| Library / Tipiṭaka / තිපිටක • Tipiṭaka / පාචිත්‍යාදියොජනාපාළි • Pācityādiyojanāpāḷi |
එකුත්‌තරිකනයො
Ekuttarikanayo
එකුත්‌තරිකනයො එකකවාරවණ්‌ණනා
Ekuttarikanayo ekakavāravaṇṇanā
321. එවං ඛන්‌ධකපුච්‌ඡාය වණ්‌ණනං කත්‌වා ඉදානි එකුත්‌තරිකනයස්‌ස තං කරොන්‌තො ආහ ‘‘ආපත්‌ති…පෙ.… නයෙ’’ති. තත්‌ථ එකුත්‌තරිකනයෙ එවං විනිච්‌ඡයො වෙදිතබ්‌බොති යොජනා. ‘‘ඡ ආපත්‌තිසමුට්‌ඨානානී’’ති ඉමිනා සමුට්‌ඨානානි ආපත්‌තිං කරොන්‌තීති අත්‌ථෙන ආපත්‌තිකරා නාමාති දස්‌සෙති. එතෙසන්‌ති ඡන්‌නං ආපත්‌තිසමුට්‌ඨානානං. හීති යස්‌මා, ආපජ්‌ජතීති සම්‌බන්‌ධො. සික්‌ඛාපදෙ චාති මාතිකාසික්‌ඛාපදෙ ච. ලහුකා ආපත්‌තීති එත්‌ථ අප්‌පසාවජ්‌ජත්‌තා න ලහුකා නාම හොති, ලහුකෙන පන විනයකම්‌මෙනාති ආහ ‘‘ලහුකෙන විනයකම්‌මෙන විසුජ්‌ඣනතො’’ති. පඤ්‌චවිධාති ථුල්‌ලච්‌චයාදිවසෙන පඤ්‌චපකාරා. කෙනචීති ලහුකෙන වා ගරුකෙන වා කෙනචි ආකාරෙන. සංවිජ්‌ජති ගිහිභාවතො අවසෙසො සමණභාවො එතිස්‌සාති සාවසෙසා, පටිපක්‌ඛවසෙන අනවසෙසා. ද්‌වෙ ආපත්‌තික්‌ඛන්‌ධාති පාරාජිකසඞ්‌ඝාදිසෙසවසෙන ද්‌වෙ ආපත්‌තික්‌ඛන්‌ධා.
321. Evaṃ khandhakapucchāya vaṇṇanaṃ katvā idāni ekuttarikanayassa taṃ karonto āha ‘‘āpatti…pe… naye’’ti. Tattha ekuttarikanaye evaṃ vinicchayo veditabboti yojanā. ‘‘Cha āpattisamuṭṭhānānī’’ti iminā samuṭṭhānāni āpattiṃ karontīti atthena āpattikarā nāmāti dasseti. Etesanti channaṃ āpattisamuṭṭhānānaṃ. Hīti yasmā, āpajjatīti sambandho. Sikkhāpade cāti mātikāsikkhāpade ca. Lahukā āpattīti ettha appasāvajjattā na lahukā nāma hoti, lahukena pana vinayakammenāti āha ‘‘lahukena vinayakammena visujjhanato’’ti. Pañcavidhāti thullaccayādivasena pañcapakārā. Kenacīti lahukena vā garukena vā kenaci ākārena. Saṃvijjati gihibhāvato avaseso samaṇabhāvo etissāti sāvasesā, paṭipakkhavasena anavasesā. Dve āpattikkhandhāti pārājikasaṅghādisesavasena dve āpattikkhandhā.
‘‘කරොන්‌තී’’ති ඉමිනා අන්‌තරායිකාති එත්‌ථ ණිකපච්‌චයස්‌ස අත්‌ථං දස්‌සෙති. අන්‌තරායිකා ආපත්‌තියො සබ්‌බථා අන්‌තරායිකා හොන්‌තීති ආහ ‘‘අන්‌තරායිකං ආපන්‌නස්‌සාපී’’තිආදි. දෙසෙත්‌වා සුද්‌ධිපත්‌තස්‌සාති සම්‌බන්‌ධො. ලොකවජ්‌ජාති ලොකෙහි වජ්‌ජෙතබ්‌බා. පණ්‌ණත්‌තිවජ්‌ජාති භගවතො පණ්‌ණත්‌තියා වජ්‌ජෙතබ්‌බා. යන්‌ති යං ආපත්‌තිං ආපජ්‌ජතීති සම්‌බන්‌ධො. කරොන්‌තොති කිරියමානතො. එත්‌ථ හි මානසද්‌දස්‌ස අන්‌තාදෙසො. ඉමිනා කරණං කිරියන්‌ති භාවත්‌ථං දස්‌සෙති. ආපජ්‌ජතීති පුග්‌ගලො ආපජ්‌ජති. සා ආපත්‌ති කිරියතො සමුට්‌ඨිතා නාමාති යොජනා. කා ආපත්‌ති වියාති ආහ ‘‘පාරාජිකාපත්‌ති වියා’’ති. එසෙව නයො අනන්‌තරවාක්‍යෙසුපි.
‘‘Karontī’’ti iminā antarāyikāti ettha ṇikapaccayassa atthaṃ dasseti. Antarāyikā āpattiyo sabbathā antarāyikā hontīti āha ‘‘antarāyikaṃ āpannassāpī’’tiādi. Desetvā suddhipattassāti sambandho. Lokavajjāti lokehi vajjetabbā. Paṇṇattivajjāti bhagavato paṇṇattiyā vajjetabbā. Yanti yaṃ āpattiṃ āpajjatīti sambandho. Karontoti kiriyamānato. Ettha hi mānasaddassa antādeso. Iminā karaṇaṃ kiriyanti bhāvatthaṃ dasseti. Āpajjatīti puggalo āpajjati. Sā āpatti kiriyato samuṭṭhitā nāmāti yojanā. Kā āpatti viyāti āha ‘‘pārājikāpatti viyā’’ti. Eseva nayo anantaravākyesupi.
පුබ්‌බාපත්‌තීති එත්‌ථ පුබ්‌බසද්‌දො පඨමත්‌ථොති ආහ ‘‘පඨමං ආපන්‌නාපත්‌තී’’ති. ‘‘ආපන්‌නා’’ති පදෙන මජ්‌ඣෙලොපං දස්‌සෙති. පච්‌ඡා ආපන්‌නාපත්‌තීති වත්‌තභෙදදුක්‌කටාපත්‌ති. මූලවිසුද්‌ධියාති මූලෙ කායචි ආපත්‌තියා අමිස්‌සත්‌තා විසුද්‌ධියා ආපත්‌තියා. කුරුන්‌දියං වුත්‌තන්‌ති සම්‌බන්‌ධො. ඉදම්‌පීති කුරුන්‌දියං වුත්‌තවචනම්‌පි. පිසද්‌දෙන පුරිමං මහාඅට්‌ඨකථාවචනං අපෙක්‌ඛති. එකෙන පරියායෙනාති එකෙන කාරණෙන.
Pubbāpattīti ettha pubbasaddo paṭhamatthoti āha ‘‘paṭhamaṃ āpannāpattī’’ti. ‘‘Āpannā’’ti padena majjhelopaṃ dasseti. Pacchā āpannāpattīti vattabhedadukkaṭāpatti. Mūlavisuddhiyāti mūle kāyaci āpattiyā amissattā visuddhiyā āpattiyā. Kurundiyaṃ vuttanti sambandho. Idampīti kurundiyaṃ vuttavacanampi. Pisaddena purimaṃ mahāaṭṭhakathāvacanaṃ apekkhati. Ekena pariyāyenāti ekena kāraṇena.
යාති ආපත්‌ති, දෙසිතා හොතීති සම්‌බන්‌ධො. අයං දෙසිතා ගණනූපිකා නාමාති යොජනා. යා දෙසිතා හොති, අයං අගණනූපිකා නාමාති යොජනා. සඋස්‌සාහෙනෙවාති පුනපි ආපජ්‌ජිස්‌සාමීති සහ උස්‌සාහෙනෙව. හීති සච්‌චං, යස්‌මා වා. ‘‘ගණනං න උපෙතී’’ති ඉමිනා ගණනං න උපගච්‌ඡතීති අගණනූපිකාති වචනත්‌ථං දස්‌සෙති. අට්‌ඨමෙ වත්‌ථුස්‌මිං පූරණෙති සම්‌බන්‌ධො. ඉදං පාළියං අට්‌ඨවත්‌ථුකපූරණවසෙන භික්‌ඛුනීනං ආගතත්‌තා භික්‌ඛුනියො සන්‌ධාය වුත්‌තං. භික්‌ඛූනම්‌පි දුතියපාරාජිකට්‌ඨානෙ ලබ්‌භතියෙව.
Yāti āpatti, desitā hotīti sambandho. Ayaṃ desitā gaṇanūpikā nāmāti yojanā. Yā desitā hoti, ayaṃ agaṇanūpikā nāmāti yojanā. Saussāhenevāti punapi āpajjissāmīti saha ussāheneva. Hīti saccaṃ, yasmā vā. ‘‘Gaṇanaṃ na upetī’’ti iminā gaṇanaṃ na upagacchatīti agaṇanūpikāti vacanatthaṃ dasseti. Aṭṭhame vatthusmiṃ pūraṇeti sambandho. Idaṃ pāḷiyaṃ aṭṭhavatthukapūraṇavasena bhikkhunīnaṃ āgatattā bhikkhuniyo sandhāya vuttaṃ. Bhikkhūnampi dutiyapārājikaṭṭhāne labbhatiyeva.
ථුල්‌ලවජ්‌ජාති එත්‌ථ ථුල්‌ලං වජ්‌ජං එතිස්‌සාති ථුල්‌ලවජ්‌ජාති දස්‌සෙන්‌තො ආහ ‘‘ථුල්‌ලදොසෙ පඤ්‌ඤත්‌තා’’ති. යා ච ධම්‌මිකස්‌ස පටිස්‌සවස්‌ස අසච්‌චාපනෙ ආපත්‌ති අත්‌ථි, සා ච ගිහිපටිසංයුත්‌තාති යොජනා. පඤ්‌චානන්‌තරියකම්‌මාපත්‌තීති පඤ්‌චහි ආනන්‌තරියකම්‌මෙහි ආපන්‌නා පාරාජිකාපත්‌ති. සුදින්‌නත්‌ථෙරාදීති ආදිසද්‌දෙන ධනියත්‌ථෙරාදයො සඞ්‌ගණ්‌හාති. ආදිකම්‌මිකොති ආදිකම්‌මං කරොන්‌තො, තස්‌මිං නියුත්‌තො වා. මක්‌කටිසමණාදීති ආදිසද්‌දෙන වජ්‌ජිපුත්‌තකාදයො සඞ්‌ගණ්‌හාති. යො කදාචි කරහචි ආපත්‌තිං ආපජ්‌ජති, සො අධිච්‌චාපත්‌තිකො නාමාති යොජනා. පරතොපි එසෙව නයො.
Thullavajjāti ettha thullaṃ vajjaṃ etissāti thullavajjāti dassento āha ‘‘thulladose paññattā’’ti. Yā ca dhammikassa paṭissavassa asaccāpane āpatti atthi, sā ca gihipaṭisaṃyuttāti yojanā. Pañcānantariyakammāpattīti pañcahi ānantariyakammehi āpannā pārājikāpatti. Sudinnattherādīti ādisaddena dhaniyattherādayo saṅgaṇhāti. Ādikammikoti ādikammaṃ karonto, tasmiṃ niyutto vā. Makkaṭisamaṇādīti ādisaddena vajjiputtakādayo saṅgaṇhāti. Yo kadāci karahaci āpattiṃ āpajjati, so adhiccāpattiko nāmāti yojanā. Paratopi eseva nayo.
‘‘චොදෙතී’’ති ඉමිනා චොදෙතීති චොදකොති වචනත්‌ථං දස්‌සෙති. ‘‘චොදිතො’’ති ඉමිනා චොදිතබ්‌බොති චුදිතො, සොයෙව චුදිතකොති වචනත්‌ථං දස්‌සෙති. පඤ්‌චදසසූති පාතිමොක්‌ඛට්‌ඨපනක්‌ඛන්‌ධකෙ වුත්‌තෙසු පඤ්‌චදසධම්‌මෙසු. තෙනාති අධම්‌මචොදකෙන, චොදිතොති සම්‌බන්‌ධො. පාතිමොක්‌ඛට්‌ඨපනක්‌ඛන්‌ධකෙ (චූළව. 401) වුත්‌තෙ සච්‌චෙ ච අකුප්‌පෙ ච අතිට්‌ඨන්‌තොපි අධම්‌මචුදිතකොයෙව නාම, සො පන ධම්‌මචොදකෙන චොදිතෙයෙව කුප්‌පන්‌තො අධම්‌මචුදිතකො නාම, අධම්‌මචොදකෙන චොදිතෙ පන කුප්‌පන්‌තොපි අධම්‌මචුදිතකො නාම න හොති, තස්‌මා ඉධ න වුත්‌තො. ‘‘සමන්‌නාගතො’’ති ඉමිනා නියතා එතස්‌ස සන්‌තීති නියතොති වචනත්‌ථං දස්‌සෙති.
‘‘Codetī’’ti iminā codetīti codakoti vacanatthaṃ dasseti. ‘‘Codito’’ti iminā coditabboti cudito, soyeva cuditakoti vacanatthaṃ dasseti. Pañcadasasūti pātimokkhaṭṭhapanakkhandhake vuttesu pañcadasadhammesu. Tenāti adhammacodakena, coditoti sambandho. Pātimokkhaṭṭhapanakkhandhake (cūḷava. 401) vutte sacce ca akuppe ca atiṭṭhantopi adhammacuditakoyeva nāma, so pana dhammacodakena coditeyeva kuppanto adhammacuditako nāma, adhammacodakena codite pana kuppantopi adhammacuditako nāma na hoti, tasmā idha na vutto. ‘‘Samannāgato’’ti iminā niyatā etassa santīti niyatoti vacanatthaṃ dasseti.
ආපජ්‌ජිතුං භබ්‌බාති භබ්‌බාපත්‌තිකා. කෙනචි කම්‌මෙන අකතොපි අනුක්‌ඛිත්‌තකොයෙව නාම, සො පන උක්‌ඛිත්‌තකොති සඞ්‌කාභාවතො ඉධ න වුත්‌තො. අයන්‌ති තජ්‌ජනීයාදිකම්‌මකතො භික්‌ඛු. හීති යස්‌මා, න කොපෙතීති සම්‌බන්‌ධො. ලිඞ්‌ගදණ්‌ඩකම්‌මසංවාසනාසනාහීති ලිඞ්‌ගනාසනෙන ච දණ්‌ඩකම්‌මනාසනෙන ච සංවාසනාසනෙන ච. යෙනාති භික්‌ඛුනා. සොති නානාසංවාසකො. ද්‌වින්‌නං නානාසංවාසකානං විසෙසො හෙට්‌ඨා (පාචි. අට්‌ඨ. 428) වුත්‌තොයෙව. ඨපනං ජානිතබ්‌බන්‌ති එත්‌ථ කිං ඨපනං නාමාති ආහ ‘‘පාතිමොක්‌ඛට්‌ඨපන’’න්‌ති.
Āpajjituṃ bhabbāti bhabbāpattikā. Kenaci kammena akatopi anukkhittakoyeva nāma, so pana ukkhittakoti saṅkābhāvato idha na vutto. Ayanti tajjanīyādikammakato bhikkhu. Hīti yasmā, na kopetīti sambandho. Liṅgadaṇḍakammasaṃvāsanāsanāhīti liṅganāsanena ca daṇḍakammanāsanena ca saṃvāsanāsanena ca. Yenāti bhikkhunā. Soti nānāsaṃvāsako. Dvinnaṃ nānāsaṃvāsakānaṃ viseso heṭṭhā (pāci. aṭṭha. 428) vuttoyeva. Ṭhapanaṃ jānitabbanti ettha kiṃ ṭhapanaṃ nāmāti āha ‘‘pātimokkhaṭṭhapana’’nti.
ඉති එකකවාරවණ්‌ණනාය යොජනා සමත්‌තා.
Iti ekakavāravaṇṇanāya yojanā samattā.
Related texts:
තිපිටක (මූල) • Tipiṭaka (Mūla) / විනයපිටක • Vinayapiṭaka / පරිවාරපාළි • Parivārapāḷi / 1. එකකවාරො • 1. Ekakavāro
අට්‌ඨකථා • Aṭṭhakathā / විනයපිටක (අට්‌ඨකථා) • Vinayapiṭaka (aṭṭhakathā) / පරිවාර-අට්‌ඨකථා • Parivāra-aṭṭhakathā / එකකවාරවණ්‌ණනා • Ekakavāravaṇṇanā
ටීකා • Tīkā / විනයපිටක (ටීකා) • Vinayapiṭaka (ṭīkā) / සාරත්‌ථදීපනී-ටීකා • Sāratthadīpanī-ṭīkā / එකකවාරවණ්‌ණනා • Ekakavāravaṇṇanā
ටීකා • Tīkā / විනයපිටක (ටීකා) • Vinayapiṭaka (ṭīkā) / වජිරබුද්‌ධි-ටීකා • Vajirabuddhi-ṭīkā / එකකවාරවණ්‌ණනා • Ekakavāravaṇṇanā
ටීකා • Tīkā / විනයපිටක (ටීකා) • Vinayapiṭaka (ṭīkā) / විමතිවිනොදනී-ටීකා • Vimativinodanī-ṭīkā / එකකවාරවණ්‌ණනා • Ekakavāravaṇṇanā
