| Library / Tipiṭaka / តិបិដក • Tipiṭaka / បាចិត្យាទិយោជនាបាឡិ • Pācityādiyojanāpāḷi |
ឯកុត្តរិកនយោ ឯកាទសកវារវណ្ណនា
Ekuttarikanayo ekādasakavāravaṇṇanā
៣៣១. ឯកាទសកេសុ តិណបាទុកាតិ មុញ្ជបព្ពជេហិ អវសេសា តិណមយបាទុកា។ កដ្ឋបាទុកសង្គហមេវាតិ កដ្ឋបាទុកេ សង្គហំ ឯវ។ តម្ពលោហមយេន វា ទារុមយេន វាតិ វាសទ្ទោ អនិយមវិកប្បត្ថោ។ ‘‘នសិ អនិមិត្តា’’តិអាទយោ ភិក្ខុនិក្ខន្ធកេ (ចូឡវ. ៤២៣) និទ្ទិដ្ឋា។ តេ សព្ពេតិ សព្ពេ តេ គណ្ឋិកវិធា។ នគ្គេនាតិ អចេលកេន។ តេ សព្ពេតិ សព្ពេ តេ អវន្ទិយបុគ្គលា។ បុព្ពេតិ ទសកេ។ កម្មវគ្គេតិ អវសានេ កម្មវគ្គេ។
331. Ekādasakesu tiṇapādukāti muñjapabbajehi avasesā tiṇamayapādukā. Kaṭṭhapādukasaṅgahamevāti kaṭṭhapāduke saṅgahaṃ eva. Tambalohamayena vā dārumayena vāti vāsaddo aniyamavikappattho. ‘‘Nasi animittā’’tiādayo bhikkhunikkhandhake (cūḷava. 423) niddiṭṭhā. Te sabbeti sabbe te gaṇṭhikavidhā. Naggenāti acelakena. Te sabbeti sabbe te avandiyapuggalā. Pubbeti dasake. Kammavaggeti avasāne kammavagge.
សោ ភិក្ខុ យំ ន និគច្ឆេយ្យ, ឯតំ ន និគតំ អដ្ឋានំ អនវកាសោតិ យោជនា។ ឯវញ្ហិ សតិ យំសទ្ទោ កិរិយាបរាមសនោ ហោតិ, អថ វា យំ យេន ការណេន ន និគច្ឆេយ្យ, ឯតំ ការណំ អដ្ឋានន្តិ យោជនា។ អនធិគតំ សមាធិន្តិ យោជនា។ សទ្ធម្មាស្សាតិ សទ្ធម្មា អស្ស។ អស្ស អក្កោសកបរិភាសកស្ស ភិក្ខុស្ស សទ្ធម្មា ន វោទាយន្តិ ន បរិយោទបេន្តីតិ អត្ថោ។ រោគាតង្កន្តិ រោគសង្ខាតំ អាតង្កំ។ និរយំ ឧបបជ្ជតីតិ និរយម្ហិ ឧបបជ្ជតិ។ ‘‘ឧបបជ្ជតី’’តិ ឯត្ថ ឧបឥតិ កម្មប្បវចនីយឧបសគ្គេន យុត្តត្តា ‘‘និរយ’’ន្តិ ឯត្ថ ភុម្មត្ថេ ឧបយោគវចនំ ទដ្ឋព្ពំ។ ឯត្ថ ឯតស្មិំ អង្គុត្តរបាឡិយំ (អ. និ. ១១.៦)។
So bhikkhu yaṃ na nigaccheyya, etaṃ na nigataṃ aṭṭhānaṃ anavakāsoti yojanā. Evañhi sati yaṃsaddo kiriyāparāmasano hoti, atha vā yaṃ yena kāraṇena na nigaccheyya, etaṃ kāraṇaṃ aṭṭhānanti yojanā. Anadhigataṃ samādhinti yojanā. Saddhammāssāti saddhammā assa. Assa akkosakaparibhāsakassa bhikkhussa saddhammā na vodāyanti na pariyodapentīti attho. Rogātaṅkanti rogasaṅkhātaṃ ātaṅkaṃ. Nirayaṃ upapajjatīti nirayamhi upapajjati. ‘‘Upapajjatī’’ti ettha upaiti kammappavacanīyaupasaggena yuttattā ‘‘niraya’’nti ettha bhummatthe upayogavacanaṃ daṭṭhabbaṃ. Ettha etasmiṃ aṅguttarapāḷiyaṃ (a. ni. 11.6).
អាសេវិតាយាតិ ឯត្ថ អាត្យូបសគ្គោ អាទិកម្មត្ថោតិ អាហ ‘‘អាទិតោ បដ្ឋាយ សេវិតាយា’’តិ។ ‘‘និប្ផាទិតាយា’’តិឥមិនា ភាវិតាយាតិ ឯត្ថ ភូសទ្ទោ សត្តត្ថោតិ ទស្សេតិ, ‘‘វឌ្ឍិតាយា’’តិ ឥមិនា វឌ្ឍនត្ថោតិ ទស្សេតិ។ ពហុលីកតាយាតិ ឯត្ថ ពហុលំ នាម អត្ថតោ បុនប្បុនន្តិ អាហ ‘‘បុនប្បុនំ កតាយា’’តិ។ សុយុត្តយានសទិសាយាតិ សុដ្ឋុ យុត្តេន យានេន សទិសាយ។ ឥមិនា យានីកតាយាតិ ឯត្ថ ន យំកិញ្ចិ យានំ វិយ កតំ ហោតិ, អថ ខោ ឥច្ឆិតិច្ឆិតក្ខណេ អារោហនីយត្តា សុយុត្តយានំ វិយ កតំ ហោតីតិ ទស្សេតិ។ យថា ករិយមានេ បតិដ្ឋា ហោតីតិ យោជនា។ វត្ថុកតាយាតិ ឯត្ថ វត្ថុសទ្ទោ បតិដ្ឋត្ថោតិ ទស្សេតិ។ វសតិ បតិដ្ឋហតិ ឯត្ថាតិ វត្ថូតិ វចនត្ថោ កាតព្ពោ។ អនុដ្ឋិតាយាតិ ឯត្ថ អនុសទ្ទោ នឧបច្ឆិន្នត្ថោ, ឋាធាតុ ឧប្បជ្ជនត្ថោតិ ទស្សេន្តោ អាហ ‘‘អនុ អនុ បវត្តិតាយា’’តិ។ ‘‘សមន្តតោ’’តិ ឥមិនា បរិចិតាយាតិ ឯត្ថ បរិសទ្ទោ សមន្តត្ថោតិ ទស្សេតិ។ ‘‘អភិវឌ្ឍិតាយា’’តិ ឥមិនា ចិធាតុ វឌ្ឍនត្ថោតិ ទស្សេតិ។ សមារទ្ធាយាតិ បរិបុណ្ណំ អារាធិតាយ។ រាធធាតុ ហិ សាធនត្ថោ ហោតិ។ ‘‘វសីភាវំ ឧបនីតាយា’’តិ ឥមិនា តទត្ថំ អធិប្បាយេន ទស្សេតិ។ ‘‘ន បាបកំ សុបិនំ បស្សតី’’តិ វចនស្ស អត្ថាបត្តិនយំ ទស្សេន្តោ អាហ ‘‘ភទ្រកំ បនា’’តិអាទិ។ វុទ្ធិការណភូតន្តិ វុទ្ធិយា ការណភូតំ សុបិនន្តិ សម្ពន្ធោ។ ទេវតា រក្ខន្តីតិ ឯត្ថ សាមញ្ញតោ វុត្តេបិ អារក្ខទេវតាយេវ គហេតព្ពាតិ អាហ ‘‘អារក្ខទេវតា’’តិ។ អារក្ខទេវតា នាម ភុម្មទេវាទយោ។ ខិប្បន្តិ ភាវនបុំសកំ។ ឥមិនា តុវដំ ចិត្តន្តិ ឯត្ថ តុវដសទ្ទោ ខិប្បបរិយាយោតិ ទស្សេតិ។ ឧត្តរិមប្បដិវិជ្ឈន្តោតិ ឯត្ថ ‘‘ឧត្តរិ’’ន្តិ បទស្ស អវធិបេក្ខត្តា តស្ស អវធិ ច ឧត្តរិសទ្ទស្ស ឥធ អរហត្តវាចកភាវញ្ច វិធធាតុយា សច្ឆិករណត្ថញ្ច ទស្សេន្តោ អាហ ‘‘មេត្តាឈានតោ’’តិអាទិ។ តត្ថ ‘‘មេត្តាឈានតោ’’តិ ឥមិនា អវធិំ ទស្សេតិ, ‘‘អរហត្ត’’ន្តិ ឥមិនា ‘‘ឧត្តរិ’’ន្តិ បទស្ស សរូបត្ថំ ទស្សេតិ, ‘‘អសច្ឆិករោន្តោ’’តិ ឥមិនា វិធធាតុយា សច្ឆិករណត្ថំ ទស្សេតិ។ សព្ពត្ថាតិ សព្ពេសុ ឯកាទសកេសុ។
Āsevitāyāti ettha ātyūpasaggo ādikammatthoti āha ‘‘ādito paṭṭhāya sevitāyā’’ti. ‘‘Nipphāditāyā’’tiiminā bhāvitāyāti ettha bhūsaddo sattatthoti dasseti, ‘‘vaḍḍhitāyā’’ti iminā vaḍḍhanatthoti dasseti. Bahulīkatāyāti ettha bahulaṃ nāma atthato punappunanti āha ‘‘punappunaṃ katāyā’’ti. Suyuttayānasadisāyāti suṭṭhu yuttena yānena sadisāya. Iminā yānīkatāyāti ettha na yaṃkiñci yānaṃ viya kataṃ hoti, atha kho icchiticchitakkhaṇe ārohanīyattā suyuttayānaṃ viya kataṃ hotīti dasseti. Yathā kariyamāne patiṭṭhā hotīti yojanā. Vatthukatāyāti ettha vatthusaddo patiṭṭhatthoti dasseti. Vasati patiṭṭhahati etthāti vatthūti vacanattho kātabbo. Anuṭṭhitāyāti ettha anusaddo naupacchinnattho, ṭhādhātu uppajjanatthoti dassento āha ‘‘anu anu pavattitāyā’’ti. ‘‘Samantato’’ti iminā paricitāyāti ettha parisaddo samantatthoti dasseti. ‘‘Abhivaḍḍhitāyā’’ti iminā cidhātu vaḍḍhanatthoti dasseti. Samāraddhāyāti paripuṇṇaṃ ārādhitāya. Rādhadhātu hi sādhanattho hoti. ‘‘Vasībhāvaṃ upanītāyā’’ti iminā tadatthaṃ adhippāyena dasseti. ‘‘Na pāpakaṃ supinaṃ passatī’’ti vacanassa atthāpattinayaṃ dassento āha ‘‘bhadrakaṃ panā’’tiādi. Vuddhikāraṇabhūtanti vuddhiyā kāraṇabhūtaṃ supinanti sambandho. Devatā rakkhantīti ettha sāmaññato vuttepi ārakkhadevatāyeva gahetabbāti āha ‘‘ārakkhadevatā’’ti. Ārakkhadevatā nāma bhummadevādayo. Khippanti bhāvanapuṃsakaṃ. Iminā tuvaṭaṃ cittanti ettha tuvaṭasaddo khippapariyāyoti dasseti. Uttarimappaṭivijjhantoti ettha ‘‘uttari’’nti padassa avadhipekkhattā tassa avadhi ca uttarisaddassa idha arahattavācakabhāvañca vidhadhātuyā sacchikaraṇatthañca dassento āha ‘‘mettājhānato’’tiādi. Tattha ‘‘mettājhānato’’ti iminā avadhiṃ dasseti, ‘‘arahatta’’nti iminā ‘‘uttari’’nti padassa sarūpatthaṃ dasseti, ‘‘asacchikaronto’’ti iminā vidhadhātuyā sacchikaraṇatthaṃ dasseti. Sabbatthāti sabbesu ekādasakesu.
ឥតិ ឯកាទសកវារវណ្ណនាបរិយោសានាយ
Iti ekādasakavāravaṇṇanāpariyosānāya
ឯកុត្តរិកវណ្ណនាយ
Ekuttarikavaṇṇanāya
យោជនា សមត្តា។
Yojanā samattā.
Related texts:
តិបិដក (មូល) • Tipiṭaka (Mūla) / វិនយបិដក • Vinayapiṭaka / បរិវារបាឡិ • Parivārapāḷi / ១១. ឯកាទសកវារោ • 11. Ekādasakavāro
អដ្ឋកថា • Aṭṭhakathā / វិនយបិដក (អដ្ឋកថា) • Vinayapiṭaka (aṭṭhakathā) / បរិវារ-អដ្ឋកថា • Parivāra-aṭṭhakathā / ឯកាទសកវារវណ្ណនា • Ekādasakavāravaṇṇanā
ដីកា • Tīkā / វិនយបិដក (ដីកា) • Vinayapiṭaka (ṭīkā) / សារត្ថទីបនី-ដីកា • Sāratthadīpanī-ṭīkā / ឯកាទសកវារវណ្ណនា • Ekādasakavāravaṇṇanā
ដីកា • Tīkā / វិនយបិដក (ដីកា) • Vinayapiṭaka (ṭīkā) / វជិរពុទ្ធិ-ដីកា • Vajirabuddhi-ṭīkā / ឯកាទសកវារវណ្ណនា • Ekādasakavāravaṇṇanā
