| Library / Tipiṭaka / तिपिटक • Tipiṭaka / पाचित्यादियोजनापाळि • Pācityādiyojanāpāḷi |
एकुत्तरिकनयो नवकवारवण्णना
Ekuttarikanayo navakavāravaṇṇanā
३२९. नवकेसु अचरीतिआदीनीति आदिसद्देन ‘‘चरति, चरिस्सती’’तिआदीनि (दी॰ नि॰ ३.३४०; अट्ठ॰ नि॰ ९.२९-३०) सङ्गण्हाति। तं कुतेत्थ लब्भाति एत्थ तन्ति अनत्थचरणं, कोपकरणं वा। कुतोति केन कारणेन। एत्थाति एतस्मिं अनत्थचरकपुग्गले। लब्भाति लद्धा, सक्का लद्धुं न लब्भा एवाति अत्थो। नवन्नं वा भिक्खूनं कारणाति योजना। तण्हन्ति द्वीसु एसनतण्हाएसिततण्हासु एसनतण्हं। पटिच्चाति आरब्भ। परियेसनाति पुनप्पुनं एसना। लाभोति रूपादिआरम्मणलाभो। विनिच्छयोति ञाणतण्हादिट्ठिवितक्कवसेन चतुब्बिधो विनिच्छयो। चतुब्बिधो हि धम्मो ‘‘एत्तकं मय्हं भविस्सती’’तिआदिना विनिच्छिनति अनेनाति विनिच्छयोति वुच्चति। छन्दरागोति बलवरागो। अज्झोसानन्ति ‘‘अहं मम’’न्ति बलवसन्निट्ठानं, परिग्गहोति तण्हादिट्ठिवसेन परिच्छिन्दित्वा गहणं। मच्छरियन्ति परेसं साधारणभावस्स असहनता। आरक्खाति द्वारपिदहनमञ्जूसगोपनादिवसेन आभुसो रक्खनं। आरक्खाधिकरणन्ति आरक्खकारणा, हेत्वत्थे चेतं पच्चत्तवचनं। दण्डादानादीसु परनिसेधनत्थं दण्डस्स आदानं दण्डादानं। तथा एकतोधारादिनो सत्थस्स आदानं सत्थादानं। कलहोति कायकलहोपि वाचाकलहोपि। विग्गहोति विरुद्धवसेन गहणं। विवादोति विरुद्धवसेन वदनं। ‘‘तुवं तुव’’न्ति अनादरवसेन वदनं तुवंतुवं वादो, पेसुञ्ञवसेन वदनं पेसुञ्ञवादो, मुसावसेन वदनं मुसावादो, दण्डादानञ्च सत्थादानञ्च कलहो च विग्गहो च विवादो च तुवंतुवंवादो च पेसुञ्ञवादो च मुसावादो च दण्डादान…पे॰… मुसावादा। मुसावादाति एत्थ वादसद्दो ‘‘तुवं तुव’’न्ति च ‘‘पेसुञ्ञ’’न्ति च एत्थापि योजेतब्बो। ‘‘अहं सेय्योहमस्मी’’ति पवत्तमानादयोति योजना। अधिट्ठितकालतो पट्ठाय न विकप्पेतब्बानीति अधिट्ठानविकप्पनं एकतो न कातब्बं, अधिट्ठिते न विकप्पेतब्बन्ति अधिप्पायो। परिणतं लाभं परिणामेतीति सम्बन्धो।
329. Navakesu acarītiādīnīti ādisaddena ‘‘carati, carissatī’’tiādīni (dī. ni. 3.340; aṭṭha. ni. 9.29-30) saṅgaṇhāti. Taṃ kutettha labbhāti ettha tanti anatthacaraṇaṃ, kopakaraṇaṃ vā. Kutoti kena kāraṇena. Etthāti etasmiṃ anatthacarakapuggale. Labbhāti laddhā, sakkā laddhuṃ na labbhā evāti attho. Navannaṃ vā bhikkhūnaṃ kāraṇāti yojanā. Taṇhanti dvīsu esanataṇhāesitataṇhāsu esanataṇhaṃ. Paṭiccāti ārabbha. Pariyesanāti punappunaṃ esanā. Lābhoti rūpādiārammaṇalābho. Vinicchayoti ñāṇataṇhādiṭṭhivitakkavasena catubbidho vinicchayo. Catubbidho hi dhammo ‘‘ettakaṃ mayhaṃ bhavissatī’’tiādinā vinicchinati anenāti vinicchayoti vuccati. Chandarāgoti balavarāgo. Ajjhosānanti ‘‘ahaṃ mama’’nti balavasanniṭṭhānaṃ, pariggahoti taṇhādiṭṭhivasena paricchinditvā gahaṇaṃ. Macchariyanti paresaṃ sādhāraṇabhāvassa asahanatā. Ārakkhāti dvārapidahanamañjūsagopanādivasena ābhuso rakkhanaṃ. Ārakkhādhikaraṇanti ārakkhakāraṇā, hetvatthe cetaṃ paccattavacanaṃ. Daṇḍādānādīsu paranisedhanatthaṃ daṇḍassa ādānaṃ daṇḍādānaṃ. Tathā ekatodhārādino satthassa ādānaṃ satthādānaṃ. Kalahoti kāyakalahopi vācākalahopi. Viggahoti viruddhavasena gahaṇaṃ. Vivādoti viruddhavasena vadanaṃ. ‘‘Tuvaṃ tuva’’nti anādaravasena vadanaṃ tuvaṃtuvaṃ vādo, pesuññavasena vadanaṃ pesuññavādo, musāvasena vadanaṃ musāvādo, daṇḍādānañca satthādānañca kalaho ca viggaho ca vivādo ca tuvaṃtuvaṃvādo ca pesuññavādo ca musāvādo ca daṇḍādāna…pe… musāvādā. Musāvādāti ettha vādasaddo ‘‘tuvaṃ tuva’’nti ca ‘‘pesuñña’’nti ca etthāpi yojetabbo. ‘‘Ahaṃ seyyohamasmī’’ti pavattamānādayoti yojanā. Adhiṭṭhitakālato paṭṭhāya na vikappetabbānīti adhiṭṭhānavikappanaṃ ekato na kātabbaṃ, adhiṭṭhite na vikappetabbanti adhippāyo. Pariṇataṃ lābhaṃ pariṇāmetīti sambandho.
एतेसंयेव दानानन्ति एतेसंयेव अधम्मिकानं दानानं। सङ्घस्स निन्नन्ति सङ्घस्स नतं, नामितं वा लाभन्ति सम्बन्धो। सङ्घस्स नमति, नामियतीति वा निन्नं। तेसंयेवाति तेसंयेव तिण्णं धम्मिकदानानं। तयो तयो दानपटिग्गहपरिभोगे सम्पिण्डेत्वा नवको गहेतब्बो। तत्थेवाति समथक्खन्धके एव। ओवादवग्गस्साति भिक्खुनोवादवग्गस्स। तत्थेवाति ओवादवग्गस्स पठमसिक्खापदे एव। सब्बत्थाति सब्बेसु नवकेसु।
Etesaṃyevadānānanti etesaṃyeva adhammikānaṃ dānānaṃ. Saṅghassa ninnanti saṅghassa nataṃ, nāmitaṃ vā lābhanti sambandho. Saṅghassa namati, nāmiyatīti vā ninnaṃ. Tesaṃyevāti tesaṃyeva tiṇṇaṃ dhammikadānānaṃ. Tayo tayo dānapaṭiggahaparibhoge sampiṇḍetvā navako gahetabbo. Tatthevāti samathakkhandhake eva. Ovādavaggassāti bhikkhunovādavaggassa. Tatthevāti ovādavaggassa paṭhamasikkhāpade eva. Sabbatthāti sabbesu navakesu.
इति नवकवारवण्णनाय योजना समत्ता।
Iti navakavāravaṇṇanāya yojanā samattā.
Related texts:
तिपिटक (मूल) • Tipiṭaka (Mūla) / विनयपिटक • Vinayapiṭaka / परिवारपाळि • Parivārapāḷi / ९. नवकवारो • 9. Navakavāro
अट्ठकथा • Aṭṭhakathā / विनयपिटक (अट्ठकथा) • Vinayapiṭaka (aṭṭhakathā) / परिवार-अट्ठकथा • Parivāra-aṭṭhakathā / नवकवारवण्णना • Navakavāravaṇṇanā
टीका • Tīkā / विनयपिटक (टीका) • Vinayapiṭaka (ṭīkā) / सारत्थदीपनी-टीका • Sāratthadīpanī-ṭīkā / नवकवारवण्णना • Navakavāravaṇṇanā
टीका • Tīkā / विनयपिटक (टीका) • Vinayapiṭaka (ṭīkā) / वजिरबुद्धि-टीका • Vajirabuddhi-ṭīkā / नवकवारवण्णना • Navakavāravaṇṇanā
टीका • Tīkā / विनयपिटक (टीका) • Vinayapiṭaka (ṭīkā) / विमतिविनोदनी-टीका • Vimativinodanī-ṭīkā / छक्कवारादिवण्णना • Chakkavārādivaṇṇanā
