena vākacīraphalakacīrādīnaṃ titthiyadhajānaṃ gahaṇaṃ. Dhārento koci āpajjatīti seso. Tatrāha – ‘‘kusacīrādīni dhārento dhārento āpajjatī’’ti (pari. aṭṭha. 322).

    ൪൭൭. യം നിസ്സട്ഠപത്തം ‘‘അയം തേ ഭിക്ഖു പത്തോ യാവഭേദനായ ധാരേതബ്ബോ’’തി ദിന്നം, തം സക്കച്ചം അധാരേന്തോ ദോസവാ ഹോതി ആപജ്ജതി ആപത്തിം. സചിത്തകാചിത്തകദുകസ്സ സഞ്ഞാവിമോക്ഖദുകം യഥാക്കമം പരിയായോതി ആഹ ‘‘സചിത്തകദുക’’ന്തിആദി.

    477. Yaṃ nissaṭṭhapattaṃ ‘‘ayaṃ te bhikkhu patto yāvabhedanāya dhāretabbo’’ti dinnaṃ, taṃ sakkaccaṃ adhārento cadosavā hoti āpajjati āpattiṃ. Sacittakācittakadukassa saññāvimokkhadukaṃ yathākkamaṃ pariyāyoti āha ‘‘sacittakaduka’’ntiādi.

    ദുകകഥാവണ്ണനാ.

    Dukakathāvaṇṇanā.

    ൪൭൮. യാ ആപത്തി നാഥേ തിട്ഠന്തേ ഹോതി, നോ പരിനിബ്ബുതേ, സാ ആപത്തി അത്ഥി. യാ ആപത്തി നാഥേ പരിനിബ്ബുതേ ഹോതി, ന തു തിട്ഠന്തേ, സാപി അത്ഥി. യാ ആപത്തി നാഥേ തിട്ഠന്തേപി ഹോതി പരിനിബ്ബുതേപി, സാ ആപത്തി അത്ഥീതി യോജനാ.

    478. Yā āpatti nāthe tiṭṭhante hoti, no parinibbute, sā āpatti atthi. Yā āpatti nāthe parinibbute hoti, na tu tiṭṭhante, sāpi atthi. Yā āpatti nāthe tiṭṭhantepi hoti parinibbutepi, sā āpatti atthīti yojanā.

    ൪൭൯. സാ കതമാതി ആഹ ‘‘രുഹിരുപ്പാദനാപത്തീ’’തിആദി. തത്ഥ ഥേരമാവുസവാദേന, വദതോ പരിനിബ്ബുതേതി ‘‘യഥാ ഖോ പനാനന്ദ, ഏതരഹി ഭിക്ഖൂ അഞ്ഞമഞ്ഞം ആവുസോവാദേന സമുദാചരന്തി, ന ഖോ മമച്ചയേന ഏവം സമുദാചരിതബ്ബം…പേ॰… നവകതരേന ഭിക്ഖുനാ ഥേരതരോ ഭിക്ഖു ‘ഭന്തേ’തി വാ ‘ആയസ്മാ’തി വാ സമുദാചരിതബ്ബോ’’തി (ദീ॰ നി॰ ൨.൨൧൬) വചനതോ ഥേരം ആവുസോവാദേന സമുദാചരണപച്ചയാ ആപത്തിം പരിനിബ്ബുതേ ഭഗവതി ആപജ്ജതി, നോ തിട്ഠന്തേതി അത്ഥോ.

    479. Sā katamāti āha ‘‘ruhiruppādanāpattī’’tiādi. Tattha theramāvusavādena, vadato parinibbuteti ‘‘yathā kho panānanda, etarahi bhikkhū aññamaññaṃ āvusovādena samudācaranti, na kho mamaccayena evaṃ samudācaritabbaṃ…pe… navakatarena bhikkhunā therataro bhikkhu ‘bhante’ti vā ‘āyasmā’ti vā samudācaritabbo’’ti (dī. ni. 2.216) vacanato theraṃ āvusovādena samudācaraṇapaccayā āpattiṃ parinibbute bhagavati āpajjati, no tiṭṭhanteti attho.

    ൪൮൧. കഥം കാലേയേവ ആപത്തി സിയാ, ന വികാലേ. കഥം വികാലേയേവ ആപത്തി സിയാ, കാലേ ന സിയാ. കഥം കാലേ ചേവ വികാലേ ചാതി ഉഭയത്ഥ സിയാതി പഞ്ഹേ.

    481. Kathaṃ kāleyeva āpatti siyā, na vikāle. Kathaṃ vikāleyeva āpatti siyā, kāle na siyā. Kathaṃ kāle ceva vikāle cāti ubhayattha siyāti pañhe.

    ൪൮൨. യഥാക്കമം വിസ്സജ്ജേന്തോ ആഹ ‘‘ഭുഞ്ജതോ’’തിആദി.

    482. Yathākkamaṃ vissajjento āha ‘‘bhuñjato’’tiādi.

    ൪൮൩. അവസേസം പന സബ്ബം ആപത്തിം കാലവികാലേസു സബ്ബദാ ആപജ്ജതി, തത്ഥ ച സംസയോ നത്ഥീതി യോജനാ.

    483. Avasesaṃ pana sabbaṃ āpattiṃ kālavikālesu sabbadā āpajjati, tattha ca saṃsayo natthīti yojanā.

    ൪൮൪. ‘‘അത്ഥാപത്തി രത്തിം ആപജ്ജതി, നോ ദിവാ, അത്ഥാപത്തി ദിവാ ആപജ്ജതി, നോ രത്തിം, അത്ഥാപത്തി രത്തിഞ്ചേവ ആപജ്ജതി ദിവാ ചാ’’തി (പരി॰ ൩൨൩) വുത്തം തികം ദസ്സേതുമാഹ ‘‘രത്തിമേവാ’’തിആദി.

    484. ‘‘Atthāpatti rattiṃ āpajjati, no divā, atthāpatti divā āpajjati, no rattiṃ, atthāpatti rattiñceva āpajjati divā cā’’ti (pari. 323) vuttaṃ tikaṃ dassetumāha ‘‘rattimevā’’tiādi.

    ൪൮൬. അത്ഥാപത്തി ദസവസ്സോ ആപജ്ജതി, നോ ഊനദസവസ്സോ, സാ കഥം സിയാ. അത്ഥാപത്തി ഊനദസവസ്സോ ആപജ്ജതി, നോ ദസവസ്സോ, സാ കഥം ഹോതി. അത്ഥാപത്തി ദസവസ്സോപി ആപജ്ജതി ഊനദസവസ്സോപീതി ഉഭയത്ഥപി ആപത്തി കഥം ഹോതീതി യോജനാ.

    486. Atthāpatti dasavasso āpajjati, no ūnadasavasso, sā kathaṃ siyā. Atthāpatti ūnadasavasso āpajjati, no dasavasso, sā kathaṃ hoti. Atthāpatti dasavassopi āpajjati ūnadasavassopīti ubhayatthapi āpatti kathaṃ hotīti yojanā.

    ൪൮൭. തത്ഥ വിസ്സജ്ജനമാഹ ‘‘ഉപട്ഠാപേതീ’’തിആദി. ‘‘ബാലോ’’തി ഏതസ്സ ഹി അത്ഥപദം ‘‘അബ്യത്തോ’’തി.

    487. Tattha vissajjanamāha ‘‘upaṭṭhāpetī’’tiādi. ‘‘Bālo’’ti etassa hi atthapadaṃ ‘‘abyatto’’ti.

    ൪൮൮. ഊനദസവസ്സോ ഏവം ‘‘അഹം പണ്ഡിതോ’’തി പരിസം ഗണ്ഹതി, തഥാ ആപത്തിം ആപജ്ജതീതി യോജനാ. ‘‘ദസവസ്സോ ഊനോ’’തി പദച്ഛേദോ. ദസവസ്സോ, ഊനദസവസ്സോ ചാതി ഉഭോപേതേ പരിസുപട്ഠാപനാപത്തിതോ അഞ്ഞം ആപത്തിം ആപജ്ജതീതി യോജനാ. ഏത്ഥ ച ‘‘ആപജ്ജന്തേ’’തി വത്തബ്ബേ ഗാഥാബന്ധവസേന ന-കാരലോപോ.

    488. Ūnadasavasso evaṃ ‘‘ahaṃ paṇḍito’’ti parisaṃ gaṇhati, tathā āpattiṃ āpajjatīti yojanā. ‘‘Dasavasso ūno’’ti padacchedo. Dasavasso, ūnadasavasso cāti ubhopete parisupaṭṭhāpanāpattito aññaṃ āpattiṃ āpajjatīti yojanā. Ettha ca ‘‘āpajjante’’ti vattabbe gāthābandhavasena na-kāralopo.

    ൪൮൯. കഥം കാളേ ആപത്തിം ആപജ്ജതി, ന ജുണ്ഹേ, കഥം ജുണ്ഹേ ആപത്തിം ആപജ്ജതി, ന കാളസ്മിം, കഥം കാളേ ച ജുണ്ഹേ ചാതി ഉഭയത്ഥപി ആപജ്ജതീതി യോജനാ.

    489. Kathaṃ kāḷe āpattiṃ āpajjati, na juṇhe, kathaṃ juṇhe āpattiṃ āpajjati, na kāḷasmiṃ, kathaṃ kāḷe ca juṇhe cāti ubhayatthapi āpajjatīti yojanā.

    ൪൯൦. വിസ്സജ്ജനമാഹ ‘‘വസ്സ’’ന്തിആദി. ‘‘ആപജ്ജതേ അപ്പവാരേന്തോ’’തി പദച്ഛേദോ. ജുണ്ഹേതി പുരിമപക്ഖേ. കാളകേതി അപരപക്ഖേ.

    490. Vissajjanamāha ‘‘vassa’’ntiādi. ‘‘Āpajjate appavārento’’ti padacchedo. Juṇheti purimapakkhe. Kāḷaketi aparapakkhe.

    ൪൯൧. അവിപത്തിനാതി ചതുബ്ബിധവിപത്തിരഹിതത്താ അവിപത്തിനാ ഭഗവതാ പഞ്ഞത്തം. അവസേസന്തി വസ്സം അനുപഗമനാപത്തിയാ ച പവാരണാപത്തിയാ ച അവസേസം സബ്ബം ആപത്തിം.

    491.Avipattināti catubbidhavipattirahitattā avipattinā bhagavatā paññattaṃ. Avasesanti vassaṃ anupagamanāpattiyā ca pavāraṇāpattiyā ca avasesaṃ sabbaṃ āpattiṃ.

    ൪൯൨. വസ്സൂപഗമനം കാളേ കപ്പതി, ജുണ്ഹേ നോ കപ്പതി, പവാരണാ ജുണ്ഹേ കപ്പതി, കാളേ നോ കപ്പതി, സേസം അനുഞ്ഞാതം സബ്ബം സങ്ഘകിച്ചം കാളേ ച ജുണ്ഹേ ചാതി ഉഭയത്ഥപി കപ്പതീതി യോജനാ.

    492. Vassūpagamanaṃ kāḷe kappati, juṇhe no kappati, pavāraṇā juṇhe kappati, kāḷe no kappati, sesaṃ anuññātaṃ sabbaṃ saṅghakiccaṃ kāḷe ca juṇhe cāti ubhayatthapi kappatīti yojanā.

    ൪൯൩. അത്ഥാപത്തി ഹേമന്തേ ഹോതി, ഇതരഉതുദ്വയേ ഗിമ്ഹാനവസ്സാനസങ്ഖാതേ ന ഹോതി, അത്ഥാപത്തി ഗിമ്ഹേയേവ ഹോതി, ന സേസേസു വസ്സാനഹേമന്തസങ്ഖാതേസു, അത്ഥാപത്തി വസ്സേ ഹോതി, നോ ഇതരദ്വയേ ഹേമന്തഗിമ്ഹസങ്ഖാതേതി യോജനാ.

    493. Atthāpatti hemante hoti, itarautudvaye gimhānavassānasaṅkhāte na hoti, atthāpatti gimheyeva hoti, na sesesu vassānahemantasaṅkhātesu, atthāpatti vasse hoti, no itaradvaye hemantagimhasaṅkhāteti yojanā.

    ൪൯൪-൬. സാ തിവിധാപി ആപത്തി കതമാതി ആഹ ‘‘ദിനേ പാടിപദക്ഖാതേ’’തിആദി. തത്ഥ ദിനേ…പേ॰… പുണ്ണമാസിയാതി അപരകത്തികപുണ്ണമാസിയാ കാളപക്ഖപാടിപദദിവസേ പച്ചുദ്ധരിത്വാ വികപ്പേത്വാ ഠപിതം പന തം വസ്സസാടികചീവരം സചേ ഹേമന്തേ നിവാസേതി, ഹേമന്തേ ആപജ്ജതീതി യോജനാ.

    494-6. Sā tividhāpi āpatti katamāti āha ‘‘dine pāṭipadakkhāte’’tiādi. Tattha dine…pe… puṇṇamāsiyāti aparakattikapuṇṇamāsiyā kāḷapakkhapāṭipadadivase paccuddharitvā vikappetvā ṭhapitaṃ pana taṃ vassasāṭikacīvaraṃ sace hemante nivāseti, hemante āpajjatīti yojanā.

    പച്ഛിമേതി ഏത്ഥ സാമിവചനപ്പസങ്ഗേ ഭുമ്മം. പച്ഛിമസ്സ കത്തികസ്സ യസ്മിം പുണ്ണമേ ദിവസേ വസ്സികസാടികചീവരം പച്ചുദ്ധരിതബ്ബം, തസ്മിം ദിവസേ തം അപച്ചുദ്ധരിത്വാവ പാടിപദേ അരുണം ഉട്ഠാപേന്തോ അപച്ചുദ്ധരണപച്ചയാ ആപത്തി ഹേമന്തേയേവ ആപജ്ജതി, ഇതരേ ഗിമ്ഹാനവസ്സാനഉതുദ്വയേ ന ആപജ്ജതീതി കുരുന്ദട്ഠകഥായം (പരി॰ അട്ഠ॰ ൩൨൩) നിദ്ദിട്ഠന്തി യോജനാ. ‘‘അനുജാനാമി, ഭിക്ഖവേ, വസ്സികസാടികം വസ്സാനം ചതുമാസം അധിട്ഠാതും, തതോ പരം വികപ്പേതു’’ന്തി (മഹാവ॰ ൩൫൮) വുത്തപാളിയാ കുരുന്ദട്ഠകഥാവചനസ്സ അവിരുജ്ഝനതോ ‘‘തമ്പി സുവുത്ത’’ന്തി (പരി॰ അട്ഠ॰ ൩൨൩) സമന്തപാസാദികായ വുത്തത്താ ‘‘ഹേമന്തേ ആപജ്ജതീ’’തി വചനസ്സ ഉഭയമ്പി അത്ഥോ ഹോതീതി ഗഹേതബ്ബം.

    Pacchimeti ettha sāmivacanappasaṅge bhummaṃ. Pacchimassa kattikassa yasmiṃ puṇṇame divase vassikasāṭikacīvaraṃ paccuddharitabbaṃ, tasmiṃ divase taṃ apaccuddharitvāva pāṭipade aruṇaṃ uṭṭhāpento apaccuddharaṇapaccayā āpatti hemanteyeva āpajjati, itare gimhānavassānautudvaye na āpajjatīti kurundaṭṭhakathāyaṃ (pari. aṭṭha. 323) niddiṭṭhanti yojanā. ‘‘Anujānāmi, bhikkhave, vassikasāṭikaṃ vassānaṃ catumāsaṃ adhiṭṭhātuṃ, tato paraṃ vikappetu’’nti (mahāva. 358) vuttapāḷiyā kurundaṭṭhakathāvacanassa avirujjhanato ‘‘tampi suvutta’’nti (pari. aṭṭha. 323) samantapāsādikāya vuttattā ‘‘hemante āpajjatī’’ti vacanassa ubhayampi attho hotīti gahetabbaṃ.

    ൪൯൭. ഗിമ്ഹാനമാസാനം സമ്ബന്ധിനി ഗിമ്ഹികേ ഉതുമ്ഹി. മാസതോ അതിരേകോ അതിരേകമാസോതി കത്വാ അതിരേകമാസോ കാലോ സേസോതി വത്തബ്ബേ കാലേ. പരിയേസന്തോതി അഞ്ഞാതികഅപ്പവാരിതട്ഠാനതോ സതുപ്പാദകരണേന വസ്സികസാടികം പരിയേസന്തോ ച അതിരേകമാസോ സേസോതി കത്വാ നിവാസേന്തോ ച ഗിമ്ഹേ ആപത്തിം ആപജ്ജതി. ‘‘ന തു ഏവ ഇതരഉതുദ്വയേ’’തി പദച്ഛേദോ. ഗിമ്ഹേ പരിയേസന്തോ പുരിമമാസത്തയേ ആപജ്ജതീതി കത്വാ നിവാസേന്തോ അഡ്ഢമാസാധികേ ഗിമ്ഹമാസത്തയേ ആപജ്ജതി. നിസ്സന്ദേഹേ ‘‘ഗിമ്ഹാനം പച്ഛിമമാസതോ പുരിമേസു സത്തസു മാസേസൂ’’തി വുത്തം, തദയുത്തം ‘‘ഗിമ്ഹാനേയേവ ആപജ്ജതീ’’തി ഗിമ്ഹാപത്തിയാ ദസ്സിതത്താ, ‘‘ഇതരഉതുദ്വയേ’’തി പടിസിദ്ധത്താ ച. ഏത്ഥ ച ഗാഥായ പരിയേസനാപത്തിയായേവ ദസ്സനം നിദസ്സനമത്തന്തി കത്വാ നിവാസനാപത്തിയാ ച ഗിമ്ഹേയേവ സമ്ഭവോതി സാപി ദസ്സിതാ.

    497. Gimhānamāsānaṃ sambandhini gimhike utumhi. Māsato atireko atirekamāsoti katvā atirekamāso kālo sesoti vattabbe kāle. Pariyesantoti aññātikaappavāritaṭṭhānato satuppādakaraṇena vassikasāṭikaṃ pariyesanto ca atirekamāso sesoti katvā nivāsento ca gimhe āpattiṃ āpajjati. ‘‘Na tu eva itarautudvaye’’ti padacchedo. Gimhe pariyesanto purimamāsattaye āpajjatīti katvā nivāsento aḍḍhamāsādhike gimhamāsattaye āpajjati. Nissandehe ‘‘gimhānaṃ pacchimamāsato purimesu sattasu māsesū’’ti vuttaṃ, tadayuttaṃ ‘‘gimhāneyeva āpajjatī’’ti gimhāpattiyā dassitattā, ‘‘itarautudvaye’’ti paṭisiddhattā ca. Ettha ca gāthāya pariyesanāpattiyāyeva dassanaṃ nidassanamattanti katvā nivāsanāpattiyā ca gimheyeva sambhavoti sāpi dassitā.

    ൪൯൮. ഇധ പന ഇമസ്മിം സാസനേ യോ ഭിക്ഖു വസ്സികസാടികചീവരേ വിജ്ജമാനേ നഗ്ഗോ കായം ഓവസ്സാപേതി, സോ ഹവേ ഏകംസേന വസ്സേ വസ്സാനഉതുമ്ഹി ആപജ്ജതീതി യോജനാ.

    498.Idha pana imasmiṃ sāsane yo bhikkhu vassikasāṭikacīvare vijjamāne naggo kāyaṃ ovassāpeti, so have ekaṃsena vasse vassānautumhi āpajjatīti yojanā.

    ൪൯൯. ‘‘അത്ഥാപത്തി സങ്ഘോ ആപജ്ജതി, ന ഗണോ ന പുഗ്ഗലോ, അത്ഥാപത്തി ഗണോ ആപജ്ജതി, ന സങ്ഘോ ന പുഗ്ഗലോ, അത്ഥാപത്തി പുഗ്ഗലോ ആപജ്ജതി, ന സങ്ഘോ ന ഗണോ’’തി (പരി॰ ൩൨൩) വുത്തത്തികം ദസ്സേതുമാഹ ‘‘ആപജ്ജതി ഹി സങ്ഘോവാ’’തിആദി.

    499. ‘‘Atthāpatti saṅgho āpajjati, na gaṇo na puggalo, atthāpatti gaṇo āpajjati, na saṅgho na puggalo, atthāpatti puggalo āpajjati, na saṅgho na gaṇo’’ti (pari. 323) vuttattikaṃ dassetumāha ‘‘āpajjati hi saṅghovā’’tiādi.

    ൫൦൦. കഥമാപജ്ജതീതി ആഹ ‘‘അധിട്ഠാന’’ന്തിആദി. അധിട്ഠാനന്തി അധിട്ഠാനുപോസഥം കരോന്തോ പാരിസുദ്ധിഉപോസഥം വാതി സമ്ബന്ധോ. ഇധ അത്തനോ യഥാപത്തമുപോസഥം അകത്വാ അപത്തഉപോസഥകരണം ആപജ്ജിതബ്ബാപത്തിദസ്സനസ്സ അധിപ്പേതത്താ, അത്തകരണദോസസ്സ വിസും വിസും വക്ഖമാനത്താ ച ന ഗണോ ന ച പുഗ്ഗലോതി ഏത്ഥ അധിട്ഠാനം കരോന്തോ പുഗ്ഗലോ ച പാരിസുദ്ധിം കരോന്തോ ഗണോ ച നാപജ്ജതീതി യഥാലാഭയോജനാ കാതബ്ബാ. യഥാക്കമം യോജനം കരോമീതി വിപരിയായവികപ്പോ ന കാതബ്ബോ. ഏവമുപരിപി വിപരിയായവിപക്ഖം കത്വാ യഥാലാഭയോജനാവ കാതബ്ബാ.

    500. Kathamāpajjatīti āha ‘‘adhiṭṭhāna’’ntiādi. Adhiṭṭhānanti adhiṭṭhānuposathaṃ karonto pārisuddhiuposathaṃ vāti sambandho. Idha attano yathāpattamuposathaṃ akatvā apattauposathakaraṇaṃ āpajjitabbāpattidassanassa adhippetattā, attakaraṇadosassa visuṃ visuṃ vakkhamānattā ca na gaṇo na ca puggaloti ettha adhiṭṭhānaṃ karonto puggalo ca pārisuddhiṃ karonto gaṇo ca nāpajjatīti yathālābhayojanā kātabbā. Yathākkamaṃ yojanaṃ karomīti vipariyāyavikappo na kātabbo. Evamuparipi vipariyāyavipakkhaṃ katvā yathālābhayojanāva kātabbā.

    ൫൦൧. ‘‘ഉപോസഥ’’ന്തി ഇദം ‘‘സുത്തുദ്ദേസമധിട്ഠാന’’ന്തി പദേഹി പച്ചേകം യോജേതബ്ബം.

    501.‘‘Uposatha’’nti idaṃ ‘‘suttuddesamadhiṭṭhāna’’nti padehi paccekaṃ yojetabbaṃ.

    ൫൦൨. സുത്തുദ്ദേസം കരോന്തോ വാതി ഏത്ഥ വാ-സദ്ദേന പാരിസുദ്ധിം ഗണ്ഹാതി. സുത്തുദ്ദേസം, പാരിസുദ്ധിം വാ ഉപോസഥം കരോന്തോ പുഗ്ഗലോ ആപത്തിം ആപജ്ജതി, സുത്തുദ്ദേസം കരോന്തോ സങ്ഘോ ച നാപജ്ജതി, പാരിസുദ്ധിം കരോന്തോ ഗണോ ച ന ആപജ്ജതീതി യോജനാ.

    502.Suttuddesaṃ karonto vāti ettha -saddena pārisuddhiṃ gaṇhāti. Suttuddesaṃ, pārisuddhiṃ vā uposathaṃ karonto puggalo āpattiṃ āpajjati, suttuddesaṃ karonto saṅgho ca nāpajjati, pārisuddhiṃ karonto gaṇo ca na āpajjatīti yojanā.

    ൫൦൩. കഥം പന ഗിലാനോവ ആപത്തിം ആപജ്ജതി, ന അഗിലാനോ, കഥം അഗിലാനോവ ആപത്തിം ആപജ്ജതി, നോ ഗിലാനോ, കഥം ഗിലാനോ ച അഗിലാനോ ച ഉഭോപി ആപജ്ജന്തീതി യോജനാ.

    503. Kathaṃ pana gilānova āpattiṃ āpajjati, na agilāno, kathaṃ agilānova āpattiṃ āpajjati, no gilāno, kathaṃ gilāno ca agilāno ca ubhopi āpajjantīti yojanā.

    ൫൦൪. യോ പന അകല്ലകോ ഗിലാനോ അഞ്ഞേന പന ഭേസജ്ജേന അത്ഥേ സതി തദഞ്ഞം തതോ അഞ്ഞം ഭേസജ്ജം വിഞ്ഞാപേതി, സോ ആപജ്ജതി പാചിത്തിയാപത്തിന്തി യോജനാ.

    504. Yo pana akallako gilāno aññena pana bhesajjena atthe sati tadaññaṃ tato aññaṃ bhesajjaṃ viññāpeti, so āpajjati pācittiyāpattinti yojanā.

    ൫൦൫. ഭേസജ്ജേന അത്ഥേ അവിജ്ജമാനേപി സചേ ഭേസജ്ജം വിഞ്ഞാപേതി, അഗിലാനോവ വിഞ്ഞത്തിപച്ചയാ ആപത്തിം ആപജ്ജതി. സേസം പന ആപത്തിം ഗിലാനഅഗിലാനാ ഉഭോപി ആപജ്ജന്തി.

    505. Bhesajjena atthe avijjamānepi sace bhesajjaṃ viññāpeti, agilānova viññattipaccayā āpattiṃ āpajjati. Sesaṃ pana āpattiṃ gilānaagilānā ubhopi āpajjanti.

    ൫൦൬. അത്ഥാപത്തി അന്തോവ ആപജ്ജതി, ന ബഹിദ്ധാ, തഥാ അത്ഥാപത്തി ബഹി ഏവ ആപജ്ജതി, ന അന്തോ, അത്ഥാപത്തി അന്തോ, ബഹിദ്ധാതി ഉഭയത്ഥപി ആപജ്ജതീതി യോജനാ.

    506. Atthāpatti antova āpajjati, na bahiddhā, tathā atthāpatti bahi eva āpajjati, na anto, atthāpatti anto, bahiddhāti ubhayatthapi āpajjatīti yojanā.

    ൫൦൭. കേവലം അന്തോയേവ ആപജ്ജതീതി യോജനാ.

    507. Kevalaṃ antoyeva āpajjatīti yojanā.

    ൫൦൮. മഞ്ചാദിന്തി സങ്ഘികമഞ്ചാദിം.

    508.Mañcādinti saṅghikamañcādiṃ.

    ൫൦൯. ‘‘അന്തോസീമായ ഏവ ആപത്തി’’ന്തി പദച്ഛേദോ. കഥം അന്തോസീമായ ഏവ ആപത്തിം ആപജ്ജതി, നേവ ബഹിസീമായ ആപത്തിം ആപജ്ജതി, കഥം ബഹിസീമായ ഏവ ആപത്തിം ആപജ്ജതി, നോ അന്തോസീമായ ആപത്തിം ആപജ്ജതി, കഥം അന്തോസീമായ ച ബഹിസീമായ ചാതി ഉഭയത്ഥപി ആപജ്ജതീതി യോജനാ.

    509. ‘‘Antosīmāya eva āpatti’’nti padacchedo. Kathaṃ antosīmāya eva āpattiṃ āpajjati, neva bahisīmāya āpattiṃ āpajjati, kathaṃ bahisīmāya eva āpattiṃ āpajjati, no antosīmāya āpattiṃ āpajjati, kathaṃ antosīmāya ca bahisīmāya cāti ubhayatthapi āpajjatīti yojanā.

    ൫൧൦. സഛത്തുപാഹനോ ഭിക്ഖൂതി ഛത്തുപാഹനസഹിതോ ആഗന്തുകോ ഭിക്ഖു. പവിസന്തോ തപോധനോതി ആഗന്തുകവത്തം അദസ്സേത്വാ സങ്ഘാരാമം പവിസന്തോ.

    510.Sachattupāhano bhikkhūti chattupāhanasahito āgantuko bhikkhu. Pavisanto tapodhanoti āgantukavattaṃ adassetvā saṅghārāmaṃ pavisanto.

    ൫൧൧. ‘‘ഉപചാരസ്സ അതിക്കമേ’’തി പദച്ഛേദോ.

    511. ‘‘Upacārassa atikkame’’ti padacchedo.

    ൫൧൨. സേസം സബ്ബം ആപത്തിം അന്തോസീമായ ച ബഹിസീമായ ച ആപജ്ജതീതി യോജനാ. ഏത്ഥ ച കിഞ്ചാപി വസ്സച്ഛേദാപത്തിം ബഹിസീമാഗതോ ആപജ്ജതി, ഭിക്ഖുനീആരാമപവേസനാപത്തിം അന്തോസീമായ ആപജ്ജതി, തദുഭയം പന ആഗന്തുകഗമികവത്തഭേദാപത്തീഹി ഏകപരിച്ഛേദന്തി ഉപലക്ഖണതോ ഏതേനേവ വിഞ്ഞായതീതി വിസും ന വുത്തന്തി ഗഹേതബ്ബം. ഏവം സബ്ബത്ഥ ഈദിസേസു ഠാനേസു വിനിച്ഛയോ വേദിതബ്ബോ.

    512.Sesaṃ sabbaṃ āpattiṃ antosīmāya ca bahisīmāya ca āpajjatīti yojanā. Ettha ca kiñcāpi vassacchedāpattiṃ bahisīmāgato āpajjati, bhikkhunīārāmapavesanāpattiṃ antosīmāya āpajjati, tadubhayaṃ pana āgantukagamikavattabhedāpattīhi ekaparicchedanti upalakkhaṇato eteneva viññāyatīti visuṃ na vuttanti gahetabbaṃ. Evaṃ sabbattha īdisesu ṭhānesu vinicchayo veditabbo.

    തികകഥാവണ്ണനാ.

    Tikakathāvaṇṇanā.

    ൫൧൫. വചീദ്വാരികമാപത്തിന്തി മുസാവാദപേസുഞ്ഞഹരണാദിവസേന വചീദ്വാരേ ആപജ്ജിതബ്ബാപത്തിം. പരവാചായ സുജ്ഝതീതി സങ്ഘമജ്ഝേ ഏകവാചികായ തിണവത്ഥാരകകമ്മവാചായ സുജ്ഝതി.

    515.Vacīdvārikamāpattinti musāvādapesuññaharaṇādivasena vacīdvāre āpajjitabbāpattiṃ. Paravācāya sujjhatīti saṅghamajjhe ekavācikāya tiṇavatthārakakammavācāya sujjhati.

    ൫൧൬. വജ്ജമേവ വജ്ജതാ, തം, പാചിത്തിയന്തി അത്ഥോ.

    516. Vajjameva vajjatā, taṃ, pācittiyanti attho.

    ൫൧൮-൯. തം ദേസേത്വാ വിസുജ്ഝന്തോതി തം ദേസേത്വാ വിസുദ്ധോ ഹോന്തോ. യാവതതിയകം പനാതി യാവതതിയേന സമനുഭാസനകമ്മേന ആപന്നം സങ്ഘാദിസേസാപത്തിം പന. പരിവാസാദീതി ആദി-സദ്ദേന മാനത്തമൂലായപടികസ്സനഅബ്ഭാനാനി ഗഹിതാനി.

    518-9.Taṃdesetvā visujjhantoti taṃ desetvā visuddho honto. Yāvatatiyakaṃ panāti yāvatatiyena samanubhāsanakammena āpannaṃ saṅghādisesāpattiṃ pana. Parivāsādīti ādi-saddena mānattamūlāyapaṭikassanaabbhānāni gahitāni.

    ൫൨൨. കായദ്വാരികമാപത്തിന്തി കായദ്വാരേന ആപജ്ജിതബ്ബം പഹാരദാനാദിആപത്തിം.

    522.Kāyadvārikamāpattinti kāyadvārena āpajjitabbaṃ pahāradānādiāpattiṃ.

    ൫൨൩. കായേനേവ വിസുജ്ഝതീതി തിണവത്ഥാരകം ഗന്ത്വാ കായസാമഗ്ഗിം ദേന്തോ വിസുജ്ഝതി.

    523.Kāyeneva visujjhatīti tiṇavatthārakaṃ gantvā kāyasāmaggiṃ dento visujjhati.

    ൫൨൬. യോ സുത്തോ ആപത്തിം ആപജ്ജതി, സോ കഥം പടിബുദ്ധോ വിസുജ്ഝതി. യോ പടിബുദ്ധോവ ആപന്നോ, സോ കഥം സുത്തോ സുജ്ഝതീതി യോജനാ.

    526. Yo sutto āpattiṃ āpajjati, so kathaṃ paṭibuddho visujjhati. Yo paṭibuddhova āpanno, so kathaṃ sutto sujjhatīti yojanā.

    ൫൨൮. സഗാരസേയ്യകാദിന്തി മാതുഗാമേന സഹസേയ്യാദിആപത്തിം.

    528.Sagāraseyyakādinti mātugāmena sahaseyyādiāpattiṃ.

    ൫൨൯. ജഗ്ഗന്തോതി ജാഗരന്തോ നിദ്ദം വിനോദേന്തോ.

    529.Jaggantoti jāgaranto niddaṃ vinodento.

    ൫൩൧. പടിബുദ്ധോതി അനിദ്ദായന്തോ.

    531.Paṭibuddhoti aniddāyanto.

    ൫൩൨. അചിത്തോതി ‘‘സിക്ഖാപദം വീതിക്കമിസ്സാമീ’’തി ചിത്താ ഭാവേന അചിത്തോ.

    532.Acittoti ‘‘sikkhāpadaṃ vītikkamissāmī’’ti cittā bhāvena acitto.

    ൫൩൫. സചിത്തകാപത്തിന്തി വികാലഭോജനാദിആപത്തിം. തിണവത്ഥാരേ സയന്തോ നിദ്ദായന്തോ തിണവത്ഥാരകകമ്മേ കരിയമാനേ ‘‘ഇമിനാഹം കമ്മേന ആപത്തിതോ വുട്ഠാമീ’’തി ചിത്തരഹിതോ വുട്ഠഹന്തോ അചിത്തകോ വിസുജ്ഝതി.

    535.Sacittakāpattinti vikālabhojanādiāpattiṃ. Tiṇavatthāre sayanto niddāyanto tiṇavatthārakakamme kariyamāne ‘‘imināhaṃ kammena āpattito vuṭṭhāmī’’ti cittarahito vuṭṭhahanto acittako visujjhati.

    ൫൩൬. പച്ഛിമം തു പദദ്വയന്തി –

    536.Pacchimaṃ tu padadvayanti –

    ‘‘ആപജ്ജിത്വാ അചിത്തോവ, അചിത്തോവ വിസുജ്ഝതി;

    ‘‘Āpajjitvā acittova, acittova visujjhati;

    ആപജ്ജിത്വാ സചിത്തോവ, സചിത്തോവ വിസുജ്ഝതീ’’തി. –

    Āpajjitvā sacittova, sacittova visujjhatī’’ti. –

    പദദ്വയം . അമിസ്സേത്വാതി അചിത്തസചിത്തപദേഹി ഏവമേവ മിസ്സം അകത്വാ. ഏത്ഥാതി പുരിമപദദ്വയേ. വുത്താനുസാരേനാതി വുത്തനയാനുസാരേന.

    Padadvayaṃ . Amissetvāti acittasacittapadehi evameva missaṃ akatvā. Etthāti purimapadadvaye. Vuttānusārenāti vuttanayānusārena.

    ൫൩൯. കമ്മതോതി സമനുഭാസനകമ്മതോ.

    539.Kammatoti samanubhāsanakammato.

    ൫൪൦. ആപജ്ജിത്വാ അകമ്മതോതി സമനുഭാസനകമ്മം വിനാവ ആപജ്ജിത്വാ.

    540.Āpajjitvā akammatoti samanubhāsanakammaṃ vināva āpajjitvā.

    ൫൪൧. സമനുഭാസനേ ആപജ്ജിതബ്ബം സങ്ഘാദിസേസാപത്തിം സമനുഭാസനമാഹ കാരണൂപചാരേന.

    541. Samanubhāsane āpajjitabbaṃ saṅghādisesāpattiṃ samanubhāsanamāha kāraṇūpacārena.

    ൫൪൨. അവസേസന്തി മുസാവാദപാചിത്തിയാദികം.

    542.Avasesanti musāvādapācittiyādikaṃ.

    ൫൪൩. വിസുജ്ഝതി അസമ്മുഖാതി സങ്ഘസ്സ അസമ്മുഖാ വിസുജ്ഝതി. ഇദഞ്ച സമ്മുഖാവിനയേന ചേവ പടിഞ്ഞാതകരണേന ച സമേന്തം ആപത്താധികരണം സന്ധായ വുത്തം. തത്ഥ പുഗ്ഗലസമ്മുഖതായ സബ്ഭാവേപി സങ്ഘസ്സ അസമ്മുഖതായ ആപജ്ജതി വാ വിസുജ്ഝതി വാതി ‘‘അസമ്മുഖാ’’തി വുത്തം.

    543.Visujjhati asammukhāti saṅghassa asammukhā visujjhati. Idañca sammukhāvinayena ceva paṭiññātakaraṇena ca samentaṃ āpattādhikaraṇaṃ sandhāya vuttaṃ. Tattha puggalasammukhatāya sabbhāvepi saṅghassa asammukhatāya āpajjati vā visujjhati vāti ‘‘asammukhā’’ti vuttaṃ.

    ൫൫൧. ‘‘അചിത്തകചതുക്കം അജാനന്തചതുക്ക’’ന്തി കുസലത്തികഫസ്സപഞ്ചകാദിവോഹാരോ വിയ ആദിപദവസേന വുത്തോ.

    551. ‘‘Acittakacatukkaṃ ajānantacatukka’’nti kusalattikaphassapañcakādivohāro viya ādipadavasena vutto.

    ൫൫൨-൩. അത്ഥാപത്തി ആഗന്തുകോ ആപജ്ജതി, ന ചേതരോ ആവാസികോ ആപജ്ജതി, അത്ഥാപത്തി ആവാസികോവ ആപജ്ജതി, ന ചേതരോ ആഗന്തുകോ ആപജ്ജതി, അത്ഥാപത്തി ആഗന്തുകോ ച ആവാസികോ ച തേ ഉഭോപി ആപജ്ജന്തി, ഉഭോ സേസം ന ആപജ്ജന്തി അത്ഥീതി യോജനാ.

    552-3. Atthāpatti āgantuko āpajjati, na cetaro āvāsiko āpajjati, atthāpatti āvāsikova āpajjati, na cetaro āgantuko āpajjati, atthāpatti āgantuko ca āvāsiko ca te ubhopi āpajjanti, ubho sesaṃ na āpajjanti atthīti yojanā.

    ൫൫൫. ഇതരോതി ആവാസികോ. ആവാസവത്തന്തി ആവാസികേന ആഗന്തുകസ്സ കാതബ്ബവത്തം. ആവാസീതി ആവാസികോ.

    555.Itaroti āvāsiko. Āvāsavattanti āvāsikena āgantukassa kātabbavattaṃ. Āvāsīti āvāsiko.

    ൫൫൬. ന ചേവാഗന്തുകോതി തം ആവാസികവത്തം അകരോന്തോ ആഗന്തുകോ ന ചേവ ആപജ്ജതി . സേസം കായവചീദ്വാരികം ആപത്തിം. ഉഭോപി ആഗന്തുകആവാസികാ. ഭിക്ഖുഭിക്ഖുനീനം അസാധാരണം ആപത്തിം ന ആപജ്ജന്തി.

    556.Na cevāgantukoti taṃ āvāsikavattaṃ akaronto āgantuko na ceva āpajjati . Sesaṃ kāyavacīdvārikaṃ āpattiṃ. Ubhopi āgantukaāvāsikā. Bhikkhubhikkhunīnaṃ asādhāraṇaṃ āpattiṃ na āpajjanti.

    ൫൫൭. വത്ഥുനാനത്തതാതി വീതിക്കമനാനത്തതാ. ആപത്തിനാനത്തതാതി പാരാജികാദീനം സത്തന്നം ആപത്തിക്ഖന്ധാനം അഞ്ഞമഞ്ഞനാനത്തതാ.

    557.Vatthunānattatāti vītikkamanānattatā. Āpattinānattatāti pārājikādīnaṃ sattannaṃ āpattikkhandhānaṃ aññamaññanānattatā.

    ൫൬൩. ‘‘പാരാജികാനം…പേ॰… നാനഭാവോ’’തി ഇദം നിദസ്സനമത്തം സങ്ഘാദിസേസാനം അനിയതാദീഹി വത്ഥുനാനതായ ചേവ ആപത്തിനാനതായ ച ലബ്ഭമാനത്താ.

    563.‘‘Pārājikānaṃ…pe… nānabhāvo’’ti idaṃ nidassanamattaṃ saṅghādisesānaṃ aniyatādīhi vatthunānatāya ceva āpattinānatāya ca labbhamānattā.

    ൫൬൫. അയമേവ വിനിച്ഛയോതി ന കേവലം പാരാജികാപത്തീസുയേവ സാധാരണാപത്തിയോ ഏകതോ ച വിസുഞ്ച ആപജ്ജന്താനം യഥാവുത്തവിനിച്ഛയോ, അഥ ഖോ അവസേസസാധാരണാപത്തിയോപി വുത്തനയേന ആപജ്ജതി, അയമേവ വിനിച്ഛയോ യോജേതബ്ബോ.

    565.Ayameva vinicchayoti na kevalaṃ pārājikāpattīsuyeva sādhāraṇāpattiyo ekato ca visuñca āpajjantānaṃ yathāvuttavinicchayo, atha kho avasesasādhāraṇāpattiyopi vuttanayena āpajjati, ayameva vinicchayo yojetabbo.

    ൫൭൭. ആദിയന്തോ ഗണ്ഹന്തോ. പയോജേന്തോതി ഗണ്ഹാപേന്തോ.

    577.Ādiyanto gaṇhanto. Payojentoti gaṇhāpento.

    ൫൭൯. ഊനകം പാദം…പേ॰… ലഹും ഫുസേതി ഥുല്ലച്ചയം, ദുക്കടഞ്ച സന്ധായാഹ.

    579.Ūnakaṃpādaṃ…pe… lahuṃ phuseti thullaccayaṃ, dukkaṭañca sandhāyāha.

    ൫൮൦. ഏതേനേവ ഉപായേന, സേസകമ്പി പദത്തയന്തി യോ അയം പഠമവിനിച്ഛയേ വുത്തനയോ, ഏതേനേവ നയേന ഊനപാദം ആദിയന്തോ ലഹുകാപത്തിം ആപജ്ജതി, പാദം വാ അതിരേകപാദം വാ ഗഹണത്ഥം ആണാപേന്തോ ഗരും പാരാജികാപത്തിം ആപജ്ജതി, പാദം വാ അതിരേകപാദം വാ ഗണ്ഹന്തോ ച ഗഹണത്ഥായ ആണാപേന്തോ ച ഗരുകേ പാരാജികാപത്തിയംയേവ തിട്ഠതി, ഊനപാദം ഗണ്ഹന്തോ ച ഗഹണത്ഥായ ആണാപേന്തോ ച ലഹുകേ ഥുല്ലച്ചയേ, ദുക്കടേ വാ തിട്ഠതീതി ഏവം സേസകമ്പി ഇമം പദത്തയം. അത്ഥസമ്ഭവതോയേവാതി യഥാവുത്തസ്സ അത്ഥസ്സ സമ്ഭവവസേനേവ.

    580.Eteneva upāyena, sesakampi padattayanti yo ayaṃ paṭhamavinicchaye vuttanayo, eteneva nayena ūnapādaṃ ādiyanto lahukāpattiṃ āpajjati, pādaṃ vā atirekapādaṃ vā gahaṇatthaṃ āṇāpento garuṃ pārājikāpattiṃ āpajjati, pādaṃ vā atirekapādaṃ vā gaṇhanto ca gahaṇatthāya āṇāpento ca garuke pārājikāpattiyaṃyeva tiṭṭhati, ūnapādaṃ gaṇhanto ca gahaṇatthāya āṇāpento ca lahuke thullaccaye, dukkaṭe vā tiṭṭhatīti evaṃ sesakampi imaṃ padattayaṃ. Atthasambhavatoyevāti yathāvuttassa atthassa sambhavavaseneva.

    ൫൮൧-൨. കഥം കാലേയേവ ആപത്തി സിയാ, നോ വികാലേ, വികാലേയേവ ആപത്തി സിയാ, ന ച കാലേ, അത്ഥാപത്തി കാലേ ച പകാസിതാ വികാലേ ച, അത്ഥാപത്തി നേവ കാലേ ച പകാസിതാ നേവ വികാലേ ചാതി യോജനാ.

    581-2. Kathaṃ kāleyeva āpatti siyā, no vikāle, vikāleyeva āpatti siyā, na ca kāle, atthāpatti kāle ca pakāsitā vikāle ca, atthāpatti neva kāle ca pakāsitā neva vikāle cāti yojanā.

    ൫൮൬-൭. കാലേ പടിഗ്ഗഹിതം കിം കാലേ കപ്പതി വികാലേ തു നോ കപ്പതി, വികാലേ ഗഹിതം കിം വികാലേ കപ്പതി, നോ കാലേ കപ്പതി, കാലേ ച വികാലേ ച പടിഗ്ഗഹിതം കിം നാമ കാലേ ച വികാലേ ച കപ്പതി, കാലേ ച വികാലേ ച പടിഗ്ഗഹിതം കിം നാമ കാലേ ച വികാലേ ച ന കപ്പതി, വദ ഭദ്രമുഖാതി യോജനാ.

    586-7. Kāle paṭiggahitaṃ kiṃ kāle kappati vikāle tu no kappati, vikāle gahitaṃ kiṃ vikāle kappati, no kāle kappati, kāle ca vikāle ca paṭiggahitaṃ kiṃ nāma kāle ca vikāle ca kappati, kāle ca vikāle ca paṭiggahitaṃ kiṃ nāma kāle ca vikāle ca na kappati, vada bhadramukhāti yojanā.

    ൫൮൯. വികാലേയേവ കപ്പതി, അപരജ്ജു കാലേപി ന കപ്പതീതി യോജനാ.

    589. Vikāleyeva kappati, aparajju kālepi na kappatīti yojanā.

    ൫൯൨. കുലദൂസനകമ്മാദിന്തി ആദി-സദ്ദേന അഭൂതാരോചനരൂപിയസംവോഹാരവിഞ്ഞത്തികുഹനാദീനം സങ്ഗഹോ.

    592.Kuladūsanakammādinti ādi-saddena abhūtārocanarūpiyasaṃvohāraviññattikuhanādīnaṃ saṅgaho.

    ൫൯൩-൪. കതമാ ആപത്തി പച്ചന്തിമേസു ദേസേസു ആപജ്ജതി, ന മജ്ഝിമേ, കതമാ ആപത്തി മജ്ഝിമേ പന ദേസസ്മിം ആപജ്ജതി, ന ച പച്ചന്തിമേസു, കതമാ ആപത്തി പച്ചന്തിമേസു ചേവ ദേസേസു ആപജ്ജതി മജ്ഝിമേ ച, കതമാ ആപത്തി പച്ചന്തിമേസു ചേവ ദേസേസു ന ആപജ്ജതി ന മജ്ഝിമേ ചാതി യോജനാ.

    593-4. Katamā āpatti paccantimesu desesu āpajjati, na majjhime, katamā āpatti majjhime pana desasmiṃ āpajjati, na ca paccantimesu, katamā āpatti paccantimesu ceva desesu āpajjati majjhime ca, katamā āpatti paccantimesu ceva desesu na āpajjati na majjhime cāti yojanā.

    ൫൯൬. ‘‘സോ ഗുണങ്ഗുണുപാഹന’’ന്തി പദച്ഛേദോ. സോ ഭിക്ഖൂതി അത്ഥോ.

    596. ‘‘So guṇaṅguṇupāhana’’nti padacchedo. So bhikkhūti attho.

    ൫൯൯. ഏവം ‘‘ആപജ്ജതി, നാപജ്ജതീ’’തി പദവസേന പച്ചന്തിമചതുക്കം ദസ്സേത്വാ ‘‘നേവ കപ്പതി, ന കപ്പതീ’’തി പദവസേന ദസ്സേതുമാഹ ‘‘പച്ചന്തിമേസൂ’’തിആദി.

    599. Evaṃ ‘‘āpajjati, nāpajjatī’’ti padavasena paccantimacatukkaṃ dassetvā ‘‘neva kappati, na kappatī’’ti padavasena dassetumāha ‘‘paccantimesū’’tiādi.

    ൬൦൧. വുത്തന്തി ‘‘ഗണേന പഞ്ചവഗ്ഗേനാ’’തിആദിഗാഥായ ഹേട്ഠാ വുത്തം.

    601.Vuttanti ‘‘gaṇena pañcavaggenā’’tiādigāthāya heṭṭhā vuttaṃ.

    ൬൦൩. ഏവം വത്തുന്തി ‘‘ന കപ്പതീ’’തി വത്തും. പഞ്ചലോണാദികന്തി ‘‘അനുജാനാമി, ഭിക്ഖവേ, ലോണാനീ’’തിആദി.

    603.Evaṃ vattunti ‘‘na kappatī’’ti vattuṃ. Pañcaloṇādikanti ‘‘anujānāmi, bhikkhave, loṇānī’’tiādi.

    ൬൦൮. അനുഞ്ഞാതട്ഠാനസ്സ അന്തോ നോ ആപജ്ജതി, തം അതിക്കമന്തോ ബഹിയേവ ച ആപജ്ജതീതി യോജനാ.

    608. Anuññātaṭṭhānassa anto no āpajjati, taṃ atikkamanto bahiyeva ca āpajjatīti yojanā.

    ൬൧൨. സേക്ഖപഞ്ഞത്തീതി സേഖിയപഞ്ഞത്തി.

    612.Sekkhapaññattīti sekhiyapaññatti.

    ൬൧൩. അഗണാതി അദുതിയാ. ഏത്ഥ ഹി ഏകാപി ഗണോ നാമ.

    613.Agaṇāti adutiyā. Ettha hi ekāpi gaṇo nāma.

    ൬൧൪. ഉഭയത്ഥപി അസാധാരണമാപത്തിന്തി ഭിക്ഖുനീനം നിയതാപഞ്ഞത്തി വേദിതബ്ബാ.

    614.Ubhayatthapi asādhāraṇamāpattinti bhikkhunīnaṃ niyatāpaññatti veditabbā.

    ൬൧൬. ഗിലാനോ ച നാപജ്ജതി, അഗിലാനോ ച നാപജ്ജതീതി ഏവം ഉഭോപി നാപജ്ജന്തീതി യോജനാ. തികാദീസു ദസ്സിതാനം പദാനം ചതുക്കാദിദസ്സനവസേന പുനപ്പുനം ഗഹണം.

    616. Gilāno ca nāpajjati, agilāno ca nāpajjatīti evaṃ ubhopi nāpajjantīti yojanā. Tikādīsu dassitānaṃ padānaṃ catukkādidassanavasena punappunaṃ gahaṇaṃ.

    ൬൧൮. ‘‘ആപജ്ജതി അഗിലാനോവാ’’തി പദച്ഛേദോ.

    618. ‘‘Āpajjati agilānovā’’ti padacchedo.

    ചതുക്കകഥാവണ്ണനാ.

    Catukkakathāvaṇṇanā.

    ൬൨൦. ‘‘ഗരുഥുല്ലച്ചയ’’ന്തി വത്തബ്ബേ ‘‘ഗരു’’ന്തി നിഗ്ഗഹീതാഗമോ.

    620. ‘‘Garuthullaccaya’’nti vattabbe ‘‘garu’’nti niggahītāgamo.

    ൬൨൧. പഞ്ച കഥിനാനിസംസാ ഹേട്ഠാ വുത്തായേവ.

    621. Pañca kathinānisaṃsā heṭṭhā vuttāyeva.

    ൬൨൬. അഗ്ഗിസത്ഥനഖക്കന്തന്തി അഗ്ഗിസത്ഥനഖേഹി അക്കന്തം ഫുട്ഠം, പഹടന്തി അത്ഥോ. അബീജന്തി നോബീജം. ഉബ്ബട്ടബീജകന്തി നിബ്ബട്ടബീജകം.

    626.Aggisatthanakhakkantanti aggisatthanakhehi akkantaṃ phuṭṭhaṃ, pahaṭanti attho. Abījanti nobījaṃ. Ubbaṭṭabījakanti nibbaṭṭabījakaṃ.

    ൬൨൮. പവാരണാപീതി പടിക്ഖേപപവാരണാപി. ഓദനാദീഹീതി ആദി-സദ്ദേന സത്തുകുമ്മാസമച്ഛമംസാനം ഗഹണം. കായാദിഗഹണേനാതി കായേന വാ കായപടിബദ്ധേന വാ ഗഹണേന. ‘‘ദാതുകാമാഭിഹാരോ ച, ഹത്ഥപാസേരണക്ഖമ’’ന്തി ഇമേഹി ചതൂഹി അങ്ഗേഹി സദ്ധിം തേസം ദ്വിന്നമേകം ഗഹേത്വാ പടിഗ്ഗഹണാ പഞ്ചേവ ഹോന്തി.

    628.Pavāraṇāpīti paṭikkhepapavāraṇāpi. Odanādīhīti ādi-saddena sattukummāsamacchamaṃsānaṃ gahaṇaṃ. Kāyādigahaṇenāti kāyena vā kāyapaṭibaddhena vā gahaṇena. ‘‘Dātukāmābhihāro ca, hatthapāseraṇakkhama’’nti imehi catūhi aṅgehi saddhiṃ tesaṃ dvinnamekaṃ gahetvā paṭiggahaṇā pañceva honti.

    ൬൨൯-൩൦. വിനയഞ്ഞുകസ്മിന്തി വിനയധരേ പുഗ്ഗലേ. സകഞ്ച സീലന്തി അത്തനോ പാതിമോക്ഖസംവരസീലഞ്ച. സുരക്ഖിതം ഹോതീതി ആപത്താനാപത്തികപ്പിയാകപ്പിയാനം വിജാനന്തതായ അസേവിതബ്ബം പഹായ സേവിതബ്ബംയേവ സേവനവസേന സുട്ഠു രക്ഖിതം ഹോതി. കുക്കുച്ചമഞ്ഞസ്സ നിരാകരോതീതി അഞ്ഞസ്സ സബ്രഹ്മചാരിനോ കപ്പിയാകപ്പിയവിസയേ ഉപ്പന്നം കുക്കുച്ചം നിവാരേതി. വിസാരദോ ഭാസതി സങ്ഘമജ്ഝേതി കപ്പിയാകപ്പിയാനം വിനിച്ഛയകഥായ ഉപ്പന്നായ നിരാസങ്കോ നിബ്ഭയോ വോഹരതി. വേരിഭിക്ഖൂതി അത്തപച്ചത്ഥികേ പുഗ്ഗലേ. ധമ്മസ്സ ചേവ ഠിതിയാ പവത്തോതി ‘‘വിനയോ നാമ സാസനസ്സ ആയു, വിനയേ ഠിതേ സാസനം ഠിതം ഹോതീ’’തി (പാരാ॰ അട്ഠ॰ ൧.പഠമമഹാസങ്ഗീതികഥാ; ദീ॰ നി॰ അട്ഠ॰ ൧.പഠമമഹാസങ്ഗീതികഥാ; ഖു॰ പാ॰ അട്ഠ॰ ൫.മങ്ഗലസുത്തവണ്ണനാ; ഥേരഗാ॰ അട്ഠ॰ ൧.൨൫൧) വചനതോ സദ്ധമ്മട്ഠിതിയാ പടിപന്നോ ഹോതി. തസ്മാ കാരണാ. തത്ഥ വിനയഞ്ഞുഭാവേ. ധീരോ പഞ്ഞവാ ഭിക്ഖു.

    629-30.Vinayaññukasminti vinayadhare puggale. Sakañca sīlanti attano pātimokkhasaṃvarasīlañca. Surakkhitaṃ hotīti āpattānāpattikappiyākappiyānaṃ vijānantatāya asevitabbaṃ pahāya sevitabbaṃyeva sevanavasena suṭṭhu rakkhitaṃ hoti. Kukkuccamaññassa nirākarotīti aññassa sabrahmacārino kappiyākappiyavisaye uppannaṃ kukkuccaṃ nivāreti. Visārado bhāsati saṅghamajjheti kappiyākappiyānaṃ vinicchayakathāya uppannāya nirāsaṅko nibbhayo voharati. Veribhikkhūti attapaccatthike puggale. Dhammassa ceva ṭhitiyā pavattoti ‘‘vinayo nāma sāsanassa āyu, vinaye ṭhite sāsanaṃ ṭhitaṃ hotī’’ti (pārā. aṭṭha. 1.paṭhamamahāsaṅgītikathā; dī. ni. aṭṭha. 1.paṭhamamahāsaṅgītikathā; khu. pā. aṭṭha. 5.maṅgalasuttavaṇṇanā; theragā. aṭṭha. 1.251) vacanato saddhammaṭṭhitiyā paṭipanno hoti. Tasmā kāraṇā. Tattha vinayaññubhāve. Dhīro paññavā bhikkhu.

    പഞ്ചകകഥാവണ്ണനാ.

    Pañcakakathāvaṇṇanā.

    ൬൩൧-൨. ഛളഭിഞ്ഞേനാതി ഛ അഭിഞ്ഞാ ഏതസ്സാതി ഛളഭിഞ്ഞോ, തേന. അതിക്കന്തപമാണം മഞ്ചപീഠം, അതിക്കന്തപമാണം നിസീദനഞ്ച തഥാ അതിക്കന്തപമാണം കണ്ഡുപ്പടിച്ഛാദിവസ്സസാടികചീവരഞ്ച സുഗതസ്സ ചീവരേ പമാണികചീവരന്തി ഛ.

    631-2.Chaḷabhiññenāti cha abhiññā etassāti chaḷabhiñño, tena. Atikkantapamāṇaṃ mañcapīṭhaṃ, atikkantapamāṇaṃ nisīdanañca tathā atikkantapamāṇaṃ kaṇḍuppaṭicchādivassasāṭikacīvarañca sugatassa cīvare pamāṇikacīvaranti cha.

    ൬൩൩-൪. അഞ്ഞാണഞ്ച കുക്കുച്ചഞ്ച അഞ്ഞാണകുക്കുച്ചാ, തേഹി, അഞ്ഞാണതായ ചേവ കുക്കുച്ചപകതതായ ചാതി വുത്തം ഹോതി. വിപരീതായ സഞ്ഞായ കപ്പിയേ അകപ്പിയസഞ്ഞായ, അകപ്പിയേ കപ്പിയസഞ്ഞായ.

    633-4. Aññāṇañca kukkuccañca aññāṇakukkuccā, tehi, aññāṇatāya ceva kukkuccapakatatāya cāti vuttaṃ hoti. Viparītāya saññāya kappiye akappiyasaññāya, akappiye kappiyasaññāya.

    തത്ഥ കഥം അലജ്ജിതായ ആപജ്ജതി? അകപ്പിയഭാവം ജാനന്തോയേവ മദ്ദിത്വാ വീതിക്കമം കരോതി (കങ്ഖാ॰ അട്ഠ॰ നിദാനവണ്ണനാ). വുത്തമ്പി ചേതം –

    Tattha kathaṃ alajjitāya āpajjati? Akappiyabhāvaṃ jānantoyeva madditvā vītikkamaṃ karoti (kaṅkhā. aṭṭha. nidānavaṇṇanā). Vuttampi cetaṃ –

    ‘‘സഞ്ചിച്ച ആപത്തിം ആപജ്ജതി;

    ‘‘Sañcicca āpattiṃ āpajjati;

    ആപത്തിം പരിഗൂഹതി;

    Āpattiṃ parigūhati;

    അഗതിഗമനഞ്ച ഗച്ഛതി;

    Agatigamanañca gacchati;

    ഏദിസോ വുച്ചതി അലജ്ജീ പുഗ്ഗലോ’’തി. (പരി॰ ൩൫൯);

    Ediso vuccati alajjī puggalo’’ti. (pari. 359);

    കഥം അഞ്ഞാണതായ ആപജ്ജതി? അഞ്ഞാണപുഗ്ഗലോ മന്ദോ മോമൂഹോ കത്തബ്ബാകത്തബ്ബം അജാനന്തോ അകത്തബ്ബം കരോതി, കത്തബ്ബം വിരാധേതി. ഏവം അഞ്ഞാണതായ ആപജ്ജതി.

    Kathaṃ aññāṇatāya āpajjati? Aññāṇapuggalo mando momūho kattabbākattabbaṃ ajānanto akattabbaṃ karoti, kattabbaṃ virādheti. Evaṃ aññāṇatāya āpajjati.

    കഥം കുക്കുച്ചപകതതായ ആപജ്ജതി? കപ്പിയാകപ്പിയം നിസ്സായ കുക്കുച്ചേ ഉപ്പന്നേ വിനയധരം പുച്ഛിത്വാ കപ്പിയം ചേ, കത്തബ്ബം സിയാ, അകപ്പിയം ചേ, ന കത്തബ്ബം, അയം പന ‘‘വട്ടതീ’’തി മദ്ദിത്വാ വീതിക്കമതിയേവ. ഏവം കുക്കുച്ചപകതതായ ആപജ്ജതി.

    Kathaṃ kukkuccapakatatāya āpajjati? Kappiyākappiyaṃ nissāya kukkucce uppanne vinayadharaṃ pucchitvā kappiyaṃ ce, kattabbaṃ siyā, akappiyaṃ ce, na kattabbaṃ, ayaṃ pana ‘‘vaṭṭatī’’ti madditvā vītikkamatiyeva. Evaṃ kukkuccapakatatāya āpajjati.

    കഥം കപ്പിയേ അകപ്പിയസഞ്ഞായ ആപജ്ജതി? സൂകരമംസം ‘‘അച്ഛമംസ’’ന്തി ഖാദതി, കാലേ വികാലസഞ്ഞായ ഭുഞ്ജതി. ഏവം കപ്പിയേ അകപ്പിയസഞ്ഞായ ആപജ്ജതി.

    Kathaṃ kappiye akappiyasaññāya āpajjati? Sūkaramaṃsaṃ ‘‘acchamaṃsa’’nti khādati, kāle vikālasaññāya bhuñjati. Evaṃ kappiye akappiyasaññāya āpajjati.

    കഥം അകപ്പിയേ കപ്പിയസഞ്ഞായ ആപജ്ജതി? അച്ഛമംസം ‘‘സൂകരമംസ’’ന്തി ഖാദതി, വികാലേ കാലസഞ്ഞായ ഭുഞ്ജതി. ഏവം അകപ്പിയേ കപ്പിയസഞ്ഞായ ആപജ്ജതി.

    Kathaṃ akappiye kappiyasaññāya āpajjati? Acchamaṃsaṃ ‘‘sūkaramaṃsa’’nti khādati, vikāle kālasaññāya bhuñjati. Evaṃ akappiye kappiyasaññāya āpajjati.

    കഥം സതിസമ്മോസായ ആപജ്ജതി? സഹസേയ്യചീവരവിപ്പവാസാദീനി സതിസമ്മോസായ ആപജ്ജതി.

    Kathaṃ satisammosāya āpajjati? Sahaseyyacīvaravippavāsādīni satisammosāya āpajjati.

    ൬൩൫-൮. ‘‘ഭിക്ഖുനാ ഉപട്ഠപേതബ്ബോ’’തി പദച്ഛേദോ. ധമ്മചക്ഖുനാതി പാതിമോക്ഖസംവരസീലസങ്ഖാതോ പടിപത്തിധമ്മോവ ചക്ഖു ഏതസ്സാതി ധമ്മചക്ഖു, തേന ഛഹി അങ്ഗേഹി യുത്തേന ധമ്മചക്ഖുനാ പന ഭിക്ഖുനാ ഉപസമ്പാദനാ കാതബ്ബാ, നിസ്സയോ ചേവ ദാതബ്ബോ, സാമണേരോ ഉപട്ഠാപേതബ്ബോതി യോജനാ. ആപത്തിം ജാനാതി, അനാപത്തിം ജാനാതി, ഗരും ആപത്തിം ജാനാതി, ലഹും ആപത്തിം ജാനാതീതി യോജനാ. അസ്സ ഭിക്ഖുനോ ഉഭയാനി പാതിമോക്ഖാനി വിത്ഥാരാ സ്വാഗതാനി ഭവന്തി, അത്ഥതോ സുവിഭത്താനി ഭവന്തി, സുത്തസോ അനുബ്യഞ്ജനസോ സുവിനിച്ഛിതാനി ഭവന്തി, ദസവസ്സോ വാ ഹോതി, അതിരേകദസവസ്സോ വാതി യോജനാ.

    635-8. ‘‘Bhikkhunā upaṭṭhapetabbo’’ti padacchedo. Dhammacakkhunāti pātimokkhasaṃvarasīlasaṅkhāto paṭipattidhammova cakkhu etassāti dhammacakkhu, tena chahi aṅgehi yuttena dhammacakkhunā pana bhikkhunā upasampādanā kātabbā, nissayo ceva dātabbo, sāmaṇero upaṭṭhāpetabboti yojanā. Āpattiṃ jānāti, anāpattiṃ jānāti, garuṃ āpattiṃ jānāti, lahuṃ āpattiṃ jānātīti yojanā. Assa bhikkhuno ubhayāni pātimokkhāni vitthārā svāgatāni bhavanti, atthato suvibhattāni bhavanti, suttaso anubyañjanaso suvinicchitāni bhavanti, dasavasso vā hoti, atirekadasavasso vāti yojanā.

    ഛക്കകഥാവണ്ണനാ.

    Chakkakathāvaṇṇanā.

    ൬൩൯. സത്ത സാമീചിയോ വുത്താതി ‘‘സോ ച ഭിക്ഖു അനബ്ഭിതോ, തേ ച ഭിക്ഖൂ ഗാരയ്ഹാ, അയം തത്ഥ സാമീചി, യുഞ്ജന്തായസ്മന്തോ സകം, മാ വോ സകം വിനസ്സാതി അയം തത്ഥ സാമീചി, അയം തേ ഭിക്ഖു പത്തോ യാവ ഭേദനായ ധാരേതബ്ബോതി, അയം തത്ഥ സാമീചി, തതോ നീഹരിത്വാ ഭിക്ഖൂഹി സദ്ധിം സംവിഭജിതബ്ബം, അയം തത്ഥ സാമീചി, അഞ്ഞാതബ്ബം പരിപുച്ഛിതബ്ബം പരിപഞ്ഹിതബ്ബം, അയം തത്ഥ സാമീചി, യസ്സ ഭവിസ്സതി, സോ ഹരിസ്സതീതി, അയം തത്ഥ സാമീചീ’’തി ഛ സാമീചിയോ ഭിക്ഖുപാതിമോക്ഖേവുത്താ, ‘‘സാ ച ഭിക്ഖുനീ അനബ്ഭിതാ, താ ച ഭിക്ഖുനിയോ ഗാരയ്ഹാ, അയം തത്ഥ സാമീചീ’’തി ഭിക്ഖുനിപാതിമോക്ഖേ വുത്തായ സദ്ധിം സത്ത സാമീചിയോ വുത്താ. സത്തേവ സമഥാപി ചാതി സമ്മുഖാവിനയാദിസമഥാപി സത്തേവ വുത്താ. പഞ്ഞത്താപത്തിയോ സത്താതി പാരാജികാദയോ പഞ്ഞത്താപത്തിയോ സത്ത വുത്താ. സത്തബോജ്ഝങ്ഗദസ്സിനാതി സതിസമ്ബോജ്ഝങ്ഗാദയോ സത്ത ബോജ്ഝങ്ഗേ യാഥാവതോ പസ്സന്തേന ഭഗവതാ.

    639.Sattasāmīciyo vuttāti ‘‘so ca bhikkhu anabbhito, te ca bhikkhū gārayhā, ayaṃ tattha sāmīci, yuñjantāyasmanto sakaṃ, mā vo sakaṃ vinassāti ayaṃ tattha sāmīci, ayaṃ te bhikkhu patto yāva bhedanāya dhāretabboti, ayaṃ tattha sāmīci, tato nīharitvā bhikkhūhi saddhiṃ saṃvibhajitabbaṃ, ayaṃ tattha sāmīci, aññātabbaṃ paripucchitabbaṃ paripañhitabbaṃ, ayaṃ tattha sāmīci, yassa bhavissati, so harissatīti, ayaṃ tattha sāmīcī’’ti cha sāmīciyo bhikkhupātimokkhevuttā, ‘‘sā ca bhikkhunī anabbhitā, tā ca bhikkhuniyo gārayhā, ayaṃ tattha sāmīcī’’ti bhikkhunipātimokkhe vuttāya saddhiṃ satta sāmīciyo vuttā. Satteva samathāpi cāti sammukhāvinayādisamathāpi satteva vuttā. Paññattāpattiyo sattāti pārājikādayo paññattāpattiyo satta vuttā. Sattabojjhaṅgadassināti satisambojjhaṅgādayo satta bojjhaṅge yāthāvato passantena bhagavatā.

    സത്തകകഥാവണ്ണനാ.

    Sattakakathāvaṇṇanā.

    ൬൪൦-൧. ഇധ കുലദൂസകോ ഭിക്ഖു ആജീവസ്സേവ കാരണാ പുപ്ഫേന, ഫലേന, ചുണ്ണേന, മത്തികായ, ദന്തകട്ഠേഹി, വേളുയാ, വേജ്ജികായ, ജങ്ഘപേസനികേനാതി ഇമേഹി അട്ഠഹി ആകാരേഹി കുലാനി ദൂസേതീതി യോജനാ. ‘‘പുപ്ഫേനാ’’തിആദിനാ പുപ്ഫാദിനാ ദാനമേവ ഉപലക്ഖണതോ ദസ്സേതി. പുപ്ഫേനാതി പുപ്ഫദാനേനാതി അത്ഥോ ഗഹേതബ്ബോ. പുപ്ഫദാനാദയോ കുലദൂസനേ വുത്താ.

    640-1. Idha kuladūsako bhikkhu ājīvasseva kāraṇā pupphena, phalena, cuṇṇena, mattikāya, dantakaṭṭhehi, veḷuyā, vejjikāya, jaṅghapesanikenāti imehi aṭṭhahi ākārehi kulāni dūsetīti yojanā. ‘‘Pupphenā’’tiādinā pupphādinā dānameva upalakkhaṇato dasseti. Pupphenāti pupphadānenāti attho gahetabbo. Pupphadānādayo kuladūsane vuttā.

    ൬൪൨-൫. ‘‘അട്ഠധാനതിരിത്താപി, അതിരിത്താപി അട്ഠധാ’’തിദ്വീസു അട്ഠകേസു അട്ഠ അനതിരിത്തേ താവ ദസ്സേതുമാഹ ‘‘അകപ്പിയകതഞ്ചേവാ’’തിആദി . ഗിലാനാനതിരിത്തകന്തി നിദ്ദിട്ഠാ ഇമേ അട്ഠേവ അനതിരിത്തകാ ഞേയ്യാതി യോജനാ. അകപ്പിയകതാദയോ പവാരണസിക്ഖാപദകഥാവണ്ണനായ വുത്താ.

    642-5. ‘‘Aṭṭhadhānatirittāpi, atirittāpi aṭṭhadhā’’tidvīsu aṭṭhakesu aṭṭha anatiritte tāva dassetumāha ‘‘akappiyakatañcevā’’tiādi . Gilānānatirittakanti niddiṭṭhā ime aṭṭheva anatirittakā ñeyyāti yojanā. Akappiyakatādayo pavāraṇasikkhāpadakathāvaṇṇanāya vuttā.

    ൬൪൬. ഞാതഞത്തിസൂതി ഞാതദുക്കടം, ഞത്തിദുക്കടഞ്ച. പടിസാവനേതി പടിസ്സവേ. അട്ഠദുക്കടാനം വിനിച്ഛയോ ദുതിയപാരാജികകഥാവണ്ണനായ വുത്തോ.

    646.Ñātañattisūti ñātadukkaṭaṃ, ñattidukkaṭañca. Paṭisāvaneti paṭissave. Aṭṭhadukkaṭānaṃ vinicchayo dutiyapārājikakathāvaṇṇanāya vutto.

    ൬൪൮-൯. ഏഹിഭിക്ഖൂപസമ്പദാതി യസകുലപുത്താദീനം ‘‘ഏഹി ഭിക്ഖൂ’’തി വചനേന ഭഗവതാ ദിന്നഉപസമ്പദാ. സരണഗമനേന ചാതി പഠമബോധിയം തീഹി സരണഗമനേഹി അനുഞ്ഞാതഉപസമ്പദാ. പഞ്ഹാബ്യാകരണോവാദാതി സോപാകസ്സ പഞ്ഹാബ്യാകരണോപസമ്പദാ, മഹാകസ്സപത്ഥേരസ്സ ദിന്നഓവാദപടിഗ്ഗഹണോപസമ്പദാ ച. ഗരുധമ്മപടിഗ്ഗഹോതി മഹാപജാപതിയാ ഗോതമിയാ അനുഞ്ഞാതഗരുധമ്മപടിഗ്ഗഹണോപസമ്പദാ.

    648-9.Ehibhikkhūpasampadāti yasakulaputtādīnaṃ ‘‘ehi bhikkhū’’ti vacanena bhagavatā dinnaupasampadā. Saraṇagamanena cāti paṭhamabodhiyaṃ tīhi saraṇagamanehi anuññātaupasampadā. Pañhābyākaraṇovādāti sopākassa pañhābyākaraṇopasampadā, mahākassapattherassa dinnaovādapaṭiggahaṇopasampadā ca. Garudhammapaṭiggahoti mahāpajāpatiyā gotamiyā anuññātagarudhammapaṭiggahaṇopasampadā.

    ഞത്തിചതുത്ഥേന കമ്മേനാതി ഇദാനി ഭിക്ഖുഉപസമ്പദാ. അട്ഠവാചികാതി ഭിക്ഖുനീനം സന്തികേ ഞത്തിചതുത്ഥേന കമ്മേന, ഭിക്ഖൂനം സന്തികേ ഞത്തിചതുത്ഥേന കമ്മേനാതി അട്ഠഹി കമ്മവാചാഹി ഭിക്ഖുനീനം ഉപസമ്പദാ അട്ഠവാചികാ നാമ. ദൂതേന ഭിക്ഖുനീനന്തി അഡ്ഢകാസിയാ ഗണികായ അനുഞ്ഞാതാ ഭിക്ഖുനീനം ദൂതേന ഉപസമ്പദാ.

    Ñatticatutthena kammenāti idāni bhikkhuupasampadā. Aṭṭhavācikāti bhikkhunīnaṃ santike ñatticatutthena kammena, bhikkhūnaṃ santike ñatticatutthena kammenāti aṭṭhahi kammavācāhi bhikkhunīnaṃ upasampadā aṭṭhavācikā nāma. Dūtena bhikkhunīnanti aḍḍhakāsiyā gaṇikāya anuññātā bhikkhunīnaṃ dūtena upasampadā.

    ൬൫൦. സുദ്ധദിട്ഠിനാതി സുട്ഠു സവാസനകിലേസാനം പഹാനേന പരിസുദ്ധാ സമന്തചക്ഖുസങ്ഖാതാ ദിട്ഠി ഏതസ്സാതി സുദ്ധദിട്ഠി, തേന സമന്തചക്ഖുനാ സമ്മാസമ്ബുദ്ധേന.

    650.Suddhadiṭṭhināti suṭṭhu savāsanakilesānaṃ pahānena parisuddhā samantacakkhusaṅkhātā diṭṭhi etassāti suddhadiṭṭhi, tena samantacakkhunā sammāsambuddhena.

    ൬൫൧. പാപിച്ഛാ നാമ അസന്തഗുണസമ്ഭാവനിച്ഛാ.

    651.Pāpicchā nāma asantaguṇasambhāvanicchā.

    ൬൫൨-൩. ച മജ്ജപോ സിയാതി മജ്ജപോ ന സിയാ മജ്ജം പിവന്തോ ന ഭവേയ്യ, മജ്ജം ന പിവേയ്യാതി അത്ഥോ. അബ്രഹ്മചരിയാതി (അ॰ നി॰ അട്ഠ॰ ൨.൩.൭൧) അസേട്ഠചരിയതോ മേഥുനാ വിരമേയ്യ. രത്തിം ന ഭുഞ്ജേയ്യ വികാലഭോജനന്തി ഉപോസഥം ഉപവുത്ഥോ രത്തിഭോജനഞ്ച ദിവാവികാലഭോജനഞ്ച ന ഭുഞ്ജേയ്യ. ന ച ഗന്ധമാചരേതി ഗന്ധഞ്ച ന വിലിമ്പേയ്യ. മഞ്ചേ ഛമായം വ സയേഥ സന്ഥതേതി കപ്പിയമഞ്ചേ വാ സുധാദിപരികമ്മകതായ ഭൂമിയാ വാ തിണപണ്ണപലാലാദീനി സന്ഥരിത്വാ കതേ സന്ഥതേ വാ സയേഥാതി അത്ഥോ. ഏതഞ്ഹി അട്ഠങ്ഗികമാഹുപോസഥന്തി ഏതം പാണാതിപാതാദീനി അസമാചരന്തേന ഉപവുത്ഥം ഉപോസഥം അട്ഠഹങ്ഗേഹി സമന്നാഗതത്താ ‘‘അട്ഠങ്ഗിക’’ന്തി വദന്തി. ദുക്ഖന്തഗുനാതി വട്ടദുക്ഖസ്സ അന്തം അമതമഹാനിബ്ബാനം ഗതേന പത്തേന ബുദ്ധേന പകാസിതന്തി യോജനാ.

    652-3.Naca majjapo siyāti majjapo na siyā majjaṃ pivanto na bhaveyya, majjaṃ na piveyyāti attho. Abrahmacariyāti (a. ni. aṭṭha. 2.3.71) aseṭṭhacariyato methunā virameyya. Rattiṃ na bhuñjeyya vikālabhojananti uposathaṃ upavuttho rattibhojanañca divāvikālabhojanañca na bhuñjeyya. Na ca gandhamācareti gandhañca na vilimpeyya. Mañce chamāyaṃ va sayetha santhateti kappiyamañce vā sudhādiparikammakatāya bhūmiyā vā tiṇapaṇṇapalālādīni santharitvā kate santhate vā sayethāti attho. Etañhi aṭṭhaṅgikamāhuposathanti etaṃ pāṇātipātādīni asamācarantena upavutthaṃ uposathaṃ aṭṭhahaṅgehi samannāgatattā ‘‘aṭṭhaṅgika’’nti vadanti. Dukkhantagunāti vaṭṭadukkhassa antaṃ amatamahānibbānaṃ gatena pattena buddhena pakāsitanti yojanā.

    ൬൫൪. ഭിക്ഖുനോവാദകഭിക്ഖുനോ അട്ഠങ്ഗാനി ഭിക്ഖുനോവാദകഥാവണ്ണനായ ദസ്സിതാനേവ.

    654. Bhikkhunovādakabhikkhuno aṭṭhaṅgāni bhikkhunovādakathāvaṇṇanāya dassitāneva.

    അട്ഠകകഥാവണ്ണനാ.

    Aṭṭhakakathāvaṇṇanā.

    ൬൫൫. ഭോജനാനി പണീതാനി നവ വുത്താനീതി പണീതാനി ഹി ഭോജനസിക്ഖാപദേ വുത്താനി. ദസസു അകപ്പിയമംസേസു മനുസ്സമംസവജ്ജിതാനി നവ മംസാനി ഖാദന്തസ്സ ദുക്കടം നിദ്ദിട്ഠന്തി യോജനാ.

    655.Bhojanāni paṇītāni nava vuttānīti paṇītāni hi bhojanasikkhāpade vuttāni. Dasasu akappiyamaṃsesu manussamaṃsavajjitāni nava maṃsāni khādantassa dukkaṭaṃ niddiṭṭhanti yojanā.

    ൬൫൬. പാതിമോക്ഖ…പേ॰… പരിദീപിതാതി ഭിക്ഖൂനം പഞ്ചുദ്ദേസാ, ഭിക്ഖുനീനം അനിയതുദ്ദേസേഹി വിനാ ചത്താരോതി ഉദ്ദേസാ നവ ദീപിതാ. ഉപോസഥാ നവേവാതി ദിവസവസേന തയോ, കാരകവസേന തയോ, കരണവസേന തയോതി നവ ഉപോസഥാ. ഏത്ഥാതി ഇമസ്മിം സാസനേ. സങ്ഘോ നവഹി ഭിജ്ജതീതി നവഹി പുഗ്ഗലേഹി സങ്ഘോ ഭിജ്ജതീതി യോജനാ. യഥാഹ –

    656.Pātimokkha…pe… paridīpitāti bhikkhūnaṃ pañcuddesā, bhikkhunīnaṃ aniyatuddesehi vinā cattāroti uddesā nava dīpitā. Uposathā navevāti divasavasena tayo, kārakavasena tayo, karaṇavasena tayoti nava uposathā. Etthāti imasmiṃ sāsane. Saṅgho navahi bhijjatīti navahi puggalehi saṅgho bhijjatīti yojanā. Yathāha –

    ‘‘ഏകതോ , ഉപാലി, ചത്താരോ ഹോന്തി, ഏകതോ ചത്താരോ, നവമോ അനുസ്സാവേതി, സലാകം ഗാഹേതി ‘അയം ധമ്മോ, അയം വിനയോ, ഇദം സത്ഥുസാസനം, ഇമം ഗണ്ഹഥ, ഇമം രോചേഥാ’തി. ഏവമ്പി ഖോ, ഉപാലി, സങ്ഘരാജി ചേവ ഹോതി സങ്ഘഭേദോ ച. നവന്നം വാ, ഉപാലി, അതിരേകനവന്നം വാ സങ്ഘരാജി ചേവ ഹോതി സങ്ഘഭേദോ ചാ’’തി (ചൂളവ॰ ൩൫൧).

    ‘‘Ekato , upāli, cattāro honti, ekato cattāro, navamo anussāveti, salākaṃ gāheti ‘ayaṃ dhammo, ayaṃ vinayo, idaṃ satthusāsanaṃ, imaṃ gaṇhatha, imaṃ rocethā’ti. Evampi kho, upāli, saṅgharāji ceva hoti saṅghabhedo ca. Navannaṃ vā, upāli, atirekanavannaṃ vā saṅgharāji ceva hoti saṅghabhedo cā’’ti (cūḷava. 351).

    നവകകഥാവണ്ണനാ.

    Navakakathāvaṇṇanā.

    ൬൫൭. ദസ അക്കോസവത്ഥൂനി വക്ഖതി. ദസ സിക്ഖാപദാനി പാകടാനേവ. മനുസ്സമംസാദീനി ദസ അകപ്പിയമംസാനി ഹേട്ഠാ വുത്താനേവ. സുക്കാനി വേ ദസാതി നീലാദീനി ദസ സുക്കാനി.

    657. Dasa akkosavatthūni vakkhati. Dasa sikkhāpadāni pākaṭāneva. Manussamaṃsādīni dasa akappiyamaṃsāni heṭṭhā vuttāneva. Sukkāni ve dasāti nīlādīni dasa sukkāni.

    ൬൫൯. രഞ്ഞോ അന്തേപുരപ്പവേസനേ ദസ ആദീനവാ ഏവം പാളിപാഠേന വേദിതബ്ബാ –

    659. Rañño antepurappavesane dasa ādīnavā evaṃ pāḷipāṭhena veditabbā –

    ‘‘ദസയിമേ, ഭിക്ഖവേ, ആദീനവാ രാജന്തേപുരപ്പവേസനേ. കതമേ ദസ? ഇധ, ഭിക്ഖവേ, രാജാ മഹേസിയാ സദ്ധിം നിസിന്നോ ഹോതി, തത്ര ഭിക്ഖു പവിസതി, മഹേസീ വാ ഭിക്ഖും ദിസ്വാ സിതം പാതുകരോതി, ഭിക്ഖു വാ മഹേസിം ദിസ്വാ സിതം പാതുകരോതി, തത്ഥ രഞ്ഞോ ഏവം ഹോതി ‘അദ്ധാ ഇമേസം കതം വാ കരിസ്സന്തി വാ’തി. അയം, ഭിക്ഖവേ, പഠമോ ആദീനവോ രാജന്തേപുരപ്പവേസനേ.

    ‘‘Dasayime, bhikkhave, ādīnavā rājantepurappavesane. Katame dasa? Idha, bhikkhave, rājā mahesiyā saddhiṃ nisinno hoti, tatra bhikkhu pavisati, mahesī vā bhikkhuṃ disvā sitaṃ pātukaroti, bhikkhu vā mahesiṃ disvā sitaṃ pātukaroti, tattha rañño evaṃ hoti ‘addhā imesaṃ kataṃ vā karissanti vā’ti. Ayaṃ, bhikkhave, paṭhamo ādīnavo rājantepurappavesane.

    ‘‘പുന ചപരം, ഭിക്ഖവേ, രാജാ ബഹുകിച്ചോ ബഹുകരണീയോ അഞ്ഞതരം ഇത്ഥിം ഗന്ത്വാ ന സരതി, സാ തേന ഗബ്ഭം ഗണ്ഹാതി, തത്ഥ രഞ്ഞോ ഏവം ഹോതി ‘ന ഖോ ഇധ അഞ്ഞോ കോചി പവിസതി അഞ്ഞത്ര പബ്ബജിതേന, സിയാ നു ഖോ പബ്ബജിതസ്സ കമ്മ’ന്തി. അയം, ഭിക്ഖവേ, ദുതിയോ ആദീനവോ രാജന്തേപുരപ്പവേസനേ.

    ‘‘Puna caparaṃ, bhikkhave, rājā bahukicco bahukaraṇīyo aññataraṃ itthiṃ gantvā na sarati, sā tena gabbhaṃ gaṇhāti, tattha rañño evaṃ hoti ‘na kho idha añño koci pavisati aññatra pabbajitena, siyā nu kho pabbajitassa kamma’nti. Ayaṃ, bhikkhave, dutiyo ādīnavo rājantepurappavesane.

    ‘‘പുന ചപരം, ഭിക്ഖവേ, രഞ്ഞോ അന്തേപുരേ അഞ്ഞതരം രതനം നസ്സതി, തത്ഥ രഞ്ഞോ ഏവം ഹോതി ‘ന ഖോ ഇധ അഞ്ഞോ കോചി പവിസതി അഞ്ഞത്ര പബ്ബജിതേന, സിയാ നു ഖോ പബ്ബജിതസ്സ കമ്മ’ന്തി. അയം, ഭിക്ഖവേ, തതിയോ ആദീനവോ രാജന്തേപുരപ്പവേസനേ.

    ‘‘Puna caparaṃ, bhikkhave, rañño antepure aññataraṃ ratanaṃ nassati, tattha rañño evaṃ hoti ‘na kho idha añño koci pavisati aññatra pabbajitena, siyā nu kho pabbajitassa kamma’nti. Ayaṃ, bhikkhave, tatiyo ādīnavo rājantepurappavesane.

    ‘‘പുന ചപരം, ഭിക്ഖവേ, രഞ്ഞോ അന്തേപുരേ അബ്ഭന്തരാ ഗുയ്ഹമന്താ ബഹിദ്ധാ സമ്ഭേദം ഗച്ഛന്തി, തത്ഥ രഞ്ഞോ ഏവം ഹോതി ‘ന ഖോ ഇധ അഞ്ഞോ കോചി പവിസതി അഞ്ഞത്ര പബ്ബജിതേന, സിയാ നു ഖോ പബ്ബജിതസ്സ കമ്മ’ന്തി. അയം, ഭിക്ഖവേ, ചതുത്ഥോ ആദീനവോ രാജന്തേപുരപ്പവേസനേ.

    ‘‘Puna caparaṃ, bhikkhave, rañño antepure abbhantarā guyhamantā bahiddhā sambhedaṃ gacchanti, tattha rañño evaṃ hoti ‘na kho idha añño koci pavisati aññatra pabbajitena, siyā nu kho pabbajitassa kamma’nti. Ayaṃ, bhikkhave, catuttho ādīnavo rājantepurappavesane.

    ‘‘പുന ചപരം, ഭിക്ഖവേ, രഞ്ഞോ അന്തേപുരേ പിതാ വാ പുത്തം പത്ഥേതി, പുത്തോ വാ പിതരം പത്ഥേതി, തേസം ഏവം ഹോതി ‘ന ഖോ ഇധ അഞ്ഞോ കോചി പവിസതി അഞ്ഞത്ര പബ്ബജിതേന, സിയാ നു ഖോ പബ്ബജിതസ്സ കമ്മ’ന്തി. അയം, ഭിക്ഖവേ, പഞ്ചമോ ആദീനവോ രാജന്തേപുരപ്പവേസനേ.

    ‘‘Puna caparaṃ, bhikkhave, rañño antepure pitā vā puttaṃ pattheti, putto vā pitaraṃ pattheti, tesaṃ evaṃ hoti ‘na kho idha añño koci pavisati aññatra pabbajitena, siyā nu kho pabbajitassa kamma’nti. Ayaṃ, bhikkhave, pañcamo ādīnavo rājantepurappavesane.

    ‘‘പുന ചപരം, ഭിക്ഖവേ, രാജാ നീചട്ഠാനിയം ഉച്ചേ ഠാനേ ഠപേതി, യേസം തം അമനാപം, തേസം ഏവം ഹോതി ‘രാജാ ഖോ പബ്ബജിതേന സംസട്ഠോ, സിയാ നു ഖോ പബ്ബജിതസ്സ കമ്മ’ന്തി. അയം, ഭിക്ഖവേ, ഛട്ഠോ ആദീനവോ രാജന്തേപുരപ്പവേസനേ.

    ‘‘Puna caparaṃ, bhikkhave, rājā nīcaṭṭhāniyaṃ ucce ṭhāne ṭhapeti, yesaṃ taṃ amanāpaṃ, tesaṃ evaṃ hoti ‘rājā kho pabbajitena saṃsaṭṭho, siyā nu kho pabbajitassa kamma’nti. Ayaṃ, bhikkhave, chaṭṭho ādīnavo rājantepurappavesane.

    ‘‘പുന ചപരം, ഭിക്ഖവേ, രാജാ ഉച്ചട്ഠാനിയം നീചേ ഠാനേ ഠപേതി, യേസം തം അമനാപം, തേസം ഏവം ഹോതി ‘രാജാ ഖോ പബ്ബജിതേന സംസട്ഠോ, സിയാ നു ഖോ പബ്ബജിതസ്സ കമ്മ’ന്തി. അയം, ഭിക്ഖവേ, സത്തമോ ആദീനവോ രാജന്തേപുരപ്പവേസനേ.

    ‘‘Puna caparaṃ, bhikkhave, rājā uccaṭṭhāniyaṃ nīce ṭhāne ṭhapeti, yesaṃ taṃ amanāpaṃ, tesaṃ evaṃ hoti ‘rājā kho pabbajitena saṃsaṭṭho, siyā nu kho pabbajitassa kamma’nti. Ayaṃ, bhikkhave, sattamo ādīnavo rājantepurappavesane.

    ‘‘പുന ചപരം, ഭിക്ഖവേ, രാജാ അകാലേ സേനം ഉയ്യോജേതി, യേസം തം അമനാപം, തേസം ഏവം ഹോതി ‘രാജാ ഖോ പബ്ബജിതേന സംസട്ഠോ, സിയാ നു ഖോ പബ്ബജിതസ്സ കമ്മ’ന്തി. അയം, ഭിക്ഖവേ, അട്ഠമോ ആദീനവോ രാജന്തേപുരപ്പവേസനേ.

    ‘‘Puna caparaṃ, bhikkhave, rājā akāle senaṃ uyyojeti, yesaṃ taṃ amanāpaṃ, tesaṃ evaṃ hoti ‘rājā kho pabbajitena saṃsaṭṭho, siyā nu kho pabbajitassa kamma’nti. Ayaṃ, bhikkhave, aṭṭhamo ādīnavo rājantepurappavesane.

    ‘‘പുന ചപരം, ഭിക്ഖവേ, രാജാ കാലേ സേനം ഉയ്യോജേത്വാ അന്തരാമഗ്ഗതോ നിവത്താപേതി, യേസം തം അമനാപം, തേസം ഏവം ഹോതി ‘രാജാ ഖോ പബ്ബജിതേന സംസട്ഠോ, സിയാ നു ഖോ പബ്ബജിതസ്സ കമ്മ’ന്തി. അയം, ഭിക്ഖവേ, നവമോ ആദീനവോ രാജന്തേപുരപ്പവേസനേ.

    ‘‘Puna caparaṃ, bhikkhave, rājā kāle senaṃ uyyojetvā antarāmaggato nivattāpeti, yesaṃ taṃ amanāpaṃ, tesaṃ evaṃ hoti ‘rājā kho pabbajitena saṃsaṭṭho, siyā nu kho pabbajitassa kamma’nti. Ayaṃ, bhikkhave, navamo ādīnavo rājantepurappavesane.

    ‘‘പുന ചപരം, ഭിക്ഖവേ, രഞ്ഞോ അന്തേപുരം ഹത്ഥിസമ്മദ്ദം അസ്സസമ്മദ്ദം രഥസമ്മദ്ദം രജനീയാനി രൂപസദ്ദഗന്ധരസഫോട്ഠബ്ബാനി, യാനി ന പബ്ബജിതസ്സ സാരുപ്പാനി, അയം, ഭിക്ഖവേ, ദസമോ ആദീനവോ രാജന്തേപുരപ്പവേസനേ. ഇമേ ഖോ, ഭിക്ഖവേ, ദസ ആദീനവാ രാജന്തേപുരപ്പവേസനേ’’തി (അ॰ നി॰ ൧൦.൪൫; പാചി॰ ൪൯൭).

    ‘‘Puna caparaṃ, bhikkhave, rañño antepuraṃ hatthisammaddaṃ assasammaddaṃ rathasammaddaṃ rajanīyāni rūpasaddagandharasaphoṭṭhabbāni, yāni na pabbajitassa sāruppāni, ayaṃ, bhikkhave, dasamo ādīnavo rājantepurappavesane. Ime kho, bhikkhave, dasa ādīnavā rājantepurappavesane’’ti (a. ni. 10.45; pāci. 497).

    തത്ഥ ച പിതാ വാ പുത്തം പത്ഥേതീതി പുത്തം മാരേതുമിച്ഛതീതി അത്ഥോ. ഏസേവ നയോ പുത്തോ പിതരം പത്ഥേതീതി. ഹത്ഥിസമ്മദ്ദന്തി ഹത്ഥീനം സമ്മദ്ദോ സംസട്ഠോ ഏത്ഥാതി ഹത്ഥിസമ്മദ്ദം. ഏവം ‘‘അസ്സസമ്മദ്ദ’’ന്തിആദീസുപി.

    Tattha ca pitā vā puttaṃ patthetīti puttaṃ māretumicchatīti attho. Eseva nayo putto pitaraṃ patthetīti. Hatthisammaddanti hatthīnaṃ sammaddo saṃsaṭṭho etthāti hatthisammaddaṃ. Evaṃ ‘‘assasammadda’’ntiādīsupi.

    ദസാകാരേഹീതി –

    Dasākārehīti –

    ‘‘ആപത്തിനുക്ഖിത്തമനന്തരായ-

    ‘‘Āpattinukkhittamanantarāya-

    പഹുത്തതായോ തഥസഞ്ഞിതാ ച;

    Pahuttatāyo tathasaññitā ca;

    ഛാദേതുകാമോ അഥ ഛാദനാതി;

    Chādetukāmo atha chādanāti;

    ഛന്നാ ദസങ്ഗേഹരുണുഗ്ഗമമ്ഹീതി. –

    Channā dasaṅgeharuṇuggamamhīti. –

    ഗഹിതേഹി ദസഹി അങ്ഗേഹി.

    Gahitehi dasahi aṅgehi.

    ൬൬൦. ദസ കമ്മപഥാ പുഞ്ഞാതി പാണാതിപാതാവേരമണിആദയോ ദസ കുസലകമ്മപഥാ. അപുഞ്ഞാപി തഥാ ദസാതി പാണാതിപാതാദയോ ദസ അകുസലകമ്മപഥാവ. ദസ ദാനവത്ഥൂനി വക്ഖതി. ദസേവ രതനാനി ചാതി –

    660.Dasa kammapathā puññāti pāṇātipātāveramaṇiādayo dasa kusalakammapathā. Apuññāpi tathā dasāti pāṇātipātādayo dasa akusalakammapathāva. Dasa dānavatthūni vakkhati. Daseva ratanāni cāti –

    ‘‘മുത്താ മണീ വേളുരിയാ ച സങ്ഖാ;

    ‘‘Muttā maṇī veḷuriyā ca saṅkhā;

    സിലാ പവാളം രജതഞ്ച ഹേമം;

    Silā pavāḷaṃ rajatañca hemaṃ;

    ലോഹീതകഞ്ചാപി മസാരഗല്ലാ;

    Lohītakañcāpi masāragallā;

    ദസ്സേതി ധീരോ രതനാനി ജഞ്ഞാ’’തി. –

    Dasseti dhīro ratanāni jaññā’’ti. –

    നിദ്ദിട്ഠാനി ദസ രതനാനി.

    Niddiṭṭhāni dasa ratanāni.

    ൬൬൨. മുനിന്ദേന അവന്ദിയാ ദസ പുഗ്ഗലാ ദീപിതാതി യോജനാ. കഥം? ‘‘ദസയിമേ, ഭിക്ഖവേ, അവന്ദിയാ. പുരേ ഉപസമ്പന്നേന പച്ഛാ ഉപസമ്പന്നോ അവന്ദിയോ, അനുപസമ്പന്നോ അവന്ദിയോ, നാനാസംവാസകോ വുഡ്ഢതരോ അധമ്മവാദീ അവന്ദിയോ, മാതുഗാമോ അവന്ദിയോ, പണ്ഡകോ അവന്ദിയോ, പാരിവാസികോ അവന്ദിയോ, മൂലായപടികസ്സനാരഹോ അവന്ദിയോ, മാനത്താരഹോ അവന്ദിയോ, മാനത്തചാരികോ അവന്ദിയോ, അബ്ഭാനാരഹോ അവന്ദിയോ. ഇമേ ഖോ, ഭിക്ഖവേ, ദസ അവന്ദിയാ’’തി (ചൂളവ॰ ൩൧൨).

    662. Munindena avandiyā dasa puggalā dīpitāti yojanā. Kathaṃ? ‘‘Dasayime, bhikkhave, avandiyā. Pure upasampannena pacchā upasampanno avandiyo, anupasampanno avandiyo, nānāsaṃvāsako vuḍḍhataro adhammavādī avandiyo, mātugāmo avandiyo, paṇḍako avandiyo, pārivāsiko avandiyo, mūlāyapaṭikassanāraho avandiyo, mānattāraho avandiyo, mānattacāriko avandiyo, abbhānāraho avandiyo. Ime kho, bhikkhave, dasa avandiyā’’ti (cūḷava. 312).

    ൬൬൩-൪. സോസാനികന്തി സുസാനേ ഛഡ്ഡിതം. പാപണികന്തി ആപണദ്വാരേ ഛഡ്ഡിതം. ഉന്ദൂരക്ഖായിതന്തി ഉന്ദൂരേഹി ഖായിതം പരിച്ചത്തം പിലോതികം. ഗോഖായിതാദീസുപി ഏസേവ നയോ. ഥൂപചീവരികന്തി ബലികമ്മത്ഥായ വമ്മികേ പരിക്ഖിപിത്വാ പരിച്ചത്തവത്ഥം. ആഭിസേകിയന്തി രാജൂനം അഭിസേകമണ്ഡപേ പരിച്ചത്തവത്ഥം. ഗതപച്ചാഗതഞ്ചാതി സുസാനഗതമനുസ്സേഹി പച്ചാഗന്ത്വാ നഹായിത്വാ ഛഡ്ഡിതം പിലോതികം.

    663-4.Sosānikanti susāne chaḍḍitaṃ. Pāpaṇikanti āpaṇadvāre chaḍḍitaṃ. Undūrakkhāyitanti undūrehi khāyitaṃ pariccattaṃ pilotikaṃ. Gokhāyitādīsupi eseva nayo. Thūpacīvarikanti balikammatthāya vammike parikkhipitvā pariccattavatthaṃ. Ābhisekiyanti rājūnaṃ abhisekamaṇḍape pariccattavatthaṃ. Gatapaccāgatañcāti susānagatamanussehi paccāgantvā nahāyitvā chaḍḍitaṃ pilotikaṃ.

    ൬൬൫. സബ്ബനീലാദയോ വുത്താ, ദസ ചീവരധാരണാതി ‘‘സബ്ബനീലകാനി ചീവരാനി ധാരേന്തീതി വുത്തവസേന ദസാ’’തി (പരി॰ അട്ഠ॰ ൩൩൦) കുരുന്ദിയം വുത്തം. ഏത്ഥ ഇമസ്മിം ദസകേ സംകച്ചികായ വാ ഉദകസാടികായ വാ സദ്ധിം തിചീവരാനി നാമേന അധിട്ഠിതാനി നവ ചീവരാനി ‘‘ദസചീവരധാരണാ’’തി വുത്താനി. യഥാഹ – ‘‘നവസു കപ്പിയചീവരേസു ഉദകസാടികം വാ സംകച്ചികം വാ പക്ഖിപിത്വാ ദസാതി വുത്ത’’ന്തി (പരി॰ അട്ഠ॰ ൩൩൦).

    665.Sabbanīlādayo vuttā, dasa cīvaradhāraṇāti ‘‘sabbanīlakāni cīvarāni dhārentīti vuttavasena dasā’’ti (pari. aṭṭha. 330) kurundiyaṃ vuttaṃ. Ettha imasmiṃ dasake saṃkaccikāya vā udakasāṭikāya vā saddhiṃ ticīvarāni nāmena adhiṭṭhitāni nava cīvarāni ‘‘dasacīvaradhāraṇā’’ti vuttāni. Yathāha – ‘‘navasu kappiyacīvaresu udakasāṭikaṃ vā saṃkaccikaṃ vā pakkhipitvā dasāti vutta’’nti (pari. aṭṭha. 330).

    ദസകകഥാവണ്ണനാ.

    Dasakakathāvaṇṇanā.

    ൬൬൬. പണ്ഡകാദയോ ഏകാദസ അഭബ്ബപുഗ്ഗലാ പന ഉപസമ്പാദിതാപി അനുപസമ്പന്നാ ഹോന്തീതി യോജനാ.

    666. Paṇḍakādayo ekādasa abhabbapuggalā pana upasampāditāpi anupasampannā hontīti yojanā.

    ൬൬൭. ‘‘അകപ്പിയാ’’തി വുത്താ പത്താ ഏകാദസ ഭവന്തീതി യോജനാ. ദാരുജേന പത്തേനാതി ദാരുമയേന പത്തേന. രതനുബ്ഭവാതി രതനമയാ ദസ പത്താ ഏകാദസ ഭവന്തീതി യോജനാ. ദാരുജേന ചാതി ഏത്ഥ -സദ്ദേന തമ്ബലോഹമയപത്തസ്സ സങ്ഗഹോ. യഥാഹ ‘‘ഏകാദസ പത്താതി തമ്ബലോഹമയേന വാ ദാരുമയേന വാ സദ്ധിം ദസരതനമയാ’’തി. ഇധ രതനം നാമ മുത്താദിദസരതനം.

    667. ‘‘Akappiyā’’ti vuttā pattā ekādasa bhavantīti yojanā. Dārujena pattenāti dārumayena pattena. Ratanubbhavāti ratanamayā dasa pattā ekādasa bhavantīti yojanā. Dārujena cāti ettha ca-saddena tambalohamayapattassa saṅgaho. Yathāha ‘‘ekādasa pattāti tambalohamayena vā dārumayena vā saddhiṃ dasaratanamayā’’ti. Idha ratanaṃ nāma muttādidasaratanaṃ.

    ൬൬൮. അകപ്പിയാ പാദുകാ ഏകാദസ ഹോന്തീതി യോജനാ. യഥാഹ ‘‘ഏകാദസ പാദുകാതി ദസ രതനമയാ, ഏകാ കട്ഠപാദുകാ. തിണപാദുകമുഞ്ജപാദുകപബ്ബജപാദുകാദയോ പന കട്ഠപാദുകസങ്ഗഹമേവ ഗച്ഛന്തീ’’തി.

    668. Akappiyā pādukā ekādasa hontīti yojanā. Yathāha ‘‘ekādasa pādukāti dasa ratanamayā, ekā kaṭṭhapādukā. Tiṇapādukamuñjapādukapabbajapādukādayo pana kaṭṭhapādukasaṅgahameva gacchantī’’ti.

    ൬൬൯-൭൦. അതിഖുദ്ദകാ അതിമഹന്താതി യോജനാ. ഖണ്ഡനിമിത്തകാ ഛായാനിമിത്തകാതി യോജനാ. ബഹിട്ഠേന സമ്മതാതി സീമായ ബഹി ഠിതേന സമ്മതാ. നദിയം, ജാതസ്സരേ, സമുദ്ദേ വാ തഥാ സമ്മതാതി യോജനാ. സീമായ സമ്ഭിന്നാ സീമായ അജ്ഝോത്ഥടാ സീമാതി യോജനാ. ഇമാ ഏകാദസ അസീമായോ സിയുന്തി യോജനാ.

    669-70. Atikhuddakā atimahantāti yojanā. Khaṇḍanimittakā chāyānimittakāti yojanā. Bahiṭṭhena sammatāti sīmāya bahi ṭhitena sammatā. Nadiyaṃ, jātassare, samudde vā tathā sammatāti yojanā. Sīmāya sambhinnā sīmāya ajjhotthaṭā sīmāti yojanā. Imā ekādasa asīmāyo siyunti yojanā.

    ൬൭൧. ഏകാദസേവ പഥവീ കപ്പിയാ, ഏകാദസേവ പഥവീ അകപ്പിയാതി യോജനാ.

    671. Ekādaseva pathavī kappiyā, ekādaseva pathavī akappiyāti yojanā.

    തത്ഥ ഏകാദസ കപ്പിയപഥവീ നാമ സുദ്ധപാസാണാ, സുദ്ധസക്ഖരാ, സുദ്ധകഥലാ, സുദ്ധമരുമ്ബാ, സുദ്ധവാലുകാ, യേഭുയ്യേനപാസാണാ, യേഭുയ്യേനസക്ഖരാ, യേഭുയ്യേനകഥലാ, യേഭുയ്യേനമരുമ്ബാ, യേഭുയ്യേനവാലുകാതി ഇമാ ദസ ദഡ്ഢായ പഥവിയാ വാ ചതുമാസോവട്ഠകപംസുപുഞ്ജേന വാ മത്തികാപുഞ്ജേന വാ സദ്ധിം ഏകാദസ. ‘‘അപ്പപംസുകാ, അപ്പമത്തികാ’’തി (പാചി॰ ൮൬) അപരാപി പഥവിയോ വുത്താ, താ യേഭുയ്യേനപാസാണാദീസു പഞ്ചസുയേവ സങ്ഗഹിതാ.

    Tattha ekādasa kappiyapathavī nāma suddhapāsāṇā, suddhasakkharā, suddhakathalā, suddhamarumbā, suddhavālukā, yebhuyyenapāsāṇā, yebhuyyenasakkharā, yebhuyyenakathalā, yebhuyyenamarumbā, yebhuyyenavālukāti imā dasa daḍḍhāya pathaviyā vā catumāsovaṭṭhakapaṃsupuñjena vā mattikāpuñjena vā saddhiṃ ekādasa. ‘‘Appapaṃsukā, appamattikā’’ti (pāci. 86) aparāpi pathaviyo vuttā, tā yebhuyyenapāsāṇādīsu pañcasuyeva saṅgahitā.

    ഏകാദസ അകപ്പിയപഥവീ നാമ ‘‘സുദ്ധപംസു സുദ്ധമത്തികാ അപ്പപാസാണാ അപ്പസക്ഖരാ അപ്പകഥലാ അപ്പമരുമ്ബാ അപ്പവാലുകാ യേഭുയ്യേനപംസുകാ യേഭുയ്യേനമത്തികാ, അദഡ്ഢാപി വുച്ചതി ജാതാ പഥവീ. യോപി പംസുപുഞ്ജോ വാ മത്തികാപുഞ്ജോ വാ അതിരേകചാതുമാസം ഓവട്ഠോ, അയമ്പി വുച്ചതി ജാതപഥവീ’’തി (പാചി॰ ൮൬) വുത്താ ഏകാദസ.

    Ekādasa akappiyapathavī nāma ‘‘suddhapaṃsu suddhamattikā appapāsāṇā appasakkharā appakathalā appamarumbā appavālukā yebhuyyenapaṃsukā yebhuyyenamattikā, adaḍḍhāpi vuccati jātā pathavī. Yopi paṃsupuñjo vā mattikāpuñjo vā atirekacātumāsaṃ ovaṭṭho, ayampi vuccati jātapathavī’’ti (pāci. 86) vuttā ekādasa.

    ഗണ്ഠികാ കപ്പിയാ വുത്താ, ഏകാദസ ച വീധകാതി ഏത്ഥ കപ്പിയാ ഗണ്ഠികാ വിധകാ ച ഏകാദസ വുത്താതി യോജനാ. തേ പന –

    Gaṇṭhikākappiyā vuttā, ekādasa ca vīdhakāti ettha kappiyā gaṇṭhikā vidhakā ca ekādasa vuttāti yojanā. Te pana –

    ‘‘വേളുദന്തവിസാണട്ഠി-കട്ഠലാഖാഫലാമയാ;

    ‘‘Veḷudantavisāṇaṭṭhi-kaṭṭhalākhāphalāmayā;

    സങ്ഖനാഭിമയാ സുത്ത-നളലോഹമയാപി ച;

    Saṅkhanābhimayā sutta-naḷalohamayāpi ca;

    വിധാ കപ്പന്തി കപ്പിയാ, ഗണ്ഠിയോ ചാപി തമ്മയാ’’തി. –

    Vidhā kappanti kappiyā, gaṇṭhiyo cāpi tammayā’’ti. –

    ഇമായ ഗാഥായ സങ്ഗഹിതാതി വേദിതബ്ബാ.

    Imāya gāthāya saṅgahitāti veditabbā.

    ൬൭൪-൫. ഉക്ഖിത്തസ്സാനുവത്തികാ ഭിക്ഖുനീ ഉഭിന്നം ഭിക്ഖുഭിക്ഖുനീനം വസാ സങ്ഘാദിസേസേസു അട്ഠ യാവതതിയകാതി ഇമേ ഏകാദസ യാവതതിയകാതി പകാസിതാതി യോജനാ.

    674-5.Ukkhittassānuvattikā bhikkhunī ubhinnaṃ bhikkhubhikkhunīnaṃ vasā saṅghādisesesu aṭṭha yāvatatiyakāti ime ekādasa yāvatatiyakāti pakāsitāti yojanā.

    ൬൭൬. നിസ്സയസ്സ പടിപ്പസ്സദ്ധിയോ ദസേകാവ ഏകാദസേവ വുത്താതി യോജനാ. ഛധാചരിയതോ വുത്താതി –

    676. Nissayassa paṭippassaddhiyo dasekāva ekādaseva vuttāti yojanā. Chadhācariyato vuttāti –

    ‘‘പക്കന്തേ പക്ഖസങ്കന്തേ, വിബ്ഭന്തേ ചാപി നിസ്സയോ;

    ‘‘Pakkante pakkhasaṅkante, vibbhante cāpi nissayo;

    മരണാണത്തുപജ്ഝായ-സമോധാനേഹി സമ്മതീ’’തി. –

    Maraṇāṇattupajjhāya-samodhānehi sammatī’’ti. –

    ആചരിയതോ ഛധാ നിസ്സയപടിപ്പസ്സദ്ധിയോ വുത്താ. ഉപജ്ഝായാ തു പഞ്ചധാതി താസു ഉപജ്ഝായസമോധാനം വിനാ അവസേസാഹി പഞ്ചധാ ഉപജ്ഝായപടിപ്പസ്സദ്ധിയോ വുത്താതി ഇമേ ഏകാദസ.

    Ācariyato chadhā nissayapaṭippassaddhiyo vuttā. Upajjhāyā tu pañcadhāti tāsu upajjhāyasamodhānaṃ vinā avasesāhi pañcadhā upajjhāyapaṭippassaddhiyo vuttāti ime ekādasa.

    ഏകാദസകകഥാവണ്ണനാ.

    Ekādasakakathāvaṇṇanā.

    ൬൭൭. തേരസേവ ധുതങ്ഗാനീതി പംസുകൂലികങ്ഗാദീനി ധുതങ്ഗാനി തേരസേവ ഹോന്തി.

    677.Teraseva dhutaṅgānīti paṃsukūlikaṅgādīni dhutaṅgāni teraseva honti.

    പരമാനി ച ചുദ്ദസാതി ‘‘ദസാഹപരമം അതിരേകചീവരം ധാരേതബ്ബം, മാസപരമം തേന ഭിക്ഖുനാ തം ചീവരം നിക്ഖിപിതബ്ബം, സന്തരുത്തരപരമം തേന ഭിക്ഖുനാ തതോ ചീവരം സാദിതബ്ബം, ഛക്ഖത്തുപരമം തുണ്ഹീഭൂതേന ഉദ്ദിസ്സ ഠാതബ്ബം, നവം പന ഭിക്ഖുനാ സന്ഥതം കാരാപേത്വാ ഛബ്ബസ്സാനി ധാരേതബ്ബം ഛബ്ബസ്സപരമതാ ധാരേതബ്ബം, തിയോജനപരമം സഹത്ഥാ ഹരിതബ്ബാനി, ദസാഹപരമം അതിരേകപത്തോ ധാരേതബ്ബോ, സത്താഹപരമം സന്നിധികാരകം പരിഭുഞ്ജിതബ്ബാനി, ഛാരത്തപരമം തേന ഭിക്ഖുനാ തേന ചീവരേന വിപ്പവസിതബ്ബം, ചതുക്കംസപരമം, അഡ്ഢതേയ്യകംസപരമം, ദ്വങ്ഗുലപബ്ബപരമം ആദാതബ്ബം, അട്ഠങ്ഗുലപരമം മഞ്ചപടിപാദകം, അട്ഠങ്ഗുലപരമം ദന്തകട്ഠ’’ന്തി ഇതി ഇമാനി ചുദ്ദസ പരമാനി.

    Paramāni ca cuddasāti ‘‘dasāhaparamaṃ atirekacīvaraṃ dhāretabbaṃ, māsaparamaṃ tena bhikkhunā taṃ cīvaraṃ nikkhipitabbaṃ, santaruttaraparamaṃ tena bhikkhunā tato cīvaraṃ sāditabbaṃ, chakkhattuparamaṃ tuṇhībhūtena uddissa ṭhātabbaṃ, navaṃ pana bhikkhunā santhataṃ kārāpetvā chabbassāni dhāretabbaṃ chabbassaparamatā dhāretabbaṃ, tiyojanaparamaṃ sahatthā haritabbāni, dasāhaparamaṃ atirekapatto dhāretabbo, sattāhaparamaṃ sannidhikārakaṃ paribhuñjitabbāni, chārattaparamaṃ tena bhikkhunā tena cīvarena vippavasitabbaṃ, catukkaṃsaparamaṃ, aḍḍhateyyakaṃsaparamaṃ, dvaṅgulapabbaparamaṃ ādātabbaṃ, aṭṭhaṅgulaparamaṃ mañcapaṭipādakaṃ, aṭṭhaṅgulaparamaṃ dantakaṭṭha’’nti iti imāni cuddasa paramāni.

    സോളസേവ തു ‘‘ജാന’’ന്തി പഞ്ഞത്താനീതി ‘‘ജാന’’ന്തി ഏവം വത്വാ പഞ്ഞത്താനി സോളസ. തേ ഏവം വേദിതബ്ബാ – ജാനം സങ്ഘികം ലാഭം പരിണതം അത്തനോ പരിണാമേയ്യ, ജാനം പുബ്ബുപഗതം ഭിക്ഖും അനുപഖജ്ജ സേയ്യം കപ്പേയ്യ, ജാനം സപ്പാണകം ഉദകം തിണം വാ മത്തികം വാ സിഞ്ചേയ്യ വാ സിഞ്ചാപേയ്യ വാ, ജാനം ഭിക്ഖുനിപരിപാചിതം പിണ്ഡപാതം പരിഭുഞ്ജേയ്യ, ജാനം ആസാദനാപേക്ഖോ, ഭുത്തസ്മിം പാചിത്തിയം, ജാനം സപ്പാണകം ഉദകം പരിഭുഞ്ജേയ്യ, ജാനം യഥാധമ്മം നിഹടാധികരണം പുന കമ്മായ ഉക്കോടേയ്യ, ജാനം ദുട്ഠുല്ലം ആപത്തിം പടിച്ഛാദേയ്യ, ജാനം ഊനവീസതിവസ്സം പുഗ്ഗലം ഉപസമ്പാദേയ്യ, ജാനം ഥേയ്യസത്ഥേന സദ്ധിം സംവിധായ ഏകദ്ധാനമഗ്ഗം പടിപജ്ജേയ്യ, ജാനം തഥാവാദിനാ ഭിക്ഖുനാ അകതാനുധമ്മേന, ജാനം തഥാനാസിതം സമണുദ്ദേസം, ജാനം സങ്ഘികം ലാഭം പരിണതം പുഗ്ഗലസ്സ പരിണാമേയ്യ, ജാനം പാരാജികം ധമ്മം അജ്ഝാപന്നം ഭിക്ഖുനിം നേവത്തനാ പടിചോദേയ്യ, ജാനം ചോരിം വജ്ഝം വിദിതം അനപലോകേത്വാ, ജാനം സഭിക്ഖുകം ആരാമം അനാപുച്ഛാ പവിസേയ്യാതി.

    Soḷaseva tu ‘‘jāna’’nti paññattānīti ‘‘jāna’’nti evaṃ vatvā paññattāni soḷasa. Te evaṃ veditabbā – jānaṃ saṅghikaṃ lābhaṃ pariṇataṃ attano pariṇāmeyya, jānaṃ pubbupagataṃ bhikkhuṃ anupakhajja seyyaṃ kappeyya, jānaṃ sappāṇakaṃ udakaṃ tiṇaṃ vā mattikaṃ vā siñceyya vā siñcāpeyya vā, jānaṃ bhikkhuniparipācitaṃ piṇḍapātaṃ paribhuñjeyya, jānaṃ āsādanāpekkho, bhuttasmiṃ pācittiyaṃ, jānaṃ sappāṇakaṃ udakaṃ paribhuñjeyya, jānaṃ yathādhammaṃ nihaṭādhikaraṇaṃ puna kammāya ukkoṭeyya, jānaṃ duṭṭhullaṃ āpattiṃ paṭicchādeyya, jānaṃ ūnavīsativassaṃ puggalaṃ upasampādeyya, jānaṃ theyyasatthena saddhiṃ saṃvidhāya ekaddhānamaggaṃ paṭipajjeyya, jānaṃ tathāvādinā bhikkhunā akatānudhammena, jānaṃ tathānāsitaṃ samaṇuddesaṃ, jānaṃ saṅghikaṃ lābhaṃ pariṇataṃ puggalassa pariṇāmeyya, jānaṃ pārājikaṃ dhammaṃ ajjhāpannaṃ bhikkhuniṃ nevattanā paṭicodeyya, jānaṃ coriṃ vajjhaṃ viditaṃ anapaloketvā, jānaṃ sabhikkhukaṃ ārāmaṃ anāpucchā paviseyyāti.

    ൬൭൮. ഇധ ഇമസ്മിം സാസനേ യോ ഭിക്ഖു അനുത്തരം സഉത്തരം ഉത്തരപകരണേന സഹിതം സകലമ്പി വിനയവിനിച്ഛയം ജാനാതി, മഹത്തരേ അതിവിപുലേ അനുത്തരേ ഉത്തരവിരഹിതേ ഉത്തമേ വിനയനയേ വിനയാഗതേ ആപത്തിഅനാപത്തിഗരുകലഹുകകപ്പിയഅകപ്പിയാദിവിനിച്ഛയകമ്മേ. അഥ വാ വിനയനയേ വിനയപിടകേ പവത്തമാനോ സോ ഭിക്ഖു നിരുത്തരോ ഭവതി പച്ചത്ഥികേഹി വത്തബ്ബം ഉത്തരം അതിക്കമിത്വാ ഠിതോ, സേട്ഠോ വാ ഭവതി, തസ്സ ചേവ പരേസഞ്ച സംസയോ ന കാതബ്ബോതി യോജനാ. ജാനതീതി ഗാഥാബന്ധവസേന രസ്സോ.

    678.Idha imasmiṃ sāsane yo bhikkhu anuttaraṃ sauttaraṃ uttarapakaraṇena sahitaṃ sakalampi vinayavinicchayaṃ jānāti, mahattare ativipule anuttare uttaravirahite uttame vinayanaye vinayāgate āpattianāpattigarukalahukakappiyaakappiyādivinicchayakamme. Atha vā vinayanaye vinayapiṭake pavattamāno so bhikkhu niruttaro bhavati paccatthikehi vattabbaṃ uttaraṃ atikkamitvā ṭhito, seṭṭho vā bhavati, tassa ceva paresañca saṃsayo na kātabboti yojanā. Jānatīti gāthābandhavasena rasso.

    ഇതി ഉത്തരേ ലീനത്ഥപകാസനിയാ

    Iti uttare līnatthapakāsaniyā

    ഏകുത്തരനയകഥാവണ്ണനാ നിട്ഠിതാ.

    Ekuttaranayakathāvaṇṇanā niṭṭhitā.





    © 1991-2023 The Titi Tudorancea Bulletin | Titi Tudorancea® is a Registered Trademark | Terms of use and privacy policy
    Contact